Αφιέρωμα στον καθηγητή Χρήστο Ζουμπούλη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αφιέρωμα στον καθηγητή Χρήστο Ζουμπούλη"

Transcript

1 206 Αφιέρωμα στον καθηγητή Χρήστο Ζουμπούλη Το περιοδικό μας με αυτό το τεύχος κάνει ένα αφιέρωμα στον καθηγητή Χρήστο Ζουμπούλη, Διευθυντή της Δερματολογικής Κλινικής και του Ανοσολογικού Κέντρου του Νοσοκομείου του Dessau. Θα δημοσιεύσουμε κάποια άρθρα που σχετίζονται με την κρυοχειρουργική - την κρυοχειρουργική που για μία περίοδο θεωρήθηκε ξεπερασμένη, ίσως όχι τυχαία εάν αναλογιστούμε τον επερχόμενο καταιγισμό των πανάκριβων LASER. Ο καθηγητής Χ. Ζουμπούλης, με δική του εντατική έρευνα και ως κινητήριος δύναμη στη δουλειά πολλών συναδέλφων, τους οποίους εμπνέει και καθοδηγεί με την υψηλή κατάρτιση και την παρομοιώδη εργατικότητα και συνέπεια που τον διακρίνουν, έχει δώσει νέα ώθηση και νέες προεκτάσεις στον τομέα της κρυοχειρουργικής και ιδιαίτερα αυτής των χηλοειδών. Στον τομέα των χηλοειδών έχει προσφέρει μαζί με τους συνεργάτες του και στην θεωρία και στην πράξη. Τον θυμόμαστε πολύ καλά το Νοέμβριο του 2003, στο Νοσοκομείο «Υγεία», στο σεμινάριο της Εταιρείας μας, να εφαρμόζει μία καινούρια επινόηση για την αντιμετώπιση των χηλοειδών. Μία επινόηση ροής αζώτου μέσα από μια «βελόνη», θα μπορούσαμε να πούμε, που διαπερνά το χηλοειδές και το ψύχει από μέσα, με απτά αποτελέσματα. Αυτή την πειραματική τότε μέθοδο την έχει τελειοποιήσει και είναι πλέον ένα χρήσιμο όπλο στα χέρια του δερματολόγου. Πιστεύω ότι θα την έχουμε στα χέρια μας πολύ σύντομα. Το αφιέρωμα θα ξεκινήσει με την αναδημοσίευση σε μετάφραση του άρθρου «Αρχές της Κρυοχειρουργικής στο Δέρμα», που δημοσιεύτηκε το 1999 στο περιοδικό Dermatology, αλλά παραμένει επίκαιρο και απαραίτητο για κάθε σύγχρονο δερματολόγο που εφαρμόζει την κρυοχειρουργική και φυσικά είναι η αρχή για να γίνουν κατανοητά τα επόμενα άρθρα σχετικά με την κρυοχειρουργική στα χηλοειδή. Το επιστημονικό έργο του καθ. Χ. Ζουμπούλη είναι ιδιαίτερα σημαντικό και έχει προσφέρει πολλά εκτός από την κρυοχειρουργική και σε άλλους τομείς. Επιτρέψτε μου, όμως, να κάνω την εκτίμηση ότι η προσφορά του στη δερματολογία είναι ακόμα στην αρχή. Πρέπει να ευχαριστήσω τη συνάδελφο Ευτυχία Ζουριδάκη για τη βοήθειά της στο αφιέρωμα αυτό. Ζώης Πολυζώης Πρόεδρος της ΕΕΔΧ

2 207 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Τόμος 4, (4): , 2007 Βασικές αρχές Κρυοχειρουργικής Δέρματος Νεότερα δεδομένα Principles of Cutaneous Cryosurgery: An Update ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο παρόν άρθρο πραγματοποιείται μια περιγραφή της μεθόδου και των βασικών αρχών της κρυοχειρουργικής, που βασίζεται στην εφαρμογή ψύξης και με τη χρήση σύγχρονων τεχνικών και εξοπλισμών, πετυχαίνει πολύ καλά αποτελέσματα στη θεραπεία διαφόρων δερματικών παθήσεων. Λέξεις κλειδιά: κρυοχειρουργική, κρυοθεραπεία, κρυοβιολογία, ιστορία, εξοπλισμός, τεχνικές, δερματικές παθήσεις. Ch.C. Zouboulis Department of Dermatology, University Medical Center Penjamin Franklin, The Free University of Berlin, Germany ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Κρυοχειρουργική είναι μια επιλεκτική και ελεγχόμενη μέθοδος καταστροφής πάσχοντος ιστού, με εφαρμογή ψύχους (πίνακας 1). Έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική και αποδοτική σε ποικίλες δερματικές παθήσεις, παρέχει υψηλά ποσοστά ίασης και καλά αισθητικά αποτελέσματα, με λίγες μόνο αντενδείξεις και επιπλοκές 1. Ιστορία της Κρυοχειρουργικής Ο πρώτος ιατρός που χρησιμοποίησε πάγο για να θεραπεύσει δερματολογική πάθηση ήταν ο C. Gerhadt, ένας Γερμανός δερματολόγος από τη Jena 2. To 1885, εξέδωσε μια μελέτη στη θεραπεία δερματικής φυματίωσης με ψύξη. Ο Gerhardt είχε αναπτύξει ένα σύστημα, στο ο- ποίο οι βλάβες καλύπτονταν με παγοκύστεις για 3 ώρες, δύο φορές τη βδομάδα. Τέσσερις ασθενείς βελτιώθηκαν σημαντικά μετά από 2 έως 4 εβδομάδες θεραπείας. Το 1889, ο A.C.White, ένας Αμερικανός δερμα-

3 208 Πίνακας 1. Ορολογία της χρήσης θερμοκρασιών υπό το μηδέν στη βιολογία και την ιατρική Κρυοβιολογία Κρυογενική Κρυοθεραπεία Κρυοχειρουργική Επίδραση θερμοκρασιών υπό το μηδέν σε έναν ζωντανό οργανισμό Ανάπτυξη θερμοκρασιών ψύξης μέσα σε έναν ζώντα ιστό ή κύτταρο Θεραπευτική χρήση της ψύξης με την ευρεία έννοια καλά στοχευμένη και ελεγχόμενη καταστροφή πάσχοντος ιστού με την εφαρμογή ψύξης Εικόνα 1. Κρυοχειρουργική μέσα στη βλάβη: υγρό άζωτο διαπερνά τον αυλό της βελόνας και εξέρχεται στην ατμόσφαιρα από το άκρο της. Ένας κύλινδρος πάγου σχηματίζεται γύρω από το ενσφηνωμένο κομμάτι της βελόνας μέσα στον ιστό. Η βελόνα συνδέεται σε μια μικρή συσκευή υγρού αζώτου Dewar μέσω ενός ελαστικού, επιμήκους μεταλλικού στελέχους cryoprobe. τολόγος από τη Νέα Υόρκη, χρησιμοποίησε για πρώτη φορά υγροποιημένο αέρα για να θεραπεύσει διάφορες δερματικές παθήσεις, όπως τις κοινές μυρμηκιές, τις συγγενείς δυσπλασίες του δέρματος, προκαρκινικές αλλοιώσεις και όγκους. Το 1905, ο Μ. Juliusberg, ένας δερματολόγος από το Βερολίνο, εισήγαγε τον όρο «Κρυοθεραπεία» για τη θεραπεία δερματικών βλαβών, με χρήση ψύξης. Εφάρμοσε το πρώτο κρύο-σπρέι, ένα μικρό μπαλόνι γεμάτο με διοξείδιο του άνθρακα, που απελευθερωνόταν με ψεκασμούς. Η μοντέρνα κρυοχειρουργική γεννήθηκε τη δεκαετία του 1960, αφότου έγινε διαθέσιμο το υγρό άζωτο και αναπτύχθηκαν οι συσκευές κλειστού κυκλώματος, που λειτουργούν με υγρό άζωτο, φρέον και πρωτοξείδιο του αζώτου, από τους Αμερικανούς νευροχειρουργούς Ι.S. Cooper και A.S. Lee και τους Ιταλούς συναδέλφους τους V.A Fasano, G. Broggi, T. De Nunno και P. Baggiore. Σήμερα, αμέτρητες υπερσύγχρονες συσκευές έχουν κατασκευαστεί και διατίθενται στο εμπόριο, όχι μόνο για να φυλάσσουν και να μεταφέρουν κρυογόνα, αλλά και για να ελέγχουν τη θερμοκρασία μέσα και κάτω από τις δερματικές βλάβες, επιτρέποντας επομένως μια ελεγχόμενη και αξιόπιστη μέθοδο κρυοχειρουργικής του πάσχοντος δέρματος. Κρυοβιολογία Οι βιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια και μετά την κρυοχειρουργική, έχουν μελετηθεί in vitro και in vivo και προκαλούνται με την ελάττωση της θερμοκρασίας του ιστού μέχρι ψύξης 3-6. Η καταστροφή του ιστού επέρχεται από την ψύξη των κυττάρων και την αγγειακή στάση που αναπτύσσεται στον ιστό μετά την απόψυξη. Η αντίδραση στο κρύο χαρακτηρίζεται επομένως από τη φυσική και την αγγειακή φάση. Μια τρίτη φάση από την κρυοαντίδραση, η ανοσολογική φάση, δεν είναι καλά μελετημένη στο δέρμα. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τα αποτελέσματα της ψύξης στον ιστό και οι άριστες παράμετροι για τη θεραπεία δερματικών παθήσεων έχουν αναφερθεί πρόσφατα 1 (πίνακας 2). Η Φυσική Φάση της Κρυοαντίδρασης Ψύξη ιστού: Ομογενής και Ετερογενής Πυρήνωση. Ταχεία έως υπερταχεία ψύξη ( ο C/min) οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο 4,7. Ο ενδοκυττάριος σχηματισμός κρυστάλλων ύδατος καταστρέφει τα κυτταρικά οργανίδια, όπως τα μιτοχόνδρια και το ενδοπλασματικό δίκτυο, προκαλώντας μια μη αναστρέψιμη καταστροφή, γνωστή ως «ομογενής πυρήνωση». Το μέγεθος των κρυστάλλων είναι σημαντικό, καθώς όσο μεγαλύτεροι είναι οι κρύσταλλοι τόσο μεγαλύτερη βλάβη προκαλούν. Μεγάλες ταχύτητες ψύξης απαιτούνται στη θεραπεία κακοηθειών του δέρματος, όπου η κρυοχειρουργική οφείλει να είναι φονική για τα κακοήθη κύτταρα. Στη θεραπεία καλοήθων όγκων του δέρματος, μέτριες ταχύτητες ψύξης (έως 100 ο C/min) οδηγούν στη διαφορετική ψύξη της δομής του ιστού, με συνέπεια

4 Ch.C. Zouboulis. Βασικές Αρχές Κρυοχειρουργικής δερματοσ: Νεότερα δεδομένα 209 άκρο cryoprobe α=παράπλευρη διασπορά της ψύξης β=βάθος ψύξης ενδοκυττάριας ποσότητας νερού. Η ταχεία ηλεκτρολυτική μετακίνηση έχει ενοχοποιηθεί ως η αιτία βλάβης σε κυτταρικές πρωτεΐνες και ενζυμικά συστήματα. Αντίστροφες ωσμωτικές διαβαθμίσεις κατά τη διάρκεια απόψυξης, μπορεί να οδηγήσουν σε κυτταρική βλάβη. Επιπροσθέτως, η ενδοκυττάρια επανακρυσταλλοποίηση του νερού είναι επίσης υπεύθυνη για την ιστική καταστροφή. Αυτή η τελευταία διαδικασία είναι όσο σημαντική είναι και η αρχική ψύξη για την πρόκληση κυτταρικού θανάτου. Επαρκής ψύξη έχει επιτευχθεί όταν ο χρόνος απόψυξης είναι 1,5 φορά μεγαλύτερος του χρόνου ψύξης ή και ακόμα μεγαλύτερος. Θερμοκρασία ιστών. Η ψύξη επιτυγχάνεται σε έναν ιστό στους -0,6 ο C, αλλά αυτή δεν είναι η θανατηφόρα θερμοκρασία. Οι διάφοροι κυτταρικοί πληθυσμοί παρουσιάζουν μια ιδιαίτερη ικανότητα να αντέχουν στο κρύο Τα μελανοκύτταρα είναι τα πιο ευαίσθητα κύτταρα του δέρματος στις χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς πεθαίνουν στους -4 έως -7 ο C. Τα κύτταρα των σμηγματογόνων αδένων και των τριχοθυλακίων είναι επίσης κάπως ευαίσθητα στο κρύο, με θερμοκρασίες κάτω των -20 ο C να είναι θανατηφόρες για αυτά. Τα κερατινοκύτταρα πεθαίνουν στους -20 με -30 ο C, ενώ οι ινοβλάστες είναι μάλλον ανθεκτικοί στο κρύο, αφού πεθαίνουν στους -30 με -35 ο C. Είναι επομένως δύσκολο να επιτευχθεί ένας άριστος βαθμός ψύξης, που θα είναι ικανός να σκοτώσει όλα τα κύτταρα του δέρματος κατά τη διάρκεια κρυοχειρουργικής θεραπείας. Θεωρητικά, ο σχηματισμός κρυστάλλων σε ιστό και επομένως η ψύξη ιστού, αρχίζει από θερμοκρασίες χαμηλότερες από -21,8 ο C, που είναι η ευτηκτική θερμοκρασία ενός διαλύματος χλωριούχου νατρίου 4. Τα ταχέως διαιρούα β=1,3α ζώνη θανάτωσης ισόθερμο σημείο 0 ο C α β ζώνη αποκατάστασης ισόθερμο σημείο -22 ο C Εικόνα 2. α) Τεχνική αμέσου επαφής: όταν η κρυοχειρουργική συσκευή ενεργοποιείται και ο probe τοποθετείται σε σταθερή επαφή με τον ιστό, μπορεί να σχηματιστεί μια περιοχή παγωμένου ιστού ή «μπάλα πάγου», που εκτείνεται ακτινοειδώς από το άκρο του probe (βελάκι). β) Παγόμπαλα που δημιουργείται από το άκρο του cryoprobe. εξωκυτταρικό σχηματισμό κρυστάλλων, υπερτονική βλάβη και καταστροφή ευασθητοποίησης. Αυτά τα φαινόμενα, που προκαλούν επίσης μια μη αναστρέψιμη κυτταρική καταστροφή, είναι γνωστά ως ετερογενής πυρήνωση. Η εξωκυτταρική κρυσταλλοποίηση από μόνη της δεν είναι ικανή να σκοτώσει τα κύτταρα, καθώς σπάνια προκαλεί ρήξη των κυτταρικών μεμβρανών, παρά τις αλλαγές του όγκου στον εξωκυττάριο και στον ενδοκυττάριο χώρο. Όταν σχηματιστεί εξωκυττάριος κρύσταλλος, προκύπτουν αλλαγές της ωσμωτικής ισορροπίας ανάμεσα στα κύτταρα και το εξωκυττάριο υγρό, που οδηγούν σε έξοδο ηλεκτρολυτών από τα κύτταρα και σε επακόλουθη μείωση του κυτταρικού όγκου. Σε μία συγκεκριμένη συγκέντρωση των βασικών ενδοκυττάριων μορίων, οι ηλεκτρολύτες εγκαταλείπουν επίσης το κύτταρο, προκαλώντας ανεπανόρθωτη κυτταρική βλάβη (υπέρτονο βλάβη). Ωστόσο, σοβαρή κυτταρική βλάβη μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και όταν οι απαραίτητες υπέρτονες συνθήκες δεν έχουν επιτευχθεί. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η φωσφολιπιδική διάρρηξη των κυτταρικών μεμβρανών, μετά από κρυοχειρουργική, μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρικό θάνατο. Μικρές ταχύτητες ψύξης προκαλούν μόνο σχηματισμό εξωκυττάριων κρυστάλλων και μαζί με την προσθήκη κρυοπροστατευτικών μέσων, όπως το διμεθυλικό σουλφοξείδιο, που αποτρέπουν την υπέρτονο καταστροφή, χρησιμοποιούνται για την κρυοσυντήρηση κυττάρων και ιστών. Απόψυξη ιστών. Η αργή απόψυξη (10 ο C/min) προκαλεί αλλαγές στον όγκο του εξωκυττάριου και ενδοκυττάριου χώρου, οδηγώντας σε μια αύξηση της

5 210 Πίνακας 2. Παράγοντες που επηρεάζουν τις επιδράσεις της ψύξης στους ιστούς (από Zouboulis 1 ): Πρότυπες παράμετροι για τη θεραπεία δερματικών παθήσεων Καλοήθεις βλάβες Κακοήθεις βλάβες Ταχύτητα ψύξης ιστού Μέτρια ή μεγάλη ταχύτητα Μεγάλη ταχύτητα ( 100 ή >100 ο C/min) (>100 ο C/min) Ταχύτητα απόψυξης Μικρή ταχύτητα (10 ο C/min Μικρή ταχύτητα ή αυθόρμητη αναθέρμανση) (10 ο C/min ή αυθόρμητη αναθέρμανση) Ενδο/Εξωκυτταρικά φαινόμενα Ετερογενής και/ή ομογενής πυρήνωση Ομογενής πυρήνωση Θερμοκρασία άκρου του probe -86 ή -196 ο C -196 ο C Θερμοκρασία ιστού -20 με -25 ο C -50 ο C ή χαμηλότερη Διάρκεια Ψύξης 30 s s Επανάληψη κύκλων Όχι Ναι (δύο φορές) ψύξης-απόψυξης Αγγειακή αντίδραση Ναι Ναι Ανοσολογική αντίδραση Πιθανή Πιθανή μενα κύτταρα, στα οποία η περιεκτικότητα νερού είναι ευθέως ανάλογη του μιτωτικού δείκτη, είναι επομένως περισσότερο πιθανό να καταστραφούν. Μια θερμοκρασία της άκρης του probe χαμηλότερη από -180 ο C και μια χαμηλή ιστική θερμοκρασία τουλάχιστον στους -50 με -60 ο C, έχει αποδειχθεί ουσιαστική για τη θανάτωση όλων των κυττάρων στόχων Αυτές οι προδιαγραφές απαιτούνται στην κρυοχειρουργική των κακοήθων όγκων του δέρματος, ενώ οι σωστές προδιαγραφές για την κρυοχειρουργική καλοήθων όγκων είναι η επίτευξη ιστικής θερμοκρασίας από -20 έως -25 ο C. Διάρκεια της ψύξης. Τα ποσοστά κυτταρικού θανάτου έχει δειχθεί in vitro να αυξάνουν όχι μόνο με χαμηλότερες θερμοκρασίες, αλλά και με μεγαλύτερη διάρκεια ψύξης 3. Το αποτέλεσμα της ψύξης στη βιωσιμότητα του κυττάρου φθάνει ένα μέγιστο περίπου στα 100 sec, ακολουθούμενο με την πάροδο του χρόνου από μια σταθεροποίηση του ποσοστού των κυττάρων που θανατώνονται. Επανάληψη των κύκλων Ψύξης-Απόψυξης. Η σημασία της διενέργειας περισσότερων του ενός κύκλων Ψύξης- Απόψυξης στην πρόκληση αυξημένου βαθμού κυτταρικού θανάτου, έχει καταδειχθεί από πολλές in vitro μελέτες και μελέτες σε ζώα 3,13. Μελέτες ηλεκτρονικού μικροσκοπίου σε φυσιολογικό δέρμα έδειξαν βλάβη σε όλες τις κυτταρικές δομές μετά από έναν δεύτερο κύκλο ψύξης-απόψυξης 14. Επαναλαμβανόμενοι κύκλοι ψύξης-απόψυξης είναι απαραίτητοι για τη θεραπεία δερματικών όγκων 14,15, αλλά δεν απαιτούνται για τη θεραπεία καλοήθων δερματικών βλαβών 16,17. Αγγειακή Φάση της Κρυοαντίδρασης Η βλάβη που προκαλείται από την εφαρμογή ψύξης (Κρυογενική), οδηγεί σε αγγειακή στάση και ιστική ανοξαιμία, με επακόλουθο την ισχαιμική νέκρωση 7,18. Η μικροσκοπική εξέταση τραυματισμένου με ψύξη ιστού ζώων έδειξε ότι το οίδημα, η εστιακή τριχοειδική βλάβη, η αιμορραγία και οι μεμονωμένοι μικροθρόμβοι αρχίζουν να εμφανίζονται μετά τις 2 ώρες και ότι μέχρι τις 5-8 ώρες επέρχεται εστιακή ή τμηματική νέκρωση αιμοφόρων αγγείων. Γάγγραινα εμφανίζεται κλινικά μεταξύ 1 έως 7 ημερών, αλλά μόνο όταν η βλάβη από την ψύξη είναι σοβαρή. Ακόμα και μετά από ήπιες βλάβες, η αρχική επιδείνωση της αιματικής κυκλοφορίας είναι μη αναστρέψιμη, καθιστώντας έτσι την καθυστερημένη προοδευτική θρόμβωση ως έναν από τους κύριους παράγοντες πρόκλησης ιστικής α- πώλειας 19,20. Η θρόμβωση στο 65% των τριχοειδών και στο 35-40% των αρτηριολίων και των φλεβιδίων, ήδη αναπτύσσεται σε θερμοκρασίες από 11 έως 3 ο C, ενώ θρόμβωση όλων των αγγείων είναι ανιχνεύσιμη σε θερμοκρασίες από -15 εως -20 ο C 18.

6 Ch.C. Zouboulis. Βασικές Αρχές Κρυοχειρουργικής δερματοσ: Νεότερα δεδομένα 211 σπρέι α α=ακτίνα της παγόμπαλας β=βάθος ψύξης β=0,5α ζώνη θανάτωσης ισόθερμο σημείο 0 ο C α ζώνη αποκατάστασης ισόθερμο σημείο -22 ο C β Εικόνα 3. a) Μπάλα πάγου που προκαλείται από ψεκασμό κρυογόνου. β) Η τεχνική του περιορισμένου ψεκασμού: το σπρέι υγρού αζώτου κατευθύνεται σε ένα πλαστικό καλούπι που φέρει οπή μεγέθους όσο και το μέγεθος της βλάβης που θα θεραπευθεί. Σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν το εξίδρωμα που προκύπτει μετά από κρυοχειρουργική, μελέτες δομών των ενδοθηλιακών κυττάρων στο μικροσκόπιο έδειξαν ότι η κυτταρική βλάβη την πρώτη ώρα μετά την ψύξη και την απόψυξη περιλαμβάνει ρήξη των κυτταρικών μεμβρανών, λέπτυνση και αργότερα συμπύκνωση της θεμέλιας ουσίας και οίδημα του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου και των μιτοχονδρίων 21. Ανοσολογική Φάση της Κρυοαντίδρασης Μια ανοσολογική αντίδραση μετά την κρυοχειρουργική θεραπεία 17, προτάθηκε αρχικά στο τέλος της δεκαετίας του 60 με αρχές της δεκαετίας του 70, όταν κυκλοφορούντα αντισώματα παρατηρήθηκαν μετά από ψύξη να κατευθύνονται ενάντια σε προστατικό ή επινεφριδιακό ιστό, τόσο σε κουνέλια όσο και σε ανθρώπους. Κλινικά έχει παρατηρηθεί υποτροπή νεοπλασματικών μαζών πέρα από την περιοχή που θεραπεύεται με κρυοχειρουργική ή α- κόμα και σε απομακρυσμένες μεταστάσεις. Ωστόσο, η ενεργοποίηση αντισωμάτων φαίνεται να είναι μη ειδική, αφού κατευθύνεται ενάντια και σε άλλα ιστικά αντιγόνα και όχι μόνο σε νεοπλασματικά αντιγόνα. Πρόσφατα, επιβεβαιώθηκε ότι υπάρχει ανοσολογική απάντηση στην κρυοθεραπεία. Η δραστηριότητα των κυττάρων-φυσικών φονέων, βρέθηκε να βελτιώνεται μετά από κρυοχειρουργική θεραπεία τόσο σε φυσιολογικό ήπαρ, όσο και σε όγκους ήπατος, σε ζώα και σε ανθρώπους. Από την άλλη μεριά, από την κρυοχειρουργική προκλήθηκαν μεταβολές σε μεμβρανικές πρωτεΐνες κυττάρων ινοσαρκώματος ποντικιών, καθώς και ανοσολογική απάντηση μετά τη θεραπεία ηπατικού όγκου αρουραίων. Αυτές είναι μόνο μερικές μελέτες για την ανοσολογική απάντηση του δέρματος στην κρυοχειρουργική. Η δραστηριότητα των κυττάρων Langerhans, βρέθηκε ότι βελτιώνεται σε δέρμα ποντικού μετά τη θεραπεία 22. Στην κρυοχειρουργική ανθρώπινου χηλοειδούς, η έκφραση της τενασκίνης, που περιοριζόταν αρχικά στο νεκρό ιστό, έγινε διάχυτη σε όλη τη θεραπευόμενη δερματική περιοχή και στη συνέχεια ελαττώθηκε, ενώ η έκφραση IFN-γ περιορίστηκε μετά την κρυοθεραπεία 23. Κρυοχειρουργικός Εξοπλισμός και Τεχνικές Θεραπείας Απλά Κρυοχειρουργικά Κομμάτια: Ο βαμβακοφόρος στυλεός και ο στυλεός με μεταλλικό άκρο (κρυόδιο) Η απλούστερη μέθοδος κρυοχειρουργικής, ακόμα σε χρήση, είναι η μέθοδος του βαμβακοφόρου στυλεού, κατά την οποία εμβαπτίζονται μικρά ή μεγάλα τεμάχια βάμβακος σε υγρό άζωτο 17. Και τα δύο δεν έχουν τη δυνατότητα ενεργού ψύξης και επομένως παρέχουν μόνο αργή ψύξη. Τα μεγάλα τεμάχια βάμβακος δημιουργούν μεγάλες κατεψυγμένες περιοχές, που μπορεί να ξεπερνούν τα όρια της περιοχής-στόχου που πρέπει να θεραπευθεί, ενώ τα μικρά τεμάχια έχουν περιορισμένο απόθεμα υγρού αζώτου. Μια βελτιωμένη εκδοχή του κλασικού βαμβακοφόρου στυλεού είναι ο στυλεός με μεταλλικό άκρο (κρυόδιο) 24. Αποτελεί ένα τυπικό μεγάλο βαμβακοφόρο στυλεό με μια μεταλλική μήλη στο άκρο του («ουρά») που δεν ξεπερνά τα 5mm. Ένα μεγάλο ποσό υγρού αζώτου απορροφάται από το κομμάτι του βάμβακος και απελευθερώνεται αργά από το άκρο του στυλεού, προκαλώντας ένα ακριβές

7 212 Πίνακας 3. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των συσκευών υψηλής πίεσης και υγρού αζώτου Συσκευές υψηλής πίεσης (οξείδιο του αζώτου) Πλεονεκτήματα Σχετικά φθηνές και ισχυρές Το λειτουργόν υγρό παρέχεται σε θερμοκρασία δωματίου, δεν απαιτείται μεγάλη θερμομόνωση γραμμών παροχής Λειτουργούν αποτελεσματικά χωρίς να προψύχονται, αφού η διαστολή ψύξεως συμβαίνει μέσα στο άκρο του probe Μειονεκτήματα Ψύξη μόνο με μέτρια ταχύτητα Μέτρια χαμηλή θερμοκρασία στο άκρο του cryoprobe Διαθέσιμες μόνο για εφαρμογή της τεχνικής εξ επαφής Συσκευές υγρού αζώτου Ψύξη με μεγάλη ταχύτητα Πολύ χαμηλή θερμοκρασία στο άκρο του cryoprobe Διαθέσιμες για την τεχνική αμέσου επαφής, αλλά και ψεκασμού Πιο ακριβές λόγω της γρήγορης εξάτμισης του υγρού αζώτου και της ανάγκης για ύπαρξη φιαλιδίου αποθήκευσης Dewar Απαιτείται θερμομόνωση γραμμών παροχής Η διαστολή ψύξης συμβαίνει μέσα σε ολόκληρη τη συσκευή ψυκτικό αποτέλεσμα. Η μέθοδος είναι επαρκής για τη θεραπεία μόνο επιθηλιακών καλοήθων όγκων, ειδικά των μυρμηκιών (common warts). Για την αποφυγή διασταυρούμενης μόλυνσης, ένας χρησιμοποιημένος στυλεός δεν πρέπει να διαβρέχεται ξανά σε υγρό άζωτο, ενώ μια αποστειρωμένη μεταλλική συσκευή, που κρατά ένα μικρό ποσό υγρού αζώτου επαρκές για τη θεραπεία ενός ασθενή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί 25. Το Σύγχρονο Κρυοχειρουργικό Εργαλείο Σήμερα, υπάρχουν πολλά διαθέσιμα στο εμπόριο, καλά λειτουργούντα κρυοχειρουργικά εργαλεία με ποικίλο σχεδιασμό, λειτουργία και λειτουργικά χαρακτηριστικά 26,27. Επαρκής ψύξη για την κρυοχειρουργική μπορεί να παραχθεί από άμεση ή έμμεση εφαρμογή στερεού ή υγρού κρυογόνου, αποθηκευμένου σε χαμηλές θερμοκρασίες, ελαττώνοντας την πίεση του αερίου (φαινόμενο Joule-Thompson), ηλεκτρομηχανικά ή απλά με κατάψυξη. Οι συσκευές χαρακτηρίζονται κυρίως από το εφαρμοζόμενο κρυογόνο και τον τρόπο εφαρμογής του κρυογόνου στο δέρμα 1. Ένα κρυοχειρουργικό εργαλείο αποτελείται από πέντε κύρια εξαρτήματα: μία συσκευή υγρού αζώτου Dewar/κύλινδρου αερίου, το κρυογόνο, ένα μετρητή πίεσης, ένα κρυοπιστόλι με σωλήνωμα και διάφορα άκρα κρυομήλης ή ψεκασμού. Συσκευή Υγρού Αζώτου Dewar/Κυλίνδρου Αερίου. Το υγρό Dewar και οι κύλινδροι αερίου διατίθενται σε ποικίλο μέγεθος. Η αποτελεσματικότητα της κρυοχειρουργικής με τη χρήση υγρού αζώτου εξαρτάται από τη διατήρηση επαρκούς πιέσεως αερίου μέσα στον κύλινδρο. Η εσωτερική πίεση του αερίου ελαττώνεται κατά τη διάρκεια της ψύξης και πρέπει να αναπαραχθεί στη θερμοκρασία δωματίου που επικρατεί στα μεσοδιαστήματα των ψύξεων. Σε αντίθεση, στις περισσότερες συσκευές που χρησιμοποιούν υγρό άζωτο δεν αναπτύσσεται πίεση μέχρι να ενεργοποιηθεί η συσκευή. Έχουν ενσωματωμένες βαλβίδες για τη μείωση ή τον έλεγχο της πίεσης για οικονομία και ασφάλεια. Οι βαλβίδες δουλεύουν συνεχώς ανεξάρτητα από τα διάφορα επίπεδα πίεσης στον κύλινδρο. Το Κρυογόνο. Το κρυογόνο που χρησιμοποιείται περισσότερο στις μέρες μας είναι το υγρό άζωτο που μπορεί να παράγει χαμηλές θερμοκρασίες για τον ιστό-στόχο εξαιτίας του σημείου ζέσεώς του στους -195,8 ο C. Θεωρείται ότι είναι το κρυογόνο εκλογής για τη δερματική κρυοχειρουργική και το μόνο κρυο-

8 Ch.C. Zouboulis. Βασικές Αρχές Κρυοχειρουργικής δερματοσ: Νεότερα δεδομένα 213 γόνο που υποστηρίζεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία κακοήθων δερματικών βλαβών. Το οξείδιο του αζώτου, ένα μη εύφλεκτο αέριο με σημείο ζέσεως τους -89,5 ο C, είναι ένα επαρκές κρυογόνο για τη θεραπεία καλοήθων δερματικών βλαβών. Ο Μετρητής πίεσης αερίου. Ορισμένες κρυοχειρουργικές συσκευές φέρουν έναν μετρητή πίεσης αερίου τοποθετημένο ανάμεσα στον κύλινδρο και το κρυοπιστόλι. Αυτός ο μετρητής δείχνει την πίεση μέσα στον κύλινδρο και εμφανίζει τρεις ζώνες πίεσης. Η ζώνη υψηλής πίεσης του μετρητή αντανακλά υπερβολική πίεση του κυλίνδρου (κίνδυνος ασφάλειας) και η ζώνη χαμηλής πίεσης έχει ως αποτέλεσμα αναποτελεσματική και πιθανώς ανεπαρκή ψύξη. Η ενδιάμεση ζώνη φανερώνει επαρκή επίπεδα ψύξης. Το Κρυοπιστόλι. Το κρυοπιστόλι αποτελείται από μια χειρολαβή, τη σκανδάλη, το στέλεχος του πιστολιού και το στέλεχος της μήλης. Σε μερικές συσκευές, ο διακόπτης on/off για τη βαλβίδα του αερίου βρίσκεται στο πιστόλι, σε άλλες υπάρχει ως ένα πεντάλ. Στην πλειοψηφία των συσκευών, με το πάτημα της σκανδάλης ενεργοποιείται ο μηχανισμός ψύξης, ενώ σε μερικές άλλες αποψύχεται το άκρο της μήλης. Σε κάποια εργαλεία, η σκανδάλη κλειδώνει σε μια καθορισμένη θέση, ώστε να μη χρειάζεται να πατιέται συνέχεια κατά τη διάρκεια της ψύξης. Κρυομήλη (cryoprobe) και άκρα ψεκασμού. Τα άκρα από cryoprobes πρέπει να φτιάχνονται από ένα καλό μέταλλο αγωγής της θερμότητας, όπως το ασήμι, ο χρυσός ή ο χαλκός. Ανταλλακτικά άκρα είναι διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη, ώστε να επιτρέπουν τη μέγιστη επαφή του εργαλείου με τον ιστό και να αποφεύγεται η ψύξη υγιών περιοχών. Η πλειοψηφία κρυοχειρουργικών συσκευών φέρουν πυρόμετρα, που δείχνουν την ακριβή θερμοκρασία της μήλης. Για την εφαρμογή της τεχνικής ψεκασμού, χρησιμοποιούνται άκρα ψεκασμού με διάφορα μεγέθη οπών. Για εφαρμογή κρυοχειρουργικής μέσα στη βλάβη χρησιμοποιούνται μίας χρήσης βελόνες 20-gauge ή μεγαλύτερες αντί για μήλη (εικόνα1). Ταξινόμηση κρυοχειρουργικών συσκευών ανάλογα με το κρυογόνο που χρησιμοποιείται Συσκευές υγρού αζώτου. Οι συσκευές υγρού αζώτου είναι ανοιχτά συστήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εφαρμογή θεραπείας τόσο με cryoprobes, αλλά και με ψεκασμούς. Αναπτύσσουν θερμοκρασία στο άκρο του cryoprobe από -170 έως -196 ο C και επομένως μια μεγάλη ταχύτητα ψύξης πάνω από 100 ο C/min. Φορητές απλές συσκευές με χωρητικότητα υγρού Dewar στα 250 ml έως 1 lt, όπως και μεγάλα εργαλεία με πολύπλοκο έλεγχο θερμοκρασίας είναι διαθέσιμα με χωρητικότητα έως και 10 lt. Οι περισσότερες συσκευές δεν αναπτύσσουν πίεση του αερίου ώσπου να ξεκινήσει η θεραπεία. Το υγρό άζωτο απαιτεί να υπάρχει ένα δοχείο αποθήκευσης. Συσκευές οξειδίου του αζώτου. Οι συσκευές με οξείδιο του αζώτου είναι κλειστά συστήματα που λειτουργούν βάσει του φαινομένου Joule-Thompson. Πρακτικά χρησιμοποιούνται μόνο για εφαρμογή θεραπείας με cryoprobes. Αυτή η μέθοδος κατάψυξης προκύπτει από τη διαστολή του αερίου μέσω μιας μικρής οπής (αδιαβατικός κανόνας). Το συμπιεσμένο οξείδιο του αζώτου προωθείται στο στενό στέλεχος του κρυοπιστολιού (συσκευή υψηλής πίεσης). Όταν φθάνει στην κοιλότητα του άκρου του cryoprobe, το αέριο ξαφνικά διαστέλλεται, μειώνοντας τη θερμοκρασία της μύλης κάτω από το σημείο ψύξης. Η θερμοκρασία του cryoprobe με οξείδιο του αζώτου πέφτει στους -65 με -86 ο C και επομένως μια μέτρια ταχύτητα ψύξης αναπτύσσεται, που είναι μικρότερη από 100 ο C/min. Οι συσκευές υψηλής πίεσης έχουν πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με αυτές του υγρού αζώτου (πίνακας 3). Συσκευές που χρησιμοποιούν το θερμοηλεκτρικό εργαλείο Peltier. Οι συσκευές με δοχείο ψύξης Peltier είναι κλειστά συστήματα, που χρησιμοποιούνται μόνο για θεραπεία με cryoprobes. Αναπτύσσουν στο άκρο του cryoprobe θερμοκρασία από -32 έως -42 ο C μέσω ενός θερμοηλεκτρικού κυκλώματος και επομένως δε χρειάζονται κρυογόνο. Η αργή ψύξη που προσφέρουν κάνει αυτές τις συσκευές επαρκείς μόνο για τη θεραπεία επιφανειακών καλοήθων επιθηλιακών και μελαγχρωματικών κηλίδων (εφηλίδες από τον ήλιο) 28 και για την αισθητική δερματολογία. Ταξινόμηση τεχνικών ανάλογα με την εφαρμογή κρυογόνου Η μεθοδολογία της δερματικής κρυοχειρουργικής έχει γίνει σήμερα πιο πολύπλοκη και οι τεχνικές έχουν προτυποποιηθεί. Υπάρχουν τρεις διαφορετικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία δερματικών βλαβών. Η Τεχνική εξ επαφής (κρυόδιο). Στη μέθοδο άμεσης επαφής χρησιμοποιούνται μεταλλικοί cryoprobes που λειτουργούν σύμφωνα με την αρχή της ανταλλαγής

9 214 θερμοκρασίας (εικόνα 2). Σε αυτούς τους cryoprobes κυκλοφορεί το αέριο κρυογόνο. Καθώς το άκρο της συσκευής αφαιρεί θερμότητα από τον ιστό, ο ιστός σταδιακά ψύχεται. Το μέγεθος, το υλικό, η σύσταση και η θερμοκρασία του άκρου του probe καθορίζουν την ικανότητά του για ψύξη των ιστών. Άλλοι παράγοντες, όπως η υγρασία των ιστών, ο βαθμός επαφής με τον ιστό, η διάρκεια της ψύξης και η πίεση που αναπτύσσεται στο probe, επηρεάζουν τη διάχυση θερμότητας. Όταν η κρυοχειρουργική συσκευή ενεργοποιείται και το probe τοποθετείται σε σταθερή επαφή με τον ιστό, μια περιοχή παγωμένου ιστού ή «παγόμπαλα» μπορεί να παρατηρηθεί να εκτείνεται ακτινοειδώς από το άκρο του cryoprobe. Η ενδιάμεση επιφάνεια μεταξύ της παγομπάλας και του μη παγωμένου ιστού αντιστοιχεί στο ισοθερμικό σημείο 0 ο C, που είναι η γραμμή που ξεχωρίζει παγωμένο από μη παγωμένο ιστό, αντιπροσωπεύοντας τους 0 ο C στη δεδομένη χρονική στιγμή. Όσο μεγαλύτερη η διάρκεια ψύξης, τόσο μακρύτερα εκτείνεται η παγομπάλα από το άκρο του probe 3. Η πλάγια απόσταση μεταξύ του άκρου της μήλης και του 0 ο C ισοθερμικού σημείου αντιπροσωπεύει την παράπλευρη διασπορά της ψύξης. Το βάθος του 0 ο C ισοθερμικού σημείου από το άκρο της μήλης αντιστοιχεί στο βάθος της ψύξης. Παρόλο που είναι μεταβλητή, η παράπλευρη διασπορά της ψύξης προσεγγίζει το βάθος της ψύξης με μια αναλογία 1:1,3 29. Ο όγκος του ιστού που εντοπίζεται μεταξύ του ισόθερμου σημείου των -22 ο C και του άκρου της μήλης ονομάζεται ζώνη θανάτωσης. Τα κύτταρα μέσα σε αυτή τη ζώνη υφίστανται νέκρωση από ψύχος 4. Αυτά που εντοπίζονται στη θερμότερη περιοχή μεταξύ του ισόθερμου σημείου -22 ο C και του ισόθερμου σημείου 0 ο C γενικά επιβιώνουν από την ψύξη. Αυτή η σημαντική περιοχή αντιπροσωπεύει τη ζώνη αποκατάστασης. Η μέθοδος της επαφής παρέχει ελεγχόμενα όσο και επαναλήψιμα αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα μπορούν να ρυθμιστούν πιέζοντας το κρυοπιστόλι στο δέρμα, προκαλώντας δηλαδή αγγειακή συνολκή. Ένα μέγιστο βάθος ψύξης των 20mm μπορεί να επιτευχθεί 30. Η Τεχνική ψεκασμού. Η τεχνική ψεκασμού χρησιμοποιεί ένα ανοιχτό σύστημα ψύξης με οπές ασφαλείας ψύξης (εικόνα 3). Εκπέμπει απευθείας ένα σωστό σπρέι κρυογόνου στην περιοχή-στόχο. Είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη για ανομοιόμορφες βλάβες και βλάβες με ανώμαλη επιφάνεια. Για μεγάλες βλάβες που θα θεραπευθούν σε μια συνεδρία, ένα πρότυπο σαν πινέλο ή ένα ελικοειδές πρότυπο ψεκασμού μπορεί να χρησιμοποιηθει 31.Το σπρέι εκπέμπεται από μια απόσταση 1-2 cm από το σημείο-στόχο και σε γωνία 90 ο από αυτό. Το βάθος της ψύξης μπορεί να υπολογιστεί από την παράπλευρη διασπορά της ψύξης στην επιφάνεια και είναι περίπου το μισό της ακτίνας της επιφάνειας αυτής 32. Διαλείποντες ψεκασμοί με υγρό άζωτο είναι πιο επιθυμητοί, καθώς εξασφαλίζουν μια πιο ομοιόμορφη θερμοκρασία της παγομπάλας και μεγαλύτερο βάθος, ενώ περιορίζουν και την παράπλευρη διασπορά. Το βάθος της ψύξης μπορεί να φθάσει μόνο τα 10 mm και επομένως δεν αποτελεί τη σωστή τεχνική για ογκώδεις βλάβες. Για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα, εκτελείται απόξεση του εξωφυτικού μέρους της βλάβης 30. Υπάρχουν δύο παραλλαγές της τεχνικής ψεκασμού, η τεχνική ανοιχτού ψεκασμού που έχει ήδη περιγραφεί και η τεχνική περιορισμένου ψεκασμού. Στην τελευταία, το σπρέι κατευθύνεται σε κώνους 27, εξατομικευμένα έτοιμα πλαστικά καλούπια ή άλλα υλικά που είναι ανοιχτά και στα δύο άκρα με το ένα άκρο να τοποθετείται στο δέρμα. Η τεχνική περιορισμένου ψεκασμού περιορίζει τη διασπορά του σπρέι μόνο πάνω στη βλάβη και έτσι αποφεύγεται η ευρεία ψύξη και του γύρω υγιούς ιστού. Ωστόσο, καθιστά αδύνατη την κλινική εκτίμηση του βάθους της ψύξης. Κρυοχειρουργική μέσα στη βλάβη. Το μειονέκτημα της κρυοχειρουργικής δέρματος να ψύχει βαθύτερα από τα 20 mm οδήγησε τον Weshahy 33 να αναπτύξει μια μέθοδο για την εφαρμογή κρυοχειρουργικής σε βαθύτερα στρώματα. Μία ή περισσότερες βελόνες εισάγονται στο δέρμα από ένα σημείο, διατρέχουν ως το βαθύτερο σημείο της βλάβης και εμφανίζονται στην επιφάνεια στο αντίθετο σημείο του ορίου της βλάβης. Ένα ψεκαζόμενο κρυογόνο κινείται τότε μέσω της βελόνας, με τη σύνδεση του άκρου ψεκασμού της κρυοχειρουργικής συσκευής στο στόμιο της βελόνας. Το κρυογόνο διαπερνά τον αυλό και εξέρχεται στην ατμόσφαιρα από το άλλο άκρο της βελόνας. Ένας κύλινδρος πάγου σχηματίζεται γύρω από το ενσφηνωμένο μέρος της βελόνας μέσα στον ιστό. Η απόσταση όπου εκτείνεται η ψύξη μπορεί να εκτιμηθεί κλινικά από το βαθμό της έκτασης των υπόλευκων παγόμπαλων, που σχηματίζονται γύρω από τα σημεία επαφής μεταξύ της επιφάνειας του δέρματος και των ορατών τμημάτων της βελόνας. Οι βελόνες μπορεί να είναι γωνιωμένες, καμπύλες ή σε σχήμα γάντζου. Συνολκή των βλαβών μπορεί να επιτευχθεί τραβώντας τα ορατά κομμάτια της βελόνας. Τροποποιώντας την τεχνική Weshahy έχουμε αναπτύξει ένα εργαλείο, που αποτελείται από μια μικρή συσκευή με υγρό άζωτο Dewar, με ενσωμάτωση μιας βελόνας 20 gauge για τον ψεκασμό υγρού αζώτου,

10 Ch.C. Zouboulis. Βασικές Αρχές Κρυοχειρουργικής δερματοσ: Νεότερα δεδομένα 215 που συνδέεται στη συσκευή με ένα ελαστικό, μακρύ μεταλλικό στέλεχος cryoprobe (εικόνα 1). Το στέλεχος του cryoprobe είναι κλειδωμένο στη βελόνα κατά Luer. Το σχήμα του στελέχους του cryoprobe είναι μεταβλητό ώστε ο κύλινδρος Dewar να μπορεί να παραμείνει κατακόρυφος κατά τη διάρκεια της ψύξης. Το σχήμα της βελόνας μπορεί επίσης να αλλάξει ώστε να σχηματίζει ένα γάντζο. Τα κύρια πλεονεκτήματα της κρυοχειρουργικής μέσα στη βλάβη θα μπορούσαν να είναι η ψύξη ολόκληρης της βλάβης ανεξάρτητα από τον όγκο της και η ελάχιστη επιφάνεια καταστροφής, εν συγκρίσει με τις τεχνικές άμεσης επαφής και ψεκασμού, που μπορεί να μειωθεί ακόμα περισσότερο χρησιμοποιώντας θερμομονωτικές περιφερικά βελόνες. Μέθοδοι ελέγχου της θερμοκρασίας του ιστού Το βάθος του ιστού που θα ψυχθεί θα έπρεπε να ελέγχεται με ακρίβεια στην κρυοχειρουργική των κακοήθων δερματικών όγκων 27. Στη θεραπεία των καλοηθειών του δέρματος ο έλεγχος του βάθους είναι προαιρετικός. Η πρόοδος της ψύξης μπορεί να προσδιοριστεί από τη διάρκεια της ψύξης, την απόψυξη της βλάβης και τη μέτρηση της παράπλευρης διασποράς της ψύξης (τεχνική εξ επαφής) ή την ακτίνα της παγόμπαλας. Για τη συμπλήρωση της κλινικής εκτίμησης, η θερμοκρασία του ιστού μπορεί να μετράται με μία συσκευή πυρομέτρου-μετρητή θερμοηλεκτρικής τάσης, χρησιμοποιώντας αυτούς τους μετρητές ενσωματωμένους σε βελόνες 25 με 30 gauge. Οι μετρητές αυτοί εισάγονται στο δέρμα, ώστε η άκρη να βρίσκεται από κάτω ή περιφερικά της βλάβης. Άλλες μέθοδοι ελέγχου είναι η μέτρηση της ηλεκτρικής εμπέδησης σε κατεψυγμένο ιστό και οι υπέρηχοι 34,35. Περαιτέρω βελτιώσεις θα μπορούσε να εξασφαλίζει μια συσκευή που θα συνδυάζει ένα cryoprobe οξειδίου του αζώτου και ένα μικροδιαβιβαστή υπερήχων (20 MHz) στο κέντρο της μήλης, επιτρέποντας έτσι τον υπερηχογραφικό έλεγχο του ιστού καθόλη τη διάρκεια της ψύξης 36. SUMMARY The current article constitutes a description of the methods and principles of cryosurgery, a modern technology for a well-aimed and controlled destruction of diseased tissue by application of cold. Cryosurgery has been shown to be very effective and efficient in various skin diseases, as by the use of sophisticated techniques and cryosurgical devices, it provides high cure rates and good cosmetic results with a few contra-indications and low incidence of complications. Κey words: cryosurgery, cryotherapy, cryobiology, history, equipment, techniques, skin diseases. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ: Christos C. Zouboulis Departments of Dermatology and Immunology, Dessau Medical Center, Germany. Βιβλιογραφία 1. Zouboulis ChC. Cryosurgery in Dermatology. Eur J Dermatol 1998; 8: Thulliez M, Geerts M, Zouboulis ChC. History of cryosurgery. Dermatol Monatsschr 1993; 179: Farrant J, Walter CA. The cryobiological basis of cryosurgery. J Dermatol Surg Oncol 1977; 3: Orpwood RD. Biophysical and engineering aspects of cryosurgery. Phys Med Biol 1981; 26: Mazur P. Freezing of living cells. Mechanisms and implications. Am J Physiol 1984; 247: Dawber R. Cold kills! Clin Exp Dermatol 1988; 13: Shepherd J, Dawber RPR. The historical and scientific basis of cryosurgery. Clin Exp Dermatol 1982; 7: Gage A, Meenaghan M, Natiella J, Greene G. Sensitivity of pigmented mucosa and skin to freezing injury. Cryobiology 1979; 16: Shepherd JP. The Effects of Low Temperature on Dermal Connective Tissue Components; dissertation, University of Oxford, Gage AA, Caruana JA Jr, Montes M. Critical temperature for skin necrosis in experimental cryosurgery. Cryobiology 1982; 19: Torre D. Depth dose in cryosurgery. J Dermatol Surg Oncol 1983; 9: Kuflik EG. Cryosurgery for cutaneous malignancy: An update. Dermatol Surg 1997; 23: Wulff A, Zouboulis ChC, Blume-Peytavi U, Sommer Ch, Schuppan D, Orfanos CE. Cryotherapy modifies proliferation and collagen synthesis of keloidal fibroblasts. Arch Dermatol Res 1996; 288:303.

11 Breitbart EW, Schaeg G. Electron microscopic investigation of the cryolesion; in Breitbart EW, Dachow-Siwiec E (eds): Clinics in Dermatology: Advances in Cryosurgery. New York, Elsevier, 1990; p Gage AA. Experimental cryogenic injury of the palate: Observations pertinent to cryosurgical destruction of tumors. Cryobiology 1978; 15: Blume U, Zouboulis ChC, Pineda-Fernandez MS. New indications in cryosurgery. Dermatol Monatschr 1993; 179: Zouboulis ChC, Orfanos CE. Cryosurgical treatment; in Harahap M (ed): Surgical Techniques for Cutaneous Scar Revision. New York, Dekker, 1999, in press. 18. Zacarian SA. Cryogenics. The cryolesion and the pathogenesis of cryonecrosis; in Zacarian SA (ed): Cryosurgery of Skin Cancer and Cutaneous Disorders, St Louis, Mosby, 1985; p Kulka JP. Cold injury of the skin. The pathogenic rate of microcirculatory impairment. Arch Environ Health 1965; 11: Sebastian G, Scholz A. Histopathology of the cryolesion. Dermatol Monatsschr 1993; 179: Rabb JM, Renaud ML, Bradt PA, Witt CW. Effect of freezing and thawing on microcirculation and capillary endothelium of the hamster cheek pouch. Cryobiology 1974; 11: Horio T, Miyauchi H, Kim YK, Asada Y. The effect of cryo-treatment on epidermal Langerhans cells and immune function in mice. Arch Dermatol Res 1994; 286: Zouboulis ChC, Zouridaki E, Wulff A. The treatment of keloids, hypertrophic and atrophic scars. J Eur Acad Dermatol Venereol 1996; 7(suppl 2): Simon CA. A simple and accurate cryosurgical tool for the treatment of benign skin lesions:the hard tail dip-stick. J Dermatol Surg Oncol 1986; 12: Dolezal JF. A device to prevent cross-contamination when directly applying liquid nitrogen. J Dermatol Surg Oncol 1991; 17: Ferris DG, Ho JJ. Cryosurgical equipment: Acritical review. J Fam Pract 1992; 35: Torre D. Instrumentation and monitoring devices in cryosurgery; in Zacarian SA (ed): Cryosurgery for Skin Cancer and Cutaneous Disorders. St. Louis, Mosby, 1985; p Almond-Roesler B, Zouloulis ChC. MildeKryochirurgie zur Behandlung aktinischer Lentigines. Allergologie 1998; 21: Torre D. Understanding the relationship between lateral spread of freeze and depth of freeze. J Dermatol Surg Oncol 1979; 5: Gage AA. Deep cryosurgery; in Epstein E, Epstein E (eds): Skin Surgery. Springfield, Thomas, 1982; p Lubritz RR. Cryosurgical spray patterns. J Dermatol Surg Oncol 1978; 4: Elton RF. Epilogue; in Zacarian SA (ed): Cryosurgery for Skin Cancer and Cutaneous Disorders. St Louis, Mosby, 1985; p Weshahy AH. Intralesional cryosurgery. A new technique using cryoneedles. J Dermatol Surg Oncol 1993; 19: Kimmig W, Hicks R, Breitbart EW. Ultrasound in cryosurgery; in Breitbart EW, Dachow-Siwiec E (eds): Clinics in Dermatology: Advances in Cryosurgery, New York, Elsevier, 1990; p Hoffmann K, Dirschka Th, Stücker M, Rippert G, Hoffmann A, el-gammal S, Altmeyer P. Ultrasound and cryosurgery. Dermatol Monatsschr 1993; 179: Laugier P, Laplace E, Lefaix J-L, Berger G. In vivo results with a new device for ultrasonic monitoring of pig skin cryosurgery: The echographic cryoprobe. J Invest Dermatol 1998; 111:

Effect of skin surface temperature on skin pigmentation during contact and intralesional cryosurgery of keloids ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Effect of skin surface temperature on skin pigmentation during contact and intralesional cryosurgery of keloids ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 280 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Τόμος 5, (1):280-290, 2008 Επιδράσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας του δέρματος στη μελάγχρωση του δέρματος κατά τη διάρκεια θεραπείας χηλοειδών με κρυοχειρουργική

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Κατάψυξη τροφίμων Κατάψυξη Απομάκρυνση θερμότητας από ένα προϊόν με αποτέλεσμα την μείωση της θερμοκρασίας του κάτω από το σημείο πήξης. Ως μέθοδος συντήρησης βασίζεται: Στην

Διαβάστε περισσότερα

Επισκευή & συντήρηση σωλήνων

Επισκευή & συντήρηση σωλήνων Επισκευή & συντήρηση σωλήνων Ευρεία γκάμα από μία πηγή. Μοναδικός ανθεκτικός σχεδιασμός. Γρήγορη και αξιόπιστη απόδοση. Τύπος μοντέλων Σελίδα Πρέσες δοκιμής κυκλωμάτων 2 9.2 Ψύκτες σωλήνων 2 9.3 Αντλίες

Διαβάστε περισσότερα

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον; 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ένα ανοικτό ηλεκτρικό κύκλωμα μετατρέπεται σε κλειστό, οπότε διέρχεται από αυτό ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρει ενέργεια. Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Χρίστος Κουνούδης, Χειρουργός

Γράφει: Χρίστος Κουνούδης, Χειρουργός Γράφει: Χρίστος Κουνούδης, Χειρουργός Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και αποτελείται από τρεις στιβάδες: επιδερμίδα, χόριο και το υποδόριο λίπος. Τα εξαρτήματα του δέρματος είναι οι τρίχες,

Διαβάστε περισσότερα

Ψυκτικές Μηχανές 21/10/2012. Υποπλοίαρχος (Μ) Α.Δένδης ΠΝ 1. Ψυκτικές Μηχανές (6.2) Ψυκτικές Μηχανές (6.2) Ψυκτικές Μηχανές (6.2)

Ψυκτικές Μηχανές 21/10/2012. Υποπλοίαρχος (Μ) Α.Δένδης ΠΝ 1. Ψυκτικές Μηχανές (6.2) Ψυκτικές Μηχανές (6.2) Ψυκτικές Μηχανές (6.2) Ψυκτικές Μηχανές Εξατμιστές Επανάληψη - Εισαγωγή 1. Ποιός είναι ο σκοπός λειτουργίας του εξατμιστή; 4 3 1 2 Υποπλοίαρχος (Μ) Α.Δένδης Π.Ν. 1 2 Ρόλος Τύποι Εξατμιστών Ψύξης αέρα ( φυσικής εξαναγκασμένης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ - 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ - 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 16 Μαΐου 2010 Ώρα : 10:00-12:30 Προτεινόμενες λύσεις ΘΕΜΑ 1 0 (12 μονάδες) Για τη μέτρηση της πυκνότητας ομοιογενούς πέτρας (στερεού

Διαβάστε περισσότερα

1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας

1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας 1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας Η αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση φυσιολογικών απαντήσεων, η ένταση και η έκταση των οποίων εξαρτάται από

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΛΛΑΚΤΕΣ ΜΠΟΪΛΕΡ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ Μέρος 1 ο.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΕΣ ΜΠΟΪΛΕΡ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ Μέρος 1 ο. 1 ΕΝΑΛΛΑΚΤΕΣ ΜΠΟΪΛΕΡ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ Μέρος 1 ο. Οι ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου για ζεστό νερό χρήσης, ήταν η αρχική αιτία της επινόησης των εναλλακτών θερμότητας. Στους εναλλάκτες ένα θερμαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Πειραµατική Εργοφυσιολογία

Πειραµατική Εργοφυσιολογία Πειραµατική Εργοφυσιολογία Θερμορύθμιση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Θερμική ισορροπία Δυναμική ισορροπία μεταξύ παραγόντων που προσδίδουν και αφαιρούν θερμότητα: Βασικός μεταβολισμός,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΕ 07 Η Διαστολή και Συστολή του Νερού Μια φυσική «Ανωμαλία» 1. Γιατί ένα παγάκι νερού επιπλέει σε ένα ποτήρι νερό ενώ ένα παγάκι

ΦΕ 07 Η Διαστολή και Συστολή του Νερού Μια φυσική «Ανωμαλία» 1. Γιατί ένα παγάκι νερού επιπλέει σε ένα ποτήρι νερό ενώ ένα παγάκι 1. Γιατί ένα παγάκι νερού επιπλέει σε ένα ποτήρι νερό ενώ ένα παγάκι λαδιού βυθίζεται σε ένα ποτήρι λάδι; Το παγάκι νερού έχει μικρότερη πυκνότητα από το νερό άρα θα επιπλέει στην επιφάνεια του υγρού.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ STRESS ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ Η ατμοσφαιρική

Διαβάστε περισσότερα

1. Από ποια μέρη αποτελείται η περιστροφική αντλία πετρελαίου ; Πώς διανέμεται το καύσιμο στους διάφορους κυλίνδρους ;

1. Από ποια μέρη αποτελείται η περιστροφική αντλία πετρελαίου ; Πώς διανέμεται το καύσιμο στους διάφορους κυλίνδρους ; Απαντήσεις στο διαγώνισμα του 6 ου κεφαλαίου 1. Από ποια μέρη αποτελείται η περιστροφική αντλία πετρελαίου ; 197 1. τον κινητήριο άξονα ( περιστρέφεται με τις μισές στροφές του στροφάλου για 4-χρονο κινητήρα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ TRANSCRITICAL ΨΥΚΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ CO2

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ TRANSCRITICAL ΨΥΚΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ CO2 23-3-17 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ TRANSCRITICAL ΨΥΚΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ CO2 (6955-067705, n.charito@cryologic.gr) Γενικός Διευθυντής της ΨΥΓΕΙΑ ΑΛΑΣΚΑ ΑΕΒΤΕ (www.alaskanet.gr) και της CRYOLOGIC ΕΕ (www.cryologic.gr) Το

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΕΙΣ ΒΡΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΦΑΣΕΙΣ ΒΡΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Ο εναλλάκτης ψύξης ονομάζεται και εξατμιστής. Τούτο διότι στο εσωτερικό του λαμβάνει χώρα μετατροπή του ψυκτικού ρευστού, από υγρό σε αέριο (εξάτμιση) σε μια κατάλληλη πίεση, ώστε η αντίστοιχη θερμοκρασία

Διαβάστε περισσότερα

Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα

Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής, µε τους γρήγορους εργασιακούς

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτοπόρος με Νεα τεχνολογία

Πρωτοπόρος με Νεα τεχνολογία Ο όμιλος NewDAY Πρωτοπόρος με Νεα τεχνολογία Η Τεχνολογία και η Επιστήμη κάνουν τη διαφορά Τα NewDAY είναι πρωτοπόρα και Σύγχρονα κέντρα αδυνατίσματος, αισθητικών εφαρμογών, αποτρίχωσης και Laser Τα NewDAY

Διαβάστε περισσότερα

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Κουτρούµπα Ι, Χαϊδόπουλος Δ, Θωµάκος Ν, Σωτηροπούλου Μ, Καθοπούλης Ν, Βλάχος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ Χρήση των συμπληρωμάτων για τη βελτίωση της παραγωγής ενέργειας: (πως να χρησιμοποιείτε την Ουβικινόλη, την L-γλουταμίνη και βιταμίνη Β1 για να λειτουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

Μελάνωμα: Πληθυσμιακός έλεγχος και δευτερογενής πρόληψη

Μελάνωμα: Πληθυσμιακός έλεγχος και δευτερογενής πρόληψη Α' ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΦΡΟΔΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ "Ανδρέας Συγγρός" Μελάνωμα: Πληθυσμιακός έλεγχος και δευτερογενής πρόληψη ΜΑΡΙΑ ΚΩΣΤΑΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μονάδα Σπίλων και Μελανώματος

Διαβάστε περισσότερα

Φορητό σύστημα κρυοχειρουργικής. Οδηγίες χρήσης. Για χρήση μόνο από επαγγελματικό ιατρικό προσωπικό

Φορητό σύστημα κρυοχειρουργικής. Οδηγίες χρήσης. Για χρήση μόνο από επαγγελματικό ιατρικό προσωπικό Φορητό σύστημα κρυοχειρουργικής Οδηγίες χρήσης Για χρήση μόνο από επαγγελματικό ιατρικό προσωπικό Το σετ Φορητού συστήματος κρυοχειρουργικής Histofreezer αποτελείται από: 1. Δοχείο αεροζόλ. Πληρωμένο με

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ. Ταξινόμηση: Ανάλογα με τη θέση (υπέργεια ή υπόγεια) Ανάλογα με την πίεση περιεχομένου (ατμοσφαιρικής πίεσης, πίεσης)

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ. Ταξινόμηση: Ανάλογα με τη θέση (υπέργεια ή υπόγεια) Ανάλογα με την πίεση περιεχομένου (ατμοσφαιρικής πίεσης, πίεσης) ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ Ταξινόμηση: Ανάλογα με τη θέση (υπέργεια ή υπόγεια) Ανάλογα με την πίεση περιεχομένου (ατμοσφαιρικής πίεσης, πίεσης) Τύποι: Δεξαμενές πλωτής οροφής Δεξαμενές σταθερής οροφής (κωνικής)

Διαβάστε περισσότερα

25ο Μάθημα ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ

25ο Μάθημα ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ 25ο Μάθημα ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ Ένα παιχνίδι ανάμεσα στην πίεση, τον όγκο και τη θερμοκρασία Σε προηγούμενο μάθημα είδαμε ότι ο ατμοσφαιρικός αέρας έχει διάφορες ιδιότητες, όπως μάζα, πυκνότητα, ελαστικότητα,

Διαβάστε περισσότερα

Διατήρηση της Ύλης - Εξίσωση Συνέχειας

Διατήρηση της Ύλης - Εξίσωση Συνέχειας Διατήρηση της Ύλης - Εξίσωση Συνέχειας Α. Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής 1. Ένα ρευστό χαρακτηρίζεται ως πραγματικό όταν α. κατά τη ροή του δεν παρουσιάζει εσωτερικές τριβές. β. κατά τη ροή του δεν παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓENIKA Θερµική κατεργασία είναι σύνολο διεργασιών που περιλαµβάνει τη θέρµανση και ψύξη µεταλλικού προϊόντος σε στερεά κατάσταση και σε καθορισµένες θερµοκρασιακές και χρονικές συνθήκες.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Ερώτηση 1 Τι ορίζουμε ως ομοιόσταση; Ομοιόσταση είναι η ικανότητα του

Διαβάστε περισσότερα

Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση

Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση Χημικοί Μηχανισμοί Παραγωγή εξ επαγωγής, φωτο-χημικών φαινομένων φωτο-ευαισθητοποίησης και φωτο-απομάκρυνσης.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΛΑΣΗ. Το εργαλείο διέλασης περιλαμβάνει : το μεταλλικό θάλαμο, τη μήτρα, το έμβολο και το συμπληρωματικό εξοπλισμό (δακτυλίους συγκράτησης κλπ.).

ΔΙΕΛΑΣΗ. Το εργαλείο διέλασης περιλαμβάνει : το μεταλλικό θάλαμο, τη μήτρα, το έμβολο και το συμπληρωματικό εξοπλισμό (δακτυλίους συγκράτησης κλπ.). ΔΙΕΛΑΣΗ Κατά τη διέλαση (extrusion) το τεμάχιο συμπιέζεται μέσω ενός εμβόλου μέσα σε μεταλλικό θάλαμο, στο άλλο άκρο του οποίου ευρίσκεται κατάλληλα διαμορφωμένη μήτρα, και αναγκάζεται να εξέλθει από το

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΝΩΛΗ ΡΙΤΣΑ ΦΥΣΙΚΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Τράπεζα θεμάτων. Β Θέμα ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΑΕΡΙΩΝ

ΜΑΝΩΛΗ ΡΙΤΣΑ ΦΥΣΙΚΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Τράπεζα θεμάτων. Β Θέμα ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΑΕΡΙΩΝ ΜΑΝΩΛΗ ΡΙΤΣΑ ΦΥΣΙΚΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Τράπεζα θεμάτων Β Θέμα ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΑΕΡΙΩΝ 16111 Ένα παιδί κρατάει στο χέρι του ένα μπαλόνι γεμάτο ήλιο που καταλαμβάνει όγκο 4 L (σε πίεση

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Στο 3 ο κεφάλαιο του βιβλίου η συγγραφική ομάδα πραγματεύεται την ενέργεια και την σχέση που έχει αυτή με τους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο ΥΓΡΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Το ύδωρ αποτελεί το 60% του βάρους σώματος α) από την ηλικία (νεογνά 75%) β) περιεκτικότητα σε λίπος (ο λιπώδης ιστός έχει μικρή περιεκτικότητα σε ύδωρ) γ) το φύλο ( το ύδωρ είναι λιγότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης 1 Ισόθερμες καμπύλες τον Ιανουάριο 1 Κλιματικές ζώνες Τα διάφορα μήκη κύματος της θερμικής ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ»

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» 8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 18-21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΠΙΘΑΝΗ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗ Ψηλαφητή

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Κρυοσυντήρηση σπέρματος- Ορισμός Η διατήρηση της βιωσιμότητας των σπερματοζωαρίων στο υγρό άζωτο στους -196 o C, σε ειδικά δοχεία για πολλά χρόνια ( α

Κρυοσυντήρηση σπέρματος- Ορισμός Η διατήρηση της βιωσιμότητας των σπερματοζωαρίων στο υγρό άζωτο στους -196 o C, σε ειδικά δοχεία για πολλά χρόνια ( α Κρυοσυντήρηση σπέρματος Cancer and fertility preservation: international recommendations from an expert meeting Matteo Lambertini et al, 2016 1 Κρυοσυντήρηση σπέρματος- Ορισμός Η διατήρηση της βιωσιμότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΙΝΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΙΖΗΜΑΤΙΝΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΙΖΗΜΑΤΙΝΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Ιζηματινο-αντίδραση ονομάζουμε την ένωση ενός διαλυτού αντιγόνου με το ομόλογο αντίσωμα του και το σχηματισμό ιζήματος. Στην πρώτη φάση γίνεται η ταχεία ένωση του αντιγόνου με το αντίσωμα

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας. Ηλικία: χρονών μαθητές

Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας. Ηλικία: χρονών μαθητές Plan Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας Διάρκεια: : 90 λεπτά (2 μαθήματα) Ηλικία: 14-15 χρονών μαθητές Διαφοροποίηση: Οι πιο ικανοί μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

Αποστείρωση και στειρότητα φαρμακευτικών προϊόντων

Αποστείρωση και στειρότητα φαρμακευτικών προϊόντων Αποστείρωση και στειρότητα φαρμακευτικών προϊόντων Ιωάννης Τσαγκατάκης, Ph.D. Η αποστείρωση είναι μια διαδικασία κατά την οποία επιτυγχάνεται ο θάνατος ολόκληρου του μικροβιακού φορτίου που πιθανόν να

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Πια είναι η καλύτερη μέθοδος θεραπείας; Κιρσοί είναι το αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Σμηγματορροικές υπερκερατώσεις. Μιχαέλα Πλάκα Δερματολόγος Επιστημονικός συνεργάτης Nος. «Α. Συγγρός»

Σμηγματορροικές υπερκερατώσεις. Μιχαέλα Πλάκα Δερματολόγος Επιστημονικός συνεργάτης Nος. «Α. Συγγρός» Σμηγματορροικές υπερκερατώσεις Μιχαέλα Πλάκα Δερματολόγος Επιστημονικός συνεργάτης Nος. «Α. Συγγρός» Σμηγματορροική υπερκεράτωση (μυρκηκία) Εξαιρετικά συχνή, καλοήθης δερματική βλάβη Συνήθως αφορά τις

Διαβάστε περισσότερα

Για να ικανοποιηθούν οι σημερινές απαιτήσεις αναπτύχθηκε ένα

Για να ικανοποιηθούν οι σημερινές απαιτήσεις αναπτύχθηκε ένα Συστήματα Ψεκασμού Για να ικανοποιηθούν οι σημερινές απαιτήσεις αναπτύχθηκε ένα σύστημα συνεχούς ψεκασμού βενζίνης, στο οποίο η ποσότητα της βενζίνης που ψεκάζεται βρίσκεται σε άμεση σχέση με την ποσότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική Δρίτσα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Γ λυκειου ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Βιολογία. Γ λυκειου ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Βιολογία Γ λυκειου ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Σειρά: Γενικό Λύκειο Θετικές Επιστήμες Νότα Λαζαράκη, Βιολογία Γ Λυκείου Γενικής Παιδείας Υπεύθυνος έκδοσης: Αποστόλης Αντωνόπουλος Θεώρηση κειμένου: Κυριάκος Εμμανουηλίδης

Διαβάστε περισσότερα

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g)

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g) Α. Θεωρητικό μέρος Άσκηση 5 η Μελέτη Χημικής Ισορροπίας Αρχή Le Chatelier Μονόδρομες αμφίδρομες αντιδράσεις Πολλές χημικές αντιδράσεις οδηγούνται, κάτω από κατάλληλες συνθήκες, σε κατάσταση ισορροπίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Εξάτμιση - Αφυδάτωση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Εξάτμιση - Αφυδάτωση ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Εξάτμιση - Αφυδάτωση Εξάτμιση Η διεργασία απομάκρυνσης νερού από διαλύματα με βρασμό (συμπύκνωση διαλυμάτων ζάχαρης, χυμών κλπ) Παράμετροι επεξεργασίας: Η συγκέντρωση του ρευστού Διαλυτότητα

Διαβάστε περισσότερα

Μία (1) ιατροτεχνολογική συσκευή κρυοθεραπείας Hemor*Rite

Μία (1) ιατροτεχνολογική συσκευή κρυοθεραπείας Hemor*Rite ΚΡΥΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Οδηγίες χρήσης Αυτό το πακέτο περιέχει Μία (1) ιατροτεχνολογική συσκευή κρυοθεραπείας Hemor*Rite Δύο (2) φιάλες που η κάθε μία περιέχει 35,5 γραμμάρια (1,2 fl. oz. περίπου) φυσικό λιπαντικό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ. Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ.

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ. Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ. ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ. ΑΙΜΑ Αιμοληψία Φιαλίδια κενού και ειδικές βελόνες (σύστημα VACUTAINER). Σύριγγες συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 18. ΑΕΙΚΙΝΗΤΑ \ ΜΟΡΙΑ Τα μόρια κινούνται διαρκώς και ασκούν δυνάμεις μεταξύ τους

Μάθημα 18. ΑΕΙΚΙΝΗΤΑ \ ΜΟΡΙΑ Τα μόρια κινούνται διαρκώς και ασκούν δυνάμεις μεταξύ τους Μάθημα 18 ΑΕΙΚΙΝΗΤΑ \ ΜΟΡΙΑ Τα μόρια κινούνται διαρκώς και ασκούν δυνάμεις μεταξύ τους Στο προηγούμενο μάθημα ασχοληθήκαμε με την έννοια του μορίου και τις ιδιότητές του στις στερεές και στις υγρές ουσίες

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλοφορικό Σύστηµα. Σοφία Χαβάκη. Λέκτορας

Κυκλοφορικό Σύστηµα. Σοφία Χαβάκη. Λέκτορας Κυκλοφορικό Σύστηµα Σοφία Χαβάκη Λέκτορας Εργαστήριο Ιστολογίας Εβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Κυκλοφορικό Σύστηµα Αιµοφόροκυκλοφορικό σύστηµα Λεµφoφόροκυκλοφορικό σύστηµα Αιµοφόρο Κυκλοφορικό Σύστηµα

Διαβάστε περισσότερα

Υγρασία ονομάζουμε το νερό που βρίσκεται διαλυμένο στον αέρα της ατμόσφαιρας υπό μορφή υδρατμών.

Υγρασία ονομάζουμε το νερό που βρίσκεται διαλυμένο στον αέρα της ατμόσφαιρας υπό μορφή υδρατμών. ΑΦΥΓΡΑΝΤΗΡΕΣ.. Οι αφυγραντήρες είναι συσκευές ειδικά σχεδιασμένες για να αφαιρούν την υγρασία από τον αέρα του χώρου. Λόγω του τρόπου που λειτουργούν (και που θα εξηγήσουμε παρακάτω), οι αφυγραντήρες καταναλώνουν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΙΝΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΙΖΗΜΑΤΙΝΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΙΖΗΜΑΤΙΝΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Ιζηματινο-αντίδραση ονομάζουμε την ένωση ενός διαλυτού αντιγόνου με το ομόλογο αντίσωμα του και το σχηματισμό ιζήματος. Στην πρώτη φάση γίνεται η ταχεία ένωση του αντιγόνου με το αντίσωμα

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανικές ιδιότητες των οστών

Μηχανικές ιδιότητες των οστών Τα οστά δρουν σαν κατασκευές υποστήριξης και μεταφέρουν φορτία: h Απλή συμπίεση h Λυγισμός (φόρτιση του ενός φλοιού ελκυσμός του άλλου) h Στρέψη Μηχανικές ιδιότητες των οστών h Ισχυρότερα στη συμπίεση

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 2 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 16 Απριλίου 2006 Ώρα: 10:30 13.00 Προτεινόµενες Λύσεις ΜΕΡΟΣ Α 1. α) Η πυκνότητα του υλικού υπολογίζεται από τη m m m σχέση d

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΝΕΡΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γιατί μας ενδιαφέρει η συμπεριφορά των υλικών απέναντι στο νερό; 1. Προστασία των κτηριακών κατασκευών από το νερό της βροχής 2. Προστασία των κτηριακών

Διαβάστε περισσότερα

Στόμια Αερισμού - Κλιματισμού

Στόμια Αερισμού - Κλιματισμού ARISTOTLE UNIVERSITY OF THESSALONIKI SCHOOL OF ENGINEERING MECHANICAL ENGINEERING DEPARTMENT ENERGY DIVISION PROCCESS EQUIPMENT DESIGN LABORATORY Στόμια Αερισμού - Κλιματισμού Κωνσταντίνος Παπακώστας Επικ.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια. Οι μεταξύ τους μεταβολές εξαρτώνται από τη θερμοκρασία και την πίεση και είναι οι παρακάτω: ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΞΗΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS ΑΜΕΣΗ COOMBS Θεμελιώδες γνώρισμα του κάθε οργανισμού είναι ότι αναγνωρίζει τα κύτταρα των άλλων οργανισμών ως ξένα Αντιδρά με σκοπό την καταστροφή ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ KORUND - ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ -

ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ KORUND - ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ - ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ KORUND - ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ - 1. Συνιστάμενος μηχανικός εξοπλισμός (Μηχανή ψεκασμού χωρίς αέρα Airless) 2. Εφαρμογή με πινέλο με μακριά μαλακιά φυσική τρίχα ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υλικών Θερμικές Ιδιότητες Callister Κεφάλαιο 20, Ashby Κεφάλαιο 12

Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υλικών Θερμικές Ιδιότητες Callister Κεφάλαιο 20, Ashby Κεφάλαιο 12 Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υλικών Θερμικές Ιδιότητες Callister Κεφάλαιο 20, Ashby Κεφάλαιο 12 Πως αντιδρά ένα υλικό στην θερμότητα. Πως ορίζουμε και μετράμε τα ακόλουθα μεγέθη: Θερμοχωρητικότητα Συντελεστή

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογισµοί του Χρόνου Ξήρανσης

Υπολογισµοί του Χρόνου Ξήρανσης Η πραγµατική επιφάνεια ξήρανσης είναι διασπαρµένη και ασυνεχής και ο µηχανισµός από τον οποίο ελέγχεται ο ρυθµός ξήρανσης συνίσταται στην διάχυση της θερµότητας και της µάζας µέσα από το πορώδες στερεό.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 5 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ

ΑΣΚΗΣΗ 5 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ Με τον όρο ατμοσφαιρική υγρασία περιγράφουμε την ποσότητα των υδρατμών που περιέχονται σε ορισμένο όγκο ατμοσφαιρικού αέρα. Η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε υδρατμούς μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος Ερωτήσεις Αξιολόγησης Εργαστηριακού Μαθήματος Θέμα: «Κεντρική Φλεβική Πίεση» 1. Τι είναι η Κεντρική Φλεβική Πίεση (ΚΦΠ); Είναι η υδροστατική πίεση των μεγάλων φλεβών που είναι πλησιέστερα στην καρδιά,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7. Θερμοκρασία

Κεφάλαιο 7. Θερμοκρασία Κεφάλαιο 7 Θερμοκρασία Θερμοδυναμική Η θερμοδυναμική περιλαμβάνει περιπτώσεις όπου η θερμοκρασία ή η κατάσταση ενός συστήματος μεταβάλλονται λόγω μεταφοράς ενέργειας. Η θερμοδυναμική ερμηνεύει με επιτυχία

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΔΡ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΙΝΑΣ Post Doc Researcher, Chemist Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Email: binasbill@iesl.forth.gr Thl. 1269 Crete Center for Quantum Complexity and Nanotechnology

Διαβάστε περισσότερα

Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C.

Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C. 4.1 Βασικές έννοιες Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C. Σχετική ατομική μάζα ή ατομικό βάρος λέγεται ο αριθμός που δείχνει πόσες φορές είναι μεγαλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

2.5 θερμική διαστολή και συστολή

2.5 θερμική διαστολή και συστολή 2.5 θερμική διαστολή και συστολή 1. Όταν ένα σώμα θερμαίνεται, ο όγκος του μεγαλώνει. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται διαστολή. 2. Όταν ένα σώμα ψύχεται, ο όγκος του ελαττώνεται. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Company Profile ESPANSIONE GROUP

Company Profile ESPANSIONE GROUP Company Profile ESPANSIONE GROUP ΕΡΕΥΝΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η παραγωγή των προϊόντων υποστηρίζεται από το in-house επιστημονικό Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης. Ο Όμιλος συνεργάζεται με 3 Κέντρα Ιατρικών Συμβούλων

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητική Εξέταση. Τρίτη, 15 Ιουλίου /3

Θεωρητική Εξέταση. Τρίτη, 15 Ιουλίου /3 Θεωρητική Εξέταση. Τρίτη, 15 Ιουλίου 2014 1/3 Πρόβλημα 2. Καταστατική Εξίσωση Van der Waals (11 ) Σε ένα πολύ γνωστό μοντέλο του ιδανικού αερίου, του οποίου η καταστατική εξίσωση περιγράφεται από το νόμο

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Οι σχετικές παράγραφοι της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ Γυμνασίου. «Μείωση των θερμικών απωλειών από κλειστό χώρο με τη χρήση διπλών τζαμιών»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ Γυμνασίου. «Μείωση των θερμικών απωλειών από κλειστό χώρο με τη χρήση διπλών τζαμιών» 3 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΒΡΙΛΗΣΣΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 2017 ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ Γυμνασίου «Μείωση των θερμικών απωλειών από κλειστό χώρο με τη χρήση διπλών τζαμιών» του μαθητή Διονύση Κλαδά Μάιος 2017 1 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ (Μονάδες 65/100) ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΧΡΟΝΟΣ:10:30 12:30 (Φυσική-Χημεία) ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ:.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 03 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ T.Σ. (ΙΙ) ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μάθημα: Τεχνολογία Υδραυλικών, Θερμικών

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ - ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Αθήνα 2007 3 4 Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Η μελέτη των αλληλεπιδράσεων του ανθρώπινου οργανισμού με τον περιβάλλοντα

Διαβάστε περισσότερα

Dectro International. Dectro International reserved.2010. www.dectro.com

Dectro International. Dectro International reserved.2010. www.dectro.com APILUX 2G APL Η Dectro,με την άριστη τεχνογνωσία στην αντιμετώπιση της τριχοφιύας,πιστεύοντας ότι η τεχνολογία της επιτρέπει πλέον να κατασκευάσει ένα αποτελεσματικό και αξιόπιστο μηχάνημα φωτόλυσης, χρηματοδότησε

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα και Επώνυμο:.. Όνομα Πατέρα: Όνομα Μητέρας:.. Δημοτικό Σχολείο:.. Τάξη/Τμήμα:.. Εξεταστικό Κέντρο:...

Όνομα και Επώνυμο:.. Όνομα Πατέρα: Όνομα Μητέρας:.. Δημοτικό Σχολείο:.. Τάξη/Τμήμα:.. Εξεταστικό Κέντρο:... Όνομα και Επώνυμο:.. Όνομα Πατέρα: Όνομα Μητέρας:.. Δημοτικό Σχολείο:.. Τάξη/Τμήμα:.. Εξεταστικό Κέντρο:.... Παρατήρησε τα διάφορα φαινόμενα αλλαγής της φυσικής κατάστασης του νερού που σημειώνονται με

Διαβάστε περισσότερα

Ειδική Ενθαλπία, Ειδική Θερµότητα και Ειδικός Όγκος Υγρού Αέρα

Ειδική Ενθαλπία, Ειδική Θερµότητα και Ειδικός Όγκος Υγρού Αέρα θερµοκρασία που αντιπροσωπεύει την θερµοκρασία υγρού βολβού. Το ποσοστό κορεσµού υπολογίζεται από την καµπύλη του σταθερού ποσοστού κορεσµού που διέρχεται από το συγκεκριµένο σηµείο. Η απόλυτη υγρασία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ Παράγοντας Αποτελεσματικότητας Ειδικά για αντίδραση πρώτης τάξης, ο παράγοντας αποτελεσματικότητας ισούται προς ε = C

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΣΥΝΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΣΥΝΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΑEI ΠΕΙΡΑΙΑ(ΤΤ) ΣΤΕΦ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ-ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΕΡΓ. ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ 5 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΣΥΝΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΡΟΗ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΚΥΛΙΝΔΡΟ Σκοπός της άσκησης Η κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

Μικρο μεγεθος που σημαινει γρηγορη αποκριση στις αλλαγες θερμοκρασιας.

Μικρο μεγεθος που σημαινει γρηγορη αποκριση στις αλλαγες θερμοκρασιας. ΘΕΡΜΟΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ Ημιαγωγός είναι κάθε υλικό που έχει ειδική αντίσταση με τιμές ανάμεσα σε αυτές των μονωτών (μεγάλη) και των αγωγών (μικρή) και που εμφανίζει ραγδαία μείωση της ειδικής του αντίστασης με

Διαβάστε περισσότερα

P. kpa T, C v, m 3 /kg u, kj/kg Περιγραφή κατάστασης και ποιότητα (αν εφαρμόζεται) , ,0 101,

P. kpa T, C v, m 3 /kg u, kj/kg Περιγραφή κατάστασης και ποιότητα (αν εφαρμόζεται) , ,0 101, Ασκήσεις Άσκηση 1 Να συμπληρώσετε τα κενά κελιά στον επόμενο πίνακα των ιδιοτήτων του νερού εάν παρέχονται επαρκή δεδομένα. Στην τελευταία στήλη να περιγράψετε την κατάσταση του νερού ως υπόψυκτο υγρό,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΘΕΜΑ 1 ο

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΘΕΜΑ 1 ο ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. Φορτισμένο σωματίδιο αφήνεται ελεύθερο μέσα σε ομογενές ηλεκτρικό πεδίο χωρίς την επίδραση της βαρύτητας. Το σωματίδιο: α. παραμένει ακίνητο. β. εκτελεί ομαλή κυκλική κίνηση.

Διαβάστε περισσότερα

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 5.1 ΑΣΚΗΣΗ 5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ Α' ΜΕΡΟΣ: Ηλεκτρόλυση του νερού. ΘΕΜΑ: Εύρεση της μάζας οξυγόνου και υδρογόνου που εκλύονται σε ηλεκτρολυτική

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρο-Ιστοκαλλιέργεια

Κυτταρο-Ιστοκαλλιέργεια Κυτταρο-Ιστοκαλλιέργεια Ενότητα 8 η Βελτίωση φυτών Όνομα καθηγητή: Σ. Κίντζιος Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Στόχοι ενότητας 1. In vitro εμβολιασμός. 2. In vitro γονιμοποίηση. 3. In vitro διατήρηση. 4. In vitro

Διαβάστε περισσότερα

Ο «TRANSCRITICAL» ΨΥΚΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ CO2

Ο «TRANSCRITICAL» ΨΥΚΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ CO2 6--5 Ο «TRANSCRITICAL» ΨΥΚΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ CO2 Στα συνηθισμένα ψυκτικά ρευστά, η απόρριψη θερμότητας γίνεται υπό σταθερά θερμοκρασία, που είναι η θερμοκρασία συμπύκνωσης του ψυκτικού ρευστού. Όπως φαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΓΕΤΟΥ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΓΕΤΟΥ Άσκηση ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΓΕΤΟΥ.. Γενικά.2. Συσκευή αντοχής στον παγετό.. Πειραματική διαδικασία.4. Διαβροχή με διάλυμα NaSO 4.. ΓΕΝΙΚΑ Οι απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας προκαλούν εναλλασσόμενες

Διαβάστε περισσότερα

histogenesis Dr.Stefanos Goudelas, Dermatologist

histogenesis Dr.Stefanos Goudelas, Dermatologist histogenesis Dr.Stefanos Goudelas, Dermatologist histogenesis αισθητική προσώπου Dr. Stefanos Goudelas, Dermatologist η πιο διαδεδομένη και αποτελεσματική αγωγή για τις ρυτίδες έκφρασης Dr. Stefanos Goudelas

Διαβάστε περισσότερα

www.cirse.org Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική

www.cirse.org Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική www.cirse.org Cardiovascular and Interventional Radiological Society of Europe Cardiovascular and Interventional

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου.

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Ζαΐμης Γεώργιος Κλάδος της Υδρολογίας. Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Η απόκτηση βασικών γνώσεων της ατμόσφαιρας και των μετεωρολογικών παραμέτρων που διαμορφώνουν το

Διαβάστε περισσότερα

Αιµορραγία. Η αιµορραγία αυτή προέρχεται από τη διατοµή µιας φλέβας και

Αιµορραγία. Η αιµορραγία αυτή προέρχεται από τη διατοµή µιας φλέβας και Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 55-62 Αιµορραγία Στο κυκλοφορικό σύστηµα του ενήλικα ανθρώπου υπάρχουν έξι λίτρα περίπου αίµατος, το οποίο µεταφέρει στα κύτταρα των ιστών

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινόμηση της ύλης Διαλύματα Περιεκτικότητες διαλυμάτων. Χημεία Α Λυκείου Διδ. Εν. 1.5 π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης 2 ο ΓΕΛ Αργυρούπολης

Ταξινόμηση της ύλης Διαλύματα Περιεκτικότητες διαλυμάτων. Χημεία Α Λυκείου Διδ. Εν. 1.5 π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης 2 ο ΓΕΛ Αργυρούπολης Ταξινόμηση της ύλης Διαλύματα Περιεκτικότητες διαλυμάτων Χημεία Α Λυκείου Διδ. Εν. 1.5 π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης 2 ο ΓΕΛ Αργυρούπολης Μακροσκοπική ταξινόμηση της ύλης ΥΛΗ Καθορισµένη (καθαρή) ουσία όχι

Διαβάστε περισσότερα

Οπή Ωχράς Κηλίδας. Τι είναι οπή της ωχράς;

Οπή Ωχράς Κηλίδας. Τι είναι οπή της ωχράς; Οπή Ωχράς Κηλίδας Τι είναι οπή της ωχράς; Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι το φωτοευαίσθητο στρώμα ιστού που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Μία ειδική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, που ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Κυρούδη Λαμπρινή. Η επίδραση του φωτός στην ανάπτυξη των φυτών

Κυρούδη Λαμπρινή. Η επίδραση του φωτός στην ανάπτυξη των φυτών Κυρούδη Λαμπρινή Η επίδραση του φωτός στην ανάπτυξη των φυτών ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Η έρευνα αυτή διαπραγματεύεται, θέλοντας να εξηγήσει τα εξής θέματα:- Ο ρόλος του φωτός στην ανάπτυξη των φυτών-

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Μάθημα 2: Ο κόσμος των κυττάρων (I)

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Μάθημα 2: Ο κόσμος των κυττάρων (I) ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 2: Ο κόσμος των κυττάρων (I) Στόχος μας στα πρώτα μαθήματα είναι να δούμε Τ ο κ ύ τ τ α ρ ο ως δομικό συστατικό του σώματός μας με έμφαση στα πολλαπλά επίπεδα οργάνωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 1.1 Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών... 3,4 1.2 Κύτταρο: Η μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη

Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη Τηλεφωνικό Κέντρο 210 69 66 000 Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου

Διαβάστε περισσότερα