Αναπλάσεις στο ιστορικό κέντρο της Φλωρεντίας από το 19 ο αι. μέχρι σήμερα Πρακτική και μεθοδολογία των πολεοδομικών επεμβάσεων

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΤΣΕΥΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΜΗΜΑ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΥΩΡΟΣΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΕΡΕΤΝΗΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΑΝΑΠΛΑΔΙ ΣΟ ΙΣΟΡΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΣΗ ΦΛΩΡΔΝΣΙΑ ΑΠΟ ΣΟ 19Ο ΑΙ. ΜΔΧΡΙ ΗΜΔΡΑ Αναπλάσεις στο ιστορικό κέντρο της Φλωρεντίας από το 19 ο αι. μέχρι σήμερα Πρακτική και μεθοδολογία των πολεοδομικών επεμβάσεων Παπασπήζηος Ιωάννα - Άννα Βέξνηα, Ινύιηνο 2010 Επιβλέποςζα καθηγήηπια: Α. Καπαδήμος - Γεπόλςμπος

2 - 2 - Πεπιεσόμενα ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΙΑΓΩΓΙΚΟ ΗΜΔΙΩΜΑ Α ΜΔΡΟ: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΑΣΙΚΔ ΔΠΔΜΒΑΔΙ Α.1 ΔΠΔΜΒΑΔΙ ΑΝΑΠΛΑΗ ΣΟ ΓΟΜΗΜΔΝΟ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ Α.1.1 ΟΡΟΛΟΓΗΑ ΔΠΔΜΒΑΔΧΝ Α.1.2 ΔΞΔΛΗΞΖ ΗΓΔΧΝ ΓΗΑ ΣΗ ΔΠΔΜΒΑΔΗ Α.2 ΔΠΔΜΒΑΔΙ ΣΑ ΙΣΟΡΙΚΑ ΚΔΝΣΡΑ Α.2.1 ΗΣΟΡΗΚΖ ΠΟΡΔΗΑ ΣΧΝ ΔΠΔΜΒΑΔΧΝ Α ηάδηα εμέιημεο ησλ επεκβάζεσλ Α.2.2 ΣΤΠΟΗ ΔΠΔΜΒΑΔΧΝ Α.2.3 ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΗΣΟΡΗΚΧΝ ΠΟΛΔΧΝ Α.2.4 ΚΡΗΣΖΡΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΑΗ ΑΝΑΒΗΧΖ ΣΧΝ ΗΣΟΡΗΚΧΝ ΠΤΡΖΝΧΝ Α.3 ΔΠΔΜΒΑΔΙ ΣΑ ΙΣΟΡΙΚΑ ΚΔΝΣΡΑ ΣΗ ΙΣΑΛΙΑ Α.3.1 Ζ ΚΑΣΑΣΑΖ ΠΡΗΝ ΣΟ Β ΠΑΓΚΟΜΗΟ ΠΟΛΔΜΟ Α.3.2 Ζ ΚΑΣΑΣΑΖ ΜΔΣΑ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ Α.3.3 Ζ ΚΑΣΑΣΑΖ ΖΜΔΡΑ Β ΜΔΡΟ: ΔΠΔΜΒΑΔΙ ΑΝΑ ΠΟΛΔΟΓΟΜΙΚΔ ΠΔΡΙΟΓΟΤ ΣΗ ΦΛΩΡΔΝΣΙΑ Β.1 ΑΡΥΔ 19ΟΤ ΑΙ. ΟΙ ΠΡΩΣΔ ΔΠΔΜΒΑΔΙ Β.1.1 Ζ ΠΔΡΗΟΓΟ ΣΖ ΚΤΡΗΑΡΥΗΑ ΣΟΤ ΝΑΠΟΛΔΟΝΣΑ Β.1.2 ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΚΑΗ ΑΠΟΣΤΠΧΖ ΣΟΤ ΥΧΡΟΤ Β.1.3 ΠΡΧΣΔ ΔΠΔΜΒΑΔΗ ΣΟΝ ΗΣΟ ΣΖ ΠΟΛΖ Β.2 ΣΔΛΟ 19ΟΤ ΑΙ. Ο ΓΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΗΝ ΑΝΑΓΔΝΝΗΗ ΣΗ ΦΛΩΡΔΝΣΙΑ

3 - 3 - Β.2.1 Ζ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΠΡΧΣΔΤΟΤΑ Β.2.2 ΥΔΓΗΟ POGGI ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΧΣΔΤΟΤΑ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ Β.2.3 Ζ ΚΡΗΖ ΜΔΣΑ ΣΖ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΖ ΠΡΧΣΔΤΟΤΑ ΣΖ ΡΧΜΖ Β.2.4 Ζ ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΣΟΤ ΗΣΟΡΗΚΟΤ ΚΔΝΣΡΟΤ Β.3 ΑΡΥΗ 20ΟΤ ΑΙ. Η ΓΙΑΥΤΗ ΣΗ ΠΟΛΗ ΔΞΩ ΣΩΝ ΣΔΙΥΩΝ Β.3.1 ΔΚΒΗΟΜΖΥΑΝΗΖ ΚΑΗ ΔΠΔΚΣΑΖ ΣΖ ΠΟΛΖ Β.3.2 ΥΔΓΗΟ BELLINCIONI, Β.3.3 Ζ ΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΣΑ ΣΟ ΜΔΟΠΟΛΔΜΟ ΚΑΗ Ο ΦΑΗΜΟ Β.3.4 Ο ΚΑΣΑΣΡΟΦΗΚΟ Β ΠΑΓΚΟΜΗΟ ΠΟΛΔΜΟ Β.4 ΜΔΑ 20ΟΤ ΑΙ. ΜΔΣΑΠΟΛΔΜΙΚΗ ΑΝΟΙΚΟΓΟΜΗΗ Β.4.1 ΟΗ ΠΡΧΣΔ ΠΡΟΠΑΘΔΗΔ ΑΝΑΤΓΚΡΟΣΖΖ Β.4.2 Ζ ΔΠΗΣΑΚΣΗΚΖ ΑΝΑΓΚΖ ΓΗΑ ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΟ ΥΔΓΗΑΜΟ Β.4.3 ΥΔΓΗΟ DETTI, Β.4.4 Ζ ΑΠΡΟΓΟΚΖΣΖ ΠΛΖΜΜΤΡΑ ΣΟΤ Β.5 ΣΔΛΟ 20 ΟΤ ΑΙ. ΝΔΔ ΠΟΛΔΟΓΟΜΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΑ ΣΗ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΣΟΤ ΥΩΡΟΤ Β.5.1 PROGETTO PRELIMINARE DI NUOVO PIANO REGOLATORE, 1985 ΣΟ ΥΈΓΗΟ ΠΟΤ ΓΔΝ ΈΓΗΝΔ ΠΟΣΈ Β.5.2 Ζ ΓΤΚΟΛΗΑ ΣΖΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΧΝ ΔΠΔΜΒΑΔΧΝ ΣΟΤ Β.5.3 VARIANTE DI TUTELA, B.5.4 ΥΔΓΗΟ VITTORINI, Β.5.5 Ζ ΠΡΣΑΖ ΓΗΑ ΣΟ ΠΆΡΚΟ DEGLI SCAMPI Β.6 ΑΡΥΔ 21 ΟΤ ΑΙ. ΟΙ ΤΓΥΡΟΝΔ ΠΡΑΚΣΙΚΔ Β.6.1 ΣΡΑΣΖΓΗΚΟ ΥΔΓΗΟ, Β.6.2 ΣΑΔΗ ΚΑΗ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 - 4 - Πεπιεσόμενα εικόνων ΔΗΚΟΝΑ 1: ΜΔΡΗΚΖ ΑΝΑΠΛΑΖ ΣΟ ΒΔΡΟΛΗΝΟ ΔΗΚΟΝΑ 2: ΛΔΧΦΟΡΟ DE LA GRANDE ARMEE, ΜΗΑ ΑΠΟ ΣΗ 12 ΜΔΓΑΛΔ ΛΔΧΦΟΡΟΤ ΣΟΤ HAUSSMANN ΔΗΚΟΝΑ 3: Ο ΥΔΓΗΑΜΟ ΣΖ ΝΔΑ ΟΓΟΤ SAINT-DENIS ΠΑΝΧ ΣΟΝ ΤΠΑΡΥΟΝΣΑ ΗΣΟ ΣΟΤ ΠΑΡΗΗΟΤ ΔΗΚΟΝΑ 4: Ζ ΠΔΡΗΟΥΖ ΣΖ RINGSTRASSE ΠΡΗΝ ΚΑΗ ΜΔΣΑ ΣΖΝ ΑΝΑΠΛΑΖ ΔΗΚΟΝΑ 5: ΣΟ ΥΔΓΗΟ HOBRECHT ΔΗΚΟΝΑ 6: ΥΔΓΗΟ VOISIN ΣΟΤ LE CORBUSIER ΚΑΗ Ζ ΥΔΖ ΣΟΤ ΜΔ ΣΟ ΓΟΜΖΜΔΝΟ ΗΣΟ ΔΗΚΟΝΑ 7: Ζ ΠΟΛΖ HAVRE ΣΟ 1541 ΚΑΗ Ζ ΑΝΑΚΑΣΑΚΔΤΖ ΣΖ ΜΔΣΑ ΣΟ Β ΠΑΓΚΟΜΗΟ ΠΟΛΔΜΟ ΔΗΚΟΝΑ 8: Ζ ΠΟΛΖ SAINT MALO ΣΖ ΖΜΔΡΗΝΖ ΣΖ ΜΟΡΦΖ. ΔΗΚΟΝΑ 9: ΓΗΑΓΖΛΧΖ ΣΖ ΔΡΓΑΣΗΚΖ ΣΑΞΖ ΣΖΝ ΗΣΑΛΗΑ ΣΟ 70 ΓΗΑ ΣΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΖΝ ΚΑΣΟΗΚΗΑ ΔΗΚΟΝΑ 10: Ζ ΔΠΔΜΒΑΖ ΣΖ ΝΑΠΟΛΖ. ΥΔΓΗΑ ΣΟΤ 1850 ΚΑΗ 1855 ΑΝΣΗΣΟΗΥΑ ΔΗΚΟΝΑ 11: PIAZZA DELLA VITTORIA, BRESCIA ΔΗΚΟΝΑ 12: ΔΣΡΟΤΚΗΚΟΗ ΚΑΗ ΡΧΜΑΨΚΟΗ ΟΗΚΗΜΟΗ ΔΗΚΟΝΑ 13: ΣΟ ΡΧΜΑΨΚΟ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟ ΣΟ ΖΜ ΔΡΗΝΟ ΗΣΟ. ΔΗΚΟΝΑ 14: ΣΔΗΥΖ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ. 1: ΡΧΜΑΨΚΑ, 2: 12 ΟΤ ΑΗ., 3: 14 ΟΤ ΑΗ ΔΗΚΟΝΑ 15: ΦΖ ΣΖ Φ ΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 16: ΦΖ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, G. ZOCCHI ΔΗΚΟΝΑ 17: ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 18: ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΜΖΜΑΣΟ ΣΖ ΓΤΣΗΚΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΑΠΟ ΣΟ 1896 ΜΔΥΡΗ ΖΜΔΡΑ ΔΗΚΟΝΑ 19: ΓΔΧΓΡΑΦΗΚΔ ΔΝΟΣΖΣΔ ΣΟΤ CATASTO ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 20: ΥΔΓΗΟ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 21: Ζ ΟΓΟ CALZAIOLI ΜΔΣΑΞΤ ORSANMICHELE ΚΑΗ PIAZZA DEL DUOMO ΠΡΗΝ ΚΑΗ ΜΔΣΑ ΣΖ ΓΗΑ ΝΟΗΞΖ ΠΟΤ ΠΡΑΓΜΑΣΟΠΟΗΖΘΖΚΔ ΣΟ ΔΗΚΟΝΑ 22: ΔΠΔΜΒΑΔΗ ΓΗΑΠΛΑΣΤΝΖ, ΔΠΔΚΣΑΖ ΚΑΗ ΓΗΑΝΟΗΞΖ ΓΡΟΜΧΝ ΣΟ ΗΣΟΡΗΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 23: Ζ ΔΗΟΓΟ ΣΟΤ VITTORIO EMANUELE II ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΚΑΘΗΣΧΝΣΑ ΣΖ ΠΡΧΣΔΤΟΤΑ ΣΟΤ ΒΑΗΛΔΗΟΤ ΔΗΚΟΝΑ 24: ΑΡΥΗΚΟ ΥΔΓΗΟ POGGI. ΔΗΚΟΝΑ 25: ΣΔΛΗΚΟ ΥΔΓΗΟ POGGI ΔΗΚΟΝΑ 26: Ζ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΠΡΗΝ ΣΖΝ ΔΠΔΚΣΑΖ, ΔΗΚΟΝΑ 27: ΓΔΧΜΔΣΡΗΚΟ ΥΑΡΣΖ ΣΖ ΠΟΛΖ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΚΑΗ ΣΟΠΟΓΡΑΦΗΚΟ ΣΧΝ ΠΔΡΗΥΧΡΧΝ ΣΖ, 1865, ΜΔ ΣΖΝ ΑΡΥΗΚΖ ΠΡΟΒΛΔΦΖ ΓΗΑ ΣΟ CAMPO DI MARTE. ΔΗΚΟΝΑ 28: Ζ ΚΑΣΔΓΑΦΗΖ ΣΧΝ ΣΔΗΥΧΝ ΜΔΣΑΞΤ FORTEZZA DA BASSO ΚΑΗ PORTA SAN GALLO ΔΗΚΟΝΑ 29: ΟΗ ΠΤΛΔ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ

5 - 5 - ΔΗΚΟΝΑ 30: Ζ ΠΡΟΟΠΣΗΚΖ ΑΠΟ ΣΖΝ PORTA ALLA CROCE ΣΖΝ PIAZZA BECCARIA ΠΡΟ ΣΖ ΝΔΑ VIALE A. GRAMSCI ΔΗΚΟΝΑ 31: ΥΔΓΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ PIAZZA SAN GALLO ΚΑΗ ΣΖΝ PIAZZA BECCARIA ΔΗΚΟΝΑ 32: ΟΗ ΓΤΟ ΝΔΔ ΠΛΑΣΔΗΔ (ΜΔ ΜΟΒ) BECCARIA ΚΑΣΧ ΚΑΗ LIBERTA ΠΑΝΧ, ΥΔΓΗΑΜΔΝΔ ΣΗ ΝΔΔ ΛΔΧΦΟΡΟΤ (ΜΔ ΚΟΚΚΗΝΟ) ΔΗΚΟΝΑ 33: ΠΑΝΟΡΑΜΗΚΖ ΦΧΣΟΓΡΑΦΗΑ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΑΠΟ ΣΖΝ PIAZZALE MICHELANGELO, ΔΗΚΟΝΑ 34: Ο ΛΟΦΟ SAN SALVATORE AL MONTE ΚΑΗ ΣΟ SAN MINIATO ΠΡΗΝ (1859) ΚΑΗ ΜΔΣΑ (1875) ΣΖΝ ΔΠΔΜΒΑΖ ΔΗΚΟΝΑ 35: Ζ ΓΗΑΓΡΟΜ Ζ ΣΧΝ ΝΔΧΝ ΤΠΟΝΟΜΧΝ. ΔΗΚΟΝΑ 36: ΟΗ ΝΔΔ ΠΑΡΑΠΟΣΑΜΗΔ ΟΓΟΗ ΔΗΚΟΝΑ 37: ΟΗ ΑΡΥΗΚΔ ΠΡΟΣΑΔΗ ΚΑΗ Ζ ΣΔΛΗΚΖ ΜΟΡΦΖ ΣΟΤ DUOMO ΔΗΚΟΝΑ 38: ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 39: ΦΔΗ ΣΖ ΠΑΛΗΑ ΑΓΟΡΑ ΠΡΗΝ ΣΖΝ ΚΑΣΔΓΑΦΗΖ ΔΗΚΟΝΑ 40: Ζ ΚΑΣΑΣΑΖ ΣΖ ΠΑΛΗΑ ΑΓΟΡΑ ΠΡΗΝ ΣΖΝ ΔΠΔΜΒΑΖ, ΔΗΚΟΝΑ 41: Ζ ΔΠΔΜΒΑΖ ΟΠΧ ΑΤΣΖ ΠΡΑΓΜΑΣΟΠΟΗΖΘΖΚΔ ΠΑΝΧ ΣΟΝ ΖΓΖ ΤΠΑΡΥΟΝ ΗΣΟ ΔΗΚΟΝΑ 42: ΣΟ ΗΣΟΡΗΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΟΠΟΤ ΓΗΑΚΡΗΝΟΝΣΑΗ ΓΤΣΗΚΑ ΟΗ ΔΠΔΜΒΑΔΗ ΚΑΗ ΑΝΑΣΟΛΗΚΑ Ο ΤΜΠΑΓΖ ΡΧΜΑΨΚΟ ΗΣΟ, ΔΗΚΟΝΑ 43: ΟΗ ΝΔΔ ΑΓΟΡΔ, S. LORENZO, S. AMBROGIO ΚΑΗ S. FREDIANO ΔΗΚΟΝΑ 44: ΣΑ ΔΡΓΑ ΣΟΤ IACP ΣΑ ΠΡΟΑΣΗΑ ΔΗΚΟΝΑ 45: ΣΟ ΤΜΠΛΔΓΜΑ FIAT ΣΖ NOVOLI, ΑΚΟΤΑΡΔΛΛΑ ΔΗΚΟΝΑ 46: Ζ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΓΗΑ ΣΟ ΣΔΛΗΚΟ ΠΟΛΔΟΓΟΜΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΔΠΔΚΣΑΖ ΣΖ ΠΟΛΖ, ΔΗΚΟΝΑ 47: ΥΔΓΗΟ ΔΠΔΚΣΑΖ, ΔΗΚΟΝΑ 48: ΓΤΣΗΚΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 49: ΡΤΘΜΗΣΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΣΟΤ (ΥΔΓΗΟ BELLINCIONI) ΚΑΗ ΠΡΟΒΛΔΠΟΜΔΝΔ ΔΠΔΚΣΑΔΗ. ΔΗΚΟΝΑ 50: Ζ ΚΑΣΔΓΑΦΗΖ ΣΖ S. CROCE, ΔΗΚΟΝΑ 51: ΑΔΡΟΦΧΣΟΓΡΑΦΗΑ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΣΖ S. CROCE ΠΡΗΝ ΣΖΝ ΔΠΔΜΒΑΖ ΔΗΚΟΝΑ 52: Ζ S. CROCE ΛΗΓΟ ΜΔΣΑ ΣΖΝ ΔΠΔΜΒΑΖ, 12/ ΔΗΚΟΝΑ 53: ΡΤΘΜΗΣΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΠΡΟΣΤΠΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΣΖ S. CROCE, ΔΗΚΟΝΑ 54: ΜΑΚΔΣΑ ΣΖ ΠΡΟΒΛΔΠΟΜΔΝΖ ΠΡΟΣΑΖ ΓΗΑ ΣΖ S. CROCE, ΔΗΚΟΝΑ 55: ΥΔΓΗΟ ΔΠΔΜΒΑΖ ΓΗΑ ΣΟ ΗΓΖΡΟΓΡΟΜΗΚΟ ΣΑΘΜΟ, 1935 ΚΑΗ ΦΧΣΟΓΡΑΦΗΑ ΣΟΤ, ΔΗΚΟΝΑ 56: ΥΔΓΗΟ ΣΟΤ ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ ΣΑΓΗΟΤ G. BERTA, 1931 ΚΑΗ ΦΧΣΟΓΡΑΦΗΑ ΣΟΤ ΔΧΣΔΡΗΚΟΤ ΣΟΤ ΚΑΣΑ ΣΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΣΧΝ ΔΡΓΑΗΧΝ, ΔΗΚΟΝΑ 57: ΔΘΝΗΚΖ ΒΗΒΛΗΟΘΖΚΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΔΗΚΟΝΑ 58: ΓΤΣΗΚΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 59: ΠΛΖΓΔΗΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ΣΟΤ ΚΔΝΣΡΟΤ ΑΠΟ ΣΟΤ ΒΟΜΒΑΡΓΗΜΟΤ ΔΗΚΟΝΑ 60: Ζ PONTE VECCHIO ΚΑΗ ΣΑ ΚΣΖΡΗΑ ΣΖ ΟΓΟΤ DE BARDI ΜΔΣΑ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ ΔΗΚΟΝΑ 61: Ζ PONTE ALLE GRAZIE ΠΡΗΝ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ, ΔΗΚΟΝΑ 62: Ζ PONTE VECCHIO ΠΡΗΝ ΚΑΗ ΜΔΣΑ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ ΔΗΚΟΝΑ 63: ΥΔΓΗΟ ΑΝΟΗΚΟΓΟΜΖΖ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΓΤΡΧ ΑΠΟ ΣΖΝ PONTE VECCHIO,

6 - 6 - ΔΗΚΟΝΑ 64: ΣΟ BORGO S. JACOBO ΠΡΗΝ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ ΔΗΚΟΝΑ 65: Ζ PONTE S. TRINITA ΠΡΗΝ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ ΚΑΗ ΜΔΣΑ ΣΖΝ ΑΝΑΚΑΣΑΚΔΤΖ ΣΖ ΔΗΚΟΝΑ 66: Ζ PONTE ALLE GRAZIE ΠΡΗΝ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ ΚΑΗ ΖΜΔΡΑ ΔΗΚΟΝΑ 67: ΡΤΘΜΗΣΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 68: ΡΤΘΜΗΣΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, ΔΗΚΟΝΑ 69: Ζ ΔΠΔΚΣΑΖ ΣΖ ΠΟΛΖ ΤΜΦΧΝΑ ΜΔ ΣΟ ΥΔΓΗΟ DETTI, ΔΗΚΟΝΑ 70: ΠΛΖΜΜΤΡΑ ΣΖ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ, 04/11/ ΔΗΚΟΝΑ 71: Ζ PONTE VECCHIO ΚΑΗ ΣΟ ΒΑΠΣΗΣΖΡΗΟ ΚΑΣΑ ΣΖΝ ΠΛΖΜΜΤΡΑ ΣΟΤ ΔΗΚΟΝΑ 72: ΠΡΟΣΑΔΗ ΣΧΝ ΤΝΟΗΚΗΧΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΝΑΘΔΧΡΖΖ ΣΟΤ ΡΤΘΜΗΣΗΚΟΤ ΥΔΓΗΟΤ ΔΗΚΟΝΑ 73: PROGETTO DI PIANO PRELIMINARE, ΔΗΚΟΝΑ 74: ΤΣΖΜΑΣΗΚΖ ΑΠΟΣΤΠΧΖ ΣΧΝ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΧΝ (STATO DI FATTO), ΔΗΚΟΝΑ 75: ΥΑΡΣΖ ΥΡΖΔΧΝ ΓΖ ΣΧΝ ΚΣΖΡΗΧΝ ΚΑΗ ΣΟΤ ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ ΥΧΡΟΤ, ΔΗΚΟΝΑ 76: STATO DI DIRITTO, ΔΗΚΟΝΑ 77: Ζ ΦΛΧΡΔΝΣΗΑ ΜΔ ΣΑ ΠΔΡΗΥΧΡΑ, ΔΗΚΟΝΑ 78: ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΣΧΝ ΓΖΜΟΗΧΝ ΥΧΡΧΝ ΣΑΘΜΔΤΖ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΟ ΗΓΖΡΟΓΡΟΜΗΚΟ ΓΗΚΣΤΟ ΚΑΗ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ ΣΟΤ ΜΔΣΡΟ. Ζ ΠΡΟΣΑΖ ΣΖ VARIANTE DI TUTELA, ΔΗΚΟΝΑ 79: ΥΖΜΑ ΣΖ ΒΑΗΚΖ ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ. Ζ ΠΡΟΣΑΖ ΣΖ VARIANTE DI TUTELA, ΔΗΚΟΝΑ 80: ΣΟ ΗΣΟΡΗΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΧΝ ΛΟΦΧΝ, ΣΟ ΠΑΡΚΟ ΣΟΤ ΆΡΝΟ, ΟΗ ΚΑΛΛΗΔΡΓΟΤΜΔΝΔ ΔΚΣΑΔΗ ΚΑΗ ΟΗ ΜΔΓΑΛΔ ΔΚΣΑΔΗ ΑΣΗΚΟΤ ΠΡΑΗΝΟΤ ΔΗΚΟΝΑ 81: ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΗΚΖ ΚΤΚΛΟΦΟΡΗΑ ΚΑΗ Ζ ΤΠΟΘΔΖ ΥΔΣΗΚΑ ΜΔ ΣΖΝ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΖ ΓΡΑΜΜΖ ΤΦΖΛΖ ΣΑΥΤΣΖΣΑ ΔΗΚΟΝΑ 82: ΣΟ ΠΑΡΚΟ DEGLI SCAMBI: ΜΗΑ ΤΠΟΘΔΖ ΔΡΓΑΗΑ. ΔΗΚΟΝΑ 83: ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΟ ΤΣΖΜΑ ΔΗΚΟΝΑ 84: ΤΣΖΜΑ Μ ΔΣΑΚΗΝΖΔΧΝ. ΣΟ ΣΡΑΜ ΚΑΗ ΟΗ ΠΟΛΟΗ ΔΛΞΖ ΔΜΦΑΝΗΕΟΝΣΑΗ ΜΔ ΜΠΛΔ ΚΑΗ ΟΗ ΠΟΓΖΛΑΣΟΓΡΟΜΟΗ ΜΔ ΠΡΑΗΝΟ ΚΑΗ ΟΗ ΠΔΕΟΓΡΟΜΟΗ ΜΔ ΚΗΝΣΡΝΟ ΔΗΚΟΝΑ 85: ΤΣΖΜΑ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 86: BΑΗΚΔ XΧΡΗΚΔ OΡΓΑΝΗΚΔ EΝΟΣΖΣΔ (UNITÀ TERRITORIALI ORGANICHE ELEMENTARI) Πεπιεσόμενα διαγπαμμάηων ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΧΝ ΗΓΔΧΝ ΓΗΑ ΣΖ ΓΗΑΣΖΡΖΖ ΣΧΝ ΜΝΖΜΔΗΧΝ

7 - 7 - Ειζαγωγικό ζημείωμα Σν ελδηαθέξνλ κνπ γηα ηε κεηάιιαμε ησλ πφιεσλ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ ήηαλ έληνλν απφ ηα πξψηα εμάκελα ζπνπδψλ κνπ. Οη επεκβάζεηο θαη νη αλαπιάζεηο απνηεινχλ ηελ θχξηα κέζνδν επίηεπμεο απηήο ηεο αιιαγήο ζηνλ ηζηφ ησλ πφιεσλ. Γηα ηελ επηινγή ηεο πεξηνρήο κειέηεο, αθνξκή απνηέιεζε ε παξακνλή κνπ ζηε Φισξεληία γηα 10 κήλεο κε ην πξφγξακκα Erasmus. Ζ Φισξεληία θεκίδεηαη γηα ην ηζηνξηθφ ηεο θέληξν θαη γηα ηηο ζεκαληηθέο αιιαγέο πνπ επηδέρηεθε αλά πνιενδνκηθέο πεξηφδνπο ζηνλ ηζηφ ηεο. Δθεί, ινηπφλ, κνπ δφζεθε ε επθαηξία λα γλσξίζσ θαιχηεξα ηελ πφιε απφ θνληά θαη ην θίλεηξν γηα λα ηε κειεηήζσ ψζηε λα ηελ θαηαλνήζσ πεξηζζφηεξν. Μέζσ ηεο αλάιπζεο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ ηεο, γηλφκνπλα θαη εγψ έλα θνκκάηη ηεο θαη ηε δνχζα ζε θάζε πεξίνδν πνπ κειεηνχζα. Δπηπιένλ, ε εγγξαθή κνπ ζηελ Αξρηηεθηνληθή κνπ έδσζε ηε δπλαηφηεηα γηα επθνιφηεξε πξφζβαζε ζε αθαδεκατθφ θαη ηνπηθφ πιηθφ θαη κε έθεξε ζε επαθή κε ζεκαληηθνχο αλζξψπνπο ηνπ ρψξνπ ηεο πνιενδνκίαο. Καηά ηνλ ηξφπν απηφ, ην ζέκα ηεο εξγαζίαο κνπ θαηέιεμε λα αθνξά ηηο πνιενδνκηθέο επεκβάζεηο αλάπιαζεο ζην θέληξν ηεο Φισξεληίαο, θαη επηθεληξψζεθε ζηε ρξνληθή πεξίνδν απφ ην 19 ν αη. κέρξη ζήκεξα. ζνλ αθνξά ζηε δνκή ηνπ, πεξηιακβάλεη δχν βαζηθά θεθάιαηα. Αξρηθά, δίλεηαη ην ζεσξεηηθφ πιαίζην γηα ηηο αλαπιάζεηο ηφζν γεληθά φζν θαη εηδηθφηεξα γηα ηα ηζηνξηθά θέληξα θαη πην ζπγθεθξηκέλα γηα ηελ θαηάζηαζε ζηελ Ηηαιία. Αλαιχνληαη, ινηπφλ, δηεμνδηθά νη θαηεγνξίεο ησλ επεκβάζεσλ, νη δηαρξνληθέο ηάζεηο ησλ επεκβάζεσλ ζηα ηζηνξηθά θέληξα ηεο Δπξψπεο θαη ε κνξθήο πνπ απηέο ιακβάλνπλ ζηα ηζηνξηθά θέληξα ηεο Ηηαιίαο. ηε ζπλέρεηα, πεξηιακβάλεηαη κηα ζχληνκε εηζαγσγή γηα ηελ πνιενδνκηθή ηζηνξία ηεο Φισξεληίαο θαη παξαηίζεληαη

8 - 8 - ιεπηνκεξψο νη επεκβάζεηο ζην ηζηνξηθφ θέληξν ηεο Φισξεληίαο απφ ην 19 ν αη. κέρξη ζήκεξα, θαζψο θαη ε κεζνδνινγία ηνπο θαη ην πνιενδνκηθφ ππφβαζξφ πάλσ ζην νπνίν εθηειέζηεθαλ ή πξνηάζεθαλ, ζπλδπαζκέλα κε νπηηθφ θαη ραξηνγξαθηθφ πιηθφ. εκαληηθά έξγα γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο κειέηεο απνηέιεζαλ ηα βηβιία ησλ Fanelli, θαη Detti. Παξάιιεια, ζεκαληηθφ ξφιν έπαημε ην πιηθφ ησλ καζεκάησλ θαηά ηε θνίηεζή κνπ ζην εθεί παλεπηζηήκην, νη ζεκεηψζεηο, νη ζπκβνπιέο ησλ θαζεγεηψλ, θαζψο θαη ράξηεο θαη βηβιία απφ ηε βηβιηνζήθε ηεο Αξρηηεθηνληθήο ηεο Φισξεληίαο αιιά θαη ηεο Θεζζαινλίθεο. Πην ζεκαληηθέο επεκβάζεηο απνηέιεζαλ αξρηθά ε ηζνπέδσζε ηεο παιηάο αγνξάο πνπ ήηαλ θαη ε πξψηε επέκβαζε ηέηνηαο κνξθήο. ηε ζπλέρεηα, ην θαηλνηφκν ζρέδην Poggi θαη ε θαηεδάθηζε ησλ κεζαησληθψλ ηεηρψλ πνπ άιιαμαλ ξηδηθά ηε κνξθή ηεο πφιεο. Αθνινπζεί ε θαηεδάθηζε ηκήκαηνο ηεο S. Croce γηα ηελ «εμπγίαλζε ηνπ ρψξνπ». Δπίζεο, ζεκείν αλαθνξάο απνηέιεζαλ νη επεκβάζεηο αλνηθνδφκεζεο κεηά ηνλ πφιεκν. Παξάιιεια, ηδηαίηεξα ελδηαθέξνπζα ήηαλ ε δηαρξνληθή εμέιημε ζηε δηακφξθσζε ησλ ρεδίσλ κέρξη ηελ νξγάλσζε ηνπ ηειηθνχ ηξαηεγηθνχ ρεδίνπ ηνπ ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηδηαίηεξα φινπο φζνπο κε βνήζεζαλ ζηελ Ηηαιία γηα ηε ζπιινγή ηνπ πιηθνχ θαη θπζηθά ηελ επηβιέπνπζα θαζεγήηξηά κνπ θα. Γεξφιπκπνπ Αιεμάλδξα γηα ηε ζπλεξγαζία, ηελ θαζνδήγεζε θαη ηηο ρξήζηκεο ππνδείμεηο ηεο θαηά ηε δηάξθεηα εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο.

9 - 9 -

10 Α Μέπορ: Ανάπηςξη ηηρ εςπωπαϊκήρ πόληρ και αζηικέρ επεμβάζειρ Μέρος Α Μέρος Α Ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πόλης & αστικές επεμβάσεις

11 Ζ πφιε, σο αλζξσπνγελήο θαηάζηαζε, πξνθχπηεη θαη εμειίζζεηαη απφ ηελ ειεχζεξε βνχιεζε ησλ αλζξψπσλ, ππνθηλνπκέλε απφ ηνλ εζσηεξηθφ νξγαληζκφ ηεο, φπσο απηφο εθθξάδεηαη απφ ηηο δξάζεηο ησλ θαηνίθσλ ηνπ ζπλνιηθά [Σζνπδεξφο 2004: 561]. Ζ ζπγθξφηεζε ηεο πνιενδνκίαο ζε επηζηήκε αξρίδεη λα παξνπζηάδεηαη ζε ζπλάξηεζε κε ην θαηλφκελν ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζε πφιεηο θαη σο απφξξνηα ησλ πξνβιεκάησλ πνπ πξνθιήζεθαλ ιφγσ απηνχ [Αξαβαληηλφο 1997: 36 37]. Οη πφιεηο, έξρνληαη αληηκέησπεο ηφζν κε ηε γήξαλζε ηνπ ηζηνχ ηνπο θαη ησλ νηθηζηηθψλ πεξηνρψλ φζν θαη κε ηηο αιιαγέο ζηηο νηθνλνκηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπο θαη ζηα θνηλσληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο. Πξνθεηκέλνπ λα δηαηεξήζνπλ έλα αξκνληθφ πεξηβάιινλ δηαβίσζεο, κηα επηπιένπζα νηθνλνκία θαη κηα ηζνξξνπεκέλε θνηλσληθή δνκή, δηάθνξεο δεκφζηεο (θαη κεξηθέο θνξέο ζε ζπλδπαζκφ κε ηδησηηθέο) δξαζηεξηφηεηεο είλαη απαξαίηεηεο. [CEMAT 2006: 21] Παιαηφηεξα, ν θπζηθφο ζρεδηαζκφο ηνπ ρψξνπ θαη ηα κεγάια έξγα αζηηθνχ ζρεδηαζκνχ εκθαλίδνληαλ σο απφξξνηα ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο πφιεσλ θαη θξαηψλ. ήκεξα, ζηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, ε δηαδηθαζία απηή κνηάδεη λα έρεη αληηζηξαθεί, κε ηνλ αζηηθφ ζρεδηαζκφ λα ρξεζηκνπνηείηαη ζπλεηδεηά σο κέζν αλάπηπμεο ησλ πφιεσλ κέζα ζην λέν αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ ην εληαίν ζχζηεκα πφιεσλ [Γνζπνδίλε 2000: 195], κέζσ ηνπ εμαξρήο ζρεδηαζκνχ ή κε ηε κνξθή επεκβάζεσλ ζηνλ ήδε δνκεκέλν ρψξν, δηαδηθαζία πνπ ζα καο απαζρνιήζεη παξαθάησ.

12 Α.1 Επεμβάζειρ ανάπλαζηρ ζηο δομημένο πεπιβάλλον Α.1.1 Οπολογία επεμβάζεων Αλάπιαζε ζεσξείηαη ε ελεξγόο πνιενδνκηθή παξέκβαζε ζε ήδε δνκεκέλεο θαη ζπρλά ππνβαζκηζκέλεο ή θαη θαηεζηξακκέλεο πεξηνρέο πόιεσλ. ρεηηθνχο φξνπο θαηά θαηξνχο απνηέιεζαλ: ε εθθαζάξηζε «ηξσγιψλ» (slum clearance), ε εμπγίαλζε (cleaning up), ε αλνηθνδφκεζε (redevelopment), ε αλαθαίληζε (renovation), ε απνθαηάζηαζε (rehabilitation), ε βειηίσζε (improvement), ε δηαηήξεζε (conservation), ε αλαβάζκηζε (upgrading), ε αλαδσνγφλεζε (revitalization), ε αλαγέλλεζε (regeneration), ε αλαλέσζε (renewal). [Βαζελρφθελ 1995: 375, 377] Μεηαμχ απηψλ ησλ φξσλ ζπρλά επηθξαηεί κηα ζχγρπζε, θαζψο αλάινγα κε ηελ πεξηνρή ή ηε ρψξα νη ζεκαζίεο κπιέθνληαη θαζηζηψληαο δχζθνιε ηε ζχγθξηζε ή ηε κεηαθνξά ηνπο ζε άιιε γιψζζα [Allain etc. 2006: 53]. Παξφια απηά ζα επηρεηξεζεί ν νξηζκφο νξηζκέλσλ απφ ηνπο φξνπο. Γεληθά, ε αζηηθή αλάπηπμε πεξηγξάθεη έλαλ νιφθιεξν ζπλδπαζκφ δηαδηθαζηψλ πνπ αθνξνχζαλ πάληα ζηηο δξάζεηο επέκβαζεο ζηνπο νηθηζκνχο θαη ζηηο πφιεηο, θαη έρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ αλαγέλλεζε (regeneration) θαη αλαδσνγφλεζε (revitalisation) ησλ ππαξρφλησλ ηζηψλ, ηφζν ησλ παιαηφηεξσλ φζν θαη ησλ πην πξφζθαησλ, ε νπνία πεξηιακβάλεη κέηξα αζηηθήο αλαλέσζεο (urban renewal) θαη αμηνπνίεζεο κε αλνηθνδφκεζε ή απνθαηάζηαζε ππαξρφλησλ ρσξηθψλ ζηνηρείσλ θαη δεδνκέλσλ (redevelopment). [Allain etc. 2006: 53] Ζ αζηηθή αλαγέλλεζε θαη αλαδσνγφλεζε (urban regeneration and revitalisation) ζηνρεχεη ζηελ αλαβάζκηζε, αλαδσνγφλεζε, επαλάρξεζε θαη αχμεζε ηεο ππθλφηεηαο ππαξρφλησλ ηζηψλ, ζην κεηαζρεκαηηζκφ δειαδή ηεο μεπεξαζκέλεο θνηλσληθννηθνλνκηθήο βάζεο νξηζκέλσλ αζηηθψλ πεξηνρψλ ζε κηα πεξηζζφηεξν βηψζηκε θνηλσληθννηθνλνκηθή βάζε κέζσ ηεο έιμεο

13 λέσλ δξαζηεξηνηήησλ θαη επηρεηξήζεσλ, ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ, ηεο βειηίσζεο ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο, ηεο δηαθνξνπνίεζεο ηεο θνηλσληθήο δνκήο θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο θαηαλάισζεο αγξνηηθψλ πεξηαζηηθψλ εδαθψλ [CEMAT 2006: 22 θαη Καξαδήκνπ 2010]. Απνηειεί αζηηθή πνιηηηθή πνπ πηνζεηήζεθε απφ ηε δεθαεηία 1980 σο ζηξαηεγηθή έλαληη ζηε ζπλερή εμάπισζε θαη δηάρπζε ησλ πφιεσλ [Καξαδήκνπ 2010]. Ο φξνο ππνλνεί φηη ε πφιε ή κέξνο απηήο έρεη «εθθπιηζηεί» (degenerated). Μπνξεί λα απνηειεί είηε κηα πεξίπησζε θεληξηθψλ πεξηνρψλ πνπ εθθπιίδνληαη ιφγσ ηεο γήξαλζεο ηνπ θηεξηαθνχ απνζέκαηνο θαη ηεο βαζκηαίαο επηδείλσζεο ησλ δεκφζησλ ρψξσλ είηε πεξηνρέο θνηλσληθήο θαηνηθίαο ζηα πεξίρσξα ηεο πφιεο. Ζ δξάζε ζρεδφλ πάληα ζπλδπάδεη νηθνλνκηθά κέηξα (δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ), θνηλσληθά κέηξα (πξνζζήθε θαηνηθίαο θαιχηεξεο πνηφηεηαο, επνίθεζεο residentialisation) θαη κέηξα αζηηθνχ ζρεδηαζκνχ (απνθαηάζηαζε refurbishment, αλαδφκεζε restructuring δεκφζησλ ρψξσλ θ.ιπ.) [Allain etc. 2006: 56] Ζ πνιππινθφηεηα ησλ επεκβάζεσλ είρε σο απνηέιεζκα ηελ αλαπξνζαξκνγή ησλ ζηφρσλ ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηελ πηνζέηεζε λέσλ εξγαιείσλ θαη κεζφδσλ ζηελ πνιενδνκηθή πξαθηηθή, πνπ πξνέθηεηλαλ ηηο ζηξαηεγηθέο ελδπλάκσζεο ησλ ηνπηθψλ νηθνλνκηψλ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, θαη ελζσκάησζαλ ζηαδηαθά ηελ πξνβιεκαηηθή γηα ηελ βηψζηκε αλάπηπμε. Σα ζρέδηα ζπληάζζνληαη ζπλήζσο απφ γλσζηνχο αξρηηέθηνλεο ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε πξνβνιή ηνπο θαη λα πξνζειθπζηεί ην ελδηαθέξνλ επελδπηψλ, ηδησηψλ θαη ζεζκηθψλ. Απμάλεηαη ε παξνπζία θαη ν ξφινο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζηε δηακφξθσζε θαη πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ, κε κεησκέλε παξνπζία ηνπ δεκνζίνπ. Έληνλε παξακέλεη ε παξνπζία ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, αιιά ν ξφινο ηεο ζπρλά πεξηνξίδεηαη ζε απηφλ ηνπ ζπληνληζηή. [Καξαδήκνπ 2010]. Ζ αζηηθή αλαλέσζε (urban renewal) ζηνρεχεη ζηελ αληηθαηάζηαζε ησλ αζηηθψλ γεηηνληψλ θαη ησλ εγθαηαιειεηκκέλσλ πεξηνρψλ απφ ηα κεγάιεο θιίκαθαο project, ηα ζρεηηθά κε ηελ θαηνηθία, ηηο ππεξεζίεο, ηα ζπζηήκαηα κεηαθνξάο, ηηο πεξηνρέο αλαςπρήο, θ.ιπ. Μεξηθέο θνξέο, νη δαπάλεο ηεο αζηηθήο αλαλέσζεο γηα ηηο δσληαλέο θνηλφηεηεο είλαη πςειέο θαη απηφο ν ηχπνο δξαζηεξηφηεηαο πξαγκαηνπνηείηαη ζήκεξα ιηγφηεξν ζπρλά απφ φηη παιαηφηεξα. [CEMAT 2006: 22] Ο φξνο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα δείμεη κηα λέα πνιηηηθή ε νπνία δίλεη έκθαζε ζηελ αλαδηακφξθσζε θαη ζηελ πχθλσζε ησλ ππαξρφλησλ ηζηψλ (θεληξηθψλ,

14 πεξηκεηξηθψλ, παιαηά εμσηεξηθά πξνάζηηα αιιά θαη θαηνηθήζηκεο πεξηνρέο θαη εζσηεξηθά πξνάζηηα δηαθφξσλ ππθλνηήησλ). ε ζρέζε κε ηελ «αλαθαίληζε» (renovation), ε αζηηθή αλαλέσζε πεξηιακβάλεη «ηελ αλνηθνδφκεζε (rebuilding) ηεο πφιεο ζηελ πφιε» θαη απνηειεί επνκέλσο κηα ζηξαηεγηθή γηα ηελ απνηξνπή ηεο αζηηθήο δηάρπζεο (urban sprawl) θαη ηεο παξαθκήο ησλ αζηηθψλ θέληξσλ. Ο ζθνπφο είλαη λα θαηαπνιεκεζεί ε ηάζε παξαθκήο ζηνλ πιεζπζκφ ησλ αζηηθψλ θέληξσλ, κηα απζφξκεηε κεηαθίλεζε πνπ πξνθαιείηαη απφ ηελ απνπχθλσζε (decohabitation), ηε κείσζε ηνπ κεγέζνπο ησλ λνηθνθπξηψλ θαη ηε θηινδνμία ησλ νηθνγελεηψλ λα απνθηήζνπλ έλα αηνκηθφ ζπίηη, κε θήπν θαη απηφλνκν/κνλνθαηνηθία (ην ζπίηη ησλ «4-ηνίρσλ» ησλ Βέιγσλ). Δπηπιένλ, ζηνρεχεη ζηε κείσζε απνηξνπή πεξηζζφηεξσλ λέσλ εγθαηαζηάζεσλ ζηα πεξίρσξα ησλ πφιεσλ ελψζσ νη θεληξηθέο δνκέο θαη νη νηθηζηηθέο αζηηθέο πεξηνρέο παξαθκάδνπλ θαη ράλνπλ ζε αμία. Απνηειεί έλα ζέκα, ινηπφλ, παξεκπφδηζεο απηήο ηεο δηπιήο δηαδηθαζίαο απνκφλσζεο (devitalisation) ηνπ θέληξνπ θαη ηεο ρξήζεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ πεξηνρψλ, δεδνκέλνπ φηη ε αζηηθή δηάρπζε ζεσξείηαη δαπαλεξφηεξε απφ ηελ ίδηα ηελ αλαγέλλεζε ηνπ θέληξνπ. Δπηηξέπεη ζηελ πφιε λα αλαπηπρζεί πάλσ ζηελ πφιε, κε επεκβάζεηο ζε πεξηνρέο πνπ ήδε ρηίζηεθαλ ή θαηαιήθζεθαλ θαη κφλν κε επέθηαζε ηεο πφιεο ζηα εμσηεξηθά ηεο φξηα. Απνηειεί, επνκέλσο, κηα κνξθή «αζηηθήο αλαθχθισζεο» (urban recycling). Ζ απζφξκεηε αζηηθή αλαλέσζε είλαη δχζθνιν λα επηηεπρζεί κε ηνπο κεραληζκνχο ηεο αγνξάο, νη νπνίνη ζπρλά θαζηζηνχλ απαξαίηεηε ηελ επέκβαζε γηα ην δεκφζην ηνκέα, πξνθεηκέλνπ λα έρνπκε «αζηηθφ ζρεδηαζκφ κεηαζρεκαηηζκνχ» (transformation urban planning), ν νπνίνο δε κπνξεί λα ζεσξεζεί νχηε απιφο νχηε απζφξκεηνο. Θεσξείηαη επνκέλσο ζπρλά απαξαίηεηνο έλαο θάπνηνο βαζκφο εζεινληηζκνχ, ψζηε λα απνηξαπνχλ εθζεηηθέο κεηψζεηο (downward spirals) ζηνλ αξηζκφ ησλ θηεξίσλ, ησλ ηεηξαγψλσλ ή θαη νιφθιεξσλ γεηηνληψλ θαη επξχηεξσλ πεξηνρψλ νηθηζκψλ θαη πφιεσλ. [Allain etc. 2006: 53] Σέινο, ε αζηηθή απνθαηάζηαζε (urban rehabilitation and restoration) ζηνρεχεη θπξίσο ζηελ αλαπαξαγσγή θαη ηε ζπληήξεζε ηεο ρηηζκέλεο θιεξνλνκηάο ή ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ νηθνζπζηεκάησλ. Δθηφο απφ ηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηζηνξηθψλ θηεξίσλ θαη ησλ αζηηθψλ ηνπίσλ (townscapes), ηέηνηεο δξαζηεξηφηεηεο πεξηιακβάλνπλ επίζεο ηνλ

15 εθζπγρξνληζκφ θαη ηελ αλαβάζκηζε ηερληθψλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ην ζεβαζκφ ησλ πεξηβαιινληηθψλ θαλφλσλ θαη ησλ πξνηχπσλ αζθάιεηαο. [CEMAT 2006: 22] Απνηεινχλ φκσο ζπρλά αίηην θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, θαζψο απεπζχλνληαη πάληα ζε πςειφηεξα ζηξψκαηα. Α.1.2 Εξέλιξη ιδεών για ηιρ επεμβάζειρ Ζ αλάγθε γηα δξάζε έλαληη ησλ πξνβιεκαηηθψλ αζηηθψλ πεξηνρψλ πξσηνεκθαλίδεηαη ην 19 ν αη. ζηηο κεγάιεο πφιεηο ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ, ζηηο νπνίεο δηαθξίλνληαη ζνβαξέο ειιείςεηο εμππεξεηήζεσλ θαη αλέζεσλ, αλάγθε ζπληήξεζεο ή αληηθαηάζηαζεο ηνπ νηθνδνκηθνχ ζπζηήκαηνο, θαη πεξηζσξηαθφο ραξαθηήξαο νηθηζηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Οη πεξηνρέο απηέο θαζψο θαη νη ρξήζηεο ηνπο έξρνληαη ζε ζχγθξνπζε κε ηηο πξνζπάζεηεο εθζπγρξνληζκνχ, ζηελ νηθνλνκηθή απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ζηελ θνηλσληθή θαη πεξηβαιινληηθή εηθφλα ηεο πφιεο. [Βαζελρφθελ 1995: 376] Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο ελ ιφγσ αζηηθέο πεξηνρέο απνηεινχζαλ πξσηεχνπζεο δηάθνξσλ θξαηψλ, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο εξγαζηήξηα, θαη ζπρλά κεηαηξάπεθαλ ζε πξφηππα ζρεδηαζκνχ [Pinol etc. 2007: 171]. Σν 1933, κε ηε Υάξηα ησλ Αζελψλ ηνπ 4 νπ πλεδξίνπ ηνπ C.I.A.M., νξίδεηαη φηη ηα αλζπγηεηλά ηεηξάγσλα πξέπεη λα θαηεδαθηζηνύλ θαη λα αληηθαηαζηαζνύλ από επηθάλεηεο πξαζίλνπ, ψζηε λα εμπγηαλζνύλ νη όκνξεο ζπλνηθίεο. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζεσξείηαη φηη κπνξνχλ λα νηθνδνκεζνχλ θαη νξηζκέλα θηήξηα, εάλ απηφ θξηζεί απαξαίηεην γηα ηε δσή ηεο πφιεο. [Le Corbusier 1987: 69] Απφ ηε δεθαεηία ηνπ 70 γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη ηα πεξηζψξηα επέθηαζεο ησλ πφιεσλ ιφγσ δεκνγξαθηθήο αχμεζεο έρνπλ εμαληιεζεί. Ζ πνιενδνκία ησλ ζπλνιηθψλ ξπζκίζεσλ θαη ζπλερψλ επεθηάζεσλ ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ ζηαδηαθά εγθαηαιείπεηαη θαη ζηξέθεηαη πξνο ηελ αλακφξθσζε ηεο ήδε ππάξρνπζαο πφιεο. Έηζη, θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ ην απμαλφκελν θαηλφκελν ησλ αλαπιάζεσλ ησλ αζηηθψλ ρψξσλ θαη θπξίσο ησλ ηκεκάησλ ηνπο πνπ ζεσξνχληαη πεπαιαησκέλα ή αλελεξγά, κε ζθνπφ είηε ηελ πξνβνιή ελφο λένπ θνηλσληθνχ πξνζψπνπ ηεο πφιεο θαη ηελ επίηεπμε κηαο θαηλνχξηαο

16 αζηηθήο ζπλνρήο, είηε ηελ αλάθακςε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο πφιεο ζην λέν θαζεζηψο ηεο δηεζλνπνίεζεο θαη ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ζπρλά ρσξίο λα ππνινγίδεηαη ην θφζηνο. [Υαζηάνγινπ 2000: 42] ήκεξα, νη πφιεηο επηρεηξνχλ λα πξνζειθχζνπλ ην θεθάιαην θαη ηηο επηρεηξήζεηο είηε αλαλεψλνληαο ηελ νηθνλνκηθή ειθπζηηθφηεηά ηνπο είηε βειηηψλνληαο ηελ πνηφηεηα ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ κε αλάπηπμε ησλ δεκηνπξγηθψλ, πνιηηηζηηθψλ θαη ςπραγσγηθψλ πφισλ έιμεο θαη ηελ αλαβάζκηζε ηεο εηθφλαο ηεο πφιεο κέζσ κεηαζρεκαηηζκψλ ηνπ ηνπίνπ. ην πιαίζην απηφ, νη αζηηθέο θνηλσλίεο γίλνληαη κάξηπξεο λέσλ αιιειν-εμαξηψκελσλ νηθνλνκηθν-θνηλσληθν-ρσξηθψλ θαηλνκέλσλ, φπσο ε εκθάληζε λέσλ ηχπσλ αζηηθήο αλάπιαζεο θαη αλαδσνγφλεζεο πνπ ζηεξίδνληαη ζηελ αλάπηπμε λέσλ πνιηηηζηηθψλ, ςπραγσγηθψλ θαη θαηαλαισηηθψλ ρψξσλ. [Γνζπνδίλε θ.α. 2006: 15] πλνςίδνληαο ινηπφλ, νη επεκβάζεηο πνπ δηαθξίζεθαλ αλά ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ παίξλνπλ κία απφ ηηο παξαθάησ κνξθέο [Αξαβαληηλφο 1997: , ]: πληεξεηηθέο επεκβάζεηο, απηέο νη νπνίεο έρνπλ σο ζθνπφ ηε βειηίσζε ησλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ ρσξίο φκσο λα επηιχνπλ νπζηαζηηθά πξνβιήκαηα. Σνκεαθέο ή επηκέξνπο επεκβάζεηο (κέζα 70), απηέο νη νπνίεο ζθνπεχνπλ ζηε βειηίσζε θαη αλαδηάξζξσζε ελφο κφλν ηνκέα (Δηθφλα 1), φπσο π.ρ. ηεο θπθινθνξίαο. Υαξαθηεξηζηηθφ ηνπο είλαη φηη δε ζίγνπλ ηα ηδησηηθά αθίλεηα θαη ηηο δηακνξθσκέλεο απφ απηά θαηαζηάζεηο, αιιά αθνξνχλ ζε ρψξνπο δεκφζηνπο ή δεκνηηθνχο. Δικόνα 1: Μεξηθή αλάπιαζε ζην Βεξνιίλν. Πηγή: Αξαβαληηλφο Α. 1997: 375.

17 Καζνιηθέο ή νινθιεξσκέλεο επεκβάζεηο, απηέο νη νπνίεο αθνξνχλ ζηνπο δεκφζηνπο θαη ηδησηηθνχο ρηηζκέλνπο θαη άρηηζηνπο ρψξνπο, εθηείλνληαη ζε φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο απφ ηηο νπνίεο απνηειείηαη ή ζα έπξεπε λα απνηειείηαη ε πεξηνρή κειέηεο θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ επίιπζε ησλ βαζηθψλ πξνβιεκάησλ ηεο. Ρηδηθέο επεκβάζεηο (κέρξη ην 70), απηέο νη νπνίεο θέξνπλ ηηο πην ηνικεξέο αιιαγέο ζηελ πεξηνρή, κε νινθιεξσηηθή ηζνπέδσζε θαη επαλαδφκεζή ηεο θαη ζπρλά ζπλεπάγνληαη αιιαγέο θαη γηα ηνλ πιεζπζκφ θαη ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ κέιιεηαη λα ζηεγαζηνχλ.

18 Α.2 Επεμβάζειρ ζηα ιζηοπικά κένηπα Α.2.1 Ιζηοπική ποπεία ηων επεμβάζεων Οξφζεκν ζηελ πνιενδνκία ηνπ 19 νπ αη. απνηειεί ην Παξίζη ηνπ Haussmann. Πξηλ απφ απηφ, παξνπζηάδνληαλ νξηζκέλεο απνζπαζκαηηθέο επεκβάζεηο, θπξίσο εμσξατζκνχ, θαη θακία ζπλνιηθή γηα ηνλ αζηηθφ ηζηφ. Ο Georges-Eugene Haussmann νξίδεηαη ην 1853 απφ ηνλ Ναπνιένληα Γ λνκάξρεο ηνπ ελ θαη πηνζεηεί έλαλ ηειείσο δηαθνξεηηθφ ηξφπν παξέκβαζεο. Γεκηνχξγεζε έλα δίθηπν λέσλ δξφκσλ ζηνλ ππάξρνλ Δικόνα 2: Λεσθφξνο de la Grande Armée, κηα απφ ηηο 12 κεγάιεο ιεσθφξνπο ηνπ Haussmann. Πηγή: Wikipedia 09/01/2010. ηζηφ, ην νπνίν δίλεη δσή ζηηο κεγάιεο ιεσθφξνπο (Δηθφλα 2) θαη ειεπζεξψλεη ρψξνπο γχξσ απφ ηα κεγάια θηήξηα ψζηε λα αλαδεηρηνχλ θαη λα επηζεκαλζεί ε ζεκαζία ηεο θπθινθνξίαο ζην αζηηθφ ηνπίν ζε ζρέζε κε ηε κεηαθίλεζε. [Pinol etc. 2007: ]. Δπίζεο, δεκηνχξγεζε δεκφζηα πάξθα, δεκφζηα κλεκεία θαη εγθαηέζηεζε λένπο ππνλφκνπο, αιιάδνληαο ηειηθά ηελ αξρηηεθηνληθή εηθφλα ηεο πφιεο [Kirkman 2007]. Σέινο, κε πξφζρεκα ηελ πγηεηλή θαη ηνλ εμαεξηζκφ, αλαθαηαζθεχαζε νιφθιεξα νηθνδνκηθά ηεηξάγσλα πςειήο πιεζπζκηαθήο ππθλφηεηαο (Δηθφλα 3) [Pinol etc. 2007: ]. Δικόνα 3: Ο ζρεδηαζκφο ηεο λέαο νδνχ Saint-Denis πάλσ ζηνλ ππάξρνληα ηζηφ ηνπ Παξηζηνχ. Πηγή: Mount Holyoke College (2001). Αθνινπζεί ε αλάπιαζε ηεο Βηέλλεο, ε νπνία εγθξίζεθε ην Αθνξά ζηελ παξέκβαζε ζε ρψξνπο πνπ έκεηλαλ ειεχζεξνη

19 κεηά ηελ θαηεδάθηζε ησλ ηεηρψλ (Δηθφλα 4). Ζ λέα πεξηκεηξηθή ιεσθφξνο Ringstrasse νξηνζεηείηαη απφ δεκφζηα θηήξηα θαη ηα κεησπά ηεο ζρεκαηίδνληαη απφ ηεηξαψξνθα ή εμαψξνθα θηήξηα πνιπηειψλ θαηνηθηψλ. Δικόνα 4: Ζ πεξηνρή ηεο Ringstrasse πξηλ θαη κεηά ηελ αλάπιαζε. Πηγή: Wikipedia (21/01/2010) θαη Vienna Webservice (nd). Με ηελ αλάπιαζε απηή εγθαηληάδεηαη ε έλλνηα ηνπ πνιενδνκηθνχ δηαγσληζκνχ γηα ηηο επεκβάζεηο ζηνλ αζηηθφ ρψξν. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, απηνχ ηνπ ηχπνπ νη δηαγσληζκνί πιεζαίλνπλ: Βαξθειψλε (1859), Βνπδαπέζηε (1871), Κνισλία (1880), Μφλαρν (1893), Βηέλλε (1893), Βαξθειψλε (1904), Κξαθνβία (1909), Ακβέξζα (1910) θαη Επξίρε ( ). Καηά ηελ πεξίνδν ζρεδηάδεηαη εθ λένπ ην Βεξνιίλν ζχκθσλα κε ην ζρέδην Hobrecht (Δηθφλα 5) κε ρξνληθφ νξίδνληα 100 ρξφληα. Οη επεκβάζεηο ζπκίδνπλ θαηά πνιχ απηέο ηνπ Haussmann θαη αθνξνχλ θπξίσο δξφκνπο θαη πεξηθεξεηαθέο ιεσθφξνπο. [Pinol etc. 2007: ] Δικόνα 5: Σν ρέδην Hobrecht. Πηγή: Desyllas Jake (2000), pp.140 Ήδε απφ ηηο αξρέο ηνπ αηψλα εηζάγεηαη ε έλλνηα ηνπ «επξχηεξνπ ρψξνπ ηνπ κλεκείνπ» φπσο θαίλεηαη θαη απφ ην παξαθάησ δηάγξακκα γηα ηε δηαηήξεζε νξηζκέλσλ ηζηνξηθψλ θηεξίσλ θαη ηελ απνκφλσζή ηνπο απφ ην ζχγρξνλν πεξηβάιινλ. Απφςεηο φκσο γηα πιήξε αλνηθνδφκεζε θαη απφζπαζε απφ ην παξειζφλ ραξαθηεξίδνπλ ηηο αξρέο ηνπ 20 νπ αη. θαη δηαηππψλνληαη ζην καληθέζην ησλ θνπηνπξηζηηθψλ αξρηηεθηφλσλ ην 1914 κε

20 βαζηθφ εκπλεπζηή ηνλ Antonio Sant Elia. Οη θνπηνπξηζηέο απνξξίπηνπλ θάζε ηη ην παξαδνζηαθφ θαη επηδεηνχλ ηελ θαηαζηξνθή ηεο πξνυπάξρνπζαο δνκήο θαη ηελ θαηαζθεπή λέσλ θηεξίσλ, ζχγρξνλεο ηππνινγίαο θαη αξρηηεθηνληθήο. [Υαηδνπνχινπ θ.α. 1995: 57] θαη ηνλ Α Παγθφζκην πφιεκν. Μεηά πφιεκν, ζην επίθεληξν ησλ ζπδεηήζεσλ ηίζεηαη ε ιεηηνπξγηθή πφιε θαη αξρίδεη λα εθαξκφδεηαη ε πξννδεπηηθή πνιενδνκία. Παξάιιεια, κε ηελ ηδέα ηεο βηνκεραλνπνίεζεο ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ ηνκέα, ε αξρηηεθηνληθή απφ ηέρλε κεηαηξέπεηαη ζε πξάμε. Σν εληζρπκέλν ζθπξφδεκα βνεζά ζηελ θαηαζθεπή λέσλ, πξσηνπφξσλ γηα ηελ επνρή κνξθψλ θηεξίσλ. Σν 1925, παξνπζηάδεηαη ζηε Γηεζλή Έθζεζε ησλ δηαθνζκεηηθψλ ηερλψλ ην ζρέδην Voisin ηνπ Le Corbusier γηα ην Παξίζη, ζχκθσλα κε ην νπνίν αληηθαζίζηαηαη έλα ηκήκα ηνπ παιηνχ παξαπνηάκηνπ ηζηνχ κε έλα ζχκπιεγκα ζηαπξνεηδψλ νπξαλνμπζηψλ θαη γξακκηθψλ θηεξίσλ ην νπνίν δηαζρίδεη έλα κεγάιν δίθηπν απηνθηλεηνδξφκσλ [Pinol etc. 2007: 177, 190] Γιάγραμμα 1: Δμέιημε ησλ ηδεψλ γηα ηε δηαηήξεζε ησλ κλεκείσλ. Πηγή: Jokilehto Jukka (08/2006), ηδία επεμεξγαζία. Μεηαμχ 1870 θαη 1914 ε πνιενδνκηθή παξέκβαζε αλαγλσξίδεηαη πηα σο γλσζηηθφ αληηθείκελν θαη ηερλνινγία ηεο θνηλσλίαο θαη νη βάζεηο πνπ έζεζε ν Haussmann δηαηεξνχληαη κέρξη Δικόνα 6: ρεδην Voisin ηνπ Le Corbusier θαη ε ζρέζε ηνπ κε ην δνκεκέλν ηζηφ. Πηγή: La Defense (nd). Σν 1931, πξαγκαηνπνηήζεθε ην πξψην C.I.A.M. ππφ ηελ αηγίδα ηεο δηεζλνχο επηηξνπήο γηα πλεπκαηηθή ζπλεξγαζία,

21 ζχκθσλα κε ην νπνίν δηαηππψζεθε γηα πξψηε θνξά ην δήηεκα ηεο δηαηήξεζεο ησλ ηζηνξηθψλ κλεκείσλ κε ηελ ηηαιηθή αληηπξνζσπεία λα πξνσζεί ηε δηαηήξεζε ζε πνιενδνκηθή θιίκαθα. [Υαηδνπνχινπ θ.α. 1995: 57 58] Σν 1933, ζχκθσλα κε ηε Υάξηα ησλ Αζελψλ ηνπ 4 νπ πλεδξίνπ ηνπ C.I.A.M. [Le Corbusier 1987: 91 94] γηα ηελ ηζηνξηθή θιεξνλνκηά ησλ πφιεσλ, νξίδεηαη φηη νη αξρηηεθηνληθέο αμίεο (κεκνλσκέλα θηίζκαηα ή αζηηθά ζύλνια) πξέπεη λα δηαθπιάζζνληαη εάλ: Δίλαη έθθξαζε ελόο πεξαζκέλνπ πνιηηηζκνύ θαη αλ αληαπνθξίλνληαη ζε έλα γεληθό ζπκθέξνλ. Η δηαηήξεζή ηνπο δε ζπλεπάγεηαη ζπζία ησλ πιεζπζκώλ πνπ δηαβηώλνπλ ζε αλζπγηεηλέο ζπλζήθεο. Δίλαη δπλαηό λα δηνξζσζεί κε ξηδηθά κέηξα ε δεκηά από ηελ παξνπζία ηνπο: γηα παξάδεηγκα, κε εθηξνπή δσηηθώλ ζηνηρείσλ ηεο θπθινθνξίαο ή κε ηε κεηαθίλεζε θεληξηθώλ ζεκείσλ πνπ ζεσξνύληαλ κέρξη ηώξα ακεηαθίλεηα. Δπίζεο νξίδεηαη φηη νη ηξώγιεο γύξσ από ηα ηζηνξηθά κλεκεία ζα γθξεκηζηνύλ, θαη απηό ζα είλαη επθαηξία λα δεκηνπξγεζνύλ επηθάλεηεο πξαζίλνπ. Λίγα ρξφληα κεηά ηε ζχληαμε ηνπ παξαπάλσ θεηκέλνπ, ν Β Παγθφζκηνο Πφιεκνο ζα θέξεη λέα δεδνκέλα, δεκηνπξγψληαο κηα ηειείσο δηαθνξεηηθή πξαγκαηηθφηεηα. Ζ Δπξψπε βξίζθεηαη αληηκέησπε κε ηηο θαηεζηξακκέλεο ηζηνξηθέο ηεο πφιεηο, γεγνλφο ην νπνίν ζέηεη ηελ πξνζηαζία ηνπο ζε λέεο βάζεηο θαη πξνθαιεί ηε δηαηχπσζε πιήζνπο θεηκέλσλ θαη πξαθηηθψλ εθαξκνγψλ [Εήβαο 2004: 202]. Ζ αλνηθνδφκεζε αληηκεησπίδεηαη θπξίσο κε δχν ηξφπνπο: είηε κε θαηεδάθηζε θαη θαηαζθεπή λέσλ θαηνηθηψλ, είηε κε πηζηή αλαζηχισζε [Υαηδνπνχινπ θ.α. 1995: 58]. εκαληηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ νη πφιεηο Le Havre θαη Saint Malo ηεο Γαιιίαο, νη νπνίεο θαηαζηξάθεθαλ ζρεδφλ νινζρεξψο θαηά ηνλ Β Παγθφζκην πφιεκν θαη ζηε ζπλέρεηα αλαθαηαζθεπάζηεθαλ. Ζ πξψηε ζρεδηάζηεθε εμνινθιήξνπ απφ ηελ αξρή (Δηθφλα 7) θαη ε δεχηεξε απνθαηαζηάζεθε πιήξσο (Δηθφλα 8) [Le Havre (nd) θαη Saint Malo 03/02/2010].

22 Δικόνα 7: Ζ πφιε Havre ην 1541 θαη ε αλαθαηαζθεπή ηεο κεηά ην Β Παγθφζκην Πφιεκν. Πηγή: Le Havre (nd). Δικόνα 8: Ζ πφιε Saint Malo ζηε ζεκεξηλή ηεο κνξθή. Πηγή: ICGI 2008 θαη Hopeeternal 15/07/2008. ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 50 επαλεκθαλίδεηαη ζηελ Δπξψπε ην πξφβιεκα ηεο αλαζηχισζεο θαη ηεο δηαηήξεζεο ησλ ηζηνξηθψλ κλεκείσλ, ελψ ζηα κέζα ηνπ 60 αξρίδεη λα ακθηζβεηείηαη ε ηδέα ηεο δηαηήξεζεο κεκνλσκέλσλ θηεξίσλ θαη ν ηζηνξηθφο ρψξνο αληηκεησπίδεηαη σο εληαίνο αζηηθφο νξγαληζκφο. Μάιηζηα, κε ην δεχηεξν ζπλέδξην ησλ αξρηηεθηφλσλ θαη αλαζηεισηψλ αξρηηεθηνληθψλ κλεκείσλ ζηε Βελεηία ην 1964, δηαηππψλεηαη φηη ε έλλνηα ηνπ ηζηνξηθνύ κλεκείνπ δελ αθνξά κόλν ηε κεκνλσκέλε αξρηηεθηνληθή ιεηηνπξγία, αιιά θαη ην αζηηθό ή αγξνηηθό ηνπίν ή ζύλνιν, σο καξηπξία πνιηηηζκνύ. Δπίζεο, ε ίδηα πεξίνδνο θξίλεηαη απφ ζπλερή επέθηαζε κε ηα ηζηνξηθά θέληξα λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηα εθάζηνηε ξπζκηζηηθά ζρέδηα θαη ε νξγάλσζή ηνπο λα θαζνξίδεηαη απφ ηα εηδηθά πνιενδνκηθά ζρέδηα. ηε δεθαεηία ηνπ 70, χζηεξα κάιηζηα θαη απφ ηελ θαηαιπηηθή επίδξαζε ηεο εκπεηξίαο αλάπιαζεο ηεο Bologna (βι. Κεθ. A.3.2), αιιά θαη ηηο αληηδξάζεηο θαηνίθσλ ζηηο κεγάιεο επξσπατθέο πξσηεχνπζεο (Δηθφλα 9), ππάξρεη κηα ζηξνθή πξνο ηελ επαλάρξεζε έλαληη ηεο αζηηθήο εμάπισζεο, κε ηηο δψλεο πξνζηαζίαο λα δηεπξχλνληαη θαη ην ελδηαθέξνλ γηα αλάθηεζε ηνπ ππνβαζκηζκέλνπ πεξηβάιινληνο λα νμχλεηαη. Σν 1975 παξνπζηάδνληαη ζην Άκζηεξληακ ηα πην ζχγρξνλα παξαδείγκαηα αζηηθψλ αλαπιάζεσλ κε πξνζαλαηνιηζκφ ηελ πξνζηαζία ησλ ηζηνξηθψλ θέληξσλ. Με ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο δεκηνπξγείηαη έλα