Εκμεταλλεύσεις & Περιβάλλον»

Transcript

1 ΕΠΑΣ Ν. ΙΩΝΙΑΣ ΒΟΛΟΥ Σχ. Έτος ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τελική Εργασία Θέμα: «Υγεία & Παραγωγικές Διαδικασίες. Γεωργικές Εκμεταλλεύσεις & Περιβάλλον» ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΠΑΣ Ν. ΙΩΝΙΑΣ ΒΟΛΟΥ 1

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Θέλοντας να ξεκινήσουμε ένα παραγωγικό και ενδιαφέρον πρόγραμμα αποφασίσαμε ως περιβαλλοντική ομάδα να εστιάσουμε στα τοπικά αγροτικά προϊόντα και παράλληλα να διερευνήσουμε τα συστατικά και τις ουσίες που φθάνουν στο ανθρώπινο σώμα μας καθημερινά και μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του. Στο πλαίσιο του προγράμματος έγινε μια καταγραφή των αγροτικών προϊόντων που παράγονται σε τοπικό επίπεδο και εξετάστηκε το πως και πόσο επηρεάζουν την τοπική οικονομία και το περιβάλλον. Ως επιστέγασμα αυτής της προσπάθειας και προκειμένου να ενημερωθούν γι αυτή οι μαθητές και οι καθηγητές του σχολείου, με τη λήξη των μαθημάτων στο τέλος της χρονιάς πραγματοποιήθηκε παρουσίαση των τοπικών προϊόντων σε συνδυασμό με φαγητά, γλυκά και ποτά για την παρασκευή των οποίων χρησιμοποιήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά προϊόντα που προερχόταν από τον τόπο μας. Καταλυτικό ρόλο στην προσπάθειά μας έπαιξε και η επίσκεψή μας στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Νάουσας όπου οι πολύ σημαντικές πληροφορίες αποτέλεσαν εκτός των άλλων και έναυσμα για δραστηριότητες που δεν είχαν αρχικά προγραμματιστεί, όπως π.χ. η προμήθεια κάδου κομποστοποίησης που τοποθετήθηκε στην αυλή του σχολείου μας. Οι δραστηριότητες που αναλάβαμε μας βοήθησαν στην αποκόμιση γνώσεων, εμπειριών και βιωμάτων και ελπίζουμε να βοηθήσαμε αρκετά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων των συμμαθητών και των εκπαιδευτικών του σχολείου μας για το πόσο σημαντικό είναι να υποστηρίζουμε την κατανάλωση των τοπικών προϊόντων και να ελέγχουμε πιο προσεκτικά όλα τα καταναλωτικά προϊόντα που φθάνουν στο σώμα μας. Η Περιβαλλοντική Ομάδα ΕΠΑ.Σ. Ν. Ιωνίας Βόλου 2

3 2. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Απευθυνθήκαμε στη Δ/νση Γεωργίας Μαγνησίας για να δούμε ποιες καλλιέργειες υπάρχουν στην περιοχή μας και ποια προϊόντα παράγονται. Χωριστήκαμε σε υποομάδες και κάθε μια ανέλαβε να καταγράψει στοιχεία σχετικά με τις θρεπτικές ουσίες που περιέχουν, πόσο συχνά πρέπει να τις παίρνει ο ανθρώπινος οργανισμός και ποίες είναι οι τυχόν αντενδείξεις από την κατανάλωσή τους. Για όλα τα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή μας καταγράψαμε κάποιες πληροφορίες και παρουσιάστηκαν στην τελική έκθεση που πραγματοποιήσαμε στο σχολείο με τη λήξη των μαθημάτων. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω: Ονομασία: ΣΙΤΑΡΙ Θρεπτική αξία: Ο καρπός του σίτου είναι μια βασική τροφή, που χρησιμοποιείται στην παρασκευή αλευριού, ζωοτροφών και ως πρώτη ύλη στην παρασκευή αλκοολούχων ποτών και καυσίμων. Ο φλοιός του μπορεί να αποσπαστεί από τον καρπό και να αλεστεί, δίνοντας το λεγόμενο πίτουρο. Ο σίτος καλλιεργείται επίσης για τη βοσκή των ζώων, καθώς και για το άχυρο, τον κορμό του φυτού, που χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή ή υλικό κατασκευών. Άλλες πληροφορίες:. Το σιτάρι, όπως και τα άλλα δημητριακά, η βρώμη, η σίκαλη, το κριθάρι, περιέχουν μία πρωτεΐνη, τη γλουτένη, στην οποία πολλοί άνθρωποι είναι δυσανεκτικοί (αλλεργικοί κατά κάποιο τρόπο), εκδηλώνοντας τη λεγόμενη κοιλιοκάκη, ένα είδος εντεροπάθειας. 3

4 Ονομασία: ΑΓΚΙΝΑΡΕΣ Θρεπτική αξία: Η αγκινάρα είναι πλούσια σε βιταμίνες Α, Β1, Β2, νιασίνη και C. Στην Ελλάδα καλλιεργείται στην Αργολίδα, ιδιαίτερα στην περιοχή των Ιρίων και της Κάντιας, στην Κρήτη (όπου βρίσκουμε κυρίως την "άγρια" αγκινάρα με μεγάλα αγκάθια στα πέταλα), στη Λακωνία, στην Κέρκυρα, στην Ηλεία και αλλού, ενώ καλλιεργείται σε όλες σχεδόν τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, την Βρετανία και την Γαλλία. Άλλες πληροφορίες: Αξίζει να σημειωθεί ότι στα Ίρια Αργολίδας κάθε Μάιο μήνα διεξάγεται η γιορτή της αγκινάρας. Ονομασία: ΚΡΙΘΑΡΙ Θρεπτική αξία: Σιτηρό πλούσιο σε βιταμίνες Β3, Β6 και μέταλλα όπως κάλιο, σίδηρο, θείο και φωσφορικά οξέα. Περιέχει επίσης ασβέστιο και πρωτεϊνη Άλλες πληροφορίες: Ο φλοιός του είναι δύσπεπτος και το αποφλοιωμένο (pearl/ pearled) είναι χαμηλός σε λιπαρά, εύπεπτος σύνθετος υδατάνθρακας χρήσιμος στο δέσιμο μιας σούπας ενώ ταιριάζει με σαλάτες και με το φαγητό της κατσαρόλας. Το κριθάρι περιέχει πολύ λίγη γλουτένη. Το αναποφλείωτο (pot) κριθάρι περιέχει περισσότερες διαλυτές ίνες από άλλα σιτηρά και μαγειρεύεται όπως το ρύζι. Η γεύση του αναποφλοίωτου κριθαριού μοιάζει με εκείνη του καστανού ρυζιού. 4

5 Ονομασία: ΡΕΒΥΘΙΑ Θρεπτική αξία: Τα ρεβίθια καταναλώνονται βραστά ή μαγειρευτά ως όσπρια, καβουρντισμένα ως ξηροί καρποί (τα γνωστά στραγάλια), γίνονται θρεπτικά άλευρα και μετά από επεξεργασία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο του καφέ. Είναι πλούσια σε φώσφορο, μαγνήσιο, ασβέστιο και σίδηρο καθώς και βιταμίνες Β, Κ, Ε, και C. Άλλες πληροφορίες: Η ρεβιθιά είναι εξαιρετικά ανθεκτική στην ξηρασία και αποδίδει καλά σε φτωχά εδάφη χωρίς ιδιαίτερες περιποιήσεις. Πολλαπλασιάζεται με σπορά κατά τους φθινοπωρινούς κυρίως μήνες. Ονομασία: ΚΟΥΚΙΑ Θρεπτική αξία: Η θρεπτική αξία των κουκιών είναι μεγάλη αφού είναι πλούσια σε πρωτεΐνες. Κάθε καρπός περιέχει νερό 72%, πρωτεΐνες 8%, υδατάνθρακες 20%, φυτικές ίνες 5%, φυτικά έλαια 1%. Είναι πλούσια σε φολικό οξύ (104 mg ανά 100 γραμμ.), φωσφόρο, μαγγάνιο, μαγνήσιο, χαλκό, κάλιο, νάτριο, σίδηρο. Περιέχει επίσης λιπαρά οξέα ω6 152 mg/100γρ και ω mg/100γρ. Άλλες πληροφορίες: Τα κουκιά μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση στα ζώα και στον άνθρωπο γνωστή ως κυάμωση, που εκδηλώνεται ως αιμολυτική αναιμία και σε πολλές περιπτώσεις είναι θανατηφόρος. Η κυάμωση προκαλείται σε άτομα που έχουν, λόγω κληρονομικότητας, έλλειψη του ενζύμου G6PD. 5

6 Ονομασία: ΓΛΥΚΑΝΙΣΟ Θρεπτική αξία: Χρησιμοποιείται από το 2000 π.χ. ως αρωματικό, καρύκευμα και φάρμακο. Οι καρποί του είναι ωοειδείς, σκληροί και ανοικτού καφέ χρώματος. Η γεύση του είναι υπόγλυκη. Έχει χαρακτηριστικό άρωμα, σπασμολυτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες Άλλες πληροφορίες: Πολύ συχνά χρησιμοποιείται στην αρτοποιία ως αρωματικό ή ως κύριο αρωματικό σε αλκοολούχα ποτά, όπως το αψέντι το ούζο και το ρακί. Ονομασία: ΒΙΚΟΣ Θρεπτική αξία: Φυτό με καλή ρίζα. Στέλεχος λεπτό, χνουδωτό, τετραγωνικής διατομής, κοίλο εσωτερικά που πλαγιάζει ως ένα βαθμό ή αναρριχάται. Φύλλα σύνθετα με 5-7 ζεύγη φυλλάρια. Άνθη ιώδη (μωβ, λιλά ). Λοβοί επιμήκεις πεπλατυσμένοι, με σπέρματα χοντρά, υποσφαιρικού σχήματος. Αντέχει στο κρύο. Καλλιεργείται σε όλα τα εδάφη. Το πιο ανθεκτικό ψυχανθές σε όξινα εδάφη. Καλλιεργείται για βοσκή και σανό. Άλλες πληροφορίες: Σπέρνεται Οκτώβριο - Νοέμβριο και Φεβρουάριο - Μάρτιο. Συνιστάται 15 Kgr σπόρου/στρέμμα σε αμιγή καλλιέργεια και 5-10 Kgr/στρέμμα σε συνκαλλιέργεια 6

7 Ονομασία: ΚΡΕΜΜΥΔΑΚΙΑ Περιοχή παραγωγής: ΜΑΓΝΗΣΙΑ Θρεπτική αξία: Τα κρεμμύδια όπως τα μήλα και το τσάι περιέχουν ψηλές ποσότητες αντιοξειδωτικών ενώσεων όπως η φλαβονοειδής ουσία quercetin. Όμως η βασική διαφορά είναι ότι η απορρόφηση της αντιοξειδωτικής αυτής ουσίας όταν προέρχεται από τα κρεμμύδια είναι 3 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με τα μήλα και 2 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με το τσάι Άλλες πληροφορίες: Η ουσία quercetin των κρεμμυδιών, εξουδετερώνει βλαβερές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που δημιουργούνται συνεχώς από το φυσιολογικό μεταβολισμό. Ονομασία: ΚΟΛΟΚΥΘΑΚΙΑ Θρεπτική αξία: Περιέχουν βιταμίνη C, κάλιο, βιταμίνη Β12, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες Άλλες πληροφορίες: Τα κολοκυθάκια αποτελούν εξαιρετική πηγή χαλκού και μαγγανίου, πολύ καλή πηγή μαγνησίου, φωσφόρου, καλίου, βιταμίνης C, Α, πυριδοξίνης, φυλλικού οξέος και διαιτητικών ινών και καλή πηγή των υπόλοιπων βιταμινών του συμπλέγματος Β και της βιταμίνης Κ. Περιέχουν, επίσης, β-καροτένιο και άλλα καροτενοειδή 7

8 Ονομασία: ΛΑΧΑΝΟ Θρεπτική αξία: Πηγή βιταμίνης Κ και C, πολύ καλή πηγή διαιτητικών ινών, φυλλικού οξέος, μαγγανίου, βιταμινών Β6 και Β1 και καλή πηγή πολλών άλλων βιταμινών και ανόργανων συστατικών. Άλλες πληροφορίες: Το λάχανο είναι πλούσιο σε ανόργανα στοιχεία άκρως απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του πεπτικού συστήματος Ονομασία: ΜΑΪΝΤΑΝΟΣ Θρεπτική αξία: Αποτελεί εξαιρετική πηγή των βιταμινών Κ, C, Α και φυλλικού οξέος, αλλά και καλή πηγή πολλών άλλων θρεπτικών συστατικών. Περιέχει, επίσης, υψηλές ποσότητες των καροτενοειδών β-καροτένιο, λουτεΐνης και ζεαξανθίνης Άλλες πληροφορίες: Άλλες ευεργετικές επιδράσεις του μαϊντανού αποδίδονται κυρίως σε δύο είδη συστατικών που περιέχει: τα αιθέρια έλαια και τα φλαβονοειδή. Τα συστατικά των αιθέριων ελαίων, και κυρίως η μυριστισίνη, έχει φανεί σε μελέτες με ζώα ότι εμποδίζει το σχηματισμό όγκων, και ειδικά αυτών στους πνεύμονες. Ο μαϊντανός, εξαιτίας των αιθέριων ελαίων του, θεωρείται χημειοπροστατευτικό τρόφιμο 8

9 Οι πληροφορίες που αφορούσαν το κάθε προϊόν συνοδευόταν από το πραγματικό προϊόν και στις περιπτώσεις που αυτό δεν ήταν εφικτό τοποθετήθηκαν εικόνες των προϊόντων. Εικ. 1 - Παρουσίαση των προϊόντων που παράγονται στη Μαγνησία. Εικόνα από την τελική έκθεση που πραγματοποίησε η ομάδα μας στο σχολείο. 9

10 3. ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΦΘΑΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΜΑΣ Προκειμένου να έχουμε μια ενδεικτική εικόνα για τις ουσίες που φθάνουν στο σώμα μας καθημερινά, αποφασίσαμε να μαζέψουμε τις συσκευασίες από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε στο σπίτι, στο σχολείο, στο χώρο εργασίας και γενικά στους χώρους όπου ασκούμε διάφορες δραστηριότητες. Κάναμε μια καταγραφή των συστατικών που χρησιμοποιούνται στα προϊόντα που χρησιμοποιήθηκαν για την παρασκευή του φαγητού στο σπίτι, που αγοράζαμε στο κυλικείο ή στο περίπτερο. Διαπιστώσαμε ότι σε πάρα πολλά προϊόντα που χρησιμοποιούμε, υπάρχουν πολλές ουσίες για τις οποίες δεν είχαμε καμιά απολύτως ιδέα είτε για την προέλευσή τους, είτε για την επίδραση που μπορεί να έχουν στην υγεία μας όταν τα καταναλώνουμε. Η επίσκεψή της ομάδας στο ΚΠΕ Νάουσας, μας βοήθησε πάρα πολύ στο να προχωρήσουμε πιο πέρα τη δουλειά που είχαμε κάνει. Από την ενημέρωση που είχαμε, διαπιστώσαμε πως θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει μια λίστα που θα κατέγραφε όλες τις ουσίες που χρησιμοποιούνται στα διάφορα προϊόντα που καταναλώνουμε. Αυτές οι ουσίες χρησιμοποιούνται είτε ως πρόσθετα για να δώσουν στο προϊόν γεύση, χρώμα, άρωμα κ.λπ., είτε ως συντηρητικά. Στις συσκευασίες των προϊόντων, οι ουσίες αυτές δεν αναφέρονται πλέον με τον κωδικό τους (π.χ. Ε102, μιας και γενικώς τα Ε έχουν ενοχοποιηθεί για διάφορες παρενέργειες που έχουν στον ανθρώπινο οργανισμό) αλλά με την ονομασία τους («Ταρτραζίνη» στο παράδειγμά μας. Η ταρτραζίνη είναι ένα αζώχρωμα. Παρενέργειες δεν έχουν παρατηρηθεί όσον αφορά την καθαρή ταρτραζίνη, εκτός από περιπτώσεις ατόμων που παρουσιάζουν δυσανεξία στα άλατα του σαλικυλικού οξέος (ασπιρίνη, φρούτα); Στις περιπτώσεις των ατόμων αυτών η ταρτραζίνη επίσης επιφέρει συμπτώματα δυσανεξίας. Σε συνδυασμό με τους εστέρες του βενζοϊκού οξέως (E ), η ταρτραζίνη φέρεται υπεύθυνη σε μεγάλο ποσοστό για την εμφάνιση του συνδρόμου ADHD (υπερδραστηριότητα) σε παιδιά. Άνθρωποι που πάσχουν από άσθμα μπορεί επίσης να παρουσιάσουν συμπτώματα μετά την κατανάλωση ταρτραζίνης, καθώς έχει βρεθεί ότι είναι συστατικό που απελευθερώνει ισταμίνη). Αποφασίσαμε να χωριστούμε σε υποομάδες, μέσω του 10

11 διαδικτύου να βρούμε πληροφορίες και να καταγράψουμε σε αρχείο excel (συνοδεύει την παρούσα εργασία) όλες τις ουσίες με τους κωδικούς τους, την ονομασία με τη οποία εμφανίζονται στις συσκευασίες των προϊόντων, τη λειτουργία τους, το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο καθημερινής λήψης για τον ανθρώπινο οργανισμό και τις παρενέργειες που μπορεί να επιφέρουν σε αυτόν. 4. ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Στην επίσκεψή μας στο ΚΠΕ Νάουσας παρακολουθήσαμε μια σειρά από ενδιαφέροντα θέματα ένα από τα οποία ήταν και το πώς μπορούμε να παράγουμε οργανικό λίπασμα. Είναι ουσιαστικά μια διαδικασία στην οποία επιταχύνουμε τις διεργασίες της φύσης δηλαδή της βιοαποδόμησης των οργανικών υπολειμμάτων Το compost είναι ένα προϊόν με μεγάλη γεωργική αξία. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα οργανικό λίπασμα που βελτιώνει το έδαφος. Τα πλεονεκτήματα της χρήσης compost: Τα φυτά γίνονται πιο ανθεκτικά στις διάφορες ασθένειες. Η γεύση και το άρωμα των προϊόντων είναι καλύτερα. Το έδαφος γίνεται πιο αφράτο, καλύτερο πορώδες, δουλεύουν καλύτερα οι μικροοργανισμοί και δεν κρατάει νερά. Η απόδοση των φυτών είναι ίδια με την συμβατική καλλιέργεια. Με τη χρήση του κομπόστ μπορούμε να βοηθήσουμε τα ταλαιπωρημένα εδάφη να ξαναγίνουν οργανικά εδάφη. Υλικά κατάλληλα για κομποστοποίηση: Φύλλα από φυτά και δέντρα. Υπολείμματα καλλωπιστικών φυτών δέντρων (κλαδιά, βλαστοί). Διάφορα αγριόχορτα (να μην έχουν ώριμους σπόρους). Μαραμένα λουλούδια. Χώμα από γλάστρες (όταν ανανεώνεται το χώμα τους). Κλαδιά δένδρων και θάμνων. Στάχτη από ξύλα. Κομμένο γρασίδι από χλοοτάπητες. Ροκανίδια και πριονίδια ξύλου σε μικρές ποσότητες (όχι εμποτισμένης ξυλείας). 11

12 Υπερώριμα ή χαλασμένα φρούτα. Τσόφλια από αυγά. Υπολείμματα του καφέ και τσαγιού με το νερό τους. Υπολείμματα λαχανικών από το καθάρισμα τους στην κουζίνα (φλούδες από λαχανικά και φρούτα, βολβοί από φασόλια, αρακά, κουκιά κ.ά.. Υπολείμματα βρασμένων φαγητών στα οποία δεν έχει προστεθεί λάδι. Άχυρο από καλλιέργειες ή από ενσταυλισμό ζώων. Φύκια θάλασσας. Κοπριά από αιγοπρόβατα και βοοειδή. Εικόνες από την ενημέρωση που μας έγινε στο ΚΠΕ Νάουσας σχετικά με την παραγωγή compost. Εικ. 2,3 - Κάδοι κομποστοποίησης στην αυλή του ΚΠΕ Νάουσας Εικ. 4 - Πρώτες ύλες για την παραγωγή compost. 12

13 Εικ. 5 - Χρήση τεμαχιστή κλαδιών για την παραγωγή compost. Εικ. 6,7 - Επίδειξη διαδικασίας για την παραγωγή compost. Παραγωγή οργανικού λιπάσματος στην αυλή του σχολείου Η ενημέρωση σχετικά με τη διαδικασία και τα οφέλη της παραγωγής οργανικού λιπάσματος (compost), μας έδωσε την ιδέα ότι θα μπορούσαμε να επιχειρήσουμε να παράγουμε το δικό μας οργανικό λίπασμα στο σχολείο. Πράγματι το επιχειρήσαμε με θετικά και άμεσα αποτελέσματα. Τον περασμένο Ιούνιο φροντίσαμε να προμηθευτούμε ένα κάδο κομποστοποίησης από το δήμο Βόλου μέσα από ένα πρόγραμμα που υλοποίησε και τον τοποθετήσαμε στην αυλή του σχολείου. Παρά το γεγονός ότι ο κάδος τοποθετήθηκε στην αυλή του σχολείου στο τέλος της σχολικής χρονιάς, πριν φύγουμε για τις καλοκαιρινές διακοπές ήδη είχε γεμίσει με αποτέλεσμα στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου να πάρουμε την 13

14 πρώτη ποσότητα οργανικού λιπάσματος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ενημερώσαμε τους υπόλοιπους μαθητές και καθηγητές του καθώς και τις καθαρίστριες και τους φύλακες του σχολείου οι οποίοι έφερναν «πρώτες ύλες» καθημερινά. Εικ. 8 - Ενημερωτική αφίσα που αναρτήθηκε στο σχολείο σχετικά με τη διαδικασία παραγωγής οργανικού λιπάσματος. 14

15 Εικ. 9 - Ενημερωτική αφίσα που αναρτήθηκε στο σχολείο σχετική με τα υλικά που επιτρέπονται και που απαγορεύονται στην παραγωγή οργανικού λιπάσματος. Εικ Ο κάδος κομποστοποίησης στην αυλή του σχολείου μας. 15

16 Κάδος ή χώρος κομποστοποίησης για την παραγωγή οργανικού λιπάσματος Δεν είναι απαραίτητο να αγοράσει κάποιος κάδο κομποστοποίησης, μπορεί πολύ εύκολα να κατασκευάσει ένα αρκεί να συγκεντρώσει τα κατάλληλα υλικά ή να δημιουργήσει ένα σωρό με υλικά που θα μετατραπούν σε οργανικό λίπασμα, αρκεί να ακολουθήσει απλές χρηστικές οδηγίες ορισμένες από τις οποίες είναι: Χρειάζονται λίγα τετραγωνικά μέτρα ανθόκηπου ή λαχανόκηπου. Ο κάδος κομποστοποίησης για λόγους αισθητικής και υγιεινής, δεν πρέπει να βρίσκεται κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Μπορεί να γίνει σε έναν απλό σωρό αν ο όγκος είναι τουλάχιστον 3 κυβικά μέτρα ενώ δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 2 μέτρα σε ύψος. Η βάση του σωρού πρέπει να έχει λίγη κλίση για να στραγγίζουν τα νερά. Το μέγεθος των υλικών επηρεάζει σημαντικά την ταχύτητα διαδικασία παραγωγής οργανικού λιπάσματος. Όσο πιο μικρά ή τεμαχισμένα είναι τα υλικά που χρησιμοποιούνται τόσο αυξάνεται η ταχύτητα παραγωγής ή αντίστροφα μειώνεται ο χρόνος παραγωγής του οργανικού λιπάσματος μιας αυξάνει την επιφάνεια όπου δρουν τα μικροβιακά ένζυμα και μειώνονται τα κενά αέρα. Δημιουργούμε το πρώτο στρώμα από ένα ξηρό ασυμπίεστο υλικό όπως θρύμματα ξύλου, για να εξασφαλίσουμε τον καλό αερισμό από κάτω. προσθέτουμε εναλλάξ ένα στρώμα υγρών υλικών π.χ. γρασίδι, φλούδες φρούτων και μετά συνεχίζουμε με μια στρώση από απορροφητικά υλικά π.χ. άχυρο, ξερά φύλλα, στάχτη. Καθώς προσθέτουμε κάθε στρώμα, το βρέχουμε με νερό. Προστατεύουμε το σωρό από τις καιρικές συνθήκες και τον καλύπτουμε με άχυρο ή με ένα μουσαμά στην κορυφή. στην παραγωγή του οργανικού λιπάσματος συμμετέχουν μικροοργανισμοί που πρέπει να εφοδιάζονται με το απαραίτητο οξυγόνο το οποίο εξασφαλίζεται με το τακτικό ανακάτεμα των υλικών. Ελέγχουμε την υγρασία κάθε 5-10 μέρες και προσθέτουμε νερό όταν γυρνάμε το σωρό. Η υγρασία δεν πρέπει να υπερβαίνει το 70%. Το μυστικό για γρήγορη κομποστοποίηση είναι συχνό γύρισμα. Εξασφαλίζει τον καλό αερισμό και οι μικροοργανισμοί δουλεύουν κυριολεκτικά πυρετωδώς. 16

17 5. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Για την τελική παρουσίαση - έκθεση που πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαΐου 2012 αποφασίσαμε ότι βασικό θέμα θα έπρεπε να είναι η ενίσχυση της αντίληψης όλων μας για τη σημασία και τη σπουδαιότητα που έχει η χρήση και η κατανάλωση των τοπικών προϊόντων τόσο σε επίπεδο ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας, ιδιαίτερα στις μέρες μας που οι οικονομικές συγκυρίες είναι δύσκολες, όσο και σε επίπεδο επίδρασης στο περιβάλλον μιας και με την κατανάλωση τοπικών προϊόντων δεν απαιτούνται μεγάλες ποσότητες καυσίμων για τη μεταφορά τους και περιορίζεται το οικολογικό «αποτύπωμα» στη φύση. Οι προτάσεις που τελικά επιλέχθηκαν ήταν να δημιουργήσουμε αφίσες που αναρτήθηκαν στο χώρο της έκθεσης που έγινε στην αυλή του σχολείου μας όπου θα επισημαίνονταν τα παραπάνω, η παρουσίαση των γεωργικών προϊόντων που παράγονται στη Μαγνησία και η παραγωγή παραδοσιακών φαγητών, γλυκών και ποτών στα οποία θα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά τοπικά προϊόντα. Η όλη εκδήλωση συνοδευόταν μουσικά με παραδοσιακά τραγούδια και μουσικές του τόπου μας. Εικ Παρουσίαση τοπικού γεωργικού προϊόντος στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 17

18 Εικ Αφίσα που αναρτήθηκε στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 18

19 Εικ Παραδοσιακό φαγητό (πίτα) που παρουσιάστηκε και καταναλώθηκε στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 19

20 Εικ Παραδοσιακό φαγητό (πίτα) που παρουσιάστηκε και καταναλώθηκε στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 20

21 Εικ Παραδοσιακό γλυκό (μαρμελάδα) που παρουσιάστηκε και καταναλώθηκε στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 21

22 Εικ Παραδοσιακό ποτό (τσίπουρο) που παρουσιάστηκε και καταναλώθηκε στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας. 22

23 Εικ Παραδοσιακό ποτό (τσίπουρο) που παρουσιάστηκε και καταναλώθηκε στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 23

24 Εικ Παραδοσιακό γλυκό (κυδώνι) που παρουσιάστηκε και καταναλώθηκε στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 24

25 Εικ Οι μαθητές του σχολείου ενημερώνονται από την περιβαλλοντική ομάδα στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας 25

26 Εικ Οι μαθητές του σχολείου γεύονται τις δημιουργίες των μαθητών της περιβαλλοντικής ομάδας στην τελική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην αυλή του σχολείου μας. 26

27 6. ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Συγκέντρωση ανακυκλώσιμων πλαστικών πωμάτων Η περιβαλλοντική ομάδα ανέπτυξε και άλλες δραστηριότητες στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, παράλληλα με τις δράσεις που αφορούσαν τη θεματική της εργασίας, όπως η τοποθέτηση κάδου συγκέντρωσης πωμάτων από συσκευασίες προϊόντων που μπορούν να ανακυκλωθούν και το όφελος από την προσπάθεια αυτή να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση ατόμων και οικογενειών που αντιμετωπίζουν προβλήματα και χρειάζονται βοήθεια. Εικ Ενημερωτική αφίσα που τοποθετήθηκε στον κάδο συγκέντρωσης των ανακυκλώσιμων πλαστικών πωμάτων από διάφορες συσκευασίες 27

28 Εικ Κάδος συγκέντρωσης των ανακυκλώσιμων πλαστικών πωμάτων από διάφορες συσκευασίες Εικ Συγκέντρωση των ανακυκλώσιμων πλαστικών πωμάτων από διάφορες συσκευασίες 28

29 Καθαρισμός παραλιακού μετώπου Αναύρου Μετά από πρωτοβουλία της περιβαλλοντικής ομάδας προτάθηκε στο σύλλογο των εκπαιδευτικών του σχολείου ο πρώτος σχολικός περίπατος στην περιοχή Άναυρος Βόλου να συνδυαστεί με τον καθαρισμό του παραλιακού μετώπου της περιοχής αυτής. Η πρόταση υιοθετήθηκε και με τη βοήθεια της διεύθυνσης καθαριότητας του δήμου Βόλου από την οποία προμηθευτήκαμε υλικό (σακούλες και γάντια) πραγματοποιήθηκε μια ουσιαστική παρέμβαση μιας και στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχουν βράχια που εμποδίζουν τον εύκολο καθαρισμό ή κρύβουν τα σκουπίδια που συγκεντρώνονται. Εικ Καθαρισμός του παραλιακού μετώπου στην περιοχή Άναυρος Βόλου στη διάρκεια του σχολικού περιπάτου 29

30 7. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η δραστηριότητες που αναπτύξαμε στη διάρκεια του προγράμματος μας έδωσαν την ευκαιρία να ενημερωθούμε για μια σειρά από ζητήματα που είτε δε γνωρίζαμε είτε είχαμε ελλιπή πληροφόρηση. Διαπιστώσαμε ότι στον τόπο μας καλλιεργούνται και παράγονται πολλά προϊόντα και αρκετά από αυτά φθάνουν καθημερινά στο πιάτο μας. Αντιληφθήκαμε ότι υπάρχουν πολλαπλά οφέλη με την προτίμησή μας σε αυτά μιας και ενισχύεται η τοπική οικονομία και ωφελείται η φύση με τον περιορισμό του οικολογικού αποτυπώματος από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Επιχειρήσαμε να μεταφέρουμε τις γνώσεις και τις εμπειρίες που αποκτήσαμε και στους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου και πιστεύουμε ότι αυτό έγινε σε ικανοποιητικό βαθμό. Η ένταξη της ομάδας μας στο δίκτυο του ΚΠΕ Νάουσας και η επίσκεψή μας σε αυτό βοήθησε στο να έχουμε μια ουσιαστική ενημέρωση για διατροφικά και καταναλωτικά θέματα, είδαμε από κοντά τη διαδικασία παραγωγής οργανικού λιπάσματος και αυτό μας έδωσε το έναυσμα να το επιχειρήσουμε στο σχολείο με επιτυχία. Ενημερωθήκαμε επίσης για θέματα που σχετίζονται με τη βιολογική καλλιέργεια μετά από συναντήσεις που είχαμε με γεωργούς της περιοχής που την εφαρμόζουν στην πράξη στα κτήματά τους. Γενικά θα λέγαμε ότι η δραστηριότητες που είχαμε μας βοήθησαν στο να αποκτήσουμε μια διαφορετική, θα λέγαμε μια πιο κριτική ματιά, για θέματα που άπτονται με την υγεία, τις γεωργικές καλλιέργειες και το περιβάλλον. Η συνεργασία που είχαμε μεταξύ μας ήταν πολύ εποικοδομητική, μας έδωσε την ευκαιρία να γνωριστούμε καλύτερα και να αντιληφθούμε το πόσο πιο αποτελεσματική και ευχάριστη είναι μια προσπάθεια όταν είναι ομαδική. 30

31 ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Μαθητές Γιαλαμόγλου Αλεξάνδρα Δούλου Κερασία Θεοχάρης Χρήστος Καΐτση Σταυρούλα Κατσαφούρη Κατερίνα Λέκα Κλεμεντίνα Μαχαιρίτσα Κατερίνα Μπίρτσε Βαρβάρα Ορχάνι Νίκο Σμυρνή Θεοδώρα Εκπαιδευτικοί Αθανάσιος Γκίκας Στέργιος Ταχούλας 31