Συστηµατική Ανασκόπηση και Μετα-ανάλυση της Συσχέτισης µεταξύ Κατάθλιψης και Αντίστασης στην Ινσουλίνη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Συστηµατική Ανασκόπηση και Μετα-ανάλυση της Συσχέτισης µεταξύ Κατάθλιψης και Αντίστασης στην Ινσουλίνη"

Transcript

1 Diabetes Care 36: , 2013 Συστηµατική Ανασκόπηση και Μετα-ανάλυση της Συσχέτισης µεταξύ Κατάθλιψης και Αντίστασης στην Ινσουλίνη Carol Kan 1, Naomi Silva 1, Sherita Hill Goldern 2, 3, Ulla Rajala 4, Markuu Timonen 4, Daniel Stahl 5, Khalida Ismail 1 1 Institute of Psychiatry, King s College London, London, U.K., 2 Department of Medicine, Johns Hopkins School of Medicine, Baltimore, Maryland, 3 Department of Epidemiology, Johns Hopkins University, Bloomberg School of PublicHealth, Baltimore, Maryland, 4 Institute ofhealth Sciences,University of Oulu, Oulu, Finland, 5 Department of Biostatistics, Institute of Psychiatry, King s College London, London, U.K. Υπεύθυνος αλληλογραφίας: Carol Kan, carol.kan@kcl.ac.uk. DOI: /dc ΣΚΟΠΟΣ Η διεξαγωγή συστηµατικής ανασκόπησης και µετα-ανάλυσης µελετών παρατήρησης, δοκιµασιών ελέγχου και µη δηµοσιευµένων δεδοµένων για τη διερεύνηση του συσχετισµού µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη (Insulin Resistance - IR), καθώς η κατάθλιψη έχει βρεθεί ότι σχετίζεται µε την έναρξη διαβήτη τύπου 2. ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Πραγµατοποιήθηκε ηλεκτρονική αναζήτηση στις βάσεις δεδοµένων Medline, EMBASE και PsycINFO για µελέτες που δηµοσιεύτηκαν µέχρι το Σεπτέµβριο του ύο ανεξάρτητοι αναθεωρητές αξιολόγησαν την επιλεξιµότητα της κάθε αναφοράς βάσει προκαθορισµένων κριτηρίων συµµετοχής (σχεδιασµός µελέτης και µέτρηση κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη, εξαιρώντας τα παλιά περιστατικά διαβήτη). Τα ατοµικά µεγέθη αποτελέσµατος ήταν τυποποιηµένα και διεξήχθη µετα-ανάλυση για τον υπολογισµό του συνολικού µεγέθους αποτελέσµατος χρησιµοποιώντας τυχαία αποτελέσµατα. ιεξήχθησαν αναλύσεις και µετα-παλινδρόµηση σε υπο-οµάδες για τη διερεύνηση των οποίων πηγών ετερογένειας µεταξύ των µελετών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Από τις 967 περιλήψεις που ανασκοπήθηκαν, 21 µελέτες πληρούσαν τα κριτήρια συµ- µετοχής, από τις οποίες οι 18 είχαν τα κατάλληλα δεδοµένα για τη µετα-ανάλυση (n = ). Το συνολικό µέγεθος αποτελέσµατος (95% CI) ήταν 0,19 (0,11-0,27) µε σηµαντική ετερογένεια (Ι2 = 82,2%) χρησιµοποιώντας το µοντέλο τυχαίων αποτελεσµάτων. Η ετερογένεια µεταξύ των µελετών δεν ερµηνεύτηκε από την ηλικία ή το φύλο, αλλά µπορεί να εξηγηθεί, εν µέρει, από τις µεθόδους αξιολόγησης της κατάθλιψης και της αντίστασης στην ινσουλίνη. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Παρατηρήθηκε ένας µικρός, αλλά σηµαντικός συγχρονικός συσχετισµός µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη, παρά την ετερογένεια µεταξύ των µελετών. Οι µηχανισµοί παθοφυσιολογίας και η κατεύθυνση αυτού του συσχετισµού χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης χρησιµοποιώντας µια τελολογικά σχεδιασµένη προοπτική µελέτη ή µια µελέτη παρέµβασης σε δείγµατα µε υψηλό κίνδυνο για διαβήτη. [32] Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήµης

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ H κατάθλιψη είναι τουλάχιστον δύο φορές πιο συχνή στα άτοµα µε διαβήτη συγκριτικά µε το γενικό πληθυσµό (1) και σχετίζεται µε ανεπιθύµητες ενέργειες στα αποτελέσµατα του διαβήτη, συµπεριλαµβανοµένων του ελλιπούς γλυκαιµικού ελέγχου (2), των επιπλοκών (3) και των υψηλότερων ποσοστών θνησιµότητας (4,5). Η κατάθλιψη φαίνεται να είναι παρούσα ακό- µα και στο στάδιο του προδιαβήτη στο συνεχές του διαβήτη τύπου 2 (type 2 diabetes mellitus- Τ2DM) µε το σύνολο των δεδοµένων να υποδεικνύει ότι η κατάθλιψη στο µη διαβητικό πληθυσµό σχετίζεται ανεξάρτητα µε έναν κατά 37-60% αυξηµένο προοπτικό κίνδυνο ανάπτυξης Τ2DM (6). Η αντίσταση στην ινσουλίνη (IR) είναι ένα στάδιο του προδιαβήτη. Έχουν λάβει χώρα διάφορες µελέτες που εξετάζουν το συσχετισµό µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη. Αυτές οι µελέτες έχουν φέρει αµφιλεγόµενα αποτελέσµατα. Στόχος της παρούσας ανασκόπησης είναι να διεξαχθεί µια συστηµατική σύνθεση και µετα-ανάλυση των στοιχείων που αποδεικνύουν το συσχετισµό µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη. Ένας θετικός συσχετισµός θα αύξανε την πιθανότητα ενός βιολογικού συνδέσµου µεταξύ κατάθλιψης και διαβήτη και θα πρότεινε έναν εν δυνάµει τροποποιήσιµο στόχο για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2. ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Η συστηµατική ανασκόπηση και µετα-ανάλυση διεξήχθη σύµφωνα µε τις οδηγίες για Συστηµατικές Ανασκοπήσεις και Μετα-Αναλύσεις PRISMA (7). Πηγές δεδοµένων και επιλογή µελετών Πραγµατοποιήθηκε αναζήτηση στις ακόλουθες ηλεκτρονικές βάσεις δεδοµένων MEDLINE (1948 έως Σεπτέµβριος 2011), EMBASE (1947 έως Σεπτέµβριος 2011) και PsycINFO (1806 έως Σεπτέµβριος 2011) για την αναγνώριση σχετικών µελετών. Τα στοιχεία αναζήτησης βασίστηκαν στην καθιερωµένη ορολογία χρησι- µοποιώντας ορισµούς από τη βάση Cochrane όπου ήταν δυνατό και ήταν οι εξής: διαβήτης, κατάθλιψη, αντίσταση στην ινσουλίνη και ευαισθησία στην ινσουλίνη. Ανασκοπήθηκαν οι τίτλοι και/ή οι περιλήψεις για τον αποκλεισµό των εµφανώς άσχετων µελετών. Λήφθηκαν κατόπιν τα πλήρη κείµενα των εναποµεινάντων µελετών και διαβάστηκαν πλήρως από δύο ανεξάρτητους µελετητές (C.K. και N.S.) για να καθοριστεί αν οι έρευνες πληρούσαν τα κριτήρια συµµετοχής. Οι διαφωνίες επιλύθηκαν από τρίτο µελετητή (Κ.Ι.), ο οποίος ανεξάρτητα εξέτασε τις µελέτες. Ελέγχθηκαν επίσης οι λίστες της βιβλιογραφίας των µελετών που εξέταζαν το εν λόγω ζήτηµα για επιπλέον δηµοσιεύσεις, ενώ έγινε επικοινωνία µε τους αντίστοιχους συγγραφείς για επιπλέον πληροφορίες αναφορικά µε τις δηµοσιευµένες και µη µελέτες. Κριτήρια συµµετοχής στην ανασκόπηση Οι περιλήψεις θεωρήθηκαν επιλέξιµες για την πλήρη εξαγωγή δεδοµένων, αν η µελέτη πληρούσε όλα τα ακόλουθα κριτήρια: α) αναφερόταν συσχετισµός µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη (συµπεριλαµβανοµένου του αντίστροφου, της χαµηλής ευαισθησίας στην ινσουλίνη), β) το δείγµα αποτελούνταν ενήλικους ( 18 ετών) και γ) ο σχεδιασµός αφορούσε συγχρονική, παρατήρησης ή τυχαιοποιηµένη ελεγχόµενη µελέτη. Τέλος, δεν συµπεριλήφθηκαν οι µελέτες που απέκλειαν ασθενείς µε κατάθλιψη στην αναφορά ή αποτελούνταν µόνο από ασθενείς µε διαβήτη (ή όπου δεν ήταν δυνατό να διακριθούν οι διαβητικοί από τους µη διαβητικούς συµµετέχοντες). Εξαγωγή δεδοµένων Χρησιµοποιώντας ένα τυποποιηµένο δελτίο εξαγωγής δεδοµένων, από τις µελέτες εξήχθησαν και καταγράφηκαν οι ακόλουθες πληροφορίες (εφόσον ήταν διαθέσι- µες): συγγραφείς, έτος δηµοσίευσης, χώρα προέλευσης, σχεδιασµός µελέτης, συνολικό µέγεθος δείγµατος µη διαβητικών συµµετεχόντων, ηλικία, φύλο, µέθοδοι αξιολόγησης αντίστασης στην ινσουλίνη, µέθοδοι αξιολόγησης κατάθλιψης και είδος συγχυτικών παραγόντων. Πραγ- µατοποιήθηκε επικοινωνία µε τους συγγραφείς ώστε να επιβεβαιωθεί αν τα παλιά περιστατικά διαβήτη αποκλείονταν στην αναφορά. Έγινε, επίσης, προσπάθεια να βρεθούν τα ελλιπή ή χαµένα δεδοµένα στις δηµοσιευµένες έρευνες µέσω σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις. Εάν παρουσιάζονταν πολλαπλές εκτιµήσεις κινδύνου σε ένα έγγραφο, επιλεγόταν η µη προσαρµοσµένη εκτίµηση για τη βασική µετα-ανάλυση, καθώς ορισµένες µελέτες είχαν προσαρµογή για κύριους συγχυτικούς παράγοντες, όπως οικογενειακό ιστορικό και παχυσαρκία, ενώ άλλες όχι, καθιστώντας αµφιλεγόµενη την άµεση σύγκριση εκτιµήσεων. Η αναφορά µη προσαρµοσµένων εκτιµήσεων επίσης µειώνει τα σφάλµατα επιλεκτικής αναφοράς προσαρµοσµένων εκτιµήσεων σε κύριες µελέτες και τη δυνατότητα υπερ-προσαρµογής µε πολλαπλούς συγχυτικούς παράγοντες, το οποίο µπορεί να αποτελεί αιτιολογική συνάφεια για τα αποτελέσµατα της κατάθλιψης στην αντίσταση στην ινσουλίνη, όπως η παχυσαρκία (8). Οι µελέτες που ήταν γραµµένες σε γλώσσα άλλη της αγγλικής µεταφράστηκαν από επαγγελµατίες της ψυχικής υγείας που µιλούσαν άπταιστα τη γλώσσα αυτή. Αξιολόγηση ποιότητας εν υφίσταται οµόφωνη συναίνεση για το ποια είναι η καλύτερη τυποποιηµένη µέθοδος αξιολόγησης της ποιότητας των µελετών παρακολούθησης και χρησιµοποιήθηκαν οι οδηγίες PRISMA για τυχαιοποιηµένες ελεγχόµενες µελέτες (7) και MOOSE για µετα-αναλύσεις µελετών παρατήρησης στην επιδηµιολογία (9) για να εξεταστεί η ποιότητα των µελετών. Αυτό περιλαµβάνει την επάρκεια του σχεδιασµού της µελέτης (προοπτική [34] Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήµης

3 συγχρονική, παρατήρησης και τυχαιοποιηµένη ελεγχό- µενη µελέτη µε επαρκή οµάδα ελέγχου), τη στρατολόγηση του δείγµατος, την επικύρωση της κατάθλιψης και της αντίστασης στην ινσουλίνη, όπως επίσης τον έλεγχο για συγχυτικούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, η κοινωνικοοικονοµική κατάσταση και ο δείκτης µάζας σώµατος ( ΜΣ). Η ποιότητα των µελετών δεν συνοψίστηκε µε κάποια βαθµολογία, καθώς η προσέγγιση αυτή έχει κριθεί ότι δίνει ίδια αξία σε διαφορετικές πλευρές της µεθοδολογίας (10), αλλά έγινε επίσηµη αξιολόγηση του κινδύνου σφαλµάτων και της ισχύς των αποδεικτικών στοιχείων σύµφωνα µε τις οδηγίες της Υπηρεσίας Ερευνών και Ποιότητας στην Υγεία (AHRQ) (11). Μια µελέτη θεωρούνταν υψηλής ποιότητας όταν ο σχεδιασµός της ήταν προοπτικός, χρησιµοποιούνταν η µέθοδος της διαδοχικής ή τυχαίας δειγµατοληψίας, η επιβεβαίωση της κατάθλιψης γινόταν µέσω δοµηµένης διαγνωστικής συνέντευξης βάσει ICD (12) ή DSM (13) και λαµβάνονταν υπόψη οι συγχυτικοί παράγοντες διαβήτη και κατάθλιψης (ηλικία, φύλο, εθνικότητα, ΜΣ/περιφέρεια µέσης, κοινωνικοοικονοµική κατάσταση, σωµατική δραστηριότητα). Σύνθεση και ανάλυση δεδοµένων Οι µετα-αναλύσεις πραγµατοποιήθηκαν µε το λογισµικό Stata 10.1 και 11.1 (14,15) µε οδηγίες χρήστη για µετα-αναλύσεις: metan, metainf, metabias, metarim και metareg (16). Χρησιµοποιήθηκε η προσέγγιση Cohen d για τον υπολογισµό του κύριου µεγέθους αποτελέσµατος, καθώς επιτρέπει στα δεδοµένα από διαφορετικές πλατφόρµες να συνδυάζονται χωρίς τη χρήση κανονικοποίησης και µπορούν να µετατραπούν από διαφορετικά µεγέθη αποτελέσµατος. Υπολογίστηκε από την πλειονότητα των συνόλων δεδοµένων µε τη µέση διαφορά στην αντίσταση στην ινσουλίνη µεταξύ των οµάδων µε και χωρίς κατάθλιψη προς το συνολικό SD. Το SE της τυποποιηµένης εκτίµησης αποτελέσµατος κάθε µελέτης υπολογίστηκε από το εκτιµώµενο αποτέλεσµα και το µέγεθος της οµάδας της µελέτης σύµφωνα µε τον τύπο των Cooper and Hedges (17). Αν αντ αυτού αναφερόταν ο συντελεστή συσχέτισης Pearson (rp), µετατρεπόταν σε Cohen d µε τον τύπο µετατροπής του Cohen (1988): d = Ο 4r2/ (1-r2). Η διακύµανση υπολογίστηκε µε τον τύπο Vd = 4Vr /(1-r2)3 όπου Vr είναι η διακύµανση του rp. Η ίδια µετατροπή εφαρµόστηκε στους συντελεστές συσχέτισης Spearman (rs) εφόσον το rp είναι ίσο µε το rs χρησιµοποιώντας δεδοµένα βαθµού ή είναι ελαφρώς µικρότερα αν τα δεδοµένα κατανέµονται διωνυµικά (18). Σε µια µελέτη (19), χρησιµοποιήθηκε η στατιστική z της δοκιµασίας U κατά Mann-Whitney για τη µετατροπή z σε r χρησιµοποιώντας την µετατροπή Fischer r = z/ Οn (20) και ύστερα µετατρέποντας το r σε Cohen d χρησιµοποιώντας τον πιο πάνω τύπο. Τα αποτελέσµατα που αναφέρονταν σε λόγους πιθανοτήτων µετατράπηκαν σε Cohen d χρησιµοποιώντας τη µέθοδο που συστήνουν οι Borenstein et al. (21), d = 1n(OR) X Ο3/π. Η σχετική διακύµανση του d µπορεί τότε να είναι V(d) = V1n(OR) X Ο3/π2 και SEΟV(d). Τα µεγέθη αποτελέσµατος και τα SE των µελετών συγκεντρώθηκαν χρησιµοποιώντας µοντέλα τυχαίων αποτελεσµάτων. Επιλέχθηκαν τα µοντέλα τυχαίων αποτελεσµάτων µετα-ανάλυσης καθώς αναµένεται ετερογένεια δεδοµένων των διαφορών στους πληθυσµούς των µελετών και στις διαδικασίες. Η υπόθεση της οµοιογένειας των πραγµατικών µεγεθών των αποτελεσµάτων αξιολογήθηκε µε δοκιµασία Cochrane Q (22) και ο βαθ- µός ασυνέπειας στις µελέτες υπολογίστηκε µε το δείκτη Ι2 (23). Το Ι2 περιγράφει το ποσοστό της συνολικής διακύµανσης στις µελέτες που οφείλεται στην ετερογένεια και όχι στο σφάλµα δείγµατος και ποικίλει από 0% (καµία ασυνέπεια) έως 100% (υψηλή ασυνέπεια) µε τις τιµές του 25, 50 και 75% να υποδεικνύουν τη χαµηλή, τη µέτρια και την υψηλή ετερογένεια (23). ιεξήχθη ύστερα a priori ανάλυση µετα-παλινδρόµησης για να αξιολογηθεί αν τα συµπεράσµατα ήταν ευαίσθητα στο περιορισµό µελετών σε υπο-οµάδες που µπορεί να τροποποιούσαν το µέγεθος αποτελέσµατος: α) µέση ηλικία, β) φύλο, γ) µέθοδος αξιολόγησης κατάθλιψης, δ) µέθοδος αξιολόγησης αντίστασης στην ινσουλίνη. Χρησιµοποιήθηκαν µοντέλα τυχαίου αποτελέσµατος για να επιτραπεί η υπολειπόµενη ετερογένεια µεταξύ των ποσοστών τριβής, το οποίο δεν µοντελοποιήθηκε από τις επεξηγηµατικές µεταβλητές (24). ιεξήχθη επίσης µια δευτερογενής ανάλυση των προσαρµοσµένων και αντίστοιχα µη προσαρµοσµένων δεδοµένων όταν ήταν δυνατόν χρησιµοποιώντας τα µοντέλα τυχαίου αποτελέσµατος. Έλαβαν χώρα αναλύσεις ευαισθησίας για να υπολογιστεί η σχετική επίδραση της κάθε µελέτης στο συνολικό µέγεθος αποτελέσµατος χρησιµοποιώντας τη λειτουργία metainf του λογισµικού STATA (16). Η παρουσία σφαλµάτων δηµοσίευσης για την υπόθεση ενός συσχετισµού µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη αξιολογήθηκε ανεπίσηµα από οπτική εξέταση των διαγραµµάτων χοάνης (25) και επιβεβαιώθηκε µε την προσαρµοσµένη συσχέτιση βαθµού Begg (26), όπως εφαρµόστηκε στο metabias. Η µη παραµετρική µέθοδος «trim and fill» χρησιµοποιήθηκε για την εκτίµηση του αριθµού των υποθετικών µελετών που έλλειπαν λόγω πιθανών σφαλµάτων δηµοσίευσης και εφαρµόστηκε στο metrim του προγράµµατος STATA (16). Πρόκειται για ανάλυση ευαισθησίας εφόσον βασίζεται σε ισχυρή συµ- µετρική υπόθεση µπορεί να επηρεαστεί από την παρουσία ισχυρής ετερογένειας µεταξύ των οµάδων (27). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Επιλογή µελετών Το διάγραµµα ροής παρουσιάζεται στο Σχήµα 1. Η αναζήτηση στη βιβλιογραφία απέδωσε 962 µελέτες. Μετά από ανασκόπηση του τίτλου και της περίληψής τους, 38 εξ αυτών πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής και λήφθη- Τόµος 6 - Τεύχος 3 [35]

4 Αναζήτηση σε βάση δεδοµένων (n=962) -Medline (n=439) -Embase (n=523) -PsycINFO (n=0) Αποτελέσµατα έρευνας συνδυασµένα που αφαιρέθηκαν µετά από αναπαραγωγή (n=771) Μελέτη και αξιολόγηση πλήρους κειµένου Μελετών σύµφωνα µε κριτήρια συµµετοχής (n=38) Μελέτες που συµπεριλήφθηκαν από αναζήτηση σε βάση δεδοµένων (n=17) Αναπαραγωγή (n=191) -στη Medline (n=6) -στην Embase (n=6) -µεταξύ της Medline και της Embase (n=176) Αποκλεισµός (n=733) -βάσει τίτλου (n=625) - βάσει σύνοψης (n=108) Αποκλεισµός (n=21) -ακατάλληλος σχεδιασµός µελέτης (n=1) -ακατάλληλος πληθυσµός δείγµατος (n=4) -όχι/ακατάλληλη οµάδα ελέγχου (n=5) -όχι µέτρηση κατάθλιψης (n=1) -όχι/ακατάλληλη µέτρηση αντίστασης στην ινσουλίνη (n=10) Μη ηλεκτρονική αναζήτηση µέσω βιβλιογραφίας συµπεριλαµβανοµένων µελετών (n=5) Αποκλεισµός (n=1) -όχι µέτρηση αντίστασης στην ινσουλίνη Μελέτες που συµπεριλήφθηκαν στην ανασκόπηση (n=21) Σχήµα 1 ιάγραµµα ροής συστηµατικής ανασκόπησης. καν για ανασκόπηση του πλήρους κειµένου. Από αυτές, οι 21 µελέτες αποκλείστηκαν από τη συστηµατική έρευνα, καθώς πλέον δεν πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής. Η έρευνα για επιπλέον µελέτες στη βιβλιογραφία των άρθρων που περιλήφθηκαν έφερε ακόµα πέντε µελέτες, από τις οποίες οι τέσσερις πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής. Συνολικά 21 µελέτες συµπεριλήφθηκαν στη συστηµατική ανασκόπηση και τα δεδοµένα που λήφθηκαν συνοψίζονται στον Πίνακα 1. Τρεις µελέτες αποκλείστηκαν από τη µετα-ανάλυση. Η µία µελέτη δηµοσιεύτηκε ως σύνοψη (28) και δεν περιλάµβανε πληροφορίες για τη µέθοδο δειγµατοληψίας, τα κλινικά χαρακτηριστικά αναφοράς του πληθυσµού δείγµατος και το µέτρο της κατάθλιψης. Τα δεδο- µένα από δύο µεγάλες µελέτες κοόρτης παρουσιάζονταν σε τεταρτηµόρια (29,30) και τα πρωτογενή δεδοµένα δεν ήταν διαθέσιµα για να δηµιουργήσουν ένα τυποποιηµένο µέγεθος δείγµατος. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα 18 µελέτες να συµπεριληφθούν στη µετα-ανάλυση. Μετά από περαιτέρω εξέταση, µία µελέτη διαπιστώθηκε ότι αποτελούνταν από δύο ξεχωριστές µελέτες που χρησιµοποιούσαν δύο διαφορετικούς πληθυσµούς (31), οι οποίες, ως εκ τούτου, χωρίστηκαν σε διαφορετικά σύνολα δεδοµένων. Το δείγµα για έξι µελέτες χωρίστηκε σε κανονική/διαταραγµένη ανοχή στη γλυκόζη (32,33) και άνδρες/γυναίκες (19,34-36), αποφέροντας επιπλέον έξι σύνολα δεδοµένων. Ο ολικός αριθµός των συνόλων δεδοµένων στις µετα-αναλύσεις έφτασε τα 25. Ποιοτική σύνοψη Από τα 25 σύνολα δεδοµένων που περιλαµβάνονται στη µετα-ανάλυση, το ένα προερχόταν από µια προοπτική διαχρονική µελέτη κοόρτης (37), τα έξι ήταν από µελέτες ασθενών-µαρτύρων (31,38-41) και τα 18 ήταν συγ- [36] Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήµης

5 χρονικές µελέτες (19,32-36,42-47). Τέσσερα σύνολα δεδοµένων βασίστηκαν σε κλινικές διαγνώσεις χρησι- µοποιώντας DSM-IV, έξι χρησιµοποίησαν ηµιδοµηµένες διαγνωστικές συνεντεύξεις και 15 χρησιµοποίησαν κλίµακες αυτοαναφοράς για την κατάθλιψη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη αναφερόταν σε 18 σύνολα δεδοµένων ενώ σε 7 σύνολα δεδοµένων µετρήθηκε η ευαισθησία στην ινσουλίνη. Τα περιγραφικά δεδοµένα από τα σύνολα δεδοµένων συνοψίζονται στον Πίνακα 1. Μετα-ανάλυση Συνολικά 25 σύνολα δεδοµένων (n = ) παρείχαν µη προσαρµοσµένα δεδοµένα για το συσχετισµό µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη σε ενήλικες χωρίς διαβήτη. Μια µετα-ανάλυση τυχαίων αποτελεσµάτων αποκάλυψε µια µικρή εκτίµηση των µέσων τυποποιηµένων µεγεθών αποτελέσµατος (d = 0,19 [95% CI: 0,11-0,27]) (Σχήµα 2), µε τα µεγέθη να ποικίλουν από d = -0,56 έως d = 1,37. Η ετερογένεια µεταξύ των µελετών ήταν στατιστικά σηµαντική (Q (24) = 134,83, Ρ < 0,0001) και µεγάλη (Ι2 = 82,2%). Ανάλυση υπο-οµάδων και µετα-παλινδρόµηση. ιεξήχθη µια σειρά από αναλύσεις και µετα-παλινδρόµηση υπο-οµάδων τυχαίου αποτελέσµατος για να εξεταστεί αν ο συσχετισµός µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη ποίκιλε στις δηµογραφικές οµάδες και στις µεθόδους εκτίµησής τους. Η ηλικία (β = -0,002 ανά έτος, t = -0,50, Ρ = 0,62) ή το φύλο (β = 0,0006, t = 0,33, Ρ = 0,74) δεν άλλαξαν σηµαντικά τον παρατηρούµενο συσχετισµό µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη. Με το µοντέλο τυχαίων αποτελεσµάτων παρατηρήθηκε ένα ακόµα µεγαλύτερο µέγεθος αποτελέσµατος για τις διαγνωστικές συνεντεύξεις απ ότι για τα µέτρα αυτο-αναφοράς (0,46 [0,22-0,71] έναντι 0,13 [0,05-0,21]) και η διαφορά ήταν στατιστικά σηµαντική στη µετα-παλινδρόµηση (z = 2,22, Ρ < 0,0001). ιαπιστώθηκε µεγαλύτερο µέγεθος αποτελέσµατος µε την ευαισθησία της ινσουλίνης ως µέτρο αντίστασης στην ινσουλίνη σε σύγκριση µε µελέτες που χρησιµοποιούσαν µοντέλο οµοιόστασης για την αξιολόγησή της () ή HOMA2-IR τεστ (0,32 [0,12-0,53] έναντι 0,17 [0,08-0,26]) και η διαφορά ήταν σηµαντική (z = 4,70, Ρ < 0,001). Ο παρατηρούµενος συσχετισµός µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη παρέµεινε στατιστικά σηµαντικός σε όλες τις αναλύσεις υπο-οµάδων. ευτερογενής ανάλυση. Από τα 17 σύνολα δεδοµένων µε τους συγχυτικούς παράγοντες να εµπεριέχονται, αποκλείστηκαν τρεις µελέτες από τη δευτερογενή ανάλυση. Η κατάθλιψη και η αντίσταση στην ινσουλίνη δεν ήταν το κύριο αποτέλεσµα σε µια από τις µελέτες (40) και, ως εκ τούτου, ο συσχετισµός δεν προσαρµόστηκε για το συγχυτικό παράγοντα που µετρούνταν, ενώ δύο άλλες µελέτες παρουσίασαν τα δεδοµένα τους σε τεταρτηµόρια (45,46) και τα πρωτογενή δεδοµένα δεν ήταν διαθέσιµα για να δηµιουργήσουν ένα τυποποιηµένο µέγεθος αποτελέσµατος. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να συµπεριληφθούν 14 σύνολα δεδοµένων στη δευτερογενή µετα-ανάλυση τυχαίων αποτελεσµάτων. Η εκτίµηση των µέσων τυποποιηµένων µεγεθών αποτελέσµατος ήταν 0,11 (0,04-0,17) για τα µη προσαρµοσµένα σύνολα δεδοµένων (n = ) και 0,02 (-0,02 έως 0,07) για τα προσαρµοσµένα σύνολα δεδοµένων (n = ) (Σχήµα 3). Ανάλυση ευαισθησίας και συστηµατικά σφάλµατα δηµοσίευσης. Η ισχύς της εκτίµησης εξετάστηκε από την επακόλουθη αφαίρεση κάθε µελέτης και αναλύοντας ξανά τα υπολειπόµενα σύνολα δεδοµένων. Τα εκτιµώµενα µεγέθη αποτελέσµατος ποίκιλαν από d = 0,14 έως d = 0,21, µε όλα τα µεγέθη αποτελέσµατος να είναι σηµαντικά διαφορετικά από το 0, υποδεικνύοντας ότι το σηµαντικό µέγεθος αποτελέσµατος δεν καθορίζεται από µια µόνο µελέτη. Η ανάλυση ευαισθησίας για τη δευτερογενή ανάλυση επίσης αποκάλυψε ότι καµία µελέτη δεν είχε επαρκή επίδραση στο µέγεθος αποτελέσµατος για τα προσαρµοσµένα και µη προσαρµοσµένα σύνολα δεδοµένων. Υπήρχαν στοιχεία που έδειχναν την ύπαρξη συστηµατικών σφαλµάτων δηµοσίευσης σχετικά µε µελέτες για την κατάθλιψη και την αντίσταση στην ινσουλίνη από οπτική εξέταση των διαγραµµάτων χοάνης και του συντελεστή Begg (z = 2,22, Ρ = 0,027). Η µέθοδος ευαισθησίας trim and fill παρήγαγε εκτιµήσεις από εννέα υποθετικά αρνητικές µη δηµοσιευµένες µελέτες. Τα «συστηµατικά σφάλµατα δηµοσίευσης» διόρθωσαν το µέγεθος αποτελέσµατος που µειώθηκε στο 0,07 (-0,02 σε 0,16) και αυτό δεν ήταν σηµαντικό (Ρ = 0,117). Κίνδυνος σφαλµάτων και ισχύς τεκµηρίων εδοµένου ότι οι περισσότερες µελέτες ήταν συγχρονικές και όλες ήταν µελέτες παρατήρησης, ο γενικός κίνδυνος σφαλµάτων ήταν µέτριος έως υψηλός και η ποιότητα της µελέτης καλή. Το γενικό µέγεθος της συσχέτισης ήταν µικρότερο και υπήρχε ουσιαστική ετερογένεια µεταξύ των µελετών, αλλά η εκτίµηση ήταν ακριβής, όπως δείχνουν τα στενά CI και το µέγεθος συσχετισµού για τα διαγνωστικά κριτήρια για την κατάθλιψη ήταν µεγαλύτερο απ ότι τα µέτρα αυτο-αναφοράς κατάθλιψης. Αυτό υποδεικνύει ότι η ισχύς των δεδοµένων είναι χαµηλή έως µέτρια. ΣΥΖΗΤΗΣΗ Βασικά ευρήµατα Η παρούσα µελέτη αντιπροσωπεύει µια από τις πρώτες συστηµατικές ανασκοπήσεις και µετα-αναλύσεις των στοιχείων που αφορούν τη συσχέτιση µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη, χρησιµοποιώντας δεδοµένα από µελέτες παρακολούθησης, ελεγχόµενες µελέτες και µη δηµοσιευµένα δεδοµένα. Παρατηρήθηκε µια µικρή, αλλά σηµαντική συσχέτιση µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη που µειώθηκε Τόµος 6 - Τεύχος 3 [37]

6 Πίνακας Συνοπτικός πίνακας βασικών µελετών που συµπεριλήφθηκαν στη συστηµατική ανασκόπηση Πρώτος συγγραφέας, έτος, χώρα Adriaanse, 2006, Ολλανδία Chiba, 2000, Ιαπωνία Περιβάλλον, πληθυσµός µελέτης Κοινότητα, IGT Κοινότητα, NGT Νοσοκοµείο, υποκείµενα µε κατάθλιψη και υγιείς µάρτυρες Εξωτερικοί ασθενείς, NGT Σχεδιασµός µελέτης, επιλογή δείγµατος Συγχρονική, τυχαία Συγχρονική, τυχαία Ασθενείς-µάρτυρες, διαδοχική Ασθενείς-µάρτυρες, διαδοχική Μέγεθος δείγµατος α Ηλικίαγ, µέση τιµή (SD) δ ή εύρος ,8 (12,8) 48,7 (8,6) Άνδρες/ γυναίκεςγ 84/75 129/ /78 138/82 Everson-Rose, 2004, ΗΠΑ Gilbey*, 2011, Η.Β. Golden, 2007, ΗΠΑ Holt β, 2009, Η.Β. Κοινότητα, µεσήλικες γυναίκες Κλινική παχύσαρκων, παχύσαρκοι Κοινότητα, κάτοικοι περιοχής Κοινότητα, άνδρες Κοινότητα, γυναίκες Προοπτική διαχρονική κοόρτη, τυχαιοποιηµένη συµπληρωµατικά µε την τεχνική χιονοστιβάδας Συγχρονική, διαδοχικά Συγχρονική, τυχαία και διαδοχικά, συµπληρω- µατικά µε την τεχνική χιονοστιβάδας Κοόρτη γέννησης, διαδοχική Κοόρτη γέννησης, διαδοχική * ,4 (2,7) NA 61,7 (10,3) 65,7 (2,9) 66,6 (2,7) 0/2.662 NA 2.684/ /0 0/625 Hung, 2007, Ταϊβάν Kahl, 2005, Γερµανία Kauffman, 2005, ΗΠΑ Krishnamurthy, 2008, ΗΠΑ Lawlor*, 2003, Η.Β. Νοσηλευόµενοι ασθενείς και προσωπικό Ασθενείς και συµµετέχοντες από Πανεπιστήµιο Εξωτερικοί ασθενείς, γυναίκες στη γυναικολογική κλινική Κοινότητα, προεµµηνοπαυσιακές γυναίκες Κοινότητα, γυναίκες Μάρτυρες-ασθενείς, διαδοχική Μάρτυρες-ασθενείς, διαδοχική Μάρτυρες-ασθενείς, διαδοχική * 23,3 (0,12) 28,8 (5,4) ,6 (7,0) /0 0/38 0/21 0/80 0/4.286 Lawlor*, 2005, Η.Β. Κοινότητα, άνδρες Προοπτική κοόρτη, διαδοχική 2.512* /0 Okamura, 2000, Ιαπωνία Ασθενείς και προσωπικό Μάρτυρες-ασθενείς, διαδοχική 33 44,8 (13,2) 20/13 Pan, 2008, Κίνα Κοινότητα, κάτοικοι περιοχής ,4 (6,0) 1.236/1.602 Pearson, 2010, Αυστραλία Κοινότητα, άνδρες ,1 (2,5) 833/0 Κοινότητα, γυναίκες ,9 (2,7) 0/899 Roos, 2007, Σουηδία Schlotz β, 2007, Η.Β. Shen, 2011, ΗΠΑ Timonen, 2005, Φινλανδία Timonen, 2006, Φινλανδία Κοινότητα, γυναίκες µε παράγοντες κινδύνου διαβήτη τύπου 2 Κοινότητα, κάτοικοι περιοχής Κοινότητα, άνδρες Κοινότητα, γυναίκες Κοινότητα, NGT Κοινότητα, IGT Κοινότητα, άνδρες Συχρονική, διαδοχική Στρωµατοποιηµένη, Στρωµατοποιηµένη, ,0 (5,1) 64,4 (2,6) 29,6 (0,0) 29,7 (0,0) 61,8 (0,7) 61,7 (0,7) 31,3 (0,4) 0/ / /0 0/ /206 35/ /0 Κοινότητα, γυναίκες ε 31,3 (0,4) 0/3.013 Timonen,2007, Φινλανδία Στρατιωτικοί, άνδρες ,2 (1) 1.086/0 BDI: Ερωτηµατολόγιο Κατάθλιψης Beck, CES-D: Κέντρο για την Κλίµακα Κατάθλιψης Επιδηµιολογικών Μελετών, CHD: Στεφανιαία Νόσος, CI: Κλινική Συνέντευξη, CIDI: Σύνθετη ιεθνής ιαγνωστική Συνέντευξη, CRP: C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, DI: ιαγνωστική Συνέντευξη, EQ5D: EuroQuality 5 ιαστάσεων της Ζωής, GHQ: Ερωτηµατολόγιο Γενικής Υγείας, HAD-D: Κλινική Άγχους και Κλίµακα-Υποκλίµακα Κατάθλιψης για την κατάθλιψη, HAM-D: Κλίµακα Εκτίµησης του Hamilton για την Κατάθλιψη, HRQoL-MH: Ποιότητα Ζωής που σχετίζεται µε την Υγεία-Ψυχικής Υγείας, HSCL-25: Λίστα Ελέγχου Συµπτωµάτων Hopkins-25, IGT: διαταραγµένη ανοχή στη γλυκόζη, NA: Μη διαθέσιµα, NGT: φυσιολογική ανοχή γλυκόζης, PCOS, σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών, R-BDI: Αναθεωρηµένη Κλίµακα Κατάθλιψης του Beck, SCID: οµηµένη Κλινική Συνέντευξη για το ιαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών ιαταραχών, SES: κοινωνικοοικονοµική κατάσταση, SR: αυτο-αναφορά, SRSD: Αυτο-αξιολόγηση συµπτωµάτων κατάθλιψης, SBP: συστολική αρτηριακή πίεση, WHR: αναλογία µέσης-ισχίων, ZSDS: Κλίµακα Αυτο-αξιολόγησης [38] Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήµης

7 Στοιχεία σφαλµάτων επιλογής Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη Μέτρηση IR Αξιολόγηση κατάθλιψης (µέτρηση) SR (CES-D) Προσαρµογή για συγχυτικούς παράγοντες Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη Μη αντιπροσωπευτική οµάδα ελέγχου SR (CES-D) CI Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη SR (ZSDS) Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη Κανένα στοιχείο για µέθοδο δείγµατος ή κλινικά χαρακτηριστικά αναφοράς Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη, µικρός αριθµός υποκειµένων µε κατάθλιψη (17/1.578 β ) Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη, µικρός αριθµός υποκειµένων µε κατάθλιψη (20/1.417 β ) Μη αντιπροσωπευτική οµάδα ελέγχου Μη αντιπροσωπευτική οµάδα ελέγχου Ελάχιστο µοντέλο SR (CES-D) CI SR (CES-D, χρήση αντικαταθλιπτικών) SR (HAD-D) SR (HAD-D) CI DI (SCID I/II) Ηλικία, εθνικότητα, περιφέρεια µέσης, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, αντικαταθλιπτικά, φάρµακα για νευρικές διαταραχές, τόπος Ηλικία, φύλο, εθνικότητα, ΜΣ, SES, τρόπος ζωής, µεταβολισµός, φλεγµονή, τόπος Ηλικία, ΜΣ, SES, κάπνισµα, αλκοόλ Ηλικία, ΜΣ, SES, κάπνισµα, αλκοόλ Ηλικία CI DI (SCID) εν παρέχεται αιτιολόγηση για την παρουσίαση των αποτελεσµάτων σε τεταρτηµόρια εν παρέχεται αιτιολόγηση για την παρουσίαση των αποτελεσµάτων σε τεταρτηµόρια Μη αντιπροσωπευτική οµάδα ελέγχου Υψηλή µη συµµετοχή κατά την παρακολούθηση (25% της αρχικής κοόρτης δείγµατος),µικρός αριθµός των υποκειµένων µε κατάθλιψη (45/833) Υψηλή µη συµµετοχή κατά την παρακολούθηση (25% της αρχικής κοόρτης δείγµατος) εν παρέχεται η αιτιολόγηση για την παρουσίαση των αποτελεσµάτων σε τεταρτηµόρια Στοιχεία σφαλµάτων επιλογής εν περιγράφεται η επιλογή των υποδειγµάτων, µικρός αριθµός υποκειµένων µε κατάθλιψη (16/279) εν περιγράφεται η επιλογή των υποδειγµάτων, µικρός αριθµός υποκειµένων µε κατάθλιψη (18/358) Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη Μη συµµετοχή στην παρακολούθηση ανεξήγητη Πιθανές επιδράσεις υγιούς προσωπικού Ελάχιστο µοντέλο HOMA2-IR QUICKI QUICKI QUICKI QUICKI QUICKI SR (EQ5D, παλαιότερη κατάθλιψη, χρήση αντικαταθλιπτικών) SR (GHQ) CI SR (CES-D) DI (CIDI) DI (CIDI) DI (CIDI) SR (HRQoL-MH) DI (CIDI) DI (CIDI) SR (BDI) SR (BDI) SR (HSCL-25) SR (HSCL-25) SR (HSCL-25) Ηλικία, ΜΣ, WHR, SES, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ Ηλικία, SES, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ, χρόνος δείγµατος Ηλικία, φύλο, ΜΣ, συννοσηρότητες, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ, γεωγραφική τοποθεσία, τόπος κατοικίας Ηλικία, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ, αντικαταθλιπτικά, κατανάλωση ψαριών, σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών Ηλικία, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ, αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά από το στόµα, κατανάλωση ψαριών, σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών Ηλικία, ΜΣ, WHR, κάπνισµα, αλκοόλ, σωµατική δραστηριότητα, χρονική καθυστέρηση Ηλικία, ΜΣ, CHD, κατάθλιψη, SES, κάπνισµα, αλκοόλ Ηλικία, εθνικότητα, περιφέρεια µέσης, κάπνισµα, sbp, τριγλυκερίδια Ηλικία, εθνικότητα, περιφέρεια µέσης, κάπνισµα, sbp, τριγλυκερίδια Ηλικία, ΜΣ, εκπαίδευση, σωµατική αδράνεια, κάπνισµα, αλκοόλ Ηλικία, ΜΣ, εκπαίδευση, σωµατική αδράνεια, κάπνισµα, αλκοόλ ΜΣ, συννοσηρότητα, SES, σωµατική αδράνεια, κάπνισµα, αλκοόλ, CRP, χοληστερόλη ΜΣ, συννοσηρότητα, SES, σωµατική αδράνεια, κάπνισµα, αλκοόλ, CRP, χοληστερόλη Περιφέρεια µέσης, εκπαίδευση, σωµατική αδράνεια, αλκοόλ, κάπνισµα Κατάθλιψης κατά Zung. *Μελέτες που αποκλείστηκαν από τη µετα-ανάλυση. αμέγεθος δείγµατος που χρησιµοποιείται στη µετα-ανάλυση µπορεί να είναι µια υποοµάδα στα πλαίσια µελέτης που πληροί τα κριτήρια ένταξης (π.χ., άτοµα χωρίς διάγνωση διαβήτη). β(προσωπική επικοινωνία µε τον Κ. Jameson του MRC Lifecourse Μονάδας Επιδηµιολογίας αποκάλυψε ότι η µελέτη της κοόρτης του Hertfordshire πραγµατοποιήθηκε σε φάσεις και βασίστηκε σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές). γο αριθµός των συµµετεχόντων στις αναλύσεις για τις µεταβλητές αυτές ποικίλλει λόγω της έλλειψης στοιχείων. δαναφέρονται σταθµισµένοι µέσοι όροι και διακυµάνσεις. εανεπεξέργαστα δεδοµένα. Τόµος 6 - Τεύχος 3 [39]

8 Μελέτη (πρώτος συγγραφέας, έτος, πληθυσµός µελέτης) Μέγεθος επίδρασης (95% CI) % Βάρος Adriaanse, 2006 (IGT) 0,23 (-0,08, 0,53) 3,5 Adriaanse, 2006 (NGT) 0,08 (-0,16, 0,33) 4,3 Chiba, 2000 (Νοσοκοµείο) 0,84 (0,49, 1,20) 3,0 Chiba, 2000 (Εξωτερικοί ασθενείς) 1,14 (0,83, 1,46) 3,4 Everson-Rose, ,22 (0,13, 0,31) 6,5 Golden, ,01 (-0,05, 0,06) 6,8 Holt, 2009 (Άνδρες) 0,17 (0,05, 0,30) 6,0 Holt, 2009 (Γυναίκες) 0,15 (-0,01, 0,31) 5,6 Hung, ,83 (0,13, 1,54) 1,1 Kahl, ,48 (-0,16, 1,13) 1,3 Kauffman, ,60 (-0,32, 1,52) 0,7 Krishnamurthy, ,32 (-0,14, 0,78) 2,1 Okamura, ,37 (0,60, 2,14) 0,9 Pan, ,10 (-0,03, 0,22) 6,0 Pearson, 2010 (Άνδρες) 0,26 (-0,04, 0,56) 3,6 Pearson, 2010 (Γυναίκες) 0,21 (0,01, 0,42) 4,9 Roos, ,02 (-0,10, 0,14) 6,1 Schlotz, ,05 (-0,16, 0,07) 6,2 Shen, 2011 (Άνδρες) -0,56 (-1,51, 0,38) 0,7 Shen, 2011 (Γυναίκες) 0,38 (-0,37, 1,13) 1,0 Timonen, 2005 (IGT) 0,67 (0,23, 1,10) 2,3 Timonen, 2005 (NGT) 0,05 (-0,16, 0,27) 4,7 Timonen, 2006 (Άνδρες) 0,02 (-0,05, 0,10) 6,6 Timonen, 2006 (Γυναίκες) -0,05 (-0,13, 0,02) 6,7 Timonen, ,10 (-0,02, 0,22) 6,1 Συνολικό µέγεθος επίδρασης 0,19 (0,11, 0,27) 100,0 Μέγεθος επίδρασης εν ευνοεί συσχέτιση Ευνοεί συσχέτιση Σχήµα 2 ιάγραµµα Forest που παρουσιάζει το µέγεθος της επίδρασης του συσχετισµού κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη. Οι εκτιµήσεις βρίσκονται στο κέντρο των πλαισίων και αναλογικά µε τα SE. Οι γραµµές παρουσιάζουν τα 95% CI. Οι ρόµβοι παρουσιάζουν το συνολικό µέγεθος επίδρασης στο κέντρο και 95% CI στα οριζόντια σηµεία. IGT, διαταραγµένη ανοχή στη γλυκόζη, NGT, φυσιολογική ανοχή γλυκόζης. όµως στις προσαρµοσµένες για σωµατικό βάρος και άλλους συγχυτικούς παράγοντες, αναλύσεις. Το µέγεθος της συσχέτισης αυξήθηκε όταν χρησιµοποιήθηκε µια διαγνωστική συνέντευξη για την κατάθλιψη, ώστε να καθοριστεί ότι η κατάθλιψη ή η ευαισθησία στην ινσουλίνη ήταν µέτρο της αντίστασης στην ινσουλίνη. υνατά σηµεία και περιορισµοί Το βασικό προτέρηµα της παρούσας µετα-ανάλυσης είναι η εκτεταµένη αναζήτηση στη βιβλιογραφία, αλλά υπάρχουν και ορισµένοι περιορισµοί, οι οποίοι κυρίως προέρχονται από την ποιότητα των µελετών που συµπεριλήφθηκαν, όπως συνοψίζεται και στον Πίνακα 1. Υπάρχουν επαρκή δεδοµένα που υποστηρίζουν την ετερογένεια και τα πιθανά σφάλµατα δηµοσίευσης. Η παρατηρούµενη ασυµµετρία των διαγραµµάτων χοάνης µπορεί να εξηγηθεί εν µέρει από την ετερογένεια στα µέτρα κατάθλιψης καθώς οι κλινικές/διαγνωστικές συνεντεύξεις ήταν οι εκτιµήσεις της κατάθλιψης σε πέντε από τα έξι σύνολα δεδοµένων µε µέγεθος δείγµατος κάτω του 100. Το µοντέλο τυχαίων αποτελεσµάτων επιλέχθηκε για την ετερογένεια και ο συσχετισµός παρέµεινε σηµαντικός σε όλες τις αναλύσεις υπο-οµάδων. Υπήρχαν επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν την ετερογένεια και τα πιθανά σφάλµατα δηµοσίευσης. Ένας επιπλέον περιορισµός της µελέτης είναι η ασυ- [40] Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήµης

9 νεπής αναφορά αποτελεσµάτων, το οποίο καθιστά απαραίτητη τη µετατροπή διαφορετικών µεγεθών αποτελέσµατος σε ένα κοινό. Η µετατροπή του συντελεστή και του λόγου πιθανοτήτων σε Cohen d βασίζεται στις υποθέσεις ότι η κατανοµή του υποκείµενου χαρακτηριστικού είναι συνεχής (21). Ο συσχετισµός δεν συνεπάγεται, επίσης, αιτιώδη συνάφεια και η προσωρινή σχέση µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη δεν µπορεί να οριοθετηθεί, εφόσον η παρούσα µετα-ανάλυση βασίζεται κυρίως σε συγχρονικά δεδοµένα. Σχεδόν κάθε µελέτη ήταν και µια δευτεροβάθµια ανάλυση µιας µελέτης που είχε σχεδιαστεί για να δοκιµαστεί κάποια διαφορετική βασική υπόθεση και αυτό έχει αναπόφευκτα ως αποτέλεσµα ορισµένα σφάλµατα στις µετρήσεις και υπολειµ- µατικούς συγχυτικούς παράγοντες. Η ισχύς των συστηµατικών ανασκοπήσεων αφορά στο γεγονός ότι η συστηµατική αναγνώριση αυτών των περιορισµών µπορεί να βελτιώσει το µελλοντικό σχεδιασµό. Ερµηνεία Τα παραπάνω αποτελέσµατα δείχνουν ότι η συσχέτιση µεταξύ κατάθλιψης και διαβήτη µπορεί να ξεκινήσει σε πρώιµο στάδιο, εφόσον τα παλιότερα περιστατικά διαβήτη αποκλείστηκαν από τη µελέτη αυτή και η αντίσταση στην ινσουλίνη έχει αιτιώδη συνάφεια µε την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2. Αυτό υποστηρίζεται από άλλες πρόσφατες ανασκοπήσεις (6,48) και µια πρόσφατη µεταανάλυση, η οποία παρέχει τα στοιχεία για αµφίδροµο συσχετισµό µεταξύ κατάθλιψης και µεταβολικού συνδρόµου (49) µε την υπεργλυκαιµία να είναι ένα από τα διαγνωστικά κριτήρια του µεταβολικού συνδρόµου. Τα αποτελέσµατα αυτά δείχνουν έναν µικρό, αλλά σηµαντικό συσχετισµό µεταξύ κατάθλιψης και προδιαβήτη ή άλλων βιολογικών δεικτών απορύθµισης της γλυκόζης. Υφίστανται διάφοροι παθοφυσιολογικοί µηχανισµοί που µπορεί να εξηγούν την παρατηρούµενη σχέση. Η κατάθλιψη σχετίζεται µε τη διακοπή του άξονα υποθαλάµου, υπόφυσης, επινεφριδίων, προκαλώντας αύξηση κορτιζόλης και κατεχολαµίνης, ορµόνες που είναι υπεύθυνες για τον ανταγωνισµό των υπογλυκαιµικών αποτελεσµάτων της ινσουλίνης επιφέροντας αντίσταση σε αυτήν (50). Τα άτο- µα µε διάγνωση κατάθλιψης έχουν αυξηµένα επίπεδα φλεγµονής (51) και οι ψυχολογικές πιέσεις έχει διαπιστωθεί ότι ενεργοποιούν εγγενή φλεγµονώδη αντίδραση µε χρόνια κυτοκιναιµία που οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη και απόπτωση β-κυττάρων, προγενέστερα της ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (52). Η κατάθλιψη µπορεί επίσης να επηρεάσει τις συµπεριφορές τρόπου ζωής, όπως η διατροφή, η άσκηση και η τήρηση της αγωγής (53,54). Τα ευρήµατα από τη δευτερογενή ανάλυση χρησιµοποιώντας δεδοµένα προσαρµοσµένα για συγχυτικούς παράγοντες, όπως η παχυσαρκία, ενδεχοµένως να εξηγούν κάποιους από τους παρατηρούµενους συσχετισµούς µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη, παρότι θα πρέπει να ερµηνεύονται µε προσοχή διότι το σωµατικό βάρος έχει αναφερθεί ότι έχει αιτιολογική συνάφεια µε την κατάθλιψη και την αντίσταση στην ινσουλίνη, αυξάνοντας την δυνατότητα υπερπροσαρµογής. Το είδος της αξιολόγησης της κατάθλιψης κάνει σηµαντική διαφορά στον παρατηρούµενο συσχετισµό µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη, το οποίο µπορεί εν µέρει να ανταποκρίνεται σε µεγαλύτερη ευαισθησία κλινικών συνεντεύξεων για την αναγνώριση της κατάθλιψης. Τα µέτρα αυτο-αναφοράς, όπως η Κλίµακα Κατάθλιψης του Κέντρου Επιδηµιολογικών Μελετών (CES- D) έχουν εγκριθεί σε επιδηµιολογικές µελέτες (55) αλλά παραµένουν αµφιβολίες αναφορικά µε τη σχέση τους µε την κλινικά διαγνωσµένη κατάθλιψη. Εκτιµήσεις κατάθλιψης έχουν δείξει ότι διαφέρουν ανάλογα µε τη χρήση των κατηγορικά βασισµένων εργαλείων αξιολόγησης της κατάθλιψης (56). Η µέθοδος µε την οποία η αντίσταση στην ινσουλίνη µετράται έχει επίσης αντίκτυπο στα ευρήµατα. Υπάρχουν αρκετές διαφορετικές µέθοδοι για τη µέτρηση της κατάθλιψης και της αντίστασης στην ινσουλίνη. Η υπερινσουλιναιµική-ευγλυκαιµική αντλία είναι αυτή τη στιγ- µή ο χρυσός κανόνας, αλλά δεν είναι κατάλληλη για συγχρονικές µελέτες µεγάλης κλίµακας για πρακτικούς λόγους. Έχει αναφερθεί ότι υφίσταται καλός συσχετισµός µεταξύ εκτιµήσεων ΗΟΜΑ και ευγλυκαιµικής αντλίας (Rs = 0,88, Ρ < 0,0001) (57), ενώ για τον δείκτη QUICKI δεν έχει αναφερθεί ότι είναι ανώτερος από το HOMA_IR (58). Ορισµένες µελέτες, παρ όλα αυτά, έχουν δείξει ότι η ελάχιστη ανάλυση µοντέλου από τακτικά τεστ ενδοφλέβιας γλυκόζης υποεκτιµούν την ευαισθησία της ινσουλίνης (59). ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Η νέα αυτή ανασκόπηση προτείνει ότι έχει φτάσει η στιγ- µή να σταµατήσουµε την επανάληψη συγχρονικών µελετών και να οδηγηθούµε σε µελέτες που εξετάζουν την αιτιώδη συνάφεια. Ο ιδανικός σχεδιασµός µελέτης είναι είτε ο προοπτικός για ασθενείς που διατρέχουν εν δυνά- µει υψηλό κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 (π.χ. θετικό ιστορικό διαβήτη), µε ή χωρίς διάγνωση κατάθλιψης, µε αντιστοιχία για τουλάχιστον την ηλικία, το φύλο, την παχυσαρκία και την αλλαγή στη µέτρηση της αντίστασης στην ινσουλίνη µε το πέρας του χρόνου, ή τυχαιοποιηµένες ελεγχόµενες µελέτες σε δείγµα από ασθενείς µε κατάθλιψη για τον έλεγχο αν η εντατική θεραπεία για την κατάθλιψη (φαρµακολογική ή ψυχολογική) οδηγεί σε βελτιώσεις στην αντίσταση στην ινσουλίνη και άλλου δείκτες απορύθµισης της γλυκόζης. Επιπλέον δευτερογενείς αναλύσεις είναι απίθανο να συµβάλλουν περαιτέρω στον τοµέα αυτό, εκτός αν υπάρχει επαρκής αξιολόγηση των πιθανών συγχυτικών παραγόντων. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η παρούσα συστηµατική ανασκόπηση και µετα-ανάλυση συµβάλλει στην αύξηση των αποδεικτικών στοιχείων της ύπαρξης ενός µικρού, αλλά επίµονου συσχετισµού µεταξύ κατάθλιψης και έναρξης διαβήτη τύπου 2. Τόµος 6 - Τεύχος 3 [41]

10 Μη προσαρµοσµένο σύνολο δεδοµένων Μελέτη, έτος Μέγεθος επίδρασης Βάρος (πληθυσµός µελέτης) (95% CI) Everson-Rose, 2004Α 0,22 (0,13, 0,31) 10,7 Golden, 2007Β 0,01 (-0,05, 0,06) 12,3 Holt, 2009 (Άνδρες)Γ 0,17 (0,05, 0,30) 9,1 Holt, 2009 (Γυναίκες) 0,15 (-0,01, 0,31) 7,7 Pan, 2008Ε 0,10 (-0,03, 0,22) 9,1 Pearson, 2010 (Άνδρες)ΣΤ 0,26 (-0,04, 0,56) 3,7 Pearson, 2010 (Γυναίκες)Ζ 0,21 (0,01, 0,42) 6,0 Shen, 2011 (Άνδρες)Η -0,56 (-1,51, 0,38) 0,5 Shen, 2011 (Γυναίκες)Θ 0,38 (-0,37, 1,13) 0,8 Timonen, 2005 (IGT)Ι 0,67 (0,23, 1,10) 2,1 Timonen, 2005 (NGT)Κ 0,05 (-0,16, 0,27) 5,7 Timonen, 2006 (Άνδρες)Λ 0,02 (-0,05, 0,10) 11,4 Timonen, 2006 (Γυναίκες)Μ -0,05 (-0,13, 0,02) 11,6 Timonen, 2007Ν 0,10 (-0,02, 0,22) 9,4 Συγκεντρωµένο µέγεθος επίδρασης 0,11 (0,04, 0,17) 100,0 Μέγεθος επίδρασης Προσαρµοσµένο σύνολο δεδοµένων Μελέτη, έτος Μέγεθος επίδρασης Βάρος (πληθυσµός µελέτης) (95% CI) Everson-Rose, 2004Α 0,01 (-0,08, 0,11) 11,2 Golden, 2007Β -0,00 (-0,05, 0,05) 17,0 Holt, 2009 (Άνδρες)Γ 0,12 (-0,01, 0,24) 8,5 Holt, 2009 (Γυναίκες) 0,08 (-0,07, 0,24) 6,3 Pan, 2008Ε 0,08 (-0,05, 0,21) 8,4 Pearson, 2010 (Άνδρες)ΣΤ 0,14 (-0,17, 0,44) 2,2 Pearson, 2010 (Γυναίκες)Ζ 0,09 (-0,12, -0,29) 4,3 Shen, 2011 (Άνδρες)Η -1,17 (-2,17, -1,17) 0,2 Shen, 2011 (Γυναίκες)Θ 0,34 (-0,56, 1,23) 0,3 Timonen, 2005 (IGT)Ι 0,49 (0,07, 0,92) 1,2 Timonen, 2005 (NGT)Κ 0,04 (-0,17, 0,26) 3,8 Timonen, 2006 (Άνδρες)Λ -0,00 (-0,08, 0,07) 13,6 Timonen, 2006 (Γυναίκες)Μ -0,08 (-0,15, -0,00) 14,0 Timonen, 2007Ν -0,00 (-0,12, 0,12) 9,0 Συγκεντρωµένο µέγεθος επίδρασης 0,02 (-0,02, 0,7) 100,0 Μέγεθος επίδρασης Σχήµα 3 - ιάγραµµα Forest της µη προσαρµοσµένης και της προσαρµοσµένης σχέσης µεταξύ κατάθλιψης και αντίστασης στην ινσουλίνη για µελέτες που συµπεριλαµβάνονται συγχυτικοί παράγοντες. Συγχυτικοί παράγοντες που προσαρµόστηκαν για Α: ηλικία, εθνικότητα, περιφέρεια µέσης, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, αντικαταθλιπτικά, φάρµακα για παθήσεις του νευρικού συστήµατος, τοποθεσία, Β: ηλικία, φύλο, εθνικότητα, ΜΣ, Γ: βάρος, ΜΣ, αναλογία µέσης-ισχίων, : βάρος, ΜΣ, αναλογία µέσης-ισχίων, E: ηλικία, φύλο, ΜΣ, συννοσηρότητες, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ, γεωγραφική θέση, περιοχή κατοικίας, ΣΤ: ηλικία, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ, αντικαταθλιπτικά, κατανάλωση ψαριών, Ζ: ηλικία, εκπαίδευση, σωµατική δραστηριότητα, κάπνισµα, αλκοόλ, αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά από το στόµα, κατανάλωση ψαριών, σύνδροµο των πολυκυστικών ωοθηκών, H: ηλικία, εθνικότητα, περιφέρεια µέσης, κάπνισµα, συστολική αρτηριακή πίεση, τριγλυκερίδια, Θ: ηλικία, εθνικότητα, περιφέρεια µέσης, κάπνισµα, συστολική αρτηριακή πίεση, τριγλυκερίδια, Ι: φύλο, ΜΣ, εκπαίδευση, έλλειψη σωµατικής άσκησης, κάπνισµα, αλκοόλ, K: φύλο, ΜΣ, εκπαίδευση, έλλειψη σωµατικής άσκησης, κάπνισµα, αλκοόλ, Λ: ΜΣ, συννοσηρότητα, κοινωνικοοικονοµική κατάσταση, έλλειψη σωµατικής άσκησης, κάπνισµα, αλκοόλ, C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, επίπεδο της χοληστερόλης, M: ΜΣ, συννοσηρότητα, κοινωνικοοικονοµική κατάσταση, έλλειψη σωµατικής δραστηριότητας, κάπνισµα, αλκοόλ, C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, επίπεδο χοληστερόλης και N: περιφέρεια µέσης, εκπαίδευση, έλλειψη σωµατικής άσκησης, αλκοόλ, κάπνισµα. IGT, διαταραγµένη ανοχή στη γλυκόζη, NGT, φυσιολογική ανοχή γλυκόζης. [42] Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήµης

11 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Anderson RJ, Freedland KE, Clouse RE, Lustman PJ. The prevalence of comorbid depression in adults with diabetes: a metaanalysis. Diabetes Care 2001;24: Lustman PJ, Clouse RE. Depression in diabetic patients: the relationship betweenmood and glycemic control. J Diabetes Complications 2005;19: de Groot M, Anderson R, Freedland KE, Clouse RE, Lustman PJ. Association of depression and diabetes complications: a meta-analysis. Psychosom Med 2001;63: Ismail K, Winkley K, Stahl D, Chalder T, Edmonds M. A cohort study of people with diabetes and their first foot ulcer: the role of depression on mortality. DiabetesCare 2007;30: Katon WJ, Rutter C, Simon G, et al. The association of comorbid depression with mortality in patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2005;28: Mezuk B, Eaton WW, Albrecht S, Golden SH. Depression and type 2 diabetes overthe lifespan: a meta-analysis. Diabetes Care 2008;31: Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG; PRISMA Group. Preferred reporting items for systematic reviews and metaanalyses: the PRISMA statement. PLoS Med 2009;6:e Morris AA, Ahmed Y, Stoyanova N, et al. The association between depression and leptin is mediated by adiposity. Psychosom Med 2012;74: Stroup DF, Berlin JA, Morton SC, et al. Meta-analysis of observational studies in epidemiology: a proposal for reporting. Meta-analysis of observational studies in epidemiology (MOOSE) group. JAMA 2000; 283: Juni P, Altman DG, Egger M. Systematic reviews in health care: assessing the quality of controlled clinical trials. BMJ 2001;323: OwensDK, LohrKN, AtkinsD, et al.ahrq series paper 5: grading the strength of a body of evidence when comparing medical interventions dagency for healthcare research and quality and the effective healthcare program. J Clin Epidemiol 2010;63: World Health Organization. The ICD-10 classification of mental and behavioural disorders: clinical descriptions and diagnostic guidelines. World Health Organization, American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-IV-TR. Washington, DC, American Psychiatric Association, StataCorp, Stata Statistical Software: Release StataCorp, Stata Statistical Software: Release Sterne JAC, Newton HJ, Cox NJ. Meta-Analysis in Stata: An Updated Collection from the Stata Journal. College Station, TX, Stata Press, Cooper HM, Hedges LV. The Handbook of Research Synthesis. New York, Russell Sage Foundation, Gilpin AR. Table for conversion of Kendall s Tau to Spearman s Rho within the context of measures of magnitude of effect for meta-analysis. Educ Psychol Meas 1993;53: Shen Q, Bergquist-Beringer S, Sousa VD. Major depressive disorder and insulin resistance in nondiabetic young adults in the United States: the National Health and Nutrition Examination Survey, Biol Res Nurs 2011;13: Rosenthal, R. Meta-analytic Procedures For Social Research. Newbury Park, CA, Sage Publications, Borenstein M, Hedges LV, Higgins JPT, Rothstein HR. Introduction tometa-analysis. New York, John Wiley & Sons, Cochran WG. The comparison of percentages in matched samples. Biometrika 1950;37: Higgins JP, Thompson SG, Deeks JJ, Altman DG. Measuring inconsistency in meta-analyses. BMJ 2003;327: Thompson SGS, Sharp SJ. Explaining heterogeneity in metaanalysis: a comparison of methods. Stat Med 1999;18: Egger M, Davey Smith G, Schneider M, Minder C. Bias in meta-analysis detected by a simple, graphical test. BMJ 1997;315: Begg CB, Mazumdar M. Operating characteristics of a rank correlation test for publication bias. Biometrics 1994;50: Higgins JPT, Green S. Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions. New York, John Wiley & Sons, Gilbey MP, Casale C, Lei S, et al. Prevalence and treatment of depression are differentially associated with insulin resistance and obesity. 1st Joint Meeting of the International Society for Autonomic Neuroscience and the American Autonomic Society (ISAN/AAS 2011), Buzios, Rio de Janeiro, Brazil, September 12 16, 2011( Abstracts). Clin Auton Res 2011;21: Lawlor DA, Smith GD, Ebrahim S; British Women s Heart and Health Study. Association of insulin resistance with depression: cross sectional findings from the British Women s Heart and Health Study. BMJ 2003;327: Lawlor DA, Ben-Shlomo Y, Ebrahim S, et al. Insulin resistance and depressive symptoms in middle aged men: findings from the Caerphilly prospective cohort study. BMJ 2005;330: Chiba M, Suzuki S, Hinokio Y, et al. Tyrosine hydroxylase gene microsatellite polymorphism associated with insulin resistance in depressive disorder. Metabolism 2000;49: Timonen M, Laakso M, Jokelainen J, Rajala U, Meyer-Rochow VB, Keinänen-Kiukaanniemi S. Insulin resistance and depression: cross sectional study. BMJ 2005;330: Adriaanse MC, Dekker JM, Nijpels G, Heine RJ, Snoek FJ, Pouwer F. Associations between depressive symptoms and insulin resistance: the Hoorn Study. Diabetologia2006;49: Holt RI, PhillipsDI, Jameson KA, Cooper C, Dennison EM, Peveler RC; Hertfordshire Cohort Study Group. The relationship between depression and diabetes mellitus: findings from the Hertfordshire Cohort Study. Diabet Med 2009;26: Timonen M, Rajala U, Jokelainen J, Keinänen-Kiukaanniemi S, Meyer-Rochow VB, Räsänen P. Depressive symptoms and insulin resistance in young adult males: results from the Northern Finland 1966 birth cohort. Mol Psychiatry 2006;11: Pearson S, Schmidt M, Patton G, et al. Depression and insulin resistance: cross-sectional associations in young adults. Diabetes Care 2010;33: Everson-Rose SA, Meyer PM, Powell LH, et al. Depressive symptoms, insulin resistance,and risk of diabetes in women at midlife. Diabetes Care 2004;27: Hung YJ, Hsieh CH, Chen YJ, et al. Insulin sensitivity, proinflammatory markers and adiponectin in young males with different subtypes of depressive disorder. Clin Endocrinol (Oxf) 2007; 67: Kauffman RP, Castracane VD, White DL, Baldock SD, Owens R. Impact of the selective serotonin reuptake inhibitor citalopram on insulin sensitivity, leptin and basal cortisol secretion in depressed and non-depressed euglycemic women of reproductive age. Gynecol Endocrinol 2005;21: Kahl KG, Bester M, Greggersen W, et al. Visceral fat deposition and insulin sensitivity in depressed women with and without comorbid borderline personality disorder. Psychosom Med 2005;67: Okamura F, Tashiro A, Utumi A, et al. Insulin resistance in patients with depression and its changes during the clinical Τόµος 6 - Τεύχος 3 [43]

12 course of depression: minimal model analysis. Metabolism 2000;49: Golden SH, Lee HB, Schreiner PJ, et al. Depression and type 2 diabetes mellitus: the multiethnic study of atherosclerosis.psychosom Med 2007;69: Krishnamurthy P, Romagni P, Torvik S, et al.; P.O.W.E.R. (Premenopausal, Osteoporosis Women, Alendronate, Depression) Study Group. Glucocorticoid receptor gene polymorphisms in premenopausal women with major depression. Horm Metab Res 2008;40: Pan A, Ye X, Franco OH, et al. Insulin resistance and depressive symptoms in middle-aged and elderly Chinese: findings from the Nutrition and Health of Aging Population in China Study. J Affect Disord 2008;109: Roos C, Lidfeldt J, Agardh CD, et al. Insulin resistance and self-rated symptoms of depression in Swedish women with risk factors for diabetes: the Women s Health in the Lund Area study.metabolism2007; 56: Schlotz W, Ambery P, Syddall HE, et al.; Hertfordshire Cohort Study Group. Specific associations of insulin resistance with impaired health-related quality of life in the Hertfordshire Cohort Study. Qual Life Res 2007;16: Timonen M, Salmenkaita I, Jokelainen J, et al. Insulin resistance and depressive symptoms in young adult males: findings from Finnish military conscripts. Psychosom Med 2007;69: Nouwen A, Winkley K, Twisk J, et al.; European Depression in Diabetes (EDID) Research Consortium. Type 2 diabetes mellitus as a risk factor for the onset of depression: a systematic review and metaanalysis. Diabetologia 2010;53: Pan A, Sun Q, Czernichow S, et al. Bidirectional association between depression and obesity in middle-aged and older women. Int J Obes (Lond) 2012;36: Musselman DL, Betan E, Larsen H, Phillips LS. Relationship of depression to diabetes types 1 and 2: epidemiology, biology, and treatment. Biol Psychiatry 2003;54: Howren MB, Lamkin DM, Suls J. Associations of depression with C-reactive protein, IL-1, and IL-6: a meta-analysis. Psychosom Med 2009;71: Black PH. The inflammatory response is an integral part of the stress response: implications for atherosclerosis, insulin resistance, type II diabetes and metabolic syndrome X. Brain Behav Immun 2003; 17: DiMatteo MR, Lepper HS, Croghan TW. Depression is a risk factor for noncompliance with medical treatment: metaanalysis of the effects of anxiety and depression on patient adherence. Arch Intern Med 2000;160: Marcus MD, Wing RR, Guare J, Blair EH, Jawad A. Lifetime prevalence of major depression and its effect on treatment outcome in obese type II diabetic patients. Diabetes Care 1992;15: McDowell I. Measuring Health: A Guide to Rating Scales and Questionnaires. Newell C,Ed. New York, Oxford University Press, Kessler RC. The categorical versus dimensional assessment controversy in the sociology of mental illness. J Health Soc Behav 2002;43: Matthews DR, Hosker JP, Rudenski AS, Naylor BA, Treacher DF, Turner RC. Homeostasis model assessment: insulin resistance and beta-cell function from fasting plasma glucose and insulin concentrations inman. Diabetologia 1985;28: Rabasa-Lhoret R, Bastard JP, Jan V, et al. Modified quantitative insulin sensitivity check index is better correlated to hyperinsulinemic glucose clamp than other fasting-based index of insulin sensitivity in different insulin-resistant states. J Clin Endocrinol Metab 2003;88: Cobelli C, Caumo A, Omenetto M. Minimal model SG overestimation and SI underestimation: improved accuracy by a Bayesian two-compartment model. Am J Physiol 1999;277:E481 E488 [44] Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήµης

Οι Μετα-αναλύσεις. αναλύσεις. Μπεττίνα Χάιδιτς. Λέκτορας Υγιεινής Ιατρικής Στατιστικής Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ haidich@med.auth.gr

Οι Μετα-αναλύσεις. αναλύσεις. Μπεττίνα Χάιδιτς. Λέκτορας Υγιεινής Ιατρικής Στατιστικής Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ haidich@med.auth.gr Οι Μετα-αναλύσεις αναλύσεις Μπεττίνα Χάιδιτς Λέκτορας Υγιεινής Ιατρικής Στατιστικής Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ haidich@med.auth.gr Εισαγωγή Κεντρικό ρόλο στην αποδεικτική ιατρική Μέθοδος συνολικής εποπτείας των

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός

Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA. 21;285:2486-2497. 2497. Σ ή Σάκχαρο >11 >11 mg% Τριγλυκερίδια >15

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ Ι. Ιωαννίδης Παθολόγος Υπεύθυνος ιαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας Κωνσταντοπούλειο Συγκρότηµα Γ.Ν.Ν.Ιωνίας«Αγία Όλγα» Προδιαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ Μοντέλα πρόγνωσης του Σακχαρώδη Διαβήτη Ηλιάδης Φώτης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ IDF Diabetes Atlas 5th Edition 2012 Update 3.8 million men and women worldwide

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΟΥΒΟΓΙΑΝΝΗ Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Δ Ι Α Ι Τ Ο Λ Ο Γ Ο Σ - Δ Ι ΑΤ Ρ Ο Φ Ο Λ Ο Γ Ο Σ M S C, R D Περίληψη

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Δ. Παρασκευής Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ: ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΑΠΌ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ: ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΑΠΌ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ: ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΑΠΌ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Καρδιολογικό τμήμα, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

.aiavramidis.gr www

.aiavramidis.gr  www Θεραπευτικός αλγόριθμος στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 Inzucchi et al. Diabetes Care. 2015;38(1):140-9 Συνδυασμός αγωνιστών των υποδοχέων του GLP-1 και βασικής ινσουλίνης Βασική ινσουλίνη Αποτελεσματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΒΗΤΗ ΚΥΗΣΗΣ Χρυστάλλα, Γεωργίου Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μετα-ανάλυση. Δηµήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης

Μετα-ανάλυση. Δηµήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Μετα-ανάλυση Δηµήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Σ. Θ. Λιάτης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Διαβάστε περισσότερα

Χατζηκωνσταντίνου Θωμάς, ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική κλινική Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ)

Χατζηκωνσταντίνου Θωμάς, ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική κλινική Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ) ΙΑΤΡΕΙΟ-ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ; ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Χατζηκωνσταντίνου Θωμάς, ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική κλινική Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2. Α. Σωτηρόπουλος1, Χ. Ταμβάκος1, Α. Κουτσοβασίλης1, Α. Μπούσμπουλα2,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ CONFLICT OF INTEREST ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Να καταγράψει τον επιπολασμό του καρδιαγγειακού κινδύνου σε υπερτασικούς ασθενείς υπό θεραπεία, που

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχιατρική Θεώρηση και Παρέμβαση στο Διαβητικό Πόδι. Θεσσαλονίκη 04/02/2017 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Επ. Καθηγητής ΔΠΘ

Ψυχιατρική Θεώρηση και Παρέμβαση στο Διαβητικό Πόδι. Θεσσαλονίκη 04/02/2017 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Επ. Καθηγητής ΔΠΘ Ψυχιατρική Θεώρηση και Παρέμβαση στο Διαβητικό Πόδι Θεσσαλονίκη 04/02/2017 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Επ. Καθηγητής ΔΠΘ Ψυχολογικά δεδομένα Διαβητική προσωπικότητα Αυξημένες στοματικές ανάγκες Εξαρτητική

Διαβάστε περισσότερα

Μετα-ανάλυσηανάλυση. Μετα-ανάλυση

Μετα-ανάλυσηανάλυση. Μετα-ανάλυση ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Φωτεινή Κ. Κάββουρα fainiakav@gmail.com Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Συστηματική Ανασκόπηση- Μετα-ανάλυσηανάλυση 1. Διαμόρφωση του ερωτήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΣ 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικές ανασκοπήσεις (systematic-reviews) Δ. Παρασκευής Επίκουρος Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής

Συστηματικές ανασκοπήσεις (systematic-reviews) Δ. Παρασκευής Επίκουρος Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής Συστηματικές ανασκοπήσεις (systematic-reviews) Επίκουρος Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής dparask@med.uoa.gr Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Εισαγωγή Για να ληφθεί μια «τεκμηριωμένη»

Διαβάστε περισσότερα

Μετα-ανάλυση. Δημήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Μετα-ανάλυση. Δημήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Μετα-ανάλυση Δημήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. Σταματελάτου Mαρία¹, Τζιόμαλος Γεώργιος¹, Δασενάκη Μαρία¹, Κουτσοβασίλης Αναστάσιος². 1.Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΠΛΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟ-ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ (DIABESITY) Α. Γαλλή-Τσινοπούλου

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΠΛΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟ-ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ (DIABESITY) Α. Γαλλή-Τσινοπούλου 23ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΕΒΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2009 ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΠΛΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟ-ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ (DIABESITY) Α. Γαλλή-Τσινοπούλου Τσινοπούλου¹, Μ. Γραμματικοπούλου¹, Ε. Εμμανουηλίδου¹,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Είδη μεταβλητών Ποσοτικά δεδομένα (π.χ. ηλικία, ύψος, αιμοσφαιρίνη) Ποιοτικά δεδομένα (π.χ. άνδρας/γυναίκα, ναι/όχι) Διατεταγμένα (π.χ. καλό/μέτριο/κακό) 2 Περιγραφή ποσοτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ 1 ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ - Γ. Ν. Θ. "Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ", 2 Α' ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ - Γ. Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ, 3ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΔΠΘ, Π. Γ. Ν. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ;

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Δρ. Χρήστος Μανές Παθολόγος µε εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΉΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Γ..Ν «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ Μαρία Αιναλίδου, Φρίντα Παναγιωτίδου, Στύλος Διονύσιος ΑΤΕΙΘ Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας Εισαγωγή Κάπνισμα, καθιστική

Διαβάστε περισσότερα

DECODE σχετικός κίνδυνος θνητότητας από κάθε αίτιο σε µη διαβητικά άτοµα

DECODE σχετικός κίνδυνος θνητότητας από κάθε αίτιο σε µη διαβητικά άτοµα DECODE σχετικός κίνδυνος θνητότητας από κάθε αίτιο σε µη διαβητικά άτοµα 2.5 Hazard ratio 2.0 1.5 1.0 0.5 0

Διαβάστε περισσότερα

Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ

Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 24o ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ, ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, EUROMEDICA

Διαβάστε περισσότερα

Λογαριθµιστική εξάρτηση

Λογαριθµιστική εξάρτηση Είδη δεδοµένων Σε µία επιδηµιολογική έρευνα, καταγράφονται τα παρακάτω δεδοµένα για κάθε άτοµο: Λογαριθµιστική εξάρτηση Βάνα Σύψα Επίκουρη Καθηγήτρια Επιδηµιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ

ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ Αντωνοπούλου Βασιλική 1, Τσεκμεκίδου Ξανθίππη 1, Ράπτη Ελένη 1, Γραμματίκη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΦΙΛ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΕ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

ΠΡΟΦΙΛ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΕ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΦΙΛ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΕ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Παθολογική Κλινική ΓΝΘ Γ.Παπανικολάου- Οργανική µονάδα Ψυχιατρικού Νοσοκοµείου Θεσσαλονίκης Φρυδά Χρυσόθεµις Ειδικευόµενη Ιατρός

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτική Στατιστική

Αναλυτική Στατιστική Αναλυτική Στατιστική Συμπερασματολογία Στόχος: εξαγωγή συμπερασμάτων για το σύνολο ενός πληθυσμού, αντλώντας πληροφορίες από ένα μικρό υποσύνολο αυτού Ορισμοί Πληθυσμός: σύνολο όλων των υπό εξέταση μονάδων

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Τερεντές-Πρίντζιος, Χ. Βλαχόπουλος, Γ. Γεωργιόπουλος, Ι. Σκούµας, Ι. Κουτάγιαρ, Ν. Ιωακειµίδης, Ν. Σκληρός, Χ. Στεφανάδης, Δ.

Δ. Τερεντές-Πρίντζιος, Χ. Βλαχόπουλος, Γ. Γεωργιόπουλος, Ι. Σκούµας, Ι. Κουτάγιαρ, Ν. Ιωακειµίδης, Ν. Σκληρός, Χ. Στεφανάδης, Δ. Πρόγνωση µελλοντικών καρδιαγγειακών συµβάντων µε τα επίπεδα της προπρωτεΐνης κονβερτάση σουµπτιλισίνη/κεξίνη 9 στο πλάσµα: µια συστηµατική ανασκόπηση και µετα-ανάλυση µελετών Δ. Τερεντές-Πρίντζιος, Χ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΦΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΦΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΦΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Σταματελάτου Mαρία¹, Κοντολαιμάκη Καλλιόπη¹, Ριζούλη Μαριάννα², Δασενάκη Μαρία¹, Μαρκάκη Αναστασία². 1.Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ Δημοσθένης Β. Παναγιωτάκος Καθηγητής Βιοστατιστικής Επιδημιολογίας ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΑΓΩΓΗΣ Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτική και ποσοτική ανάλυση ιατρικών δεδομένων

Ποιοτική και ποσοτική ανάλυση ιατρικών δεδομένων Ποιοτική και ποσοτική ανάλυση ιατρικών δεδομένων Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ 1 ο βήμα : καταγραφή δεδομένων Το πιο πρακτικό

Διαβάστε περισσότερα

HEKTIΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΛΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

HEKTIΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΛΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ HEKTIΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΛΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ X.ΠΩΓΩΝΙΔΗΣ 1,Α.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 2,Ε.ΞΕΝΟΔΟΧΙΔΟΥ 3, Δ.ΟΥΖΟΥΝΗΣ 2, Μ.ΤΣΟΥΛΗ 3,Α.ΠΑΠΠΑ 3, Ε.ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ 4 1.Κ.Υ ΜΑΥΡΟΘΑΛΑΣΣΑΣ, 2.Κ.Υ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. Χαράλαμπος Ταμβάκος, Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Αλέξης Σωτηρόπουλος, Μαρία Παππά, Ουρανία Αποστόλου,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΤΙΜΩΝ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΣ ΕΤΟΥΣ ΕΚΒΑΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Α Κουτσοβασίλης 1, Γ Κουκούλης 2, Ι Πρωτοψάλτης 1, Ι Σκουλαρίγκης 3, Φ Τρυποσκιάδης 3,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΑΝΤΛΙΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΕΚΧΥΣΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Τι είναι η αυτομέτρηση; Η αυτομέτρηση είναι: Ο προσδιορισμός του σακχάρου σύμφωνα όμως με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις των επαγγελματιών υγείας Η αυτομέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

Χαράλαµπος Κ. Μαµουλάκης

Χαράλαµπος Κ. Μαµουλάκης Τα λάθη στο δείγµα και τη στατιστική ανάλυση Χαράλαµπος Κ. Μαµουλάκης Επικουρος Καθηγητής Ουρολογίας Ουρολογική Κλινική Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Ηρακλείου Πανεπιστήµιο Κρήτης, Τµήµα Ιατρικής Σύγκρουση

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση

Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση Κατερίνα Φιλίππου Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Τμήμα Νοσηλευτικής Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

& Xρόνια. Nοσήματα: Το Μεταβολικό Σύνδρομο. Τρόπος Zωής. Νένη Περβανίδου Παιδίατρος Ιατρείο Παιδικής-Εφηβικής

& Xρόνια. Nοσήματα: Το Μεταβολικό Σύνδρομο. Τρόπος Zωής. Νένη Περβανίδου Παιδίατρος Ιατρείο Παιδικής-Εφηβικής Τρόπος Zωής & Xρόνια Nοσήματα: Το Μεταβολικό Σύνδρομο στα παιδιά και τους έφηβους Νένη Περβανίδου Παιδίατρος Ιατρείο Παιδικής-Εφηβικής Παχυσαρκίας Α Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Nοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες στην πρωτογενή πρόληψη Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων Πρωτογενής πρόληψη : το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ

Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ Γενικοί Ιατροί ΚΥ Αβδήρων, Σταυρούπολης, Εχίνου- Ξάνθη Η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης

Διαβάστε περισσότερα

Ευάγγελος Ευαγγέλου, Λεκτορας επιδημιολογίας Ιωάννα Τζουλάκη, Λεκτορας επιδημιολογίας

Ευάγγελος Ευαγγέλου, Λεκτορας επιδημιολογίας Ιωάννα Τζουλάκη, Λεκτορας επιδημιολογίας Περιγραφική και ημιπειραματική έρευνα Ευάγγελος Ευαγγέλου, Λεκτορας επιδημιολογίας Ιωάννα Τζουλάκη, Λεκτορας επιδημιολογίας Ιεράρχηση των αποδείξεων στην ιατρική έρευνα Σποραδικές παρατηρήσεις Σειρά παρατηρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών IFG

Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών IFG Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων στον προ-διαβήτη. Έχει θέση; IFG Δρ Σταύρος Μπούσμπουλας Διευθυντής Γ Παθολογικής Κλινικής & Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. Νίκαιας Πειραιά Προ-διαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

ΗbA1c Διάγνωση Σακχαρώδη Διαβήτη

ΗbA1c Διάγνωση Σακχαρώδη Διαβήτη ΗbA1c Διάγνωση Σακχαρώδη Διαβήτη Δρ. Χ. Μανές Παθολόγος Eξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη Διευθυντής Ε.Σ.Υ Π/Θ. Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» Σακχαρώδης ιαβήτης Κλινικές εκδηλώσεις ιάγνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. Η αναγνώριση της σηµασίας της θρόµβωσης στα οξέα καρδιαγγειακά συµβάµατα, οδήγησε σε πολλές µεγάλες µελέτες, µε στόχο την εκτίµηση της αποτελεσµατικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Σακχαρώδης Διαβήτης

Άσκηση και Σακχαρώδης Διαβήτης Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Σακχαρώδης Διαβήτης Συγγραφική ομάδα: Δίπλα Κωνσταντίνα, Λέκτορας ΤΕΦΑΑ Σερρών, Α.Π.Θ. Ζαφειρίδης Ανδρέας, Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΦΑΑ Σερρών, Α.Π.Θ. (Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ. ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα. Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου

ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ. ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα. Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα ιευθύντρια Β Παθολογικής Κλινικής Γ.Ν. Χανίων Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου Πινακοθήκη ήµου Χανίων, 17/02/2012 Συχνότητα του

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: Πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ (MIS 346816) 6/10/2015. Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα

Πηγή: Πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ (MIS 346816) 6/10/2015. Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα Υπέρταση Υπερχοληστερολαιμία Χρόνια Κατάθλιψη Φαρμακοληψία Ελένη-Μαρία Παπατέστα, Iατρός Επιστημονική Συνεργάτις Ελληνικού Ιδρύματος

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν

Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΙατρικήΕρευνητικήΜεθοδολογία Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν Πασχάλης Πάσχος Msc Ειδ/νος Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. Σταματελάτου Mαρία¹, Κοντολαιμάκη Καλλιόπη¹, Ριζούλη Μαριάννα², Δασενάκη Μαρία¹, Μαρκάκη Αναστασία². 1.Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝ ΡΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝ ΡΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝ ΡΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗ PREMA Σ. Ευσταθίου, Ε. Σκεύα, Ε. Ζορµπαλά, Α. Αχείµαστος, Θ. Μουντοκαλάκης Κέντρο Πρόληψης Καρδιαγγειακών Νόσων, Κλινική «Υγείας Μέλαθρον» ΜΕΛΕΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ. Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ. Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο ( ΣΑΥ) Συχνή διαταραχή (5%

Διαβάστε περισσότερα

Μπεττίνα Χάιδιτς Επίκουρη Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Μπεττίνα Χάιδιτς Επίκουρη Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Μπεττίνα Χάιδιτς Επίκουρη Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ haidich@med.auth.gr Εισαγωγή Κεντρικό ρόλο στην αποδεικτική ιατρική Μέθοδος συνολικής εποπτείας των αποδείξεων για κλινικά προβλήματα Απαραίτητη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Προσδόκιµο Ζωής και Υγείας 2012

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Προσδόκιµο Ζωής και Υγείας 2012 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 03 / 07 / 2015 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Προσδόκιµο και Υγείας 2012 Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), σε συνεργασία µε την Ευρωπαϊκή Κοινή ράση για την καθιέρωση

Διαβάστε περισσότερα

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 1 Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α.Π.Θ., Γ.Π.Ν. «Γ.Παπανικολάου» 2 Τμήμα Ιατρικής, Δημοκρίτειο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ 1 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Δ. Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων European SCOPE fellow 1η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ελληνική Ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Brinia A 1, Katsaounou P 1, Rovina N 1,Kompoti E 2, Mikos N 2, Kontodimopoulos N 3, Syrigou

Διαβάστε περισσότερα

Καινοτόμα Προγράμματα της Έδρας UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Παχυσαρκίας

Καινοτόμα Προγράμματα της Έδρας UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Παχυσαρκίας Καινοτόμα Προγράμματα της Έδρας UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Παχυσαρκίας UNESCO Chair in Adolescent Medicine and Health Care Φλώρα Μπακοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Επιδημιολογία. Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ορισμοί, Αιτιολογία των Νοσημάτων. Προσπάθεια λογικής εξήγησης της εμφάνισης νόσου.

Επιδημιολογία. Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ορισμοί, Αιτιολογία των Νοσημάτων. Προσπάθεια λογικής εξήγησης της εμφάνισης νόσου. Επιδημιολογία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ορισμοί, Αιτιολογία των Νοσημάτων Ροβίθης Μιχαήλ 2006 1 Ιπποκράτης (400 Π.Χ) Προσπάθεια λογικής εξήγησης της εμφάνισης νόσου. «Η εμφάνιση νόσου δεν οφείλεται σε θεϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Καθορισμός ερευνητικής υπόθεσης Κριτήρια ένταξης και αποκλεισμού

Διαβάστε περισσότερα

H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2

H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2 H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2 Ν. Καδόγλου, Ι. Βράμπας, Α. Καπελούζου, Ν. Σάιλερ, Α. Κωστάκης, Ν. Αγγελοπούλου Τμήμα Επιστήμης Φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή διατριβή ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι δειγματοληψίας, καθορισμός μεγέθους δείγματος, τύποι σφαλμάτων, κριτήρια εισαγωγής και αποκλεισμού

Μέθοδοι δειγματοληψίας, καθορισμός μεγέθους δείγματος, τύποι σφαλμάτων, κριτήρια εισαγωγής και αποκλεισμού Μέθοδοι δειγματοληψίας, καθορισμός μεγέθους δείγματος, τύποι σφαλμάτων, κριτήρια εισαγωγής και αποκλεισμού Γεσθημανή Μηντζιώρη MD, MSc, PhD Μονάδα Ενδοκρινολογίας της Αναπαραγωγής, Α Μαιευτική και Γυναικολογική

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER

Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER Διαφορές γένους (gender) και φύλου (sex) Οι διαφορές στην υγεία των

Διαβάστε περισσότερα

Η ιντερλευκίνη-6 (IL-6) είναι κυτταροκίνη με πλειοτροπικές δράσεις και κεντρικό ρόλο στη φλεγμονή

Η ιντερλευκίνη-6 (IL-6) είναι κυτταροκίνη με πλειοτροπικές δράσεις και κεντρικό ρόλο στη φλεγμονή Β. Ζαββός 2, EH. Elphick 1, N. Topley 2, JA. Chess 3, YL. Kim 4, JY. Do 5, HB. Lee 6, SN. Davison 7, M. Dorval 8, SJ. Davies 1, M. Lambie 1, D. Fraser 2 1 Keele University, UK; 2 Cardiff University, UK

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΘΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΘΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΘΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 Δανιηλίδου Αικατερίνη, Τριανταφύλλου Παναγιώτα, Χριστοφορίδης Αθανάσιος Α Παιδιατρική Κλινική, A.Π.Θ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ι Σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς Μεταβολικό Σύνδρομο Γλυκόζης νηστείας 110mg/dl Σπλαχνική παχυσαρκία [>102cm (m) >88cm (f)] TG 150mg/dl αρτηριακή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΑΚΛΙΣΕΩΣ. Π Φλεβάρη. Β Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκοµείο Αττικόν, Αθήνα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΑΚΛΙΣΕΩΣ. Π Φλεβάρη. Β Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκοµείο Αττικόν, Αθήνα ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΑΚΛΙΣΕΩΣ Π Φλεβάρη Β Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκοµείο Αττικόν, Αθήνα Φυσιολογική βάση DIAGNOSTIC YIELD OF VARIOUS TESTS IN 308 PATIENTS WITH A FINAL DIAGNOSIS ACCORDING TO ESC

Διαβάστε περισσότερα

Είδη Επιδημιολογικής Έρευνας. Εμμανουήλ Σμυρνάκης Λέκτορας ΠΦΥ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στάθης Γιαννακόπουλος Γενικός Ιατρός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Είδη Επιδημιολογικής Έρευνας. Εμμανουήλ Σμυρνάκης Λέκτορας ΠΦΥ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στάθης Γιαννακόπουλος Γενικός Ιατρός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Είδη Επιδημιολογικής Έρευνας Εμμανουήλ Σμυρνάκης Λέκτορας ΠΦΥ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στάθης Γιαννακόπουλος Γενικός Ιατρός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Λειτουργίες Επιδημιολογικής Έρευνας Η επιδημιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΤΟΜΟ ΠΟΥ ΝΟΣΕΙ Ραφαέλλα Χαραλάμπους Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ Απλά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ Φ.Τ:2008670839 Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα μελέτης DPP και η επέκταση του DPPOS: αποτελέσματα 15 ετών.

Πρόγραμμα μελέτης DPP και η επέκταση του DPPOS: αποτελέσματα 15 ετών. Πρόγραμμα μελέτης DPP και η επέκταση του DPPOS: αποτελέσματα 15 ετών. Σταύρος Θ. Λιάτης Επιμελητής Α ΕΣΥ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Πρόληψη του διαβήτη Η πρόληψη

Διαβάστε περισσότερα

Τροποποιητές - Διαστρωμάτωση

Τροποποιητές - Διαστρωμάτωση DEPARTMENT OF HYGIENE AND EPIDEMIOLOGY Τροποποιητές - Διαστρωμάτωση Κώστας Τσιλίδης, tsilidi@cc.uoi.gr http://users.uoi.gr/tsilidi/teaching Ιωαννίδης: κεφάλαιο 7: 118-120, κεφάλαιο 9: 139-143 Ahlbom: κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτες αναλυτικής επιδημιολογίας στηδιερεύνησηεπιδημιών

Μελέτες αναλυτικής επιδημιολογίας στηδιερεύνησηεπιδημιών Μελέτες αναλυτικής επιδημιολογίας στηδιερεύνησηεπιδημιών Μελέτες ασθενών-μαρτύρων (case-control studies) Πρόγραμμα εκπαίδευσης στην επιδημιολογική επιτήρηση και διερεύνηση επιδημιών ΕΣΔΥ ΚΕΕΛΠΝΟ, 2010

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ 27 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας Σπάρτη και Μονεμβασιά 2015 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ Καλογήρου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Φίλιππος Λουκά Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ Burwell et al, Am J Med 1956 SLEEP BREATHING DISORDERS ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοφαρμακολογία των διατροφικών διαταραχών στην παιδική και εφηβική ηλικία. Pediatr Clin N Am 58 (2011) 121-138

Ψυχοφαρμακολογία των διατροφικών διαταραχών στην παιδική και εφηβική ηλικία. Pediatr Clin N Am 58 (2011) 121-138 Ψυχοφαρμακολογία των διατροφικών διαταραχών στην παιδική και εφηβική ηλικία Pediatr Clin N Am 58 (2011) 121-138 a Nevile H. Golden, MD, b Evelyn Attia, MD a Division of Adolescent Medicine, Stanford University

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδες ψυχολογικής στήριξης σε άτομα με Ήπια Νοητική Διαταραχή και συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.

Ομάδες ψυχολογικής στήριξης σε άτομα με Ήπια Νοητική Διαταραχή και συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Ομάδες ψυχολογικής στήριξης σε άτομα με Ήπια Νοητική Διαταραχή και συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Toυμπαλίδου Μαρία, Ψυχολογος-Ψυχοθεραπευτρια Εγκιαζάροβα Μαρία, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτρια Ζούζουλα Ειρήνη,

Διαβάστε περισσότερα

Επιδημιολογία αιτιών θανάτου ςε δφο Καποδιςτριακοφσ δήμουσ του Ν. Πιερίασ (πληθυςμιακή μελζτη 20ετίασ 1991-2010)

Επιδημιολογία αιτιών θανάτου ςε δφο Καποδιςτριακοφσ δήμουσ του Ν. Πιερίασ (πληθυςμιακή μελζτη 20ετίασ 1991-2010) Επιδημιολογία αιτιών θανάτου ςε δφο Καποδιςτριακοφσ δήμουσ του Ν. Πιερίασ (πληθυςμιακή μελζτη 20ετίασ 1991-2010) Καραγιάννη Δ. 1, Μπάμπα Α. 2, Σουμανίδησ τ. 2, Ρίζοσ Π 2., Μπαλτζήσ Δ. 3, κούτασ Δ., ΚοτςαμίδηΙ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ hs-crp ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΉ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΝΙΝΗΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ hs-crp ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΉ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΝΙΝΗΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ hs-crp ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΉ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΝΙΝΗΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Φ Τρυποσκιάδης 1, Α Κουτσοβασίλης 2, Δ Λεβισιανού 2, Γ Κουκούλης 1, Ι Σκουλαρίγκης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Γιατί η ερώτηση πρέπει να είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. Τι ονοµάζουµε συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο: Γιατί χρειαζόµαστε ειδικά µοντέλα υπολογισµού:

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. Τι ονοµάζουµε συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο: Γιατί χρειαζόµαστε ειδικά µοντέλα υπολογισµού: ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Τι ονοµάζουµε συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο: Γιατί χρειαζόµαστε ειδικά µοντέλα υπολογισµού: Μοντέλα µε κλασσικούς παράγοντες κινδύνου: Μοντέλα µε νέους βιοδείκτες: Πως µεταβάλουν

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιδημιολογία της Καρδιαγγειακής Νόσου στην Ελλάδα, από το 1950

Η Επιδημιολογία της Καρδιαγγειακής Νόσου στην Ελλάδα, από το 1950 Η Επιδημιολογία της Καρδιαγγειακής Νόσου στην Ελλάδα, από το 1950 ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ Β. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Χ ΑΡ Ο ΚΟ Π Ε Ι Ο Π ΑΝ Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Keys A et al. Epidemiological studies related to coronary

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΟΣΩΡΙΣΑΤΕ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΚΑΛΟΣΩΡΙΣΑΤΕ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΛΟΣΩΡΙΣΑΤΕ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΘΕΜΑ Διερεύνηση ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών συνύπαρξης ψυχιατρικής διαταραχής με εξάρτηση από ψυχοδραστικές ουσίες. Η Περίπτωση του θεραπευτικού προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμία και άνοια Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Επιδημιολογία άνοιας Υπολογίζεται ότι 24,3 εκατομμύρια άτομα στον

Διαβάστε περισσότερα

Τρόπος ιδασκαλίας: Προαπαιτούµενο(α) και Συναπαιτούµενο(α) Μάθηµα(τα): Προτεινόµενα/προαιρετικά µέρη του προγράµµατος: ιδασκαλία στην τάξη Κανένα Κανέ

Τρόπος ιδασκαλίας: Προαπαιτούµενο(α) και Συναπαιτούµενο(α) Μάθηµα(τα): Προτεινόµενα/προαιρετικά µέρη του προγράµµατος: ιδασκαλία στην τάξη Κανένα Κανέ Τίτλος Μαθήµατος: Βιοστατιστική και Επιδηµιολογία Κωδικός Μαθήµατος: MNU 612 Κατηγορία Μαθήµατος: (Υποχρεωτικό/Επιλεγόµενο) Επίπεδο Μαθήµατος: (πρώτου, δεύτερου ή τρίτου κύκλου) Έτος Σπουδών: 1 Τετράµηνο

Διαβάστε περισσότερα

Τι πέραν των τυχαιοποιημένων κλινικών. Ζ. Μέλλιος

Τι πέραν των τυχαιοποιημένων κλινικών. Ζ. Μέλλιος Τι πέραν των τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών Ζ. Μέλλιος Κλινική Μελέτη Εργαλείο αξιολόγησης κάποιας παρέμβασης στην έκβαση μιας κλινικής κατάστασης Κάθε αλλαγή στην ποσότητα επιφέρει αλλαγές στην ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία:

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία: Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία: Επιπτώσεις στη συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία με μετανάστες και τις οικογένειές τους Βασίλης Παυλόπουλος Τομέας Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών vpavlop@psych.uoa.gr http://www.psych.uoa.gr/~vpavlop

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννα Χρανιώτη 1, Νικόλαος Κατζηλάκης 2, Δημήτριος Σαμωνάκης 2, Γρηγόριος Χλουβεράκης 1, Ιωάννης Μουζάς 1, 2, Ευτυχία Στειακάκη 1, 2

Ιωάννα Χρανιώτη 1, Νικόλαος Κατζηλάκης 2, Δημήτριος Σαμωνάκης 2, Γρηγόριος Χλουβεράκης 1, Ιωάννης Μουζάς 1, 2, Ευτυχία Στειακάκη 1, 2 Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες μετά από θεραπεία για οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία και λέμφωμα της παιδικής ηλικίας Ιωάννα Χρανιώτη 1, Νικόλαος Κατζηλάκης 2,

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο Δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπλεγμα από ιατρικές διαταραχές που

Διαβάστε περισσότερα