ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΗ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ

Transcript

1 ΕΚ ΗΛΩΣΗ ΟΡΣΑ - ΕΣΕΕ ΗΜΕΡΙ Α ME ΘΕΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΗ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ 2020 Τετάρτη, 16 Φεβρουαρίου 2011 «ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛY ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ: ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ» ΒΙΛΛΥ ΑΤΤΑΡΤ Αρχιτέκτων - Πολεοδόμος, Υπ. ιδάκτωρ ΕΜΠ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΛΥΖΟΣ Αρχιτέκτων - Πολεοδόμος, Καθηγητής ΕΜΠ

2 περιεχόμενα 1. ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ 2. ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: Ο ΝΟΜΟΣ ROYER 3. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

3 1. ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

4 4 ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ: Από τη δημόσια συζήτηση που διεξάγεται, είναι εμφανές ότι η ανάπτυξη των μεγάλων εμπορικών επιφανειών και η ανάγκη προστασίας του μικρού και ανεξάρτητου εμπορίου πρέπει να εναρμονίζονται στα πλαίσια μιας αναπτυξιακής και ταυτόχρονα πολεοδομικής και περιβαλλοντικής πολιτικής για την αυριανή ελληνική πόλη. Στον ευρωπαϊκό χώρο, οι πολιτικές για τις Μεγάλες και Πολύ Μεγάλες Εμπορικές Επιφάνειες σχηματοποιούνται σε δύο τάσεις, ως προς την ανάγκη ή μη ύπαρξης ειδικής αδειοδότησης, πέραν της οικοδομικής άδειας. Η πρώτη κατηγορία χωρών, που είναι και η επικρατέστερη, αποτελείται από: Αυστρία, Βέλγιο, ανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, ξμβ Πορτογαλία. Η δεύτερη κατηγορία, που δεν απαιτούν ειδική αδειοδότηση, είναι: Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία. Ειδική περίπτωση αποτελεί η Γερμανία, όπου ισχύει ο ολοκληρωμένος πολεοδομικός σχεδιασμός σε επίπεδο των Land.

5 5 ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ: Άρα, σήμερα, στον ευρωπαϊκό χώρο ισχύουν αποκλίνουσες πολιτικές στα θέματα χωροθέτησης των Μεγάλων και Πολύ Μεγάλων Εμπορικών Επιφανείων, στις οποίες συχνά συμπεριλαμβάνονται Ψυχαγωγικά, Εκθεσιακά ή Πολυλειτουργικά Συγκροτήματα. γρ Και στην περίπτωση της Ελλάδας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα διπλό σχήμα, το οποίο δεν έχει πλήρως αποσαφηνιστεί, μεταξύ «ελεύθερης χωροθέτησης», στον περιαστικό κυρίως χώρο, και ανάγκης αναζωογόνησης / ανάπλασης των κεντρικών περιοχών. Από τη μια, ανάπτυξη του περιαστικού χώρου και αύξηση των μετακινήσεων με αποτέλεσμα, στις περισσότερες των περιπτώσεων, συνεχείς επεκτάσεις και επικράτηση του μοντέλου της αστικής διάχυσης. Από την άλλη, ανάπτυξη των κεντρικών περιοχών, με ισχυροποίηση των παραδοσιακών εμπορικών συγκεντρώσεων, ως απάντηση στην αστική υποβάθμιση. Είναι το μοντέλο της συνεκτικής πόλης. Στα πλαίσια του νέου ΡΣΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 2020, και λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις που καταγράφονται τα τελευταία 20 χρόνια στον τομέα του εμπορίου στην Αττική, η Αθήνα/ Αττική καλείται σήμερα να πάρει θέση.

6 2. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΜΙΑ ΙΠΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ

7 ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Η αρχή της δεκαετίας του 70 για τη Γαλλία σημαίνει: 7 1. Αλλαγές στην οικονομία και στις μορφές οργάνωσης του χώρου: Έντονη Οικονομική ανάπτυξη + Δημογραφική αύξηση + Αλλαγή κοινωνικών συνθηκών Νέα προάστια + Διαδοχικές επεκτάσεις 2. Αλλαγή του τρόπου οργάνωσης και διακίνησης προϊόντων και εμπορευμάτων / καθετοποίηση Ισχυροποίηση των μεγάλων Εμπορικών Δομών Εμφάνιση νέων μορφών εμπορίου: 1957, Supermarket 1965, Hypermarket, ( , Carrefour) 1969, Εμπορικά κέντρα ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: >Συρρίκνωση του μικρού και μεσαίου εμπορίου στις μικρές πόλεις και στις αστικές περιοχές. > Σταδιακή παρακμή των ιστορικών κυρίως τμημάτων των κέντρων των πόλεων.

8 H ΜΕΓΑΛΗ ΤΟΜΗ: Ο NOΜΟΣ ROYER ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ: Να διαφυλάξει το λιανικό εμπόριο μικρής κλίμακας με τον περιορισμό της ανάπτυξης των μεγάλων εμπορικών επιφανειών. ΠΡΟΒΛΕΨΗ: Ειδική Αδειοδότηση για τα Εμπορικά Κέντρα με επιφάνεια: 1000 τ.μ. και πάνω για οικισμούς έως κατ τ.μ. και πάνω για οικισμούς > κατ. 200 τ.μ. για επεκτάσεις υφιστάμενων εμπορικών κέντρων Σύσταση Νομαρχιακής Επιτροπής με 6 μέλη (3 μέλη από Τοπική Αυτοδιοίκηση, 1 ου και 2 ου βαθμού, 3 μέλη από Συλλόγους Εμπόρων και Καταναλωτών, όπου απαιτείται πλειοψηφία των 4 για λήψη απόφασης) Σύσταση Εθνικής Επιτροπής Εμπορικής Υποδομής, με ευρύτερη και αντιπροσωπευτικότερη σύνθεση. Λειτουργεί ως δευτεροβάθμιο όργανο, αποφασίζει τελεσίδικα. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Α ΕΙΟ ΟΤΗΣΗΣ Σε θέματα ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ: Επιπτώσεις στη βιωσιμότητα» της πόλης και του αγροτικού χώρου. Επιπτώσεις στη ροή των μετακινήσεων Σε θέματα ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Η περιβαλλοντική ποιότητα της πρότασης Η ένταξή της στα δίκτυα ΜΜΜ

9 ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ και ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΚΟ ΝΟΜΟ 9 Μεταξύ 1973 και 2009 κατατίθεται μια σειρά από προσθήκες και τροποποιήσεις, χωρίς όμως να αλλάζει ουσιαστικά η πολιτική της ανάγκης έκδοσης ειδικής αδειοδότησης για τις εμπορικές δραστηριότητες, στις οποίες υπάγονται πλέον και τα ξενοδοχεία 30 δωματίων και πάνω, καθώς και οι αίθουσες κινηματογράφου, 1500 θέσεων και πάνω : Για να εξετασθεί ο φάκελος αδειοδότησης ζητούνται επιπλέον: Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Η αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων Το ελάχιστο όριο για αδειοδότηση μειώνεται στα 300 τ.μ. Απαιτείται ιαβούλευση για εμπορικές επιφάνειες 6000 τ.μ. και άνω. 2000: Προσθήκη νέων κριτηρίων Κυκλοφοριακές επιπτώσεις από την κίνηση ΙΧ και φορτηγών μεταφοράς Ποιότητα των εξυπηρετήσεων με ΜΜΜ ή με άλλα, εναλλακτικά αποκαλούμενα, μέσα (ποδήλατο) υνατότητες του ευρύτερου χώρου υποδοχής στις πιέσεις που προκύπτουν από τη μεταφόρτωση εμπορευμάτων : Το ελάχιστο όριο για αδειοδότηση επανέρχεται στα 1000 τ.μ.

10 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 40 ΕΤΩΝ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ 10 Το θεσμικό πλαίσιο σε γενικές γραμμές παραμένει αναλλοίωτο, προστίθενται νέα κριτήρια περιβαλλοντικά καθώς και νέες έννοιες, όπως της Προσβασιμότητας και της ιαβούλευσης. Συνεχίζει να προβλέπει: Αυστηρές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μεγάλων εμπορικών επιφανειών. Κατά τους περισσότερους μελετητές η κρίση του μικρού παραδοσιακού εμπορίου ενισχύθηκε, δεν επιτεύχθηκε ο αρχικός στόχος. ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ Κατά την άποψη χαρακτηριστικού εκπροσώπου Μεγάλης Εμπορικής Αλυσίδας (Κος Leclerc): «Ο Νόμος Royer δεν έκανε τίποτα άλλο από το να διαφθείρει τους εκπρόσωπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τελικά δεν βοήθησε το μικρό εμπόριο στα κέντρα πόλης, όπως ήταν οι αρχικές του προθέσεις. εν είναι πλέον απαραίτητος» (2004) Η συγκλίνουσα άποψη των μελετητών αναφέρει ότι πράγματι: «Η ανάπτυξη μεγάλων εμπορικών συγκροτημάτων δεν κατάφερε να περιοριστεί σε επιθυμητό βαθμό, παρά τις αυστηρές προϋποθέσεις της νομοθεσίας. Ο Νομός Royer παρακάμθηκε με διάφορες παρεκκλίσεις. Όμως σήμερα, η κατάσταση δείχνει πιο «ισορροπημένη». Μειωθήκαν αναλογικά οι πολύ Μεγάλες Εμπορικές Επιφάνειες (Hypermarket, Maxi Discount) προς όφελος μιας νέας γενιάς πιο εξειδικευμένων εμπορικών δραστηριοτήτων, όπως για Οικιακό Εξοπλισμό, Ειδή Κήπου, Αθλητικά Είδη κ.α. Τα εμπορικά κέντρα τύπου shop in shop είναι τα επικρατέστερα» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Ο αρχικός στόχος δημιουργίας ενός «άκαμπτου» μ θεσμικού πλαισίου για τη ρύθμιση του Εμπορίου Μεγάλης Κλίμακας μπορεί, σε πρώτη φάση, να μην απέτρεψε την κρίση του παραδοσιακού λιανικού εμπορίου στις μικρές και μεσαίες γαλλικές πόλεις, τελικά όμως δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια πολεοδομική πολιτική ανάκτησης της πόλης, όπου καθοριστικό ρόλο έχει ένα δυναμικό εμπόριο δικτυωμένο και καινοτόμο.

11 3. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

12 12 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ και ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ Αριστερά: HIGH STREET, Ν. Ψυχικό εξιά: ATHENIAN CAPITOL, Αθήνα, Ομιλος Χαραγκίωνη Ν.3377/2005 : Αρχές και Κανόνες για την εξυγίανση της λειτουργίας και την ανάπτυξη βασικών τομέων του εμπορίου και της αγοράς, Θέματα Υπουργείου Ανάπτυξης. ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΑ Στο Άρθρο 10 αναφέρεται: «Για την ίδρυση καταστημάτων λιανικού εμπορίου απαιτείται άδεια, που χορηγείται με απόφαση του νομαρχιακού συμβουλίου της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ύστερα από γνώμη της αντίστοιχης οικονομικής και κοινωνικής επιτροπής, του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης και του οικείου επιμελητηρίου. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ.. εν απαιτείται άδεια για την ίδρυση καταστημάτων, οποιασδήποτε επιφάνειας, στην περιφέρεια της Ν.Α. Αθηνών - Πειραιώς, με εξαίρεση τα νησιά της, της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, της Νομαρχίας υτικής Αττικής.»

13 13 ΠΩΣ ΣΥΓΚΡΟΤΕΙΤΑΙ ΤΟ ΤΥΠΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: Το ακίνητο ή το συγκρότημα ακινήτων, τα οποία αποτελούν ενιαίο λειτουργικά σύνολο. ιαθέτει κατ' ελάχιστο, συνολική επιφάνεια τ.μ. Λειτουργεί Λ ί ή προορίζεται να λειτουργήσει υπό ενιαία διαχείριση και εκμετάλλευση ιαθέτει χώρους κατάλληλους για άσκηση δραστηριότητας παράδοσης αγαθών ή/και παροχής υπηρεσιών Οι χώροι του εκμισθώνονται τουλάχιστον σε δεκαπέντε (15) διαφορετικές επιχειρήσεις προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως εμπορικό κατάστημα. ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2008

14 14 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ ιακρίνουμε 3 μεγάλες κατηγορίες: Πολυλειτουργικά Συγκροτήματα με έμφαση στο Εμπορίο (Μall, Golden Hall, Αvenue, Athens Heart, Athenian Capitol, City Link κ.α.) Πολυλειτουργικά Συγκροτήματα με έμφαση στην Αναψυχή (Village Park Ρέντη, Village Park Φαλήρου, Kosmopolis, Star City, κ.α.) Μονολειτουργικές Εμπορικές Μονάδες (ΙΚΕΑ, Leroy Merlin, Praktiker, Carrefour, κ.α.) ) Μια πρόσθετη κατηγορία αποτελούν οι μεγάλοι Εκθεσιακοί Χώροι: (Metropolitan Expo Αεροδρομίου, Helexpo Palace Κηφισίας, Expo Athens Κηφισίας, EKA Εκθεσιακό Κέντρο Αθηνών, MEC Μεσογειακό Εκθεσιακό Κέντρο Παιανία, Ευρωπαϊκό Κέντρο Εκθέσεων-Προβολής Εθνική Οδός, Εκθεσιακό Κέντρο Πρώην Ανατολικού Αεροδρομίου Ελληνικού κ.α.)

15 15 ΜΕΡΙΚΑ ΠΡΩΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Στην Ελλάδα, η αναλογία εμπορικής επιφανείας ανά κάτοικο θεωρείται περιορισμένη σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ενδεικτικά, αντιστοιχούν περίπου 50 τ.μ./κατ., όταν ο μέσος όρος στην διευρυμένη Ευρώπη των 27, είναι 150 τ.μ./κατ. Τα Μεγάλα και Πολύ Μεγάλα Εμπορικά Κέντρα (άνω των τμ.) είναι φαινόμενο της τελευταίας 10ετιας. Η ανάπτυξη τους ξεκίνα στα τέλη της δεκαετίας του 90 και κορυφώνεται κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων και μετά. ΣΗΜΕΡΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ: 18 εμπορικά κέντρα άνω των τμ., εκ των οποίων τα 6 είναι μεταξύ και τμ., συγκεντρώνοντας συνολικά τμ. περίπου. ΕΚΚΡΕΜΕΙ Η Α ΕΙΟΤΗΣΗ ΣΕ: 15 εμπορικά κέντρα άνω των τμ., εκ των οποίων τα 12 είναι μεταξύ και τμ., ένα σύνολο που εκτιμάται σε τμ. περίπου.

16 16 ΜΕΡΙΚΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ Τα 18 Εμπορικά Κέντρα της Αττικής, συνολικής δομημένης επιφάνειας τμ, χωροθετούνται ως εξής: 15 Εντός Λεκανοπεδίου συγκεντρώνοντας τα 3/4 της συνολικής δομημένης επιφάνειας ( τμ.) Η χωροθέτηση τους εντοπίζεται κυρίως: Κατά μήκος Μεγάλων Οδικών Αξόνων (Κηφισού, Κηφισίας, Πειραιώς, Συγγρού, Bουλιαγμένης), όπως τα The Mall, Golden Hall, Avenue, Athens Heart, River West, και προσφάτως το Athens Metro Mall στον Αγ. ημήτριο. Από τα παραπάνω μόνο 2 συνδυάζουν οδική εξυπηρέτηση και εξυπηρέτηση με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, όπως τα The Mall, Athens Metro Mall. 3 από αυτά χωροθετούνται εντός Κέντρου Πόλης, τα Notos Galleries, City Link και φέτος το Athenian Capitol. Ειδικότερα: 2 είναι συνδυασμένα με τις Ολυμπιακές νομοθετικές ρυθμίσεις, The Mall και Golden Hall. 1, το Factory Outlet, επαναχρησιμοποιεί βιομηχανικές εγκαταστάσεις και 1, το River West κατασκευάστηκε σε πρώην βιομηχανικό γήπεδο (Βιοχάλκο). γ

17 17 3 Εκτός Λεκανοπεδίου συγκεντρώνοντας το 1/4 της συνολικής δομημένης επιφάνειας ( τμ.) 2 χωροθετούνται στην Ανατολική Αττική, και πιο συγκεκριμένα στον. Σπάτων στα Μεσόγεια, με κυρίαρχο το Εμπορικό Εκθεσιακό Πάρκο του Αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος τμ. εμπορικής επιφάνειας, στα οποία πρέπει να προστεθούν άλλα τμ. του εκθεσιακού κέντρου Metropolitan Expo, ανεξάρτητα αν ανήκει σε άλλη χρήση. Σε άμεση ολοκλήρωση βρίσκεται το Εμπορικό Συγκρότημα και Εκπτωτικό Χωριό στη θέση Γυαλού, συνολικής επιφάνειας τμ., στην ανατολική απόληξη της Αττικής Οδού. Το Εκπτωτικό Χωριό θα περιλαμβάνει 125 καταστήματα και οι θέσεις στάθμευσης ανέρχονται σε Η χωροθετησή τους είναι εντός θεσμοθετημένης ζώνης εγκατάστασης 2γενους και 3γενους τομέα, επί ταχείας λεωφόρου, μέσα στον ευρύτερο περιαστικό αγροτικό χώρο. 1, το West Plaza χωροθετείται στη υτική Αττική - Θριάσιο, στον Ασπρόπυργο, σε περιοχή έντονης ανάπτυξης εμπορικών μεταφορών -logistics.

18 18 ΜΕΓΑΛΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ Aπό έρευνα της σχετικής αρθογραφίας στον ημερήσιο, ηλεκτρονικό και εξειδικευμένο τύπο, καθώς και από καταγραφή αιτημάτων σε δημόσιους φορείς και υπηρεσίες, προκύπτει ότι μέχρι σήμερα οι προτάσεις για νέα Μεγάλα Εμπορικά Κέντρα στην Αττική ανέρχονται σε 15, με σύνολο δομήσιμης επιφάνειας τμ. περίπου. Πρόκειται για υπερδιπλασιασμό σε σχέση με τα υφιστάμενα. Από τα παραπάνω, 4 δηλαδή το 1/3, χωροθετούνται εκτός Λεκανοπεδίου, κυρίως στη θέση Κάντζα του. Παλλήνης και στο Λιμάνι του Λαυρίου. Εντός Λεκανοπεδίου, χωροθετούνται 11 εμπορικά κέντρα, με έμφαση στην δυτική (Βοτανικός) και νοτιοδυτική Αθήνα (Πειραιάς), επάνω στους οδικούς άξονες Κηφισού και Πειραιώς. Εντός των Κέντρων Πόλης Αθήνας και Πειραιά, σε εκκρεμότητα είναι τα Εμπορικά Κέντρα του Μινιόν, του ΟΣΕ στο Σταθμό Λαρίσης και του ΗΣΑΠ στον Πειραιά, καθώς και το Εκθεσιακό - Εμπορικό Κέντρο του ΟΛΠ στη θέση Παλατάκι. Από τα παραπάνω, 3 χωροθετούνται σε πρώην Ολυμπιακές εγκαταστάσεις: Αγ.Κοσμάς, Γαλάτσι, Ολυμπιακό Χωριό.

19 19 ΕΝΤΟΣ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟΥ όμηση: τμ. ΜΕΓΑΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ή ΣΕ ΦΑΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ: 18 ΟΜΗΣΗ: τμ. ΕΚΤΟΣ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟΥ όμηση: τμ.

20 20 ΕΝΤΟΣ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟΥ όμηση: τμ. ΜΕΓΑΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΥΝΟΛΟ: 15 ΟΜΗΣΗ: τμ. ΕΚΤΟΣ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟΥ όμηση: τμ.

21 ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ: ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ + ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 21 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

22 22 ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η χωροθέτηση των Πολύ Μεγάλων Εμπορικών Κέντρων, άνω των τμ., εντοπίζεται κυρίως κατά μήκος μεγάλων υπερτοπικών οδικών αξόνων, Κηφισού και Αττικής Οδού και, δευτερευόντως, σε συνδυασμό με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, προαστιακό σιδηρόδρομο ή Μετρό, όπως το The Mall στον σταθμό Νερατζιώτισσα στο Μαρούσι και το Athens Metro Mall στον σταθμό Αγ. ημήτριου. Από τις χωροθετήσεις που είναι σε εξέλιξη προκύπτει ότι ο συνδυασμός των παραπάνω αποτελεί το κυρίαρχο κριτήριο. Ένα πρόσθετο κριτήριο για την εγκατάστασή τους, είναι τα κενά κελύφη των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων καθώς και πρώην βιομηχανικές περιοχές. Η ζήτηση για νέα Εμπορικά Κέντρα ενισχύει την ήδη διαπιστωμένη ανάπτυξη τους προς την Ανατολική Αττική, Μεσόγεια και Λαυρεωτική (Κάντζα Γιαλού Ελ. Βενιζέλος - Λαύριο). Η υτική Αττική, Θριάσιο Πεδίο, λόγω της δυναμικής εξάπλωσης των εμπορευματικών μεταφορών και της χάραξης του νέου κλειστού αυτοκινητοδρόμου Ελευσίνας- Υλίκης, θα αποτελέσει προνομιακό πεδίο ανάπτυξής τους. Ο Πειραιάς και η ευρύτερη λιμενική του ζώνη συγκεντρώνουν επίσης πολλές προτάσεις, συνδυάζοντας το εμπόριο με εκθεσιακούς και γραφειακούς χώρους (ΟΛΠ, Σταθμός ΟΣΕ-ΗΣΑΠ) Τα Κέντρα Πόλης Αθήνας και Πειραιά επιλεκτικά και μόνο προσελκύουν πλέον τις μεγάλες εμπορικές επιφάνειες. Στο παρελθόν τέτοια περίπτωση αποτέλεσε το City Link στην Πανεπιστημίου και αύριο το Αthenian Capitol, στην Ιουλιανού και Γ Σεπτεμβρίου. Όλα τα παραπάνω διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο για την Αττική, που ευνοεί την αστική διάχυση. Ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με την οικονομική συγκυρία, διαπιστώνεται μια πολλή μεγάλη αποδυνάμωση του λιανικού εμπορίου στα Κέντρα Πόλης Αθήνας και Πειραιά, καθώς και στα συνοικιακά πολεοδομικά κέντρα, όπως της Νέας Ιωνίας, του Χαλανδρίου, του Αμαρουσίου κ.α. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην αποδυνάμωση της έννοιας της πολυκεντρικής πόλης, που ήταν στο κέντρο του προβληματισμού ήδη από το Ρυθμιστικό του 1985, και ταυτόχρονα επιφέρει μεταλλαγή της αστικής φυσιογνωμίας των κέντρων, της κοινωνικής τους συνοχής και, σε τελευταία ανάλυση, του ρόλου τους.

23 23 Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΗ - ΤΟ ΝΕΟ ΡΣΑ Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο δεν εξασφαλίζει επαρκώς την πολεοδομική ενσωμάτωση των Μεγάλων Εμπορικών Επιφανειών στον αστικό χώρο, ακόμα και εκείνων που εμπίπτουν στα Πολεοδομικά Κέντρα των εγκεκριμένων Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Η εξαίρεση της Αττικής από τον σχετικό νόμο Ν.3377/2005 για την αδειοδότηση των Εμπορικών Κέντρων, πλέον δεν τεκμηριώνεται. Επιπλέον, οι όποιες χωροθετήσεις γίνονται εκτός των προσδιορισμένων Πολεοδομικών Κέντρων, δεν συνοδεύονται από τις απαραίτητες μελέτες, που θα μπορούσαν να πλαισιώσουν ολοκληρωμένα την προτεινόμενη παρέμβαση και να την ενσωματώσουν στον ευρύτερο πολεοδομικό ιστό. Στα πλαίσια του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής με έτος στόχο το 2020, επιδίωξη μιας νέας σχέσης μεταξύ Εμπορίου και Πόλης οφείλει να είναι: H ισόρροπη ανάπτυξη του εμπορίου στο σύνολο της Περιφέρεια Αττικής, με τρόπο ώστε οι Μεγάλες Εμπορικές Επιφάνειες να λειτουργούν συμπληρωματικά και ισότιμα με τις υφιστάμενες Εμπορικές Αγορές και το Λιανικό Εμπόριο Μικρής Κλίμακας. Η μείωση του αποτυπώματος της κλιματικής αλλαγής περιορίζοντας τις μετακινήσεις ανθρώπων και εμπορευμάτων, βασίζοντας την ανάπτυξη της πόλης σε ένα δίκτυο Μέσων Σταθερής Τροχιάς. Η αναζωογόνηση των Κέντρων Πόλης Αθήνας και Πειραιά ως βασική προτεραιότητα, ώστε να αποτελέσουν προνομιούχους τόπους αστικής ζωής, με ισχυρή την παρουσία επαγγελματικών και εμπορικών χρήσεων, γεγονός που ενισχύει τον πολυλειτουργικό τους χαρακτήρα και την κοινωνική τους συνοχή.