Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ ( ) Βρήκα στο δρόμο μου, προχτές... 1

Transcript

1 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ ( ) Βρήκ στο δρόμο μου, προχτές... 1 Βρήκ στο δρόμο μου, προχτές, έν κομμένο ρόδο δεν ξίρω πώς μου τράηξε μεμιάς την προσοχή. Το περιόλι ήτν υγρό, πντού μοσκοολούσε κι μύριζε ροχή. Το είδ μονάχο κι ουό, σε μι γωνιά του δρόμου κι όμως ν κι θνάσιμ πεσμένο κτγής, με το λευκό το χρώμ του θρρείς κι νπολούσε το χρώμ της υγής... Ίσως, φού το κόψνε δυο δάχτυλ με πόθο, κι το χιλιομδήσνε δυο χείλη τρυφερά, νάπεσε, κι ν τόσυρν, εδώ, σ υτή τη θέση, τ ρδυνά νερά... Μ ίσως κόμ ποιος μπορεί ν ξίρει τι συμίνει; κι κάποιοι που περάσνε τη νύχτ ιστικοί, ν το σπράξν άδικ, κι φού το τυρννήσν, ν τ άφησν εκεί... Στάθηκ κι το κοίτξ, δεν ξίρω πόσην ώρ, κ έπειτ πάλι τράηξ στο δρόμο σιωπηλά, γιτί το συνπάντημ του πεθμένου ρόδου, μου θύμισε πολλά... Κι τη δική μου τη χρά, που κάποτε γελούσε, κι γι ν ζήσει γύρευε του κάκου 2 ν κρυφτεί, κάποιος διάτης, κάποτε, στο δρόμο που περνούσε, τη σκότωσε κι υτή... Στο περιοδικό Νέ Εστί, τεύχ. 133, ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ.1. Ν περιγράψετε την κτάστση του ρόδου κάνοντς πέντε (5) νφορές σε λέξεις ή φράσεις του κειμένου. (10 μονάδες).2. Στο κείμενο κτγράφοντι προσωπικά ιώμτ του ποιητικού υποκειμένου. Ν τ εντοπίσετε (5 μονάδες) κι ν τ συσχετίσετε με την κτάστση του ρόδου. (10 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : 25 1 Έχει διτηρηθεί η ορθογρφί της έκδοσης. 2 του κάκου: μάτι

2 .1. Έν χρκτηριστικό της ποίησης των νεοσυμολιστών, στους οποίους νήκει ο Λπθιώτης, είνι ότι στ ποιήμτά τους γεγονότ κι συνισθήμτ δεν προσδιορίζοντι συγκεκριμέν, λλά νφέροντι με όριστο τρόπο. Ν ρείτε στο κείμενο πέντε (5) εκφράσεις που επληθεύουν την άποψη υτή. (15 μονάδες).2. Ν επισημάνετε στο κείμενο τρεις (3) οπτικές κι μί οσφρητική εικόν (10 μονάδες). ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : 25

3 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ ( ) Κκό Φθινόπωρο Το φετινό φθινόπωρο κοντεύει, με τ μηνύμτά του τ ριά. Κάθε δέντρο το τέλος του μντεύει, κι νήσυχ τεντώνει τ κλριά. Τ δειλινά δεν είνι πρά θλίψη, κι λάλητος κϊμός γι κτιτί, θρρείς κι πό πντού κάτι έχει λείψει, κι υτό που μένει, μάτι το ζητεί. Σν κάθε χρόνο, κι ώρ με την ώρ, λέπω ν πίρνει τέλος η χρά: μ εμένν, ως κι υτή μου η λύπη, τώρ, δεν είνι κθώς ήτν μι φορά... Δεν έχω πι την πρώτη μου γλήνη, το ήμ μου δεν είνι πι γερό: σ υτό το μετξύ, κάτι έχει γίνει, που δε γιτρεύετι με τον κιρό... Μέσ στο σκοτάδι, τώρ, που γυρίζει, περνούν οι ντριχίλες του οριά, το περιόλι θλιερά μυρίζει, κ είμι χωρίς πρηγοριά... Από το περιοδικό Νέ Εστί, τεύχ. 235, ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ.1. Ν χωρίσετε το ποίημ σε δύο ενότητες νάλογ με το ρημτικό πρόσωπο που κυριρχεί στην κθεμιά πό υτές. (10 μονάδες).2. Σε τι διφοροποιείτι το φετινό φθινόπωρο πό τ προηγούμεν που έχει ζήσει το ποιητικό υποκείμενο; Ν τεκμηριώσετε την πάντησή σς με στίχους του κειμένου, λμάνοντς υπόψη κι τον τίτλο του ποιήμτος. (15 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : Χρκτηριστικό στοιχείο της ποίησης των νεοσυμολιστών, στους οποίους νήκει κι ο Λπθιώτης, είνι η προολή της μελγχολικής τους διάθεσης στη φύση κι στ πράγμτ. Ν επληθεύσετε την άποψη υτή νφέροντς τέσσερις (4) χρκτηριστικούς στίχους του ποιήμτος. (20 μονάδες).2. Το ποίημ έχει πρδοσική μορφή. Ν χρκτηρίσετε το είδος της ομοιοκτληξίς (ζευγρωτή ή πλεχτή). (5 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : 25

4

5 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ( ) Οι γειτονιές του κόσμου (πόσπσμ) [...] Τ χράμτ κούγοντν πάλι πυροολισμοί. Η υγή σωριάζοντν κτμεσής του δρόμου σ λωμένο άλογο. Ξένοι φντάροι περνούσν με τ υτόμτ. Ο ίσκιος τους είτνε πολύ μεγάλος πάνω στις κλεισμένες πόρτες, πάνου στους μτωμένους δρόμους. Σκόντφτν κι οι ίδιοι στον ίσκιο τους. Κι η ζωή τριγύριζε έξω π τον ίσκιο τους όπως γυρίζει μι μυροντυμένη γυνίκ έξω π τ κάγκελ του προυλίου της φυλκής, μη ρίσκοντς πόρτ ν μπει, ν δει τον άντρ της, ν του φέρει ψωμί κι κρεμμύδι, ν του πει πως το στερνό τους πιδί κοιμήθηκε στο χωράφι με τους ξύλινους στυρούς κι τις μολόχες, ν του πει κι ν κλάψουνε μζί, ν λστημήσουνε μζί. Δε ρίσκει πόρτ. Τριγυρίζει. Μονάχ τ πγωμέν κάγκελ. Κι οι πετρωμένοι φρουροί. Κι οι γυμνές ξιφολόγχες. Θάνι κρύο το μέτλλο π τ γιάζι το πρωινό. Κι κει, στο άθος, πίσω π τους ίσκιους των φρουρών, φίνοντι τ πράθυρ της φυλκής πολύ σκοτεινά, πολύ μικρά, πολύ στενά, κι πίσω π τ πράθυρ ο τυργνισμένος ύπνος των μελλοθνάτων. Κάποιος που ροχλίζει. Κάποιος που πρμιλάει. Κάποιο ποντίκι που ροκνίζει έν ξεροκόμμτο σιωπή. Ή μη κι σκάουν με τ νύχι τους μι στοά γι τη δρπέτευση ή μην υπονομεύουν το Διοικητήριο γι την ντίνξη ή μην νοίγουν μι σήργγ γι τον ήλιο; [...] (Από τη συλλογή Οι Γειτονιές του Κόσμου ) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ.1. Στο ποίημ προυσιάζοντι δύο διφορετικά σκηνικά: έν σκηνικό εξωτερικού χώρου κι έν εσωτερικού. Ν τ εντοπίσετε. (10 μονάδες).2. Ν ρείτε κι ν κτγράψετε τ πρόσωπ του ποσπάσμτος. (15 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : 25

6 .1. Ο Ρίτσος μετφέρει στ ποιήμτά του μνήμες πό τ τργικά γεγονότ της κτοχικής κι μετκτοχικής περιόδου στην Ελλάδ. Ν εντοπίσετε τρεις (3) ρελιστικές κι δύο (2) υπερρελιστικές εικόνες του ποιήμτος, στις οποίες ποτυπώνοντι τ γεγονότ υτά. ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : 25

7 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΘΔΑΚΣΟ ΚΕΘΜΕΝΟ ΓΘΩΡΓΟ ΚΟΣΖΘΟΤΛΑ ( ) Πρωτοχρονιάτικο Ν κε εκεξέςεηο είλη δύζθνιν, θπξί, ηνπ θάθνπ 1 κνύ ζηπιώλεηο κάηη ικπεξά, κ όιν 2 πνπ ηίπνη δελ έρσ π η ζεξί θη κ όιν πνπ η δάρηπιά ζνπ είλ έηζη ξά. 3 Α, ρξόλη κ είρλε ηνπ θιώηζνπ θη ηνπ κπάηζνπ, ζη πόδη ηνπο δελ ήκνπλ άιιν πό κπνπρόο. 4 Όιε ηε κηκηθή είρ κάζεη ηνπ πιηάηζνπ θη ηνπο πξάζηηλ ό,ηη ζέιλ ν θησρόο. Πνύ ήζζηε εζείο ηνπο ηξεηο ή ηέζζεξνπο ρεηκώλεο πνπ ζεξγηλνύζ θλεξά ρσξίο πιηό; Δελ ην πηζηεύσ λ κδεύηε λεκώλεο ζε ρώξεο ηξνπηθέο, κθξηά π ηνλ θόζκν πηό. Πίθξ γεληώλ εδώ έρεη πη θηθζίζεη, ησλ πξηλ λίζζεησλ ε επγέλεη δε θειά. 5 Κη λπνδίδεη 6 όπνηνο πνιύ θθνπζήζεη. Δελ ην πηζηεύεηε; Λνηπόλ, ρξόλη πνιιά! Από η «Ποιήμτ» ( ) ΕΡΩΣΗΕΘ 1.Λκάλνληο ππόςε η δεδνκέλ ηνπ πνηήκηνο λ πεξηγξάςεηε, ζε κη πξάγξθν 80 ιέμεσλ, ην πξόζσπν ην νπνίν κηιάεη ζην πνίεκ λθεξόκελνη πξάιιει ζηελ θνηλσληθή ηνπ ζέζε. (15 Μονάδες) 2. Ν ζρνιηάζεηε ηνλ ηίηιν ζε ζρέζε κε ην πεξηερόκελν ηνπ πνηήκηνο. (10 Μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ 1 Ν ξείηε δύν (2) νλνκηηθά ζύλνι (επίζεην +νπζηζηηθό) πνπ ζρεηίδνληη κε ηελ κυρί πνπ λθέξεηη ζην πνίεκ. (10 μονάδες) 1 ηνπ θάθνπ = κάηη 2 κ όιν = πξόιν 3 ξόο = πιόο, ηξπθεξόο, ιεπηνθκσκέλνο, ρξηησκέλνο 4 κπνπρόο, ν = ππθλή ησξνύκελε ζθόλε 5 θειώ = σθειώ 6 λπνδίδσ = γίλνκη λάπνδνο, δύζηξνπνο

8 2 Ο Κνηδηνύιο μηνπνηεί ζην θείκελν ιτθέο-ληηιπξηθέο ιέμεηο ή εθθξάζεηο. Ν εληνπίζεηε ηξεηο (3) ηέηνηεο πεξηπηώζεηο. Τη επηηπγράλεη, θηά ηε γλώκε ζο, κε ηε ζπγθεθξηκέλε επηινγή ηνπ ν πνηεηήο; (15 Μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ

9 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ( ) Το νόημ της πλότητς Πίζσ πό πιά πξάγκη θξύνκη, γη λ κε ξείηε. λ δε κε ξείηε, ζ ξείηε η πξάγκη, ζ γγίμεηε εθείλ πνπ άγγημε ην ρέξη κνπ, ζ ζκίμνπλ η ρλάξη ησλ ρεξηώλ κο. Σν πγνπζηηάηηθν θεγγάξη γπιίδεη ζηελ θνπδίλ ζ γλσκέλν ηεληδέξη 1 (γη πηό πνπ ζο ιέσ γίλεηη έηζη) θσηίδεη η άδεην ζπίηη θη ηε γνληηζκέλε ζησπή ηνπ ζπηηηνύ πάλη ε ζησπή κέλεη γνληηζκέλε. Η θάζε ιέμε είλη κη έμνδνο γη κη ζπλάληεζε, πνιιέο θνξέο κηησκέλε, θη ηόηε είλη κη ιέμε ιεζηλή, ζλ επηκέλεη ζηε ζπλάληεζε. («Πρενθέσεις» ) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Πνηνο κηιάεη ζην πνίεκ θη ζε πνηνπο πεπζύλεηη, θηά ηε γλώκε ζο; (15 Μονάδες) 2. Ν ζρνιηάζεηε ηνπο ηξεηο ηειεπηίνπο ζηίρνπο ηνπ πνηήκηνο. (10 Μονάδες) 1. ηελ πνίεζε ηνπ Ρίηζνπ θπξηξρεί ν θόζκνο ησλ θζεκεξηλώλ πιώλ πξγκάησλ. Ν ηεθκεξηώζεηε ηελ άπνςε πηή κε δύν (2) λθνξέο ζην θείκελν. (10 Μονάδες) 2. Ν εληνπίζεηε ζην θείκελν δύν (2) ππεξξειηζηηθέο εηθόλεο (10 Μονάδες) θη λ ηηο ζρνιηάζεηε (5 μονάδες). 1 γλσκέλν ηεληδέξη, ην = ράιθηλε θηζξόι πνπ γπιίδεη επεηδή ηελ έρνπλ επηθιύςεη κε θζζίηεξν

10 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ ( ) [Ι] «Εμείς οι Έλληνες» Δκείο νη Έιιελεο Με ηηο ειηέο κε η πεύθ Με η κάξκξ κε ηε ζάιζζ Φπιάμκε θη άιιεο ξεηέο Γελ εμνθιήζκε ηελ επθπΐ κο Σ έλλ θηξό πην ήκεξν Κη πην γελλίν Γελ ζ δηζηάζνπκε Γελ ζ δεηιηάζνπκε Από ηηο θξύπηεο ζ γάινπκε η όξγλ Σηελ νξρήζηξ θη ζην ρνξό Οη θσλέο κο ζ πξνζθέξνπλ Κάηη ζλ ην επηνύζηνλ 1 Τν δηθό κο πάζνο Ποιήμτ, ηόκνο Γ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ. Σε κη πξάγξθν 80 ιέμεσλ λ πξνπζηάζεηε η ζηνηρεί πνπ ζπλπνηεινύλ ηελ ηπηόηεη ηνπ Έιιελ, όπσο ηελ εθθξάδεη ν πνηεηήο, ικάλνληο ππόςε θη ην γεγνλόο όηη ην πνίεκ γξάθεηη ην 1936, ηηο πξκνλέο ηνπ Β Πγθνζκίνπ πνιέκνπ. (25 Μονάδες) 1. Ν λγλσξίζεηε ηνπο δύν (2) γξκκηηθνύο ρξόλνπο ησλ ξεκάησλ ηνπ θεηκέλνπ θη λ ζρνιηάζεηε ηελ επηινγή πηή ηνπ πνηεηή. Πνηνο πό ηνπο δύν ρξόλνπο θπξηξρεί θη γηηί, θηά ηε γλώκε ζο; (15 Μονάδες) 2. Ν εληνπίζεηε θη λ πξνπζηάζεηε δύν (2) εηθόλεο ηνπ πνηήκηνο. (10 Μονάδες) 1 επηνύζηνο = πηόο πνπ ληηζηνηρεί ζηελ θάζε εκέξ, ν θζεκεξηλόο

11 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ ( ) Οι γλάροι Ο μπρμπ Δημήτρης, μονδικός κάτοικος ενός πόμερου κι γυμνού νησιού στ ορινά της Λέσου κι φροφύλκς στο επάγγελμ, ζούσε με την ελπίδ ν γυρίσουν τ γόρι του που χάθηκν στη Μικρσιτική κτστροφή (1922). Τ χρόνι περνούσν κι ο γερο-φροφύλκς κλεινότν όλο κι περισσότερο στον ευτό του. Η μονξιά είχε επιληθεί σε υτόν. Είχε μερώσει κι δυο γλάρους, οι οποίοι ωστόσο είχν μέρες ν φνούν στο νησί. Τους είχε δώσει κι τ ονόμτ των πιδιών του, Βσίλη κι Αργύρη. [...] Το άλλο πρωί, όπως συνήθιζε, κάθισε στο πεζούλι του φάρου. Κοίτξε το πέλγο. Μι στιγμή του φάνηκε πως η θάλσσ υλκωνότν, κνέν μίλι μκριά, σν ν περνούσν δελφίνι κι πίζν. Πολλές φορές έλεπε στ νοιχτά ν περνούν δελφίνι. Τ πρκολουθούσε ν γράφουν τις ργές κινήσεις τους όξω π το νερό, πάλι ν πέφτουν. Δελφίνι θ είνι κι τώρ. Μ σε λίγο είδε κθρά πως δεν ήτν. Άνθρωποι είνι! είπε ξφνισμένος. Κτέηκε στο κρογιάλι κι περίμενε. Σε λίγο ξεχώρισε πως ήτν έν γόρι κι έν κορίτσι. Κολυμπούσν πλάι πλάι, με ργές κινήσεις, γεμάτες ειότητ. Κι το μικρό κύμ έκλεινε πάνω στο υλάκι που άφηνν. Τι ν θέλουν; Δε θυμότν άλλη φορά ν είχν έρθει κτά κει γι κολύμπι άνθρωποι. Κι ύστερ, δε φινότν εκεί γύρω κμιά άρκ, π όπου ν είχν πέσει. Σε λίγη ώρ είχν φτάσει. Τ δυο ρεμέν κορμιά τινάζουντι π τη θάλσσ στ κρογιάλι. Το γόρι κοιτάζει το κορίτσι μες στ μάτι κι τεντώνει τ χέρι του ψηλά. Αχ! λέει πίρνοντς θιά νάσ. Τι κλά που ήτν! Το κορίτσι κάνει την ίδι κίνηση με τ χέρι. Πιο ργά: Τι κλά που ήτν! Ύστερ τρέξν προς το φροφύλκ. Εσύ σι ο μπρμπ-δημήτρης; λέει το γόρι. Εγώ είμι, λέει με τρχή. Μπς κι σς έτυχε τίποτ; Α, μπ! ιάζετι ν πει το γόρι. Είπμε χτες ν κάνουμε υτό το τξίδι με τη φίλη μου, κι ν που ήρθμε. Από πού; ρωτά ο γέρος με πορί. Μ π ντίκρυ, π την Πέτρ 1. Ο μπρμπ-δημήτρης δεν ξέρει τι ν πει, μουρμουρίζει μονάχ πως δε θυμάτι ν του είχν έρθει άλλη φορά ξένοι με τέτοιο τξίδι. Άρχισν ν νείνουν προς το φάρο. Περπτούσε πρώτος, τ πιδιά κολουθούσν. Δε θ ήτν το κθέν περισσότερο πό δεκοχτώ, δεκεννιά χρονώ. Κι εκείνος άδιζε μπρος, κι τ χρόνι άρινν 1 περιοχή της Λέσου

12 στους ώμους του, σν ν του ζητούσν την ευθύνη, γιτί δεν τ άφηνε ν ξεκουρστούν. Κάθισν στο πεζούλι του φάρου. Μπροστά τους το Αιγίο κύμντο, ο ήλιος έτρεμε πάνω του. Από πού έρχεστε; ρώτησε ο γέρος. Σπουδάζουμε στην Αθήν, είπε το κορίτσι. Εγώ σπουδάζω χημικός κι ο φίλος μου στο Πολυτεχνείο. Α, λήθει!... Μουρμουρίζει ο γέρος χωρίς ν κτλίνει. Έχεις πάει κμιά φορά στην Αθήν, πππούλη; Ρωτά το κορίτσι. Όχι. Ποτές. Θ το ήθελες τώρ; Η φωνή του είνι σιγνή, μόλις κούετι: Όχι, πιδί μου. Τώρ είνι ργά. Θ είσι πολύ μονάχος εδώ, πππούλη. Είμι πολύ μονχός, πιδί μου. Σώπσν. Πέρσε λίγη ώρ. Ψηλά πέρσε έν κοπάδι γλάροι. Ο γέρος σηκώνετι κι μπίνει στο κλύι ν φέρει γλυκό. [...] Τους έφερε γλυκό, μύγδλ, κρύο νερό. Δεν έχω τίποτ άλλο..., μουρμουρίζει, σν ν θέλει ν τον συχωρέσουν. Κάθισε, κάθισε, πππούλη, τον πιάνει το κορίτσι π το χέρι ν κθίσει πλάι του. Κάθισε. Ελάτε κι ύριο, τους λέει δειλά. Θ ψρέψω γι σς τη νύχτ. Αύριο φεύγουμε, πντά το κορίτσι με λύπη. Κρίμ, τόσες μέρες που ήμστε εδώ ν μην ερχόμστε! Είσι πάντ έτσι έρημος, πππούλη; Πάντ, πιδί μου. Α. τώρ κτλίνω τι ήτν οι γλάροι..., μουρμουρίζει το γόρι. Νι, πιδί μου, υτό είνι. Η ερημιά. Θ πρέπει ν τους συχωρέσεις, πππούλη, λέει πάλι το γόρι σε λίγο. Αν ήξερν, δε θ το έκνν ποτέ. Ο γέρος δεν κτλίνει. Στέκει με πορί. Γι ποιους λες, πιδί μου; Γι υτούς που σκοτώσν τους γλάρους σου λέω, μπρμπ-δημήτρη. Είνι φίλοι μς. Κτλίνει τ γόντά του ν τρέμουν, η κρδιά του χτυπά. Τους σκοτώσν είπες; Α, δεν το ήξερες κόμ;... Το πιδί δγκάνει τ χείλι του, μ είνι ργά. Του λέει την ιστορί: πως κυνηγούσν, όλη η νεολί, ύστερ κτεήκν στην κρογιλιά οι δυο γλάροι χμήλωσν π το άλλο κοπάδι, ο φίλος τους τράηξε εκεί σιμά, γνώρισν τις στχτιές φτερούγες. Ο γέρος κούει, κούει, δεν είνι τίποτ, δυο γλάροι ήτν. Δεν ήξερν, πππούλη..., λέει με θερμή φωνή το κορίτσι, συγκινημένο π τη ουή λύπη που λέπει στο γερσμένο πρόσωπο. Δεν ήξερν... Κι εκείνος κουνά μόλις, ργά, το κεφάλι του, συγκτνεύοντς: Νι, νι, πιδί μου. Δε θ ξέρν... [ Τ πιδιά φεύγουν κολυμπώντς γι την Πέτρ] [...] Νυχτώνει. Έχει κθίσει στο πεζούλι, οι ώρες περνούν. Όλ περνούν π τ θολωμέν μάτι του: τ μικρά του τ χρόνι, τ πιδιά που μεγάλωσε κι χάθηκν, οι άνθρωποι που τον πικράννε. Όλ περνούν κι όλ σήνουν. Κι τ δυο πιδιά κι έν κοπάδι γλάροι που πετούν ψηλά. Δυο γλάροι έχουν στχτιές φτερούγες. Κι υτοί

13 περνούν κι χάνουντι. Δεν είνι πι ν γυρίσει τίποτ. Έχει χμηλώσει το κεφάλι κι τ δάκρυ στάζουν στην ξερή γη. Από πάνω του το φως του φάρου νάει, πάλι, πάλι, στο ίδιο διάστημ, υστηρά κι νπόφευχτ, όπως οι σκοτεινές δυνάμεις της ζωής, η μοίρ του νθρώπου, ο θάντος. Από τη συλλογή διηγημάτων Αιγίο, ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ.1. Ν προσδιορίσετε τη χρονική διάρκει της ιστορίς στην οποί νφέρετι το πόσπσμ. (5 μονάδες).2. Ν νφέρετε τ πρόσωπ που συνντάμε στο κείμενο κι ν σχολιάσετε τ συνισθήμτ τους, όπως εκφράζοντι στο εξής πόσπσμ «Τους έφερε γλυκό... Δε θ ξέρν...». (20 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : Βσικά χρκτηριστικά στο έργο του Βενέζη είνι, σύμφων με τον Λίνο Πολίτη, η χρήση συμόλων κι η θιά γάπη γι τον άνθρωπο. Ν επληθεύσετε την άποψη υτή εντοπίζοντς στο πόσπσμ κι κτγράφοντς έν πράδειγμ γι το κθέν πό τ χρκτηριστικά υτά. (10 μονάδες).2. Ο Βενέζης ξιοποιεί, ως σκηνικό στ διηγήμτά του, εικόνες του Αιγίου. Ν ρείτε κι ν κτγράψετε τρεις (3) τέτοιες εικόνες του κειμένου. (15 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ : 25

14 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτετνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ( ) Το τελεστίο κλοκίρι Απνρηξεηηζηήξη ρξώκη ησλ δεηιηλώλ. Κηξόο λ εηνηκάζεηο ηηο ηξεηο ιίηζεο η ηιί, η ρξηηά, η πνπθάκηζ θη κελ μεράζεηο εθείλν ην ξόδηλν θόξεκ πνπ ηόζν ζνπ πήγηλε πξ όηη ην ρεηκώλ δε ζ ην θνξέζεηο. Εγώ, ηηο ιίγεο κέξεο πνπ κο κέλνπλ θόκε, ζ μλθνηηάμσ ηνύο ζηίρνπο πνπ έγξς Ινύιην θη Αύγνπζην λ θη θνάκη πσο ηίπνη δελ πξόζζεζ, κάιινλ πσο έρσ θηξέζεη πνιιά, θζώο λάκεζά ηνπο δηθίλεηη ε ζθνηεηλή ππνςί πσο πηό ην θινθίξη κε η ηδηηδίθη ηνπ, η δέληξ ηνπ, ηε ζάιζζά ηνπ, κε η ζθπξίγκη ησλ πινίσλ ηνπ ζη έλδνμ ιηνγέξκη, κε ηηο ξθάδεο ηνπ ζην θεγγξόθσην θάησ π η κπιθνλάθη θη κε ηελ ππνθξηηηθή επζπιρλί ηνπ, ζ λη ην ηειεπηίν. Αργά πολύ ργά μέσ στη νύχτ 1991, (Κξιόζη, 3.IX.89) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ν εληνπίζεηε ην θεληξηθό ζέκ ηνπ πνηήκηνο ικάλνληο ππόςε ηε ζρέζε ηνπ ηίηινπ κε ην πεξηερόκελό ηνπ. (5 μονάδες) Ν λθέξεηε, μηνπνηώληο η ζρεηηθά ζηνηρεί ηνπ θεηκέλνπ, πνην είλη ην πξόζσπν πνπ κηιάεη θη ζε πνην άιιν πξόζσπν πεπζύλεηη. (10 μονάδες). 2. Ν λζπλζέζεηε ηνλ ηόπν θη ην ρξόλν ηνπ πνηήκηνο κε άζε ην πεξηερόκελό ηνπ. (10 μονάδες) 1. Πνιιά πό η πνηήκη ηνπ Ρίηζνπ έρνπλ, ζύκθσλ κε ηνλ ηέθλν Δηιεζκά, έλ ύθνο θνπεληηζηό, ην νπνίν ηνπο ρξίδεη ηε δεζηζηά θη ηελ πιόηεη ηεο νηθείο πξνζέγγηζεο. Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε ληιώληο ζηνηρεί πό ην θείκελν. (10 μονάδες) 2. Ν εληνπίζεηε δύν (2) θνπζηηθέο θη κί (1) νπηηθή εηθόλ ζην πνίεκ (9 μονάδες) θη λ ζρνιηάζεηε ηε ιεηηνπξγί ηνπο. (6 μονάδες)

15 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοηεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ( ) Ανγέννηζη Κλείο δε λνηάζηεθε ηνλ θήπν, ρξόλη ηώξ. Ωζηόζν εθέηνο Μάεο, Ινύλεο άλζηζε πό κόλνο ηνπ θη πάιη, ικπάδηζε όινο σο η θάγθει, ρίιη ηξηληάθπιι, ρίιη γξύθιι, ρίιη γεξάλη, ρίιη κνζρνκπίδει κελεμειί, πνξηνθιί, πξάζηλν, θόθθηλν θη θίηξηλν, ρξώκη ρξώκη-θηεξά ηόζν πνπ πξόιε μλά ε γπλίθ κε ην πιηό ηεο πνηηζηήξη λ πνηίζεη σξί θη πάιη, γιήλη, κε κη όξηζηε θιή πεπνίζεζε. Κη ν θήπνο ηελ έθξπςε σο ηνπο ώκνπο, ηελ γθάιηζε, ηελ θέξδηζε όιε ηε ζήθσζε ζη ρέξη ηνπ. Κη είδκε ηόηε, κέξ κεζεκέξη, πνπ ν θήπνο θη ε γπλίθ κε ην πνηηζηήξη λιήθζεθλ θη όπσο θνηηνύζκε ςειά, θάηη ζηγόλεο π πηό ην πνηηζηήξη έπεζλ ήζπρ ζη κάγνπιά κο, ζην πηγνύλη κο, ζη ρείιε. 3.VI.69 (Κιγκλίδωμ, ) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ν εληνπίζεηε ην θεληξηθό ζέκ ηνπ πνηήκηνο (5 μονάδες) θη λ ζρνιηάζεηε, ρξεζηκνπνηώληο ζηνηρεί ηνπ θεηκέλνπ, ζε πνηνλ/πνηνπο λθέξεηη ε λγέλλεζε ηνπ ηίηινπ. (20 μονάδες) 1. Ν εληνπίζεηε κί (1) κεηθνξά, κί (1) πξνζσπνπνίεζε θη κί (1) επλάιεςε ζην πνίεκ (6 μονάδες) θη λ ζρνιηάζεηε ηε ιεηηνπξγί ηνπο. (9 μονάδες) 2. Ο Γηάλλεο Ρίηζνο επεξεάζηεθε κεημύ άιισλ θη πό ην ξεύκ ηνπ ππεξξειηζκνύ. Ν εληνπίζεηε ζην θείκελν δύν (2) ππεξξειηζηηθέο εηθόλεο. (10 μονάδες)

16 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΙΦΑΗΛ ΜΗΤΣΑΚΗΣ ( ) Το φίλημ 1 Δηο ην Μληάθη, επί ηεο θνξπθήο ηνπ ιόθνπ, εθ ησλ ηξηθνζίσλ κρεηώλ δελ πέκεηλελ νύηε έλο δσληλόο. Ο ήιηνο πξνάιισλ πό ηο ρηόλο ησλ νπλώλ ηνπο ερηξέηεζελ, νξζίνπο όινπο, εθώηηζε ηο ιεπθάο θνπζηλέιιο, εράηδεπζε ηο κύξο θόκο ησλ, πήζηξςελ εηο ηνπο θινγεξνύο ησλ νθζικνύο, θησπηξίζζε εηο ηνλ ράιπ ησλ ζπζηώλ ησλ, ερξύζσζε ησλ ξκάησλ ησλ ηο ιάο. Κη ηώξ δύσλ εθεί θάησ, κέζ εηο ην πέιγνο, ηνπο πνρηξεηίδεη ιππεκέλνο λεθξνύο, ζθνξπηζκέλνπο επάλσ εηο ην ρώκ, θη ράλεηη, ξγά-ξγά, σο κέγ θιεηόκελνλ εξπζξόλ όκκ 2, όπεξ ζύλνλ ζέιεη θόκε λ ξίςε ηειεπηίνλ ιέκκ πξνο ηνπο γελλίνπο. Όιελ ηελ εκέξλ άζηηνη θη άπνηνη επάιηζλ 3 πξνο ηελ ζύειιλ ησλ ζθηξώλ, ληέζηεζλ εηο ηελ ράιδλ ησλ νκώλ, θηήζρπλλ ηελ ξνρήλ ησλ κύδξσλ 4, εριεύζλ ηελ νξκήλ ηεο ξνκθίο 5 θη ηεο ιόγρεο ηελ ίλ. Κη θνύ έθγλ ηελ κπξνύηελ κε ηελ θνύρηλ, θνύ θη ην έζρηνλ ζπεηξί ηεο εζώζε κέζ εηο ηηο πιάζθεο 6 ησλ, θνύ εξξγίζζε θη ηνπ ηειεπηίνπ όπινπ ησλ ε θάλλ, θνύ θη ην ύζηηνλ γηηγάλη 7 έζπζε κέζ εηο ην ρέξη ησλ, έπεζλ ρκί, άςπρνη λη, εηηεκέλνη όρη. Κη ελ ησ κέζσ ησλ ν Ππθιέζζο, ν πξώηνο ξρίζο ηελ ζθγήλ θη ηειεπηίνο ζηκηήζο, πειηδλόο 8, μπισκέλνο, κε πιηείλ πιεγήλ επί ηνπ ζηήζνπο, θξηεί θόκε ην ζξπζκέλνλ ηκήκ, ηκνζηάδνλ, κε ζθηρηά δάρηπι, ελ ζπζκώ έξσηνο θη ιύζζεο. Κη ν Αηγύπηηνο λέξρεηη, ελ θιπζκώ ίππσλ θη θιγγή μηθώλ, ελ ήρσ ηπκπάλσλ θη ζιπίγγσλ νή, ελώ η κπτξάθη 9 ηνπ λπεπηκέλ θξίζζνπλ 10 εηο ηνλ άλεκνλ ηεο εζπέξο, θη η κηζνθέγγξ ζηξάπηνπλ επί ηνπ θζξνύ νξίδνληνο ηεο δύζεσο. Μπξκεθηά 11 λά ηελ πεδηάδ θη η πξλή 12 ν ζπξθεηόο 13, θη ξύ θνύεηη ην ήκ ηνπ. Δπί ηεο πγξάο εθ ηνπ ιύζξνπ 14 γεο νη Άξεο δίδνπλ επηκόρζσο, ησλ ιόγσλ η πέηι γιπζηξνύλ. Αιι ε ρξά επί ηε λειπίζησ λίθε είλη ηόζε, ηόζε είλη ε κεηά ηνλ θόνλ εδνλή, ώζηε θέξεη πηνύο ηρείο πξνο ηνλ λήθνξνλ, ηρείο θέξεη πηνύο επί ηελ ξάρελ. 1 ζην θείκελν δηηεξείηη ε νξζνγξθί ηεο πξώηεο έθδνζεο 2 όκκ: κάηη 3 επάιηζλ: πάιεςλ 4 κύδξνο: ιήκκ 5 ξνκθί: όπιν ησλ Θξθώλ ηεο ξρηόηεηο θη ησλ Βπδληηλώλ κε πιηηά ιεπίδ 6 πιάζθ: δεξκάηηλε ζήθε θπζηγγηώλ 7 γηηγάλη: είδνο πιηηνύ θη θκππισηνύ κνπζνπικληθνύ ζπζηνύ. 8 πειηδλόο: κπξνθίηξηλνο 9 κπτξάθη: ζεκί 10 θξίζζσ: ληξηρηάδσ, λθηλνύκη ειθξά 11 κπξκεθηώ: κνπδηάδσ 12 η πξλή: πξόπνδεο ή πιγηέο πςώκηνο κε νκιή θιίζε 13 ζπξθεηόο: ζύληρην πιήζνο 14 ιύζξνο: ίκ

17 Ήδε ν ξρεγόο ησλ έθζζελ εηο ηελ νθξύλ 15 ηνπ ιόθνπ, λέε, θη επ πηήο εζηάζε, πεξηέθεξε ην ιέκκ, εθνίημε ην θνθθηλίζλ έδθνο, όπεξ πίλεη ιηκάξγσο ην ίκ ησλ λδξείσλ, επεζθόπεζε ηνλ λεξρόκελνλ ζηξηόλ, είδε θύθισ ηνπο πεζόληο. Κη κ λνηθηόλ ην όκκ, έθπιεθηνλ, λκεηξά ηνπο πςεινύο θνξκνύο ησλ, η επξέ ζηέξλ ησλ, θη ηνπο ξρίνλάο ησλ ηνπο λεπξώδεηο, ηο σξίο ησλ κνξθάο, η κέησπά ησλ η γέξσρ. Κη επί ηελ ξρείλ όςηλ ηνπ σο λέθνο ηη δηέξρεηη, ην ιέκκ ηνπ ζνινύηη ειθξώο, δηόξηνο πικόο ζπζπά η ρείιε ηνπ. Κξίκ λ ρζνύλ ηέηνηνη ιεέληεο. Κη ιέπεη, ιέπεη γύξσ, ιέπεη ζπκάδσλ, ιέπεη πνξώλ, σζάλ λ κελ πηζηεύεη πσο εράζεζλ ηνηνύηνη άλδξεο, όηη θείηνληη λίζζεηνη, θη δελ θνηκώληη κόλνλ, δη λ μππλήζνπλ πάιηλ θνεξώηεξνη, πσο θη ν ίδηνο ν ζάληνο ππήξμελ ηζρπξόηεξνο πηώλ. Πνηνο είλη ν Ππθιέζζο; Οη νδεγνί ηνπ έζπεπζλ, πξνζέδξκνλ, έδεημλ ην πηώκ, δηάξνρνλ, πεξηξξεόκελνλ εθ ηνπ ηδξώηνο ηνπ γώλνο, θηεξξθσκέλνλ η θνξέκη, κύξνλ πό ηνπ θπλνύ. Σεθώζηε ηνλ, κσξέ, πάξηε ηνλ... Πάξηε ηνλ, πιύληε ηνλ... Πιύληε ην ην πιιεθάξη... Γπν άλδξεο έιλ πηόλ πό ησλ κζριώλ, ηνλ ήγεηξλ, ηνλ έζηεζλ επάλσ εηο ηνπο πόδο ηνπ, θη εάδηζλ, δηεπζπλόκελνη πξνο πξξξένπζλ πεγήλ. Δθεί ηνύ έπιπλλ ηο ρείξο θη ην πξόζσπνλ, εμέηξηςλ ηνλ πειόλ θη ηνλ ηδξώη, ηνλ εθζάξηζλ εθ ηνπ θνληνξηνύ θη ηεο ζόιεο 16, ηνπ θπλνύ θη ηνπ ηρώξνο 17, ηνλ εζπόγγηζλ, δηεπζέηεζλ η μεζρηζκέλ ηνπ ελδύκη, θη εγύξηζλ νπίζσ, θέξνληέο ηνλ. Σηήζηε ηνλ εθεί πό θάησ... Οη άλδξεο θξηνύληεο εθηέξσζελ πηόλ, ώδεπζλ πξνο ην δεηρζέλ δέλδξνλ, ηνλ πέζεθλ πξά ηελ ξίδλ ηνπ, ηνλ ύςσζλ θη ηνλ θνύκεζλ, ηνλ εζηεξέσζλ επί ην ζηέιερνο πηνύ, ηνλ ηζνξξόπεζλ, σζλεί δώλη. Έπεηη εηξήρζεζλ, πεκθξύλζεζλ, θη ηνλ θήθλ κόλνλ, ζηδόκελνλ δη ηεο ηδίο ηνπ δπλάκεσο. Τν πηώκ ελπέκεηλελ θίλεηνλ, επζύ ζηεξίδνλ επί ηνπ θνξκνύ ηελ ξάρελ, ηνλ ζώξθ πξνηεηκέλνλ, θη θξεκάκελ η ρέξη, κε λπόζπζηνλ ην ηκήκ ηνπ ζπζκέλνπ ρηδξηνύ, η ζθέιε δηεζηώη 18, πςειά ηελ θεθιήλ. Τόηε ν Ικπξΐκεο πιεζηάδεη ξδέσο πξνο ην δέλδξνλ, ίζηηη θη πξνζιέπεη ζηγειόο επί κθξόλ ην άπλνπλ πηώκ ηνπ ληηπάινπ θη ππό ην θσο ηεο ζειήλεο ήηηο λέηειιε ηελ ώξλ εθείλελ ηκηόρξνπο, σζεί θείζ θη πηή εθ ηνπ ιύζξνπ ηνπ ρπζέληνο θηά ηελ κάρελ, ππό ηνπο ζεηνκέλνπο θιάδνπο, νίηηλεο λέθξηζζνλ 19 πελζίκσο, θηιεί, πξηεηκέλνλ θίιεκ, ηνλ όξζηνλ λεθξόλ.» πεξηνδηθό Πρνσσός, 1892 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Τν θείκελν ζρεηίδεηη κε έλ ηζηνξηθό γεγνλόο, ην νπνίν δηδξκηίδεηη θηά ηε δηάξθεη ηεο Δπλάζηζεο ηνπ Ν λθέξεηε μηνπνηώληο ζηνηρεί ηνπ θεηκέλνπ ην γεγνλόο θζώο θη η πξόζσπ πνπ πξσηγσλίζηεζλ ζ πηό. (15 μονάδες) 15 νθξύο: θξύδη 16 ζόιε: θπληά 17 ηρώξ: ίκ 18 δηεζηώη: (> δηίζηκη): πηά πνπ είλη ρσξηζκέλ, ρσξηζηά 19 λθξίζζσ: ζξνΐδσ

18 2. Ν ζρνιηάζεηε ηελ ελέξγεη ηνπ Ικπξήκ ζηελ ηειεπηί πξάγξθν ηνπ θεηκέλνπ. (10 μονάδες) 1. Έλ ζηθό ρξθηεξηζηηθό ηεο πεδνγξθίο ηνπ Μηρήι Μεηζάθε είλη ε πξηεξεηηθόηεη θη πεξηγξθηθή δύλκε πνπ πνδίδεη θη ηηο πην κηθξέο ιεπηνκέξεηεο ώζηε ζπρλά λ ζπκίδεη δεκνζηνγξθηθό ξεπνξηάδ. Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε πηἠ κε ηξί (3) πξδείγκη πό ην θείκελν. (15 μονάδες) 2. Σην θείκελν θπξηξρνύλ νη ερεηηθέο εηθόλεο. Ν επηζεκάλεηε πέληε (5) πό πηέο (5 μονάδες) θη λ ηηηνινγήζεηε ηελ πξνπζί ηνπο ζην θείκελν. (5 μονάδες)

19 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοηεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΓΥΡΗΣ ΕΦΤΑΛΙΩΤΗΣ ( ) Μρίνος Κονηάρς (πόζπζμ) 1 [ ] Πίξλσ έλ ζθκλί θη θζίδσ θνληά ζην γηιό. Κη θεη πνπ έπηλ ην λξγειέ κνπ, έξρεηη ν θπεηάλ Θλάζεο θη κε θισζνξίδεη. Σπρλά ήξρνπληλ ληηθξύ θη κο έθεξλε ςάξη θη ηνλ εγλώξηδ. Τνλ θεξλώ κη κζηίρ, γιπθάζεθε θη θινθάζηζε. Τν μεξ πσο έλ πνηήξη γη η πηόλ δελ ήηλ ηίπνηηο, ηνπ πξάγγεηι θη άιιν, θη ηόηεο ξρίζλε λ κηινύλ νη πησκέλεο κζηίρεο, γη λ ξζνπλ θη άιιεο. Γελ η θεξλε ζηελά πνηέο ηνπ πό νκηιίεο ν θπεηάλ Θλάζεο. Τώξ ηελ θνξκή ηελ είρε θόκ πην πξόρεηξε, - ην γέξν Μξίλν Κνληάξ, ην Μνζθνλεζηώηηθν ην ζιζζνπνύιη, πνπ κη θνξά ηνλ ηξόκδε ε Αληνιή, - «ο η πνύκε πό ηελ ξρή», κνπ θάλεη ν Κπεηάληνο, θη ξρηλά: - «Ήκνπλ κσξό πηδί, κνύηζνο 2 ζηελ κπνκπάξδ 3 ηνπ θπεηάλ Μλόιε, (Θεόο ζπρσξέζ ηνλε), ζλ ήξζε κη κέξ ηνπ Μξίλνπ Κνληάξ ην πέξκ. Θεόο μέξεη πνύζε ηνλ θπλεγνύζλ θη ηξύπσζε δσ κέζ λ θξπθηεί. Όιν κπιεγκέλνο ξίζθνπληλ. Α δελ ήηλε γη θνληθό, ήηλε γη θιεςηά. Ήξζε κε πελη έμη ρηπόδη, πισκέλ ζηε άξθ ηνπ, θη κε κεξηθά ζηξείδη θη ρηλνύο. Τάρηεο γη δνπιεηά ήξζε. Αλνηθνλόκεηνο άλζξσπνο. Πάλη κησκέλνο ήηλ ν ιάδνο 4 ηνπ, θάπνηεο θη κε ην δηθό ηνπ ην ίκ ζ κεζνύζε θη έθνε η πνληίθη ηνπ, λ δείμεη πιιεθξηά. Ήηλ όκσο πιιεθάξη ν δίκνλο θη όκνξθν πιιεθάξη. Σλ άξμε ε άξθ ηνπ εθεί θάησ, γίλεη όμσ θη ηξάεη ίζη θηά η κπέιη ηνπ Γιεγόξε ηνπ Φπζέθε, πεδάεη πό ηνλ ηνίρν, γεκίδεη ηελ πνδηά ηνπ ζηθύιη θη γπξίδεη πίζσ, ζλ λ κελ ήηλ εθείλνο. Βγίλνληο, ηνλ ηζθώλεη ν λνηθνθύξεο. Απηόο ηόηε ήηλ ν πιιεθξάο ηνπ ρσξηνύ κο, έλο ηξνκεξόο θσλθιάο. Πηάεη ινηπόλ ηηο θσλέο, άκ είδε ηνλ θιέθηε. Ο Κνληάξο γειάεη, θη θηλάεη θηά ηε άξθ ηνπ. Ο Φπζέθεο ηξέρεη θηόπη ηνπ, θνύλ ηηο θσλέο θη νη γεηηόλνη θη κδεύνπληη έλο-έλο ηνπο. Ο Μξίλνο ηώξ θάζνπληλ μέλνηζηνο κεο ζηε άξθ ηνπ θ έηξσγε η ζηθύιη κε ηνπο ζπληξόθνπο ηνπ. Οη δηθνί κο άλςλ. Πεηηέληη κέζ ζηε άξθ θη θάλνπλε λ ηνλ πηάζνπλ. Απηόο ζεθώλεηη, ζιηέξλεη 5 όμσ πάλσ ζηνλ άκκν, πίξλεη ην ιάδν θη ηνπο ιέεη: - Μσξέ, δηόινη, δελ μέξεηε πσο εγώ είκη ν Μξίλνο Κνληάξο; Τόηε κνύδηζλ όινη ηνπο. Ο Φπζέθεο όκσο, δελ ηνπ εξρόηλε λ ηξερηεί θη πηόο έηζη θη λ ηνλ πεηξάδνπλ έπεηη νη δηθνί ηνπ ηνπ ιέεη ινηπόλ: - Κη κέλ κε ιέλε Γιεγόξε Φπζέθε. Κη ζνπ ζηάεη λ κεηξεζείο κε η κέλ, ξημ ην ιάδν, θη έγ λ πιίςνπκε δσ ζηνλ άκκν. Ο Μξίλνο θνίημε θιά ην Γιεγόξε ζη κάηη θη ρκνγέιζε. Βγάδεη ην γειέθη ηνπ, ην πεηάεη ράκσ ην κρίξη θη ξρίδεη λ πεξπηεί γύξσ θη λ θνπλάεη ηηο ρέξεο ηνπ ζ λ κπηλε ζε ρνξό. Τν ίδην έθκε θη ν Γιεγόξεο. - Κη όπνηνο πέζεη θεξλά όιε ηελ πξέ πόςε!... -Ωο ην πξσί, πνθξίλεηη ν Μξίλνο. 1 ζην θείκελν δηηεξείηη ε νξζνγξθί ηεο πξώηεο έθδνζεο 2 κνύηζνο: ν πξσηόκπξθνο λύηεο θηζηξώκηνο 3 κπνκπάξδ: είδνο θλνληνθόξνπ πινίνπ 4 ιάδνο: κρίξη, ζνπγηάο 5 ζιηέξλσ ή ζιηάξσ: πεδώ

20 - Κη η πηρλίδη 6 ; - Κη η πηρλίδη. Αγξηνκηηάδνπληη θη ρύλνπληη ν έλο θηπάλσ ζηνλ άιινλ. Η δνπιεηά έγηλε ώζπνπ λ πεηο κήλ. Ο Κνληάξο πηάλεη ην Φπζέθε πό ηε κέζε θη ηόλε ζηξώλεη λάζθει. -Φηάλεη ζνπ, Γιεγόξε, θη έθγε ρώκ ε ξάρε ζνπ, ηνπ θσλάδνπλ νη δηθνί κο. Ο Γιεγόξεο ζεθώλεηη, ηηλάδεηη, άδεη ην γειέθη ηνπ θη ζπιινγηέηη θιύηεξ ζ ήηλε λ ρλε κνλρά η ζηθύιη. Τν ξάδπ, ηνπ Θενράξε ην θπειηό 7 γέκηζε ρνπξληάδεο 8. Όιν ην ρσξηό κδεύηεθε π έμσ λ δεη ηνλ μθνπζκέλν Κνληάξ. Απηόο πνπ ζ ξηζθόηλε ζε «δνπιεηά» γηλόηλε ζεξηό, ηώξ θηλόηλε ζλ άγγεινο. Μόλν η Μνζθνλήζη γάδνπλ ηέηνη ρξηησκέλ πιιεθάξη. Μπόγη θππξίζζη, κέζε δρηπιίδη. Μάηη κεγάι θη όκνξθ ζλ θνπέιο, κύξν κνπζηάθη, γθίζηξη. Τόλε ζπκάδλε όινη, θζώο θζόηλε ζην ζθκλί θη έπηλε ζηελ πγεηά ηνπ Γιεγόξε. Τόλε θώλδε δειθνπνηηό 9 ηώξ θη πηλνύζε η γιπθά ηνπ ζηθύιη. Ο Γιεγόξεο ηνλ θκάξσλε πνπ ηνλ είρε θίιν, θη ο ηνλ έξημε θη θάησ.» Αζήλ, Δζηί, ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ν πξνζδηνξίζεηε κε λθνξέο ζην θείκελν ηνλ ηόπν ηεο θήγεζεο (5 μονάδες) θη ηνλ θεγεηή ηεο εγθησηηζκέλεο 10 ηζηνξίο (10 μονάδες) 2. Ν λθέξεηε η δύν (2) θεληξηθά πξόζσπ πνπ πξσηγσληζηνύλ ζηελ εγθησηηζκέλε ηζηνξί. (10 μονάδες) 1. Τν δηήγεκ «Μηράιεο Κνληάξο» ηνπ Αξγύξε Δθηιηώηε είλη έλ ρξθηεξηζηηθό δείγκ ηνπ εζνγξθηθνύ δηεγήκηνο ζην νπνίν πεξηγξάθνληη δσληλέο εηθόλεο πό ηελ ειιεληθή ύπηζξν θη ηε ζθιεξή δσή ησλ ζιζζηλώλ. Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε πηή κε ζηνηρεί πνπ ζ ληιήζεηε πό ην θείκελν ζε κη πξάγξθν ιέμεσλ. (10 μονάδες) 2. Ν επηζεκάλεηε η εθθξζηηθά κέζ (κεηθνξέο, πξνκνηώζεηο, θνζκεηηθά επίζεη) κε η νπνί πεξηγξάθεηη ν Κνληάξο ζηελ ηειεπηί πξάγξθν ηνπ θεηκέλνπ θη λ ζρνιηάζεηε ηε ιεηηνπξγί ηνπο. (15 μονάδες) 6 πηρλίδη: ιτθά κνπζηθά όξγλ 7 θπειηό: θπειεηό, ηέξλ 8 ρνπξληάο (ηνπξθ. ιέμε): πηόο πνπ δελ ηζηγθνπλεύεηη όηλ πξόθεηηη λ θεξάζεη, λ θάλεη δώξ θ.η.ι. 9 δειθνπνηηόο: πηόο πνπ λγλσξίδεηη σο δεξθόο κέζσ δειθνπνηήζεσο, ν ζηελόο θίινο 10 εγθησηηζκό έρνπκε όηλ κη θήγεζε ελζσκηώλεηη κέζ ζε κηλ άιιε θήγεζε (όηλ δει. ε ηζηνξί πνπ έρνπκε μεθηλήζεη λ δηάδνπκε δηθόπηεηη, γη λ ξρίζεη ε θήγεζε κηο άιιεο.)

21 Μάθημ: Νέ Δλληνική Λογοηεχνί ΑΓΙΓΑΚΤΟ ΚΔΙΜΔΝΟ ΑΝΓΡΔΑΣ ΚΑΡΚΑΒΙΤΣΑΣ ( ) Η γοργόν (πόζπζμ) [ ] Άμθλ ληξόκμ. Κάησ ζηά, κέζ πό ην κελεμεδέλην ζύγλεθν, είδ λ πξνίλεη ίζθηνο πειώξηνο. Ζ ρνληξή θνξκνζηζηά, ην ππξγνγύξηζην θεθάιη ηνπ θάληδλ Αγηνλόξνο. Τ δπν ηνπ κάηη γύξηδλ θσηεηλνύο θύθινπο θη έιεπλ πεξήθλ ηνλ Κόζκν πξηλ ηνλ θισηζήζνπλ ζηελ θηζηξνθή. Ν ηνο, είπ, ν ζεόζηιηνο άγγεινο, ν ριζηήο θη ζσηήξο! Τνλ έιεπ θη είρ ζύγθξπν ζηελ ςπρή. Από ζηηγκή ζε ζηηγκή πξόζκελ ζθπξί λ πέζεη ην θξηρηό ρηύπεκ. Πάεη ηώξ ε Γε κε ηνπο θξπνύο πάεη θη ε ζάιζζ κε η μύι ηεο! Ούηε ηξγνύδη πιην, νύηε ημίδη, νύηε θηιηά! Αιιά δελ άθνπζ ην ρηύπεκ. Ο ίζθηνο πξόηλε ζη λεξά κε άικη πύξηλ. Κη όζν γξεγνξόηεξ πξόηλε, ηόζν κίθξηλε ε θνξκνζηζηά ηνπ. Κη άμθλ ν ζεόηξεκνο όγθνο ρηιηόκνξθε θόξε ζηάζεθε ληίθξπ κνπ. Γηκληνζηόιηζηε θνξώλ θνξνύζε ζην θεθάιη θη η πινύζη κιιηά, γιάδη ρήηε, άπισλλ ζηηο πιάηεο σο θάησ ζη θύκη. Τν πιηύ κέησπν, η κπγδισηά κάηη, η ρείιε ηεο η θνξιιέλη, έρπλλ γύξ θάπνη ιάκςε ζλζίο θη θάπνη πεξεθάλεη ζηιηθή. Από η θξπζηιιέλη ιηκνηξάρει θηέηλε θη έζθηγγε ην θνξκί νιόρξπζνο ζώξθο ιεπηδσηόο θη πξόιιε ζην ξηζηεξό ηελ ζπίδ θη έπηδε ζην δεμί ηε Μθεδόληθε ζάξηζ. Γελ είρ ζπλέξζεη πό ηελ πνξί θη θσλή γιπθεί, ήξεκε θη κιθή, άθνπζ λ κνπ ιέεη: - Νύηε-θιελύηε δεη ν Βζηιηάο Αιέμληξνο; Ο Βζηιηάο Αιέμληξνο! ςηζύξηζ κε πεξηζζόηεξε πνξί. Πώο είλη δπληό λ δεη ν ζηιηάο Αιέμληξνο; Γελ ήμεξ ηη ξώηεκ ήηλ εθείλν θη ηη λ ηεο πνθξηζώ, όηλ ε θσλή μλδεπηέξσζε: - Νύηε-θιελύηε δεη ν ζηιηάο Αιέμληξνο; - Τώξ, Κπξά κνπ! πάληεζ ρσξίο λ ζθεθηώ. Τώξ ζηιηάο Αιέμληξνο! Ούηε ην ρώκ ηνπ δε ξίζθεηη ζηε γε. Ωτκέ! θθό πνπ ην πζ! Ζ ρηιηόκνξθε θόξε έγηλε κεκηάο θνεξό ζίρκ. Κύθισπο γήθε πό ην θύκ θη έδεημε ιεπηνληπκέλν ην κηζό θνξκί. Εσληλά θίδη η κεημόκιι ζεθώζεθλ πέξ-δώζε, έγιλ γιώζζεο θη θεληξηά θξκθεξά θη έρπζλ θνεξηζηηθό λεκνθύζεκ. Τν ζσξθσηό ζηήζνο θη ην πξζεληθό πξόζσπν άιιμλ κέζσο, ζ λ ήηλ ε Μνλνύδσ ηνπ πξκπζηνύ. Τώξ θινγλώξηζ κε πνηνλ είρ λ θάκσ! Γελ ήηλ ν Χάξνο ηεο Γεο, ν ριζηήο θη ζσηήξο άγγεινο. Ήηλ ε Γνξγόλ, η Αιέμληξνπ ε δεξθή, πνπ έθιεςε ην ζάλην λεξό θη γύξηδε δσληλή θη πληνδύλκε. Ζ Γόμ ήηλ ηνπ κεγάινπ θνζκνθξάηνξ, γέξζηε θη ηώλη ζε ζηεξηά θη ζάιζζ. Κη κόλν γη Κείλεο ηνλ εξρνκό έρπζε ν Πόινο ην Σέιο ηνπ, λ ζηξώζεη ηνλ ζέξ κε ηεο πνξθύξο ην ρξώκ. Γε ξσηνύζε έη γη ην θζξηό ζώκ, ιιά γη ηε κλήκε ηνπ θέληε ηεο. Κη ηώξ ζηελ άθξηηε κνπ πόθξηζε κληζκέλε έξημε ην ρέξη, έλ δζνηξηρσκέλν θη ξύ ρέξη ζηελ θνππζηή, έπημε δεξόδεμ ηελ νπξά ηεο θη έδεημε Ωθελό ηνλ κιθό Πόλην. - Όρη, Κπξά, ςέκη!... ηξλνθώλμ κε ιπκέλ γόλη. Δθείλε κε θνίημε πζηεξά θη κε θσλή ηξεκάκελε μλξώηεζε: - Νύηε-θιελύηε δεη ν ζηιηάο Αιέμληξνο;

22 - Εεη θη ζηιεύεη πάληεζ επζύο. Εεη θη ζηιεύεη θη ηνλ θόζκν θπξηεύεη. Άθνπζε η ιόγη κνπ θιά. Σ λ ρύζεθε ζάλην λεξό ε θσλή κνπ ζηηο θιέεο ηεο, άιιμε κέζσο ην ηέξο θη έικςε πξζέλ πάιη ρηιηόκνξθε. Σήθσζε ην θξηλάην ρέξη ηεο πό ηελ θνππζηή, ρκνγέιζε, ξνδόθπιι ζθνξπώληο πό η ρείιε ηεο. Κη άμθλ ζηνλ νινπόξθπξνλ έξ ρύζεθε ηξγνύδη πνιεκηθό, ιεο θη γύξηδε ηώξ ν Μθεδνληθόο ζηξηόο πό ηηο ρώξεο ηνπ Γάγγε θη ηνπ Δπθξάηε. Σήθσζ η κάηη ςειά θη είδ η έξηλ πνηάκη, η ζθνηεηλά θη η πξάζηλ, η ρξπζνξόδηλ θη η γιπθά 1, λ ζκίγνπλ ζηνλ νπξλό θη λ θάλνπλ Σηέκκ γηγάληην. Ήηλ θάκσκ ηνπ θηξνύ ή κελ ήηλ πόθξηζε ζην ξώηεκ ηεο ζάληεο; Πνηνο μέξεη. Μ ζηγά-ζηγά νη ρηίλεο άξρηζλ λ ζκπώλνπλ θη λ ζήλνπλ κη κε ηελ άιιε, ιεο θη έπηξλε η θάιιε κδί ηεο ε Γνξγόλ ζηελ άπζζν. Τώξ νύηε Σηέκκ νύηε Τόμν θηλόηλ πνπζελά. Κάπνπ-θάπνπ ζθόξπη ζύγλεθ έκελλ ζηρηηά θη θάησρξ θη κέζ ζηελ ςπρή κνπ ζκπή θη μέζσξε ε πνξθύξ ηεο πηξίδο κνπ. Με ην κπξίθη 2 ηνπ θπεηάλ Φξάζε ξκέληδ κηζνθάλι εθείλε ηε λύρη. Λόγι της πλώρης, Θιζζηλά Γηεγήκη, Αζήλ, 1899 ΔΡΩΤΗΣΔΙΣ 1. Ν λθέξεηε ζπλνπηηθά (ζε κί πξάγξθν) ην θεληξηθό ζέκ ηνπ θεηκέλνπ. (15 μονάδες) 2. Ν ηηηνινγήζεηε ηηο δηθνξεηηθέο πληήζεηο ηνπ ήξσ ζην εξώηεκ ηεο γνξγόλο. (10 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ:25 ΜΟΝΑΓΔΣ 1. Ο Κξθίηζο, ζύκθσλ κε ηνλ Κ. Σηεξγηόπνπιν «ζπλζέηεη δσληλέο εηθόλεο ησλ ρσξηώλ θη ηεο ζθιεξήο δσήο ησλ ζιζζηλώλ Πξνπζηάδεη ηελ ειιεληθή επξρί ηεο επνρήο ηνπ, ςπρνγξθώληο ηνπο μσκάρνπο θη ηνπο λπηηθνύο». Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε πηή κε άζε ην θείκελν, ζπλζέηνληο κη πξάγξθν ιέμεσλ. (15 μονάδες) 2. Ν εληνπίζεηε ζην θείκελν πέληε (5) ζύλζεηεο ιέμεηο (επίζεη ή νπζηζηηθά) (5 μονάδες) θη λ ζρνιηάζεηε ηε ιεηηνπξγί ηνπο. (5 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΓΔΣ 1 γιπθόο: πζηξάπησλ, ζηηιπλόο, (επί ρξώκηνο) γιάδηνο. 2 κπξίθη: είδνο ηζηηνθόξνπ πινίνπ.

23 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοηεχνί ΑΔΙΔΑΚΣΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΣΗ ( ) Έρωης ζη χιόνι (πόζπζμ) 1 Kξδηά ηνπ ρεηκώλνο. Xξηζηνύγελλ, Άηο-Bζίιεο, Φώη. Kη πηόο εζεθώλεην ην πξσί, έξξηπηελ εηο ηνπο ώκνπο ηελ πιηάλ πηηνύθλ 2 ηνπ, ην κόλνλ ξνύρνλ νπνύ εζώδεην θόκε πό ηνπο πξν ηεο επηπρίο ηνπ ρξόλνπο, θη θηήξρεην εηο ηελ πξζιάζζηνλ γνξάλ, κνξκπξίδσλ, ελώ θηέηλελ πό ην πιηόλ κηζνγθξεκηζκέλνλ ζπίηη, κε ηξόπνλ ώζηε λ ηνλ θνύε ε γεηηόληζζ: Σεληάο είλ πηόο, δελ είλη ηζνξάο 3... έξσληο είλη, δελ είλη γέξνληο. Tν έιεγε ηόζνλ ζπρλά, ώζηε όιεο νη γεηηνλνπνύιεο νπνύ ηνλ ήθνπλ ηνπ ην εθόιιεζλ ηέινο σο πξηζνύθιη: «O κπξκπ-γηλληόο ν Έξσληο». Δηόηη δελ ήην πιένλ λένο, νύηε εύκνξθνο, νύηε άζπξ 4 είρελ. Όι πηά η είρε θζείξεη πξν ρξόλσλ πνιιώλ, κδί κε ην θξάη, εηο ηελ ζάιζζλ, εηο ηελ Mζζιίλ. Eίρελ ξρίζεη ην ζηάδηόλ ηνπ κε πηήλ ηελ πηηνύθλ, όηλ επξσηνκπξθάξεζε λύηεο εηο ηελ νκάξδλ 5 ηνπ εμδέιθνπ ηνπ. Eίρελ πνθηήζεη, πό η κεξδηθά ηνπ όζ ειάκλελ πό η ημίδη, κεηνρήλ επί ηνπ πινίνπ, είη είρελ πνθηήζεη πινίνλ ηδηθόλ ηνπ, θη είρε θάκεη θιά ημίδη. Eίρε θνξέζεη γγιηθέο ηζόρεο, εινύδηλ γειέθ, ςειά θπέι, είρε θξεκάζεη θδέλεο ρξπζέο κε σξνιόγη, είρελ πνθηήζεη ρξήκη ιιά η έθγελ όι εγθίξσο κε ηο Φξύλο εηο ηελ Mζζιίλ, θη άιιν δελ ηνπ έκεηλελ εηκή ε πιηά πηηνύθ, ηελ νπνίλ εθόξεη πεηρηήλ επ ώκσλ, ελώ θηέηλε ην πξσί εηο ηελ πξιίλ, δηά λ κπξθάξε ζύληξνθνο κε θκκίλ ξηζέξλ 6 εηο κηθξόλ λύινλ, ή δηά λ πάγε κε μέλελ άξθλ λ γάιε θλέλ ρηπόδη εληόο ηνπ ιηκέλνο. Kλέλ δελ είρελ εηο ηνλ θόζκνλ, ήηνλ έξεκνο. Eίρε λπκθεπζή, θη είρε ρεξεύζεη, είρελ πνθηήζεη ηέθλνλ, θη είρελ ηεθλσζή. Kη ξγά ην ξάδπ, ηελ λύθη, η κεζάλπθη, θνύ έπηλελ νιίγ πνηήξη δηά λ μεράζε ή δηά λ δεζηζή, επλήξρεην εηο ην πιηόζπηην ην κηζνγθξεκηζκέλνλ, εθρύλσλ εηο ηξγνύδη ηνλ πόλνλ ηνπ: Σοκάκι μοσ μκρύ-ζηενό, με ηεν κηεζιά ζοσ, κάμε κ εμέν γείηον με ηεν γειηόνιζζά ζοσ. Άιινηε πξπνλνύκελνο επζύκσο: Γειηόνιζζ, γειηόνιζζ, πολσλογού κι υεύηρ, δεν είπες μι θορά κ εζύ, «Γιννιό μοσ έλ μέζ». Xεηκώλ ξύο, επί εκέξο ν νπξλόο θιεηζηόο. Eπάλσ εηο η νπλά ρηόλεο, θάησ εηο ηνλ θάκπνλ ρηνλόλεξνλ. H πξσί ελζύκηδε ην δεκώδεο: Bρέτει, ρέτει κι τιονίδει, κι ο ππάς τειρομσλίδει 7. Δελ ερεηξνκύιηδελ ν ππάο, ερεηξνκύιηδελ ε γεηηόληζζ, ε πνιπινγνύ θη ςεύηξ, ηνπ άζκηνο ηνπ κπξκπ-γηλληνύ. Δηόηη ηνηνύηνλ πξάγκ ήην κπισλνύ 1 ζην θείκελν δηηεξείηη ε νξζνγξθί ηεο πξώηεο έθδνζεο 2 πηηνύθ: ρνληξό, κάιιηλν, κθξύ ληξηθό πλσθόξη 3 ηζνξάο: εδώ ε ζνύπ (ην κγεηξεκέλν κε πνιύ λεξό) 4 άζπξ: ρξήκη 5 νκάξδ: είδνο ηζηηνθόξνπ πινίνπ 6 ξηζέξ ή κπξηζέξ: είδνο ηζηηνθόξνπ πινίνπ κε δύν ηζηί 7 ρεηξνκπιίδεη: γπξίδεη ην ρεηξόκπιν, ηνλ ρεηξνθίλεην κύιν

24 εξγδνκέλε κε ηελ ρείξ, γπξίδνπζ ηνλ ρεηξόκπινλ. Σεκεηώζηε όηη, ηνλ θηξόλ εθείλνλ, ην ξρνληνιόγη ηνπ ηόπνπ ην είρελ εηο θθόλ ηνπ λ θάγε ςσκί δπκσκέλνλ κε άιεπξνλ πό λεξόκπινλ ή λεκόκπινλ, θ επξνηίκ ην δηά ρεηξνκύινπ ιεζκέλνλ. Kη είρελ πειηείλ κεγάιελ, ε Πνιπινγνύ. Eγπάιηδελ, είρε κάηη κεγάι, είρε εξλίθη εηο η κάγνπιά ηεο. Eίρελ έλ άλδξ, ηέζζξ πηδηά, θ έλ γτδνπξάθη κηθξόλ δηά λ θνπιά η ιέζκη. Όι η γπνύζε, ηνλ άλδξ ηεο, η πηδηά ηεο, ην γτδνπξάθη ηεο. Mόλνλ ηνλ κπξκπ-γηλληόλ δελ γπνύζε. Πνίνο λ ηνλ γπήζε πηόλ; Ήην έξεκνο εηο ηνλ θόζκνλ. Kη είρε πέζεη εηο ηνλ έξση, κε ηελ γεηηόληζζλ ηελ Πνιπινγνύ, δηά λ μεράζε ην θξάη ηνπ, ηο Λΐδο ηεο Mζζιίο, ηελ ζάιζζλ θη η θύκηά ηεο, η άζλά ηνπ, ηο ζσηίο ηνπ, ηελ γπλίθ ηνπ, ην πηδί ηνπ. Kη είρε πέζεη εηο ην θξζί δηά λ μεράζε ηελ γεηηόληζζλ. Σπρλά όηλ επλήξρεην ην ξάδπ, λύθη, κεζάλπθη, θη ε ζθηά ηνπ, κθξά, πςειή, ιηγλή, κε ηελ πηηνύθλ θεύγνπζλ θη γιηζηξνύζλ πό ηνπο ώκνπο ηνπ, πξνέθππηελ εηο ηνλ κθξόλ, ζηελόλ δξνκίζθνλ, θη η ληθάδεο, κπίη ιεπθί, ηνιύπη άκθνο, εθέξνλην ζηξνηιεδόλ εηο ηνλ έξ, θη έπηπηνλ εηο ηελ γελ, θη έιεπε ην νπλόλ λ ζπξίδε εηο ην ζθόηνο, έιεπε ην πξάζπξνλ ηεο γεηηόληζζο θιεηζηόλ, σόλ, θη ηνλ θεγγίηελ λ ιάκπε ζκά, ζνιά, θη ήθνπε ηνλ ρεηξόκπινλ λ ηξίδε θόκε, θη ν ρεηξόκπινο έππε, θη ήθνπε ηελ γιώζζλ ηεο λ ιέζε, θ ελζπκείην ηνλ άλδξ ηεο, η πηδηά ηεο, ην γτδνπξάθη ηεο, νπνύ πηή όι η γπνύζε, ελώ πηόλ δελ εγύξηδε κάηη λ ηνλ ηδή, εθπλίδεην, όπσο ην κειίζζη, εζθινκώλεην, όπσο ην ρηπόδη, θη πξεδίδεην εηο ζθέςεηο θηινζνθηθάο θη εηο πνηεηηθάο εηθόλο. N είρελ ν έξσηο ζΐηεο!... λ είρε ξόρη... λ είρε θσηηέο... N ηξππνύζε κε ηηο ζΐηεο ηνπ η πξζύξη... λ δέζηηλε ηηο θξδηέο... λ έζηελε η ξόρη ηνπ πάλσ ζη ρηόλη... Έλο γεξν-φεξεηδέιεο πηάλεη κε ηηο ζειηέο ηνπ ρηιηάδεο θνηζύθη. Eθληάδεην ηνλ έξση σο έλ είδνο γεξν-φεξεηδέιε, όζηηο λ δηεκεξεύε πέξλ, εηο ηνλ πςειόλ, πεπθόζθηνλ ιόθνλ, θη λ ζρνιήηη εηο ην λ ζηήλε ξόρη επάλσ εηο η ρηόλη, δηά λ ζπιιάε ηηο ζώεο θξδηέο, σο κηζνπγσκέλ θνζζύθη, η νπνί ςάρλνπλ εηο κάηελ, δηά λ λθιύςνπλ ηειεπηίλ ηηλά ρκάδ 8 κείλζλ εηο ηνλ ειηώλ. Eμέιηπνλ νη κηθξνί κθξπινί θξπνί πό ηο γξηειίο εηο ην νπλόλ ηνπ Bξληά, εμέιηπνλ η κύξη πό ηο επώδεηο κπξζίλο εηο ηεο Mκνύο ην ξέκ, θη ηώξ η θνζζπθάθη η ιάι 9 κε ην κπξόλ 10 πηέξσκ, νη θεξνκύηη 11 νη γιπθείο θη η θίριη 12 η εύζπκνη πίπηνπζη ζύκη ηεο ζειηάο ηνπ γεξν-φεξεηδέιε. Tελ άιιελ ξδηάλ επλήξρεην, όρη πνιύ νηλνξήο, έξξηπηε ιέκκ εηο η πξάζπξ ηεο Πνιπινγνύο, ύςσλε ηνπο ώκνπο, θ εκνξκύξηδελ: Έλο Θεόο ζ κο θξίλε... θ έλο ζάληνο ζ κο μερσξίζε. Kη είη κεηά ζηελγκνύ πξνζέζεηε: K έλ θνηκεηήξη ζ κο ζκίμε. Aιιά δελ εκπνξνύζε, πξηλ πέιζε λ θνηκεζή, λ κελ ππνςάιε ην ζύλεζεο άζκ ηνπ: Σοκάκι μοσ μκρύ-ζηενό, με ηεν κηεζιά ζοσ, κάμε κ εμέν γείηον με ηεν γειηόνιζζά ζοσ. [ ] Αζήλ, εθ. Ακρόπολις, ρκάδ: νη ώξηκνη θξπνί πνπ πέθηνπλ ζηε γε, ηδίσο ηεο ειηάο 9 ιάινο: θιύξνο 10 κπξόο: δπζδηάθξηηνο, ζθνηεηλόο 11 θεξνκύηεο: πηελό 12 θίρι: ην πηελό ηζίρι

25 ΕΡΩΣΗΕΙ 1. Ν εληνπίζεηε η δύν πξσηγσληζηηθά πξόζσπ ηεο θήγεζεο θη λ πνδώζεηε πό έλ ρξθηεξηζηηθό ζην θζέλ. (12 μονάδες) Ν λθέξεηε ηνλ ηόπν θη ηνλ ρξόλν ηεο ηζηνξίο (8 μονάδες) θη λ ζρνιηάζεηε ηνλ ηίηιν ζε ζρέζε κε ην ζέκ ηνπ θεηκέλνπ. (5 μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ 1. Σην έξγν ηνπ Ππδηκάληε θπξηξρεί ε ζπγθηάζε πέλληη ζηηο δπλκίεο ησλ λζξώπσλ θη ε ζπκπάζεη ζηηο δπζηπρίεο ηνπο. Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε πηή κε ζηνηρεί πνπ ζ ληιήζεηε πό ην θείκελν ζε κη πξάγξθν ιέμεσλ. (15 μονάδες) 2. Ο Ππδηκάληεο ρξεζηκνπνηεί ζην έξγν ηνπ ηελ νκηινύκελε ιτθή γιώζζ, εκπινπηηζκέλε κε ζθηζίηηθνπο ηδησκηηζκνύο, ιιά θη ηε ιόγη γιώζζ. Ν εληνπίζεηε ηξεηο (3) ηδησκηηθέο ιέμεηο, ηξεηο (3) ιέμεηο ηεο δεκνηηθήο θη (4) ηέζζεξεηο ηεο ιόγηο γιώζζο. (10 μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ

26 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοηεχνί ΑΔΙΔΑΚΣΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΣΗ ( ) Ο Αμερικάνος (πόζπζμ) 1 Τνπ Γεκήηξε ηνπ Μπέξδε ην κγδί σκνίδε, ηελ εζπέξλ εθείλελ, κε άξθλ, θηά ην θηλόκελνλ θνπξηνπληζκέλελ, δεπηεξόπξπκ 2 πιένπζλ, πιεηηνκέλελ ππό ησλ θπκάησλ ηελ κίλ πιεπξάλ, κε ην ύδσξ εηζπεδώλ πό ηελ θσπζηήλ θη πεξηξξληίδνλ ηνπο δπζηπρείο επηάηο, όπνπ ν θπεξλήηεο θη ν λύηεο ηνπ θίλνληη πεξηθξόληηδεο, δίδνληεο θη ικάλνληεο πξνζηάγκη εηο θηάιεπηνλ γιώζζλ, ν κελ ηζύλσλ κεηά ίο ην πεδάιηνλ, ν δε ιύσλ θη δέλσλ η ηζηί, νεζώλ δηά ηεο θώπεο εθ ηνπ ππελέκνπ 3, κθόηεξνη ηξέρνληεο πό ηελ πξύκλελ εηο ηελ πξώξλ, θηπηννύληεο 4 ηνπο πεηξνηέξνπο ησλ επηηώλ, πεξηξξηλνκέλνπο πό ην θξίδνλ θύκ, νζθξηλνκέλνπο εγγύζελ θη γεπνκέλνπο ηελ άικελ. Δμεκέξσλλ δε Χξηζηνύγελλ, θη έθζηνο ησλ πειηώλ επεζύκεη λ θάκεη η νςώληά ηνπ. Ο θπξ Γεκήηξεο ν Μπέξδεο έηξερελ εκπξόο, νπίζσ, εθέξλ λνζεπκέλ ηνπο πειάηο, επώιεη μίθηθ 5 εηο ηνπο γνξζηάο, κε ηελ ηξηθπκίλ εζθνξπηζκέλελ εηο ηελ όςηλ θη ηελ γιήλελ ηκηεπκέλελ ελ ηε θξδί, γνεηεπόκελνο πό ηο θσλάο ησλ ζκώλσλ, ελζνπζηώλ πό ηνλ θξόηνλ ησλ θεξκάησλ, ησλ πηπηόλησλ δηά ηεο άλσζελ νπήο, σο η ζηξνπζί 6 εηο ηελ πγίδ, εηο ην θιώο θιεηδσκέλνλ ζπξηάξη ηνπ. Τν πηδί, ν δεθπεληνύηεο Χξήζηνο, λεςηόο ηνπ εμ δειθήο, δελ επξόθζλε λ γεκίδεη θηάιο εθ ηνπ ξειίνπ, λ θθνδπγίδεη νύηπξνλ εθ ηνπ πίζνπ 7, λ θελώλεη κέιη εθ ηνπ ζθνύ, κε ηελ πνδηάλ πςειά εηο ην ζηήζνο πεξηδεδεκέλελ, θη εμειξπγγίδεην λ θσλάδεη μέσως! εηο νθηώ δηθόξνπο ηόλνπο θη ύςε ιέμηλ ηελ νπνίλ κε ηνλ θηξόλ είρε θηνξζώζεη λ θνινώζεη εηο μές! είη λ ζπληάκεη εηο μες! θη ηέινο λ πινπνηήζεη εηο ες! Δηο κίλ γσλίλ ηνπ κγδείνπ όκηινο εθ πέληε λδξώλ εθάζελην θη έπηλλ ηελ κζηίρλ ησλ, πξηλ δηιπζώζη θη πέιζσζηλ νίθδε δηά ην δείπλνλ. Ήζλ όινη εκπνξνπινίξρνη ηνπ ηόπνπ, πεξηκέλνληεο ηελ θηάδπζηλ ηνπ Σηπξνύ δηά λ πνπιεύζσζη, θη εδεμηνύλην έλ ζπλάδειθόλ ησλ, εθείλελ ηελ εζπέξλ θζάζλη ηζίσο κε ηελ ζθνύλλ 8 ηνπ, ηνλ θπεηάλ Γηάλλελ ηνλ Ικξηώηελ έθκλ όινη κε ηελ ζεηξάλ η μοσσυιρλίκι 9, είη ν θπεηάλ Γηάλλεο εζέιεζε θη πηόο λ ηνπο θάκεη η σλμετλίκι 10. Δίη είο έθζηνο ησλ θίισλ επξνζπκήζε λ θάκεη θη εθ δεπηέξνπ η κνπζθηξιίθη, θη πάιηλ ν θπεηάλ Ικξηώηεο εμλάθκε η ζικεηιίθη. Έσο εδώ επξίζθνλην θη σκίινπλ δσεξώο πεξί πξγκάησλ ηνπ επγγέικηόο ησλ, πεξί λύισλ, θεζηίσλ 11, πεξί ζηιίο 12, πεξί θνξηώζεσλ θη εθθνξηώζεσλ, πεξί λπγίσλ θη ξηώλ 13. Ο θπεηάλ Γηάλλεο δηεγείην δηά κθξώλ η ηνπ ηειεπηίνπ ημηδίνπ 1 ζην θείκελν δηηεξείηη ε νξζνγξθί ηεο πξώηεο έθδνζεο 2 δεπηεξόπξπκ: θόληξ ζηνλ άλεκν 3 ππήλεκνλ: κέξνο πνπ πξνθπιάζζεηη πό ηνπο λέκνπο 4 θηπηνώ: θηθνίδσ 5 μίθηθ (επηξξ.): ιεηςά, ιηγόηεξν ηνπ θλνληθνύ 6 ζηξνπζίν: ην ζπνπξγίηη. 7 πίζνο: πηζάξη 8 ζθνύλ: είδνο πινίνπ πνπ θέξεη ηεηξάγσλ πληά 9 κνπζθεξιίθη (ηνπξθ. ιέμε): επίζθεςε 10 ζικεηιίθη: (ηνπξθ. ιέμε) επρέο θη θεξάζκη ηελ εκέξ ηεο επηζηξνθήο πό ημίδη 11 θεζάηη: εκπνξηθή πξγί 12 ζηιί: θζπζηέξεζε ζηελ θνξηνεθθόξησζε ησλ πινίσλ 13 ξί: δεκηά

27 ηνπ, θη είπελ όηη, θνπζίσο ηνπ, έλεθ δπζηξνπίο ησλ ηνπξθηθώλ ξρώλ, ελγθάζζε λ δηηξίςεη επί εκέξο ελ Βόισ, όπνπ είρε πξνζεγγίζεη πξνο κεξηθήλ εθθόξησζηλ. -Α! δελ ζο είπ θη έλ γηνπιηδή 14 πνπ πήξ π ην Βόιν, είπε. -Δπήξεο θλέλλ επηάηε π ην Βόιν; εξώηεζελ είο ησλ θίισλ ηνπ. -Γελ εζέιεζε λ μεκπξθάξεη, έκεηλε κεο ζηε ζθνύλ. Τνπ είπ λ ηνλ πάξσ κ ζθίξε ζην ζπίηη, θη δε ζέιεζε. -Κη γη πνύ πάεη; -Έσο εδώ, θηά ην πξόλ. Τνλ εξώηεζ, δελ εζέιεζε λ κνπ πεη. -Κη ηη δνπιεηά έρεη εδώ; -Τη άλζξσπνο είλη; -Πώο ζνπ θάλεθε; δηεζηπξνύλην η εξσηήζεηο ησλ πινηάξρσλ. -Δίλη άλζξσπνο πνπ έρεη μνπξθηζκέλν ην κνπζηάθη θη η γέλεη, θη έρεη θεκέλεο κόλνλ ηξίρεο πνθάη π ην ζηγόλη θη ζην ιηκό. Μνπ θάλεθε ζλ Δγγιέδνο, ζλ Ακεξηθάλνο, κ όρη πάιη ζσζηόο Δγγιέδνο νύηε ζσζηόο Ακεξηθάλνο η νιίγ ιόγη πνπ κνπ είπε ξσκέηθ, η είπε κ έλλ ηξόπν δύζθνιν θη ζπιινγηζκέλν, όρη θη πνιύ μεληθό, ζλ λ ήμεξε κη θνξά ξσκέηθ θη η μέρζε. Τηο πιεηόηεξεο θνξέο ζπλελνεζήθκε κε θάηη ιίγ ηηιηθά πνπ μέξσ θη εγώ. -Σνπ είπε η όλνκά ηνπ; -Ση ρξηηά ηνλ επέξζ σο Τδσλ Σηόζηζνλ, κε κεξηθάληθν πζπόξηη 15. Τελ ζηηγκήλ εθείλελ ν θπεηάλ Γηάλλεο, όζηηο εθάζεην εξείδσλ 16 η λώη επί ηνπ ηνίρνπ, πξνο ηελ ζύξλ ιέπσλ, θνπζίσο λέθξμελ: -Α! λ ηνο! Όινη εζηξάθεζλ πξνο ηελ ζύξλ. [ ] Αζήλ, ευ. Άστσ, 1891 ΕΡΩΣΗΕΙ 1. Σην έξγν ηνπ Ππδηκάληε πξσηγσληζηνύλ άλζξσπνη ηνπ ινύ. Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε κε λθνξέο ζηνλ ρώξν (5 μονάδες) θη η πξόζσπ ηνπ θεηκέλνπ. (10 μονάδες). 2. Ν πεξηγξάςεηε ζε κη ζύληνκε πξάγξθν ηνλ «Ακεξηθάλν» μηνπνηώληο ζηνηρεί ηνπ θεηκέλνπ. (10 μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ 1. Σύκθσλ κε ηελ Πνιίηνπ Μξκξηλνύ ζηελ εζνγξθηθή πεδνγξθί, ζηελ νπνί εληάζζεηη θη ην πξπάλσ θείκελν, ζπρλά «πξνάιινληη θη νη ζθνηεηλέο πιεπξέο» ησλ λζξώπσλ ηεο ππίζξνπ. Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε πηή ζρνιηάδνληο ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ Γεκήηξε Μπέξδε πξνο ηνπο πειάηεο ηνπ. (15 μονάδες) 2. Ν ξείηε πέληε (5) ιέμεηο ζην θείκελν πνπ λήθνπλ ζηε λπηηθή νξνινγί. (10 μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ 14 γηνπιηδήο ή γηνιηδήο: (ηνπξθ. ιέμε) νδνηπόξνο ιιά θη επηάηεο πινίνπ 15 πζπόξηη: δηηήξην 16 εξείδσ: ζηεξίδσ, θνπκπώ, ππνζηεξίδσ

28 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοτεχνί ΑΔΙΔΑΚΣΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΑΚΗ ΠΑΠΑΣΩΝΗ ( ) If only 1 Ω, λ κόλν θάπνηε έξζεη ν θηξόο, ε κόλσζε πιεζίνλ κηο πξιίο κθξηλήο λ πιεξνί όι η θνεξά θελά ηεο δσήο θη ησλ λπρηώλ ηεο, όινπο ηνπο γώλεο κε ην Άγλσζην θη ην Μύξν, ηνύην κόλν ζ ξθνύζε, όι λ ηλ ιπκέλ η κπζηήξη η γσληώδε. Αλ κόλν ε ζέ νινζθέπζηνπ νπξλνύ ηνπ θζηλνπώξνπ, πνπ δίλεη λέ δηθάλεη ζη όηζι ηεο ζιάζζεο, (εθείλε ηελ λνηρηά πξάζηλε ησλ κηηώλ ηεο Νεξάηδο) έθζλε λ θιύςεη ηε δσή ζην ζύλνιό ηεο, εηνύην κόλν, ζ ηλ θηόιο επηπρί. Όηλ κη ζνπ ζηηγκή, άλζξσπε, πνπ ρεηο μεθύγεη ην πιέγκ ησλ ζνξύσλ, ηζζλζείο άπινο πη θη θηζηιγκέλνο, ηνύην, λ ήζνπλ έηνο πσο ζ ηλ θη ην δηξθέο πσο ζε κηλ ώξ κέζ, ζην πιεπξό ζνπ δελ ζ ξηζθόηλ ε Σεηξήλ, λ ζνπ ηξάμεη ηε δηθάλεη ησλ νηζάισλ, θη ηνύην κόλν ζ ηλ θηόιο ε επηπρί. Αιιά έξρεηη ήδε ε θσλή ηεο, πό Βνξξά, πό Νόηνπ, πό Αληνιηθά θη πό Γπζκώλ. Βνπάλε όινη νη νξίδνληεο πό δύηε. Έξρεηη νινύζε κε ηελ νπζί ηεο ξνρήο ή ησλ λέκσλ. Με ηνπο θξνύο ησλ θπκάησλ. Τν ζύκπλ, θη ε ςπρή ηνπ λζξώπνπ, είλη γεκάη π πηή ηε θσλή. Αο έξζεη. Γελ είλη θόκε εξρόκελνο ν θηξόο ηνπ Θλάηνπ. ΕΡΩΣΗΕΙ (Εκλογή Α'. Ursa Minor. Εκλογή Β', Ίθξνο, Αζήλ 1988) 1. Ν ζρνιηάζεηε ηνλ ηίηιν ηνπ θεηκέλνπ ζε ζρέζε θη κε ην πεξηερόκελό ηνπ ηεθκεξηώλνληο ηελ πάληεζή ζο κε εθθξάζεηο ηνπ θεηκέλνπ. (15 μονάδες) 1 Αλ κόλν

29 2. Ν δηθξίλεηε θη λ λπηύμεηε ζπλνπηηθά ηηο πξνϋπνζέζεηο ηεο επηπρίο, όπσο πξνπζηάδνληη ζηε δεύηεξε ζηξνθηθή ελόηεη ηνπ πνηήκηνο. (10 μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ 1. Ο Τάθεο Ππηζώλεο ρξεζηκνπνηεί ζην έξγν ηνπ κηθηή γιώζζ (δεκνηηθή θη ιόγη). Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε πηή εληνπίδνληο ηξεηο (3) ιέμεηο ηεο δεκνηηθήο θη δύν (2) ηεο ιόγηο γιώζζο ζην πνίεκ. (10 μονάδες) 2. Έλ πό η ρξθηεξηζηηθά ηεο γεληάο ηνπ Τάθε Ππηζώλε είλη όηη ληιεί ζέκη πό ηνπο ξρίνπο ειιεληθνύο κύζνπο. Ν εληνπίζεηε ην κύζν πνπ ρξεζηκνπνηεί ν πνηεηήο ζηελ ηξίηε ζηξνθηθή ελόηεη (5 μονάδες) θη λ ζρνιηάζεηε ηε ιεηηνπξγί ηνπ ζην θείκελν. (10 μονάδες) ΤΝΟΛΟ: 25 ΜΟΝΑΔΕ

30 Μάθημ: Νέ Ελληνική Λογοηεχνί ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ ( ) Αμάρηηζε; Ήηλε κη δξνζεξή Απξηιηάηηθε πγή: ε πγή ηεο Λκπξήο. Ο ήιηνο δελ είρε γεη θόκ, θη νη θκπάλεο ηεο Δθθιεζίο ηνπ ρσξηνύ εζεκίλλ θιώληο ηνπο πηζηνύο ζηε ιεηηνπξγί. Κ έκπηλλ π όιεο ηεο πόξηεο νη λζξώπνη, πνιινί ηε θνξά, θζξνί, ρξνύκελνη, ληπκέλνη κε ξνύρ θηλνύξγη, θη θηόπη ν έλο ζηνλ άιιν, κε ηάμε θη επιάεη επξνζθπλνύζλ ηεο εηθόλεο θη εζηκάηηλλ πέθεη ζηε κέζε ηεο εθθιεζηάο θη έπηξλλ ζέζε ζη ζηζίδη. Κη νη γπλίθεο εξρόηλ κπνπινύθη-κπνπινύθη, κε ηηο άζπξεο κπόιηεο ηνπο ζην θεθάιη, κε ρξπζάθη ζη ζηήζη, ζεκλέο, επιεηηθέο, ζηνιηζκέλεο θη έκελλ όιεο κδί μερσξηζηά ζην άζνο ηεο εθθιεζηάο, πνπ δελ είρε γπληθίηε 1. Όινη επξόζκελλ ηώξ λ ξρίζεη ε θνινπζί. Η ζύξ ηνπ ηεξνύ άλνημε, θνύζηεθε έλο κηθξόο ζάιγνο λζξώπσλ πνπ θηληώληη, ν ππάο πνηέιεησζε η κπζηηθά ηνπ, εζπκηάηηζε, εθνληόεμε, έκεηλε κη ζηηγκή ζησπειόο θάλνληο ην ζηπξό ηνπ θη ξρίλεζε κε ςηιή θσλή ηελ ηεξνπξμί. Όι η ρέξη έθκλ ηνπ ζηπξνύ ην ζεκάδη. Ήηλ γέξνληο ν ρξπζνθνξεκέλνο ιεηηνπξγόο κηθξόο, κε κεγάι ιεπθά γέλη, κε κθξπά κιιηά ζεκέλη θη θείλ, ιηγλόο κε δάξεο ζην γεξζκέλν κέησπό ηνπ, κε γιλά κάηη πνπ η γέξ θη νη λεζηείεο η ρλ μεζσξηάζεη. Όιν ην ρσξίν ηνλ εζεόληλ. Με ηελ ςηιή ηνπ θσλή, πνπ νινέλ εγελόηνπλ ζηζεξόηεξε, ν γέξνληο εδηάδε ςιηά ηεο επθέο ηνπ, πνπ ηηο ήμεξε όιεο π όμσ, θη ε θνινπζί επξνρσξνύζε θζώο πάλη, επίζεκε, θηλπρηηθή, κεγιόπξεπε, θη ν θόζκνο, πνπ θξηνύζε λκκέλεο ικπάδεο ζη ζηπξσκέλ ηνπ ρέξη, θνθξδόηλ κε πίζηε θη πό θξδίο εδεόηνπλ, ζ λ δηλε κεγιύηεξε μί ζηελ πξνζεπθή θη ε κεγάιε γηνξηή εθείλεο ηεο κέξο. Μ ν ππάο ήηλ λήζπρνο. Τελ πξώηε θνξά πνπ επξόιε ζηε ζύξ γη λ ινήζεη, ην ζεζκέλν ηνπ ιέκκ λδήηεζε θάπνηνλ κέζ ζην θόζκν, θη κε ρηππνθάξδη μεηζηηθά εθνίημε έλ γέξνλη πνπ εζηεθόηνπλ ζηελ πξώηε γξκκή, θη πνπ εθηλόηνπλ ζπγρπζκέλνο θη εθείλνο, γηηί δελ έκλεζθε όπσο ν άιινο θόζκνο θίλεηνο θη δελ επξνζεπθόηλ κε επιάεη. Κη είπελ ν ππάο κε ην λνπ ηνπ : «Δδώ ζ λη θη εθείλε». Μ ην ιέκκ ηνπ δελ έιε θηξό λ ηελ εύξεη λάκεζ ζηηο γπλίθεο. Κη εγηόκηδλ ηώξ ηελ εθθιεζί νη ύκλνη πνπ ηνπο έςιιλ θιόθσλνη ςάιηεο, θη ε επσδί ηνπ ιηληνύ, θη ζηελ ηξεκάκελε δέεζε ηνπ ηεξέ πνθξηλόηνπλ ζ κ έλ ζηόκ ε νή ηνπ ινύ, πνπ κε πίζηε ζεξκή εδεηνύζε πό η ππεξθόζκεη ην έιενο, θ ήζειε λ λεάζεη ηε δέεζε ηνπ σο ηνπ Θενύ ην ζξόλν, πνζώληο λ ππνηάμεη η ζηνηρεί θη λ ιηγώζεη ηε ζέιεζε ηεο πληνδπλκίο. Ο ππάο εδηάδε πάλη πόηε κε ρκειή θσλή ςηζπξηζηά, πόηε κεγιόθσλ θη ςάιινληο, κ πό ζηηγκή ζε ζηηγκή ε ζηελνρώξη ηνπ ύμηλε θη κερληθά κόλν εδηάδε η άγη η ξήκη ηεο ζπζίο άιι εδεόηνπλ ε θξδί ηνπ ζηνλ 1 γπληθίηεο: γπληθσλίηεο

31 νπξάληνλ πηέξ, άιιεο έγλνηεο ηνπ λεζπρνύζλ ην λνπ. Τνπ ήηλ κειιάκελν λ κξηήζεη; Δθεί ήηλ θ εθείλε. Τελ είρε μγλληήζεη, όηλ εζπκηάηηζε ην πιήζνο ζλ θξπκκέλε λάκεζ ζηηο γπλίθεο. Η ηξρή ηεο, ν θόνο ηεο, ε ζπγθίλεζή ηεο, ήηλ δσγξθηζκέλε πάλσ ζην όκνξθν ην πξόζσπν ηεο λέο. Ω, ε δύζηπρε, νύηε πηή δελ έθηηγε. Τν ρε πηηήζεη ν πηέξο ηεο, ν γέξνληο πνπ εζηεθόηλ νξζόο ζηελ πξώηε γξκκή θη πνπ δελ επξνζεπθόηνπλ. Πώο είρε θιάςεη πξνρηέο ζηελ μεκνιόεζή ηεο, όηλ ζπληξηκκέλε θξδηά ηνπ ρε κξηπξήζεη ηελ άηπρε θη πειπηζκέλε γάπε ηεο, ην κεγάιν ηεο ην θηίζκ, κ έλλ άληξ πληξεκέλνλ. Δθείλε πνηέ δελ ζ ηνικνύζε λ δεηήζεη η ζεί δώξ, κ ν πηέξο ηεο ηελ ππνρξέσζε, ν πηέξο ηεο ήζειε είσζε, ήζειε ή λ λη πεξήθλνο γη ηε ζπγηέξ ηνπ ή λ μεπιύλεη ηελ ληξνπή ηνπ ζην ίκ! Τη ζ θλε ε δύζηπρε; Κη πόζν είρε ζπγρπζηεί ν ππάο θνύνληάο ηελ! Γηηί ηνλ είρε θήζεη ν ζεόο λ δήζεη θη ζη ύζηεξά ηνπ ρξόλη ηνλ έξηρλε ζε ηέηνη ζηελρώξη; Γηηί δελ εζπιρληδόηλ ηνλ θόζκν ηνπ, πξά ηνλ άθελε λ κξηίλεη θη δελ εδέζκεπε νιόηει ηε δύλκε ηνπ πεηξζκνύ; Κη ε ιεηηνπξγί επξνρσξνύζε: κε ην ζηιέ ηνπ θόζκνπ ζη ρέξη λάκεζ ζε δύν ικπάδεο, εγήθε ζην πξεζπηέξην θ εζηάζεθε κπξνο ζην πιήζνο. Άθξ ζησπή εζίιεπε, γηηί θλέλο δελ εζάιεπε. Ψηιόθσλ εδεήζεθε γη ηνλ θόζκν, κη ληξηρίι εδηάεθε π όι η θνξκηά θη ην «Κύξηε, ειέεζνλ», πνπ εγήθε π όι η ρείιε, έγηλε πό η ζύηη ηνπ είλη, πό θνηζκέλεο θξδηέο πνπ ηηο εηπείλσλε εθείλελ ηελ ζηηγκή ν ηξόκνο ηεο δπλκίο ηνπο. Μ ν γέξνληο δελ είρε ζ πάλη θηεζκέλν ην ιέθξν. Τν ζεζκέλν ηνπ ιέκκ εθνίηδε ζην άζνο ηεο εθθιεζηάο, όπνπ ήηλ νη γπλίθεο, ζ λ ζειε λ ληκώζεη ηε κηηά ηεο θη λ ηεο ζπζηήζεη όηη ηεο είρε πξγγείιεη πξνρηέο ζηελ εμνκνιόγεζε. Γελ εκπνξνύζε, ηεο είρε εηπεί, λ ηελ θνηλσλήζεη. Όρη, ηέηνηλ κξηί δελ ηελ ρσξνύζε ν λνπο ηνπ. Αο κελ εξρόηνπλ θιύηεξ ηε Λκπξή ζηελ εθθιεζί, ο εύξηζθε κη πξόθζε, όπνηλ ήζειε, ο έθλε ηελ άξξσζηε. Μ, λ πάιη δελ εκπνξνύζε λ θάκεη ιιηώο θη λ έπξεπε λ πξνπζηζηεί γη λ θνηλσλήζεη, ο εξρόηνπλ λάκεζ ζηηο άιιεο γπλίθεο, θη πηόο ζθήκ κόλν ζ θλε πσο ηεο κεηδίλεη ηε ζάξθ θη ην ίκ ηνπ Σσηήξ. Όρη, δελ ζ ηελ θνηλσλνύζε πηήλ ηελ κξηί δελ ηε ρσξνύζε ν λνπο ηνπ. Κη ε ιεηηνπξγί επξνρσξνύζε. Δίρε δηάζεη θηόιο ην Βγγέιην θη ηζηηθά εςικνύδηδε ηώξ ηνπο επίινηπνπο ύκλνπο θη όιν ε θξδηά ηνπ εζηελνρσξηόηνπλ πεξζόηεξν. Θ ζειε ν Θεόο λ θάκεη ηελ κξηί; Ή ζ άθελε λ ρπζεί εμηηίο ηνπ ίκ ζην ρσξηό ηνπ, λ θιάςεη θόζκνο θη λ ρίξεηη ν πεηξζκόο ζηελ άπζζν; Νη εθνόηνπλ ηώξ ν ππάο πσο δε ζ πεηύρηλε εθείλν πνπ ρε ζπκθσλήζεη. Έιεπε πσο όζν ε ώξ ηεο θνηλσλίο εζίκσλε, ηόζν πεξζόηεξν λεζπρνύζε ν πηέξο, πνπ ίζσο ζ ζειε λ ηδεί κε η κάηη ηνπ ηελ θόξε ηνπ λ θνηλσλάεη, γη λ ιάεη πόιπηε είσζε. Κ ε ιεηηνπξγί ήηλ ηώξ πξνο ην ηέινο. Δίρλ εηπεί ην «Πηζηεύσ» θη ην «Πάηεξ εκώλ», νη ςάιηεο έςιλ ην θνηλσληθό, θη ν ηηκεκέλνο γέξνληο ρξπζνθνξεκέλνο επξόιε ζηε κεζηλή ζύξ θιώληο ηνπο πηζηνύο λ κεηιάνπλ. Τ ρέξη ηνπ έηξεκλ, ζλ λ ήηλ πάξ ξύ η ζεκέλην πνηήξη. Τεο έξημε κη κηηά θη άξρηζε λ θνηλσλάεη ηνλ θόζκν, πνπ θηά ην ζπλήζεην ήηλ πνιύο πηή ηελ εκέξ. Κ εθνηλσλνύζλ πξώηνη νη γέξνληεο, πνπ έζηξεθλ πξώη πξνο ην ιό δεηώληο ζπρώξεζε, θη θηόπη νη επίινηπνη νη άληξεο θη ηέινο νη γπλίθεο. Κη λάκεζό ηνπο ήηλ θ εθείλε. Κάζε ηόζν ν ππάο ηελ εθνίηδε. Μ έιεπε θηόιο πσο θη ν γέξνληο πηέξο όιν λεζπρνύζε πεξζόηεξν, ιέπνληο λ θήλεη λ δηίλνπλ άιιεο κπξνζηά ηεο, ηνλ είδε λ πξηεξεί πξνζερηηθόο ηελ θόξε ηνπ θη

32 λ δπγώλεη ζηκά ηεο. Κη πηή σρξή ηόηεο κε δεηιό ήκ θη ζλ ιιηζκέλε, έιε ην πόδη ηεο ζην πξώην ζθιί. Ο πηέξο ζηκά ηεο ηελ εθνίηδε. Κη κε λγάιιηζή ηνπ είδε ηνλ άγην γέξνλη λ ηεο άδεη ηάξρνο ηώξ, ηε ιίδ κε ηελ θνηλσλί ζην ζηόκ, ελώ κε ηελ ςηιή ηνπ θσλή επξόθεξλε η ηππηθά: «-Δηο άθεζηλ κξηηώλ θη εηο δσήλ ηώληνλ». Κορυιάτικες Ιστορίες, 1935 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ν πνδώζεηε ζπλνπηηθά (ζε κί πξάγξθν) ην πεξηερόκελν ηνπ θεηκέλνπ. (15 μονάδες) 2. Ν ζρνιηάζεηε ηνλ ηίηιν ζε ζρέζε κε ην δίιεκκ πνπ ληηκεησπίδεη ην θεληξηθό πξόζσπν ηεο θήγεζεο. (5 μονάδες) Ν δώζεηε ηε δηθή ζο πάληεζε ζην εξώηεκ ηνπ ηίηινπ. (5 μονάδες) 1. Ο Κσλζηληίλνο Θενηόθεο ζεσξείηη γλήζηνο εθπξόζσπνο ηνπ θνηλσληθνύ ξειηζκνύ πνπ έρεη σο θύξην ρξθηεξηζηηθό ηνπ ηελ θξηηηθή ζηάζε πέλληη ζηελ θνηλσλί. Ν επιεζεύζεηε ηελ άπνςε πηή κε άζε ηηο πξγξάθνπο: «Δθεί ήηλ θ εθείλε ηε δύλκε ηνπ πεηξζκνύ;» θη «Κη ε ιεηηνπξγί επξνρσξνύζε γη λ ιάεη πόιπηε είσζε». (15 μονάδες) 2. Ν ξείηε πέληε (5) ιέμεηο-θξάζεηο ζην θείκελν πνπ εληάζζνληη ζηε ζξεζθεπηηθή-εθθιεζηζηηθή γιώζζ. (10 μονάδες)