ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΙΝΗΣΗΣ. Εξελικτική Κρισιµότητα της Κίνησης

Transcript

1 ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΙΝΗΣΗΣ Εξελικτική Κρισιµότητα της Κίνησης 1. Χρήση από θήραµα και θηρευτή 2. Προσέλκυση Προσοχής 3. Αντίληψη 3D αντικειµένων 4. ιαχωρισµός Φιγούρας-Φόντου (καµουφλάζ) 5. Πλοήγηση στο περιβάλλον

2 Είδη Κίνησης Α. Πραγµατική κίνηση Β. Φαινοµενική-Στροµποσκοπική (apparent motion) Γ. Προκλητή (Induced motion). Αυτοκινητική (autokinetic motion) Ε. Κινητικά Μεταφαινόµενα (motion aftereffects)

3 Παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψη της πραγµατικής κίνησης: ύο παράµετροι: Αντιληπτικό όριο (threshold) και Ταχύτητα (velocity) Το αντιληπτικό όριο της κίνησης είναι το 1/6 της οπτικής γωνίας ανά δευτερόλεπτο. Επίδραση Πλαισίου Εάν το πλαίσιο του αντικειµένου είναι γραµµωτό, το αντιληπτικό όριο της κίνησης µειώνεται δραµατικά: 1/60 της οπτικής γωνίας ανά δευτερόλεπτο.

4 Πλαίσιο και αντίληψη Ταχύτητας Ηκίνησηφαίνεταιναέχειµεγαλύτερη ταχύτητα κοντά στα όρια ενός πλαισίου, παρά µακριά από τα όρια του πλαισίου. Μέγεθος αντικειµένου-πλαισίου και αντίληψη ταχύτητας. Ένα µεγάλο αντικείµενο που κινείται εντός ενός µεγάλου πλαισίου φαίνεται ότι κινείται πιο αργά από ένα µικρό αντικείµενο σε ένα µικρό πλαίσιο

5 Προβλήµατα στην Αντίληψη Κίνησης 1. Αντικείµενα που κινούνται µε διαφορετική ταχύτητα στον αµφιβληστροειδή, µπορεί να φαίνονται να κινούνται µε την ίδια ταχύτητα 2. εν υπάρχει αντιστοιχία µεταξύ κίνησης στον αµφιβληστροειδή και αντίληψης κίνησης από τον παρατηρητή.

6 Φυσιολογικοί µηχανισµοί: Ανιχνευτές Κίνησης (Motion detectors). Ειδικευµένοι νευρώνες του εγκεφάλου, αντιδρούν έντονα σε διαδοχικούς ερεθισµούς του αµφιβληστροειδούς από κινούµενα αντικείµενα σε συγκεκριµένες κατευθύνσεις. Βλάβες σε περιοχές του εγκεφάλου όπου είναι συγκεντρωµένοι οι ανιχνευτές κίνησης, προκαλούν µία αντιληπτική διαταραχή γνωστή ως «ακινητοψία» (motion blindness). Οι ανιχνευτές κίνησης δεν εξηγούν την αναντιστοιχία αµφιβληστροειδικής και αντιλαµβανόµενης κίνησης.

7 Θεωρία της «φυσικής εκφόρτωσης» (corollary discharge) Εγκέφαλος Κινητικές εντολές Αντίληψη Εντολή κίνησης Φυσική εκφόρτωση Μονάδα σύγκρισης Μάτι Αισθητηριακό σήµα κίνησης

8 Παραδείγµατα: Κινούµαστε εξιά από ακίνητο αντικείµενο Εγκέφαλος Κινητικές εντολές Αντίληψη Κ. εξιά Κίνηση εξιά Μονάδα σύγκρισης Μάτι Κίνηση αριστερά

9 Παραδείγµατα: Παρακολουθούµε κιν. Αντικείµενο Αριστερά Εγκέφαλος Κινητικές εντολές Αντίληψη Κ. Αριστερά Κίνηση Αριστερά Μονάδα σύγκρισης Κίνηση Αριστερά Μάτι

10 Παραδείγµατα: Αντικείµενο κινείται εξιά Εγκέφαλος Κινητικές εντολές Αντίληψη Εντολή κίνησης ΜΗ ΕΝ Μονάδα σύγκρισης Κίνηση εξιά Μάτι Κίνηση εξιά

11 Εφαρµογές 1. Παράλυση των µυών του µατιού 2. «Σπρώξιµο» του µατιού

12 Οικολογική Θεωρία του Γκίµπσον Έµφαση στην πληροφορία από τη «ροή του οπτικού πλέγµατος Αντίληψη κίνησης ΑΝΑΛΟΓΗ µε την ΣΧΕΤΙΚΗ κίνηση αντικειµένου και φόντου πάνω στον αµφιβληστροειδή.

13 Παραδείγµατα 1. Αντικείµενο κινείται µπροστά από στατικό παρατηρητή. Αποτέλεσµα: κίνηση αντικειµένου, φόντο ακίνητο 2. Παρακολούθηση κινούµενο αντικειµένου. Αποτέλεσµα: κίνηση φόντου, ακίνητο αντικείµενο 3. Κίνηση παρατηρητή από στατικό αντικείµενο. Αποτέλεσµα: κίνηση αντικειµένου, κίνηση φόντου

14 Προβλήµατα 1. εν εξηγεί την αντίληψη κίνησης αποµονωµένων αντικειµένων όταν δεν υπάρχει φόντο. 2. Για σωστή εκτίµηση της πληροφορίας της σχετικής κίνησης αντικειµένου-φόντου, ο παρατηρητής θα πρέπει να έχει γνώση της δικής του κίνησης.

15

16

17

18

19 Φαινοµενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσµατα παρουσιάζονται το ένα µετά το άλλο, αντιλαµβανόµαστε ΈΝΑ αντικείµενο να κινείται ανάµεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισµάτων (Wertheimer)

20 Φαινοµενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσµατα παρουσιάζονται το ένα µετά το άλλο, αντιλαµβανόµαστε ΈΝΑ αντικείµενο να κινείται ανάµεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισµάτων (Wertheimer)

21 Φαινοµενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσµατα παρουσιάζονται το ένα µετά το άλλο, αντιλαµβανόµαστε ΈΝΑ αντικείµενο να κινείται ανάµεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισµάτων (Wertheimer)

22 Φαινοµενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσµατα παρουσιάζονται το ένα µετά το άλλο, αντιλαµβανόµαστε ΈΝΑ αντικείµενο να κινείται ανάµεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισµάτων (Wertheimer) Παράγοντες που επηρεάζουν τη φαινοµενική κίνηση: 1. Χρονική απόσταση ερεθισµάτων (InterStimulus Interval: ISI) 2. Τοπική απόσταση ερεθισµάτων.

23 Χρονική Απόσταση Ερεθισµάτων Αν αρχίσουµε µε µία πολύ µικρή ΧΑΕ και την αυξάνουµε 1. Κάτω από 30χλδ = Μηδέν κίνηση χλδ = Μερική κίνηση χλδ = Ιδανική κίνηση χλδ = Μερική κίνηση (Phi Movement) χλδ = Μηδέν κίνηση

24

25

26 Τοπική Απόσταση Ερεθισµάτων Όσο µεγαλύτερη είναι η απόσταση των ερεθισµάτων στο χώρο, τόσο µικρότερη πρέπει να είναι η ΧΑΕ για την αντίληψη ιδανικής κίνησης.

27

28

29 Σύνθετες φαινοµενικές κινήσεις Φαινοµενική Ταυτότητα (Ternus)

30

31

32

33

34 Σύνθετες φαινοµενικές κινήσεις Φαινοµενική Ταυτότητα (Ternus) Ηαντίληψησύνθετωνµορφών κίνησης εξαρτάται από τη συνολική µορφή του ερεθίσµατος. Καθοδηγούµενη φαινοµενική κίνηση Ηφαινοµενική κίνηση επηρεάζεται από το γενικότερο πλαίσιο του ερεθίσµατος.

35 Προκλητή (induced) Κίνηση Ηκίνησηενόςµεγάλου πλαισίου προκαλεί αντίληψη κίνησης για ένα µικρότερο και ακίνητο αντικείµενο, στην αντίθετη κατεύθυνση. Ερέθισµα Αντίληψη

36 Αυτοκινητική (autokinetic) Κίνηση Ένα ακίνητο φωτεινό ερέθισµα (σε σκοτεινό χώρο) θα φανεί ότι κινείται σε τυχαίες κατευθύνσεις. Αιτία: οι ασυνείδητες σακκαδικές κινήσεις του µατιού. Η αυτοκινητική κίνηση επηρεάζεται από την υποβολή. Τεχνική της αυτοκινητικής λέξης.

37 Κινητικά Μεταφαινόµενα (aftereffects) H πλάνη του καταρράκτη (waterfall illusion) Μεταφαινόµενο σπειροειδούς κίνησης. Τα κινητικά µεταφαινόµενα εξαρτώνται από την αµφιβληστροειδική ή την αντιλαµβανόµενη κίνηση? Anstis&Gregory (1964): Από την αµφιβληστροειδική.

38 Κινητική αντίληψη και Αντίληψη αντικειµένων Η κινητική αντίληψη βοηθά στην αποσαφήνιση της δισδιάστατης εικόνας. Η κινητική αντίληψη µπορεί έστω και χωρίς άλλες ενδείξεις βάθους, να δώσει τρισδιάστατες αντιλήψεις. Wallach: φαινόµενο κινητικού βάθους (kinetic depth effect)

39 Κινητική αντίληψη και Ισορροπία Η κινητική αντίληψη είναι κρίσιµη για τη διατήρηση της ισορροπίας. Lee & Aronson: Χρήση της ροής του οπτικού πεδίου για να επηρεάσουν την ισορροπία των υποκειµένων. Κυρίαρχος ρόλος της οπτικής αντίληψης.

40 Κινητική αντίληψη και Πλοήγηση Ποια είναι τα στοιχεία που µας επιτρέπουν να κινούµαστε µε επιτυχία στο περιβάλλον µας? 1. Οπτική ροή. 2. Κεντρικό Σηµείο ιαστολής (focus of expansion) 3. ιαστολή οπτικής γωνίας (angular expansion)