f2 liltfii s fifi v%

Transcript

1

2 f2 liltfii s fifi v%

3 3

4 ΠΡΩΤΗ ΣΤΑΣΗ Ερμι είναι ο πρώτος πλανήτης που συναντάμε καθώς απομακρυνόμαστε από τον Ήλιο. Η περί, φορά του γύρω από τον ήλιο διαρκεί 88 Ημέρες. 1 fcjpns, ο κόκκινος πλανήτης: ^ ^ ^ είναι γεμάτο μικρούς και μεγάλους κρατήρες. Ο Πλανήτης αυτός είναι κόκκινος γιατί περιέχει σίδερο που έχει σκουριάσει. &φ >0$ίΐη: είναι ο δεύτερος πλανήτης του Ηλιακού συστήματος και έχει ίδιο μέγεθος με τη Γη. W Μ Ρη: είναι ένας από τους ^ ψ πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τον ήλιο. Το κοντινότερο φυσικό αντικείμενο στη Γη είναι η Σελήνη. Λίας, ο γιγάντιος: είναι ο πιο μεγάλος πλανήτης του ηλιακού συστήματος. Είναι 1330 φορές μεγαλύτερος από τη Γη. Δεν έχει έδαφος, αλλά είναι μια σφαίρα από αέρια. Κρόνος: το Δαχτυλίδι που τον περιβάλλει, έχει δημιουργηθεί από μικρότερους δακτυλίους κολλημένους μεταξύ τους που αποτελούνται από μόρια πάγου και πετρωμάτων. Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος και φαίνεται ακόμη και με «γυμνό» μάτι. Ουρανός: ανακαλύφθηκε το 1781 από τον Άγγλο Ουίλιαμ Χέρσελ. Μοιάζει με τον Δία και τον Κρόνο αλλά είναι μικρότερος. Ποσειδώνας, ο μικρός: είναι ο πιο μικρός πλανήτης από τους γιγαντιαίους. Χρειάζεται 165 χρόνια για να κάνει την περιφορά του, σε απόσταση 4,5 δισεκατομμύρια χιλιομέτρων από τον Ήλιο. \ Ο μακρινός.^φ Πλούτωνας είναι ο μικρότερος και ο πιο απομακρυσμένος πλανήτης από τον Ήλιο. Σκεπάζεται από πάγο και η θερμοκρασία εκεί είναι -210 C. 4

5 ΚΕΙΜΕΝΟ 1 Ταξίδι στο διάστημα 1. Έχετε μπροστά σας ένα «χάρτη» που δείχνει τις θέσεις των εννέα πλανητών του ηλιακού μας συστήματος και πληροφορίες από διάφορα βιβλία για κάθε πλανήτη. Μπορείτε να σχεδιάστε το δικό σας ταξίδι στο διάστημα, ξεκινώντας φυσικά από τη Γη; Ποιος είναι ο πιο κοντινός πλανήτης, τον οποίο θα επισκεφτείτε πρώτα; Σε ποιον πλανήτη θα πάτε στη συνέχεια; 2. Φτιάξτε ένα σύντομο κείμενο για προφορική παρουσίαση του ταξιδιού σας στους συμμαθητές σας. 3. Το ηλιακό σύστημα αποτελείται από τον Ήλιο = μπορείτε να βρείτε το υποκείμενο του ρήματος; Μπορείτε να βρείτε το υποκείμενο και στις παρακάτω προτάσεις; Ο Ήλιος βρίσκεται στη μέση μιας ομάδας. Πέτρες και κομήτες εμφανίζονται απρόβλεπτα. Όλοι περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο. Τα ρήματα είναι στην ενεργητική ή στην παθητική φωνή; 5

6 /& % /. Βιογραφίες αστρονόμων της Αρχαιότητας Αρχι µ ή δ η ς ΟΑρχιμήδηεήτανΈλληναεμαθηματικόεκαι μηχανικόε που έζησε μεταξύ του π.χ. Οι μεγολύτερεε συνεισφορέε του ήταν στην Γεωμετρία, όπου εργάστηκε με τουε κύκλουε και xis ιδιότητέε τουε, και στην ανάπτυξη των πολεμικών μηχανών. 0 μύθοε ΡΙέει ότι ο Αρχιμήδηε ανακάλυψε την φημισμένη θεωρία τηε άνωons καθώε έπαιρνε το μπάνιο του. Μάλιστα ήταν τόσο συνεπαρμένοε ώστε άρχισε να τρέχει γυμνόε στουε δρόμουε των Συρακουσών φωνάζονταε "Εύρηκα, εύρηκα"! Επίσηε ανακάλυψε τιε αρχέετου μοχλού λέγονταε υπερήφανα, "Δώστε μου έναν μοχλό και θα σηκώσω τον κόσμο". Τέλοε, λένε ότι ο Αρχιμήδηε ανάπτυξε διάφορεε πολεμικέε μηχανέε για την Ελλάδα όπωε καταπέλτεε, γερανούε και μεγάλουε φακούε που τουε χρησίμευαν για την συγκέντρωση των ηλιακών ακτινών. Με την μέθοδο αυτή σώθηκε η πόλη των Συρακουσών. Οι ισχυρέε ηλιακέε ακτίνεε που συγκέντρωναν οι φακοί έκαιγαντα πανιά του Ρωμαϊκού στόλου. Αριστοτέλης 0 Αριστοτέληε ήτανέλληναε φιλόσοφοε που έζησε μεταξύ του π.χ.ήταν έναε από τουε μεγαλύτερουε σκεπτικιστέετου κόσμου και τα έργα του επηρέασαν και έστησαντιε βάσειε ^ ' : σε πολλούε σημαντικούε τομείε, όπωε: λογικήε σκέψηε, επιστήμηε, μεταφυσικήε, ηθικήε και πολιτικήε. 0 Αριστοτέληε λανθασμένα πίστευε ότι η Γη ήταν το κέντρο του Σύμπαντοε και αποτελούνταν από τέσσερα στοιχεία: γη, νερό, αέραε και φωτιά. Επίσηε πίστευε ότι τα ουράνια σώματα όπωε οήλιοε, η Σελήνη και τα Άστρα ήταν τέλεια και θεϊκά και αποτελούνταν από ένα ακόμα στοιχείο (το πέμπτο) με την ονομασία αιθέρα. Οι αρχέε του Αριστοτέλη για το Σύμπαν κράτησαν για σχεδόν 2000 χρόνια, μέχρι ωσότου ο Κοπέρνικοε παρουσίασε την "ηλιοκεντρική" θεωρία. Αημόκριτ δ 0 Αημόιφ*» ήταν'εππηναε ' φ,λόσοφοε που έζησε με- I Χαξύ του πχ Ανέπ,υςετηναρχήχου-ατόμου, που, mn σχα Ρλπηνικά επηην σημαίνει ακεραιυ. φχ(αγ ^οεκαχελ^μενοα^αμεχα^ουε ι νόμουε. 5

7 Ερ ατο σθ ένη s 0 Ερατοσθένηε ήτανέλληναε αστρονόμοε που έζησε γύρω στα π.χ. Υπολόγισε με μεγάλη ακρίβεια την περιφέρεια τηε Γηε, χρησιμοποιώνταε μονάχα τύπουε τηε βασικήε γεωμετρίαε. Μέτρησε την γήινη καμπύλωση μεταξύ δύο πόλεων τηε Αιγύπτου και κατάφερε να ανακαλύψει την συνολική καμπύλωση των 360 μοιρών ολόκληρηε τηε γήινηε σφαίραε. Τελικά καθόρισε την γήινη διάμετρο σε km, ενώ στην πραγματικότητα είναι κίϊίγηταν μια εκπληκτική προσέγγιση, και αε μην ξεχνάμε ότι δεν είχε ούτε ηλεκτρονικό υπολογιστή ούτε δορυφόρο για βοήθεια. Εκτόε από τη διάμετρο τηε Γηε, υπολόγισε και την απόσταση μεταξύ Γηε-Ήλιου και Γηε- Σελήνηε. Για τουε υπολογισμούε του χρησιμοποίησε δεδομένα που αποκόμισε στη διάρκεια πολλών σεληνιακών εκλείψεων. Επίσηε, ο Πτολεμαίοε μαε λέει ότι μέτρησε την κλίση του άξονα τηε Γηε με μεγάλη ακρίβεια συμβάλλονταε αρκετά στιε μετέπειτα γνώσειε για τιε θέσειε των άστρων. 0 Ερατοσθένηε είχε φτιάξει έναν πίνακα που προσδιόριζε πολλέε αστρικέε θέσειε και συνέβαλε αρκετά στον χώρο των μαθηματικών με τύπουε καιμεθόδουε μέτρησηε. Πυθαγόρα 0 Πυθαγόραε ήχαν'ελληναε 1 φ,λόσοφοε που έζησε με- Καξύ του πχ Ίδρυσε μ,α φ.λοσοφ.κη κα> θρησκευτ.κή σχολή στην tn ίωχε5 1 επιτυχίεε στον χωρσ των μαθημ ^. ^αγόραεκα,ο,συνομη *ou συμφωνούσαν ο τ ^ α. 0 Πυθαγόραε είναι επ.ση,ο ν ^ αριθμών. Πτολεμαίοε 0 Πτολεμαίοε ήτανέλληναε αστρονόμοε που έζησε μεταξύ των ετών μχέθεσε τιε δικέε του ιδέεε και, μαζί με αυτέε του Αριστοτέλη καιίππαρχο, ανέπτυξε τη θεωρία του γεωκεντρικού συστήματοε. Η θεωρία δήλωνε ότι η Γη είναι το κέντρο του Σύμπαντοε και όλα τα άλλα ουράνια σώματα περιφέρονται γύρω από αυτήν. Η θεωρία αυτή άντεξε περίπου χρόνια μέχρι την εποχή του Κοπέρνικου που περιέγραψε το ηλιοκεντρικό σύστημα (ότι οήλιοε είναι το κέντρο του ηλιακού συστήματοε). 0 Πτολεμαίοε είναι επίσηε γνωστόε για τιε εργασίεε του πάνω στην γεωγραφία/ηταν ο πρώτοε που χρησιμοποίησε τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη (γραμμέε) για τον προσδιορισμό κάποιαε συγκεκριμένηε θέσηε πάνω στη Γη και ανέπτυξε τρειε μεθόδουε για τον σχεδιασμό χαρτών. θαλήε 0 θαλήε ήτανέλληναε φιλόσοφοε που έζησε μεταξύ του π.χ. 0 θαλήε θεωρείται ωε "πατέραε" τηε Ελληνικήε επιστήμηε, των μαθηματικών και τηε φιλοσοφίαε.ήταν ο πρώτοε που έκανε ερωτήσειε γύρω από τη Φύση του Σύμπαντοε χωρίε να περικλείει τηε έννοιεε "θεούε και Δαίμονεε". Η απάρνησή του για τη μυθολογία υπήρξε ένα κύριο βήμα στην ανάπτυξη τηε επιστημονικήε σκέψηε για τα επόμενα χρόνια. 0 θαλήε πίστευε σε ένα Σύμπαν με τάξη αποτελούμενο από στοιχειώδη σωματίδια, που ήταν -εσφαλμένα βέβαια- τα μόρια του νερού. Επίσηε, είχε χρησιμοποιήσει Αιγυπτιακά και Βαβυλωνιακά αστρονομικά συγγράμματα για την πρόβλεψη μιαε έκλειψηε του 585 π.χ. 'rfk 7

8 ΚΕΙΜΕΝΟ 2 Αστρονόμοι της αρχαιότητας 1. Αφού διαβάσετε τις βιογραφίες των αστρονόμων της αρχαιότητας, συμπληρώστε το παρακάτω δελτίο, που περιλαμβάνει τις βασικότερες πληροφορίες για τον καθένα. Όνομα Πότε έζησε; Τι ήταν; Τι ανακάλυψε; Τι είπε για το διάστημα; Αρχιμήδης Αριστοτέλης Δημόκριτος Πτολεμαίος Πυθαγόρας Θαλής Ερατοσθένης 2. Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία για τους μεγάλους αστρονόμους της αρχαιότητας που σας δίνονται και βρίσκοντας και άλλα σε εγκυκλοπαίδειες, μπορείτε να φτιάξετε ένα σύντομο γραπτό κείμενο μέχρι 50 περίπου λέξεις για τον κάθε αστρονόμο και να παρουσιάσετε τις παραπάνω πληροφορίες προφορικά στους συμμαθητές σας. 3. Σημαντικές ανακαλύψεις για το διάστημα και τους πλανήτες δεν έγιναν μόνο στην αρχαιότητα. Με βάση τις βιογραφίες των αστρονόμων της αρχαιότητας και με τη βοήθεια μιας εγκυκλοπαίδειας ή και του διαδικτύου (ίντερνετ) συγκεντρώστε πληροφορίες για άλλους σημαντικούς αστρονόμους της Αναγέννησης και της σύγχρονης εποχής όπως ο Γαλιλαίος και ο Κέπλερ. Μετά φτιάξτε σύντομα γραπτά κείμενα που να περιλαμβάνουν αυτές τις πληροφορίες και παρουσιάστε τα προφορικά στους συμμαθητές σας. Θα μπορούσατε ακόμη να παρουσιάσετε αυτές τις πληροφορίες στην εφημερίδα του σχολείου σας κάνοντας ένα αφιέρωμα στους μεγάλους αστρονόμους όλου του κόσμου. 8

9 % / Κορυφαίες στιγμές της Οδύσσειας του Διαστήματος : : 0 σοβιετικόε Σπούτνικ-1 είναι ο πρώτοε τε- 0 Τζον Γκλεν είναι ο πρώτοε Αμερικανόε χνητόε δορυφόροε που τίθεται σε τροχιά περί * αστροναύτηε που παρέμεινε για αρκετό τη Γη. χρόνο στο Διάστημα κάνονταε τρειε περιστρο- * φέε γύρω από τη Γη : * 0 Σπούτνικ-2 μεταφέρει τη σκυλίτσα Λάικα : στο Διάστημα. Η πρώτη γυναίκα αστροναύτηε στον κόσμο, η * Ρωσίδα Βαλεντίνα Τερέσκοβα, με το διαστη : μόπλοιο τηε πραγματοποιεί 48 περιστροφέε Οι Αμερικανοί στέλνουν τον πρώτο δορυφόρο περίτον πλανήτη Γη. τουε, τον Εξπλόρερ 1, στο Διάστημα. * * : : Το Λούνα-9 προσεδαφίζεται ομαλά και στέλ Εκτοξεύεται το διαστημόπλοιο Λούνα 2 που νει τιε πρώτεε πανοραμικέε φωτογραφίεε στιε 15 του ίδιου μήνα συντρίβεται στην επι από την επιφάνεια τηε Σελήνηε. φάνεια τηε Σελήνηε. Είναι το πρώτο διαστη * μικό σκάφοε που φτάνει σ' ένα ουράνιο σώμα Ιανουάριοε1967: εκτόετηεγηε. Οι Αμερικανοί αστροναύτεε του Apollo 1 σκο * τώνονται ύστερα από πυρκαγιά : * Το Λούνα 3 στέλνει τιε πρώτεε φωτογραφίεε : από την πίσω πλευρά τηε Σελήνηε. τροχιά περίτη Σελήνη * : : Το αμερικανικό πλήρωμα του Apollo 8 πραγματοποιεί την πρώτη επανδρωμένη πτήση σε 0 Γιούρι Γκαγκάριν είναι ο πρώτοε αστροναύ- Οι αστροναύτεε Νιλ Άρμστρονγκ και Μπαζ'Ολτηε που εκτοξεύεται στο Διάστημα κάνονταε μια τροχιά περίτη Γη. * Maios 1961: ΟΆλαν Σέπαρντ είναι ο πρώτοε Αμερικανόε αστροναύτηε που εκτοξεύεται στο Διάστημα για λίγο χρόνο. ντριν είναι οι πρώτοι άνθρωποι που πατούν στο έδαφοετηεσελήνηε. ν% g

10 % / * Maios 1971: Εκτοξεύτηκε το διαστημόπλοιο Μαρε-3 με προορισμό τον Άρη. Το αποβατικό τμήμα του Δεκέμβριοε1979: Εκτοξεύεται ο πρώτοε ευρωπαϊκόε πύραυλοε Αριάν (Αριάδνη). ήταν το πρώτο διαστημικό όχημα που προσεδαφίστηκε στον Άρη * Απρίλιοε1981: : Εκτόξευση του Κολούμπια, του πρώτου δια Οι Αμερικανοί Ντέιβ Σκοτ και ΤζιμΊργουιν κά στημικού λεωφορείου των ΗΠΑ. νουν τον πρώτο περίπατο πάνω στη Σελήνη, * οδηγώνταετο σεληνιακό όχημα ΑροΙΙο-15. Φεβρουάριοε1986: * Εκτόξευση του ρωσικού διαστημικού σταθ : μού Μιρ. Εκτόξευση του Μάρινερ-1 Οστό Διάστημα. Το * 1974 και 1975 έστειλε περίτιε φωτο Δεκέμβριοε1988: γραφίεε τηε επιφάνειαετου πλανήτη Ερμή. Οι Ρώσοι αστροναύτεε Τίτοφ και Μανάροφ εί * ναι οι πρώτοι που πέρασαν ένα χρόνο από τη : ζωή τουε σε σταθμό του Διαστήματοε. Πρό Εκτοξεύτηκε το Βενέρα-9. Προσεδαφίστηκε κειται για πτήση ρεκόρ 366 ημερών, 18 στην Αφροδίτη στιε και έστειλε τιε ωρών και 7 λεπτών. πρώτεε ασπρόμαυρεε φωτογραφίεε από τον * πλανήτη : * Εκτόξευση του Γαλιλαίου (ΗΠΑ και Ευρώπη), Ιούλιοε1975: που έφτασε στον Δία στιε Αμερικανοί και Ρώσοι αστροναύτεε συναντιούνται σε τροχιά κατά τη διάρκεια κοινήε αποστολήε στο Διάστημα : * Εκτόξευση του διαστημικού λεωφορείου STS : 31, που έθεσε σε τροχιά περίτη Γη το τηλε Εκτοξεύτηκε το Βίκινγκ-2, του οποίου τμήμα σκόπιο Χαμπλ που «καταγράφει» εκπληκτιπροσγειώθηκε στονάρη στιε κέεεικόνεε του Σύμπαντοε. Έστειλε φωτογραφίεε όπωε και διάφορεε * πληροφορίεε για τον «κόκκινο» πλανήτη : * Εκτόξευση του Μαρε Παθφάιντερ, που προ : σγειώθηκε στονάρη το καλοκαίρι του Εκτόξευση του Βόγιατζερ-2. Στιε Έκανε εξερεύνηση με μικροσκοπικό όχημα προσπέρασε τον Δία, στιε έφτασε επιφανείαε. στην περιοχή του Κρόνου, στιε * προσπέρασε τον Ουρανό και στιε : έφτασε στον Ποσειδώνα/Εδωσε σημαντικέε πληροφορίεε γί αυτούε τουε πλανήτεε και τουεδορυφόρουετουε. Εκτόξευση του ευρωπαϊκού διαστημοπλοίου Huygen8 με κατεύθυνση το δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα. Η άφιξη στον Τιτάνα θα πραγματοποιηθεί το Νοέμβριο του 2004 και υπόσχεται πολλά. 10 Υ%

11 ΚΕΙΜΕΝΟ 3 Η Οδύσσεια του Διαστήματος 1. Προσέξτε τον τίτλο του άρθρου. Ξέρετε τι είναι η Οδύσσεια; Γιατί το ταξίδι στο Διάστημα μοιάζει με την Οδύσσεια; 2. Χωριστείτε σε ομάδες και διαλέξτε μια δεκαετία, π.χ Γράψτε μια παράγραφο με τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν σ αυτή τη δεκαετία και παρουσιάστε τη στους συμμαθητές σας. Μπορείτε να αρχίσετε έτσι: Το Μάιο τον 1971 εκτοξεύτηκε το και τον Ιούλιο τον ίδιον χρόνον οι έκαναν τον πρώτο περίπατο. Τι αλλαγές κάνατε; Τα ρήματα είναι στον ίδιο χρόνο; 3. Παρατηρήστε τις δύο προτάσεις: Τα ρήματα μπορούν να μετατραπούν σε ουσιαστικά και τα ουσιαστικά σε ρήματα. Π.χ. Ο ρωσικός διαστημικός σταθμός εκτοξεύεται. <=> Εκτόξευση του ρωσικού διαστημικού σταθμού Μιρ. Μετατρέψτε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων του κειμένου σε ουσιαστικά και το αντίστροφο. Γ α. Ο Σπούτνικ-2 μεταφέρει τη σκυλίτσα Λάικα στο Διάστημα. β. Το Λούνα-9 προσεδαφίζεται ομαλά. γ. Το αμερικανικό πλήρωμα πραγματοποιεί την πρώτη επανδρωμένη πτήση. δ. Εξερεύνηση του πλανήτη Άρη. ε. Εκτόξευση του Κολούμπια, του πρώτου διαστημικού λεωφορείου των ΗΠΑ. Μπορείτε να βρείτε το υποκείµενο στις προτάσεις α, β, γ; Ποια ρήματα είναι στην ενεργητική και ποια στην παθητική φωνή; 11

12 Η ανακοίνωση του προέδρου Μπαρμπικέιν Στις 5 Οκτωβρίου, γύρω στις οκτώ το βράδυ, πολύς κόσμος ήταν συγκεντρωμένος στα γραφεία της Λέσχης. Εκτός από τα μέλη που έμεναν στη Βαλτιμόρη, είχαν φτάσει με το τρένο κι εκατοντάδες άλλα μέλη από άλλες πόλεις. Η αίθουσα των συνεδριάσεων είχε γεμίσει ασφυκτικά, ενώ είχαν γεμίσει κι οι διάδρομοι, ως κι η αυλή. - Εδώ και κάμποσους μήνες, είπε ο ομιλητής, γυρίζει στο μυαλό μου μια μεγάλη, μια σπουδαία επιχείρηση, αντάξια του δέκατου ένατου αιώνα μας, που ίσως σας φανεί ακατόρθωτη, ενώ δεν είναι. Πρόκειται για μια προσπάθεια αντάξια της ιστορίας της Λέσχης μας, που κυριολεκτικά θα κάνει πάταγο! Προσέξτε με. Όλοι μας -και μη σας φανεί αστεία αυτή η παρατήρηση- έχουμε δει τη Σελήνη. Τι θα λέγατε, λοιπόν, να με βοηθήσετε να σας οδηγήσω στην κατάκτηση της; - Ζήτω! Ζήτω η Σελήνη! ζητωκραύγασε όλο το ακροατήριο. - Πολλοί ως τώρα ασχολήθηκαν με τη μελέτη της Σελήνης, τον όγκο, την πυκνότητα, το βάρος, το μέγεθος, τις κινήσεις της και σχεδιάσανε ακριβέστατους σεληνογραφικούς χάρτες. Έχουμε ακόμα και φωτογραφίες, που απεικονίζουν με εκπληκτική καθαρότητα ορισμένα σημεία του δορυφόρου μας. Ξέρουμε για τη Σελήνη ένα σωρό πράγματα από τα μαθηματικά, τη φυσική, την αστρονομία, τη γεωλογία και την οπτική. Όμως, μέχρι σήμερα, δε στάθηκε δυνατό να έρθουμε σε άμεση επαφή με τη Σελήνη! Επιφωνήματα έκπληξης και θαυμασμού ακούστηκαν από το ακροατήριο. - Σήμερα όμως, με την πρόοδο της επιστήμης, σκέφτηκα ότι μ' ένα ειδικό τηλεβόλο ίσως θα ήταν δυνατό να στείλουμε κάποιο βλήμα στη Σελήνη! Στα τελευταία τούτα λόγια του προέδρου, επιφωνήματα κατάπληξης ακούστηκαν απ όλα τα σημεία της αίθουσας. Ακολούθησε σιωπή κι ύστερα μια θύελλα από χειροκροτήματα και ζητωκραυγές. - Αφήστε με, παρακαλώ, να τελειώσω! Αφήστε με να τελειώσω, επαναλάμβανε ο Μπαρμπικέιν. Για ακούστε με! Ύστερα από πολύμηνη μελέτη του όλου θέματος, έβγαλα του ακόλουθο συμπέρασμα: Οποιοδήποτε βλήμα εκτοξευτεί προς τη Σελήνη με αρχική ταχύτητα έντεκα χιλιάδες μέτρα, αναγκαστικά θα φτάσει εκεί πάνω! Σας προτείνω, λοιπόν, αγαπητοί συνάδελφοι, να κάνουμε εμείς, η Λέσχη μας, αυτή τη δοκιμή! Ιούλιος Βερν, Από τη Γη στη Σελήνη, σ. 19,22-24 [διασκευή] 12

13 ΚΕΙΜΕΝΟ 4 Από τη Γη στη Σελήνη 1. Φτιάξτε ένα σχέδιο για την ιστορία που μόλις διαβάσατε: Παρουσιάστε τα βασικά πρόσωπα (τον κεντρικό ήρωα και τα άλλα πρόσωπα). Βρείτε το χρόνο και το χώρο (πότε, πού). Τι προτείνει ο Μπαρμπικέιν στο ακροατήριο; Ποιο είναι το μέσο που θεωρεί κατάλληλο για το ταξίδι στη Σελήνη; Τι λέει το ακροατήριο; 2. Πώς νομίζετε ότι θα τελειώσει αυτή η ιστορία; θα δεχτεί το ακροατήριο την πρόταση του Μπαρμπικέιν; Γράψτε μια μικρή παράγραφο με το τέλος που εσείς φαντάζεστε. 3. Προσπαθήστε να διηγηθείτε στους συμμαθητές σας τα λόγια του Μπαρμπικέιν. Προσοχή! θα πρέπει να μετατρέψετε τον ευθύ σε πλάγιο λόγο, π.χ. Ο Μπαρμπικέιν είπε ότι γύριζε στο μυαλό τον... Τι πρόσωπο και τι χρόνο θα χρησιμοποιήσετε; Ποιες άλλες αλλαγές παρατηρείτε στο κείμενο; Μπορείτε πρώτα να φτιάξετε μια σύντομη παράγραφο και μετά να την παρουσιάσετε στους υπόλοιπους. 4. Η ιστορία γίνεται το 19ο αιώνα. Πιστεύετε ότι ο Μπαρμπικέιν και ο Ιούλιος Βερν μπόρεσαν να προβλέψουν την πρόοδο της τεχνολογίας; Να το συζητήσετε με τους συμμαθητές σας στην τάξη. 5. Πολλοί σχεδιάσανεσεληνογραφικούς χάρτες Από πολλούς σχεδιάστηκαν σεληνογραφικοί χάρτες Τι αλλαγές παρατηρείτε; Το νόημα εξακολουθεί να είναι το ίδιο; Μπορείτε να κάνετε παρόμοια αλλαγή στην παρακάτω πρόταση; Φωτογραφίες απεικονίζουν ορισμένα σημεία τον δορυφόρου μας 13

14 Τα πρώτα χνάρια στη Σελήνη δε θα σβηστούν ποτέ Πώς ο άνθρωπος κατέκτησε το φεγγάρι ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ Η αποστολή του Απόλλων-11 ήταν η εντυπωσιακή κατάληξη μιας εντυπωσιακής δεκαετίας. Η ιστορία των αστροναυτών ήταν παράλληλη με άλλα δραματικά γεγονότα της δεκαετίας. Πάνω που πολλοί είχαν αρχίσει να αναρωτιούνται μήπως θα ήταν προτιμότερο ο άνθρωπος να χαμηλώσει το βλέμμα του από τον ουρανό στη Γη το Απόλλων-11 ξανάφερε το Διάστημα στο προσκήνιο. Το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στη Σελήνη άρχισε από το Συγκρότημα Εκτοξεύσεων 39, στο Διαστημικό Κέντρο Κέννεντυ, στη Φλώριδα, με την εκτόξευση του Απόλλων-11, στις 9.32 τοπική ώρα, στις 16 Ιουλίου Το διαστημόπλοιο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη ύστερα από 11 λεπτά. Αφού συμπλήρωσε μιάμιση περιφορά οι αστροναύτες «έβαλαν πλώρη» για τη Σελήνη. Ύστερα από τέσσερις ημέρες ταξίδι, το Απόλλων-11 έφτασε στον προορισμό του στις 20 Ιουλίου Λίγο αργότερα, την ίδια ημέρα, με πλήρωμα τον Νιλ Άρμστρονγκ και τον Έντουιν Όλντριν, η διαστημική άκατος «Αετός» αποχωριζόταν από τον θαλαμίσκο Κολούμπια και οι δύο αστροναύτες προσεδαφίζονταν στη Θάλασσα της Ηρεμίας. Ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Έντουιν Όλντριν, ενώ στήνουν την αμερικανική σημαία στη Σελήνη «Χιούστον, εδώ Θάλασσα της Ηρεμίας. Ο "Αετός" προσσεληνώθηκε». Με αυτά τα λόγια ανέτειλε μια νέα εποχή ανθρώπινων ανακαλύψεων. «Είναι ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, αλλά ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα». Ο Νιλ Άρμστρονγκ γινόταν ο πρώτος άνθρωπος που πατούσε το πόδι του στη Σελήνη. Έπειτα από ένα τέταρτο, κατέβηκε κοντά του και ο Όλντριν. «Να μην ξεχαστώ και κλειστώ απέξω» είπε ο Όλντριν μισοκλείνοντας πίσω την πόρτα του «Αετού». «Καλή σκέψη» του απάντησε ο Άρμστρονγκ. Οι πατημασιές που άφησαν οι δύο αστροναύτες πάνω στην επιφάνεια της Θάλασσας της Ηρεμίας έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής ακόμη και από τις πιο γερές κατασκευές που έφτιαξε άνθρωπος πάνω στη Γη. Αν δεν πέσει πάνω τους κανένας μετεωρίτης, αυτά τα αποτυπώματα θα μείνουν πάνω στο σεληνιακό έδαφος για πολλά εκατομμύρια χρόνια. 14

15 ΚΕΙΜΕΝΟ 5 Τα πρώτα χνάρια στη Σελήνη 1. Διαβάστε προσεκτικά το κείμενο. Στη συνέχεια προσπαθήστε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: Ποιο ήταν το μέσο μεταφοράς των αστροναυτών στο διάστημα και ποιο ήταν το όνομα του; Από πού έγινε η εκτόξευση του διαστημοπλοίου; Ποιος ήταν ο προορισμός του; Πότε έφτασε το διαστημόπλοιο στον προορισμό του; Ποιο ήταν το πλήρωμα του διαστημοπλοίου; Ποια είναι η σημασία του πρώτου αυτού ταξιδιού στη Σελήνη; 2. Με βάση το κείμενο που μόλις διαβάσατε συμπληρώστε τα κενά: Το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στη άρχισε με την του Απόλλων-11, στις Το άρχισε την γύρω από τη μιάμιση περιφορά, οι ύστερα από 11 λεπτά. Αφού έκανε ξεκίνησαν για τη Σελήνη. Ύστερα από τέσσερις ημέρες ταξίδι, το έφτασε στη στις 20 Ιουλίου Λίγο αργότερα, την ίδια ημέρα, ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Έντουιν Όλντριν στη Θάλασσα της Ηρεμίας. 15

16 ^ 3. Μπορείτε να βρείτε για καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά το ρήμα που ανήκει στην ίδια οικογένεια με αυτό; αποστολή αποστέλλω ταξίδι εκτόξευση περιφορά ανακάλυψη κατασκευή 4. Μπορείτε να βρείτε για καθένα από τα παρακάτω ρήματα το ουσιαστικό που ανήκει στην ίδια οικογένεια με αυτό; αποχωριζόταν αποχωρισμός προσεδαφίζονταν προσσεληνώθηκε κατέβηκε 16

17

18

19

20

21

22 ΚΕΙΜΕΝΟ 6 Οι περιπέτειες του ΤΕΝΤΕΝ - Βήματα στη Σελήνη 1. Στην εικονογραφημένη ιστορία βλέπουμε έναν πύραυλο που πετάει για τη Σελήνη και κάποιους επιστήμονες που τον παρακολουθούν από τη Γη. Ποιοι είναι μέσα στον πύραυλο; Τι νιώθουν; Πώς περιγράφουν αυτά πού νιώθουν; Με ποια λόγια; Γιατί πηγαίνουν στη Σελήνη; Ποιο πρόβλημα παρουσιάστηκε και δεν μπορούν να έχουν επικοινωνία με τη Γη; Τι βλέπει ο Τεντέν βγαίνοντας από τον πύραυλο; Πώς το περιγράφει; Με ποια λόγια; 2. Θα σας άρεσε να γράψετε μια μικρή ιστορία που να μιλάει για την περιπέτεια του Τεντέν; Μπορείτε να αρχίσετε έτσι: Ο Τεντέν μαζί με τονς φίλονς τον αποφάσισε να εξερεννήσει τη Σελήνη. 3. Μπορείτε να βρείτε όλα τα ρήματα του κειμένου και να τα χωρίσετε σε ρήματα ενεργητικής και παθητικής φωνής; ενεργητική φωνή παθητική φωνή Μπορείτε να βρείτε το υποκείμενο καθενός; 22

23

24 υΐ 1 si LA If! y 1 ι -* e l δ 1 w> siil X! S S ΐ # S ff 1-> ' 'w g if "e t g - 3 IE 3L 8 & g β El if 24

25 ΚΕΙΜΕΝΟ 7 Ζώντας στο διάστημα 1. Τι μαθαίνουμε από τα κείμενα για το πώς ζουν οι αστροναύτες στο διάστημα; Τι ρούχα φοράνε; Τι τρώνε; Τι κάνουν; Με τι ασχολούνται; Πώς κοιμούνται; Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν; 2. Πώς θα ήταν μια σελίδα από το ημερολόγιο ενός αστροναύτη; Μπορείτε να δοκιμάσετε να τη γράψετε; Ας πούμε ότι αρχίζει κάπως έτσι: Σήμερα ξύπνησα νωρίς και ξεκίνησα τη μέρα μον με γνμναστική στο ποδήλατο. Μετά 3. Μπορείτε να βρείτε το υποκείμενο στις παρακάτω προτάσεις; Οι αστροναύτες κάνουν πάρα πολλές σωματικές ασκήσεις. Τα ζώα δεν επιτρέπονται. Οι αστροναύτες παίζουν παιχνίδια. Η τροφή διατηρείται σε θερμοκρασία -40ο C. Ποια ρήματα είναι σε ενεργητική και ποια σε παθητική φωνή; 25

26

27 . JLHlVnKtlt^ ^Pfe KOta;raIiyOTCilliOira lt«hj<. MlrtHprt» ntijienriffritidmttvikimltitu njwit[i«30m»rtmtiwniri ikurp» ϊΐροΐϊ, «φρι {ujtt «ΔΜ* «* WW Enm Swmuiifl do S*"Wt#uM IT 1 hnr mi port BlWffl Drtpno m Ittmw»P"faMTewu{ wniwimnw niauflueyil.n9flpi«pwhraif*0ii i(httljbiiiinewni»w*n4b4( in tymtn» Ttp*iorrt Momr*»* E^uifHnHbtiUHiK ihwinn, jy^nauj^s<ua.^riwfr^^fmartiqmw. τπςζωής κϊ.ιηΐ ίη^μίλ*β^,ίνί, *ϊ«λΐ *»' τ "Τ, ", ",Μ ϊ^< **< Η] Ζωή (JTC ΗΑιοκό Σύστημα Κ BBjmLl^TirtUTa *Jiti*Hli IDM Λ <PW> "./,,, r.' - - -f- - \- J wnrnmr. d^.mr] ί*ι BlVwTI"^ ΡΡβ»\ i j-im«;.iu.idi»':. jf-nivt:f-n r wil" Πλανήτες μι ζωή tj/bsea* μ** 4C >^i^ *ϋ*τ β»»βφ* B«*mpw mentor 4W Μ- 'pufv/. Itfl W iatlp**uil»6iwiiw^ nyutu tun τύ <fpvjt»i> fwa m <ία ^^*W*'. *"*> LJ1^1Ji t lia T1 ]1^f^MT]r^ftMjJi;irtijlkjTlhj-&>if'rr r >W - LT^EOtap^ira (WrtfilM η (φύτρο κνίίτ hputa D EM> Wit m*i ργύλΐ «<kj^ IL-J 1-3. Wir ιαί p«rt i ^ to"apt Τα άστρα ίων εξωγήινων iultvi^kklx' Λ] i#ijfi^(va m*w *T* i**tf J" "i "l^'^*t il> W1 ifs" ^ «TWIM4 *«ίπτήί1. + τ rt ύ^-^4>f -TliBt j u ijn-"li ipijiii HKAfillWIISH mmlplu^lriuwr MM 27

28 ΥΝΗΤΕϋ >Ι".ι : Π-. Γ..ι.ίίϊί *ΊΡ. 4 λ,τ,^ # Πόαες είναι οι πιθανότητες να υπάρχει εξωγήινη ζωή; irav ΓΓΙΤ ίττ»ι τρπρ. -Η ftipywfi pip r'vn+#t mfwpliy Ipapl f Ψμίύζ. r t'i>*^yi«- 6H"im ντ'^τρη' "^ ΓΪΗ «ο «>"ίίί«ΐίί nycrd«n; aoftcotfl*; τ(μ 0n»*tl"O Dftft*:-; "KM "icwfrv^hfw*»! 4?φ1 ^TWVHKFI 4C1W Π«Ρίΐ gvsmftvw<v^4»pw^ 1 ffo*oif tar Γ^ΉΪ^^Ι"^ "*=k'i< T «tq fc * W» n aw 1 H.»» ΓΤΤ ΓΓ ζ^η-γπ?, hw stl^lfl, ιώι^οπ κυ^π»»ιτλ/ϊ1*"ί ψ»1 ΐ Μζ in Β ΙΙ&ΙΛΙΙ n κηΐηγ jfi»;<nainam3yi4 n*]' * *' ^ tibnpq. ncta m 1 'puaniiii "&&*& <i^fi^>'<> T J>^K^ -Hp«* «Απόμη^νής* Ψ * firnfo U&LTP-" *! to t*0 t»*i πΐ*ιηιν** Oli) Γ tf 1Λ...Η loii^ Π^ΛΙΟ «ιό ra ι^οβιήματα. Hrt.l.F^rt.Flnjh :," DUH>i VD qraw ffh- 1l{ Ivni V1D Ίϊ^ Bli-ΦΗΠΙ ΐη #Γϋϊ4>4ΚΠΙ 'If ]μfis-;i : ;. r^ytlvvtiq 1»«"Hp'ftoAJ-PWlc^ και Γη OVMln *Ή Ϊ,Γ r*d ΠΓ.ίπμ.ί... ij.lljll rttll,, AI0'[V*UV or ' ( Αμοι.^ iilp.( YD?40ν[. l-'jl 0"<1 PW^ft j< φ>ΰμβίίίψιυμι mirt "W l*jo ^DIMKrV-niHD <niivh'i'vii **» ntir^i: *6T» ii ili in niiav ifvunapiew ^ ^ ρ,ρπ n ίιιπηιήιιι^ιΐι^ητψαι ι^ w*>«>u>q» ihita^i ιιψ^ twim SI^TSW^III Έ3ΐ ρτί ηπ ψή".^"' "ϊ η ΐ φ Η ^ ν η cm Ε«re!iywQua^v^4^ nwrbjlrq^yv ιι ύγμϊ^>πιιτρ^π m H I ra φμμίηβαακμα; 'φ&τρί τ^φτο^-πι [wf ήι Γ 'da(mmif r <aw OJt ffvor» " f W V ^ fi'4r4»ip^r^hblt]^^pasarm^c4ai^^u^it^iic^itw^pri Λ τύ^τ^^μλ pj^cn-b'^c is^farnmi αι ΉΪαηΐΜίΛιη) ιη,ηι rt^dp roeg ivji'^fikb:.. KM EHIIITIU Γ io{ UUU>UU KID^I η^ΐοΐφίπι vp<>^> Οι μορφές των εξωγήινων ΓίρίprtMm ΠίΗρϊρΐ ι' *o a vnjvuipi^oyibh'p^wt^.o mctt^htc^ UEcrrvi^jv '.W'.i'.inT.ni» rnqr=--^ Hi=u r jh.liijii»i lt Mi h «A^wi. f»jtift*i ή ud l> BpS Au*Ji u in IOTCU 4M bunftr υττγ nor, rjcvrpt, 4CF < W annpp ma nittfanl^iulfrult^-tigtfarviimuiu limits t ^ ^ ΚΓ^γΛΙίΨΛΜίΙαρΤΜ^. HWta ΒΛ*^τβϊΛ^ρ Ιηπ(μΐΓ^η now π nwn-neiaafjn, k v i n f ^ u a ; il Γ [If ΠίΤΓΕρΙιΜήΐΙιρ^ΜΓ ιΐΐ h'py Γιιι 111 If HI μ» iji\m i ' <!. *fflyt «Cn^eW^ -Stwrfri l fr>. ^ηρ ίιτγ«ι minn ^ ι η ι ι ι ι ^ ι ι ι π ")οητ I [ri(ii*un Mini^pni]fE-il j ηγΐ) A-AlM" fk Γ. (ι.φπιρ &v iiipifr Ι munni Αιβαα γατπ»υ >ΙΓΊ ΠΙ Γ il'lwl -π ". Γ ~ τ1 nu; En ηριπει^α BMALILUY ^ύκνγπ m ^ V upwiwikiiitp'pe. rx JB p.oim^llf HWH» } H<U4M> MM NKrVSHMEPlNH 28

29 ΚΕΙΜΕΝΟ 8 Εξωγήινοι Τι ξέρετε για τους εξωγήινους; Βρείτε πληροφορίες από τα κείμενα που έχετε μπροστά σας και απαντήστε στις ερωτήσεις: Τι είναι τα UFO; Μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι και σε άλλους πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα; Τι παράξενο έχουν οι φιγούρες που βρέθηκαν στο Περού; Ποια είναι η «συνταγή της ζωής»; Τι είναι απαραίτητο για να υπάρχει ζωή σ έναν πλανήτη; Μπορεί να μοιάζουν με ανθρώπους οι εξωγήινοι; Τι μήνυμα θα στέλνατε σ έναν εξωγήινο; Τι νομίζετε ότι θα σας ρωτούσε για τη ζωή πάνω στη Γη; Σκεφτείτε ένα διάλογο μεταξύ σας και παρουσίασε τον προφορικά στην τάξη! Μπορείτε να ακολουθήσετε τις οδηγίες «γίνε εξωγήινος» και να φτιάξετε μάσκες, ώστε να μπορείτε να «παίξετε» τους διάλογους αυτούς στην τάξη (κάποιος θα παριστάνει το γήινο και κάποιος τον εξωγήινο). 29

30 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ; "'Χ Jt. 2τΓ~ί^Β^~ ' Ι.. J Η γνωριμία με τα μυστήρια και τις ομορφιές του νυχτερινού ουρανού παραδοσιακά γίνεται μέσα από την παρατήρηση του ουράνιου θόλου. Όμως ο τρόπος αυτός παρουσιάζει ορισμένες δυσκολίες, γιατί η παρατήρηση μπορεί να γίνει μόνο τη νύχτα και εφόσον δεν υπάρχουν σύννεφα, ρύπανση ή ισχυρά φώτα που περιορίζουν την ορατότητα. Για να αποφύγουν όλα αυτά τα εμπόδια - και να δημιουργήσουν ένα άνετο και ελκυστικό περιβάλλον για τον πολύ κόσμο - οι επιστήμονες και οι εκπαιδευτικοί σχεδίασαν τα πλανητάρια. Τα πλανητάρια είναι μεγάλες αίθουσες με θολωτή οροφή που λειτουργεί σαν οθόνη κινηματογράφου. Ένας ειδικός προβολέας στο κέντρο της αίθουσας προβάλλει στη σωστή θέση, και στη σωστή μεταξύ τους σχέση, τους πλανήτες και τα αστέρια. Σε όλες σχεδόν τις μεγάλες πόλεις του κόσμου είναι εγκατεστημένα πλανητάρια. Στην Ελλάδα υπάρχει -προς το παρόν- ένα μόνο τέτοιο πλανητάριο, στο Ευγενίδειο Ίδρυμα στην Αθήνα. Τα τελευταία όμως χρόνια στο εξωτερικό δημιουργούνται ακόμα και σε μικρές πόλεις των κατοίκων. 30

31 ΚΕΙΜΕΝΟ 9 Πλανητάριο 1. Τι είναι ένα πλανητάριο; Πού βρίσκεται συνήθως; Στην Ελλάδα υπάρχουν πλανητάρια και πού; 2. Φανταστείτε ότι σε μια κοντινή σας πόλη (π.χ. στη Θεσσαλονίκη) υπάρχει ένα πλανητάριο, το οποίο και θέλετε να επισκεφτείτε. Γράψτε ένα φυλλάδιο με το πρόγραμμα μιας ημερήσιας εκδρομής στο πλανητάριο. Τι θα πρέπει να αναφέρετε; το χρόνο της επίσκεψης (ημερομηνία) καθώς και το πρόγραμμα τον τόπο τι θα δείτε 3. Στη συνέχεια, με βάση το φυλλάδιο αυτό, ετοιμάστε ένα ρεπορτάζ για την εφημερίδα του σχολείου σας σχετικά με την επίσκεψη σας στο Πλανητάριο. Το ρεπορτάζ μπορεί να περιλαμβάνει ένα άρθρο με την περιγραφή της επίσκεψης, φωτογραφίες του χώρου, καθώς και μια συνέντευξη από τον υπεύθυνο του ιδρύματος σχετικά με θέματα του πλανηταρίου, όπως ποια είναι η τεχνολογία που χρησιμοποιείται, ποια φαινόμενα μπορούμε να παρατηρήσουμε κτλ. 4. Μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα του Ευγενίδειου πλανηταρίου στο διαδίκτυο (ίντερνετ), να χωριστείτε σε ομάδες ανάλογα με τις θεματικές ενότητες και να αναλάβετε να παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας προφορικά μια θεματική ενότητα. 31

32 Ο Γαλαξίας μας Θα έτυχε πολλές φορές να ακούσετε για τους γαλαξίες. Οι γαλαξίες είναι τεράστιες συγκεντρώσεις αστέρων (έχουν δισεκατομμύρια από αυτά) και πολλοί από αυτούς είναι ορατοί με τα τηλεσκόπια από τον πλανήτη μας. Ωστόσο υπάρχει ένας γαλαξίας που δε χρειάζεται τηλεσκόπιο για να τον δούμε καθαρά. Αυτός ο «ξεχωριστός» γαλαξίας δεν είναι άλλος από το Γαλαξία μας, το γαλαξία δηλαδή στον οποίο ανήκει το ηλιακό μας σύστημα! Ίσως έχετε δει το Γαλαξία κάποιες νύχτες μακριά από τα φώτα των πόλεων. Δεν είναι δύσκολο, αρκεί να υπάρχει αρκετό σκοτάδι και να ρίξετε μια ματιά ψηλά στον ουρανό. Ο Γαλαξίας μοιάζει με μια συνεχή φωτεινή ζώνη, στο χρώμα του γάλακτος (από όπου πήρε και το όνομα του), που εκτείνεται κατά μήκος του ουρανού. Αποτελείται από πάρα πολλά αστέρια μαζί, ωστόσο χωρίς τηλεσκόπιο δεν μπορεί κανείς να τα ξεχωρίσει. Εδώ να συμπληρώσουμε ότι όλοι οι ορατοί αστέρες ανήκουν στο Γαλαξία μας. Οι αστέρες που βρίσκονται σε άλλους γαλαξίες δεν μπορούν να φανούν ξεχωριστά. Ο Γαλαξίας μας ανήκει στους λεγόμενους σπειροειδείς γαλαξίες, που είναι και οι αφθονότεροι στο σύμπαν (περίπου το 80%), καθώς έχει το σχήμα δίσκου που καταλήγει σε εξωτερικές σπείρες. Το μήκος του δίσκου είναι έτη φωτός, ενώ το πάχος του είναι περίπου έτη φωτός. Το 90% του ορατού Γαλαξία προέρχεται από αστέρες, ενώ το υπόλοιπο από αέρια και σκόνη. Η συνολική μάζα του Γαλαξία υπολογίζεται σε ένα τρισεκατομμύριο φορές τη μάζα του Ήλιου μας! Πριν την εφεύρεση του τηλεσκοπίου ο Γαλαξίας παρέμενε ένα μυστήριο για τους ανθρώπους, παρόλο που κάποιοι σοφοί, όπως ο Δημόκριτος, έλεγαν ότι πρόκειται για πάρα πολλά αστέρια πολύ κοντά μεταξύ τους. Η επιβεβαίωση όμως αυτού του γεγονότος ήρθε από τον Γαλιλαίο, όταν παρατήρησε για πρώτη φορά το Γαλαξία και διέκρινε ξεχωριστούς αστέρες το Συστηματική μελέτη του Γαλαξία έγινε από τον Χέρσελ τον 18ο αιώνα. Ο Χέρσελ όμως νόμιζε ότι το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία. Το 1920 ο Shapley βρήκε την πραγματική θέση μας σε αυτόν. Και η πραγματική θέση μας δεν στο κέντρο του δίσκου αλλά πιο κοντά στο άκρο του! 32

33 ΚΕΙΜΕΝΟ 10 Ο Γαλαξίας μας 1. Ποιες πληροφορίες μάς δίνει το κείμενο για το Γαλαξία; Τι είναι ένας γαλαξίας; Πού βρίσκεται; Με τι μοιάζει και από τι αποτελείται; Πώς / με τι όργανο μπορούμε να τον παρατηρήσουμε; Ποιος ανακάλυψε το Γαλαξία μας; 2. Με βάση αυτές τις πληροφορίες, γράψτε μια σύντομη περίληψη του άρθρου που να περιλαμβάνει μέχρι 50 λέξεις. 33

34 34

35 «β» ^jgmgi. 0 nnci/nmc Ο Πσσβιοίυας, α οποίος cnexei βκεκομμύρια r-sai κι^ιόμβφο οη6 (ou ππίσ. αυακύίϋφΰηκβ Εις Ζ3 ΣβηΓθμ&ριου 1β46 από ίου Γιόκα ιι Γκαήβ ιου flotepootioneiou tou Βεροήυου. D uartct' DC (juahac Ι*Γ Itι" ι Jra ι Γι; jyi rtfjl ΐί Ί Π1. ι> ι iif Ί ιι ι ιι ι Π ι ιί ι Γι ιί riy V *ϊ J00 ftairft» ο,j. rmv tin ος 0»ο 4 «Λ a-*s ιβτ to ψμλοτ &Ί> ίτφ!{&τ «1t fcsljk^. 4 l\>mjfi*< Η; ίη D.«jmpri SETU^ 4l iipru, γγιπι^ rau Marau u KjuKnUjer και awnuivihiu; 0 Γκάπβ &αοιθ(πκϋ PJi p^'jl ίΐφΐιμ] Kffufa Γ"Ρ nofoyw^ rf ιη ΐκους A dnefa iv r* ert» u-i-jlli-jj-., unlwo, J.Od,u I 111 t ΊΚΓΓι μαΰημσΐικσύς unorloyiouoiji; cou Ayyrtou Ttjcw Κάουίς Αικαμς και toy (bnriou Ουρμηέυ Ζαν Ζοζέψ rie&cp:e, KMUi Κ<1 ΠΙΗΙΗΜΗ Ή» notlllah* i"ht*h( Η :,. : :;,[; : fe ilint U reuh^jmpuuraa ακαλ^^ιιχιηνίί^ιι^κ unhtavveoaofuylm» 4l3a*0 iaw*lo ^ ΚΙΤΙΓΤ Ι^.Α<Η ώήμφίρ "β-j Jffl rj^'tm ^κ^»^ι! 1 Si 4 XKpzK-cu^iifY^i-^u^7IEUfn^.KiAduirDlc^lT. fwj.,iiifm. ffi (ΜΌ πρνρ.τνΐ(-ννcn»iet r^aniua lfrup«. ιιικς νι ν' oi/>o^<wkn>h Ε>4ν>φ On φ<ιτ η ^f.-jm ίπ«η^ υ» ι»-ΐ* β«flfkhftrti* KiJbtutyao»* ma ο * : :-ΪΜ*> ui ντφ-n "ΏΙ Πιουαυη tnrap^cpiraui WmjvtfjCnlih.'tl Μαία Ί i2--bei7tt)mii rtyvcvain ίί^πί [Μΐπίι^ ι. 11^ Α fllfcq Tnmm.!j>ti>-jh,.i* >... AlJr,,:.^;r rl :^ >ih;'j-]'% 1 <L>c'*],>,> J ik w^l wy^, ^,-^.,^.Η.Μγ *ipbyyi mi, [LniiVnn ilittj 1 fqpq OD fbfr D lyqjpfm» rau rimrpi Am μας {ι ρ,τιι mr r.j t i..-ip:, ( y iniyntawfflfvajupsfgrarai φ^ήκ^ ι* ii AJ»fixMkurtkkWu*,»io^i In Lm^tfuriii hir Γίιη«1ιη.» π^ "η" _.", rau Γοκύίΐντι π "CUUL U μπλί^η^ f^viiyr^ <WQI ΐνπ iqfv^raf. ^ήι» ηι μ^ρήι IM-Z. Hvf4n4«ΓηΙ t«ia Ίΰ*φΰ^.4 (μι^. u^ h!' -Tlt->; π a rhci^»^ ι LHI^ICI bnan^a rt^nrj mpyim-3i' DLT nrj ϋφΐϋ^λη A hujb^h»iu^«ta ((trtfwjj'hii^ilra m LTy»tOp>^. f-ϊτβκι Η K.^HMETINH LUUID :n κπμπππ 35

36 aaianrtuii παυ.λ'«λί#ΐί*.. Γ Γ Γ Οίσμσί/Γίσ 11 ι f T 1 Ί 111 ήιπτπ Π ** 1ΊΪΙίΠ*ΜπΐΓηι ι 1irTlt L Vff^ίΐί Γι' D^IIDVO, in DIBrafnu'iii± U K F I O I I D I o n i idkiin Ό Gc-uui-Sc-yi <ou Ποί7υ:&+-;α Qyr,nk/vfrt; -ΐνν.. m-l. iooufopou, ΙΛ.ΓΪΜΛ_ΜΙΜΙ hubuxi tedia kft»aou4 μί*5*τύτι>±*ν; louilhiisirti <?» < * " ι - *ι ' B =TF M (ip?' μπι π="ώ*4=» l"7 iiratrrti'i inl>; iij ΓΊΊ ίί'μι'γη ιτιι ιίΐίή^ιί ΜΓΙΐΙ^Π vanh^mu *= IPfl I E rai *fpapn hmwpp ~, hrfkwi ΠθΚΪν4 CM*0 ΠΪ^Ι,,Μ; PQ, DMMliW*^ ηχμψπ flvcfifcra hduorsta^ (rt> I, t*f.+tirl if CWItarftl Πιι I, I lvmuil J. ι ^ ι π π π ^ n. *H, jy til rtn n 4 H q i^paqlp v m Ηψ[ mumjnud *> IV«ihrt ow-i -» Aju* ISJ [ m ΓΑ or * «a Q Ποσπιδύας.. V iljd ILVQSnaflCI IOJ ic DnSAbSSlI HIHD TJ. a*tyc-) XuuBoVi ifw tot in*] ifa* ri»,:, j τ ^ ma^ κιπηι; U a w w ογη μι ΈΜ-άίΌι inuj.- Itp>iTk>^w]i'Ay>>4kl«Ad4nDU4Vl^ Τ **F ι" **> Gffci; in c- auvfc^rau4 Jbrt(. D wit ι ip "Ah ς PJI η ^ D UtUWC V mrflrrt MM ΗΚΑΘΗΜΕΡΝΙ3 36

37 37