13549/17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 1 DG E - 1C

Transcript

1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 3 Νοεμβρίου 2017 (OR. en) 13549/17 SPORT 82 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.: 13307/17 SPORT 75 Θέμα: Κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο αθλητισμός τον 21ο αιώνα και συνεργασία μεταξύ της ΕΕ, των κυβερνήσεων και του αθλητικού κινήματος - Έγγραφο προβληματισμού Κατόπιν διαβούλευσης με την Ομάδα «Αθλητισμός», η Προεδρία κατήρτισε το συνημμένο έγγραφο προβληματισμού, το οποίο υποβάλλεται ως βάση για τη συζήτηση προσανατολισμού που θα διεξαχθεί κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου Παιδείας, Νεολαίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού στις 20 και 21 Νοεμβρίου /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 1

2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο αθλητισμός τον 21ο αιώνα και συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κυβερνήσεων και του αθλητικού κινήματος Έγγραφο προβληματισμού της Προεδρίας Ο ρόλος του αθλητισμού στην ευρωπαϊκή κοινωνία μας έχει αλλάξει σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Ο αθλητισμός δεν θεωρείται πλέον απλώς μια δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου που συμβάλλει στην προσωπική ευημερία του ατόμου. Σήμερα ο αθλητισμός αναγνωρίζεται ως οικονομικός τομέας 1 ιδιαίτερης σημασίας, χάρη στον οποίο δημιουργούνται θέσεις εργασίας και παρέχονται ολοένα και περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες. Ο τομέας του αθλητισμού συμβάλλει σαφώς στην απασχόληση και την ανάπτυξη 2. Η σημερινή κοινωνία συνειδητοποιεί ολοένα και περισσότερο τον σημαντικό αντίκτυπο του αθλητισμού σε τομείς όπως η ικανότητα εργασίας, η εκπαίδευση, η υγεία και η κοινωνική ένταξη. Ο αθλητισμός και η σωματική δραστηριότητα θεωρούνται σημαντικά στοιχεία ενός υγιεινού τρόπου ζωής και έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στην ποιότητα όσο και στο προσδόκιμο ζωής 3. Ταυτόχρονα, ο αθλητισμός αντιμετωπίζει σημαντικές απειλές όπως οι προσυνεννοημένοι αγώνες, η διαφθορά, η φαρμακοδιέγερση (ντόπινγκ), η βία κλπ. Επίσης, η έλλειψη διαφάνειας στη χρηματοδότηση και ο ολοένα και περισσότερο καθιστικός τρόπος ζωής αποτελούν σημαντικές προκλήσεις. Η δημοφιλία και η αξιοπιστία του αθλητισμού μπορούν να θιγούν από ανάρμοστες συμπεριφορές, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την εικόνα ολόκληρης της αθλητικής οικογένειας. Όλες αυτές οι τάσεις, θετικές και αρνητικές, χρήζουν προσοχής σε τακτική βάση από το αθλητικό κίνημα, τις κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν να εργαστούν από κοινού με στόχο τη διαφύλαξη των θετικών αξιών του αθλητισμού και τη συμβολή στη βελτίωσή του Μελέτη για τη συμβολή του αθλητισμού στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση στην ΕΕ (2012), Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού 3 data/assets/pdf_file/0011/87545/e89490.pdf 13549/17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 2

3 Κύριες πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα του αθλητισμού Μετά τη θέσπιση αρμοδιότητας για τον τομέα του αθλητισμού στη Συνθήκη της Λισαβόνας, η πολιτική και οι πρωτοβουλίες της ΕΕ για τον αθλητισμό αναπτύχθηκαν ταχέως. Το Συμβούλιο ενέκρινε προγράμματα εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό 4, προκειμένου να αναπτυχθεί η ευρωπαϊκή διάσταση του αθλητισμού με συμφωνημένο και συνεκτικό τρόπο. Όπως επισημαίνεται σε εκθέσεις αξιολόγησης που κατήρτισε η Επιτροπή, αυτή η μέθοδος εργασίας αποδείχτηκε αποτελεσματική. Πρόσφατα το Συμβούλιο ενέκρινε ένα τρίτο πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό για την περίοδο Σε αυτό το πλαίσιο, οι δραστηριότητες που θα αναληφθούν σε ενωσιακό επίπεδο στον τομέα του αθλητισμού τα επόμενα τρία έτη θα πρέπει να επικεντρώνονται στα θέματα προτεραιότητας, στα βασικά ζητήματα και αποτελέσματα, καθώς και στις μεθόδους και δομές εργασίας που απαριθμούνται στο πρόγραμμα εργασιών. Αυτό το πρόγραμμα εργασιών έχει επίσης ως στόχο να συμβάλει στη βελτίωση της χρηστής διακυβέρνησης και της ακεραιότητας στον αθλητισμό. Η συνεργασία όσον αφορά την πολιτική στον τομέα του αθλητισμού μπορεί πλέον να υποστηρίζεται από ένα χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από το 2014 το κεφάλαιο περί αθλητισμού του προγράμματος Erasmus+ 5 αποσκοπεί στην υποστήριξη σχεδίων και εκδηλώσεων για την επιδίωξη των ακόλουθων στόχων: αντιμετώπιση των διασυνοριακών απειλών για την ακεραιότητα του αθλητισμού, όπως είναι το ντόπινγκ, οι προσυνεννοημένοι αγώνες και η βία, καθώς και κάθε μορφή μισαλλοδοξίας και διακριτικής μεταχείρισης προώθηση και υποστήριξη της χρηστής διακυβέρνησης στον αθλητισμό και της διπλής σταδιοδρομίας των αθλητών προώθηση του εθελοντισμού στον αθλητισμό, καθώς και της κοινωνικής ένταξης, των ίσων ευκαιριών και της ευαισθητοποίησης όσον αφορά τη σημασία της επωφελούς για την υγεία σωματικής δραστηριότητας, μέσω της αυξημένης συμμετοχής και της ισότιμης πρόσβασης όλων στον αθλητισμό. 4 Πρόγραμμα εργασιών για τον αθλητισμό για την περίοδο , πρόγραμμα εργασιών για τον αθλητισμό ( ) και πρόγραμμα εργασιών για τον αθλητισμό (1η Ιουλίου η Δεκεμβρίου 2020) /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 3

4 Αυτή η συνεργασία σε θέματα πολιτικής και η χρηματοδοτική υποστήριξη που διατίθεται μέσω του προγράμματος Erasmus+ «Αθλητισμός» παρέχουν τη δυνατότητα στην ΕΕ να συμβάλει στην αντιμετώπιση ορισμένων κύριων προκλήσεων για τον αθλητισμό τα προσεχή έτη. Η Προεδρία θεωρεί ότι οι εν λόγω κύριες προκλήσεις μπορούν να χωριστούν σε τρεις βασικές ομάδες: διακυβέρνηση, ακεραιότητα και συμβολή του αθλητισμού στην κοινωνία /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 4

5 Χρηστή διακυβέρνηση Πρόσφατα σκάνδαλα έχουν καταδείξει ότι η διακυβέρνηση στον τομέα του αθλητισμού πρέπει να βελτιωθεί. Οι δημόσιες αρχές και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της διακυβέρνησης των αθλητικών οργανώσεων και να συνεργαστούν με τις εν λόγω οργανώσεις προς τον σκοπό αυτό, με σεβασμό στην ειδική φύση του αθλητισμού. Στο πλαίσιο του προγράμματος εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό συστάθηκε ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη χρηστή διακυβέρνηση. Το 2013 αυτή η ομάδα εμπειρογνωμόνων ενέκρινε ευρύ κατάλογο αρχών χρηστής διακυβέρνησης στον τομέα του αθλητισμού 6. Τον Σεπτέμβριο του 2016, μεταξύ των πρωτοβουλιών που αναλήφθηκαν σε επίπεδο ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε δέσμευση για την εφαρμογή της χρηστής διακυβέρνησης στον ευρωπαϊκό αθλητισμό 7. Διάφορες διεθνείς αθλητικές οργανώσεις δέχτηκαν αυθόρμητα να γίνουν μέρος αυτής της δέσμευσης και να προωθούν, να εφαρμόζουν και να παρακολουθούν τις αρχές της χρηστής διακυβέρνησης στον αθλητισμό. Η προσέγγιση της Επιτροπής είναι να προσφέρει προστιθέμενη αξία στο έργο που αναλαμβάνουν οι αθλητικές οργανώσεις, με τη συλλογή και τη διάθεση ορθών πρακτικών, καθώς και με την παροχή πρακτικών συστάσεων που θα βοηθήσουν στην ενίσχυση των προτύπων χρηστής διακυβέρνησης στον αθλητισμό. Οι δεσμεύσεις αναλαμβάνονται εθελοντικά με σκοπό την παροχή βοήθειας στις αθλητικές οργανώσεις προκειμένου να βελτιωθούν. Το έργο που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα σε αυτόν τον τομέα πρέπει να συνεχιστεί στο μέλλον, με τη στενή συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών μελών και του αθλητικού κινήματος. Ο σεβασμός της αυτονομίας του αθλητισμού είναι μια από τις βασικές αρχές της συνεργασίας της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, οι αθλητικές οργανώσεις πρέπει να αποδεχτούν ότι είναι αναγκαίο να τηρούν το ενωσιακό δίκαιο και να σημειώσουν πρόοδο όσον αφορά τη διαφάνεια, τη δημοκρατία και τη λογοδοσία. Επίσης, πρέπει να εφαρμοστούν ορισμένες αναγκαίες προσαρμογές στον κεντρικό ρόλο των ομοσπονδιών και στην πυραμιδική δομή του αθλητισμού όσον αφορά τα εργασιακά δικαιώματα, την κατανομή των οφελών και τη διοργάνωση των αγώνων. 6 sept2013.pdf /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 5

6 Ακεραιότητα 8 Οι προσυνεννοημένοι αγώνες και το ντόπινγκ απειλούν την αρχή της ακεραιότητας του αθλητισμού και της ακεραιότητας εντός του αθλητισμού. Η εκμετάλλευση των προσυνεννοημένων αγώνων από οργανωμένες εγκληματικές ομάδες η οποία πραγματοποιείται σε ευρεία κλίμακα με τη χρήση τεχνολογίας που παρέχει εύκολη πρόσβαση στις αγορές στοιχημάτων, έχει μετατρέψει το φαινόμενο αυτό σε σημαντικό εργαλείο διαφθοράς. Οι αθλητικές οργανώσεις (π.χ. η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ή η FIFA) έχουν λάβει μέτρα και έχουν αναπτύξει δομές και διαδικασίες διακυβέρνησης με σκοπό την καταπολέμηση των προσυνεννοημένων αγώνων. Είναι γεγονός ότι οι ικανότητες έρευνας των αθλητικών οργανώσεων εξακολουθούν να είναι περιορισμένες, όπως και οι κυρώσεις τις οποίες μπορούν να επιβάλουν σε όσους «στήνουν» αγώνες. Για να σημειωθεί πρόοδος στην καταπολέμηση των προσυνεννοημένων αγώνων είναι αναγκαία η παροχή βοήθειας από τις δημόσιες αρχές και τις κυβερνήσεις. Για την καταπολέμηση της χρήσης του ντόπινγκ έχουν επίσης καταβληθεί αρκετές προσπάθειες από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Χάρη στον Παγκόσμιο κώδικα κατά της φαρμακοδιέγερσης (τον κώδικα αντιντόπινγκ), ο Παγκόσμιος Οργανισμός κατά της φαρμακοδιέγερσης (WADA) αποτελεί τον φορέα παρακολούθησης και το κύριο μέσο καταπολέμησης του ντόπινγκ. Τον Νοέμβριο του 2016 το Διοικητικό Συμβούλιο του WADA ενέκρινε συστάσεις 9 και, επιπλέον, για την εκπλήρωση των συστάσεων αυτών ο οργανισμός επιθυμεί να αυξηθεί ο προϋπολογισμός τα προσεχή έτη κατά 50%. Επί του παρόντος, ο WADA και το υπάρχον σύστημα αντιντόπινγκ υφίστανται τις απαραίτητες αλλαγές. Για τη διατήρηση της ακεραιότητας του αθλητισμού στο μέλλον είναι αναγκαία μια καλά συντονισμένη στρατηγική μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών μελών και του αθλητικού κινήματος. Συμβολή του αθλητισμού στην κοινωνία Ο αθλητισμός είναι η μεγαλύτερη κοινωνική και εθελοντική δραστηριότητα στην Ευρώπη. Ο αθλητισμός ενδιαφέρει πολλούς και έχει σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση ανθρώπων με διαφορετικό υπόβαθρο. Εκτός από την ακεραιότητα και το ευ αγωνίζεσθαι που διδάσκονται μέσω του αθλητισμού, μία από τις κύριες συμβολές του αθλητισμού στην κοινωνία είναι τα οφέλη που συνδέονται με τη σωματική δραστηριότητα. Η τακτική σωματική δραστηριότητα όχι μόνο δημιουργεί ένα αίσθημα ικανοποίησης, έχει και σημαντικά οφέλη για την υγεία. Μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, διαβήτη και ορισμένων μορφών καρκίνου, βοηθάει στον έλεγχο /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 6

7 του σωματικού βάρους και συμβάλλει στην πνευματική ευεξία. Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας έχει γίνει μία από τις κυριότερες κοινωνιακές προκλήσεις του 21ου αιώνα /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 7

8 Η κοινωνική ένταξη εντός και μέσω του αθλητισμού έχει αναδειχθεί σε ζήτημα προτεραιότητας τα τελευταία έτη 10. Ο αθλητισμός μπορεί να ενδυναμώσει την αίσθηση του ανήκειν για τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας. Το γεγονός αυτό μπορεί με τη σειρά του να συμβάλει στην προώθηση της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών στα κοινά. Η κοινωνική ένταξη αφορά, αφενός, την επαφή με ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρίες, κοινωνικά ευάλωτους νέους, μετανάστες και πρόσφυγες, και, αφετέρου, την προώθηση του αθλητισμού και της σωματικής δραστηριότητας σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Ο κοινωνικός ρόλος του αθλητισμού και η προβολή του έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών λόγω διαφόρων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, όπως η οικονομική και η προσφυγική κρίση, η τρομοκρατία, κλπ. Τα τελευταία έτη το αθλητικό κίνημα έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς. Η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να συνεχιστεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω. Πεδίο παρέμβασης της ΕΕ στον τομέα του αθλητισμού Το πεδίο παρέμβασης της ΕΕ στον τομέα του αθλητισμού βασίζεται στον σεβασμό της αρμοδιότητας των κρατών μελών και στην έννοια της ιδιαιτερότητας του αθλητισμού, συμπεριλαμβανομένης της αυτονομίας των διοικητικών δομών τον αθλητισμού. Το πεδίο παρέμβασης της ΕΕ στον τομέα του αθλητισμού, όπως ορίζεται στη Συνθήκη, περιορίζεται με δύο τρόπους. Πρώτον, η αρμοδιότητα που ανατίθεται στην ΕΕ από το 2009 δυνάμει του άρθρου 6 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) είναι επικουρική. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ μπορεί να παρεμβαίνει μόνο για να υποστηρίζει, να συντονίζει ή να συμπληρώνει μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη της για την πολιτική στον τομέα του αθλητισμού. Συνεπώς, δεν έχει καμία νομοθετική εξουσία και δεν μπορεί να παρεμβαίνει στην εκτέλεση της αρμοδιότητας αυτής από τα κράτη μέλη. Δεύτερον, το πεδίο παρέμβασης της ΕΕ περιορίζεται από την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η ειδική φύση του αθλητισμού και να γίνεται σεβαστή η αυτονομία των διοικητικών δομών του αθλητισμού. Ωστόσο, πολλοί γενικοί κανόνες και πολλές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ενιαία αγορά, κρατικές ενισχύσεις, ελεύθερη κυκλοφορία, κλπ.), μολονότι δεν στοχεύουν ειδικά στον αθλητισμό, επηρεάζουν τον τομέα του αθλητισμού ή παρουσιάζουν ενδιαφέρον για αυτόν /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 8

9 Συνεργασία μεταξύ της ΕΕ, των εθνικών κυβερνήσεων και του αθλητικού κινήματος Το 2010 το Συμβούλιο ενέκρινε ψήφισμα για τον διαρθρωμένο διάλογο της ΕΕ για τον αθλητισμό 11. Το ψήφισμα ανανεώθηκε κατά τη διάρκεια της εσθονικής Προεδρίας το 2017, με σκοπό την ενίσχυση του διαλόγου της ΕΕ με τους ενδιαφερόμενους φορείς στον τομέα του αθλητισμού, ώστε να χρησιμεύσει ως ευκαιρία συνεχούς και καλά διαρθρωμένης ανταλλαγής απόψεων σχετικά με τις προτεραιότητες, την εφαρμογή και την παρακολούθηση της συνεργασίας της ΕΕ στον τομέα του αθλητισμού. Οι κύριοι φορείς του διαρθρωμένου διαλόγου της ΕΕ για τον αθλητισμό είναι οι εξής: το φόρουμ της ΕΕ για τον αθλητισμό, ο διαρθρωμένος διάλογος υψηλού επιπέδου της ΕΕ για τον αθλητισμό στο περιθώριο της συνόδου του Συμβουλίου και επίσης, από το 2018, ο διαρθρωμένος διάλογος της ΕΕ για τον αθλητισμό σε επιχειρησιακό επίπεδο στο περιθώριο της συνεδρίασης των διευθυντών για θέματα αθλητισμού της ΕΕ ή άλλων άτυπων εκδηλώσεων της Προεδρίας. Πρόταση για συζήτηση Δεδομένου ότι ο αθλητισμός αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερες προκλήσεις, η συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ των κύριων παραγόντων, δηλαδή των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κυβερνήσεων και των διεθνών αθλητικών διοικητικών φορέων, είναι περισσότερο σημαντικοί από ποτέ. Η Προεδρία αποφάσισε να ενθαρρύνει τη διεξαγωγή διαδραστικής συζήτησης κατά τη σύνοδο των αρμόδιων για θέματα αθλητισμού υπουργών, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 21 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες, προσκαλώντας έναν διακεκριμένο ομιλητή, τον κ. Thomas Bach, Πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (IOC). Ο κ. Bach θα μοιραστεί τις γνώσεις του σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης των κύριων προκλήσεων για τον αθλητισμό τον 21ο αιώνα και για το πώς οι κυβερνήσεις και το αθλητικό κίνημα θα μπορούσαν να συνεργαστούν καλύτερα /17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 9

10 Κατά τη συζήτηση προσανατολισμού, οι υπουργοί καλούνται να μοιραστούν τις αντιδράσεις τους όσον αφορά την εισαγωγική ομιλία του προσκεκλημένου ομιλητή και τις ακόλουθες ερωτήσεις. Οι παρεμβάσεις αυτές δεν θα πρέπει να διαρκέσουν περισσότερο από 3 λεπτά: 1) Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις για τον αθλητισμό τον 21 ο αιώνα, τις οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν από κοινού η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη της και το αθλητικό κίνημα; 2) Πώς μπορούν η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της να συνεργαστούν στενότερα με το αθλητικό κίνημα για την αντιμετώπιση των κυριότερων προκλήσεων όσον αφορά τη διακυβέρνηση, την ακεραιότητα και τη συμβολή του αθλητισμού στην κοινωνία; 13549/17 ΧΜΑ/νικ/ΔΛ 10