Πέμπτη, 13 Μαρτίου :35 πμ. γιαπί

Transcript

1 ΑΣ9 Page 1 Πέμπτη, 13 Μαρτίου :35 πμ γιαπί Σημασία Το γιαπί είναι λέξη τουρκική (yapi ) που σημαίνει το συνήθως ημιτελές κτίσμα αλλά και το εργοτάξιο. Yiapici =ο κτιστής. Το τελείως εγκαταλειμμένο εργοτάξιο λέγεται καρά-γιαπί. Φράσεις Το σπίτι είναι ακόμα γιαπί (μισοκαμωμένο, ημιτελές). Διαφορές φράσεις επεξηγούν το στάδιο της εγκατάλειψης. Πχ, είναι στα μπετά. Απομένουν τα υδραυλικά, κλπ. Ο Νίκος δουλεύει στο γιαπί. Δουλεύει ως οικοδόμος. Προϊστορία

2 Ρωμαϊκός Γερανός -Ανυψωτικό μηχάνημα ΑΣ9 Page 2

3 9793 ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ Η εποχή του 50, ήταν η εποχή της ανοικοδόμησης, της αντιπαροχής και του γιαπιού. ΑΣ9 Page 3

4 ΑΣ9 Page 4 Το γιαπί ξεκινάει με την εκσκαφή των θεμέλιων. Τότε σφάζαμε και ένα κόκορα, θυσία για να στεριώσει το σπίτι. Στην προϊστορία ο πρωτομάστορας έθαβε την γυναικά του στο Γιούρι της Άρτας, ίσως για να χει περισσότερο κέφι για δουλειά. Τα υλικά κατάφθανε και αμολιόντουσαν στο δρόμο. Όποιος έχτιζε δεν ήταν υποχρεωμένος να αφήσει ελεύθερο χώρο. Όλο το οικόπεδο οικοδομείται. Έτσι τα υλικά παρέμεναν στο δρόμο. Τα χώματα της εκσκαφής έμεναν επίσης στο δρόμο. Το γιαπί τέλειωνε με την τοποθέτηση ενός σταυρού, στολισμένου με λουλούδια, στην ταράτσα. Σε όλη τη διάρκεια της οικοδόμησης το γιαπί ήταν το αξιοθέατο των πιτσιρικάδων, που παρακολουθούσαν με αδιάπτωτο ενδιαφέρον την πορεία των εργασιών. ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Χαρμαντζής Αυτός που προετοίμαζε τα κάθε λογής κονιάματα (χαρμάνια*). Κοσκίνιζε την ποτάμια άμμο με το κόσκινο, και έσβηνε τον ασβέστη στον ασβεστόλακκο. Μετά με την τσάπα και το φτυάρι ανακάτευε άμμο, ασβέστη και χαλίκια με νερό. Το χαρμάνι φορτώνονταν σε χειράμαξα. Τον αντικατέστησαν οι μπετονιέρες παντός τύπου.

5 ΑΣ9 Page 5 Τον αντικατέστησαν οι μπετονιέρες παντός τύπου. Μπετατζής Χαρμάνι από το τουρκικό harman = μείγμα, συγκομιδή. Από το μπετό μέχρι τον καπνό και το χασίς τα μείγματα ονομάζονταν χαρμάνια. Ο εξαρτημένος από κάποια εθιστική ουσία λέγεται χαρμάνης. (πβλ.επιθ. Είμαι μάγκας και αλάνης κι από γκόμενα χαρμάνης ἤ μπήκα στον τεκέ χαρμάνης, τώρα κλαιν'ολα τ' αλάνια που θα μείνουν χαρμάνια). Αγγλικά ο χαρμαντζής λέγεται blender. Καλουπατζής

6 ΑΣ9 Page 6 Σοβατζής 9793 προϊστορία -σοβατζής του 1800 Επίχρισμα τοίχου με κονίαμα. Το κονίαμα (σοβάς) το πετούσε ο σοβατζής με το μυστρί (πεταχτό) και μετά το ίσιωνε με το τριβιδι. Το κονίαμα δυνητικά κτυπιόταν με ειδικό σφυράκι σαν κτένι και έφτιαχνε το αρτιφισιέλ. Χτίστης Μπογιατζής ή ελαιοχρωματιστής ή ασπριτζής Έβαφε τους τοίχους μετά το σοβάντισμα και τα κουφώματα μετά το σοβατζή και τον μαραγκό. Είχε πινέλα και μπατανοβουτσα ή ταβανόβουρτσα. Τα κουφώματα και κάγκελα βαφόντουσαν με λαδομπογιά και οι τοίχοι με υδρόχρωμα. Το άσπρισμα ήταν και δουλειά συντήρησης. Οι τοίχοι μαύριζαν από την κάπνα της σόμπας. Αναζητούσες ένα ασπριτζή και συμφωνούσες, κατ αποκοπην, να σου βάψει το δωμάτιο ή τα δωμάτια. Οι ασπριτζήδες, με κουβά και ταβανόβουρτσα παρά πόδα, έκαναν πιάτσα στην πλατειά Κοτζιά (Δημαρχείου), Τα πλαστικά χρώματα ήρθαν αργότερα και διευκόλυναν πολύ τα πράγματα. Η ταβανόβουρτσα αντικαταστάθηκε από το ρουλό.

7 ΑΣ9 Page 7 ταβανόβουρτσα αντικαταστάθηκε από το ρουλό. Ηλεκτρολόγος Εργαλεία: κατσαβίδι, βιδολόγος, πένσα, τρυπάνι, δρέπανο Υλικά: πρίζες, διακόπτες. Υδραυλικός Παροχές νερού, αποχετεύσεις εγκαταστάσεις ειδών υγιεινής, νεροχύτες. Εργαλεία: παπαγαλάκι, γαλλικό κλειδί, κουραδόρος, κολαούζος, φιλύρα, σιδεροπρίονο. Πλακάς Έβαζε πλάκες οριζοντίως (δαπέδου) και καθέτως πλακάκια μπάνιου και κουζίνας. Κατά κανόνα ήταν άσπρα. Μωσαϊκός Έστρωνε ένα μείγμα με βότσαλα στα δωμάτια που δεν είχαν παρκέ και το έτριβε μια λειαντική, βενζινοκίνητη και θορυβώδη μηχανή. Τώρα όπου δεν έχει παρκέ μπαίνουν πλάκες. Σιδεράς Μαραγκός ή Κουφωματάς ή ξυλουργός Κατασκεύαζε και τοποθετούσε τα κάγκελα στα μπαλκόνια και τις σκάλες. Σύνεργα: Οξυγόνο, οξυγονοκόλληση, ηλεκτροσυγκόλληση, σιδεροπρίονο, μάσκα ή γυαλιά, αμόνι, βαριά, καμίνι, Τα περισσότερα κατασκευάσματα από σιδερό ετοιμάζονταν στο σιδηρουργείο και επερχόντουσαν έτοιμα στο γιαπί όπου και γίνονταν η τοποθέτηση. Έβαζε το παρκέ και κουφώματα. Το παρκέ έμπαινε στους χώρους υποδοχής και τα υπνοδωμάτια. Το μαραγκός από το τουρκικό maragoz Τουρκικά επίσης τα συνώνυμα του marangoz: dülger και doğramacı που άφησαν κατάλοιπα σε ελληνικά επώνυμα Δουλγέρης και Δουλγεράκης αλλά και Ντογραματζής. Το αρχαίο ελληνικό τέκτων δεν σήμαινε μόνο ξυλουργός αλλά και ξυλόγλυπτης, τεχνίτης, ναυπηγός, αρμοστής, δεξιοτέχνης και γενικά κατασκευαστής. Έτσι δεν είμαστε σε θέση να πούμε αν ο Ιωσήφ, "πατέρας" του Ιησού ήταν ξυλουργός. Πβλ. λλ. τέχνη, Τεκταινόμενα, αρχιτέκτων. Το τέκτων ήταν κάτι σαν το ΝΕ μάστορας. κούφωμα : 1. εσωτερικό ή εξωτερικό άνοιγμα ενός κτιρίου, το κενό του τοίχου που προορίζεται για πόρτα ή παράθυρο και με επέκταση το θυρόφυλλο ή παραθυρόφυλλο που προσαρμόζεται σ αυτό, μαζί με το πλαίσιό του: Ξύλινα κουφώματα. Kουφώματα αλουμινίου. 2. εσοχή που σχηματίζεται σε μια ενιαία επιφάνεια, συνήθ. σε τοίχο, έπιπλο κτλ.[μσν. κούφωμα `κοίλωμα < κουφώ(νω) -μα] κουφωματάς : τεχνίτης ειδικευμένος στην κατασκευή κουφωμάτων. [κουφωματ- (κούφωμα) -άς]

8 ΑΣ9 Page 8 Τζαμάς ή τζαμτζής διάφορα στάδια της παραγωγής γυάλινων τζαμιών από την αρχική εμφύσηση μιας πυρακτωμένης γυάλινης σφαίρας μέχρι τη διαμόρφωσή της σε κύλινδρο. Στο επόμενο στάδιο αφαιρούνται τ άκρα τού κυλίνδρου και ή κυλινδρική επιφάνεια μετατρέπεται σ επίπεδη επιφάνεια. ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ Δείτε τις φάσεις κατασκευής του γυαλιού. Υπήρχαν τεχνικές δυσκολίες για την κατασκευή μεγάλων επιφανειών γυαλιού. Έτσι συναρμολογούσαν μικρότερα κομμάτια για να κλείσουν ένα παράθυρο. Η μέθοδος αυτή λέγονταν βιτρό 1 (πηθ. Του βιτραιγ) ήταν ακριβή και χρονοβόρα δημιούργησε όμως καλλιτεχνικά αριστουργήματα. Μονό εκκλησιές και παλάτια μπορούσαν να έχουν αυτή την πολυτέλεια. Οι υαλοπίνακες 2, τα τζαμια 3 άρχισαν να μπαίνουν στ παράθυρα όταν αυτές οι τεχνικές δυσκολίες ξεπεράστηκαν από την πρόοδο της υαλουργίας. 1) Από το Λατινικό VITRUM :διάφανες (από οπού και το VITRINA) 2)από το αρ ους ύαλος ἤ ύελος κν γυαλί απ οπου και το ρήμα γυαλίζω. Το ομόηχο γιαλός < αιγιαλός και επομένως η ορθή γραφή του είναι με ιώτα και όχι με υ-ψιλον. 3)Από το τουρκικό CAM (τζαμ) απ οπού και τα παράγωγα τζαμαρία, τζαμιλίκια, τζαμάς, τζαμτζής, τζαμόπορτα κλπ. Το επώνυμο Τζαμαριάς όμως ίσως προέρχεται από το Βενετσιάνικο κύριο όνομα Gian Maria (πχ.gian Maria Volonté ). Ο τζαμάς χρησιμοποιούσε διαμάντι 1, σφυράκι 4, τζαμόκαρφα 3 (με σχεδόν ανύπαρκτο κεφάλι), και στόκο 5,6 και σπάτουλα 2.

9 ΑΣ9 Page 9 Σήμερα τα κουφώματα είναι από αλουμίνιο και τα τζάμια έχουν μεγάλο μέγεθος, κουβαλιέται με βεντούζες 7 και σφηνώνονται ανά δυο με τσιμούχες από καουτσούκ 8. ΣΥΝΕΡΓΑ Αλφάδι Με το αλφάδι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, έλεγχαν αν ο τοίχος, το πρέκι κλπ ήταν οριζόντιο Στις μέρες μας ένα αλφάδι φυσαλίδας μπορούσε να ελέγχει και την καθαρότητα ενός δομικού στοιχείου. Σήμερα τα αλφαδιά λειτουργούν με

10 ΑΣ9 Page 10 Σήμερα τα αλφαδιά λειτουργούν με λέιζερ. ασβέστης ασβέστης είναι μία από τις πέντε περισσότερο χρησιμοποιούμενες χημικές ενώσεις στον κόσμο και παράλληλα είναι το φθηνότερο και περισσότερο χρησιμοποιούμενο, αλκάλι. Αν και η αναφορά του ονόματος, παραπέμπει στις πάσης φύσεως κατασκευαστικές εφαρμογές, εν τούτοις στις ανεπτυγμένες χώρες, η χρησιμοποίηση του σε άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες, απορροφά το μεγαλύτερο ποσοστό (80-85%) των χρήσεών του. Στην Ελλάδα, η εικόνα είναι αντίστροφη, με αποτέλεσμα ένα μικρότερο ποσοστό των χρήσεών του να απορροφάται από τις εκτός των δομικών, εφαρμογές. Ο όρος άσβεστος αποτελεί συμβατική ονομασία των προϊόντων της πύρωσης και της μετέπειτα κατεργασίας ανθρακικών πετρωμάτων όπως ασβεστόλιθοι, δολομίτες και μάρμαρα. Χρησιμοποιείται κυρίως για να περιγράψει το οξείδιο του ασβεστίου, ή άνυδρη άσβεστος (CaO), που προκύπτει από τη θερμική διάσπαση σε θερμοκρασίες πάνω από τους 900 C ανθρακικών πετρωμάτων, υψηλής περιεκτικότητας σε ανθρακικό ασβέστιο (συνήθως πάνω από 97%). Σε αυτό το χαρακτηριστικό στηρίζεται η βιομηχανία της άσβεστου, χρησιμοποιώντας τη διεργασία που γενικά είναι γνωστή ως «ασβεστοποίηση» Η ασβεστοποίηση του μάρμαρου αρχαίων μνημείων οδηγούσε αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης στα ασβεστοκάμινα, με την παρότρυνση και την έγκριση του ιερατείου και των αυτοκρατόρων του ένδοξου μας βυζαντινισμού και των μετέπειτα αδιάφορων τούρκων. Όταν οι άξια τους αναγνωρίστηκε οι τούρκοι τα πουλούσαν στους διάφορους μυλόρδους (βλ. Ελγιν). Ο ασβέστης κυκλοφορεί ως 1. Οξείδιο του ασβεστίου - CaO (Άσβεστος ασβέστης) 2. Υδροξείδιο του ασβεστίου - Ca(OH)2 (Σβησμένος ασβέστης) που εκτός από τα πάσης φύσεως κονιάματα (κυρίως δόμησης και επιχρισμάτων), ο ασβέστης ευρίσκει εφαρμογή στους πλίνθους, στα προϊόντα σκυροδέματος, οικοδομικά στοιχεία, υδροχρώματα κλπ. Η θετική και αναντικατάστατη συνεισφορά του ασβέστη στον τομέα αυτό είναι τεκμηριωμένη με σειρά δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Ο άσβεστος ασβέστης ρίχνεται μέσα σε λάκκο (ασβεστόλακο) και υδρολύεται. Το λεγόμενο σβήσιμο του ασβέστη. ΦΡ.ασβεστη σβυνουμε; Λέγεται αντί του μπρίκια κολλάμε που σημαίνει: κάνουμε δύσκολες δουλείες που απαιτούν γνώση και επιδεξιότητα και όχι την απλή δουλεία του σβησίματος του ασβέστη. Παρεμπιπτόντως το κόλλημα μπρικιών δεν είναι καθόλου εύκολη δουλεία και η χρήση του στη φράση είναι άτυχης. Ανέμη Εκτυλικτρια για το ξετύλιγμα του

11 ΑΣ9 Page 11 Εκτυλικτρια για το ξετύλιγμα του λεπτού σιδερένιου οπλισμού που έρχονταν σε κουλούρες. Σε αρκετή απόσταση από την ανέμη υπήρχε ένας εντατήρας που μετέτρεπε τον οπλισμό κουλούρας σε βέργες για να γίνουν τα τσέρκια της κολώνας. Την ονομασία πήρε από την ανέμη ή ροδάνι της νηματουργίας πβλ. Κόκκινη κλώστη δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη. Αρίδα το. Tρυπάνι: ένα αρίδι χοντρό (Bαρούχ ). [<ουσ. αρίδα (<αρχ. αρίς) + κατάλ. -ι. T. -ιον στο DGE. H λ. και σήμ. ιδιωμ. (IΛ)] Μεταφορικως σημαινει το πόδι: φρ άπλωσε την αρίδα του Στραβαριδης= ραιβόπους, στραβοκάνης. Υπάρχει ως επώνυμο και παρωνύμιο. συνωνυμα: τρυπανι, δραπανο, μαντικάπι, μαντραβίλια ἤ μαραβίλια. Βαρειά Η βαρεία σφύρα των αρχαίων και η βαρέα των μεσαιωνικών χρονών. Συγγενικα : σφυρί, κόπανος, ματρακάς, ματσόλα, τυπάς, σφυρι,

12 ΑΣ9 Page 12 Σφύρα και άκμων Φράση μεταξύ σφύρας και άκμονος σημαίνει ανάμεσα σε δυο σοβαρούς και αναπόφευκτους κινδύνους. Τα εργαλεία αυτά, πολύ σωματικά για τον σιδερά, σπάνια υπήρχαν στην οικοδομή. Οι σιδεριές και τα σφυρήλατα κάγκελα κατασκευάζονταν στο σιδηρουργείο κα μεταφερνόντουσαν έτοιμες στο γιαπί. Επί τόπου κατασκευάζονταν κάγκελα από σωλήνες (με τετράγωνη διατομή) που κολλιόντουσαν με οξυγονοκόλληση. Βιδολόγος ΒΛ. η φιλιέρα αλλά και κατσαβίδι. Υδραυλικος ηλεκτρολογος Γαϊδάρα

13 ΑΣ9 Page 13 Γαϊδάρα Δυο τρίποδα στήριζαν ένα οριζόντιο σίδερο ἠ καδρόνι και αποτελούσαν μια γαϊδάρα. Δυο γαϊδάρες χρησιμοποιοντουσαν για να μπουν τα τσέρκια στις κολώνες βλ.. τσέρκια. Διχάλα Σιδερένιο πιρούνι. μήκους περίπου 80 cm, μέ αγκίστρια στiς ακρες τών δύο σκελών του.γιό τήν κάμψη μέ τό χέρι σιδερένιου όπλισμου. Εκσκαφέας Σε μικρης εκτασης εκσκαφες αρκουσε το φτυαρι, ο κασμας, η τσαπα. Τα μηχανηματα επιστρατευοντουσαν για τα θεμελια Μηχάνημα επάνω σε αυτοκίνητο (μέ τροχούς ή έρπύστριες) πού σκάβει και χρησιμοποιείται κυρίως για γενικές εκσκαφές. Συνωνυμα ἤ συγγενη φαγανα, τσαπα, φτυαρι Εντατηρας Ένα βαρουλκο που αντι να σηκωνει τεντωνει. Ισιωνε τη λεπτη σιδεροβεργα που ερχονταν σε κουλουρες για να γινει βεργες για τσερκια

14 ΑΣ9 Page 14 Ζεμπίλι Απο το τουρκικο zebil Η αρχ Ελλ σπυρίς Αρχικα απο ψαθα, αργοτερα απο μαυρο καουτσουκ, ισως απο ροδες τρακτερ. Χρηση κυριως για μεταφορα τουβλων που στις μερες μας παραδιδονταν χυδην με ανατρεπομενο στην ακρη του δρομου. Τα παλετταρισμενα τουβλα ηρθαν πολυ αργοτερα. Ζουμπάς Ζουμπάς ή ζομπάς, ήλωθητήρ ζουμπάς κ. ζουπάς (ο) (ζουμπάδες! 1. Εργαλείο (κυρ. από χάλυβα) που χρησιμοποιείται για να τρυπάει μέταλλα ή για να σπρώχνει τα καρφιά βαθύτερα. ώστε να μην προεξέχουν οι κεφαλές τους 2. (μτφ.-μειωτ.) ο εξαιρετικά κοντός, μικρόσωμος άνθρωπος συν. κοντός. νάνος AM. ψηλός, (λαϊκ.) λελεκιψηλός, ντερέκι. Από το τουρκ. zimba. Μετατραπηκε σε ζουμπός με επιδραση από το κοντός. Επιζει ως επώνυμο. Κάβουρας Εργαλειο του υδραυλικου για την συσφιξη σωληνων, η ονομασια απο τηνομοιοτητα της δαγκανας του γνωστου οστρακοδερμου.

15 ΑΣ9 Page 15 του γνωστου οστρακοδερμου. Καλέμι Το καπελο τυπου καβουρακι, εχει κοινη ριζα αλλα οι υδραυλικοι δεν το φορουν. Εναλακτικα υπαρχουν διαφορα κλειδια που χρησιμευουν και στον υδραυλικο. Είναι τα λεγομενα γερμανικα και γαλλικα κλειδια. Πανάρχαιο εργαλείο για τους γλύπτες και λιθοξόους. Η αρχαία σμίλη απ οπού και το ρήμα σμιλεύω, η μετοχή σμιλεμένο. Η ονομασία καλέμι είναι αντιδάνειο από το τουρκικό καλεμ (kalem ) που προσήλθε από το ελληνικό κάλαμος. Οι ξυλουργοι το λενε σκαρπελλο.(scalpello, chisel) Τετοιοι τεχνιτες σπανιζαν στις αστικες δομες του Κανενα στοιχειο της οικοδομης δεν ηταν ξυλογλυπτο. Τομαραμαρο εμφανιζονταν στα ρειθρα των πεζοδρομίων, στα πεζοουλια των παραθυρων, ηδη κομενο σε πλακες, και στους νεροχυτες. Βοηθτικο ρολο ειχε το καλεμι για τους ηλεκτρολογους και υδραυλικους. Σημερα σε πολυτελεστερες κατοικιες υπαρχουν μαρμαρινα τζακια, και πολλα μαρμαρινα ενθετα διακομητικα που ετοιμαζοντι στα εργαστηρια των λιθοξοων με ηλεκτρικα εργαλεια. Η σμιλη του Πραξιτέλη εχει χαθει οριστικα. Καροτσακι Καρουτα Karrute Λέξη αλβανική που σημαίνει ποτίστρα για τα ζώα.ομοιο ξυλινο ή σιδερενιο κουτι οπου γίνεται το σβήσιμο του ασβέστη. Κασμάς απο το Τουρκ kazma

16 ΑΣ9 Page 16 απο το Τουρκ kazma ἤ Αξίνα απο το αρχ ἀξίνη > μσν αξινάριον > ξινάρι. Σκαπτικό διστομο εργαλειο για εκσκαφές μικρης κλίμακας, απ οπου το λατ. Ascia> Αγγλ. ax, pickaxe, pickax, pick, mattock, digger, digging, dig, excavation, pike Αλλη αρχαια ονομασια λισγος Italika zappa > Τσάπα που ομως το αντιστοιχο εργαλειο εχει αλλη μορφη. κατσαβίδι μικρό εργαλείο με το οποίο βιδώνουμε ή ξεβιδώνουμε βίδες, προσαρμόζοντας την πεπλατυσμένη ακμή στην οποία καταλήγει το μεταλλικό του στέλεχος στην αναλογη εγκοπή της βίδας απλό [1]ή σταυροκατσάβιδο [2] Από το ιταλικό caccia = κυνήγι και vite = βίδες Χρήστης: ηλεκτρολόγος Ακουσα να το λενε και βιδολόγο. Όμως βιδολόγος είναι κατι ἄλλο. Κολαούζος Κομπρεσέρ Το αναποδο της φιλιέρας: o κολαούζος δημιουργει θηλυκο σπειρωμα. Κολαούζος, απο το Τουρκικο kilavuz, σημαινει οδηγός ή πλοηγος. Για αυτο και η παροιμία χωρίο που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει. Λεγεται για κατι προφανέστατο. Απο παρετυμολογια απο το κολλαω λεμε για καποιον μου έγινε κολαούζος δηλ με ακολουθει ή με παρακολουθει συνεχως. Το οδηγο τον ακολουθούμε, δε μας ακολουθεί! Ενα κεντρικο βενζινοκινητο μηχανημα (ΕΙΚ. 2) ο Αεροσυμπιεστης εδινε πεπιεσμενο αερα σε γεωτρυπανα χειρος που εκτελουσαν εκβραχίσεις κατα την εκκσκαφη των θεμελιων (ΕΙΚ 1). Ο θορυβος ηταν αφορητος. 2 1 Κόπανος Κόπανος Ο αρχαίος ύπερος το γουδοχέρι. Γνωστος είναι ο κοπανος του μπογιατζη, ο κοπανος για τα

17 ΑΣ9 Page 17 Τυπάς Ο αρχαίος ύπερος το γουδοχέρι. Γνωστος είναι ο κοπανος του μπογιατζη, ο κοπανος για τα ρουχα, και ο βλάξ. Ως εργαλειο ο κοπανος δεν εχει κανενα μηχανισμο η ευρηματικη κατασκευη. Ειναι ενα κουτσουρο, ενα κοματι ξυλο. Πβλ. Κουτσουρο, κοπανος, ξυλο απελεκητο = βλαξ, αδαης, ανεπιδεκτος μαθήσεως. Συνωνυμο του κόπανος. Από το αρχ ρημσ τυπτω = Κτυπω. πβλ. Η τυψεις της συνειδησεως (ειδος υπο εξαφάνιση). Σημερα λεμε τυπάς αντι του τύπος δηλ. καποιος ανθρωπος συνήθως αν και τυπος δεν ειναι και υποδειγμα, δηλ. τυπος και υπογραμμός. Ματσαράγκα Εργαλειο για την ισοπεδωση του εδαφους. Ιταλικό mazzaranga Αγροτικό και δομικο εργλείο που αποτελειται από ένα ραβδί (ματσούκι) που καταλήγει σε ένα μεγάλο βαρὐ δισκο, με τον οποίο πατιέται, ισιώνεται και λειαίνεται το ἐδαφος. Μεταφορικα σημαινει συγκαλυπτω κατι, συνηθως παρανομο. Κανω ματασαραγκες = ειμαι χαρτοκλεφτης. Κόσκινο Τελαρο με σιδερενιο πλεγμα που στηριζονταν υπο κλιση στο εδαφος. Ο εργατης κοσκινιζε την αμμο (ποταμία αμμος) από τα βοτσαλα. Τωρα πια τα υλικα ερχονται κοσκινισμενα σε σακουλες Μια αλλη εκδοχη κοσκινου: κρατιωταν πο δυο οικοδομους που χοροπηδουσαν. Αποτελεσματικο αν και κωμικο ως θεαμα. κουλούρα Κουρμπαδόρος Το λεπτό σίδερο για τα τσέρκια πουλιόταν σε κουλούρες. Μια-μια οι κουλουρες εμπαιναν στην ανέμη. Ξετυλιγονταν ένα μηκος χ που φροντιζαν να είναι ακεραιο πολλαπλασιο της περιμετρου του τσερκιου συν καποιο αέρα ή αβάντζο. Με τον εντατηρα γινοντουσαν ισες βεργες. Πανω στη βεργα ο μαστορας σημειωνε με κιμωλια (κν τεμπεσίρι) τα σημεια κοπης. Εκοβε την βέργα με τον κόφτη και οι βεργες πηγαιναν στον παγκο για να γινουν τσερκια.

18 ΑΣ9 Page 18 Κουρμπαδόρος Υδραυλικος κουρμπαδορος για χονδρους σωληνες.(πχ. Νιπτηρα, νεροχύτη κλπ). Χειροκινητος κουρμπαδορος για λεπτους σωληνες (πχ. Σωλήνες Θερμοσιφωνα) Κόφτης ή κόφτρα Με τον κόφτη κόβανε τα λεπτά σίδερα για τσέρκια. Ενας μικρότερος κόφτης, σαν τανάλια, χρησίμευε για να δένουν με συρμα τα τσέρκια πάνω στις σιδερόβεργες, Σημερα επιτραπεζια σιδεροπριονα διευκολυνουν την κοπη σωληνων σιδερου, λαμαρινας κουφωματων αλουμινιου, καγκελων κλπ. Υπηρχαν ειδικοι κοφτες για τους χαλκοσωλήνες(εικ. ΚΑΤΩ) Λαδομπογιά Χρώμα που διαλύεται με λάδι (λινέλαιο) εξού και το όνομα

19 ΑΣ9 Page 19 Χρώμα που διαλύεται με λάδι (λινέλαιο) εξού και το όνομα (λάδι+τουρ. Boya = χρώμα). Παραδόξως ο τεχνικός που την χρησιμοποιεί λέγεται ελαιοχρωματιστής αν και γενικά είναι ένας μπογιατζής! Η λαδομπογιά δίνει περισσότερο γυαλιστερή χροιά στις επιφάνειες. Αντικαταστάθηκε από πλαστικά χρώματα. Λασποσάνιδο Για το κουβαλημα ετοιμης λασπης διπλα στον χτιστη. Προχωρουσε αναλογα με το ρυθμο του κτισιματος. Λοστός ξεκαλουπώματος Οι σανίδες των καλουπιών ξεκαρφώνονταν με το λοστό ή με το σκεπάρνι ή με την τανάλια (ηλάγρα). Τα σανίδια πλενόντουσαν ξυόντουσαν με το σκεπάρνι, και τα χρησιμοποιούσαν ξανά. Μάγγανα ή μάγγανο Ανυψωτικη μηχανη που χρησιμοποιειτο σε διαφορες μορφες απο την αρχαιοτητα ΡΩΜΑΙΚΟΣ ΓΕΡΑΝΟΣ

20 ΑΣ9 Page ΡΩΜΑΙΚΟΣ ΓΕΡΑΝΟΣ 2006 ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΓΕΡΑΝΟΣ Σ αυτος τους γερανους κινητηρια δυναμη ηταν ο ανθρωπος που περπατουσε μεσα στον τροχο. Προχειρο αναβατοριο. Πχ, για ανεβασμα ενος κουβα κονιαματος στον β.'οροφο. Εικ 1. Για το τσιμεντο της πλακας ανέβαζαν με σαμπάνι (ΕΙΚ. 2) ενα χειραμάξι φορτωμενο με ετοιμο γκρο μπετον. Αντικαθιστουσε το ντενεκε του μπετατζη. Για τις κολωνες δε βολευε, εκει δουλευε ο ντενεκες. Ακολουθησε το ανεβασμα με γερανάκι (εικ. 3), μεχρι τη αφιξη της μπετονιερας με προβοσκιδα Μαντικάπι Τρυπανι, αριδι, τριβελλι Προιστορικο τρυπάνι

21 ΑΣ9 Page 21 Προιστορικο τρυπάνι Στις μρες μας το τρυπανι ηταν χειροκνητο. ΕΙΚ 1 Το τριβελλι ανοιγε τρυπες σε ξυλο. ΕΙΚ2 πβλ. ΦΡ μη ου τιβελλιζεις το μυαλό με τις απαιτησεις σου. Το τριβελλι της εικ 3 προετιμαζει, με τρυπες στο ξυλο, την οπή της ξυλοβιδας. Το τριβελλι της εικ 4 είναι το σουβλι του τσαγκάρη. Η κατασκευή αγγείων από πέτρα είναι μια αιγυπτιακή ειδικότητα. Στο πρωτογονο αυτο εργαλείο που χρησιμοποιούν για τη διάνοιξη, βάζουν βαρίδια, για να γίνεται συμμετρική η οπή. Με τον τρόπο αυτό κατασκευάζουν αμφορείς, κύπελλα, κεσέδες και λεκάνες κλπ. ΕΙΚ 5. Ενα τοξο με χαλαρη χορδη κινει το τρυπάνι για να ανοιξει τρυπες στο ξυλο. ΕΙΚ 6 Σωστο το ματκάπι απο το τουρκικο matkap (Αγγλ. drill; gimlet; auger) = τρυπάνι. Σημερα υπαρχουν τα δραπανα. Ηλεκτρικα, αυτοφορτιζομενα, η με πεπιεσμενο αερα. 4 Μαραβίλια ίταλ. Meraviglia (ή) Σιδερένιο τρυπάνι τού χεριού, για άνοιγμα τρύπας σέ μεγάλο σχετικώς βάθος. (πχ. για να διατρησουν τοιχους για να περάσουν σωλήνες) Εγκαταλειφθηκε συντομα. Αντικατασταθηκε απο χειροκινητα κια ηλεκτρικά τρυπανια. Η ετυμολογια απο το ιταλ. Θαυμα = meraviglia μου φαινεται υποπτη. Ματρακάς Κοντό και ογκώδες σιδερένιο σφυρί των μαρμαράδων. Το όνομα του

22 ΑΣ9 Page 22 Κοντό και ογκώδες σιδερένιο σφυρί των μαρμαράδων. Το όνομα του από το αραβικό mitragah. Την λέξη την χρησιμοποιούμε επίσης για να κακοχαρακτηρίσουμε κάποιο σαραβαλιασμενο οχημα. Ατυχης ως παρομοιωση αφου ο ματρακας δεν εχει κανενα μηχανισμο Μέγγενη Η μεγγενη εικ 1 ηταν κυριως οργανο του σιδηρουργειου. Δεν εβλεπες τετοια μεγγενη στο γιαπι. Αντιθετως η μεγγενη του υδραυλικου εικ2 ηταν παρούσα. Συγκρατουσε τους σωληνες για να κοπουν εικ3 και να γινουν σπειρωματα με τη φιλέρα (βλ.βιδολόγος) Μηχανη μωσαικων Λειαίνει τα φύσει καμπύλα βότσαλα που έχουν ενσωματωθεί στο κονίαμα του δαπέδου, κάνοντας το δάπεδο να μοιάζει με ψηφιδωτό (μωσαϊκό) χωρίς όμως καμιά απεικόνιση η συμμετρία. Η λείανση γίνεται με 3 περιστρεφόμενες βαρείες σμυριδοπετρες που περιστρέφονται από ένα βενζινοκινητήρα. Η όλη μηχανή μοιάζει με παρκετέζα που καινοί ομως δαιμονισμενο θόρυβο. Ο χειριστης της λεγεται μωσαικος. Ο Μωσαικος νομος δεν ρυθμιζει σχετικα θεματα. Μουφα Σωληνας μικρου μηκους με εσωτερικα σπειρωματα μιας ή δυο κατεθυννσεων και χρησιμοποιεται για να ενωσει δυο σωλήνες. Αναλωσιμο του Υδραυλικου. Για τη στεγανοτητα της μουφας τοποθετουνται γύρω στα σπειρωματα των σωληνων ινες απο κανάβι.

23 ΑΣ9 Page 23 των σωληνων ινες απο κανάβι. Μπετονιέρα Αρχικα ο χαρμαντζης εφτειαχνε το μπετον με το φτυαρι η την τσάπα Μετα ηρθε η χειροκινητη μπετονιερα Κατόπιν έγινε βενζινοκίνητη Τα υλικά άμμος, σκίρα (χαλίκια) και τσιμέντο. Στην μπετονιέρα έρχονταν το χαλίκι με καροτσάκι, τα τσουβάλια του τσιμέντου τα έφερναν στον ώμο. σκῖρον, τό, rind of cheese, Eup.277, Ar.V.925 (επίσης = λατύπη, χρησιμοποιουμένη ως τσιμέντο αναφέρεται στα σχόλια στον Αριστοφάνη. l.c. (921)). Σημερα το μπετον το φερνουν ετοιμο αυτοκινούμενες μπετονιερες. Ο καδος περιστρέφεται συνεχώς για να μην πηξει το μπετον. Σημερα μια προβοσκιδα της μπετονιερας αδειαζει το σκυροδεμα

24 ΑΣ9 Page 24 Σημερα μια προβοσκιδα της μπετονιερας αδειαζει το σκυροδεμα που απαιτειται για το στρωσιμο της πλακας. Hydraulic mobile spider concrete placing boom concrete distribution machine, concrete boom placer Μπουγαδοκόφινο Τσιμεντένια κατασκευή των παλιών πλυσταριών. Ίσως η παλιότερη τούρλα σε σχήμα ανεστραμμένου τρούλου. (πβλ. ΦΡ Στην τούρλα του Σαββάτου, όταν έχουμε μπουγάδα δηλ.σε ακατάλληλη χρονική στιγμή) Από το παλιό κοφίνι που κουβαλούσαν οι νοικοκυρές τη μπουγάδα προς το ποτάμι ή το πλυσταριό. Η ίδια λέξη χρησιμοποιείται για να δηλώσει το αιδοίο της αδελφής του πατέρα ή της μητέρας κάποιου : της θειάς σου το μπουγαδοκόφινο. Μπουλντοζα Εξελληνισμος του Αγγλικου bulldozer Το γκρέιντερ εξαδελφος της μπουλντοζας. bulldozer (n.) "πρόσωπο που εκφοβίζει με τη βία" 1876, παράγεται από το ρήμα bulldoze (q.v.). Το ρήμα bulldoze παράγεται απο το ουσιαστικό bulldose που σημαινε ενα σοβαρό ξυλοδαρμό ή μαστίγωμα, κυριολεκτικα "δοση καταλληλη για ταυρο" μια λεξη της αμερικανικης αργκο του 1876 που αναφερονταν στους ξυλοδαρμους των μαυρων εκλογεων (απο μαυρους και ασπρους) στις χαοτικες προεδρικες εκλογές της χρονιας εκεινης.

25 ΑΣ9 Page 25 χαοτικες προεδρικες εκλογές της χρονιας εκεινης. Η σημασια επεξετάθη στο σκαπτικο μηχανημα απο το Η "μπουλντόζα", μετά από τους νομούς περί αυθαίρετων, κατεστη συνωνυμο της κατεδαφισης. Το όνομα "μπουλντόζας" απενεμήθη στον μακαρίτη Μιλτιάδη Έβερτ (επίτιμο της ΝΔ) που στην εποχή της υπουργεία του ήταν γνωστός ως ο Μίλτος ο Μπουλντόζας. Meaning extended to ground-clearing caterpillar tractor in Μυστρι εργαλείο που αποτελείται από μία μεταλλική, συνήθ. τριγωνική, πλάκα προσαρμοσμένη σε ξύλινη λαβή, και το χρησιμοποιούν οι χτίστες για να παίρνουν το κονίαμα και ιδίως να σοβατίζουν. [μσν. μυστρίον υποκορ. του ελνστ. μύστρον =`κουτάλι -ίον] Παράθυρο Το παραθυρο ηταν σημαντικο μερος της κατασκευης του σπιτιου. Για αυτό δες το υπογλώσσιο 95 Πηλοφόρι Δοχείο γιά μεταφορά υγρής λάσπης σέ λιθοδομές ή τουβλοδομές. Ένα ξύλινο σανίδωμα. μέ το όποϊο μεταφέρει ο έργάτης το ύγρό κονίαμα Πάγκος Α Β Γ Δ Μεγαλος ξύλινος παγκος (Α) με μια μεταλλική πλάκα (Β) με 3 πύρους για την καμψη της ακρης του σιδερένιου οπλισμού με ένα ειδικο κλειδι (Γ), πολυ πιο προχερη κατασκευη απο τον παγκο εργαστηριου καθε μαραγκού (Δ). Η διχαλα δεν απαιτουσε παγκο. Η σιδεροβεργα εκαμπτετο επι του εδαφους βλ. λ. διχαλα.

26 ΑΣ9 Page 26 εδαφους βλ. λ. διχαλα. Πόντα Εργαλειο παρομοιας εμφάνισης και λειτουργιας με το ζουμπά (βλ.λ.). Σημαδευει το σημειο οπου θα γινει μια τρυπα, θα βιδωθει μια βιδα. Από το Ιταλικο punta lat. Punctus (μτχ του pungere) = μύτη, ακίδα Πριόνια Ο αρχ. Πριων Οι καλουπατζηδες εκοβαν με αυτα τις σανιδες των ξυλοτυπων. Αυτο ηταν το πιο συνηθισμένο. Βλ. λ. σιδεροπριονο. Ραμπα Παναρχαια μεθοδος ανυψωσης, κεκλιμενο επιπεδο. Με σανιδακια κατα διαστηματα για να μην γλυστουν οι εργατες που ανεβοκατέβαιναν, κυριως μπετατζηδες. Ραπίνα Σιδερα οπλισμου Σφυρί με δοντια που χρησμιπουν οι σουβατζηδες για την κατασκευη του αρτιφισιελ. Απο την ιταλικη ονομασια ραπίνα, rapina στα ιταλικσ σημαινει φούρια, μανία, θυμός. Λεμε ομως μια επιφάνεια αγρια δηλ. ανωμαλη. Η ραπίνα (σφυρι) "αγριευει" την λεια επιφάνεια. Η λεια επιφάνεια δεν λεγεται βεβαια α-ραπινα! Οι σιδεροβεργες, ερχοντουσαν στο γιαπι με τετραξονικες μεγαλες νταλικες Μαζι με τις σιδεροβεργες ερχοντουσαν λεπτοτερα σιδερα σε κουλουρες για τα τσερκια των κολονών. Τα τοποθετουσαν στην ανεμη, τα τεντωναν με το βαρουλκο, τα εκοβαν σε βεργες με τον κοφτη και τις εκαναν τσερκια και τις εδεναν με συρμα πανω στις μεγαλες σιδερβεργες της κολωνας.

27 ΑΣ9 Page 27 μεγαλες σιδερβεργες της κολωνας. Σιδεροπρίονο Το χρησιμοποιουσε ο υδραυλικος για το κοψιμο των σωληνων και ο σιδερας για τα καγκελα Σκαλωσιά 2026 PONTEGGIO, SCAFFOLD,ECHAFAUD

28 ΑΣ9 Page 28 Σκεπάρνι STAFF μικρό κοπτικό εργαλείο με ξύλινη λαβή και πεπλατυσμένη λεπίδα τροχισμένη στην εσωτερική πλευρά, για ξυλουργικές εργασίες μαραγκού, οικοδόμου κτλ. (έκφρ.) καμαρώνει σαν γύφτικο σκεπαρνι ~. [ελνστ. σκεπάρνιον υποκορ. του αρχ. σκέπαρνον] Συγγενές : αρχ σκηπανιον < σκηπάνη Ἦ καὶ σκηπανίῳ γαιήοχος ἐννοσίγαιος ἀμφοτέρω κεκόπων πλῆσεν μένεος κρατεροῖο... Ιλιάδα 13:59 Σταθμη Σφυρί Απο το αρχ ελλ σφύρα Σχέδια Η πρώτη φάση για την δημιουργία της οικοδομης [1]. Αν και το επίθετο σχέδιος [2] σημαίνει α) αυτός που είναι κοντά, πλησίον, ο πρόχειρος, ο ανά πάσα στιγμή διαθέσιμος αλλά και β) ο χωρίς κάποια επιμέλεια κατασκευής, ο πρόχειρος, εν τούτοις τα σχεδία μιας οικοδομής κατασκευάζονται από ειδικούς μηχανικούς (πολιτικούς και αρχιτέκτονες) με εξαιρετική επιμέλεια και

29 ΑΣ9 Page 29 ΕΙΚΟΝΑ 1 ΕΙΚΟΝΑ 2 Η πρώτη φάση για την δημιουργία της οικοδομης [1]. Αν και το επίθετο σχέδιος [2] σημαίνει α) αυτός που είναι κοντά, πλησίον, ο πρόχειρος, ο ανά πάσα στιγμή διαθέσιμος αλλά και β) ο χωρίς κάποια επιμέλεια κατασκευής, ο πρόχειρος, εν τούτοις τα σχεδία μιας οικοδομής κατασκευάζονται από ειδικούς μηχανικούς (πολιτικούς και αρχιτέκτονες) με εξαιρετική επιμέλεια και λεπτομέρεια. Το επίθετο σχἐδιος, -α, -ον έγινε ουσιαστικό εννοούμενο ως "σχέδιον έγγραφον". Νομίζω ότι η σημασία του είναι : "το έγγραφο που είναι πάντα πλησίον μας, που είναι πρόχειρο ως προς την ανεύρεση, διότι το συμβουλευόμαστε συχνά (και όχι προχειροκατασκευή όπως πχ. η σχεδία)". Με αυτή την έννοια δεν είναι παλιλλογία να μιλάμε για πρόχειρο σχέδιο. Πριν καταλήξουν στα τελικά σχεδία οι αρχιτέκτονες κάνουν σκαριφήματα, η σκίτσα με μολύβι και να δώσουν μια γενική εικόνα στον πελάτη τους. Ίσως με όψεις ή κατόψεις αλλά και προοπτικά σκίτσα όπως η Εικ. 2. Τα τελικά σχεδία γίνονταν με μελάνι (βλ. Γραμμικό σχέδιο). Σήμερα οι υπολογιστές δίνουν περισσότερες διευκολύνσεις παρουσιάσεων με αυτοματισμούς, video, virtual reality κλπ. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ [1] λεγεται και χαρτιά. Φρ είναι ακομα στα σχέδια, στα χαρτιά. Όπως είναι στα μπετά, στα τούβλα. [2]βλ. LSJ Liddel-Scott-Jones Greek - English Lexicon σελ λ. σχεδιος Ετυμολογείται από το απαρέμφατο του έχω : σχειν. Δηλαδή το να χει κανείς κάτι. Από εδώ και το σχεδόν που έχει την έννοια του "περίπου". Η σχεδία ναυς ουσιαστικοποιηθηκε σε σκέτη σχεδία και σημαίνει προχειροφτιαγμένο πλοίο, ήδη από την εποχή του Ομήρου (Οδυσσεια 5:33 ὅ γ ἐπὶ σχεδίης πολυδέσμου πήματα πάσχων ἤματι εἰκοστῷ Σχερίην ἐρίβωλον ἵκοιτο). [3] και το σκίτσο είναι κυριολεκτικά σχέδιο. Είναι αντιδάνειο: από το ιταλικό SCHIZZO σκίτσο που είναι δάνειο από το Λατινικό SCHEDIUM σκεδιουμ του είναι δάνειο από το Ελληνικό σχέδιον! Ταβανοβουρτσα

30 ΑΣ9 Page 30 Ταναλια Τζιβέρα Τριβελι Τζιβέρα (ή) βενετ. (cclicra) cividra Σανίδωμα μέ διαστάσεις περίπου 40X60 έκ., με ή χωρίς κατακόρυφες περιμετρικές προεξοχές στις τρεις πλευρές του καί μέ δύο ζεύγη χειρολαβών, που χρησιμεύει γιά τή μεταφορά ύγρού κονιάματος ή τούβλων κλπ. από δύο έργάτες. Παμπαλαιο εργαλειο, για την προετοιμασια της θεσης που θα βιδωθει μια ξυλοβιδα. Πβλ. Φρ. Μου τριβελλιζει το μυαλο Τριβίδι Λειο σανιδι με λαβη για την λειανση ή στρωση

31 ΑΣ9 Page 31 Λειο σανιδι με λαβη για την λειανση ή στρωση επιφανειων.(μπετο ή σοβας) Απο το ρημα τριβω και ασχετο με το τριβέλι. Αγγλ. Trowel Τρυπάνι αρχαιο Χειροκινητα στις μερες μας Συγχρονο ηλεκτρικο φορτιζομενο

32 ΑΣ9 Page 32 Συγχρονο ηλεκτρικο φορτιζομενο Τσάπα Απο το ιταλικο zappa (πρφ τζάπα) < Λατ. SAPPA < Αρχ Ελλ ουσ ΣΚΑΠΑΝΗ < Αρχ Ελλ ρημ σκαπτειν > ΝΕ σκάβω. Τσέρκι 1 3 Σκαπτικο εργαλειο, αλλα και εργαλειο ανακατεματος εναλλακτικα με το φτυαρι.. Βλ. Εικόνες εργαλείων 6 και 7. Στο στρατο κυκλοφορουσε το πτυοσκαπανο σκαπανη, τσαπα και φτυαρι 3 σε 1. Στο καιρο του πολέμου των χαρακωμάτων. Σημερα Τσάπα λεμε ένα ερπυστριοφόρο τροχοφόρο σκαπτικο μηχανημα που κανει, σε μεγεθυνση τη δουλειά της σκαπτικης τσαπας. Ταυτόχρονα μπορει να φορτωνει το φορτηγο με τα χωματα της εκσκαφης. Λυγισμενο σιδερο λεπτης διατομης που πρωτα ισιωνωνταν βλ. κουλουρα και εντατηρας και μετα επαιρνε στον παγκο με το λοστο το σχημα της οριζονιας διατομης, Το κάθε σημειο επαφης με τις κατακορυφες ραβδους συνδεονταν με συρμα και κοβονταν με την ταναλια. Η ολη εργασια γινονταν σε δυο γαϊδάρες ή επι του εδαφους. Ένας απλος εντατήρας με βαση την παμπαλαια τεχνικη του 2 4

33 ΑΣ9 Page 33 Ένας απλος εντατήρας με βαση την παμπαλαια τεχνικη του κορακα (μεθοδος μη επαναφορας στο γραναζι,καστάνια) τύλιγε ένα κοντο συσρματοσχοινο σε ένα καρουλι. Στην ακρη του συρματοσχινου ηταν μια πλακα με τρυπες. Στην τρυπα εμπαινε η ακρη του σιδερου του τσερκιου. Σήμερα όλη η κολώνα κατασκευάζεται επι μέτρω, και έρχεται έτοιμη στο γιαπί με νταλίκα. Οι ενώσεις γίνονται με ηλεκτροκόλληση. Τσιμέντο Βασικό συστατικό του μπετού. Πολύ σπάνια χρησιμοποιείται μόνο του. Κατά συνεκδοχή το μπετόν λέγονταν και τσιμέντο (pars pro toto) Φρ. Τσιμέντο να γίνει = ασε τα πράγματα αμετάβλητα, παγίωσέ τα. Φιλιέρα Το αναποδο του κολαούζου που σημιουργει θηλυκο σπειρωμα Η φιλιερα δημιουργει αρσενικο σπειρωμα σε σωληνα η μεταλλο που βιδωνει σε τρυπα που εγινε με τον κολαουζο. Να μην συγχεεται με την φιλερα που είναι πλακα με οπες αυξανομενου διαμετηρηματος και χρησιμευει για την εξελαση συρματων. fillera da filo e terminazione agettiva1e FILERA = lat. ARIA, quasi FILARJA. Piastra di acciaio, con fbri tondi o po ligonali e via via piu angusti, a uso di passarvi oro, argento o altro metallo, per ridurlo in filo. Φτυάρι Πτυον

34 ΑΣ9 Page 34 Πτυον Πτυαριον>πτυάρι>φτυαρι Για την μεταφορα αμμου, τσιμεντου και υγρου κονιαματος. Και κατοτε για το χαρμάνι, αντι της τσάπας Φραγκόφτυαρο Μικρό κομμάτι σανίδας μέ ξύλινη λαβή άπό κάτω. πάνω στό όποιο τοποθετεiται ή λάσπη καί άπό αύτό τήν παίρνουν μέ τό μυστρί καί τή ρίχνουν (στον τοιχο στά πεταχτά έπιχρίσματα) ή ή σανιδα σέρνεται έπάνω στον τοιχο στό λασπωμα ή στήν τελική στρώση μέ τριβίδι ψαλίδι Για το κοψιμο μια σιδεροβεργας μπετου. Τα τσερκια κοβοντουσαν με φορητη ψαλιδα ( κόφτης ή κόφτρα ). Χειράμαξο Οι ροδες στην αρχη ηταν σιδερενιες και ο θορυβος που εκαναν ηταν ανατριχιαστικος. Μετα μπηκαν οι ελαστικές ροδες με σαμπρέλα. Χρησιμοποιονταν για την μεταφορα κονιαματος αντι για τη τζιβέρα. Εικόνες εργαλείων

35 ΑΣ9 Page 35 Από το εικονὀγραπτον Λεξικόν του Θεολόγ. Βοσταντζόγλου 1-68 [υπαίθριο εργαστήριο οικοδομής πού κτίζεται] έρgoτάξίον, Δ γιαπί] 1-49 σκελετός οικοδομής, Δ καραγιαπί : 1 υπόγειον, [σκοτεινό υπόγειο] Δ μπουντρούμι 2 υποδομή - άπό σκυροκονίαμα, - Δ από μπετον 3 παράθυρον -, φεγγίτη - του υπογείου 4 κλΐμαξ -, Δ σκάλα - του υπογείου 5 παράθυρον του - πλυντηρίου, - Δ πλυσταριοϋ 6 θύρ«: του - πλυντηρίου, - Δ πλυσταριού 7 ισόγειον, πρόσγειος όροφος 8 [τοίχος άπό τούβλα] πλινθότοιχος 9 άνώφλιον -, ύπέρθυρον - του παραθύρου, Δ πρέκι