Δράση 2: Λειτουργία Μονάδας Διαχείρισης Εδάφους

Transcript

1 LIFE07 ENV/GR/ SOIL SUSTAINABILITY (So.S.) «Αειφορική διαχείριση εδάφους στην Yδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα με βάση την Ευρωπαϊκή Θεματική Στρατηγική για το έδαφος» Δράση 2: Λειτουργία Μονάδας Διαχείρισης Εδάφους Τίτλος παραδοτέου «Μελέτη τεχνικοοικονομικής ανάλυσης Μονάδας Διαχείρισης Εδάφους» ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

2 Περιεχόμενα 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ EXECUTIVE SUMMARY ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΟΜΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΝΘΕΜΟΥΝΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΤΙΡΙΑΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΛΟΙΠΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ... 17

3 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα τεχνικοοικονομική ανάλυση αφορά στη λειτουργία μιας μονάδας-δομής ελέγχου και ενίσχυσης της διαχείρισης εδάφους και νερού στην περιοχή της υδρολογικής λεκάνης του Ανθεμούντα, με μόνιμα χαρακτηριστικά λειτουργίας. Η μελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου LIFE07/ENV/GR/ Soil Sustainability, με γενικό τίτλο: «Αειφορική Διαχείριση Εδάφους στην Υδρολογική Λεκάνη του Ανθεμούντα με βάση την Ευρωπαϊκή Θεματική Στρατηγική για το Έδαφος». Το αντικείμενο λειτουργίας της μονάδας-δομής θα περιλαμβάνει τα παρακάτω: 1. Συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς διαχείρισης υδάτινων και εδαφικών πόρων της ευρύτερης περιοχής. 2. Παρακολούθηση θεσμικού πλαισίου περιβάλλοντος, υδάτινων και εδαφικών πόρων. 3. Παρακολούθηση ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών υδατικών και εδαφικών πόρων. 4. Καταγραφή, συλλογή και αξιολόγηση μετεωρολογικών δεδομένων λεκάνης. 5. Υποστήριξη βάσης δεδομένων και Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών. 6. Βελτίωση των εδαφολογικών πληροφοριών της περιοχής με εκπόνηση μελετών και ερευνητικών προγραμμάτων. 7. Υποστήριξη πολιτικής διαχείρισης εδαφικών πόρων, σχεδίων ανάπτυξης και χωροταξικού σχεδιασμού της περιοχής. 8. Τεχνική υποστήριξη έργων διαχείρισης και αξιοποίησης εδαφικών και υδάτινων πόρων. Η λειτουργική οργάνωση της μονάδας διαχείρισης προτείνεται να έχει την παρακάτω διάρθρωση: Τμήμα διοίκησης και συντονισμού Τμήμα παρακολούθησης Επιχειρησιακό τμήμα Τμήμα παροχής στοιχείων και επικοινωνίας Το σύνολο των λειτουργικών εξόδων της μονάδας διαχείρισης εκτιμάται με βάση την ανάλυση που περιλαμβάνεται στη παρούσα μελέτη περίπου στα ,00 σε ετήσια βάση. Τα έσοδα της μονάδας μπορούν να προέρχονται από: 1. Παροχή υδρομετεωρολογικών και εδαφικών δεδομένων δευτερογενούς πληροφορίας. 2. Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ιδιώτες και δημόσιους φορείς. 3. Εκπόνηση, σχετικών με το αντικείμενο της, μελετών. 4. Συμμετοχή σε εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα. 5. Πώληση επιστημονικών εκδόσεων (επετηρίδες, εγχειρίδια, κλπ.). 6. Διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων. 1

4 2. EXECUTIVE SUMMARY The present techno-economic analysis refers to the operation of a control and enhancement unit-structure of soil and water management in the area of Anthemountas basin, with permanent operation characteristics. This study was developed in the framework of the project LIFE07/ENV/GR/ Soil Sustainability, entitled Soil Sustainable Management in Anthemountas basin based on the European Soil Thematic Strategy. The operation objectives of the unit-structure will include the following: 1. Co-operation with the water and soil resources management stakeholders of the region. 2. Monitoring of the institutional framework for the environment, water and soil resources. 3. Monitoring of quantitative and qualitative characteristics of water and soil resources. 4. Tracking, collection and evaluation of the meteorological data of the basin. 5. Database and Geographical Information System support. 6. Improvement of soil information of the area by propagating studies and research programs. 7. Soil resources, development plans and spatial planning pilot management support of the area. 8. Technical support of management infrastructure and exploitation of soil and water resources. The functional organization of the management unit is proposed to have the following structure: Administration and coordination department Monitoring department Business department Reporting and communication department The sum of the operational expenses of the management unit is estimated, based on the analysis that is included in the present study, at about ,00 yearly. The revenue of the unit can be obtained from: 1. Providing hydro-meteorological and soil data of secondary information. 2. Providing consulting services in private and public stakeholders. 3. Propagation of studies, related to its subject. 4. Participation in national, european and international projects. 5. Trade of scientific publications (yearbooks, manuals, etc.). 6. Organizing of training seminars. 2

5 3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα τεχνικοοικονομική ανάλυση αφορά στη λειτουργία μιας μονάδας-δομής ελέγχου και ενίσχυσης της διαχείρισης εδάφους στην περιοχή έργου, με μόνιμα χαρακτηριστικά λειτουργίας. Η μελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου LIFE07/ENV/GR/ Soil Sustainability, με γενικό τίτλο: «Αειφορική Διαχείριση Εδάφους στην Υδρολογική Λεκάνη του Ανθεμούντα με βάση την Ευρωπαϊκή Θεματική Στρατηγική για το Έδαφος». Το έργο LIFE07/ENV/GR/ Soil Sustainability αφορά στον τομέα των εδαφικών πόρων και ειδικότερα στην ολοκληρωμένη διαχείρισή τους στην υδρολογική λεκάνη του ποταμού Ανθεμούντα στην Ανατολική Θεσσαλονίκη. Περιλαμβάνει τη διαμόρφωση πολιτικής ολοκληρωμένης διαχείρισης εδάφους με βάση τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Θεματικής Στρατηγικής για το Έδαφος και τη συμμετοχή των τοπικών φορέων. Δικαιούχος και συντονιστής του έργου είναι η Αναπτυξιακή Εταιρεία Ανατολικής Θεσσαλονίκης, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. και στο εταιρικό σχήμα του έργου συμμετέχουν: το Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού «Δήμητρα» (LRI-HAOD), η εταιρεία INTERGEO - Τεχνολογία Περιβάλλοντος Ε.Π.Ε. (INTERGEO), η εταιρεία ΣΠΥΡΙΔΗΣ Α. - ΚΟΥΤΑΛΟΥ Β. «ΥΕΤΟΣ» (HYETOS), η Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης (WD-DAMT) και το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας (RDF-CM). Στο πλαίσιο υλοποίησης του παρόντος έργου, ο «φορέας διαχείρισης της υδρολογικής λεκάνης» που συστάθηκε και λειτουργεί από την υλοποίηση του έργου LIFE04/ENV/GR/ Water Agenda εξελίχθηκε σε έναν ενιαίο φορέα διαχείρισης εδάφους και νερού. Συγκεκριμένα, βελτιώθηκε το υφιστάμενο Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (GIS) και εμπλουτίστηκε η υφιστάμενη βάση δεδομένων που προϋπήρχε με στοιχεία που συλλέχτηκαν και παρήχθησαν κατά τη διάρκεια του έργου, ως εργαλεία παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων (Δράση 1) τόσο στη διαχείριση των υδάτων όσο και των εδαφών της περιοχής του έργου. Επιπλέον, στο πλαίσιο του έργου και της πιλοτικής εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Θεματικής Στρατηγικής για το έδαφος ορίσθηκαν οι περιοχές πιλοτικής εφαρμογής του έργου ανά απειλή του εδάφους. Για τις ορεινές και ημιορεινές περιοχές του 3

6 ανατολικού τομέα της λεκάνης μελετήθηκε η διάβρωση που προκαλείται από τα κατακρημνίσματα, εφαρμόστηκε μοντέλο εκτίμησης του βαθμού διάβρωσης (Δράση 3), αναπτύχθηκε εργαλείο λήψης αποφάσεων (Δράση 4) και με την εφαρμογή του καθορίστηκαν οι Ζώνες προτεραιότητας της πιλοτικής περιοχής και εκπονήθηκε μελέτη σταθεροποίησης εδαφών για μια θέση υψηλής προτεραιότητας (Δράση 5). Για την Δημοτική Ενότητα Βασιλικών του Δήμου Θέρμης και τη Δημοτική Κοινότητα Ανθεμούντα του Δήμου Πολυγύρου (πιλοτική αγροτική περιοχή λεκάνης, στρέμματα), συντάχθηκε εδαφολογικός χάρτης (Δράση 6) και πλήθος άλλων θεματικών χαρτών. Στην ίδια περιοχή, μελετήθηκε η απομείωση της οργανικής ουσίας (Δράση 7) και η αλάτωση (Δράση 9). Για την ευρύτερη περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Θέρμης του Δήμου Θέρμης, αναπτύχθηκε εργαλείο αναγνώρισης της απειλής της ρύπανσης και εφαρμόστηκε σε 31 θέσεις δυνητικής εμφάνισης της απειλής (Δράσεις 10 έως 12). Στη Δημοτική Ενότητα Θέρμης του Δήμου Θέρμης, μελετήθηκε επίσης το φαινόμενο της στεγανοποίησης ιδιαίτερα στις περιοχές των οικισμών και στις περιοχές επέκτασης του σχεδίου πόλεως (Δράσεις 13 έως 15). Για το σύνολο της έκτασης της πιλοτικής λεκάνης, εκπονήθηκε σχέδιο δράσης (Δράση 16). Στο πλαίσιο δημοσιοποίησης του έργου (Δράση 17) πραγματοποιήθηκαν ημερίδες και σεμινάρια με στόχο την προώθηση της γνώσης που παρήχθη κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου και τα μέλη του εταιρικού σχήματος παρουσίασαν τα αποτελέσματα του έργου σε διεθνή συνέδρια και συντάχθηκαν θεματικοί οδηγοί ανά απειλή του εδάφους (Δράση 22). 4

7 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΟΜΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΝΘΕΜΟΥΝΤΑ 4.1 ΥΛΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Για τη διερεύνηση των απαραίτητων δράσεων και χαρακτηριστικών της δομής διαχείρισης εδαφικών πόρων για την περιοχή του Ανθεμούντα κρίθηκε αναγκαίο να καταγραφούν και να αξιολογηθούν οι ήδη υλοποιημένες δράσεις, προς αυτή την κατεύθυνση, από το έργο. Στη Δράση 1 του έργου LIFE So.S. λειτούργησε για 3,5 χρόνια μία αντίστοιχη δομή, στο πλαίσιο της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΕ. Πρώτο βήμα για την υλοποίηση της δράσης αυτής ήταν η στελέχωσης της δομής με το κατάλληλο προσωπικό στο πλαίσιο λειτουργίας του τμήματος περιβάλλοντος του επικεφαλής δικαιούχου. Στη συνέχεια δημιουργήθηκε μία λίστα όλων των απαιτούμενων στοιχείων για την περαιτέρω δόμηση και τεχνική υποστήριξη της βάσης δεδομένων εδάφους για τη λεκάνη. Στη λίστα αυτή βρίσκονται δεδομένα στατικά, αλλά και δεδομένα τα οποία είναι δυναμικά που πρέπει να ενημερώνονται και να επικαιροποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εμπλουτίστηκαν τα υπάρχοντα δεδομένα για την περιοχή (διάβρωση, επικαιροποιημένες χρήσεις γης, συντελεστής απορροής, εδαφολογικός χάρτης, ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά κ.α.), έγινε αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης με βάση τα δεδομένα αυτά και κωδικοποιήθηκε η πληροφορία με τη μορφή θεματικών χαρτών και βάσεων δεδομένων στη πλατφόρμα ενός Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών σε περιβάλλον του λογισμικού ArcGIS της ESRI. Παράλληλα εγκαταστάθηκε και λειτουργεί, χαρτογραφικός ιστότοπος ( όπου δημοσιοποιήθηκαν όλα τα δεδομένα και οι πληροφορίες που προαναφέρθηκαν. Στην κατεύθυνση συλλογής πληροφοριών και στοιχείων για την κατάσταση και τα χαρακτηριστικά των εδαφικών πόρων της περιοχής εφαρμόστηκε από τον επικεφαλής εταίρο του έργου (Ανατολική α.ε.) μοντέλο εκτίμησης του βαθμού διάβρωσης για το σύνολο της επιφάνειας της λεκάνης του Ανθεμούντα με σκοπό την αποτίμηση του δυνητικού βαθμού διάβρωσης της περιοχής, αναπτύχθηκε εργαλείο λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση της διάβρωσης με στόχο τον καθορισμό ζωνών προτεραιότητας επέμβασης στη Δημοτική Ενότητα Ανθεμούντα του Δήμου Πολυγύρου, από τον εταίρο ΕΛΓΟ-ΙΕΒ πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία εδάφους 5

8 σε στρέμματα για τη σύνταξη εδαφολογικού χάρτη και την αποτίμηση της απομείωσης της οργανικής ουσίας και της αλάτωσης, από τον εταίρο INTERGEO πραγματοποιήθηκε ανάπτυξη εργαλείου αξιολόγησης εν δυνάμει ρυπασμένων πεδίων, από τον εταίρο ΥΕΤΟΣ αναγνωρίστηκε η στεγανοποίηση στις υπό αστικοποίηση περιοχές της Δημοτικής Ενότητας Θέρμης του Δήμου Θέρμης και αναπτύχθηκε εργαλείο υπολογισμού του βαθμού στεγανοποίησης μιας περιοχής με δυνατότητα εφαρμογής εναλλακτικών σεναρίων. Μετεωρολογικό δίκτυο Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υδατικοί και οι εδαφικοί πόροι είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι και αλληλεπιδρούν, κρίθηκε σκόπιμη η συνέχιση της συντήρησης του υφιστάμενου δικτύου μετεωρολογικών σταθμών καθώς και η επέκτασή του. 1. Σε μια άτυπη συνεργασία με το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ. συμφωνήθηκε η συνέχιση της συντήρησης και παρακολούθησης ενός πλήρους μετεωρολογικού σταθμού ιδιοκτησίας του Α.Π.Θ. στο κέντρο της υπολεκάνης της Γαλάτιστας (Άνω Ανθεμούντας) και σε υψόμετρο 265 μέτρων. 2. Λόγω προβλημάτων λειτουργίας του Μετεωρολογικού Σταθμού που ήταν εγκατεστημένος στο εργοστάσιο της «Σουρωτή Α.Ε.» και κλοπής του Μετεωρολογικού Σταθμού στο Υδραγωγείο του Τριαδίου, αποφασίστηκε η αντικατάσταση και των 2 σταθμών με νέους. Ο μεν πρώτος εγκαταστάθηκε στην ίδια θέση που βρισκόταν και ο παλαιός εντός του εργοστασίου της Σουρωτής Α.Ε. και ο δεύτερος στο Πολιτιστικό Κέντρο Τριαδίου. 3. Κατά το τελευταίο εξάμηνο του έργου και στα πλαίσια ανανέωσης και επέκτασης της συνεργασίας της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ με το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ. εγκαταστάθηκε ένας ακόμα Μετεωρολογικός Σταθμός στο ανατολικό τμήμα της λεκάνης και στα βορειοδυτικά του οικισμού της Γαλάτιστας σε υψόμετρο 485m και ευθεία απόσταση από τον άλλο σταθμό περίπου 3Km βόρεια. Συνεργασία με φορείς και ΟΤΑ Καθ όλη τη διάρκεια του έργου τα στελέχη της διοικητικής δομής διαχείρισης της λεκάνης σε συνεργασία με το εταιρικό σχήμα, τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς, λοιπούς φορείς αλλά και τους Ο.Τ.Α. της περιοχής, εμπλούτισαν τη βάση δεδομένων του Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (ΓΣΠ). Χρησιμοποιώντας στοιχεία και εργαλεία του Γ.Σ.Π. υποστήριζαν, όποτε ζητούνταν, τους δικαιούχους του έργου και φορείς της περιοχής για την ορθολογική διαχείριση των εδαφικών πόρων. Από την ανάλυση που προηγήθηκε αλλά και από την εμπειρία της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΕ τα προηγούμενα χρόνια (αντίστοιχες δράσεις υλοποιούνται από την ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 6

9 από το 1998), προκύπτει ότι τα βασικά και μόνιμα χαρακτηριστικά μίας δομής διαχείρισης υδάτινων και εδαφικών πόρων της περιοχής περιλαμβάνουν: 1. Παρακολούθηση θεσμικού πλαισίου περιβάλλοντος, υδάτινων και εδαφικών πόρων. 2. Συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς διαχείρισης υδάτινων πόρων και εδαφικών πόρων (Δήμοι και ΔΕΥΑ περιοχής, Τμήμα Υδροοικονομίας Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Διεύθυνση Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης, Αγροτικοί συνεταιρισμοί της περιοχής, Ερευνητικά Ινστιτούτα). 3. Παρακολούθηση πιεζομετρικών χαρακτηριστικών υπόγειων υδροφορέων. 4. Παρακολούθηση ποσοτικών χαρακτηριστικών ροών επιφανειακών υδάτινων σωμάτων και υποβάθμισης του εδάφους. 5. Παρακολούθηση ποιοτικών χαρακτηριστικών και της οικολογικής κατάστασης των υδάτινων σωμάτων και του εδάφους της λεκάνης. 6. Συλλογή, καταγραφή, επεξεργασία και αξιολόγηση μετεωρολογικών δεδομένων λεκάνης. 7. Παρακολούθηση αντλήσεων και έργων χρήσης και αξιοποίησης νερού, εφαρμογής μέτρων αντιμετώπισης των απειλών του εδάφους, ενημέρωση βάσης δεδομένων. 8. Υποστήριξη βάσης πληροφοριών και Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών. 9. Βελτίωση των εδαφολογικών πληροφοριών της περιοχής με εκπόνηση μελετών και ερευνητικών προγραμμάτων. 10. Υποστήριξη πολιτικής διαχείρισης εδαφικών πόρων, σχεδίων ανάπτυξης και χωροταξικού σχεδιασμού της περιοχής. 11. Τεχνική υποστήριξη έργων διαχείρισης και αξιοποίησης εδαφικών πόρων. 12. Τεχνική υποστήριξη μελετών έργων για την αντιμετώπιση των απειλών του εδάφους και αξιοποίησης των εδαφικών πόρων. 4.2 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Για τη διερεύνηση της βιωσιμότητας και των χαρακτηριστικών του φορέα εδαφικών πόρων του Ανθεμούντα κρίθηκε αναγκαίο να διερευνηθεί και το αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο. 7

10 Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, δεν υπάρχει αρμόδιος φορέας υπεύθυνος για τους εδαφικούς πόρους. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει θεσπιστεί μόνο η Ευρωπαϊκή Θεματική Στρατηγική για το Έδαφος, η οποία αποτελεί προπομπό για τη σύνταξη Ευρωπαϊκής οδηγίας για το έδαφος. Κατά το τελευταίο εξάμηνο υλοποίησης του έργου, δημοσιεύτηκε στον τύπο ένα σχέδιο ευρωπαϊκής οδηγίας που αφορά το έδαφος και ένα σχέδιο νόμου για το έδαφος σε εθνικό επίπεδο. Τέλος, σύμφωνα με τη νέα διοικητική δομή (Καλλικράτης) και με την τελευταία επικαιροποίηση του, την άνοιξη του 2012, οι ορεινοί δήμοι (δήμοι στους οποίους ανήκει τουλάχιστον ένας μειονεκτικός οικισμός) αναλαμβάνουν την διαχείριση των φυσικών πόρων της περιοχής τους. Σε επίπεδο λεκάνης Ανθεμούντα Με βάση τα ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Δήμοι Θέρμης και Πολυγύρου χαρακτηρίζονται ως ορεινοί, δεν μπορούν να εξαιρεθούν από το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο. Ο έλεγχος της διαχείρισης της ποιότητας και της ποσότητας των υδατικών και εδαφικών πόρων της λεκάνης Ανθεμούντα εμπίπτει αποκλειστικά στις αρμοδιότητες των Δήμων της περιοχής. Με βάση λοιπόν το υφιστάμενο θεσμικό, η συγκεκριμένη δομή διαχείρισης εδαφικών και υδάτινων πόρων: μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά προς τη διοίκηση και την αυτοδιοίκηση στην περιοχή του ΑΝΘΕΜΟΥΝΤΑ, δεν μπορεί να έχει θεσμικές αρμοδιότητες διαχείρισης των υδάτινων και εδαφικών πόρων, και μπορεί να γνωμοδοτεί και να συμμετέχει στη συζήτηση για τα μελλοντικά Σχέδια Διαχείρισης της λεκάνης. 8

11 5. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Ο φορέας, ανάλογα με τη δράση του, επιβάλλεται να στελεχωθεί με ένα σύνολο ατόμων καθώς και να εξοπλιστεί με την κατάλληλη τεχνική υποδομή ώστε να είναι ικανός να λειτουργήσει τουλάχιστον στο ελάχιστο των απαιτήσεων που μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενό του, σύμφωνα με την ανάλυση της παραγράφου 2.1. Η πλειονότητα της απαιτούμενης υλικοτεχνικής υποδομής έχει ήδη προμηθευτεί από προηγούμενα έργα της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΕ ενώ ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες των έργων και της χρηματοδότησης που θα αναλάβει ο φορέας μπορεί να επεκτείνει τις δραστηριότητες του σε αγορά νέου εξοπλισμού, λογισμικού και στην ανάθεση ερευνητικών προγραμμάτων. Με στόχο λοιπόν τη συνέχιση της λειτουργίας της δομής και λαμβάνοντας υπόψη τις δράσεις που πρέπει να διεκπεραιώνει, τη συχνότητα αυτών, καθώς και τα μέσα που είναι αναγκαία και με δεδομένο το γεγονός ότι κάτω από οποιαδήποτε νομική και θεσμική μορφή λειτουργίας της δομής, η λειτουργική της οργάνωση θα είναι ανάλογη πάντα με τον σκοπό λειτουργίας της δομής, προτείνεται η παρακάτω διάρθρωση: ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 5.1 ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Για τον συντονισμό της λειτουργίας της δομής, τον προγραμματισμό και την επικοινωνία με τους φορείς της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης που ασχολούνται με τα ζητήματα εδαφικών πόρων και τα θέματα αναπτυξιακού σχεδιασμού είναι απαραίτητο να λειτουργήσει ένα σημείο αναφοράς και διοίκησης εντός της προτεινόμενης δομής. Το τμήμα διοίκησης θα υποστηρίζει τη λειτουργία της δομής και ιδιαίτερα τον «πολιτικό» προγραμματισμό της περιοχής με το να παρακολουθεί και να συμμετέχει στις διαβουλεύσεις και τη λήψη αποφάσεων για τον προγραμματισμό και τις επιλογές της περιοχής σε σχέση με τη διαχείριση των φυσικών πόρων της περιοχής και ιδιαίτερα του εδάφους και του νερού. Το τμήμα διοίκησης κατά την πρώτη φάση λειτουργίας του φορέα δεν είναι αναγκαίο να είναι αυτόνομα στελεχωμένο αλλά μπορεί να απασχολεί τμήμα ποσοστό των στελεχών που θα είναι επιφορτισμένα με τις υποχρεώσεις του επιχειρησιακού τμήματος της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 9

12 5.2 ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Τα καθήκοντα του τεχνικού τμήματος παρακολούθησης της κατάστασης των υδατικών και εδαφικών πόρων και των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών της λεκάνης προσδιορίζονται εν πολλοίς από τις ενέργειες της δράσης λειτουργίας της ΜΟΝΑΔΑΣ στο πλαίσιο των έργων LIFE So.S. και WATER AGENDA, και είναι τα εξής: 1. Εμπλουτισμός της υπάρχουσας βάσης δεδομένων με τα στοιχεία που θα προκύπτουν τόσο από τα αποτελέσματα μελετών όσο και από στοιχεία από διάφορους φορείς που ασχολούνται με τη διαχείριση νερού και εδάφους στην περιοχή του έργου. 2. Λειτουργία του σχεδιασθέντος δικτύου ποιοτικής και ποσοτικής παρακολούθησης με υλοποίηση δειγματοληψιών, αναλύσεων, επί τόπου παρατηρήσεων, μέτρηση της στάθμης των υπόγειων υδροφορέων και επεξεργασία των αποτελεσμάτων παρακολούθησης, αναγνώριση του συνόλου των απειλών του εδάφους στο σύνολο της επιφάνειας της λεκάνης. 3. Καταγραφή και επεξεργασία των μετεωρολογικών δεδομένων και ετήσιος υπολογισμός των υδραυλικών εισροών - εκροών και του υδατικού ισοζυγίου. 4. Παρακολούθηση των υδατικών σωμάτων και των απειλών του εδάφους μέσω Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών σε συνεργασία με τις αντίστοιχες κάθε φορά αρχές. 5. Τακτική ενημέρωση της βάσης δεδομένων. Διενέργεια τακτικών ελέγχων καλής κατάστασης υλικού, υλοποίηση ενεργειών προστασίας της βάσης από φυσική και ηλεκτρονική φθορά. 6. Υλοποίηση νέων και αναβάθμιση παλαιών επεξεργασιών και λειτουργιών που εκτελούνται από το σύστημα της βάσης δεδομένων. 7. Επίβλεψη σε καθημερινή βάση της ομαλής λειτουργίας του μηχανογραφικού εξοπλισμού της βάσης δεδομένων. Συντήρηση και υλοποίηση σε τεχνικό επίπεδο της επέκτασης και αναβάθμισης του εξοπλισμού. 8. Επικαιροποίηση των υφιστάμενων δεδομένων των χρήσεων γης και αναγνώρισης των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων για το σύνολο της επιφάνειας της λεκάνης του Ανθεμούντα. 9. Εφαρμογή των εργαλείων που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του έργου LIFE So.S. στο σύνολο της επιφάνειας της λεκάνης, επεκτείνοντας την εφαρμογή εκτός των πιλοτικών περιοχών ανά απειλή εδάφους. 5.3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ Τα καθήκοντα του επιχειρησιακού τμήματος περιλαμβάνουν την επεξεργασία και αξιοποίηση των στοιχείων και των πληροφοριών που θα συλλέγονται από την δομή με σκοπό την αξιοποίησή τους για την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων και εδαφικών πόρων της λεκάνης. Αναλυτικότερα στα αντικείμενα του επιχειρησιακού τμήματος περιλαμβάνονται: 10

13 1. Επεξεργασία και αξιοποίηση των δεδομένων της βάσης για την παραγωγή τυποποιημένης δευτερογενούς πληροφορίας. 2. Εκπόνηση μελετών εκτίμησης και αξιοποίησης των υδατικών πόρων και μελετών αντιμετώπισης των απειλών του εδάφους της λεκάνης. 3. Εκπόνηση μελετών προστασίας και ενίσχυσης του υδροφόρου της λεκάνης και μελετών πρόληψης εμφάνισης φαινομένων υποβάθμισης του εδάφους. 4. Διεξαγωγή σεναρίων πρόβλεψης και βέλτιστης αξιοποίησης του υδατικού δυναμικού και των εδαφικών πόρων, σύμφωνα με τις τοπικές περιβαλλοντικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της λεκάνης του Ανθεμούντα, καθώς και σεναρίων εκτίμησης των επιπτώσεων από την ορθολογική ή μη χρήση και ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Συνδρομή στη λήψη αποφάσεων και τον καθορισμό προτεραιοτήτων χρονικά και χωρικά για την αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν το έδαφος. 5. Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και πραγματογνωμοσύνης προς τρίτους σε θέματα που άπτονται της αρμοδιότητας και της εμπειρίας της ΜΟΝΑΔΑΣ. 6. Επιστημονική υποστήριξη έργων φυσικών πόρων και γενικότερα περιβαλλοντικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού στην περιοχή λειτουργίας της ΜΟΝΑΔΑΣ. 7. Γνωμοδότηση σε θέματα σχεδιασμού διαχείρισης φυσικών πόρων. 8. Γνωμοδότηση σε θέματα αδειοδότησης διαχείρισης και εκμετάλλευσης φυσικών πόρων. 9. Γνωμοδότηση σε θέματα χωροταξικού σχεδιασμού. 10. Συμμετοχή σε εθνικά και διεθνή επιστημονικά προγράμματα και πρωτοβουλίες με παρόμοιους σκοπούς. 5.4 ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Όπως απέδειξε και η εμπειρία υλοποίησης τόσο του έργου LIFE So.S. όσο και του LIFE WATER AGENDA, αναπόσπαστο τμήμα της δραστηριότητας διαχείρισης των υδατικών και εδαφικών πόρων σε μία λεκάνη είναι η επικοινωνία με τους αρμόδιους φορείς και η ενημέρωση παραγωγών και καταναλωτών για τα θέματα που αφορούν στους υδατικών και εδαφικούς πόρους. Παράλληλα ιδιαίτερη σημασία έχει και η ενημέρωση των πολιτών, της νεολαίας, των εκπαιδευτικών δομών και συνολικά της κοινωνίας για τα θέματα της αειφορικής διαχείρισης και της κατάστασης του νερού και του εδάφους. Το τμήμα επικοινωνίας θα υποστηρίζει την «εξωστρέφεια» της ΜΟΝΑΔΑΣ προς την κοινωνία και τους χρήστες του νερού και του εδάφους. Αναλυτικά στις δραστηριότητες του τμήματος μπορούν να περιλαμβάνονται: 1. Επαφή με το κοινό και τους χρήστες των προϊόντων και υπηρεσιών της ΜΟΝΑΔΑΣ. 11

14 2. Ενημέρωση και προβολή των δραστηριοτήτων της ΜΟΝΑΔΑΣ και επισήμανση των δυνατοτήτων του οι οποίες μπορούν να φανούν χρήσιμες σε κατηγορίες χρηστών. 3. Ανάπτυξη δράσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης 4. Ανάπτυξη δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης κύρια για τα ζητήματα των υδατικών και εδαφικών πόρων αλλά και ευρύτερα περιβαλλοντικά θέματα 5. Υποστήριξη δράσεων διαβούλευσης 6. Ενημέρωση των ενδιαφερομένων και του επιστημονικού κόσμου σχετικά με το πλήθος και το είδος των δεδομένων που είναι διαθέσιμα αλλά και αυτά τα οποία μπορούν να παραχθούν από τη ΜΟΝΑΔΑ. 5.5 ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ Δεδομένου ότι η λειτουργία της δομής-μονάδας υλοποιείται σε επίπεδο λεκάνης και δεδομένου της έκτασης της συγκεκριμένης λεκάνης και λαμβάνοντας υπόψη τα έσοδα και το κόστος λειτουργίας της, η στελέχωση που προτείνεται για κάθε τμήμα θα είναι τέτοια ώστε να καλύπτονται οι περισσότερες δυνατές λειτουργίες και απαιτήσεις με τα λιγότερα δυνατά άτομα. Για το λόγο αυτό προβλέπονται η αξιοποίηση των στελεχών σε πολλαπλά αντικείμενα. Στη συνέχεια παρατίθεται η πρόταση για την πλήρη ανάπτυξη του στελεχιακού δυναμικού του φορέα. Δεν προβλέπεται στην πρόταση η γραμματειακή υποστήριξη των στελεχών καθώς και της διοίκησης της ΜΟΝΑΔΑΣ εφόσον το μεν πρώτο δεν κρίνεται απαραίτητο και μπορεί κατά περίπτωση να καλύπτεται από το υπόλοιπο προσωπικό, ενώ δεν προβλέπεται σε αυτή τη φάση πολιτική διοίκηση της ΜΟΝΑΔΑΣ πέραν των στελεχών διοίκησης της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ και των μελών του Διοικητικού συμβουλίου της. Έτσι για το τεχνικό τμήμα που οι περισσότερες ενέργειες σχετίζονται άμεσα με την οργάνωση και συντήρηση ψηφιακών δεδομένων, λογισμικού και γνώση χρήσης ηλεκτρονικού εξοπλισμού, καθώς και με την συλλογή δεδομένων πεδίου απαιτείται: Ένας Μηχανικός (ΠΕ ή ΤΕ) με ειδίκευση στην πληροφορική ή Επιστήμων πληροφορικής με γνώσεις συστημάτων RDMBS, GIS/CAD ή γεωτεχνικός επιστήμονας (ΠΕ ή ΤΕ), κατά προτίμηση Γεωλόγος, με εξειδίκευση την υδρογεωλογία και με γνώσεις συστημάτων RDMBS, GIS/CAD. Τα στελέχη για την υποστήριξη του επιχειρησιακού τμήματος θα πρέπει να είναι: Ένας γεωτεχνικός περιβάλλοντος με ειδίκευση στην υδρολογία / εδαφικές διεργασίες και επαρκή γνώση συστημάτων τηλεπισκόπισης και GIS / CAD. Ένας Μηχανικός (κατά προτίμηση περιβάλλοντος ή χημικός) με ειδίκευση στην ποιότητα υδατικού περιβάλλοντος 12

15 Για το επιχειρησιακό τμήμα πέραν των στελεχών του θα αξιοποιείται κατά περίπτωση και η συμβολή του επιστήμονα (Γεωτεχνικού/GIS) από το τεχνικό τμήμα για την υλοποίηση των ενεργειών του. Τέλος για το τμήμα παροχής στοιχείων & επικοινωνίας απαιτείται ένα στέλεχος τεχνικός (μηχανικός) ή γεωτεχνικός, ΠΕ ή ΤΕ, το οποίο θα παρέχει και την απαραίτητη διοικητική υποστήριξη στη λειτουργία της δομής και της Επιτροπής Διαβούλευσης. Το στέλεχος αυτό, σκόπιμο θα ήταν να έχει εμπειρία σε θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και επικοινωνίας ή εμπειρία στις δημόσιες σχέσεις. Υπενθυμίζουμε ότι τα στελέχη του επιχειρησιακού τμήματος θα καλύπτουν σε πρώτη φάση και τις ανάγκες του τμήματος διοίκησης και προγραμματισμού. Το συνολικό κόστος απασχόλησης για την πλήρη ανάπτυξη του στελεχιακού δυναμικού του φορέα ανέρχεται σε εκατόν χιλιάδες ευρώ ( ,00 ) ετησίως. Σε πρώτη φάση λόγω της περιορισμένης ανάπτυξης των δράσεων του φορέα και για λόγους οικονομίας μπορεί να επιτευχθεί η αναγκαία οικονομία κλίμακας με την απασχόληση μόνο δύο (2) στελεχών, και ειδικότερα των στελεχών του επιχειρησιακού τμήματος όπου ο γεωτεχνικός εδαφοπόνος μπορεί να καλύπτει με γνώσεις GIS και τις υποχρεώσεις του τεχνικού τμήματος και ο μηχανικός να καλύπτει και τις ανάγκες του τμήματος επικοινωνίας και υποστήριξης της επιτροπής διοίκησης / διαβούλευσης. Στην περίπτωση αυτή το ετήσιο κόστος για τα πρώτα δύο (2) χρόνια μπορεί να περιοριστεί στα εξήντα τρεις χιλιάδες ευρώ (50.000,00 ) ετησίως. Στο παραπάνω ποσό μπορούν να υπολογιστούν οι έμμεσες δαπάνες λειτουργίας (overhead) που βαρύνουν τις θέσεις εργασίας όπως προμήθειες αναλωσίμων, κόστος επικοινωνίας, κόστος θέρμανσης, ηλεκτρικής ενέργειας, καθαριότητας, κλπ. Στην περίπτωση αυτή και με βάση εμπειρία αντίστοιχων δράσεων τα overhead επί του κόστους εργασίας υπολογίζονται με ένα συντελεστή 25%. 5.6 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με την λειτουργία και τις αρμοδιότητες της ΜΟΝΑΔΑΣ και λαμβανομένης υπόψη της ποιότητας και των τεχνικών δημιουργίας, αποθήκευσης, επεξεργασίας και διάθεσης των δεδομένων και γενικότερα της γνώσης που παράγεται από τις διαδικασίες και ενέργειες της δομής, απαιτείται ο ακόλουθος εξοπλισμός: 13

16 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ (ΓΡΑΦΕΙΑ, ΚΑΡΕΚΛΕΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ, ΣΥΡΤΑΡΙΕΡΕΣ, κλπ.) ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΤΗΣ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΑ ΜΕΣΑ, ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ) ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ΔΙΑΚΟΜΙΣΤΗΣ, ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ArcGIS Server ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ / ΔΟΜΗΜΕΝΗ ΚΑΛΩΔΙΩΣΗ, ΔΙΚΤΥΟ ΕΥΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ, ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ) ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ (ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ) ΜΕΛΕΤΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (2 ΣΤΑΘΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ) ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ - ΛΗΨΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ (ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ, ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ) ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΙΡΙΑΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ Σε πρώτη φάση οι ανάγκες για χώρους που θα φιλοξενήσουν τα στελέχη και τον εξοπλισμό της δομής εκτιμάται ότι ανέρχονται σε χώρους γραφείων 70 τ.μ. και χώρους εξυπηρέτησης και αποθηκευτικούς 30 τ.μ.. Στην αρχική φάση λειτουργίας της ΜΟΝΑΔΑΣ προτείνεται η φιλοξενία της από ένα από τους ΟΤΑ της περιοχής ή από την ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΕ. Το ελάχιστο κόστος που εκτιμάται ότι αφορά στην κτιριακή υποδομή για τις ανάγκες της δομής ανέρχεται σε ευρώ το χρόνο. 5.8 ΛΟΙΠΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Τέλος, για τη λειτουργία της δομής ο συμπληρωματικός εξοπλισμός που απαιτείται για την περίοδο των πρώτων 3 ετών είναι : Όργανα μέτρησης ποιοτικών χαρακτηριστικών των υδάτων (π.χ. πεχάμετρο). Εργαλεία για τη συντήρηση των μηχανικών τμημάτων ορισμένων οργάνων και του ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Εργαλεία για την υποβοήθηση εργασιών υπαίθρου στους σταθμούς παρακολούθησης μετεωρολογικών δεδομένων. Η χρήση οχήματος παντός εδάφους για την πρόσβαση σε δύσβατες περιοχές και με χώρο για την μεταφορά εξοπλισμού. Συσκευή εντοπισμού θέσης (GPS) με δυνατότητα εισαγωγής υποβάθρων ορθοφωτοχαρτών (π.χ. ArcPad) για την καλύτερη καταγραφή και αποτύπωση στις εργασίες υπαίθρου. 14

17 Το συνολικό κόστος ανά έτος του απαραίτητου συνοδευτικού εξοπλισμού με προμήθεια ή μακροχρόνια μίσθωση είναι ευρώ. 15

18 6. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ Η δομή δεν αποτελεί έναν κερδοσκοπικό οργανισμό. Για το λόγο αυτό η χρηματοδότησή της προσδιορίζεται στο όριο βιωσιμότητάς της. Ήδη από το 2000 η δομή λειτουργεί με διάφορες μορφές στο πλαίσιο προγραμμάτων που υλοποιεί η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΕ, κύρια με κοινοτικούς πόρους. Την περίοδο αυτή το βασικό χαρακτηριστικό της λειτουργίας της δομής ήταν η τεχνική και επιστημονική στήριξη των έργων διαχείρισης υδάτινων και εδαφικών πόρων και η παροχή υπηρεσιών συμβούλου. Οι πηγές χρηματοδότησης για τη σύσταση και λειτουργία της δομής μπορούν να προέλθουν: Από έργα και προγράμματα περιφερειακού ενδιαφέροντος (ανταγωνιστικά ή μη), όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με πρόταση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ή του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης. Από τους ΟΤΑ με τη μορφή ετήσιας ή εφάπαξ χρηματοδότησης (πχ. μετοχικό κεφάλαιο). Από φορείς του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα για την παροχή υπηρεσιών μελέτης συμβούλου για σχεδιασμό έργων διαχείρισης υδάτινων και εδαφικών πόρων (αμοιβή υπηρεσιών). Από τα τέλη χρήσης υδάτινων πόρων και από τοπικούς πόρους στην περιοχή της λεκάνης του Ανθεμούντα σε συνδυασμό με την τιμολογιακή πολιτική. Στη συνέχεια γίνεται μία αρχική εκτίμηση των αναγκαίων δαπανών ίδρυσης έναρξης της δομής καθώς των λειτουργικών εξόδων για τα πρώτα τρία (3) χρόνια λειτουργίας της. 6.1 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Τα έξοδα της δομής κατά έτος αφορούν τις εξής μεγάλες κατηγορίες: 1. Αμοιβές προσωπικού και έμμεσες δαπάνες. 2. Λειτουργία συντήρηση εξοπλισμού και εγκαταστάσεων. 3. Διενέργεια μετρήσεων και παρατηρήσεων πεδίου. 4. Εκδόσεις ενημερωτικού υλικού. 5. Λοιπά έξοδα. Το σύνολο των λειτουργικών εξόδων του φορέα εκτιμώνται με βάση την προηγηθείσα ανάλυση στα ,00 σε ετήσια βάση. Μια κατηγορία λειτουργικών εξόδων που δεν καλύπτετε από την ανωτέρω ανάλυση αφορά στο κόστος της αναγκαίας αναβάθμισης ανά τακτά χρονικά διαστήματα του κυρίου εξοπλισμού της δομής ώστε η λειτουργία της βάσης δεδομένων να 16

19 ανταποκρίνεται στα εκάστοτε τεχνολογικά δεδομένα. Η αναβάθμιση αυτή διενεργείται κάθε λίγα χρόνια ανάλογα με τις αλλαγές στην αγορά της πληροφορικής και δεν προβλέπεται στα έξοδα του φορέα για τα πρώτα 3 χρόνια της λειτουργίας του. 6.2 ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Τα έσοδα της δομής από ίδιες δραστηριότητες (εκτός των επιχορηγήσεων) θα προέρχονται από τις εξής πηγές: 1. Παροχή υδρομετεωρολογικών και εδαφικών δεδομένων δευτερογενούς πληροφορίας. 2. Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ιδιώτες και δημόσιους φορείς. 3. Εκπόνηση μελετών. 4. Συμμετοχή σε εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα. 5. Πώληση επιστημονικών εκδόσεων (επετηρίδες, εγχειρίδια, κλπ.). 6. Διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων. Οι κυριότερες πηγές εσόδων θα είναι η παροχή δεδομένων και η εκπόνηση μελετών. Τα δεδομένα που δύναται να παράσχει ο φορέας σε τρίτους μπορούν να αξιοποιηθούν σε μελέτες και έργα των κάτωθι τομέων: Διαχείριση και εκμετάλλευση υδατικών πόρων. Διαχείριση εδαφικών πόρων και αντιμετώπισης των απειλών που αναγνωρίζονται. Αντιπλημμυρικός σχεδιασμός και έργα. Αποχέτευσης ακαθάρτων και όμβριων. Σχεδιασμός και εκτίμηση διαθεσιμότητας υδροληψίας. Χωροταξικός σχεδιασμός και ανακατανομή χρήσεων γης. Στοχευμένη αντιμετώπιση κινδύνων. Η εκπόνηση μελετών θα είναι επίσης μία από τις κύριες δραστηριότητες του φορέα και θα γίνεται αξιοποιώντας τη βάση δεδομένων σε επίπεδο λεκάνης απορροής. 17