«ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ -ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΦΕΑ ΣΤΟΥΣ ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΥΣ-»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ -ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΦΕΑ ΣΤΟΥΣ ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΥΣ-»"

Transcript

1 «ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ -ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΦΕΑ ΣΤΟΥΣ ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΥΣ-» Οι ρίζες του αρχαίου ελληνικού στοχασμού χάνονται πολύ βαθιά στην αχλύ της προϊστορίας. Πριν από τις απαρχές του 6 ου π.χ. αιώνα, όταν ο λόγος ήρθε σε ρήξη με το μύθο μέσα από τις ριζοσπαστικές ιδέες των Ιώνων φυσικών φιλοσόφων, με αποτέλεσμα να τεθούν οι βάσεις του λαμπρού ελληνικού πολιτισμού που επακολούθησε, εκείνος ο μαγικός κόσμος του μύθου που προηγήθηκε, δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητος. Απεναντίας, ως εκπληκτικό δημιούργημα και αυτός του ελληνικού πνεύματος κεντρίζει έντονα το ενδιαφέρον με την ιδιαίτερη φύση και παραδοξότητά του, καθώς και με τις αντιθέσεις του σε σχέση με τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό του «λόγου», όπως τον γνωρίζουμε στη συνέχεια, Κατ αρχήν, ως προς τη φράση «προϊστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας», που τίθεται στον τίτλο, ο όρος φιλοσοφία δόθηκε συμβατικά. Διότι οι λέξεις φιλόσοφος και φιλοσοφία απαντώνται μετά τον 6 ο π.χ. αιώνα. Η πρώτη μαρτυρία για τη χρήση της λέξης φιλόσοφος βρίσκεται σ ένα απόσπασμα, που αποδίδεται στον Ηράκλειτο, αρχή του 5 ου π.χ. αιώνα, ο όρος δε παγιώνεται και καθιερώνεται οριστικά από τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Ο Αριστοτέλης όμως, ιδιαίτερα, παρατηρεί ότι ο Θαλής θεωρείται «ο της τοιαύτης αρχηγός φιλοσοφίας» (Μετά τα Φυσικά 983b 20). Ωστόσο, ο προϊστορικός ελληνικός στοχασμός, στη βάση του συμβολικός και ποιητικός, δεν αποκλείει ένα είδος σπερματικής φιλοσοφικής σκέψης. Ποιο είναι όμως επακριβώς αυτό το είδος στοχασμού, που χαρακτηρίζει τον κόσμο του μύθου και το οποίο αντιτίθεται στον κόσμο του λόγου; Η απάντηση είναι ως προς ένα βαθμό δυνατή με τη μέθοδο της αντιπαράθεσης των γενικών χαρακτηριστικών των δύο κόσμων, ώστε να γίνει κατανοητή η φύση ενός εκάστου μέσα από τον εντοπισμό των διαφορών τους. Εν τούτοις, δεν πρόκειται απλά για διαφορές παρά για αντιθέσεις, έτσι ώστε να φαίνεται ότι ο ένας κόσμος λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς τον άλλον. 1

2 Η έννοια του μύθου Τον 6 ο π.χ. αιώνα έχουμε τη γέννηση του λόγου. Εν προκειμένω, με τη λέξη «λόγος» εννοούμε την ανάπτυξη της λογικής αφαιρετικής και ορθολογικής σκέψης (ορθός λόγος), η οποία κινητοποιεί το νου προς προβληματισμό θέτοντας ερωτήματα, που αναζητούν απαντήσεις. Το σπουδαίο αυτό νοητικό εργαλείο οδήγησε στη γέννηση της πόληςκράτους και στον ακτινοβόλο κλασικό ελληνικό πολιτισμό. Ομως και ο μύθος είναι λόγος, αλλά διαφορετικός. Η λέξη μύθος σημαίνει είτε το «σκοτεινό λόγο», εκ του μύω=κλείνω τα μάτια (αν και κάποια λεξικά δεν υιοθετούν την εκδοχή), είτε απλά τον λόγο, αλλά τον διδακτικό, από το ρήμα μυώ=διδάσκω, δηλαδή εισάγω κάποιον στη γνώση. Μία σημασία όμως του ρήματος μυώ είναι και «συμπιέζω τα χείλη». Συνεπώς, η έννοια του «μύθου», ως λόγου, περιέχει κάτι το σκοτεινό, το απόκρυφο και μυστικό, το οποίο και δεν κοινοποιείται. Παραβάλλοντας και μία σειρά σχετικών λέξεων, όπως μύστης, μυστικός, μυημένος κλπ, καθίσταται σαφές ότι η έννοια της λέξης μύθος δεν αφορά απλά και μόνο στη σημασία της πλαστής, αλληγορικής διήγησης, όπως συνηθίσαμε γενικά να την εννοούμε, αλλά πιο ειδικά στο συγκαλυμμένο λόγο. Παρά ταύτα, ο πολιτισμός της μυθικής περιόδου είναι κατά βάση προφορικός και αφηγηματικός, εφόσον η λέξη μύθος σημαίνει ευρύτερα και την ομιλία και κυρίως ό,τι μεταδίδεται με το στόμα. Εκ πρώτης όψεως έχουμε να κάνουμε με κάτι αντιφατικό. Από τη μια ο συγκαλυμμένος λόγος και από την άλλη ο λόγος που μεταδίδεται προφορικά και κοινοποιείται. Το πράγμα έχει την εξήγησή του. Βασικά γνωρίσματα του πολιτισμού του μύθου Πράγματι, ο πολιτισμός αυτός για αιώνες βασίζονταν στην ακρόαση ποιητικών ασμάτων, που μεταδίδονταν από γενιά σε γενιά. Ετσι, έχουμε τις μεγάλες επικές συνθέσεις, τις επικές διηγήσεις, που ιστορούσαν «άθλα παλαιών ηρώων», γενεαλογίες θεών και κοσμογονίες, οι οποίες τραγουδούσαν τη μορφή και τις αρχές του κόσμου. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι υπήρχε ένα είδος γραπτού λόγου, αυτός περιορίζονταν μόνο σε κλειστούς κύκλους μιας ανώτερης κοινωνικής τάξης, στους βασιλείς, άρχοντες, και ιερείς. 2

3 Θρησκευτικά προνόμια, καθώς και η ιερή και μυστική γνώση, παρέμεναν ζηλότυπα κλεισμένα στην κατοχή των ολίγων προνομιούχων, που ανήκαν σε κληρονομικά αριστοκρατικά και θρησκευτικά γένη. Ο υπόλοιπος κόσμος αρκούνταν ν ακούει ό,τι του επέτρεπαν μέσα από τις εκτενείς ποιητικές συνθέσεις των αοιδών, οι οποίες περιείχαν μεν την υψηλή γνώση, όμως δοσμένη με συγκαλυμμένο τρόπο στους αμύητους. Ιερά είδωλα και μυστικά σύμβολα και ξόανα κρύβονταν μέσα στο ανάκτορο του βασιλιά ή στο σπίτι του ιερέα, εφόσον δεν υπήρχαν ναοί για να εκτίθενται φανερά. Ο πολιτισμός αυτός, εκτός από βαθιά θρησκευτικός, χαρακτηρίζεται από ένα ενοποιητικό στοιχείο ως προς την κοσμοαντίληψή του, ότι δηλαδή τα πάντα στον κόσμο αποτελούν μια αδιαίρετη ενότητα και κατά συνέπεια απουσιάζει από το στοχασμό του η ορθολογική και αφαιρετική σκέψη, η οποία στη βάση της είναι δυαδική. Με το δεδομένο ότι η θεώρηση και αντίληψη περί του κόσμου σε κάθε εποχή και λαό είναι συνάρτηση και του πολιτεύματός του, η δυναμική και γενικευμένη κυριαρχία του βασιλιά κατά τη μυθική εποχή, ο οποίος επιδιώκει κάτω από το σκήπτρο του να ενώσει τους πάντες, αντανακλά ως ένα βαθμό την ιδέα της ενότητας στην ερμηνεία του κόσμου. Ως αποτέλεσμα, οι παλιές κοσμοθεωρίες αποτελούν μείγμα θρησκευτικών δοξασιών, φιλοσοφικών παρατηρήσεων και εν σπέρματι επιστημονικών θεωριών. Στους πλείστους των αρχαίων πολιτισμών το μείγμα τούτο της θρησκείας, φιλοσοφίας και επιστήμης, παρέμεινε αδιαχώριστο και αδιάσπαστο επί αιώνες. Συνεπώς, και οι πρώτοι στοχαστές του ελληνικού πνεύματος, των οποίων η μορφή χάνεται μέσα στη μυθική παράδοση, εμφανίζονται ταυτόχρονα ως προφήτες και μύστες, ως φιλόσοφοι (αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο) και ως επιστήμονες. Νοώντας, βέβαια, ως επιστήμη για την εποχή την κατάκτηση κάποιας υψηλής γνώσης ως προς την κατανόηση και ερμηνεία του κόσμου και των φαινομένων του, της οποίας γνώσης η πηγή δεν είναι φανερή. Οι στοχαστές, δηλαδή, του μυθικού κόσμου, είναι ποιητές και όχι διανοητές. Αντίστοιχα, όπως ο βασιλιάς επιβάλλει τις αποφάσεις στο λαό του ως νόμο, (όχι όμως γραπτά για την εποχή εκείνη), υπάρχει η πίστη στη δύναμη ενός Παγκόσμιου νόμου, που κυβερνάει και εποπτεύει τα πάντα. Μέσα σε όλο τον ενοποιημένο αυτό κόσμο, θεοί, φύση και ανθρώπινη κοινωνία νοούνται και μείγνυνται αδιάσπαστα και αδιαχώριστα (οπότε δεν νοείται διαχωρισμός αντιθέτων), πίσω 3

4 όμως και μέσα από τα στοιχεία και τα φαινόμενα της φύσης ενεργούν πάντα ανθρωπομορφικά οι θεοί, ούτως ώστε όλα ν αποκτούν έναν υπερφυσικό χαρακτήρα. Αυτός είναι σε γενικές γραμμές ο κόσμος του μύθου, του σκοτεινού λόγου. Για την πληρέστερη όμως κατανόησή του κρίνεται σκόπιμο ο κόσμος αυτός να αντιπαρατεθεί με τον μετέπειτα κόσμο του λόγου, ώστε μέσα από την προσέγγισή τους να καταστεί πιο αισθητή η ποιότητα και ο χαρακτήρας ενός εκάστου, κυρίως δε του πρώτου, που μας απασχολεί. Βασικά γνωρίσματα του πολιτισμού του λόγου Το πέρασμα από το μύθο στο λόγο δεν γίνεται απότομα, αλλά βαθμιαία. Η σταδιακή αλλαγή σχετίζεται άμεσα με την άμβλυνση του ενοποιητικού στοιχείου του κόσμου και την εμφάνιση στη σκέψη ενός υποτυπώδους ορθολογικού στοιχείου. Το γεγονός αυτό επισημαίνεται στους τελευταίους αιώνες της μυθικής εποχής, λίγο πριν την αυγή του ριζοσπαστικού 6 ου αιώνα, όπου γεννιέται ο εκτυφλωτικός λόγος, που αποκαλύπτει πλέον στο φως τη σοφία. Ο υποτυπώδης ορθολογισμός εμφανίζεται δειλά στα πρώτα γραπτά κείμενα σε πεζό λόγο, όπως οι νόμοι των νομοθετών ή τα ηθικά αποφθέγματα των επτά σοφών. Οι αλλαγές είναι σε άμεση συνάρτηση με τη σταδιακή αποδυνάμωση της βασιλείας, καθώς και τις ραγδαίες μεταβολές, που γνωρίζουν οι ελληνικές κοινωνίες μετά την κατάρρευση των Μυκηναϊκών βασιλείων, οι οποίες και οδήγησαν στην έλευση της πόλης- κράτους. Κυρίως τον 8 ο και 7 ο αιώνα οι κοινωνικές αναταραχές και ο θρησκευτικός αναβρασμός οδήγησαν στον εν λόγω μετασχηματισμό. Οι Μιλήσιοι όμως φιλόσοφοι δημιουργούν τη μεγάλη ανατροπή. Οι στοχαστές της εποχής, δηλαδή οι φιλόσοφοι πλέον, εκφράζονται σε πεζό και γραπτό κείμενο, εν αντιθέσει με εκείνους της μυθικής εποχής, που χρησιμοποιούν προφορικό και ποιητικό λόγο, διότι οι πρώτοι δεν αποβλέπουν να αναπτύξουν και να μεταδώσουν απλά μία παράδοση, αλλά να δώσουν μία εξήγηση σχετικά με ορισμένα φυσικά φαινόμενα και την οργάνωση του κόσμου. Το πέρασμα από τον προφορικό στον γραπτό λόγο και από τη διήγηση στην εξήγηση έχει εργαλείο μια σκέψη θετική και ορθολογική. Οι φιλόσοφοι δεν εισάγουν στις ερμηνείες τους κανένα υπερφυσικό στοιχείο, έστω κι αν βεβαιώνουν ότι «τα πάντα 4

5 πλήρη θεών είναι», απεναντίας η δύναμη της φύσης παίρνει τη θέση των αρχαίων θεών. Η τάξη του σύμπαντος δεν οφείλεται πλέον στους θεούς ή σ έναν κυρίαρχο θεό, αλλά στον ενυπάρχοντα μέσα στην ίδια τη φύση νόμο, δηλαδή στις μόνιμες αρχές πίσω από τη φαινομενική ροή των πραγμάτων. Ο νόμος αυτός της δικαιοσύνης (Δίκης), συνεπάγεται για όλα τα συστατικά στοιχεία του κόσμου μια τάξη ισότητας προετοιμάζοντας την ισότητα των πολιτών απέναντι στην πόλη. Οι νομικές αποφάσεις συντάσσονται και δημοσιεύονται. Μια νέα ανθρώπινη τάξη αντικαθιστά την απόλυτη εξουσία του μονάρχη μέσω ενός γραπτού δημόσιου νόμου, ίσου για όλους. Η ενότητα της φύσης και η ένωση των αντιθέτων γίνεται δυαδικότητα. Οι φιλόσοφοι δεν τονίζουν την ενότητα της φύσης, αλλά τη δυαδικότητα των ανθρώπων. Ο διχασμός της φύσης προσδιορίζει και το χωρισμό του πρώην αδιάσπαστου συνόλου μεταξύ φύσης, θεών και ανθρώπων, γεγονός που αποτελεί την πρώτη προϋπόθεση ορθολογικής σκέψης. Οι έννοιες του φυσικού, του ανθρώπινου και του θεϊκού ξεχωρισμένες πλέον προσδιορίζονται καλύτερα αμοιβαία. Το «θαυμάζειν» του μύθου είναι σημάδι παρουσίας του υπερφυσικού. Το «θαυμάζειν» του Σωκράτη στον Πλατωνικό διάλογο «Θεαίτητος» είναι η μόνη αρχή της φιλοσοφίας, που κινητοποιεί τη νόηση σε αναζήτηση. Ο φιλόσοφος αποσπάται από τη μυστικότητα και η άλλοτε μυστική γνώση γίνεται κοινό αγαθό ισότιμα μοιρασμένο και κατακτάται μέσα από την ελεύθερη αντιθετική συζήτηση. Από τη θρησκευτική αποκάλυψη με τη μυστηριακή της μορφή διαμορφώνεται μια νέα έννοια της αλήθειας, αλήθειας ανοικτής, προσιτής σε όλους, όπου το μυστήριο μεταβάλλεται σε συζήτηση. Ο φιλόσοφος αντικαθιστά το βασιλιά, ιερέα και μύστη, καθώς η φιλοσοφία καθίσταται ένα είδος μύησης μέσω του δασκάλου και μαθητή. Τα παλιά ιερατικά γένη βάζουν τώρα στην υπηρεσία της πόλης την ιερή γνώση. Τα ιερά είδωλα μεταναστεύουν στη δημόσια κατοικία τους, στο ναό και τα βλέπει ως εικόνες ο κόσμος όλος. Ο φιλόσοφος οπλισμένος με το λόγο και το γραπτό κείμενο φέρνει το μυστήριο στο κέντρο της αγοράς. Σύλλογοι και μυστήρια ανοίγουν τις πόρτες τους σε άτομα, που μπορούν τώρα να γνωρίσουν τις ιερές αλήθειες, προνόμιο 5

6 άλλοτε των κληρονομικών γενών, δίχως περιορισμούς σε κοινωνική θέση και καταγωγή. Ο Ωκεανός και η Γαία χάνουν τον ανθρωπομορφικό τους χαρακτήρα, για να γίνουν στους Ίωνες φιλοσόφους απλά το νερό και η γη. Παρά ταύτα, μέσα από τα στοιχεία πιστεύεται ότι ενεργούν δυνάμεις θεϊκές και συνάμα φυσικές. Τα ίδια τα στοιχεία είναι οι δυνάμεις, που γίνονται αντιληπτές με αφηρημένο πλέον και όχι ανθρωπομορφικό τρόπο. Δεν υπάρχει τίποτε που να μην είναι φύση. Εν συνόψει, η καταγωγή της πρώτης ελληνικής φιλοσοφίας (των Ιώνων), είναι μυθική και ιερουργική. Απλά, στις κοσμολογίες τους επαναλαμβάνουν τους κοσμογονικούς μύθους και τους δίνουν προεκτάσεις, διότι πίσω από «τα στοιχεία» των Ιώνων διαγράφεται η μορφή των αρχαίων θεοτήτων. Ανάμεσα στη φιλοσοφία του Αναξίμανδρου και στη Θεογονία του Ησιόδου οι δομές αντιστοιχούν μεταξύ τους, ακόμη και στις λεπτομέρειες. Η κοσμολογία των Ιώνων έχει μεν τη ρίζα της στη μυθική σκέψη, όμως από την άλλη μεριά ο ελληνικός λόγος είναι γνήσιο παιδί της πόλης. Μετατοπίζει το κέντρο βάρους από τους θεούς στον άνθρωποπολίτη και τον διαπαιδαγωγεί στην πολιτική φιλοσοφία, πολιτική σκέψη και πολιτική ηθική. Ιατρομάντεις, οι πρόδρομοι των φιλοσόφων Όπως προαναφέρθηκε, οι πρώτοι στοχαστές του αρχαίου ελληνικού πνεύματος είναι ταυτόχρονα προφήτες, φιλόσοφοι και επιστήμονες. Είναι οι «θείοι άνδρες», που συνδυάζουν τα γνωρίσματα του προφήτη, ποιητή, μουσικού, γιατρού, τραγουδιστή και βλέπουν πέρα από το αισθητό. Είναι οι άνθρωποι, που γνωρίζουν τα περασμένα, τα τωρινά και τα μελλούμενα. Ο ποιητής-προφήτης αποκαλύπτει με μορφή ύμνου, επωδής ή χρησμού μια ουσιαστική αλήθεια, που έχει τον χαρακτήρα θρησκευτικού μυστηρίου και σοφής διδασκαλίας. Αυτή την αποκτά μ ένα είδος όρασης- εποπτείας. Η θεά Μνημοσύνη τον βοηθά να βλέπει την αναλλοίωτη και μόνιμη πραγματικότητα. Βαθμιαία, οι σοφοί αυτοί δάσκαλοι χάνουν τον έντονο μυστικισμό τους αποκτώντας με το χρόνο μια άλλη επαφή με την πραγματικότητα μέσω ενός νου, που αρχίζει να προσεγγίζει αμυδρά μια πιο θετική πρώιμη σκέψη. Γι αυτό οι κατηγορίες τους, όπως εξελίσσονται μέσα στο χρόνο, είναι οι παρακάτω: 6

7 Προφήτες και δάσκαλοι (Ορφέας και οι διάδοχοί του Ορφικοί, όπως οι Μουσαίος, Επιμενίδης, Λίνος, Μελάμπους, Θάμυρις, Αμφιάραος, Χείρων, Μόψος, Φιλάμων, Χρυσόθεμις). Ανήκουν στην κυρίως μυθική περίοδο, που η αρχή της χάνεται στα βάθη των αιώνων και το τέλος της φθάνει μέχρι τις παρυφές της πρώιμης ιστορικής εποχής. Επικοί ποιητές: 9 ο -7 ο π.χ. αιώνα (βασικοί εκπρόσωποι Όμηρος- Ησίοδος). Πιο γνωστά έργα του Ησιόδου : Θεογονία, Έργα και Ημέραι, Μεγάλαι Ηοίαι, Ασπίς Ηρακλέους. Στα έπη αρχίζουμε ν αναγνωρίζουμε πλέον ένα ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στο μύθο και σ ένα είδος λογικής επιστήμης, εφόσον μέσα από αυτά ανακύπτουν εκτός από τις θρησκευτικές και θεολογικές αντιλήψεις και την ερμητική γνώση, που ενδεχομένως περικλείουν, ποικίλες άλλες πληροφορίες, φιλοσοφικές και επιστημονικές, που παρουσιάζονται όχι πλέον κρυπτογραφημένες και ενοποιημένες με τη θρησκεία, αλλά σαν πρώιμη θετική σκέψη και εφαρμοσμένη τεχνογνωσία (αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στα νεότερα διδακτικά έπη του Ησιόδου). Περιγράφονται, δηλαδή, στα έπη οι θρησκειολογικές αντιλήψεις και οι κοινωνικοί θεσμοί των Ελλήνων της παλαιοτάτης εκείνης εποχής, αλλά παράλληλα ανευρίσκονται στο περιεχόμενό τους και στοιχεία, αστρονομίας, μετεωρολογίας, βοτανικής, ζωοτεχνίας, μεταλλουργίας καθώς και πλήθος άλλων τεχνών και επιστημών, που μαρτυρούν και την υψηλή στάθμη ενός προηγμένου πολιτισμού. Νομοθέτες: (Κυριότεροι, Ζάλευκος, Χαρώνδας, Λυκούργος, Δράκων, Σόλων) κυρίως τοποθετούνται στον 7 ο αιώνα π.χ. Με τους νομοθέτες κάνει πλέον την εμφάνισή του ο γραπτός πεζός λόγος δημόσια, με τη μορφή νομικών αποφάσεων, εφόσον παρίσταται ανάγκη μέσα από την εμφάνιση των πόλεων και τις ραγδαίες πολιτικές μεταβολές και ταραχές, που σημειώνονται σ αυτές, να προστατεύονται οι πολίτες από τις αυθαιρεσίες των αρχόντων με κάποια σταθερή νομοθεσία, κοινή για όλους. Πραγματοποιείται βαθμιαία και δειλά το πέρασμα από τον δημόσιο προφορικό ποιητικό λόγο στον δημόσιο γραπτό και πεζό, καθώς και στα πρώτα δικαιώματα του ανθρώπου. Επτά σοφοί: Βρίσκονται στο μεταίχμιο και αποτελούν τη γέφυρα ανάμεσα στην εποχή του μύθου και στην εποχή του λόγου, εφόσον τοποθετούνται στον 7 ο αρχές 6 ου πχ αιώνα. Τα σοφά τους ηθικά παραγγέλματα και αποφθέγματα διατυπώνονται επιγραμματικά σε γραπτό πεζό κείμενο. Με τους σοφούς το κέντρο βάρους μετατοπίζεται ολοένα και 7

8 περισσότερο πλέον στον άνθρωπο, εφόσον ενδιαφέρονται για την ηθική διάπλαση του ατόμου και μέσω αυτής για την ευτυχία του, πηγαίνοντας ένα βήμα πιο πέρα από την προστασία του ανώνυμου πλήθους, που διασφάλιζαν οι νομοθέτες με τη γραπτή νομοθεσία τους. Ωστόσο, κάποιοι από αυτούς ήταν και νομοθέτες, όπως ο Σόλων. Ο σοφός είναι ο κρίκος ανάμεσα στον ποιητή στοχαστή της εποχής του μύθου και στον φιλόσοφο της εποχής του λόγου, που αμέσως μετά ακολουθεί. Κατά τον Διογένη τον Λαέρτιο οι επτά σοφοί ήταν οι Θαλής ο Μιλήσιος, Σόλων ο Αθηναίος, Κλεόβουλος ο Ρόδιος, Χείλων ο Λακεδαιμόνιος, Βίας ο Πριηνεύς, Περίανδρος ο Κορίνθιος και Πιττακός ο Μυτιληναίος. Ο Λαέρτιος όμως αναφέρει και έναν όγδοο, τον Μύσωνα τον Χηνέα. Ορφέας- Ορφικά κείμενα Τα κείμενα όμως που εκπλήσσουν ως προς το πλήθος και τη σπουδαιότητα των ποικίλων πληροφοριών και γνώσεών τους (επίσης θρησκευτικών, φιλοσοφικών και επιστημονικών, κάτω από το πρίσμα και το είδος της προαναφερόμενης ενοποίησης της γνώσης) είναι τα Ορφικά κείμενα, που απηχούν συν τοις άλλοις ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα των πανάρχαιων Ελλήνων. Ο Ορφέας θεωρείται ο μεγαλύτερος των προϊστορικών προφητών, καθώς και πανάρχαιος ποιητής, θείος μουσικός και θεραπευτής, αστρονόμος, μέγιστος επίσης ιερέας και μύστης. Οι μυστικές τελετές του είναι αναπόσπαστα δεμένες ειδικά με τη λατρεία του θεού Διονύσου, γιατί όπου βρίσκει είσοδο ο Διόνυσος, εκεί συναντάμε και τον Ορφέα. Θεωρείται επίσης ο εμπνευστής της ελληνικής θρησκείας και πατέρας της ελληνικής Θεογονίας και κοσμογονίας (αν και ο Ηρόδοτος στο Β βιβλίο του θεωρεί ότι ο Όμηρος και ο Ησίοδος πρώτοι έγραψαν την ελληνική Θεογονία και ότι οι ποιητές Ορφέας, Μουσαίος και Λίνος είναι μεταγενέστεροί τους). Ο Ορφέας όχι μόνο θεωρείται εμπνευστής της ελληνικής θρησκείας, αλλά η ορφική θρησκεία επίσης φέρεται ότι περιλαμβάνει και συμπεριέχει εξ αρχής όλες τις θρησκείες του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Διότι ο Ορφέας λέγεται ότι μυήθηκε αρχικά στα Καβείρια μυστήρια, πέρασε στη Διονυσιακή οργιαστική και ενθουσιαστική θρησκεία και κατέληξε στην Απολλώνεια λατρεία. Λένε επίσης ότι ο Ορφέας εφεύρε τα γράμματα, όπως αναφέρει ο Αλκιδάμας: 8

9 «Τα γράμματα πρώτος ο Ορφέας ανακάλυψε, αφού τα έμαθε από τις μούσες, όπως δηλώνει το επίγραμμα, που πιστεύεται ότι βρέθηκε στο μνήμα του: Τον προφήτη των Μουσών Ορφέα εδώ έθαψαν οι Θράκες, τον οποίον εφόνευσε αυτός που βασιλεύει στα ύψη, ο Ζευς, με αιθαλώδες βέλος, τον αγαπητό γιο του Οιάγρου, ο οποίος δίδαξε τον Ηρακλή και εφεύρε για τους ανθρώπους γράμματα και σοφία». Ο Ορφέας από τους περισσοτέρους θεωρείται πρόσωπο υπαρκτό και ότι γεννήθηκε στην ευρύτερη ελληνική επικράτεια. Οσον αφορά στο πότε έζησε, οι πλείστοι εκ των μελετητών συμφωνούν γύρω στον 13 ο αι. π.χ. (κατά τον Στράβωνα δε στους χρόνους της Αργοναυτικής εκστρατείας), άλλοι όμως τον αναζητούν ως τις αρχές της 3 ης χιλιετίας π.χ. Σύμφωνα με την παράδοση ήταν κάτι σαν τον Μαθουσάλα, αφού λέγεται ότι έζησε επί εννέα γενιές, δηλαδή κάπου δυόμισι αιώνες. Κατά μία εκδοχή της ετυμολογίας του ονόματός του από τη λέξη όρφνη, που σημαίνει χθόνιο σκοτάδι, νύχτα μαύρη (ρίζα του όρφνη είναι το ρήμα ερέφω = καλύπτω, εξ ου και οι λέξεις οροφή και έρεβος) υποδηλώνεται το μυστηριακό βάθος της προσωπικότητάς του. Τα διασωθέντα κείμενα, φερόμενα ως έργα του Ορφέα και των μαθητών του, είναι γνωστά με την επωνυμία Ορφικά και τα κυριότερα είναι τα παρακάτω: Τα Αργοναυτικά εκ 1384 στίχων. Τα Λιθικά εξ 768 στίχων, στα οποία ο Ορφέας διδάσκει τον Θεοδάμαντα περί της θεραπευτικής αξίας είκοσι πολυτίμων και ημιπολυτίμων λίθων. Οι Ορφικοί ύμνοι, αποτελούμενοι από 88 ύμνους της ορφικής λατρείας. Αποσπάσματα και επιγραφές (Orphicorum Fragmenta), τα οποία είναι περικοπές χαμένων ορφικών κειμένων, που διασώθηκαν σε έργα άλλων αρχαίων Ελλήνων, καθώς και περισωθείσες επιγραφές, στις οποίες αναφέρονται πληροφορίες σχετικές με τον Ορφέα και τον Ορφισμό. Τα ορφικά κείμενα καταγράφηκαν και διασώθηκαν από τον Ιππαρχο, γιο του Πεισιστράτου, μεταξύ 527 και 514 π.χ., ο οποίος συγκρότησε επιτροπή με επικεφαλής τον ορφικό ποιητή Ονομάκριτο, με σκοπό να συγκεντρώσει όλα τα μέχρι τότε διασωθέντα προφορικώς, δηλαδή από στόματος εις στόμα ορφικά έργα, προς καταγραφή τους. Στον Ονομάκριτο επίσης ο Πεισίστρατος είχε αναθέσει τη συγκέντρωση και καταγραφή και των Ομηρικών επών. 9

10 Ορφικοί Υμνοι Οι 88 ορφικοί ύμνοι αποτελούν εκπληκτική πηγή κυρίως αστρονομικών γνώσεων, τις οποίες έχει επιβεβαιώσει και έχει επανανακαλύψει και η σύγχρονη αστροφυσική. Οι ύμνοι είναι λατρευτικοί και απευθύνουν τη λατρεία τους προς τις δυνάμεις της φύσης, οι οποίες εθεωρούντο εκφράσεις στην πραγματικότητα ενός Θεού, στον οποίο οι Ορφικοί πίστευαν. Ο ένας θεός ταυτίζονταν με τον παγκόσμιο νόμο, που διηύθυνε τα πάντα και που ο μεν λαός το αγνοούσε, οι μύστες όμως το δίδασκαν στους μυούμενους. Οι επαναστατικές για την εποχή αστρονομικές γνώσεις που ανακύπτουν μέσω των ύμνων, διατυπώνονται φυσικά με ερμητικό τρόπο εν είδει ποιητικών και λυρικών εικόνων. Αναφέρουμε κάποια παραδείγματα: Μέσα από τον ύμνο προς τον ήλιο αναπτύσσεται η ηλιοκεντρική θεωρία και συγκεκριμένα στο στίχο: «Χρυσολύρη, κόσμου τον εναρμόνιον δρόμον έλκων». Δηλαδή, (Ω ήλιε), με τη χρυσή λύρα έλκεις τον κόσμο στον εναρμόνιο δρόμο. Ο ήλιος έλκει τον κόσμο και συνεπεία της έλξεως αυτής η γη κινείται περί τον ήλιο. Στον ύμνο προς τη Γη υποδηλώνεται η ετήσια κίνηση του ηλίου στην εκλειπτική ως αποτέλεσμα της κίνησης της γης. Κατ αρχήν, η ετήσια κίνηση του ηλίου, μέσα από τον ύμνο του, εικονίζεται ότι γίνεται σε άρμα: «Ω ελάσιππε, μάστιγι λιγυρή τετράορον άρμα διώκων», δηλαδή, ώ ηνίοχε, που οδηγείς άρμα τέθριππο με συριχτό μαστίγιο, όπου το επίθετο τετράορος αναφέρεται στις τέσσερις εποχές. Αλλά και περί της γης γίνεται μνεία του άρματος αυτού στο στίχο: «Ζεύξασα ταχυδρόμον άρμα λεόντων», εσύ που έζευξες το ταχύδρομο άρμα των λεόντων (του ηλίου). Οπότε, από τον στίχο αυτό προκύπτει ότι η ίδια η γη ζευγνύει το άρμα του έτους. Σπουδαίες αστρονομικές γνώσεις αντλούνται επίσης και από άλλα ορφικά κείμενα εκτός των ύμνων. Όπως η κίνηση της γης περί τον άξονά της, καθώς και η κίνηση της ουρανίου σφαίρας περί τον άξονα της γης. Γνώριζαν ακόμη ότι οι απλανείς αστέρες είναι «πυρόεντες», ότι η σελήνη έχει όρη και ότι οι διάττοντες αστέρες είναι «ηερόπλαγκτοι», δηλαδή δεν έχουν συγκεκριμένη τροχιά, αλλά κινούνται πλανώμενοι διά μέσου του αέρα. Από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι πράγματι «Μύθος κρύπτει νουν αληθείας». Ως προς την ενοποιητική θεωρία περί του κόσμου, η οποία επικρατεί κατά τη μυθική εποχή, αυτή προκύπτει ευκρινώς από τον 10

11 ύμνο προς τον ουρανό. Στην έννοια του ουρανού συμπεριλαμβάνονταν όχι μόνο ο ουράνιος θόλος, αλλά και η γη. Γι αυτό και ο ουρανός καλείται «ουράνιος και χθόνιος» ταυτόχρονα. «Ουράνιος χθόνιός τε φύλαξ πάντων περιβληθείς». Δηλαδή, εσύ ουρανέ, που αναλαμβάνεις τη θέση του φύλακα, ουράνιου, μα και χθόνιου. Το Σύμπαν επίσης περιγράφεται ως ζων οργανισμός και αϊδιος ζωή, ζωή ατελείωτη. Ώστε κόσμος και ζωή είναι συνώνυμα. Επί πλέον η ζωή συνδέεται με το πυρ, «πυρίπνους, αϊδιος ζωή». Χάρη στο πυρ του το Σύμπαν ζει το ίδιο ως όλον, αλλά και παρέχει ζωή στα μέρη του, όπως επίσης είναι η αρχή όλων και «πάντων τελευτή». Βασική πηγή: «Μύθος και σκέψη στην Αρχαία Ελλάδα». Jean Pierre Vernant Εκδόσεις Ι. Ζαχαρόπουλος Τσαμκιράνη Ειρήνη Οκτώβριος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ Τι είναι το έπος; Αρχικά η λέξη έπος σήμαινε «λόγος». Από τον 5ο αι. π.χ. όμως χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το μεγάλο αφηγηματικό ποίημα σε δακτυλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΣ, ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΑ,ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΕΏΝ

ΜΥΘΟΣ, ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΑ,ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΕΏΝ ΜΥΘΟΣ, ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΑ,ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΕΏΝ Αρχαία Ελληνική θρησκεία ως "εθνική θρησκεία". Παράδοση +Συλλογική µνήµη. Ποικιλία παραδόσεων (ύθοι) + δυνατότητα πολλαπλής προσέγγισής τους Η ΦΩΩΝΗ ΤΩΩΝ ΠΟΙΗΤΩΩΝ Διάσωση

Διαβάστε περισσότερα

Ίωνες Φιλόσοφοι. Οι σημαντικότεροι Ίωνες φιλόσοφοι επιστήμονες

Ίωνες Φιλόσοφοι. Οι σημαντικότεροι Ίωνες φιλόσοφοι επιστήμονες Ίωνες Φιλόσοφοι Η απλή ενατένιση του ουρανού, με το πλήθος των εντυπωσιακών φαινομένων, ικανών να προσελκύσουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των πρωτόγονων ανθρώπων, άρχισε να σημειώνει τα πρώτα εξελικτικά

Διαβάστε περισσότερα

Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια. Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2

Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια. Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2 Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2 Τι είναι η φιλοσοφία; Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με: ερωτήματα προβλήματα ή απορίες που μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά,

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας ελληνιστικός ονομάστηκε o πολιτισμός που προήλθε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων κατά τους τρεις

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα Κ. Σ. Δ. Μ. Ο. Μ. Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας. Η κοινότητα στεγαζόταν

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Τμήμα 5 ης -6 ης Δημοτικού Σάββατο, 27 Οκτωβρίου 2012 Θαλής ο Μιλήσιος 630/635 π.χ. 543 π.χ. Ο πρώτος φιλόσοφος! Ο Θαλής ο Μιλήσιος ανήκει στους προσωκρατικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ

ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ Η Φιλοσοφία γεννήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει τον κόσμο που ζει, να καταλάβει τη φύση και τη δύναμη αυτών που τον τριγυρίζουν και να αποκτήσει μια κοσμοθεωρία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΥΣΣΕΙΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

ΟΔΥΣΣΕΙΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Â Αφηγηματική τεχνική είναι η προοικονομία. Με όσα αναφέρει ο ποιητής σε κάποιους στίχ ους, μας προϊδεάζει (μας δίνει μια ιδέα) τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν, ώστε να είμαστε λίγο πολύ προετοιμασμένοι

Διαβάστε περισσότερα

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ. Πάντα,το φαινόμενο αυτό κέντριζε το ενδιαφέρον και την περιέργεια των ανθρώπων οι οποίοι προσπαθούσαν να το κατανοήσουν.

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ. Πάντα,το φαινόμενο αυτό κέντριζε το ενδιαφέρον και την περιέργεια των ανθρώπων οι οποίοι προσπαθούσαν να το κατανοήσουν. ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ Πάντα,το φαινόμενο αυτό κέντριζε το ενδιαφέρον και την περιέργεια των ανθρώπων οι οποίοι προσπαθούσαν να το κατανοήσουν. Όταν οι άνθρωποι παρακολουθούν από τα Μ.Μ.Ε εκρήξεις ηφαιστείων το θέαμα

Διαβάστε περισσότερα

Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα.

Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα. Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα. Μέσα από τα πολύχρωµα σύννεφα του ουρανού της Μυθοχώρας ξεπροβάλλει ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο που χάρισε ο θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας, στο γιο του τον Βελλερεφόντη.

Διαβάστε περισσότερα

Μύθοι. Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων

Μύθοι. Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων Μύθοι Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων Ορισμός : Προσπαθώντας να δώσουμε έναν ορισμό στο µζύθο µπορθούμε να πούμε ότι είναι µια φανταστική, πλαστή διήγηση µε στοιχεία συχνά

Διαβάστε περισσότερα

Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό, ηρωικό.

Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό, ηρωικό. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ Κας ΦΑΝΟΥΡΑΚΗ ΕΥΑΝΘΙΑΣ 1 Τι ονομάζουμε έπος και ποιο είναι το περιεχόμενο του; Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό,

Διαβάστε περισσότερα

Ηθική ανά τους λαούς

Ηθική ανά τους λαούς Ηθική ανά τους λαούς Ηθική ως όρος Όταν μιλάμε για ηθική, εννοούμε κάθε θεωρία που θέτει αντικείμενο θεωρητικής εξέτασης την πρακτική συμπεριφορά του ανθρώπου. Η φιλοσοφική ηθική διακρίνεται επομένως τόσο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις

Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.χ) Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις Σελ. 92-94 1 Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος Ο Θεσμός της πόλης-κράτους και τα πολιτεύματα Μέσα στο θεσμό της πόλης κράτους λειτούργησαν κοινωνικοί

Διαβάστε περισσότερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές να 1. Διατυπώνουν τους προβληματισμούς τους γύρω από τη λατρεία. 2. Υποστηρίζουν με επιχειρήματα ότι στη χριστιανική θρησκεία η λατρεία

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14 Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος Διδ. Εν. 14 Σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς Με την Ανάληψη, επισφραγίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Διαλέξεων ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Πρόγραμμα Διαλέξεων ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Πρόγραμμα Διαλέξεων ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Κύκλος επτά (7) διαλέξεων, με την συμμετοχή εννέα (9) κορυφαίων ομιλητών, με κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα την πρωτοποριακή σκέψη. Στόχος των ομιλιών είναι

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Ερωτήσεις Επανάληψης 1 Οι Θεολογικές Δηλώσεις στην Συστηματική Θεολογία Διάλεξη Τρίτη από την σειρά Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Οδηγός Μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 1. Πράγματι, τα προαναφερθέντα αποτελούν κυρίαρχα χαρακτηριστικά της ποίησης του Ελύτη, που πιστοποιούνται σαφέστατα- και στο δοθέν ποίημα. Συγκεκριμένα:

Διαβάστε περισσότερα

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις ΜΑΘΗΜΑ 8 Ο ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Σπίτι μας είναι η γη

Σπίτι μας είναι η γη Σπίτι μας είναι η γη 1.α. Ο αρχηγός των Ινδιάνων λέει ότι η φύση είναι το σπίτι τους. Τι εννοεί; β. Πώς βλέπει ο λευκός τη φύση, σύμφωνα με τον Ινδιάνο; α. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ Λυκείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ Λυκείου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ Λυκείου Μανόλης Αναγνωστάκης «Στον Νίκο Ε 1949» Ερωτήσεις Φίλοι Που φεύγουν Που χάνονται μια μέρα Φωνές Τη νύχτα Μακρινές φωνές Μάνας τρελής στους έρημους δρόμους

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1.

ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1. Οι προτάσεις που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ο λόγος που ο Αριστοτέλης μελέτησε την έννοια της αρετής στα Ηθικά Νικομάχεια είναι γιατί αυτή αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για την ευδαιμονία του ατόμου αλλά και ολόκληρης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία Ενδεικτικοί διδακτικοί στόχοι Οι διδακτικοί στόχοι για τη διδασκαλία της εισαγωγής προσδιορίζονται στο βιβλίο για τον καθηγητή, Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι,

Διαβάστε περισσότερα

Στα ίχνη της Γραφής. Γ. Διαδικτυακή εικονική έκθεση «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr

Στα ίχνη της Γραφής. Γ. Διαδικτυακή εικονική έκθεση «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr Στα ίχνη της Γραφής Γ. Διαδικτυακή εικονική έκθεση «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr Γ.1. «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr Βασική ιδέα της έκθεσης είναι η παρουσίαση της γραφής ως μορφή

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ Αναλυτικό Πρόγραμμα Πού μπορούμε

Διαβάστε περισσότερα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα 1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΛΕ- ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ

ΤΗΛΕ- ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ Σχολεία ϖου συµµετέχουν 5ο ηµοτικό σχολείο Κέρκυρας 2ο ηµοτικό σχολείο Νάξου Σχολική χρονιά 2005-2006 ιδακτική µεθοδολογία ΤΗΛΕ- ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ Περίοδος ϖροετοιµασίας Τηλεδιάσκεψη

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΑΘΗΝΑ 2011 Έκδοση: c Πνευματικό

Διαβάστε περισσότερα

37 ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ 18 Απριλίου 2002

37 ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ 18 Απριλίου 2002 37 ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ 18 Απριλίου 2002 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ, «ΠΛΑΤΩΝΑ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ» ΤΑΞΗ: Γ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: Αρετή Πότσιου, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: Νίκος Κοκκινάκης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΕΠΟΣ Η λέξη σημαίνει: λόγος, διήγηση Αφηγηματικό ποίημα Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Είναι ένα ποίημα που αφηγείται μια ιστορία Είδη: 1. Μυθολογικό 2. Διδακτικό 3. Ηρωικό Η Ιλιάδα

Διαβάστε περισσότερα

Η τρίτη κίνηση της Γης

Η τρίτη κίνηση της Γης Η τρίτη κίνηση της Γης Copyright 2006, Χρήστος Κηπουρός Μαυρομιχάλη 13 Διδυμότειχο xkipuros@otenet.gr Εικόνα εξώφυλλου: Σύνθεση συγγραφέα. Oι δύο μητέρες, Πηγή: Αρχείο του ίδιου. Photo: Jean Dieuzaide,

Διαβάστε περισσότερα

θεμελιακά Ερωτήματα Κοσμολογίας & Αστροφυσικής

θεμελιακά Ερωτήματα Κοσμολογίας & Αστροφυσικής θεμελιακά Ερωτήματα Απόστολος Δ. Παναγιώτου Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Επιστημονικός Συνεργάτης στο CERN Σχολή Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλος, 5 Απριλίου, 2014 1 BIG BANG 10 24 μ 10-19

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Κάθε γνήσιο αντίτυπο φέρει την υπογραφή του συγγραφέα Σειρά: Εκπαιδευση Σχολικά βοηθήματα (για το Λύκειο) Πλάτωνος Πρωταγόρας Γ Λυκείου Θεωρητική Κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Μασονία. Εμφανίζεται τον Μεσαίωνα στη Δυτική Ευρώπη. Μασονισμός ή τεκτονισμός Ελευθεροτεκτονισμός Free mansory. Παγκόσμια οργάνωση

Μασονία. Εμφανίζεται τον Μεσαίωνα στη Δυτική Ευρώπη. Μασονισμός ή τεκτονισμός Ελευθεροτεκτονισμός Free mansory. Παγκόσμια οργάνωση Μασονία Μασονισμός ή τεκτονισμός Ελευθεροτεκτονισμός Free mansory Παγκόσμια οργάνωση Εμφανίζεται τον Μεσαίωνα στη Δυτική Ευρώπη masson Τεχνίτης ή τέκτονας Σωματεία οικοδόμων Συνθηματική γλώσσα Μυστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis α) Πώς προβλέπονται και ερµηνεύονται τα αποτελέσµατα των αστρονοµικώνπαρατηρήσεων µε τη βοήθεια ενός θεωρητικού µοντέλου; β) Τι παρατηρούµε και πώς;

Διαβάστε περισσότερα

Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες

Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες μορφές (ήλιος, σελήνη, αστέρια, κ.ά) και σε ένα μέρος

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή. Οδηγός μελέτης

Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή. Οδηγός μελέτης Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή Οδηγός μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος, Σημειώσεις Το περίγραμμα το μαθήματος; με αποσπάσματα και περιλήψεις του

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Ο Άνθρωπος Δημιουργός στην Αθήνα. «ΠΟΛΙΣ». Ο χώρος των ανθρώπων-δημιουργών στην Αρχαία Αθήνα ζωντανεύει στην σύγχρονη Ελλάδα.

Ο Άνθρωπος Δημιουργός στην Αθήνα. «ΠΟΛΙΣ». Ο χώρος των ανθρώπων-δημιουργών στην Αρχαία Αθήνα ζωντανεύει στην σύγχρονη Ελλάδα. 1 Ο Άνθρωπος Δημιουργός στην Αθήνα «ΠΟΛΙΣ». Ο χώρος των ανθρώπων-δημιουργών στην Αρχαία Αθήνα ζωντανεύει στην σύγχρονη Ελλάδα. Κάποτε, στην αρχαία Εποχή, στην Αθήνα υπήρχε ευημερία σημαντική, κανένας άνθρωπος

Διαβάστε περισσότερα

Αν και η πρώτη αντίδραση από πολλούς είναι η γελοιοποίηση για τη ανάλυση τέτοιων θεμάτων, παρόλα αυτά τα ερωτηματικά υπάρχουν.

Αν και η πρώτη αντίδραση από πολλούς είναι η γελοιοποίηση για τη ανάλυση τέτοιων θεμάτων, παρόλα αυτά τα ερωτηματικά υπάρχουν. Είναι γνωστή σε όλους η σειρά επιστημονικής φαντασίας Star Trek η οποία έχει φανατικούς θαυμαστές σε όλο τον κόσμο. Οι τεχνολογικές καινοτομίες και οι «φανταστικές» τεχνολογίες που είχε συμπεριλάβει στο

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή;

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την ΠΗΓΗ: Πέμπτη, 25 Απρίλιος :17 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 25 Απρίλιος :52

Συντάχθηκε απο τον/την ΠΗΓΗ:   Πέμπτη, 25 Απρίλιος :17 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 25 Απρίλιος :52 Εισαγωγή Μέρος 1ο 1o, 2ο, 3ο, 4o Το 2009 γιορτάζουμε τα 400 χρόνια από την πρώτη παρατήρηση του Γαλιλαίου με τηλεσκόπιο, γι αυτό και έχει ανακηρυχθεί σαν Έτος της Αστρονομίας. Συμμετέχοντας σε αυτή την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 1.Α. Ο ρόλος και η λειτουργία του Προλόγου ως δομικό στοιχείο της τραγωδίας: Ο πρόλογος μιας τραγωδίας αποτελεί τα πρώτο από τα απαγγελλόμενα μέρη και εκτελείται από τους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ Ο χρόνος σε μια λογοτεχνική αφήγηση μπορεί να διακριθεί στο χρόνο της ιστορίας και στο χρόνο της αφήγησης:

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ Ο χρόνος σε μια λογοτεχνική αφήγηση μπορεί να διακριθεί στο χρόνο της ιστορίας και στο χρόνο της αφήγησης: 1 ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ Ο χρόνος σε μια λογοτεχνική αφήγηση μπορεί να διακριθεί στο χρόνο της ιστορίας και στο χρόνο της αφήγησης: ο χρόνος της ιστορίας ο χρόνος της αφήγησης είναι ο φυσικός

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17 11 Προλογικό Σημείωμα... 17 Ενότητα Ι: Δημιουργική Αναζήτηση... 19 Δ01 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός και η Ανάδυση της Επιστημονικής Σκέψης...21 Δ1.1 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός... 21 Δ1.2 Η Επιστημονική Σκέψη... 22

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ LypCh1:Layout 1 copy 11/13/08 8:53 PM Page 3 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΥΠΟΥΡΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008 LypCh1:Layout 1 copy 11/13/08 8:53 PM Page

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου

Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου Αικατερίνη Καλέρη, Αν. Καθηγήτρια το μάθημα Αισθητική διδάσκεται στο 4ο έτος, Ζ εξάμηνο εισάγει στις κλασσικές έννοιες και θεωρίες της φιλοσοφίας της τέχνης

Διαβάστε περισσότερα

Μια οµαδικοαναλυτική άποψη για την ιστορία και το χρόνο

Μια οµαδικοαναλυτική άποψη για την ιστορία και το χρόνο Η παρακάτω εργασία παρουσιάστηκε στο εισαγωγικό σεµινάριο στα οµαδικά δυναµικά στην Ελληνική Εταιρεία Οµαδικής Ανάλυσης και Ψυχοθεραπείας, τον Ιανουάριο του 2000. Στην οµάδα που συνεργάστηκε µαζί µου για

Διαβάστε περισσότερα

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Ελάτε να ζήσουμε τα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Χριστούγεννα (μέσα από ιστορίες και χριστουγεννιάτικα παιχνίδια) 1 Στόχοι: Μέσα από διάφορες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ. Διδάσκουσα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ. Διδάσκουσα ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2017-2018 Πολυξένη Ζινδριλή Διδάσκουσα 1 Η προσωκρατική περίοδος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αισθητική ονομάζεται η επιστήμη που πραγματεύεται το καλό, το «ωραίο»,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν» 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ (ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ) Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Αριστοτέλη, υπάρχουν τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων ή διαφορετικά, ομάδων

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΠ. ΠΑΣΣΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΜΝΟΙ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΠ. ΠΑΣΣΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΜΝΟΙ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΠ. ΠΑΣΣΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΜΝΟΙ 139 νέοι Ύμνοι της Εθνικής Ελληνικής Θρησκείας NOVA ATLANTIS Ιανουάριος 2014 Στο εξώφυλλο: Η Αθηνά της ειρήνης (1896) Καλλιτέχνης: Elihu Vedder (1836 1923) Λεπτομέρεια

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Εισαγωγή στην Παιδαγωγική ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Χειμερινό εξάμηνο 2016-2017 Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Επίκουρη καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Θεματική του μαθήματος Έννοια και εξέλιξη της Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2

Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2 Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2 Θέμα: Θρησκευτικές και επιστημονικές αντιλήψεις για την δημιουργία του σύμπαντος Ονοματεπώνυμα μαθητών: Αλέξανδρος Λάσκος, Γαρυφαλένια

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2

Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2 Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2 1) Συγκριτική δραστηριότητα (Σπάρτη - Αθήνα): Κατάρτιση πίνακα στον οποίο να καταγράφονται ομοιότητες και διαφορές του αθηναϊκού και του σπαρτιατικού πολιτεύματος. Συγκριτικός

Διαβάστε περισσότερα

VIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας

VIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας VIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας Παραδείγματα διδακτικής αξιοποίησης video στο μάθημα των Αρχών Φιλοσοφίας (Β Λυκείου Γενική Παιδεία) 3 ο ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ 27 ΜΑΡΤΙΟΥ 2015 Μαλεγιαννάκη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 2: ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 2: ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 2: ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή;

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Μαθητικό Συνέδριο Ιστορίας "Το Βυζάντιο ανάμεσα στην αρχαιότητα και τη σύγχρονη Ελλάδα" ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η επίδραση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στο Βυζαντινό Πολιτισμό Μαθητική Κοινότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ Η Ιλιάδα μαζί με την Οδύσσεια αποτελούν τα αρχαιότερα έπη, όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, που μας

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9

Αρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9 Αρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9 Κόσμος Κόσμημα δηλ. στολίδι, που χαρακτηρίζεται από την ποικιλία, την τάξη και την αρμονία Φυσικός κόσμος μακρόκοσμος μικρόκοσμος Πως έγινε

Διαβάστε περισσότερα

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας;

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε σ αυτόν τον κόσμο; Ο θάνατός μας σημαίνει το τέλος ή

Διαβάστε περισσότερα

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 (ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ - ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ) Μια σύνοψη: Κατανοώντας ορισμένες λέξεις και έννοιες προκύπτει μια ανυπολόγιστη αξία διαμορφώνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ. Λεονάρδος Γκουβέλης. Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου

ΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ. Λεονάρδος Γκουβέλης. Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου ΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ Λεονάρδος Γκουβέλης Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου Συνοπτικά: Κοσμολογικές θεωρίες ανά τους αιώνες Σύγχρονη κοσμολογική άποψη Αστρονομικές αποδείξεις της θεωρίας του Big Bang Μεγάλα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Υπαπαντή του Κυρίου «θα είναι σημείο αντιλεγόμενο, για να φανερωθούν οι πραγματικές διαθέσεις πολλών» (Λουκ. 2, 34-35) Διχογνωμία

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

Διαβάστε περισσότερα

Οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης: άνθρωποι εμπνευσμένοι από το Θεό.

Οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης: άνθρωποι εμπνευσμένοι από το Θεό. Οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης: άνθρωποι εμπνευσμένοι από το Θεό. Το διάγραμμα του χρόνου Εποχή Αβραάμ Θάνατος Μ. Αλεξάνδρου Γέννηση Ιησού Χριστού Άλωση Κων/πολης 2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400

Διαβάστε περισσότερα

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Κοινή Γνώμη Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Έννοια, ορισμός και ανάλυση Κοινής Γνώμης Κοινή γνώμη είναι η γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτών, πάνω σε ένα ζήτημα που αφορά την

Διαβάστε περισσότερα

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο.

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο. ΜΑΘΗΜΑ 23 ο ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Πάτρα, Δεκέμβρης 2012 Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην τέχνη και την πληροφόρηση; Πώς μπορεί η φωτογραφία να είναι τέχνη, εάν είναι στενά συνδεδεμένη με την αυτόματη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1. Λέξεις και νόημα Η γλώσσα αποτελείται από λέξεις. Η λέξη είναι το μικρότερο τμήμα της γλώσσας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΩΣ ΩΣ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ. Κατερίνα Νικηφοράκη Ακτινοφυσικός (FORTH)

ΤΟ ΦΩΣ ΩΣ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ. Κατερίνα Νικηφοράκη Ακτινοφυσικός (FORTH) ΤΟ ΦΩΣ ΩΣ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ Κατερίνα Νικηφοράκη Ακτινοφυσικός (FORTH) ΟΙΚΕΙΟ ΦΩΣ Φιλοσοφική προσέγγιση με στοιχεία επιστήμης προσωκρατικοί φιλόσοφοι έχουν σκοπό να κατανοήσουν και όχι να περιγράψουν

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου Στην επιστήμη της βιολογίας, με τον όρο εξέλιξη εννοείται η αλλαγή στις ιδιότητες ενός πληθυσμού οργανισμών στο πέρασμα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. 2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ (Ι) ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; Στο μάθημα «Κοινωνική Θεωρία της Γνώσης (I)» (όπως και στο (ΙΙ) που ακολουθεί) παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο. Οδηγός μελέτης

Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο. Οδηγός μελέτης Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο Οδηγός μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος, Σημειώσεις Το περίγραμμα το μαθήματος; με αποσπάσματα και περιλήψεις

Διαβάστε περισσότερα

Ιουδαϊσµός. α) Παρουσίαση θρησκείας:

Ιουδαϊσµός. α) Παρουσίαση θρησκείας: Ιουδαϊσµός α) Παρουσίαση θρησκείας: Ο Ιουδαϊσµός είναι η παραδοσιακή θρησκεία των Εβραίων. Σύµφωνα µε τον ορθόδοξο Ιουδαϊσµό και τους βαθιά θρησκευόµενους Εβραίους, ο βιβλικός πατριάρχης Αβραάµ ήταν ο

Διαβάστε περισσότερα

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Η παιδαγωγική διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν).

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΜΑΘΗΜΑ 25 Ο ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. «Κατ οίκον εκκλησία» 1.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Οι φιλολογικές πηγές της Πεντατεύχου (Φιλολογικά στρώματα): Οι τέσσερις πηγές της Πεντατεύχου είναι: η Γιαχβική, η Ελωχειμική, το Δευτερονόμιο και ο Ιερατικός Κώδικας.

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη. Επαναληπτικές Ασκήσεις 2 ης ενότητας - Αρχαϊκά χρόνια. Αρχαϊκά Χρόνια

Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη. Επαναληπτικές Ασκήσεις 2 ης ενότητας - Αρχαϊκά χρόνια. Αρχαϊκά Χρόνια Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη Επαναληπτικές Ασκήσεις 2 ης ενότητας - Αρχαϊκά χρόνια Αρχαϊκά Χρόνια Ερωτήσεις: 1. Να βάλεις στις σωστές απαντήσεις: Α. Οι κάτοικοι των αρχαίων ελληνικών πόλεων

Διαβάστε περισσότερα

323 Α) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ (Γ1, 1-2)/ ΠΛΑΤΩΝΑΣ, ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ (322 Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

323 Α) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ (Γ1, 1-2)/ ΠΛΑΤΩΝΑΣ, ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ (322 Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ (Γ1, 1-2)/ ΠΛΑΤΩΝΑΣ, ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ (322 Α 323 Α) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Για όποιον εξετάζει το πολίτευμα, δηλαδή ποια είναι η ουσία του κάθε πολιτεύματος και ποια τα χαρακτηριστικά του, το πρώτο

Διαβάστε περισσότερα

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός http://users.uoa.gr/~dhatziha/ Διαφάνεια:

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήρια "ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ" www.prooptikh.com 1. Οδηγίες για την αξιολόγηση των φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο

Φροντιστήρια ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ www.prooptikh.com 1. Οδηγίες για την αξιολόγηση των φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο Φροντιστήρια "ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ" www.prooptikh.com 1 Οδηγίες για την αξιολόγηση των φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο Η εξεταστέα ύλη του Γυμνασίου είναι τα 3/5 της ύλης που διδάχθηκε, με την προϋπόθεση ότι η

Διαβάστε περισσότερα

"Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης)

Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου. (Οδυσσέας Ελύτης) "Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης) Το σύμπαν δεν υπήρχε από πάντα. Γεννήθηκε κάποτε στο παρελθόν. Τη στιγμή της γέννησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς) Από τον 2ο αιώνα και εξής η λέξη ευαγγέλιο δηλώνει: τα βιβλία εκείνα της Καινής Διαθήκης που περιέχουν και αφηγούνται το γεγονός της

Διαβάστε περισσότερα

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗ: http //blgs.sch.gr/anianiuris ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Νιανιούρης Αντώνης (email: anianiuris@sch.gr) Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε Διηγούμαστε ή αφηγούμαστε ένα γεγονότος, πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα