οκίµια Οικονοµικής Ανάλυσης

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙ ΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΜΟΝΑΔΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ οκίµια Οικονοµικής Ανάλυσης ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 1984/85, 1990/ /97 ΚΑΙ 2002/03 Αναστάσης Γεωργίου ήµητρα Κωµοδρόµου Αλέξανδρος Πολυκάρπου Αρ Οκτώβριος 2005

2 Χορηγοί MOE (κατά αλφαβητική σειρά) Γραφείο Προγραµµατισµού Κεντρική Τράπεζα Κύπρου Κυπριακός Οργανισµός Τουρισµού Πανεπιστήµιο Κύπρου Σύνδεσµος Εµπορικών Τραπεζών Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Υπουργείο Οικονοµικών Οι απόψεις που εκφράζονται στα οκίµια Οικονοµικής Πολιτικής και στα οκίµια Οικονοµικής Ανάλυσης είναι των συγγραφέων µόνο και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά τη ΜΟΕ

3 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 1984/85, 1990/91, 1996/97 KAI 2002/03 Αναστάσης Γεωργίου, ήµητρα Κωµοδρόµου και Αλέξανδρος Πολυκάρπου Περίληψη Στόχος της συγκεκριµένης εργασίας είναι η ενοποίηση των στοιχείων από τις τέσσερις Έρευνες Οικογενειακού Προϋπολογισµού που έχει διεξαγάγει το Τµήµα Στατιστικής και Ερευνών σε µια ενιαία βάση δεδοµένων. Η ενοποιηµένη αυτή βάση περιέχει προσωπικά χαρακτηριστικά και άλλα δεδοµένα σχετικά µε το εισόδηµα των ατόµων καθώς και µε τις δαπάνες και άλλα χαρακτηριστικά των νοικοκυριών. Τα χρόνια που καλύπτουν οι ΕΟΠ είναι 1984/85, 1990/91, 1996/97 και 2002/03. * Το δοκίµιο αυτό αποτελεί µέρος του ερευνητικού προγράµµατος της Μονάδας Οικονοµικών Ερευνών Εισοδηµατική Ανισότητα και Φτώχεια στην Κύπρο Προτάσεις για βελτίωση του Συστήµατος Φοροπαροχών, µέρος του οποίου επιχορηγείται από το Ίδρυµα Προώθησης Έρευνας Κύπρου.

4

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLPERSONS ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLINCOME ΚΑΙ ALLINCOMEH ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLEXPENDITURE ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLHHOLDS... 13

6 EXECUTIVE SUMMARY The objective of this paper is the unification of the figures contained in the four Family Expenditure Surveys (FES) into one common database. These four Surveys conducted by the Statistical Service of Cyprus (CYSTAT) were carried out during the years 1984/85, 1990/91, 1996/97 and 2002/03. These four Surveys are more comprehensive in comparison with the ones conducted in previous years with respect both to the coverage and the objective. This was due to the increased demand of the policy makers for more detailed information concerning the socioeconomic conditions on the island. To begin with, the 1984/85 FES was conducted on 3759 household residing in the Government controlled areas which represent 2.52 per cent of the total household population. Τhis survey exhibits some deficiencies concerning both the collection and the processing of the figures. The second Survey, the 1990/91 Survey, contains 2708 households representing the 1.6 per cent of the total household population. This survey is more comprehensive than the previous one and exhibits a number of similarities with the 1996/97 Survey. This is in fact the first time data was compiled on ownership of immovable property such as housing, non-residential buildings, household indebtedness as well as commuting to urban areas for work. In some cases the figures were collected on a household and not on an individual level; the value of shares or bonds is an example of figures collected on a household level. Moreover the 1996/97 FES was based on a sample of 2644 households that is 1.3 per cent of the total household population residing in the Government controlled areas. Undoubtedly this is a more comprehensive Survey than the previous two since it was carried out in accordance with the procedures and recommendations of the European Statistical Office (Eurostat) with respect to content, methodology, and concepts. Finally, the 2002/03 FES was based on a sample of 2990 households that is 1.25 per cent of the total household population residing in the Government controlled areas. Even though it exhibits a lot of similarities with the 1996/97 survey, it can be characterized as the most complete and comprehensive survey with data on more specific items than the previous three ones. The figures which are given as totals in the 1996/97 survey are further broken down allowing for a better description of the household income and expenditure. The unified database consists of five different datasets each one containing different qualitative and quantitative variables. The dataset named ALLPERSONS contains variables concerning personal characteristics of the individuals of the household. These variables include among others age, sex, marital status, economic activity, and area of residence. The ALLINCOME dataset includes variables relating to the income of the household members from employment and other sources such as property, non-salaried activities, and benefits. The ALLINCOMEH dataset includes the same variables as the ones in ALLINCOME but on household level. The dataset with the name ALLEXPENDITURE contains variables concerning the expenditure of the household on durable or non-durable goods and services. Finally the ALLHHOLDS dataset includes variables relating to some specific characteristics of the household premises such as the number of rooms and others.

7 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο στόχος της συγκεκριµένης εργασίας της Μονάδας Οικονοµικών Ερευνών (ΜΟΕ) είναι η ενοποίηση των στοιχείων από όλες τις Έρευνες Οικογενειακού Προϋπολογισµού (ΕΟΠ), σε µια ενιαία βάση δεδοµένων που θα είναι προσβάσιµη από όλους τους άµεσα ενδιαφερόµενους φορείς. Στη διάθεση της Μονάδας βρίσκονται τα στοιχεία από τις έρευνες που έχει διεξάγει το Τµήµα Στατιστικής και Ερευνών το 1984/85, 1990/91, 1996/97 και το 2002/03. Οι τέσσερις αυτές έρευνες είναι διευρυµένες σε σχέση µε τις έρευνες προηγούµενων δεκαετιών ως προς τους στόχους και το περιεχόµενο τους. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ανάγκη των διαµορφωτών κυβερνητικής πολιτικής καθώς και άλλων ερευνητών για πιο λεπτοµερή και ποιοτική πληροφόρηση σχετικά µε τις κοινωνικό-οικονοµικές συνθήκες που επικρατούν στο νησί (Family Expenditure Survey 1996/97, ). Η Έρευνα Οικογενειακού Προϋπολογισµού του 1984/85 πραγµατοποιήθηκε σε 3759 νοικοκυριά που αντιστοιχούν σε 2.52 τοις εκατό του συνολικού πληθυσµού των νοικοκυριών. H συγκεκριµένη έρευνα παρουσιάζει αρκετές αδυναµίες τόσο στη συλλογή των στοιχείων όσο και στη µηχανογράφηση τους. Τα περισσότερα στοιχεία που συλλέχτηκαν είναι σε επίπεδο νοικοκυριού ενώ τα στοιχεία που είναι σε ατοµικό επίπεδο αφορούν µόνο τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ατόµων (φύλο, ηλικία, επάγγελµα και λοιπά). Επιπλέον, παρόλο που στην έρευνα συλλέχτηκαν στοιχεία για το επίπεδο εκπαίδευσης των ατόµων αυτά τα στοιχεία δεν είναι διαθέσιµα. Η Στατιστική Υπηρεσία δεν έχει σήµερα διαθέσιµα τα στοιχεία αυτά στην ανεπεξέργαστή τους µορφή µηχανογραφηµένα. Είναι αδύνατον, εποµένως, να συµπληρωθούν µεταβλητές που λείπουν. Λεπτοµερής αναφορά γίνεται στις επιµέρους ενότητες του κειµένου. Η Έρευνα Οικογενειακού Προϋπολογισµού του 1990/91 περιλαµβάνει 2708 νοικοκυριά ποσοστό που αντιστοιχεί στο 1.6 τοις εκατό του συνολικού πληθυσµού. Η έρευνα αυτή είναι σαφέστατα πιο ολοκληρωµένη από αυτή του 1984/85 και παρουσιάζει οµοιότητες ως προς τα στοιχεία που συλλέχθηκαν και τη σχετική κατηγοριοποίηση, µε αυτή του 1996/97. Για πρώτη φορά συλλέχθηκαν πληροφορίες σχετικά µε την ιδιοκτησία ακίνητης περιουσίας, το χρέος των νοικοκυριών καθώς και τη µετακίνηση στην πόλη για εργασία. Σε ορισµένες περιπτώσεις όµως τα σχετικά στοιχεία συλλέχτηκαν σε επίπεδο νοικοκυριού και όχι σε ατοµικό όπως έγινε σε µεταγενέστερα χρόνια. Για παράδειγµα η αξία των µετοχών ή οµολόγων συλλέχτηκαν στην έρευνα του 1990/91 σε επίπεδο νοικοκυριού ενώ στην έρευνα του 1996/97 συγκεντρώθηκαν για το κάθε µέλος του νοικοκυριού ξεχωριστά. 1 Έκδοση Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου. 1

8 Η Έρευνα Οικογενειακού Προϋπολογισµού του 1996/97 είναι ακόµη πιο ολοκληρωµένη σε σχέση µε τις άλλες δυο έρευνες καθώς το Τµήµα Στατιστικής και Ερευνών εναρµονίσθηκε πλήρως σε σειρά τεχνικών θεµάτων, µε τις διαδικασίες και εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (EUROSTAT). Η έρευνα βασίστηκε σε τυχαίο δείγµα και κάλυψε νοικοκυριά σε αστικές και αγροτικές περιοχές της ελεύθερης Κύπρου. Συνολικά ερωτήθηκαν 2644 νοικοκυριά που αντιστοιχούν στο 1.3 τοις εκατό του συνολικού πληθυσµού των νοικοκυριών. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, στη συγκεκριµένη έρευνα υπάρχουν κάποιες διαφορές σε σχέση µε τις άλλες δυο έρευνες ως προς το περιεχόµενο, την µέθοδο, και την σχετική κατηγοριοποίηση. Περαιτέρω ανάλυση γίνεται στις ενότητες που ακολουθούν. Τέλος, η Έρευνα Οικογενειακού Προϋπολογισµού του 2002/03 περιλαµβάνει 2990 νοικοκυριά ποσοστό που αντιστοιχεί στο 1.25 τοις εκατό του συνολικού πληθυσµού. Η έρευνα αυτή είναι αρκετά συγκρίσιµη µε αυτή του 1996/97 αφού έχει πολλές οµοιότητες ως προς τα στοιχεία που συλλέχθηκαν και την κατηγοριοποίηση τους. Παρόλα αυτά, θεωρείται πιο ολοκληρωµένη, ιδιαίτερα στις µεταβλητές που αφορούν στα εισοδήµατα και δαπάνες. Για παράδειγµα, παρέχει λεπτοµερείς πληροφορίες για τις συντάξεις και τα ωφελήµατα που παίρνουν τα άτοµα κατά είδος. Αντίθετα, σε προηγούµενα χρόνια υπάρχει η µεταβλητή «σύνταξη» χωρίς να καθορίζει σε τι είδους σύνταξη αναφέρεται. Ένα βασικό µειονέκτηµα όµως είναι ότι ορισµένα άτοµα που έδωσαν προσωπικά στοιχεία αρνήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που αφορούν στο εισόδηµα προκαλώντας έτσι ανοµοιοµορφία στις τέσσερις βάσεις που δηµιουργήθηκαν. ηλαδή, τα άτοµα άνω των 15 ετών που περιέχονται στη βάση ALLINCOME είναι λιγότερα από αυτά στη βάση ALLPERSONS. Η ενοποιηµένη βάση δεδοµένων αποτελείται από πέντε ξεχωριστές βάσεις δεδοµένων ανάλογα µε το είδος των µεταβλητών που περιέχονται στην κάθε µια. Στη βάση δεδοµένων µε την ονοµασία ALLPERSONS περιέχονται στοιχεία για τα προσωπικά χαρακτηριστικά των ατόµων που αποτελούν κάθε νοικοκυριό. Τέτοια στοιχεία αφορούν το φύλο, την οικογενειακή κατάσταση, την εργοδοτική υπόσταση, το τόπο διαµονής και µια σειρά από άλλες µεταβλητές. Πληροφορίες σχετικά µε το εισόδηµα των ατόµων από την εργασία και άλλες πηγές εισοδήµατος όπως επιδόµατα γίνεται στις βάσεις δεδοµένων ALLINCOME και ALLINCOMEH όπου η πρώτη περιέχει πληροφορίες σε προσωπικό επίπεδο ενώ η άλλη απλά αθροίζει τις πληροφορίες που εµπεριέχονται στην βάση ALLINCOME και τις παρουσιάζει σε επίπεδο νοικοκυριού. Η δηµιουργία αυτής της βάσης κρίθηκε αναγκαία διότι, όπως αναφέραµε και πιο πάνω, τη χρονιά 1990/91, αρκετές από τις µεταβλητές δεν καταγράφονται σε ατοµικό επίπεδο, αλλά επίπεδο νοικοκυριού. Το φαινόµενο αυτό παρουσιάζεται και στη βάση δεδοµένων της χρονιάς 2002/2003 για τις µεταβλητές που αφορούν παροχή βοήθειας σε τρίτους ή από τρίτους. Στη βάση δεδοµένων ALLEXPENDITURE περιέχονται µεταβλητές που αφορούν στις δαπάνες των 2

9 νοικοκυριών σε διαρκή ή µη αγαθά και άλλες υπηρεσίες. Τέλος, στη βάση δεδοµένων µε το όνοµα ALLHHOLDS υπάρχουν πληροφορίες που αφορούν το νοικοκυριό όπως για την κατοικία και άλλα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια θα περιγράψουµε την κάθε βάση δεδοµένων ξεχωριστά. 2. ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLPERSONS Στη βάση δεδοµένων µε την ονοµασία ALLPERSONS περιλαµβάνεται µια σειρά από µεταβλητές σχετικές µε τα προσωπικά χαρακτηριστικά των ατόµων στα νοικοκυριά. Συνολικά περιλαµβάνονται παρατηρήσεις για 130 µεταβλητές. Πιο αναλυτικά στην έρευνα του 1984/85 ερωτήθηκαν άτοµα, του 1990/ άτοµα, στην έρευνα του 1996/97 οι ερωτηθέντες ήταν και στην έρευνα του 2002/03 ερωτήθηκαν Σύγκριση και διαθεσιµότητα στοιχείων στις τέσσερις Έρευνες Οικογενειακού Προϋπολογισµού Στο επιµέρους αυτό κοµµάτι γίνεται λεπτοµερής αναφορά στις διαφορές και τροποποιήσεις που παρουσιάζονται στις διάφορες µεταβλητές από έρευνα σε έρευνα 2. Οι κυριότερες επισηµάνσεις στην ενότητα αυτή είναι οι εξής: Οι µεταβλητές µε τον κωδικό CHILDCR (0-5) περιέχουν πληροφορίες για τη φροντίδα των παιδιών κάτω των 11 ετών του νοικοκυριού µόνο στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03. Αντίθετα στις άλλες δυο έρευνες δεν υπάρχει σχετική πληροφόρηση. Πληροφορίες που αφορούν στη βαθµίδα εκπαίδευσης που τα άτοµα έχουν τελειώσει υπάρχουν για όλες τις χρονιές εκτός από το 1984/85 λόγω του ότι ενώ συλλέχτηκαν στοιχεία για το επίπεδο εκπαίδευσης των ατόµων αυτά δεν είναι διαθέσιµα. Επιπρόσθετα, για το 2002/03 υπάρχει µια επιπρόσθετη µεταβλητή, DOCTORAL, που δείχνει κατά πόσο το άτοµο έχει (ή όχι) παρακολουθήσει πανεπιστήµιο σε διδακτορικό επίπεδο µόνο. Επιπλέον πληροφορίες που αφορούν στην τρέχουσα βαθµίδα εκπαίδευσης που παρακολουθούν τα µέλη του νοικοκυριού (µεταβλητές που αρχίζουν µε τον κωδικό CUR) είναι διαθέσιµες µόνο στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 και µε επιπρόσθετες µεταβλητές στην τελευταία χρονιά τις CURDOC και CURKINDER που περιγράφουν τα άτοµα που παρακολουθούν εκπαίδευση σε διδακτορικό επίπεδο και άτοµα που πηγαίνουν νηπιαγωγείο αντίστοιχα. 2 Ο αναγνώστης παραπέµπεται στα Παραρτήµατα για αναλυτική περιγραφή των µεταβλητών. 3

10 εδοµένα που αφορούν στην απασχόληση των ατόµων (µε τον κωδικό CURACTIV) είναι διαθέσιµες και στις τέσσερις έρευνες µε κάποιες διαφορές. Οι έρευνες των 1996/97 και 2002/03 αναφέρονται σε απασχόληση της τελευταίας εβδοµάδος που προηγήθηκε της έρευνας σε αντίθεση µε τις άλλες δυο έρευνες που αναφέρονται απλά στην τρέχουσα απασχόληση. Επιπλέον η µεταβλητή CURACTIV2 που καθορίζει άτοµο που εργάζεται µεν αλλά έτυχε να µην έχει εργαστεί την προηγούµενη βδοµάδα δεν είναι διαθέσιµη για τις έρευνες του 1984/85 και 1990/91 αλλά µόνο σε αυτές των 1996/97 και 2002/03. Το ίδιο πρόβληµα υπάρχει και µε τους εισοδηµατίες (CURACTIV9) οι οποίοι δεν υπάρχουν σαν κατηγορία το 1984/85 και 1990/91 και επίσης, µε τους στρατιώτες (CURACTIV6) στην έρευνα του 1984/85 µόνο. Η µεταβλητή CURACTIV4 που αναφέρεται σε άτοµα που δηλώνουν συνταξιούχοι παρουσιάζει κάποιες διαφορές στις τρεις έρευνες. Σε αυτές των 1996/97 και 2002/03 αφορά άτοµα που δήλωσαν συνταξιούχοι σαν απασχόληση περασµένης εβδοµάδος. Στο 1984/85 και 1990/91 αφορά µη εργαζόµενα άτοµα που δηλώνουν ηλικιωµένοι. Η µεταβλητή CURACTIV8 στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 αναφέρεται σε άτοµα χρόνια άρρωστα ή ανάπηρα ενώ στις αντίστοιχες του 1984/85 και 1990/91 αφορά αποκλειστικά ανάπηρα άτοµα. Στις µεταβλητές που αφορούν στο επάγγελµα του ατόµου και πιο συγκεκριµένα στην έρευνα του 1984/85, εµφανίζεται το φαινόµενο κάποια άτοµα ενώ δηλώνουν ότι εργάζονται να µην περιλαµβάνονται σε καµία επαγγελµατική κατηγορία. Αυτό οφείλεται σε ελλείψεις στις αρχικές βάσεις δεδοµένων της Στατιστικής Υπηρεσίας καθώς σε αυτές δεν παρέχεται ο επαγγελµατικός κώδικας. Στην κατηγορία των µεταβλητών που αφορούν στη θέση εργασίας των ατόµων, στο 1996/97 υπάρχει η επιπρόσθετη κατηγορία µαθητευόµενος, κατηγορία που δεν υπάρχει στις δύο προηγούµενες έρευνες, συνεπώς τα άτοµα που συγκαταλέγονταν στην κατηγορία αυτή δήλωναν κάποια άλλη θέση. Η κατηγορία αυτή συνεχίζει να εµφανίζεται και στην βάση δεδοµένων του 2002/03. Πληροφορίες που αφορούν στο κατά πόσο το άτοµο απασχολείται πλήρως ή µερικώς υπάρχουν στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 µε τις µεταβλητές FULLTIME και PARTTIME. Μεταβλητές που αφορούν στην ιατροφαρµακευτική κάλυψη του ατόµου (HEALTHCR0-5) υπάρχουν µόνο στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03. Επιπλέον, στη βάση του 2002/03 προστέθηκε η µεταβλητή HEALTHCR6 η οποία αντιπροσωπεύει άτοµα που τους παρέχεται (ή όχι) ιατροφαρµακευτική κάλυψη 4

11 από εργοδότη ιδιωτικού τοµέα ή συντεχνία ηµικρατικού οργανισµού και έχουν παράλληλα και δική τους προσωπική κάλυψη. Οι µεταβλητές που περιγράφουν την οικογενειακή υπόσταση παρουσιάζουν κάποιες διαφορές στις τέσσερις έρευνες. Συγκεκριµένα σε αυτές του 1990/91 και 1996/97 τα άτοµα που είναι διαζευγµένα ή σε διάσταση περιλαµβάνονται µαζί σε µια κατηγορία, ενώ στις έρευνες των 1984/85 και 2002/03 µπορεί να γίνει διαχωρισµός. Επιπλέον στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 υπάρχει πρόσθετη κατηγορία για τα άτοµα που συζούν συνεπώς τα άτοµα που έπιπταν σε προηγούµενες έρευνες στην κατηγορία αυτή δήλωναν κάποια άλλη οικογενειακή υπόσταση. Τέλος, στην έρευνα του 1984/85 υπάρχει η κατηγορία των συζύγων αγνοουµένων, κάτι που δεν περιλαµβάνεται στις επόµενες έρευνες συνεπώς τα αντίστοιχα άτοµα δήλωναν κάποια άλλη οικογενειακή υπόσταση. Οι µεταβλητές που δείχνουν τη σχέση των ατόµων του νοικοκυριού µε τον αρχηγό παρουσιάζουν διαφορές στις τέσσερις έρευνες ως προς την κατηγοριοποίηση τους. Στις έρευνες του 1984/85 και 1990/91 υπήρχε ξεχωριστή κατηγορία για γαµπρός ή νύµφη και εγγονή του αρχηγού σε αντίθεση µε αυτές των 1996/97 και 2002/03, συνεπώς τα άτοµα αυτά στις τελευταίες έρευνες ανήκουν στην κατηγορία άλλος συγγενής. Στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 σε αντίθεση µε τις προηγούµενες έρευνες υπάρχει η κατηγορία γονείς ή πεθερικά του αρχηγού συνεπώς στις έρευνες του 1984/85 και 1990/91 οι γονείς και τα πεθερικά περιλαµβάνονται στη κατηγορία των άλλων συγγενών. Τέλος στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 υπάρχει ξεχωριστή κατηγορία για τις οικιακές βοηθούς ενώ σε αυτές του 1984/85 και 1990/91 η κατηγορία αυτή πιθανόν να εµπίπτει στα άτοµα µε καµία συγγένεια µε τον αρχηγό. Πληροφορίες που αφορούν στη διαµονή του ατόµου παρέχονται µέσω των µεταβλητών RESIDENC1-4 για το 1996/97 και 2002/03. Οι µεταβλητές που δείχνουν τον τοµέα απασχόλησης του ατόµου (PRIVATE και PUBLIC) είναι διαθέσιµες για όλες τις χρονιές εκτός από το 1984/85. Η µεταβλητή LITER που υποδηλώνει εάν το άτοµο µπορεί να διαβάσει και/ή να γράψει είναι διαθέσιµη µόνο για το 1990/91. Στις βάσεις δεδοµένων του 1996/97 και 2002/03 υπάρχουν πληροφορίες για τον κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας που περιγράφονται µε την ύπαρξη 18 επιπλέον µεταβλητών. Τέλος, στη βάση δεδοµένων του 2002/03 υπάρχουν δύο ακόµα νέες µεταβλητές COMPLETE και PARTCOMPL που δείχνουν εάν το ερωτηµατολόγιο έχει ολοκληρωθεί πλήρως ή µερικώς. Οι µεταβλητές αυτές µπορούν να 5

12 χρησιµοποιηθούν ως ενδείξεις κατά πόσο όλα ή ορισµένα άτοµα µπορούν να συµπεριληφθούν στο δείγµα για περαιτέρω επεξεργασία από τον ερευνητή. 3. ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLINCOME ΚΑΙ ALLINCOMEH εδοµένα που αφορούν µεταβλητές σχετικές µε το εισόδηµα περιλαµβάνονται σε δυο ξεχωριστές βάσεις δεδοµένων, ALLINCOME και ALLINCOMEH. Στη βάση δεδοµένων ALLINCOME οι µεταβλητές έχουν δηµιουργηθεί σε ατοµική βάση ενώ στη βάση δεδοµένων ALLINCOMEH έχουν συµπεριληφθεί οι µεταβλητές που υπάρχουν µόνο σε επίπεδο νοικοκυριού και αυτές που έχουν δηµιουργηθεί από προσωπικό επίπεδο σε επίπεδο νοικοκυριού. Στη βάση ALLINCOME υπάρχουν 225 µεταβλητές και παρατηρήσεις ενώ στη βάση δεδοµένων ALLINCOMEH υπάρχουν 218 µεταβλητές και παρατηρήσεις. Σε αυτό το σηµείο πρέπει να σηµειωθεί ότι τα νοικοκυριά που παρουσιάζονται στη βάση ALLINCOMEH για το 2002/03 είναι λιγότερα από αυτά που παρουσιάζονται στις άλλες δύο βάσεις, ALLHHOLDS και ALLEXPENDITURE για την ίδια χρονιά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ορισµένα νοικοκυριά αρνήθηκαν να δώσουν πληροφορίες για το εισόδηµα τους (ενώ για τις δαπάνες και τη σύσταση του νοικοκυριού απάντησαν σε όλες τις ερωτήσεις) µειώνοντας έτσι κατά 17 τα νοικοκυριά που παρουσιάζονται στην ενοποιηµένη βάση δεδοµένων ALLINCOMEH για τη χρονιά 2002/2003. Σύγκριση και διαθεσιµότητα στοιχείων στις τέσσερις Έρευνες Οικογενειακού Προϋπολογισµού Στον πίνακα µε τις µεταβλητές που αφορούν το εισόδηµα υπάρχουν δυο κατηγορίες µεταβλητών, αυτές που ορίζονται σε ατοµικό επίπεδο και αυτές που ορίζονται συνολικά για το νοικοκυριό. Για τις µεταβλητές που ορίζονται σε επίπεδο νοικοκυριού άλλοτε τα στοιχεία δεν είναι διαθέσιµα για κάθε άτοµο ξεχωριστά (όπως κάποια στοιχεία στις έρευνες του 1984/85 και 1990/91) και άλλοτε οι µεταβλητές προήλθαν από την πρόσθεση των αντιστοιχών ατοµικών δεδοµένων. Η κατηγορία των µεταβλητών που ορίζονται συνολικά για το νοικοκυριό έχουν το όνοµα της αντίστοιχης µεταβλητής σε ατοµική βάση και στο τέλος προστίθεται το αγγλικό γράµµα H. Για παράδειγµα, η µεταβλητή AGRI σε ατοµικό επίπεδο γίνεται η µεταβλητή AGRIH σε επίπεδο του νοικοκυριού. Οι κυριότερες επισηµάνσεις στην ενότητα αυτή είναι οι εξής: Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην ενότητα και που αφορούν το εισόδηµα των ατόµων αναφέρονται σε διάφορες πηγές εισοδήµατος από εργασία, γεωργία, από ακίνητα και διάφορα άλλα είδη οικονοµικής δραστηριότητας. Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο, ειδικά όσον αφορά στα εισοδήµατα από τα διάφορα είδη εργασίας,ότι η ύπαρξη µιας συγκεκριµένης πηγής εισοδήµατος για ένα άτοµο δεν προϋποθέτει 6

13 κατ ανάγκην ότι το άτοµο αυτό εµπίπτει στη συγκεκριµένη κατηγορία εργαζοµένου. Για παράδειγµα, εάν κάποιο άτοµο έχει εισόδηµα από γεωργία αυτό δεν σηµαίνει ότι ανήκει στην επαγγελµατική κατηγορία των γεωργών ή κτηνοτρόφων. Ακόµα εάν ένα άτοµο έχει εισόδηµα από αυτοεργοδότηση αυτό δεν τον κατηγοριοποιεί στους αυτοεργοδοτούµενους ή εργοδότες. Επίσης, είναι συχνό το φαινόµενο άτοµα να έχουν δηλώσει στην βάση δεδοµένων ALLPERSONS µια συγκεκριµένη απασχόληση (εργαζόµενοι, άνεργοι συνταξιούχοι και λοιπά) και θέση στην εργασία (εργοδότες, αυτοεργοδοτούµενοι, υπάλληλοι) αλλά να έχουν εισόδηµα από περισσότερες από µια πηγές που να µην σχετίζονται άµεσα µε αυτή που προκύπτει από το τι δήλωσαν αρχικά. Για παράδειγµα, άτοµα που δήλωσαν ότι εργάζονται σαν υπάλληλοι συχνά έχουν εισόδηµα από αυτοεργοδότηση ή από γεωργία ή/και άλλες πηγές. Αυτό είναι λογικό καθώς τα άτοµα αυτά έχουν ενδεχοµένως δεύτερη ή και τρίτη ακόµα εργασία ή έχουν αναµιχθεί σε κάποιου είδους αδήλωτη οικονοµική δραστηριότητα. Στην έρευνα του 1990/91 ενώ τα στοιχεία που αφορούν στους αυτοεργοδοτούµενους και στους εργοδότες είναι διαθέσιµα σε ατοµική βάση, στις αρχικές κάρτες δεδοµένων που στάλθηκαν από την Στατιστική Υπηρεσία απουσιάζει η µεταβλητή που καθορίζει το ρόλο του συγκεκριµένου ατόµου στο νοικοκυριό. Κατά συνέπεια δεν µπορεί να γίνει σύνδεση µε τα υπόλοιπα ατοµικά στοιχεία και όλες οι σχετικές πληροφορίες που αφορούν στο εισόδηµα αυτών των ατόµων απουσιάζουν. Οι πλείστες µεταβλητές που περιλαµβάνονται στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 είναι σε προσωπικό επίπεδο παρά σε επίπεδο νοικοκυριού (όπως γίνεται στις δύο προηγούµενες χρονιές). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις συγκεκριµένες έρευνες οι πληροφορίες σχετικά µε το εισόδηµα συλλέχθηκαν σε προσωπικό επίπεδο από 6475 και 7361 άτοµα αντίστοιχα για ηλικία µεγαλύτερη των 15 ετών και στη συνέχεια αθροίστηκαν για να δώσουν τις αντίστοιχες πληροφορίες σε επίπεδο νοικοκυριού. Η µεταβλητή WORK εµφανίζεται µόνο για τις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 καθώς µόνο στις συγκεκριµένες έρευνες υπήρχε ερώτηση προς τα µέλη του νοικοκυριού κατά πόσο κατά τους τελευταίους 12 µήνες είχαν εργαστεί έστω και για µια ώρα σε οποιαδήποτε εργασία ή σε οικογενειακή επιχείρηση. Τέτοιου είδους ερώτηση δεν υπάρχει στις άλλες δύο χρονιές. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στις µεταβλητές σε επίπεδο νοικοκυριού. Όπως αναφέρεται και πιο πάνω οι πληροφορίες που παρουσιάζονται άλλοτε συλλέχθηκαν σε επίπεδο νοικοκυριού και άλλοτε είναι το αποτέλεσµα πρόσθεσης των ατοµικών στοιχείων. Για το λόγο αυτό έχουν γίνει και ανάλογες 7

14 τροποποιήσεις που όµως παρουσιάζουν διαφορές. Για παράδειγµα η µεταβλητή SICKB σε προσωπικό επίπεδο αναφέρεται στο κατά πόσο ένα άτοµο εισπράττει επίδοµα ασθενείας. Σε επίπεδο νοικοκυριού όµως η αντίστοιχη µεταβλητή SICKBΗ αναφέρεται στο συνολικό αριθµό ατόµων στο νοικοκυριό που λαµβάνουν το επίδοµα. Παρόµοια είναι και η µεταβλητή ΥSICKB που σε επίπεδο νοικοκυριού (ΥSICKBΗ) δηλώνει το συνολικό ποσό που εισέπραξε το νοικοκυριό για το επίδοµα (είναι δηλαδή αποτέλεσµα πρόσθεσης ατοµικών στοιχείων). Αντίθετα, η µεταβλητή YCYRENT σε προσωπικό επίπεδο δηλώνει αν το άτοµο είχε έσοδα από εµβάσµατα που προήλθαν από άτοµα που διαµένουν στην Κύπρο ενώ σε επίπεδο νοικοκυριού (YCYRENTΗ) δηλώνει κατά πόσο το νοικοκυριό είχε τέτοια έσοδα υπό την έννοια ότι κάποιο από τα άτοµα που ανήκουν στο συγκεκριµένο νοικοκυριό είχε έσοδα τέτοιου είδους. Ο χρήστης καλείται να µελετήσει τους πίνακες στους οποίους αναλύεται η συγκεκριµένη διευκρύνηση στη στήλη «τύπος» 3. Για παράδειγµα, εάν η µεταβλητή είναι είδους D τότε αυτό δείχνει ότι η µεταβλητή αυτή είναι ψευδοµεταβλητή δηλαδή δείχνει εάν το άτοµο παίρνει ένα συγκεκριµένο ποσό/επίδοµα/εισόδηµα ή όχι. Από την άλλη, εάν η µεταβλητή είναι είδους C αυτό δείχνει ότι είναι ποσοτική µεταβλητή. Η πρώτη στήλη που βρίσκεται κάτω από την ίδια κατηγορία «τύπος» εξηγεί στον χρήστη εάν η µεταβλητή αυτή έχει χρησιµοποιηθεί στη µορφή που δόθηκε από τη Στατιστική Υπηρεσία (R: raw) ή εάν έχει δηµιουργηθεί από τους συγγραφείς (DD: derived). Στις τέσσερις έρευνες υπάρχουν διαφορές στις πληροφορίες σχετικά µε την επιπρόσθετη απασχόληση των ατόµων. Στις έρευνες του 1984/85 και 1990/91 υπάρχει διευκρίνιση ότι το εισόδηµα από την επιπρόσθετη εργασία αφορά την περίοδο του τελευταίου µηνός. Αντίθετα στις έρευνες των 1996/97 και 2002/03 δεν είναι καθαρό κατά πόσο τα στοιχεία για το σχετικό εισόδηµα είναι για τη δευτερεύουσα ή την επιπρόσθετη εργασία καθώς η σχετική ερώτηση αφορούσε οποιαδήποτε από τα δυο, οπότε η µεταβλητή ADDWORK περιορίζεται σε στοιχεία µόνο από τις δύο πρώτες έρευνες. Στην έρευνα του 1984/85 υπάρχουν πληροφορίες, για τα άτοµα που δηλώνουν γεωργοί και κτηνοτρόφοι, που αφορούν στην αξία προϊόντων, ζώων και πουλερικών που καταναλώθηκαν από το νοικοκυριό από την ίδια τους την παραγωγή. Επίσης, υπάρχουν πληροφορίες για τα έξοδα παραγωγής όπως το ρεύµα, το νερό, τα λιπάσµατα, και τις τροφές. Στις επόµενες δύο έρευνες (1990/91 και 1996/97) τέτοια στοιχεία δεν είναι διαθέσιµα. Στην έρευνα του 2002/03 τέτοια πληροφορία υπάρχει µέσω της βάσης δεδοµένων ALLEXPENDITURE όπου και µπορεί να γίνει πρόσθεση των αγαθών (εκείνων 3 Όλοι οι Πίνακες βρίσκονται στο Παράρτηµα 1. 8

15 που καταναλώθηκαν) και τα οποία προέρχονται από παραγωγή του ίδιου του νοικοκυριού. Τα έσοδα των νοικοκυριών από διάφορες άλλες πηγές εκτός από την εργασία δεν αναλύονται σε τόσο µεγάλο βαθµό στις έρευνες του 1984/85 και 1990/91 σε αντίθεση µε τις έρευνες του 1996/97 και 2002/03 όπου υπάρχει σαφέστατα λεπτοµερέστερη περιγραφή των εισοδηµάτων. Για παράδειγµα, στις έρευνες του 1984/85 και του 1990/91 πληροφορίες σχετικά µε τις κοινωνικές παροχές παρουσιάζονται συνοπτικά σε µια µόνο µεταβλητή, σε αντίθεση µε αυτήν των 1996/97 και 2002/03 όπου και υπάρχουν ξεχωριστές πληροφορίες για τις διάφορες κατηγορίες όπως ανεργιακό επίδοµα, επίδοµα µητρότητας, επίδοµα τέκνου, δηµόσιο βοήθηµα και άλλα. Επιπλέον, στις έρευνες του 1990/91, 1996/97 και 2002/03 υπάρχει λεπτοµερής αναφορά στα εισοδήµατα από άλλες πηγές όπως από ενοίκια, τόκους, µερίσµατα και άλλα. Αντίθετα, στη έρευνα του 1984/85 αυτές οι πληροφορίες δεν παρουσιάζονται καθόλου ή εάν παρουσιάζονται είναι σε συνολικά ποσά µόνο. Στη βάση δεδοµένων του 2002/03, ο αριθµός των µεταβλητών αυξάνεται ακόµα περισσότερο αφού η κάθε κατηγορία αναλύεται σε µεγαλύτερο βαθµό από ότι σε όλες τις άλλες χρονιές. Αυτό δεν περιορίζεται µόνο σε επίπεδο νοικοκυριού αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Στη βάση δεδοµένων του 2002/03 οι κοινωνικές παροχές συνοψίζονται σε δύο στήλες: η µια αποτελεί το ακαθάριστο ποσό από κάποιο επίδοµα ή χορηγία και η άλλη το καθαρό ποσό. Η διαφορά αυτή φαίνεται από τα πρώτα δύο γράµµατα µπροστά από τη ονοµασία της µεταβλητής. Το GR υποδεικνύει ότι το ποσό είναι ακαθάριστο ενώ το NT υποδεικνύει ότι το ποσό είναι καθαρό. Από την άλλη, ενώ στη βάση του 1996/97 υπάρχει το ποσό από κάποια παροχή, δεν γίνεται διαχωρισµός σε ακαθάριστο και καθαρό. Όσον αναφορά στα εισοδήµατα από συντάξεις, στη βάση του 1996/97 υπάρχουν συνολικές και γενικές µεταβλητές που εκφράζουν το κατά πόσο ένα άτοµο παίρνει σύνταξη και επίσης το διάστηµα που παίρνει τη σύνταξη και το ποσό της σύνταξης αυτής ενώ στη βάση του 2002/03 οι συντάξεις χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: γήρατος, χηρείας και ανικανότητας/αναπηρίας. Επίσης στη βάση του 2002/03 το εισόδηµα από εργασία αναλύεται σε πιο µεγάλο βαθµό από ότι στις άλλες βάσεις και κυρίως του 1996/97. Για παράδειγµα, ενώ υπάρχει µόνο µια µεταβλητή, MWDED, που εκφράζει άλλες αποκοπές στο εισόδηµα από εργασία πέραν του φόρου εισοδήµατος, στη βάση του 2002/03 η µεταβλητή αυτή διασπάται ακόµα περισσότερο στις µεταβλητές, MWSINS και MWOTHDED, που δηλώνουν τις κοινωνικές ασφαλίσεις και άλλες αποκοπές 9

16 αντίστοιχα. Παράλληλα, οι µεταβλητές αυτές έχουν προστεθεί για σκοπούς σύγκρισης µε τις άλλες χρονιές και το σύνολο τους έχει ονοµαστεί MWDED όπως εµφανίζεται στις άλλες χρονιές. Το µοτίβο αυτό συνεχίζεται σε ολόκληρη τη βάση του 2002/03 στα σηµεία όπου υπάρχει εισόδηµα από οποιαδήποτε πηγή. Στη βάση του 2002/03 υπάρχουν ποσοτικές µεταβλητές που αναφέρονται στο ίδιο ωφέληµα ή βοήθηµα από τη κυβέρνηση. Ο λόγος για αυτό το φαινόµενο είναι γιατί η Στατιστική Υπηρεσία χρειάστηκε να διαχωρίσει τα εισοδήµατα αυτά σε διάφορες άλλες κατηγορίες για σκοπούς που απαιτούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελούν αναδροµικά εισοδήµατα. Οπότε, ο χρήστης πρέπει να προσθέτει τα διάφορα ποσά που υπάρχουν για ένα συγκεκριµένο βοήθηµα ή χορηγία ή σύνταξη προτού προχωρήσει στη επεξεργασία τους και τη διεξαγωγή συµπερασµάτων. Για παράδειγµα, εάν ο χρήστης θέλει να χρησιµοποιήσει το ετήσιο ακαθάριστο εισόδηµα από σύνταξη γήρατος τότε χρειάζεται να προσθέσει τρία ποσά: το γινόµενο µεταξύ των µηνών που πήρε σύνταξη και του ποσού (µεταβλητές LPENSION1 και MPENSION1), τη µεταβλητή GRPEN και τη µεταβλητή GRPEN1. Τέλος, στη βάση ALLINCOMEH υπάρχουν νέες µεταβλητές που προέρχονται από µια καινούργια κάρτα που έχει προστεθεί στο ερωτηµατολόγιο. Η κάρτα αυτή περιέχει ερωτήσεις που αφορούν στην παροχή βοήθειας σε τρίτους ή από τρίτους και οι νέες µεταβλητές είναι οκτώ. Οι µεταβλητές που ξεκινούν µε το γράµµατα OUT δείχνουν ότι παρέχεται βοήθεια σε τρίτους (κυρίως στα παιδιά ή γονείς) ενώ αυτές που ξεκινούν από IN δείχνουν ότι λαµβάνουν εισόδηµα από τρίτους (κυρίως από γονείς ή παιδιά). 4. ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLEXPENDITURE Η βάση δεδοµένων ALLEXPENDITURE περιλαµβάνει µεταβλητές που αφορούν ετήσια έξοδα των νοικοκυριών σε καταναλωτικά και µη αγαθά και υπηρεσίες. Υπάρχουν συνολικά παρατηρήσεις για 1046 µεταβλητές. Συγκεκριµένα υπάρχουν 3759 παρατηρήσεις για την έρευνα του 1984/85, 2708 για την έρευνα του 1990/91, 2644 για την έρευνα του 1996/97 και 2990 για την έρευνα του 2002/03. Σύγκριση και διαθεσιµότητα στοιχείων στις τέσσερις Έρευνες Οικογενειακού Προϋπολογισµού Στις έρευνες του 1990/91, 1996/97 και 2002/03 δόθηκε στα νοικοκυριά ηµερολόγιο στο οποίο κατέγραφαν για διάστηµα 14 ηµερών τα ηµερήσια έξοδα τους που αφορούσαν διάφορα µη διαρκή αγαθά, όπως για παράδειγµα γάλα, ψωµί και άλλα. Αντίθετα στην έρευνα του 1984/85 δεν δόθηκε σχετικό ηµερολόγιο. Οι κυριότερες επισηµάνσεις που αφορούν αυτή τη βάση δεδοµένων είναι οι εξής: 10

17 Για τα έξοδα των νοικοκυριών σε διαρκή αγαθά, ιατρική περίθαλψη, επισκευές οικίας, αναψυχή και πολλά άλλα, υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία και στις τέσσερις έρευνες µε κάποιες όµως διαφορές. Οι έρευνες του 1990/91, 1996/97 και του 2002/03 παρουσιάζουν αρκετές οµοιότητες στο περιεχόµενο και τη σχετική κατηγοριοποίηση καθώς είναι σαφέστατα πιο λεπτοµερείς και ολοκληρωµένες σε σχέση µε την αντίστοιχη του 1984/85 που είναι πολύ πιο γενική. Συγκεκριµένα οι έρευνες του 1990/1991, 1996/97 και 2002/03 περιλαµβάνουν µια σειρά από ενότητες που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσµα των εξόδων του νοικοκυριού όπως δαπάνες για κύρια και εξοχική κατοικία, για µέσα µεταφοράς, διακοπές, διαρκή αγαθά, είδη ένδυσης και υπόδησης, ιατρική περίθαλψη, εκπαίδευση, ασφάλειες, δάνεια, επενδύσεις και αποταµιεύσεις. Λόγω ακριβώς αυτών των διαφορών στην κατηγοριοποίηση και διαβάθµιση που παρουσιάζουν οι τρεις έρευνες του 1990/91,1996/97 και 2002/03 τα στοιχεία που είναι διαθέσιµα από την έρευνα του 1984/85 δεν είναι συγκρίσιµα µε τα αντίστοιχα αυτών των δυο. Για παράδειγµα στην κατηγορία εξόδων για είδη ένδυσης και υπόδησης στην έρευνα του 1984/85 υπάρχουν σχετικές κατηγορίες που αφορούν ανδρικά, γυναικεία και παιδικά-βρεφοκοµικά είδη. Η σχετική κατηγορία στις άλλες τρεις έρευνες είναι αναλυτικότερη καθώς υποδιαιρείται στα έξοδα σε συγκεκριµένα είδη, όπως για παράδειγµα παντελόνια, γραβάτες και άλλα για τους άνδρες ή ταγιέρ, τσάντες και συναφή για τις γυναίκες, που στο σύνολο τους αποτελούν την αντίστοιχη σχετική κατηγορία. Ένα άλλο καλό παράδειγµα είναι τα έξοδα που αφορούν στην εκπαίδευση. Η σχετική κατηγόρια στην έρευνα του 1984/85 αφορά γενικά έξοδα για µέση και ανώτερη εκπαίδευση. Αντίθετα στις έρευνες του 1990/91, 1996/97 και 2002/03 υπάρχει πολύ µεγαλύτερη ανάλυση που καλύπτει τα έξοδα σε όλες τις βαθµίδες από το νηπιαγωγείο έως το πανεπιστήµιο και σε όλες τις σχετικές κατηγορίες όπως εγγραφές, δίδακτρα και ιδιαίτερα µαθήµατα. Συνεπώς, υπήρξε αναγκαιότητα να δηµιουργηθούν ξεχωριστές µεταβλητές για τα στοιχεία αυτών των ερευνών. Επίσης πρέπει να γίνει µια αναφορά στις διαφορές που παρουσιάζουν οι µεταβλητές µε τον κωδικό ΟΤΗ (συντοµογραφία της αγγλικής λέξεως other ). Οι µεταβλητές αυτές αναφέρονται στα έξοδα σε αγαθά ή υπηρεσίες που δεν καλύπτονται από άλλη συγκεκριµένη µεταβλητή. Για παράδειγµα, στην έρευνα για το 1996/97, η µεταβλητή OTHMCL αναφέρεται στα ετήσια έξοδα του νοικοκυριού σε άλλα ανδρικά είδη που δεν περιλαµβάνονται σε άλλες ξεχωριστές µεταβλητές. Πρέπει να γίνει σαφές ότι λόγω των προαναφερόµενων διαφορών που υπάρχουν µεταξύ των τεσσάρων ερευνών συχνά οι µεταβλητές που αρχίζουν µε τον κωδικό ΟΤΗ δεν είναι απευθείας συγκρίσιµες ανάµεσα στις τέσσερις χρονιές. Για παράδειγµα η µεταβλητή OTHMCL στο 1996/97 αναφέρεται στα έξοδα σε ανδρικά είδη ένδυσης που δεν καλύπτονται από τις προηγούµενες µεταβλητές 11

18 όπως γάντια, καπέλα και τσάντες χειρός ενώ στο 1990/91 υπάρχει ξεχωριστή µεταβλητή για τα έξοδα στα τρία αυτά αγαθά. 4 Επιπρόσθετα στη βάση αυτή περιλαµβάνονται µεταβλητές που αφορούν στα δάνεια που έχουν γίνει εκ µέρους του νοικοκυριού. Για τη χρονιά 1990/91 οι µεταβλητές που έχουν σαν κατάληξη το συνθετικό LOANPURP αναφέρονται στο σκοπό για τον οποίο έγινε το δάνειο ενώ οι αντίστοιχες µε το συνθετικό LOANSOURCE αναφέρονται στον οργανισµό από τον οποίο δόθηκε το δάνειο. Οι σχετικοί κωδικοί που εµφανίζονται ερµηνεύονται στους πιο κάτω πίνακες. Κωδικός Πίνακας 1: Μεταβλητές LOANPURP Σκοπός ανείου 1 Κατασκευή Υποστατικού 2 Κατασκευή άλλων κτιρίων 3 Απόκτηση οικίας 4 Απόκτηση άλλης ακίνητης περιουσίας 5 Απόκτηση επιχείρησης 6 Απόκτηση µεταφορικού µέσου 7 Απόκτηση οικιακού εξοπλισµού 8 Αναδιαµόρφωση, επέκταση οικίας 9 Αναδιαµόρφωση, επέκταση άλλων κτιρίων Απόκτηση οµολόγων και µετοχών από την κυβέρνηση Απόκτηση οµολόγων και µετοχών από ηµικρατικούς οργανισµούς Απόκτηση οµολόγων και µετοχών του ιδιωτικού τοµέα 19 Άλλος σκοπός Κωδικός Πίνακας 2: Μεταβλητές LOANPURP 1 Εµπορική Τράπεζα 2 Συνεργατικά Ιδρύµατα Πηγή ανείου 3 Οργανισµός Χρηµατοδοτήσεως Στέγης 4 Κυβέρνηση 5 Ιδιώτης 9 Άλλη Στις έρευνες του 1996/97 και 2002/03 υπάρχουν στοιχεία για τον τρόπο κτήσης των αγαθών. Η συγκεκριµένη πληροφορία όµως δεν υπάρχει στην ενοποιηµένη βάση δεδοµένων λόγω του ότι τα αγαθά στην πρωτογενή τους µορφή ήταν κωδικοποιηµένα και για περισσότερες από µια εγγραφή για κάθε νοικοκυριό. 4 Ο αναγνώστης παραπέµπεται στο Παράρτηµα 2 για περαιτέρω επεξήγηση και περιγραφή. 12

19 Όποτε η πληροφορία αυτή υπάρχει µόνο στις προωτογενές βάσεις δεδοµένων µε τα ονόµατα EXPENDIT.DAT για το 1996/97 και EXPEND2003.DAT για το 2002/03. Συγκεκριµένα οι βάσεις δεδοµένων περιλαµβάνουν τις πιο κάτω µεταβλητές: Πίνακας 3: Μεταβλητές στις βάσεις EXPENDIT.DAT και EXPEND2003.DAT GEO QSNO HHOLDNO CODE NPERIOD (µόνο για το 1996/97) Γεωγραφικός κώδικας Αύξων αριθµός ερηµατολογίου Αριθµός νοικοκυριού Κώδικας δαπάνης Αναγωγή περιόδου στο χρόνο Τρόπος κτήσης: HOWPOS 1. Αγορές 2. Από δική του παραγωγή, 3. Από δική του επιχείρηση, 4. ώρο από άλλο νοικοκυριό, 5. ώρο από µη νοικυριό (εργοδότη), /97: ώρο σε άλλα νοικοκυριά 2002/03: ώρο από κρατικές και άλλα ιδρύµατα 7. Μόνο για 2002/03: ώρο από άλλο νοικοκυριό DISTRICT URBRUR Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι η βάση δεδοµένων του 2002/03 παρουσιάζεται ακόµα πιο ολοκληρωµένη αφού τα στοιχεία διασπώνται σε ακόµα περισσότερες κατηγορίες αγαθών από ότι του 1996/97 οπότε ο χρήστης καλείται να µελετήσει σε βάθος τον πίνακα άπου αναφέρεται στη βάση αυτή και που περιλαµβάνει όλες τις νέες αυτές µεταβλητές. 5. ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLHHOLDS Η βάση δεδοµένων ALLHHOLDS περιλαµβάνει µεταβλητές σχετικές µε βασικά χαρακτηριστικά των νοικοκυριών όπως το είδος της οικίας, την ηλικία της, τους χώρους που περιλαµβάνει, εάν είναι ιδιόκτητη ή ενοικιαζόµενη και άλλα. Τέλος υπάρχουν µεταβλητές που αφορούν τα είδη διαρκείας που έχουν στην κατοχή τους τα νοικοκυριά. Υπάρχουν συνολικά παρατηρήσεις για 100 µεταβλητές. 13

20 Σύγκριση και διαθεσιµότητα στοιχείων στις τέσσερις Έρευνες Οικογενειακού Προϋπολογισµού Οι κυριότερες επισηµάνσεις που αφορούν τη βάση δεδοµένων ALLHHOLDS είναι οι εξής: Στοιχεία που αφορούν τα είδη διαρκείας του νοικοκυριού υπάρχουν και στις τέσσερις έρευνες ενώ στις έρευνες του 1996/97 και 2002/03 υπάρχουν και πληροφορίες για τον τρόπο απόκτησης τους για παράδειγµα αγορά µε δάνειο ή χωρίς, δώρο και άλλα. Αντίθετα αναλυτική πληροφόρηση που αφορά χαρακτηριστικά των νοικοκυριών υπάρχει µόνο στις δύο τελευταίες έρευνες καθώς στο ερωτηµατολόγιο υπάρχει ειδική ενότητα για τα βασικά χαρακτηριστικά και τις ανέσεις της κατοικίας των ερωτηθέντων. Για το λόγο αυτό οι πλείστες απο τις µεταβλητές στη συγκεκριµένη βάση δεδοµένων αναφέρονται µόνο στις έρευνες του 1996/97 και 2002/03. Η µεταβλητή USEDRM, που αναφέρεται στον αριθµό δωµατίων που χρησιµοποιούνται για κατοίκηση, παρουσιάζει κάποιες διαφορές στα έτη 1984/85, 1996/97 και 2002/03. Συγκεκριµένα ενώ στα έτη 1996/97 και 2002/2003 στην ερώτηση διευκρινιζόταν ότι ζητείται ο ακριβής αριθµός δωµατίων που χρησιµοποιούνται αποκλειστικά για σκοπούς κατοίκησης, στο 1984/85 η σχετική ερώτηση στο ερωτηµατολόγιο αφορούσε γενικά το συνολικό αριθµό δωµατίων που υπάρχουν στην οικία ζητώντας απλά από τους ερωτηθέντες να µην συµπεριλάβουν σε αυτά αποχωρητήρια, µπάνια η διαδρόµους. Γενικά, οι βάσεις δεδοµένων των 1996/97 και 2002/03 είναι αρκετά συγκρίσιµες µε µόνο µικρό αριθµό διαφορών ή προσθηκών στη βάση του 2002/03. 14

21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΕΝΤΕ ΒΑΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLPERSONS Ακρωνύµιο Περιγραφή Τύπος Αρ.Παρ. Μέσος Τυπ. Απόκλ. Ελάχιστο Μέγιστο QSNO Αριθµός ερωτηµατολογίου R C Χ Χ / / / / HHOLDNO Αριθµός νοικοκυριού στο σπίτι R C Χ Χ / / / / HSKEY Αριθµός νοικοκυριού; Σύνδεση του GEO µε το QSNO DD C / / / / PERSONNO Προσωπικός αριθµός R C / / / / YEAR Χρονιά DD C / / / / FEMALE Γυναίκα DD D MALE Άντρας DD D AGE Ηλικία του ατόµου R C HEAD Αρχηγός DD D SPOUSE Σύζυγος του αρχηγού DD D CHILD Παιδί του αρχηγού DD D PARENTS Γονείς/πεθερικά του αρχηγού DD D Χ Χ WIFEAGNOOYMENOY Γυναίκα αγνοουµένου DD D Χ Χ Χ CHILDINLAW Γαµπρός/νύφη του αρχηγού DD D Χ Χ GRANDCHILD Εγγόνι του αρχηγού DD D Χ Χ HOUSEKEEPER Οικιακή βοηθός DD D Χ Χ NORELATION Άτοµο µε καµία συγγένεια µε τον αρχηγό DD D OTHERELATION Άτοµο µε άλλη συγγένεια µε τον αρχηγό DD D MARRIED Παντρεµένο άτοµο DD D COUPLE Άτοµο που συζεί DD D Χ Χ DIVORCED Άτοµο που είναι διαζευγµένο DD D Χ Χ NOMARRIED Άγαµο άτοµο DD D SEPDIVORCED Άτοµο που είναι σε διάσταση/διαζευγµένο DD D Χ SEPΑRATED Άτοµο που είναι σε διάσταση DD D Χ Χ WIDOWED Χήρο/α DD D RESIDENC1 Άτοµο που ζεί στο νοικοκυριό DD D Χ Χ RESIDENC2 Άτοµο που είναι βοηθητικό προσωπικό DD D Χ Χ RESIDENC3 Άτοµο που διαµένει εκτός νοικοκυριού στη Κύπρο DD D Χ Χ RESIDENC4 ιαµένει στο εξωτερικό DD D Χ Χ NOCUREDUC Άτοµο που δεν πηγαίνει σχολείο DD D Χ Χ LITER Άτοµο άνω των 15 ετών που είναι ικανό να διαβάζει και να γράφει µια απλή πρόταση DD C Χ Χ Χ CURKINDER Άτοµο που πηγαίνει νηπιαγωγείο DD D Χ Χ Χ CURELEM Άτοµο που πάει δηµοτικό DD D Χ Χ CURGYMN Άτοµο που πηγαίνει γυµνάσιο DD D Χ Χ CURLYCEUM Άτοµο που πηγαίνει λύκειο DD D Χ Χ

22 CURCOLLEGE Άτοµο που πηγαίνει κολέγιο DD D Χ Χ CURUNIVERSITY Άτοµο που πηγαίνει πανεπιστήµιο DD D Χ Χ CURDOC Άτοµο που πηγαίνει πανεπιστήµιο(διδακτορικό) DD D Χ Χ Χ NOSCHOOL Άτοµο που δεν έχει πάει σχολείο DD D Χ NOELEM Άτοµο που δεν έχει τελειώσει το δηµοτικό DD D Χ ELEM Άτοµο που έχει τελειώσει το δηµοτικό DD D Χ GYMNASIO Άτοµο που εχει τελειώσει γυµνασιο DD D Χ LYCEUM Άτοµο που έχει τελειώσει το Λύκειο DD D Χ COLLEGE Άτοµο που έχει τελειώσει το Κολέγιο DD D Χ UNIVERSITY Άτοµο που έχει τελειώσει πανεπιστήµιο DD D Χ DOCTORAL Άτοµο που έχει τελειώσει πανεπιστήµιο(διδακτορικό) DD D Χ Χ Χ HEALTHCR0 Άτοµα που δεν έχουν ιατροφαρµακευτική κάλυψη DD D Χ Χ HEALTHCR1 Άτοµα που έχουν κρατική ιατροφαρµακευτική κάλυψη DD D Χ Χ HEALTHCR2 Άτοµα που έχουν προσωπική ιατροφαρµακευτική κάλυψη DD D Χ Χ HEALTHCR3 Άτοµα που έχουν κρατική και προσωπική ιατροφαρµακευτική κάλυψη DD D Χ Χ Άτοµα που έχουν ιατροφαρµακευτική HEALTHCR4 κάλυψη από εργοδότη ιδιωτικού τοµέα ή συντεχνία ή ηµικρατικό οργανισµό DD D Χ Χ HEALTHCR5 Άτοµα που έχουν κρατική ή/και από εργοδότη συζύγου/γονέων ιατροφαρµακευτική κάλυψη DD D Χ Χ HEALTHCR6 Άτοµο που έχει ιατροφαρµακευτική κάλυψη από εργοδότη ιδιωτικού τοµέα ή συντεχνία και προσωπική DD D Χ Χ Χ CHILDCR0 Φροντίδα παιδιών κάτω των 11 από µέλος του νοικοκυριού DD D Χ Χ CHILDCR1 Φροντίδα παιδιών κάτω των 11 από συγγενή κλπ χωρίς πληρωµή DD D Χ Χ CHILDCR2 Φροντίδα παιδιών κάτω των 11 από υπηρεσία στο σπίτι DD D Χ Χ CHILDCR3 Φροντίδα παιδιών κάτω των 11 από παιδική λέσχη, νηπιαγωγείο, βρεφοκοµικό σταθµό DD D Χ Χ CHILDCR4 Καµία φροντίδα παιδιών κάτω των 11 DD D Χ Χ CHILDCR5 Αλλη φροντίδα παιδιών κάτω των 11 DD D Χ Χ CURACTIV1 Άτοµο που εργάζεται DD D CURACTIV2 Άτοµο που εργάζεται αλλά έτυχε να µη δουλεύει DD D Χ Χ CURACTIV3 Άτοµο που είναι άνεργος DD D CURACTIV4 Άτοµο που είναι συνταξιούχος DD D CURACTIV5 Άτοµο που είναι µαθητής/φοιτητής DD D CYRACTIV6 Άτοµο που είναι στρατιώτης DD D Χ CURACTIV7 Άτοµο που είναι οικοκυρά DD D CURACTIV8 Άτοµο που είναι χρόνια άρρωστος/ανάπηρος DD D CURACTIV9 Άτοµο που είναι εισοδηµατίας DD D Χ Χ CURACTIVOTHER Άλλη τρέχουσα απασχόληση DD D Χ Χ Χ FARMER Γεωργος ή Κτηνοτρόφος DD D Χ Χ

23 UNDERAGED Ανήλικο άτοµο DD D Χ Χ NOWORKING εν εργάζεται DD D WOLAST12MONTHS Άτοµο που δεν εργάζεται αυτήν την εποχή αλλά έχει εργαστέι κατά τους τελευταίους 12µήνες DD C Χ Χ CLERK Γραφείς (ΣΚΕ 4) DD D AGRICULTUREFORESTRY Γεωργoί Κτηνοτρόφοι (ΣΚΕ 6) DD D ARMY Άτοµο που είναι στο στρατό DD D Χ MANAG ιευθυντές (ΣΚΕ 1) DD D PROF Προσοντούχοι και άλλοι ειδικοί,τεχνικοί,βοηθοί,ειδικοί γραφείς(σκε 2&3) DD D SALES Πωλητές (ΣΚΕ 5.2) DD D SERVICES Υπηρεσίες (ΣΚΕ 0.1 και 5.1) DD D SKILLED Ειδικευµένους εργάτες (ΣΚΕ 7 και 8) DD D UNSKIL Ανειδίκευτους εργάτες (ΣΚΕ 9) DD D NOOCCUPLISTED Άτοµο που δεν έχει δηλώσει επάγγελµα DD D Χ Χ Χ AGRIGULTURE Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα της γεωργίας DD D Χ Χ FISHING Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα της αλιείας DD D Χ Χ MINING Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα των µεταλλείων DD D Χ Χ MANUF Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα της µεταποίησης DD D Χ Χ ELECTRWATER Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα ηλεκτρισµός, νερό DD D Χ Χ CONTR Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα των κατασκευών DD D Χ Χ TRADE Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα του εµπορίου DD D Χ Χ HOTELREST Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα ξενοδοχεία, εστιατόρια DD D Χ Χ TRANCOMM Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα µεταφορές, επικοινωνίες DD D Χ Χ FINANCIAL Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα των χρηµατοοικονοµικών DD D Χ Χ RLESTBUSACT Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα διαχείρισης ακίνητης περιουσίας και άλλων επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων DD D Χ Χ PUBLICADM Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα της δηµόσιας διοίκησης DD D Χ Χ EDUCATION Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα της εκπαίδευσης DD D Χ Χ HEALTH Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα της υγείας DD D Χ Χ CSPSERVICES Άτοµο που εργάζεται στο τοµέα ψυχαγωγικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες DD D Χ Χ PRIVEMPLOM Άτοµο που εργάζεται σε ιδιωτικά νοικοκυριά που απασχολούν οικιακό προσωπικό DD D Χ Χ EXTRTERR Άτοµο που εργάζεται σε ετερόδικους οργανισµούς και όργανα DD D Χ Χ NOECONLISTED Άτοµο που δεν δήλωσε τον κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας DD D Χ Χ COMPLETE Ερωτηµατολόγιο ολοκληρωµένο DD D Χ Χ Χ PARTCOMPL Έρωτηµατολόγιο µερικώς ολοκληρωµένο DD D Χ Χ Χ EMPLOYM1 Εργοδότης DD D EMPLOYM2 Αυτοεργαζόµενος DD D EMPLOYM3 Υπάλληλος DD D EMPLOYM4 Μέλος χωρίς αµοιβή DD D

24 EMPLOYM5 Μαθητευόµενος DD D Χ Χ PΑRTTIME Άτοµα µε µερική απασχόληση DD D Χ Χ FULLTIME Άτοµα µε πλήρη απασχόληση DD D Χ Χ PRIVATE Ιδιωτικός τοµέας DD D Χ PUBLIC ηµόσιος τοµέας DD D Χ ADDHRS Αριθµός ωρών στην επιπρόσθετη εργασία R C ADDWORK Aτοµα που έχουν επιπρόσθετη εργασία R D RFAMAGUSTA Αγροτική περιοχή Αµµοχώστου DD D RLARNAKA Αγροτική περιοχή Λάρνακας DD D RLIMASSOL Αγροτική περιοχή Λεµεσού DD D RNICOSIA Αγροτική περιοχή Λευκωσίας DD D RPAPHOS Αγροτική περιοχή Πάφου DD D NICOSIA Περιοχή Λευκωσίας DD D PAPHOS Περιοχή Πάφου DD D LIMASSOL Περιοχή Λεµεσού DD D LARNAKA Περιοχή Λάρνακος DD D FAMAGUSTA Περιοχή Αµµοχώστου DD D ULARNAKA Αστική περιοχή Λάρνακας DD D ULIMASSOL Αστική περιοχή Λεµεσού DD D UNICOSIA Αστική περιοχή Λευκωσίας DD D UPAPHOS Αστική περιοχή Πάφου DD D URBAN Αστική περιοχή DD D RURAL Αγροτική περιοχή DD D ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΤΥΠΟΣ: R: πρωτογενής, DD: επεξεργασµένα, C: ποσοτικά, D: ψευδοµεταβλητή

25 ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ALLINCOME Τυπ Αρ. Παρ. Μέσος Ακρωνύµιο Περιγραφή Τύπος Αποκλ. Ελάχιστο Μέγιστο HSKEY Αριθµός νοικοκυριού DD C / / / / YEAR Χρονιά Ερωτηµατολογίου DD C / / / / PERSONNO Αριθµός ατόµου R C / / / / DATEINT Ηµεροµηνία της συνέντευξης R C Χ Χ Χ 7361 / / / / RELHEAD Σχέση µε τον αρχηγό του νοικοκυριού (1=αρχηγός, 2=σύντροφος, 3=παιδιά, 4=γονείς, 5=άλλος συγγενής, DD C Χ / / / / 6=καµία σχέση, 7=οικιακοί βοηθοί) WORK Αν το άτοµο έχει εργαστεί έστω και για µια ώρα σε οποιαδήποτε εργασια κατά τους τελευταίους 12 µήνες R D Χ Χ EMPLOYEE Μισθωτός ή ηµεροµίσθιος (εργοδοτούµενος) (1=Ναι 0=Όχι) R D SELFEMP Αυτοεργοδοτούµενος/εργοδότης (1=Ναι 0=Όχι) R D Χ Χ WEEK Εργοδοτούµενος που πληρώνεται εβδοµαδιαία(1=ναι 0=Όχι) DD D MONTH Εργοδοτούµενος που πληρώνεται µηνιαία (1=Ναι 0=Όχι) DD D NOMONS Αριθµός µηνών που εργάστηκε ο µηνιαίος εργοδοτούµενος DD C NOWEEKS Αριθµός εβδοµάδων που εργάστηκε ο εβδοµαδιαία εργοδοτούµενος DD C MAINMWSL Ακαθάριστος µισθός τελευταίας εβδοµάδας/µήνα από την κύρια εργασία εργοδοτούµενου R C SECMWSL Ακαθάριστος µισθός τελευταίας εβδοµάδας/µήνα από την δευτερεύουσα εργασία εργοδοτούµενου R C MWTAX Φόρος εισοδήµατος για µισθούς R C MWDED Άλλες αποκοπές µισθών R C MWSINS Μηνιαίες ή εβδοµαδιαίες κοινωνικές ασφαλίσεις R C Χ Χ Χ MWOTHDED Άλλες αποκοπές εκτός κοινωνικές ασφαλίσεις και φόρο εισοδήµατος R C Χ Χ Χ CHSAL Αλλαγή στο µισθό τους τελευταίους 12 µήνες DD D Χ Χ Χ CHMNTH Μήνας µεταβολής εισοδήµατος R C Χ Χ Χ 7361 / / / / CHYR Χρονιά µεταβολής εισοδήµατος R C Χ Χ Χ 7361 / / / / CHDATE Ηµεροµηνία αλλαγής εισοδήµατος R C Χ Χ Χ 7361 / / / / PRIORCH Μισθός πριν την µεταβολή του εισοδήµατος R C Χ Χ Χ CHMONWEK Είδος µισθού πριν την µεταβολή (1=µηνιαία 2=εβδοµαδιαία) R D Χ Χ Χ CHTAX Φόρος εισοδήµατος πριν τη µεταβολή R C Χ Χ Χ CHSINS Κοινωνικές ασφαλίσεις πριν τη µεταβολή R C Χ Χ Χ CHOTHDED Άλλες αποκοπές πριν τη µεταβολή R C Χ Χ Χ INFBEN Τιµαριθµική µεταβολή (1=Ναι, 0=Όχι) R D Χ Χ Χ PENSION Άτοµα που πήραν σύνταξη τους τελευταίους 12 µήνες(1=ναι 0=Όχι) R D LYEARPEN Αριθµός µηνών που είσεπραξε σύνταξη τους τελευταίους 12 µήνες R C Χ MPENINC Εισόδηµα από σύνταξη τον τελευταίο µήνα R C Χ MPENTAX Φόρος εισοδήµατος µηνιαίας σύνταξης R C Χ