ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΥΟΛΖ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ «ΥΔΓΗΑΜΟ, ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ ΣΟΤΡΗΜΟΤ»

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΥΟΛΖ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ «ΥΔΓΗΑΜΟ, ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ ΣΟΤΡΗΜΟΤ» ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΑΛΑΗΟ ΣΟΤΡΗΜΟ. ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΘΑΛΑΗΟΤ ΣΟΤΡΗΜΟΤ ΜΔ ΚΑΦΖ ΑΝΑΦΤΥΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΝΔΡΑΝΣΕΖ ΚΧΝ/ΝΟ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΣΑΡΣΑ ΠΑΡΗ ΥΗΟ, ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ 2011

2 ΠΡΟΛΟΓΟ Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα. Καηά ηελ εθπφλεζή ηεο πξνέθπςαλ αξθεηέο δπζθνιίεο ιφγσ ηεο ειάρηζηεο βηβιηνγξαθίαο γηα ην ζέκα, ηνπ πεξηνξηζκέλνπ ζρεηηθνχ πεξηνδηθνχ ηχπνπ, αθνχ ην εηδηθφ πεξηνδηθφ «Θάιαζζα θαη γηψηηλγθ» ζηακάηεζε λα εθδίδεηαη πξηλ απφ αξθεηά ρξφληα θαη ηεο έιιεηςεο ζηνηρείσλ επηθνηλσλίαο πνιιψλ πινηνθηεηψλ ή ηεο απξνζπκίαο ηνπο λα ζπλεξγαζηνχλ. ια ηα παξαπάλσ κε νδήγεζαλ λα θηλεζψ σο εμήο: αξρηθά λα πξαγκαηνπνηήζσ εθηελή έξεπλα θαη κειέηε ησλ πεγψλ μέλεο θαη ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο, λα ζπιιέμσ φζνλ ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξεο δηαζηαπξσκέλεο πιεξνθνξίεο απφ ην δηαδίθηπν, λα εληνπίζσ ηνπο δηεζλείο θαη εγρψξηνπο θνξείο θαη ηνπο εκπιεθφκελνπο ηνπ θιάδνπ θαη κε βάζε ηηο πιεξνθνξίεο ηνπο θαη ηηο εηζεγήζεηο γηα ην γηψηηλγθ απφ ην Posidonia Sea Tourism Forum λα πξνρσξήζσ ζηελ έξεπλα. Με ηελ νινθιήξσζε ηεο δηπισκαηηθήο κνπ, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ: ηνλ θαζεγεηή θ. Σζάξηα Πάξη, πνπ δέρηεθε λα αλαιάβεη ηελ επίβιεςή ηεο, αιιά θαη γηα ηελ αγαζηή ζπλεξγαζία ηνπ, ηνπο ηδησηηθνχο θνξείο πνπ κε βνήζεζαλ παξέρνληάο κνπ ηηο θαηάιιειεο πιεξνθνξίεο θαη ηδηαίηεξα ηελ ΔΠΔΣ πνπ κε πξνκήζεπζε κε ηα ηεχρε ηεζζάξσλ ρξφλσλ ηνπ πεξηνδηθνχ «Θάιαζζα θαη Σνπξηζκφο», ηα λαπινκεζηηηθά γξαθεία πνπ αληαπνθξίζεθαλ ζηελ έξεπλα θαη ηνπο ππαιιήινπο ηεο βηβιηνζήθεο ηνπ Αιεμάλδξεηνπ ΣΔΗ Θεζζαινλίθεο πνπ κε βνήζεζαλ λα βξσ άξζξα απφ πεξηνδηθά πνπ δελ ήηαλ θαηαινγνγξαθεκκέλα. i

3 ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΨΝ ΡΟΛΟΓΟΣ... i ΡΙΝΑΚΑΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... ii ΡΕΙΛΗΨΗ... v ABSTRACT...vi ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΜΕΡΟ ΠΡΩΣΟ... 2 ΘΑΛΑΙΟ ΣΟΤΡΙΜΟ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΙΣΜΟΣ, ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΦΕΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΤΥΡΟΙ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕ ΔΙΑΦΟΕΤΙΚΗ ΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΙΣΜΟΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΟΦΕΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΦΕΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕΡΟ ΔΕΤΣΕΡΟ ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΦΗ ΑΝΑΨΤΧΗ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΙΣΤΟΙΚΗ ΑΝΑΔΟΜΗ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΙΣΤΟΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΛΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙΣΜΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΤΟΥΙΣΤΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΧΩΟΘΕΤΗΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΕΝ ΛΕΙΤΟΥΓΙΑ ΤΟΥΙΣΤΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΟΙ ΜΑΙΝΕΣ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΔΙΑΚΙΣΕΙΣ ΕΙΔΗ-ΚΑΤΗΓΟΙΕΣ ΣΚΑΦΩΝ ΦΟΥΣΚΩΤΑ ΣΚΑΦΗ ΤΟΥΙΣΜΟΣ ΜΕ ΦΟΥΣΚΩΤΑ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΑ ΣΚΑΦΗ - ΤΟΥΙΣΜΟΣ ΜΕ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΑ ΙΣΤΙΟΦΟΑ - ΤΥΡΟΙ ΙΣΤΙΟΦΟΩΝ ii

4 ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΙΣΤΙΟΦΟΩΝ SOLIS INVICTIS, ΙΣΤΙΟΦΟΟ ΓΙΑ ΑΜΕΑ ΣΧΟΛΕΣ ΙΣΤΙΟΡΛΟΪΑΣ Η ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΤΙΟΡΛΟΪΑΣ ΤΟΥΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΤΙΟΡΛΟΪΑΣ ΤΟΥΙΣΜΟΣ ΜΕ ΙΣΤΙΟΦΟΑ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΤΟΥΙΣΜΟΣ ΜΕ ΙΣΤΙΟΦΟΑ ΣΤΟ ΙΟΝΙΟ ΣΤΟΛΙΣΚΟΣ ΣΚΑΦΩΝ (FLOTILLA) ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΑ-ΙΣΤΙΟΦΟΑ ΝΑΥΛΟΜΕΣΙΤΙΚΑ ΓΑΦΕΙΑ ΝΑΥΛΩΣΕΙΣ ΣΚΑΦΩΝ - ΚΑΤΗΓΟΙΕΣ ΝΑΥΛΩΣΗΣ -ΝΑΥΛΟΣΥΜΦΩΝΟ ΚΟΣΤΟΣ ΝΑΥΛΩΣΗΣ ΣΚΑΦΟΥΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΙΣΜΟ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΡΙΝ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΚΕΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΡΕΙΡΤΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΡΟΒΟΛΗ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΡΟΟΡΤΙΚΕΣ ΑΝΑΡΤΥΞΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΡΟ ΣΡΙΣΟ ΕΡΕΤΝΑ: ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΦΗ ΑΝΑΨΤΧΗ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΕΥΝΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ Aϋ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΡΙΧΕΙΗΣΕΩΝ ΡΑΟΧΗΣ ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΤΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Βϋ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΡΕΛΑΤΩΝ iii

5 3.3. ΓϋΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΑΝ ΤΟΥΙΣΤΙΚΟΣ ΡΟΟΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΙΣΜΟ ΜΕ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΡΛΑΙΣΙΟ ΔϋΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΡΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΡΟΙΗΣΗΣ ΑΡΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΡΗΕΣΙΕΣ ΤΟΥΣ Εϋ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΤϋ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΕΑΧΗΣΗ ΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Ζϋ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΡΟΟΡΤΙΚΕΣ ΑΝΑΡΤΥΞΗΣ ΣΥΜΡΕΑΣΜΑΤΑ - ΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΡΟΙ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΡΙΝΑΚΕΣ ΡΙΝΑΚΑΣ 1. ΑΦΙΞΕΙΣ ΤΟΥΙΣΤΩΝ ΑΝΑ ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΑΣ ΡΙΝΑΚΑΣ 2. ΑΦΙΞΕΙΣ ΤΟΥΙΣΤΩΝ ΑΝΑ ΛΙΜΕΝΑ ΡΙΝΑΚΑΣ 3. ΚΑΤΑΡΛΟΙ ΘΑΛΑΜΗΓΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΛΙΜΕΝΑ( )Ρ ΡΙΝΑΚΑΣ 4. ΚΑΤΑΡΛΟΙ ΞΕΝΩΝ ΘΑΛΑΜΗΓΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΡΙΝΑΚΑΣ 5. ΤΟΥΙΣΤΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΧΩΟΘΕΤΗΜΕΝΟΙ ΡΙΝΑΚΑΣ 6. ΤΟΥΙΣΤΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΑΓΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΓΑΜΜΑ 1. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΤΑΡΛΩΝ ΔΙΑΓΑΜΜΑ 2. ΙΣΤΙΟΦΟΟ ΣΚΑΦΟΣ BAVARIA ΔΙΑΓΑΜΜΑ 3. ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟ ΣΚΑΦΟΣ AZIMUT ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΤΑΙΕΙΩΝ ΝΑΥΛΩΣΗΣ ΕΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ iv

6 ΠΕΡΙΛΗΧΗ Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο, κε βάζε ηα θίλεηξα ησλ ηνπξηζηψλ, ηα θαηαλαισηηθά πξφηππα θαη ηηο ηάζεηο πνπ επηθξαηνχλ θάζε επνρή, εκθαλίδεηαη κε ηε κνξθή ηνπ καδηθνχ, ησλ εηδηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο είλαη ε πην ελδηαθέξνπζα εηδηθή κνξθή ηνπξηζκνχ γηα ηελ Διιάδα. Πξφθεηηαη γηα ηνπξηζκφ πςεινχ επηπέδνπ, ν νπνίνο απνδίδεη ζεκαληηθά νθέιε ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία ζε εζληθφ, αιιά θαη ζε ηνπηθφ επίπεδν, φπσο είλαη νη νηθνλνκίεο ησλ ειιεληθψλ λεζηψλ. Ζ γεσκνξθνινγία ηεο ρψξαο καο θαη ε πιεζψξα θπζηθψλ θαη πνιηηηζκηθψλ πφξσλ πνπ δηαζέηεη, ηελ θαζηζηνχλ ηδαληθφ πξννξηζκφ γηα ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο. ζνλ αθνξά ζηνπο αλζξσπνγελείο πφξνπο ηεο, νη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο δελ θαιχπηνπλ ηε δήηεζε γηα ειιηκεληζκφ ζθαθψλ, δηαζέηεη φκσο κεγάιν θαη λέν ζηφιν επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο, ηζηηνθφξσλ θαη κεραλνθίλεησλ. Σν ηνπξηζηηθφ θχθισκα ζηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο πιαηζηψλνπλ ηα λαπινκεζηηηθά γξαθεία, ηα νπνία δξνπλ σο ελδηάκεζνη πινηνθηεηψλ θαη ηνπξηζηψλ θαη παξέρνπλ εθηφο ηεο λαχισζεο ζθαθψλ, πξνγξάκκαηα πιφσλ, ππεξεζίεο ζπληήξεζεο, επηζθεπήο θαη αλεθνδηαζκνχ ζθαθψλ, θαζψο θαη ηξνθνδνζίαο θαη επηζηηηζκνχ. Ζ πξσηνγελήο - πνζνηηθή έξεπλα δηεμήρζε ζηηο εηαηξείεο λαχισζεο ηεο Διιάδαο κε εξσηεκαηνιφγηα. Απφ ηελ ζηαηηζηηθή αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πξνθχπηεη φηη, νη επηρεηξήζεηο ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο ρξεζηκνπνηνχλ λέεο ηερλνινγίεο, ιίγεο είλαη εμεηδηθεπκέλεο ζε ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίεο ζθαθψλ θαη παξνρή ζπλαθψλ ππεξεζηψλ θαη ε δήηεζε είλαη επνρηαθή. Οη πειάηεο ηνπο πξνέξρνληαη απφ ηελ κεζαία θαη πςειή εηζνδεκαηηθή ηάμε, επηιέγνπλ νη ίδηνη ηνλ πινπ, δηάξθεηαο κηαο ή δχν εβδνκάδσλ, σο επί ην πιείζηνλ bareboat θαη motor yachts. Οη επηρεηξεκαηίεο ζεσξνχλ ηελ Διιάδα ηδαληθφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ γηα γηψηηλγθ, φηη βξίζθεηαη ζην ζηάδην ηεο αλάπηπμεο, αιιά πζηεξεί ζε ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο έλαληη ησλ αληαγσληζηψλ ηεο, Σνπξθία, Κξναηία θαη Ηηαιία. εκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ θιάδνπ ζεσξνχλ πξαθηηθά δεηήκαηα πνπ δεηνχλ ιχζε φπσο, απινπνίεζε λφκσλ, θαηαζθεπή ιηκέλσλ θαη βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο ελ ιεηηνπξγία, ελψ ζε δεχηεξν πιάλν ζέηνπλ ηα πξνβιήκαηα πνιηηηθήο αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο. Πηζηεχνπλ φκσο φινη, φηη ππάξρνπλ πξννπηηθέο αλάπηπμεο ιφγσ ησλ ζπγθξηηηθψλ πιενλεθηεκάησλ ηεο Διιάδαο θαη ηεο χπαξμεο δήηεζεο. v

7 ABSTRACT The marine tourism appears in the form of mass tourism, special and alternative tourism form, based on the tourists motivations, the consumption patterns and trends of each era. Yachting is the most interesting special tourism form in Greece. It is a high level of tourism, which generates significant benefits to the Greek economy at national and local level, for example the economies of the islands. The physical geography of our country and the abundance of natural and cultural resources available, making it an ideal destination for yachting. Regarding to anthropogenic resources, tourist ports do not meet the demand for mooring boats, but Greece has a large and new fleet of yachts, sailboats and motor yachts. In the tourism industry of yachting, charter and sales yacht brokers have an important role; they act as intermediaries of the boat owners and tourists and provide chartering, sea route programs, boats maintenance, repair and fuelling as well supply and alimentation. I have conducted a primary - quantitative research using questionnaires that were provided to Greek chartering companies. I have gathered and processed the data using SPSS. Statistical analysis of data shows that companies mostly use new technologies, they work seasonal and a few of them are specialized in certain boat types and related services. Their customers are from middle and high income class, they choose their one or two weeks sea route, bareboat and motor yachts. Company owners consider Greece as an ideal tourist destination for yachting, that is under development, but lags in infrastructure and services over its competitors, Turkey, Croatia and Italy. They consider major problems in the industry practical issues, that need to be solved as, simplification of laws, ports construction, improvement of the total quality of services by the operating marinas, whereas they degrade the problems of development policy and promotion. However, putting aside all the above mentioned problems, there is a belief that there are prospects because of the comparative advantages of Greece and the existence of demand. vi

8 ΕΙΑΓΨΓΗ Ζ εξγαζία απηή απνηειείηαη απφ ηξία κέξε, έρεη σο ζηφρν λα παξνπζηάζεη φιεο ηηο ζπληζηψζεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα, λα θαηαδείμεη ηελ αλαγθαηφηεηα θαη δπλαηφηεηα αλάπηπμήο ηνπ θαη λα δηεξεπλήζεη ην ζέκα. Πξώην κέξνο. Παξνπζηάδεηαη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο, µε φιεο ηηο κνξθέο πνπ εκθαλίδεηαη θαηά ην δηάβα ηνπ ρξφλνπ ζηελ ηνπξηζηηθή αγνξά απφ ηε δηεζλή θαη Διιεληθή βηβιηνγξαθία. Γεύηεξν κέξνο. Γίλεηαη αλαθνξά ζηελ έλλνηα θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο, ζηελ ηζηνξηθή ηνπ εμέιημε ζηελ Διιάδα, επηρεηξείηαη κηα θαηαγξαθή ηεο επηθξαηνχζαο θαηάζηαζεο φζνλ αθνξά ζηελ ππνδνκή θαη φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο ζην ηνπξηζηηθφ ηνπ θχθισκα θαζψο θαη ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ ηνλ δηέπεη. Δπίζεο αλαθέξνληαη ηα πξνβιήκαηα, ε πξνβνιή, ν αληαγσληζκφο θαη νη πξννπηηθέο ηνπ θιάδνπ. Σξίην κέξνο. Αλαθέξεηαη ζηε κεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε ηεο έξεπλαο πνπ αθνινπζήζεθε, παξνπζηάδεηαη ε ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία θαη αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ θαη αθνινπζνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα κε βάζε ηα νπνία γίλεηαη πξνζπάζεηα εχξεζεο ηξφπσλ αληηκεηψπηζεο ησλ πξνβιεκάησλ πνπ έρνπλ αλαθχςεη, φπσο επίζεο θαη µία ζεηξά πξνηάζεσλ γηα παξαπέξα βειηίσζε θαη αλάπηπμε ηνπ θιάδνπ απηνχ ζηελ Διιάδα. Αο µελ μερλάκε άιισζηε φηη, απηή ε κνξθή ηνπξηζκνχ είλαη ηδηαίηεξα πξνζνδνθφξα γηα ηελ νηθνλνκία θάζε ρψξαο, πφζν µάιινλ ηεο Διιάδαο πνπ ε γεσγξαθηθή ηεο ηδηαηηεξφηεηα ελδείθλπηαη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ. 1

9 ΜΕΡΟ ΠΡΨΣΟ ΘΑΛΑΙΟ ΣΟΤΡΙΜΟ 2

10 1. ΜΑΖΙΚΟ ΣΟΤΡΙΜΟ, ΕΙΔΙΚΕ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΣΙΚΕ ΜΟΡΥΕ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ηηο δεθαεηίεο ηνπ 1960 θαη 1970 ην είδνο ηνπ ηνπξηζκνχ πνπ επηθξαηνχζε ήηαλ ν νξγαλσκέλνο καδηθφο ηνπξηζκφο, ν νπνίνο αθνξνχζε θπξίσο ηνπξηζκφ γηα δηαθνπέο θαινθαηξηλήο ή ρεηκεξηλήο πεξηφδνπ θαη ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ έλλνηα ηεο αλαςπρήο. Δίλαη ε επνρή πνπ νη δηαθνπέο ζεσξνχληαη έλα ηαμίδη θπγήο απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηα, ν ηνπξίζηαο δηαπλέεηαη απφ κηα αλάγθε γηα μεθνχξαζε θαη κέλεη παζεηηθφο δέθηεο φινπ ηνπ ηνπξηζηηθνχ ζπζηήκαηνο. ηε δεθαεηία ηνπ 1980 φκσο αιιάδνπλ ηα θνηλσληθά θαη θαηαλαισηηθά πξφηππα κε απνηέιεζκα ην ηαμίδη θπγήο λα κεηαηξαπεί ζε ηαμίδη λφεκα. Σν ηαμίδη ζεσξείηαη ζπλέρεηα ηεο θαλνληθήο δσήο αθνχ ηα ηδηαίηεξα ελδηαθέξνληα ηνπ ηνπξίζηα, ρφκπη θαη θνηλσληθέο αλεζπρίεο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ απφθαζε επηινγήο ηνπ ηφπνπ θαη ηνπ ηξφπνπ ησλ δηαθνπψλ. Δίλαη ε δεθαεηία θαηά ηελ νπνία ακθηζβεηείηαη έληνλα ε θιαζζηθή κνξθή ηνπ ηνπξηζκνχ θαη αξρίδνπλ λα αλαπηχζζνληαη νη εηδηθέο θαη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ. Οη εηδηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ χπαξμε ελφο εηδηθνχ θαη θπξίαξρνπ θηλήηξνπ ζηε δήηεζε (π.ρ. ζπλέδξηα, νηθνινγία, πνιηηηζκφο) θαη απφ ηελ αλάπηπμε κηαο αληίζηνηρεο εηδηθήο ππνδνκήο ζηηο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο πνπ απνζθνπεί ζηελ εμππεξέηεζε ησλ ηνπξηζηψλ ηεο θάζε εηδηθήο κνξθήο. Οη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ, απνηεινχλ ηκήκα ησλ εηδηθψλ κνξθψλ θαη ραξαθηεξίδνληαη επίζεο απφ ηελ χπαξμε ελφο θπξίαξρνπ εηδηθνχ θηλήηξνπ ζηε δήηεζε, ην νπνίν ζπλδέεηαη µε ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα φπσο θπζηνιαηξία, ηαμίδηα πεξηπέηεηαο, αζιεηηζκφο, πεξηήγεζε, πεξηβάιινλ, γλσξηκία µε ηελ ηνπηθή παξάδνζε. ηηο ελαιιαθηηθέο κνξθέο, νη ηνπξίζηεο ζπρλά επηιέγνπλ έλα ηξφπν νξγάλσζεο θαη δηεμαγσγήο ηνπ ηαμηδηνχ, ζηνλ νπνίν θπξηαξρεί ε απηνλνκία ζηηο επηινγέο θαη ε πεξηήγεζε µε κηθξή ή ειάρηζηε ρξήζε ππεξεζηψλ νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ. Δπηπιένλ, ζηηο ελαιιαθηηθέο κνξθέο θαηαγξάθεηαη ε αλάπηπμε κηαο εηδηθήο ππνδνκήο πνπ εμππεξεηεί ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο ηνπξίζηεο. Σέινο, θνηλφο παξνλνκαζηήο, ηφζν ζηε δήηεζε φζν θαη ζηελ πξνζθνξά ησλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, απνηειεί ν ζεβαζκφο ηεο ηνπηθήο, θνηλσληθήο θαη πεξηβαιινληηθήο δνκήο. (Κοκώσες, Τσάρτας 2001:82) 3

11 2. ΕΝΝΟΙΑ ΣΟΤ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Γεληθψο ηνπξηζκφο είλαη ε κεηαθίλεζε αλζξψπσλ απφ ηνλ ηφπν ηεο κφληκεο θαηνηθίαο ηνπο ζε άιινλ ηφπν κε θαζνξηζκέλε δηάξθεηα παξακνλήο κε ζθνπφ ηελ αλαςπρή θαη κε πξναπνθαζηζκέλε ηελ επηζηξνθή ζηνλ ηφπν ηεο κφληκεο θαηνηθίαο ηνπο. Ήδε απφ ηελ έλλνηα ηνπ ηνπξηζκνχ πξνθχπηεη θάπνην πξφβιεκα γηα ηνλ νξηζκφ ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Απηφ νθείιεηαη ζηνλ θαζνξηζκφ ηνπ ηφπνπ παξακνλήο ηνπ ηνπξίζηα γηα αλαςπρή, ηη ζα πξέπεη λα είλαη ν ηφπνο παξακνλήο, ε ζάιαζζα ή θάπνην κέξνο πιεζίνλ ηεο ζάιαζζαο θνληά δειαδή ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ. Με βάζε ινηπφλ ηνλ πξνεγνχκελν πξνβιεκαηηζκφ δηαθξίλνπκε ηηο παξαθάησ ελλνηνινγηθέο πξνζεγγίζεηο φπσο: Θαιάζζηνο ηνπξηζκφο είλαη κηα εηδηθή κνξθή ηνπξηζκνχ, ε νπνία αθνξά ηελ αλαδήηεζε απφ ηνλ πεξηεγεηή ακεζφηεξεο θαη δηαξθέζηεξεο επαθήο κε ηελ ζάιαζζα. (Λεκάκοσ - Τδανάτος, 1998:2). ηελ έλλνηα ηνπ φξνπ πεξηιακβάλνληαη θαηά ηνπο ζπγγξαθείο φιεο νη ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ ζάιαζζα θαη ηηο αθηέο. Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο πεξηιακβάλεη εθείλεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο νη νπνίεο έρνπλ σο βάζε ή επηθεληξψλνληαη ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ, ε θαηαλάισζε ή ρξήζε ησλ νπνίσλ πξνυπνζέηεη λα ηαμηδέςεη ν θαηαλαισηήο καθξηά απφ ηνλ ηφπν δηακνλήο ηνπ (Mark Orams 1999:9). ηνλ νξηζκφ απηφλ θξηηήξην απνηεινχλ νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο παξακνλήο ηνπ ηνπξίζηα γηα αλαςπρή, δίλνληαο έκθαζε θπξίσο ζηηο παξάθηηεο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. «Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο πεξηιακβάλεη φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο πνπ έρνπλ σο πεδίν αλαθνξάο θαη αλάπηπμεο - δξάζεο ην ζαιάζζην πεξηβάιινλ» (Μπισλφπνπινο Γ., Μνίξα Π., 2005:50), είλαη κηα πξνζέγγηζε πνπ αθνξά ζηηο δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο πνπ αλαπηχζζνληαη ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ απνθιείνληαο ηηο φκνηεο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαπηχζζνληαη ζην ιηκλαίν θαη ην πνηάκην πεξηβάιινλ θαζψο θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαπηχζζνληαη κελ ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ αιιά δελ απνζθνπνχλ ζηελ αλαςπρή ηνπ αλζξψπνπ. «Θαιάζζηνο ηνπξηζκφο είλαη ν ηνπξηζκφο ηνπ νπνίνπ ν ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο είλαη ε αλνηθηή ζάιαζζα. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη ηνπξίζηεο ηθαλνπνηνχλ ηηο βαζηθέο 4

12 ηνπξηζηηθέο ηνπο αλάγθεο (δηακνλή, δηαηξνθή, ςπραγσγία, άζιεζε, πνιηηηζηηθέο αλάγθεο θιπ) ελ πισ, δειαδή ελψ ηαμηδεχνπλ κε έλα πινίν, ην νπνίν ζε απηή ηελ πεξίπησζε έρεη ηε κνξθή ελφο πισηνχ μελνδνρείνπ». (Συακιανάκες 2000:262) αλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ αλαθέξνπλ ηελ εηδηθή κνξθή ηνπξηζκνχ θαηά ηελ νπνία ε ζάιαζζα απνηειεί ηελ εηδνπνηφ δηαθνξά θαη ην θξηηήξην πνπ ηνλ δηαθξίλεη απφ ηνλ καδηθφ παξαζεξηζηηθφ ηνπξηζκφ θαη ηηο άιιεο κνξθέο ηνπξηζκνχ εηδηθέο θαη ελαιιαθηηθέο (ICAP, 2009:2). Πξνθεηκέλνπ λα δηαθξίλνπλ ηα ζηνηρεία εθείλα πνπ ραξαθηεξίδνπλ ην ζαιάζζην ηνπξηζκφ, νξίδνπλ θάπνηα θξηηήξηα, ηα νπνία είλαη απαξαίηεην λα ηζρχνπλ ζε απηή ηε κνξθή ηνπ ηνπξηζκνχ. Έηζη, φηαλ κηινχλ γηα ζαιάζζην ηνπξηζκφ αλαθέξνληαη ζηε ζπκκεηνρή ηνπξηζηψλ ζε νξγαλσκέλε θξνπαδηέξα κε θξνπαδηεξφπινην θαη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ζαιάζζησλ πιφσλ κε ηνπξηζηηθφ πινίν ή πινηάξην επαγγεικαηηθφ ή αλαςπρήο, ζαιακεγφ ή φρη, κε πιήξσκα ή ρσξίο, ηζηηνθφξν ή κεραλνθίλεην. Θεσξνχλ δειαδή φηη ην θξηηήξην ηεο ζάιαζζαο ζαλ ηφπνο δηακνλήο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ αλαςπρήο ηνπ ηνπξίζηα αιιά θαη ζαλ ηφπνο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο είλαη ην βαζηθφ δηαθνξνπνηεηηθφ ζηνηρείν. Πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ ίδηα θαηεχζπλζε κε ηηο δχν ηειεπηαίεο πξνζεγγίζεηο ζαλ ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο νξίδεηαη «ε εηδηθή εθείλε κνξθή ηνπ ηνπξηζκνχ, κε ηελ επηινγή ηεο νπνίαο, ν θαηαλαισηήο ηνπξίζηαο απνθαζίδεη λα πεξάζεη ηνλ πεξηζζφηεξν ή θαη φιν ην ρξφλν ησλ δηαθνπψλ ηνπ «ελ πισ», επηιέγνληαο σο ηφπν δηακνλήο θαη ςπραγσγίαο έλα πινίν, πνπ πξνζθέξεη έλα πξνθαζνξηζκέλν πξφγξακκα ζαιάζζηαο πεξηήγεζεο, ή έλα ζθάθνο, ζην νπνίν κπνξεί λα ζπλαπνθαζίζεη γηα ην πξφγξακκα ηεο ζαιάζζηαο πεξηήγεζεο πνπ ζα εθηειεζηεί. Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο πινίν ή ζθάθνο είλαη ηαπηφρξνλα θαη κέζα κεηαθίλεζεο» (Γιακομιτάλες Μ. 2009:44). Δπηρεηξψληαο λα νκαδνπνηήζνπκε ηηο ελλνηνινγηθέο πξνζεγγίζεηο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ παξαηεξνχκε δχν ηάζεηο. Ζ πξψηε είλαη απηή πνπ ζεσξεί ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ ζαλ κηα κνξθή ηνπξηζκνχ πνπ αλαθέξεηαη ζε ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ αλαςπρή ησλ ηνπξηζηψλ θαη ιακβάλνπλ ρψξα ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ κε ηελ επξεία έλλνηά ηνπ. Μπνξεί λα έρνπλ ζαλ πεδίν αλάπηπμεο ηε ζάιαζζα αιιά ζαλ έδξα κπνξεί λα έρνπλ είηε ηε ζάιαζζα π.ρ. θξνπαδηεξφπινηα είηε ηελ μεξά π.ρ. μελνδνρεία. Ζ κνξθή απηή είλαη εληαγκέλε ζε θάπνηα άιιε κνξθή είηε ηνπ νξγαλσκέλνπ καδηθνχ είηε ησλ εηδηθψλ θαη 5

13 ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ θαη παίξλεη ην φλνκα απφ ηα εθάζηνηε θίλεηξα ησλ ηνπξηζηψλ. Ζ δεχηεξε είλαη απηή πνπ ζεσξεί ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ ζαλ κηα ακηγψο εηδηθή κνξθή ηνπξηζκνχ πνπ αλαθέξεηαη ζε ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ αλαςπρή ησλ ηνπξηζηψλ, αιιά δηαδξακαηίδνληαη ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ κε ηελ ζηελή έλλνηά ηνπ φκσο, δειαδή θαη ην πεδίν αλάπηπμεο θαη ε έδξα είλαη ην πγξφ ζηνηρείν ηεο ζάιαζζαο. 3. ΣΤΠΟΙ ΣΟΤ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΔΙΑΥΟΡΕΣΙΚΗ ΠΡΟΕΓΓΙΗ ηελ πξψηε ηάζε εληάζζνληαη φινη νη ηχπνη ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο. Σν πιαίζην ησλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ αλαςπρήο, πνπ έρνπλ ζαλ πεδίν αλαθνξάο θαη αλάπηπμεο-δξάζεο ην ζαιάζζην πεξηβάιινλ, είλαη επξχ. Γη απηφ, ιακβάλνληαο ππφςε ζαλ θξηηήξηα α) ηνλ ηδηαίηεξν ζαιάζζην ρψξν πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ε δξαζηεξηφηεηα θαη β) ην πισηφ κέζν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλάπηπμή ηεο, ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κπνξεί λα δηαθξηζεί ζηνπο παξαθάησ ηχπνπο: Παξάθηην ηνπξηζκφ Τπνβξχρην ηνπξηζκφ Θαιάζζην ηνπξηζκφ θχζεο Θαιάζζην αιηεπηηθφ ηνπξηζκφ Θαιάζζην πνιηηηζηηθφ ηνπξηζκφ Θαιάζζην αζιεηηθφ ηνπξηζκφ Γηψηηλγθ Κξνπαδηέξα (Μσλωνόποσλος Γ., Μοίρα Π., 2005:50) ηελ δεχηεξε ηάζε εληάζζνληαη νη ηχπνη πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ ζεσξνχκελε ακηγψο εηδηθή κνξθή ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Τπάξρνπλ ινηπφλ δηάθνξνη ηχπνη ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ φπσο ν ηνπξηζκφο θξνπαδηεξφπινησλ, ν ηνπξηζκφο ησλ yachts, ν ηνπξηζκφο ησλ θνπζθσηψλ θαη ν ηνπξηζκφο κε πινία ηεο γξακκήο πνπ παξέρνπλ δηακνλή θαη δηαηξνθή. (Συακιανάκες 6

14 2000:263) Γελ κπνξεί φκσο λα ζεσξεζεί ηχπνο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ν ηνπξηζκφο κε πινία ηεο γξακκήο, δηφηη ν ζθνπφο ησλ ηαμηδησηψλ δελ είλαη ην δξνκνιφγην θαζ απηφ, αιιά ε κεηαθνξά ζε θάπνηνλ ηφπν δηαθνξεηηθφ ηνπ κφληκνπ ηφπνπ δηακνλήο ηνπο. Γεδνκέλνπ φηη απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηα πιαίζηα ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, κφλν δχν κνξθέο ηνπ θέξνπλ ραξαθηεξηζηηθά νξγαλσκέλεο αγνξάο, απηέο είλαη νη θξνπαδηέξεο θαη ε ηδησηηθή ζαιάζζηα πεξηήγεζε, κέζσ ηεο ρξήζεο ζθαθψλ αλαςπρήο (yachting). (Γιακομιτάλες Μ., 2009: 44). Αλ αλαιχζνπκε ηα θίλεηξα ησλ ηνπξηζηψλ ζε ζρέζε κε ηηο ηάζεηο πνπ επηθξαηνχλ θάζε επνρή θαη ηα θαηαλαισηηθά ηεο πξφηππα, βιέπνπκε φηη θαη νη ηχπνη ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ εκθαλίδνληαη θαηαξρήλ ζαλ θνκκάηηα ηνπ καδηθνχ νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ, πεξλάκε κεηά ζηνπο ηχπνπο πνπ απνηεινχλ ηηο εηδηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ θαη θαηφπηλ ζηνπο ηχπνπο πνπ απνηεινχλ ηηο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ηνλ ακηγψο ζαιάζζην ηνπξηζκφ απφ ηελ θξνπαδηέξα, ε νπνία είλαη κηα κνξθή καδηθνχ νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ πεξλάκε ζηνλ ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο, πνπ απνηειεί εηδηθή κνξθή θαη ππφ φξνπο ελαιιαθηηθή. 3.1 ΘΑΛΑΙΟ ΜΑΖΙΚΟ ΣΟΤΡΙΜΟ Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο εκθαλίδεηαη κε ηνλ ηχπν ηνπ παξάθηηνπ ηνπξηζκνχ, φηαλ επηθξαηεί νκάδα θηλήηξσλ ζηηο επηινγέο ησλ ηνπξηζηψλ. Οη επηινγέο απηέο έρνπλ λα θάλνπλ κε δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο πνπ αλαπηχζζνληαη ζην ζαιάζζην ζηνηρείν, αιιά εδξάδνληαη ζην ρεξζαίν παξάθηην ρψξν. Ο παξάθηηνο ηνπξηζκόο αλαπηχζζεηαη ζηηο αθηέο ηεο ζάιαζζαο θαη ζηα λεξά ησλ αηγηαιψλ θαη αθνξά ηε δηακνλή, δηαηξνθή θαη αλαςπρή ησλ ηνπξηζηψλ ζε ζέξεηξα θαη μελνδνρεία. Πήξε ηε κνξθή ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ απφ πνιχ λσξίο ιφγσ ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ ηνπξηζηψλ πνπ πξνζέιθπζε. (Συακιανάκες 2000:250). Δκπεξηέρεη ηα ηξία S (Sun, Sand, Sea) πνπ γηα ρξφληα απνηεινχζαλ θαη απνηεινχλ αθφκα ηα θίλεηξα γηα πνιινχο ηνπξίζηεο. ηαλ νη δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο ηνπ παξάθηηνπ ηνπξηζκνχ αλαπηχζζνληαη ζηελ παξαιία κηιάκε γηα ηνπξηζκό παξαιίαο θαη φηαλ αλαπηχζζνληαη ζην ζαιάζζην ρψξν ηφηε έρνπκε ηνλ ηνπξηζκό όξκνπ. Γξαζηεξηφηεηεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνλ ηνπξηζκφ παξαιίαο είλαη: 7

15 Σα παηρλίδηα παξαιίαο (π.ρ. νη ξαθέηεο, ην beach volley), ην πεξπάηεκα ζηελ παξαιία, ε ειηνζεξαπεία, ην ςάξεκα απφ ηελ αθηή, ε παξαηήξεζε ζαιάζζησλ πηελψλ, δψσλ, ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο παιίξξνηαο θαζψο θαη ε απφιαπζε γεληθά ηνπ ζαιαζζίνπ πεξηβάιινληνο. Δπίζεο κηα λέα δξαζηεξηφηεηα πνπ αξρίδεη λα αλαπηχζζεηαη ηειεπηαία είλαη απηή ηεο ζαιαζζνζεξαπείαο εληαγκέλε θαη ζηα πιαίζηα ηνπ ηνπξηζκνχ πγείαο θαη θπζηθήο δσήο. Γξαζηεξηφηεηεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνλ ηνπξηζκφ φξκνπ είλαη: Ζ θνιχκβεζε, ην ζαιάζζην ζθη, ην ζαιάζζην αιεμίπησην, ηα ζαιάζζηα κεραλνθίλεηα θαη κε κέζα αλαςπρήο (π.ρ. ζαιάζζην πνδήιαην, jet ski, ζαιάζζην έιθεζξν ή δαρηπιίδη, aqua scooter, ην canoe kayak, ην surfing θαη ην windsurfing). Γξαζηεξηφηεηα επίζεο ηνπ παξάθηηνπ ηνπξηζκνχ, πνπ αλαπηχρζεθε ζηελ Διιάδα, είλαη ε εκεξήζηα ζαιάζζηα πεξηήγεζε πνπ πξνζθέξεηαη απφ ηελ παξάθηηα ηνπξηζηηθή λαπηηιία. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή κίλη θξνπαδηέξαο, κηθξφηεξεο εκβέιεηαο, ρσξίο ελδηάκεζνπο ζηαζκνχο. Ζ δηαθνξά ησλ εκεξήζησλ ζαιάζζησλ πεξηεγήζεσλ απφ ηηο θιαζζηθέο θξνπαδηέξεο έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη πξαγκαηνπνηνχληαη απφ πινηάξηα κφλν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο, δηφηη δε δηαζέηνπλ ηηο θαηάιιειεο πξνδηαγξαθέο, φπσο θακπίλεο, εζηηαηφξηα θ.η.ι. γηα ηαμίδηα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λχρηαο. ε άιιεο πεξηπηψζεηο ην αληηθείκελν ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη θαζαξά κεηαθνξηθφ, φηαλ ηα πινηάξηα θαη ζθάθε λαπιψλνληαη γηα εκεξήζηεο εθδξνκέο απφ παξάθηηα ή λεζησηηθά ιηκάληα πνπ απνηεινχλ πεξηζζφηεξν ή ιηγφηεξν αλεπηπγκέλνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο πξνο γεηηνληθά ιηκάληα ηεο επεηξσηηθήο ή λεζησηηθήο ρψξαο, ζηα νπνία παξαηεξείηαη κηα δνξπθνξηθή εμάξηεζε φζνλ αθνξά ηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηά ηνπο (Γιακομιτάλες Μ., 2009: ). Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή απνξξέεη απφ ηνλ καδηθφ ηνπξηζκφ θαζφηη νη ηνπξίζηεο πνπ επηιέγνπλ ηελ εκεξήζηα θξνπαδηέξα βξίζθνληαη ήδε ζε θάπνην ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ, επηζπκνχλ φκσο λα επηζθεθζνχλ θαη άιια κέξε, ηα νπνία ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε δε ζα πξνζέγγηδαλ. Δπίζεο πνιιέο θνξέο νη εκεξήζηεο θξνπαδηέξεο απνηεινχλ κέξνο ησλ παθέησλ δηαθνπψλ πνπ πσινχλ νη tour operators γηα λα γίλνληαη πην ειθπζηηθά. 8

16 ηνλ ακηγψο ζαιάζζην ηνπξηζκφ αλήθεη ν ηνπξηζκόο κε θξνπαδηεξόπινην (ε θξνπαδηέξα), ν νπνίνο φκσο δηαζέηεη ηα πεξηζζφηεξα ραξαθηεξηζηηθά πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ καδηθφ νξγαλσκέλν ηνπξηζκφ. Ζ θξνπαδηέξα σο έλλνηα είλαη πνιπζχλζεηε θαη ζπλδπάδεη έλα κεγάιν κέξνο ηεο γλσζηήο «ηνπξηζηηθήο αιπζίδαο»: κεηαθνξά, εζηίαζε, ηνπξηζκφο, ςπραγσγία θαη ηαμίδη. Ζ ζεκεξηλή νξγαλσκέλε θξνπαδηέξα ζπλδπάδεη εθηφο ησλ παξαπάλσ θαη ζηνηρεία αγνξάο πξντφλησλ, κνξθσηηθέο θαη αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη απνηειεί απφ κφλε ηεο έλαλ ηδηφκνξθν «πξννξηζκφ». Σνπξηζκφο θξνπαδηέξαο νξίδεηαη νπνηνδήπνηε ηαμίδη αλαςπρήο, έλαληη λαχινπ, ηνλ νπνίν πιεξψλνπλ νη θηινμελνχκελνη ζην πινίν επηβάηεο, κε θχξην ζθνπφ ηελ εγθαηάζηαζε ησλ επηβαηψλ ζην πινίν θαη ηελ επίζθεςή ηνπο ζε πνηθηιία πξννξηζκψλ. Οπζηαζηηθά, ε έλλνηα ηνπ ηνπξηζκνχ θξνπαδηέξαο πεξηγξάθεη ην άηνκν εθείλν, ην νπνίν θαη επηινγήλ ηνπ ζα δηακείλεη ζε έλα πινίν γηα νξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν, ζην νπνίν ζα ςπραγσγεζεί, ζα ζπλαλαζηξαθεί κε άιινπο ηνπξίζηεο θαη θπξίσο ζα πεξηεγεζεί, κέζσ απηνχ ζε πνηθίια κέξε, άξα ζαλ απψηεξν ζθνπφ έρεη ηελ αλαςπρή. Σα θξνπαδηεξφπινηα ζήκεξα είλαη πισηά ζέξεηξα αθνχ παξέρνπλ φρη κφλν ηηο ζπκβαηηθέο αιιά φιεο ηηο ππεξεζίεο ησλ πνιπηειψλ μελνδνρεηαθψλ ζπγθξνηεκάησλ φπσο spa, γήπεδα γθνιθ, θηλεκαηνγξάθνπο, ζέαηξα, επηρεηξεκαηηθά θέληξα, λπρηεξηλά θέληξα, θαδίλν, γπκλαζηήξην, θνκκσηήξην, θχιαμε παηδηψλ, παηδηθή ραξά, βηβιηνζήθε, αίζνπζα ζπλεδξίσλ, θαηαζηήκαηα αθνξνιφγεησλ εηδψλ θ. ά.. Παξάιιεια φκσο επεηδή κεηαθηλνχληαη γεσγξαθηθά αθνινπζψληαο κεγάιεο δηαδξνκέο, παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ηνπξίζηεο λα επηζθεθζνχλ δηαθνξεηηθνχο ηφπνπο θαη ρψξεο. Αληαπνθξίλνληαη έηζη ζηελ εθάζηνηε δήηεζε θιηλψλ απμάλνληαο ηελ πιεξφηεηά ηνπο. Άξα ινηπφλ νη θξνπαδηέξεο απνηεινχλ έλα νινθιεξσκέλν ηνπξηζηηθφ πξντφλ, αθνχ ζπλδπάδνπλ δηακνλή, δηαηξνθή, αλαςπρή θαη κεηαθίλεζε. Σελ θξνπαδηέξα ηελ επηιέγνπλ άηνκα, ηα νπνία δελ επηζπκνχλ έλαλ πξννξηζκφ αιιά πνιινχο θαη θαζνδεγνχληαη απφ κεγάια γξαθεία, ηα νπνία ηνπο παξέρνπλ παθέην ππεξεζηψλ ζε ζπκθέξνπζα ηηκή. Οη ηνπξίζηεο απηνί ραξαθηεξίδνληαη απφ ειάρηζηε ή θαη θαζφινπ απηνλνκία, αθνχ ηα παθέηα είλαη ζπλήζσο, έηζη δνκεκέλα, ψζηε ν ηνπξίζηαο λα θαιχπηεη ηελ πιεηνςεθία ησλ αλαγθψλ ηνπ εληφο ηνπ θξνπαδηεξφπινηνπ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν νη απνδφζεηο ζηηο θνηλσλίεο ησλ ηφπσλ πνπ επηζθέπηνληαη είλαη ειάρηζηεο, αθνχ 9

17 νη θαηαλαιψζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εληζρχζνπλ ηελ ηνπηθή νηθνλνκία είλαη ζρεδφλ αλχπαξθηεο. Σα θξνπαδηεξφπινηα απνηεινχλ πισηά μελνδνρεία, παξέρνληαο θάζε ππεξεζία, κε ηε δηαθνξά φηη νη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ζηηο πεξηνρέο πνπ ειιηκελίδνληαη κεηψλνληαη, αθνχ κέζσ ηεο θξνπαδηέξαο δελ πξνθχπηνπλ αιιαγέο ρξήζεσλ γεο θαη απνθεχγνληαη νη θαηαλαιψζεηο ζε ελέξγεηα. Ζ θξνπαδηέξα ζήκεξα είλαη πξνζηηή ζε πνιιά θνηλσληθά ζηξψκαηα θαη ζε φιεο ηηο ειηθηαθέο νκάδεο γηαηί έρνπλ αλαπηπρζεί πνιιά είδε θξνπαδηέξσλ αλάινγα κε ηα πξνζθεξφκελα πξντφληα θαηά ηε δηάξθεηά ηεο αιιά θαη θπξίσο κε ηε δηάξθεηά ηεο. Παξαδνζηαθή Κξνπαδηέξα (Traditional Cruise): Σν βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ απηνχ ηνπ ηχπν θξνπαδηέξαο είλαη πσο ην ιηκάλη αλαρψξεζεο, απνηειεί θαη ην ιηκάλη ηνπ ηειηθνχ πξννξηζκνχ. Οη θξνπαδηέξεο απηνχ ηνπ ηχπνπ έρνπλ δηάξθεηα 5 έσο 21 εκεξψλ θαη ζπλήζσο πξνζεγγίδνπλ ηέζζεξηο κε νρηψ ελδηάκεζνπο πξννξηζκνχο. Έηζη ινηπφλ, γίλνληαη αλαθνξέο ζε θξνπαδηέξεο κηθξήο δηάξθεηαο (5-7 εκεξψλ), κέζεο δηάξθεηαο (8-14 εκεξψλ) θαη κεγάιεο δηάξθεηαο (15-21), νη νπνίεο είλαη δπλαηφ λα μεπεξάζνπλ αθφκα θαη ηηο ηξεηο εβδνκάδεο. Μίλη Κξνπαδηέξα (Mini Cruise): ε νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ζε δηάζηεκα 3 5 εκεξψλ. ε απηφλ ηνλ ηχπν αλήθεη θαη ε πιεηνςεθία ησλ θξνπαδηέξσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζην Αηγαίν. Αεξνπνξηθφ ηαμίδη θαη Κξνπαδηέξα (Fly Cruise): ηαλ ε θξνπαδηέξα γηα λα γίλεη νηθνλνκηθφηεξε ζπκπεξηιακβάλεη ηα αεξνπνξηθά εηζηηήξηα απφ θαη πξνο ηνλ ηφπν πξνέιεπζεο ησλ ηνπξηζηψλ κέρξη ην ιηκάλη αλαρψξεζεο ηνπ θξνπαδηεξφπινηνπ. Κξνπαδηέξα θαη Παξακνλή (Cruise and Stay): Δίλαη ν ηχπνο ηεο θξνπαδηέξαο πνπ ζπλδπάδεη θαη δηακνλή ησλ ηνπξηζηψλ ζε μελνδνρείνπ παξάθηηνπ κέξνπο, πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ επηζθέςεηο ζε αμηνζέαηα ηεο πεξηνρήο. Δθπαηδεπηηθή Κξνπαδηέξα (Educational Cruise): Σν ζπγθεθξηκέλν είδνο απεπζχλεηαη ζε θνηηεηέο θαη ζπνπδαζηέο, ελψ ν ζθνπφο ηεο θξνπαδηέξαο απηήο είλαη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ καζήκαηα ελ πισ, απφ ηνπο θαζεγεηέο ησλ θνηηεηψλ πνπ βξίζθνληαη θαη απηνί εθεί. Παξάιιεια, ζην πξφγξακκα εληάζζνληαη θαη επηζθέςεηο ζε ηνπία πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ζέκα ησλ καζεκάησλ. 10

18 3.2 ΕΙΔΙΚΕ ΜΟΡΥΕ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ε αληίζεζε κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ νξγαλσκέλνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ, πνπ είραλ ην πξφηππν ησλ παζεηηθψλ δηαθνπψλ εκθαλίδνληαη θαη πξνβάιινληαη ηα ηαμίδηα εηδηθνχ θαη ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ, πνπ ζεσξήζεθαλ πξφηππα ελεξγεηηθψλ δηαθνπψλ θαη ηα νπνία γίλνληαη «ηαμίδηα λφεκα» ζε αληίζεζε κε ηα «ηαμίδηα θπγήο». (Πάρις Τσάρτας, 349 & 355,1996) Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ηελ έλλνηα ησλ εηδηθψλ θπξίαξρσλ θηλήηξσλ πνπ επηθξαηνχλ ζηε δήηεζε θαη θαηά ζπλέπεηα ησλ εηδηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ εκθαλίδεηαη κε ηηο παξαθάησ κνξθέο: Θαιάζζην ππνβξύρην ηνπξηζκό, Θαιάζζην αιηεπηηθό ηνπξηζκό, Θαιάζζην αζιεηηθό ηνπξηζκό θαη Θαιάζζην ηνπξηζκό κε ζθάθνο αλαςπρήο (γηώηηλγθ). ηνλ ππνβξχρην ηνπξηζκφ αλήθνπλ νη δξαζηεξηφηεηεο ηνπ θαηαδπηηθνχ ηνπξηζκνχ, ν νπνίνο εκπεξηέρεη φιεο ηηο ππνθαηεγνξίεο ηεο θαηάδπζεο, δειαδή, ηελ ειεχζεξε θαηάδπζε ε νπνία γίλεηαη ρσξίο θακία αλαπλεπζηηθή ζπζθεπή, ηελ θαηάδπζε κε απηφλνκε αλαπλεπζηηθή ζπζθεπή (γλσζηή θαη σο SCUBA diving), ηελ θαηάδπζε κε αλαπλεπζηήξα θαη ηελ θαηάδπζε κε παξνρή αέξα απφ ηελ επηθάλεηα. Δπίζεο ζηνλ ππνβξχρην ηνπξηζκφ αλήθνπλ νη δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο πνπ γίλνληαη κε ηε βνήζεηα ησλ ππνβξπρίσλ ζθαθψλ θαη ησλ ππνβξπρίσλ θαηαιπκάησλ γηα ηελ απφιαπζε ηνπ ζαιάζζηνπ θφζκνπ. ηνλ ζαιάζζην αιηεπηηθφ ηνπξηζκφ αλήθνπλ δξαζηεξηφηεηεο ηεο αιηείαο πνπ γίλνληαη γηα ιφγνπο αλαςπρήο θαη αθνξνχλ είηε ζηελ ελεξγεηηθή αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα, νπφηε ν ηνπξίζηαο καζαίλεη ή θαη ςαξεχεη είηε ζηελ παζεηηθή νπφηε ν ηνπξίζηαο παξαθνινπζεί ηε δηαδηθαζία ηεο αιηείαο θαη ζπλήζσο απνιακβάλεη γεχκα κε ςάξηα πνπ αιηεχηεθαλ. ηνλ ζαιάζζην αζιεηηθφ ηνπξηζκφ αλήθνπλ δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο αθνξνχλ ζε αγψλεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηε ζάιαζζα κε δηάθνξεο κνξθέο φπσο θνιχκβεζεο, ςαξέκαηνο θαη ζθαθψλ θαη πξνζειθχνπλ ηνπξίζηεο. ηα πιαίζηα απηψλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ έρνπκε ηνλ εηήζην δηάπινπ ηνπ Σνξσλένπ θφιπνπ ζηε Υαιθηδηθή, 11

19 εηήζην αγψλα ςαξέκαηνο κε ςαξνληνχθεθν, αγψλα windsurfing, αγψλεο θφξκνπια ζηε ζάιαζζα θαη ηελ δηεζλή εηήζηα ξεγθάηα ηνπ Αηγαίνπ κε ηζηηνπιντθά ζθάθε. Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθνο αλαςπρήο αλαθέξεηαη θαη ζαλ Ηδησηηθή Θαιάζζηα Πεξηήγεζε. Με ηνλ φξν απηφ «πνπ πξνζθέξεη ε ρξήζε ζθαθψλ αλαςπρήο (yachting), ελλννχκε ηελ εθκίζζσζε ελφο ζθάθνπο γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί ηφζν σο ηφπνο δηακνλήο θαη ςπραγσγίαο, φζν θαη σο κέζν κεηαθίλεζεο, απφ κηα νκάδα αηφκσλ πνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμνπλ θαη λα δηακνξθψζνπλ απφ θνηλνχ ην πξφγξακκα ηεο ζαιάζζηαο πεξηήγεζήο ηνπο, κε ζθνπφ ηελ αλαςπρή ηνπο.» (Γιακομιτάλες Μ. 2009:147). Ζ ηδησηηθή ζαιάζζηα πεξηήγεζε είλαη ζπλδεδεκέλε κε ηελ εθκίζζσζε ζθαθψλ αλαςπρήο. Σα ζθάθε αλαςπρήο δηαηίζεληαη ζε δηάθνξνπο ηχπνπο, αλάινγα κε ηε ρξήζε θαη ηελ νηθνλνκηθή δπλαηφηεηα ησλ αηφκσλ πνπ επηζπκνχλ λα ηα εθκηζζψζνπλ. 3.3 ΕΝΑΛΛΑΚΣΙΚΕ ΜΟΡΥΕ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Με ηελ έλλνηα ησλ θηλήηξσλ πνπ άπηνληαη ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο απνθηά ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο ηελ ελαιιαθηηθή κνξθή θαη έηζη εκθαλίδεηαη κε ηελ κνξθή ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ θχζεο θαη ηνπ ζαιάζζηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ. ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκνύ θύζεο ππάγνληαη δξαζηεξηφηεηεο παξαθνινχζεζεο ζαιάζζησλ ζειαζηηθψλ, επηζθέςεηο ζε πξνζηαηεπκέλεο πεξηνρέο φπσο ηα εζληθά ζαιάζζηα πάξθα θαη επηζθέςεηο ζε ελπδξεία γηα ηελ παξαηήξεζε ηεο ζαιάζζηαο δσήο. Σα ελπδξεία απνηεινχλ πφιν έιμεο ησλ ηνπξηζηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή. ηνλ ζαιάζζην πνιηηηζηηθό ηνπξηζκό ππάγνληαη φιεο νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ δηαηήξεζε θαη αμηνπνίεζε ησλ πνιηηηζηηθψλ πφξσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζάιαζζα γηα ηνπξηζηηθνχο ζθνπνχο. Οη πνιηηηζηηθνί πφξνη πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζάιαζζα αθνξνχλ ζηελ λαπηηθή ηζηνξία ηνπ θάζε ηφπνπ ε νπνία κπνξεί λα εθηίζεηαη ζε λαπηηθά κνπζεία, ζε πινία κνπζεία, ζε ιηκάληα κνπζεία θαη ζε κνπζεία λαππεγηθήο ηέρλεο. Γηνξγαλψλνληαη επίζεο ζαιάζζηεο πνιηηηζηηθέο δηαδξνκέο θαη αλαπαξαζηάζεηο ζεκαληηθψλ λαπηηθψλ γεγνλφησλ νη νπνίεο εληάζζνληαη ζηα πιαίζηα ηνπ ζαιάζζηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ. 12

20 Έλαο άιινο ηχπνο ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ πνπ αλαθέξεηαη ζε βηβιηνγξαθία θαη αλαπηχζζεηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα είλαη ν ζαιάζζηνο νηθνηνπξηζκόο. χκθσλα ινηπφλ κε κηα κειέηε 1 ζαιάζζηνο νηθνηνπξηζκφο είλαη ν νηθνηνπξηζκφο πνπ ιακβάλεη ρψξα ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ είηε ζηε ζάιαζζα είηε ζηε ζηεξηά ή θαη ζηα δχν θαη ζθνπφ έρεη ηελ απφθηεζε εκπεηξηψλ ηνπ ζαιάζζηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο απφ ηνπο ηνπξίζηεο κε βάζε ηηο αξρέο ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο. ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ ηχπνπ απηνχ πεξηιακβάλνληαη παξαθνινχζεζε ζαιάζζησλ δψσλ θαη πηελψλ, θαηαδχζεηο φισλ ησλ εηδψλ, εθδξνκέο κε βάξθα ή ππνβξχρην γηα αμηνζέαηα θχζεο, πεξίπαηνη ζε κνλνπάηηα αθηψλ θαη παξαιηψλ θαη επηζθέςεηο ζε θέληξα ζαιάζζηαο θαη παξαζαιάζζηαο δσήο. Σελ ίδηα έλλνηα δίλνπλ θαη νη Brian Garrod and Julie C. Wilson (2003) βαζηζκέλνη ζην ζρέδην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Interreg IIc (No EA-C1UK-no 3.14): Marine Ecotourism for the Atlantic Area (META-). 1 University of the West of England, Bristol Genuinely Sustainable Marine Ecotourism in the EU Atlantic Area 13

21 ΜΕΡΟ ΔΕΤΣΕΡΟ ΠΕΡΙΠΣΨΗ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 14

22 1. ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ ΣΗ ΜΕΟΓΕΙΟ Ζ πνξεία αλάπηπμεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο ζηνλ κεζνγεηαθφ ρψξν είλαη παξάιιειε κε απηή ηνπ καδηθνχ νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ θαη νθείιεηαη ζηε καδηθή παξαγσγή ζθαθψλ θαη ζηελ δεκηνπξγία ππνδνκψλ γηα ηελ εμππεξέηεζή ηνπο. εκάδηα ξαγδαίαο αλάπηπμεο παξαηεξνχληαη απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1960 θαη αθνξνχλ θπξίσο ζηα βφξεηα παξάιηα ηεο Μεζνγείνπ κε εληνλφηεξα απηά ησλ ρσξψλ Γαιιίαο, Ηηαιίαο θαη ε Ηζπαλίαο θαη ιηγφηεξν ζηα βνξεηναλαηνιηθά παξάιηα πνπ πεξηιακβάλνπλ ηελ Διιάδα, ηηο αθηέο ηεο πξψελ Γηνπγθνζιαβίαο θαη ηεο Σνπξθίαο. Γεδνκέλνπ φηη αχμαλε ζπλερψο ν αξηζκφο ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο ππήξρε έληνλε ε δήηεζε ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ ζην βνξεηνδπηηθφ παξάιην άμνλα ηεο Μεζνγείνπ. Παξαηεξείηαη ινηπφλ απφ ηε 10εηία ηνπ 1980 κηα βαζκηαία αχμεζε ηνπ θφζηνπο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ, ε νπνία δεκηνχξγεζε πηέζεηο γηα δεκηνπξγία ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ ζηε βνξεηναλαηνιηθή ιεθάλε ηεο Μεζνγείνπ θαη ζηνλ λφηην άμνλά ηεο. Υψξεο φπσο ε Διιάδα, Σνπξθία, Κχπξνο, Ηζξαήι, Σπλεζία, θαη Μάιηα θάλνπλ «αλνίγκαηα» ζηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ θαη ηελ πεξίνδν απηή παξαηεξείηαη κηα ζεκαληηθή αχμεζε ησλ ζχγρξνλσλ καξίλσλ ηνπο. Δλδηαθέξνπζα είλαη ε πεξίπησζε ηεο Σνπξθίαο, πνπ απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70 μεθίλεζε ζπζηεκαηηθά ηελ θαηαζθεπή καξίλσλ, µε απνηέιεζκα ζήκεξα λα πξνεγείηαη ζεκαληηθά ηεο ρψξαο µαο ζε αξηζκφ ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ φζν θαη ζε νξγάλσζε θαη επίπεδν πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ. Ζ Σνπξθία έρεη θαηνξζψζεη λα πξνζειθχζεη ζεκαληηθή πειαηεία γηα κφληκν ή πξνζσξηλφ ειιηκεληζκφ. Αλ θαη πξνσζεί ζπζηεκαηηθά ηηο ζαιάζζηεο δηαδξνκέο ζηα παξάιηά ηεο, ε Σνπξθία ζηελ πξάμε έρεη θαηνξζψζεη λα ειιηκελίδεη θαη λα εθκεηαιιεχεηαη ηνπξηζηηθά πινία πνπ θηλνχληαη πξνο ηα ειιεληθά λεζηά, αμηνπνηψληαο έηζη γηα ινγαξηαζκφ ηεο ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα πνπ δελ θαηφξζσζε λα εθκεηαιιεπζεί έγθαηξα ε Διιάδα. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη αθφκε θαη ειιεληθέο λαπινκεζηηηθέο επηρεηξήζεηο δηαζέηνπλ «βάζε» εμππεξέηεζεο θαη λαπιψζεσλ ζηελ Σνπξθία, εθκεηαιιεπφκελεο ην ζρεηηθά επλντθφηεξν επηρεηξεκαηηθφ θιίκα πνπ ππάξρεη ζηε ρψξα απηή θαη ηελ επλντθή (θνξνινγηθή θιπ) κεηαρείξηζε ησλ μέλσλ επαγγεικαηηψλ. Ζ Κχπξνο επίζεο έρεη μεθηλήζεη έλα κεγαιφπλνν ζρέδην θαηαζθεπήο καξίλσλ κε 15

23 ηελ δεκηνπξγία καξίλαο κε ηερλεηφ λεζί ζηε Λεκεζφ, ζηε Λάξλαθα θαη Πάθν δπλακηθφηεηαο 1000 ζέζεσλ ε θάζε κία, θαζψο θαη κηθξφηεξεο ζηελ Αγία Νάπα (900 ζέζεσλ) θαη ζην Παξαιίκλη (250 ζέζεσλ). Σα ηειεπηαία δέθα ρξφληα ε Κξναηία θαηαζθεχαζε 102 ζχγρξνλεο καξίλεο θαη πξφθεηηαη λα θαηαζθεπάζεη κία κεγαιχηεξε γηα ζθάθε megayachts, δίλνληαο δε κεγάιε βαξχηεηα ζηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο πξνζπαζεί λα αλαδεηρζεί ζε ζεκαληηθφ δηεζλέο θέληξν ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο ζηε Μεζφγεην. Σα πνζνηηθά ζηνηρεία ηεο δήηεζεο ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ είλαη αληηθαηηθά, παξφια απηά εθηηκάηαη φηη ε δήηεζε γηα ζέζεηο ειιηκεληζκνχ ζηε Μεζφγεην πξνζεγγίδεη ηηο 1,5-2,0 εθαη., ελψ ε πθηζηάκελε πξνζθνξά δελ ππεξβαίλεη ηηο ζέζεηο. ε πεξίπνπ ππνινγίδνληαη νη ζέζεηο ειιηκεληζκνχ ζην κεζνγεηαθφ ηκήκα ησλ παξαιίσλ ηεο Γαιιίαο, ζε ηεο Ηηαιίαο, ζε πεξίπνπ ηεο Ηζπαλίαο, ζε ηεο Σνπξθίαο θαη ζε ηεο πξψελ Γηνπγθνζιαβίαο. Γεδνκέλνπ φηη ε πθηζηάκελε δήηεζε ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ είλαη πνιιαπιάζηα ηεο πξνζθνξάο, ν κεγαιχηεξνο φγθνο ηνπξηζηηθψλ πινίσλ ειιηκελίδεηαη ζε ιηκεληθέο εγθαηαζηάζεηο πνπ έρνπλ άιιν πξννξηζκφ (εκπνξηθά ιηκάληα, αιηεπηηθά θαηαθχγηα, παξαδνζηαθά ιηκάληα παξαζαιάζζησλ νηθηζκψλ, ιηκελίζθνη λαπηαζιεηηθψλ νκίισλ θιπ) θαη ζε ζπλζήθεο κεησκέλσλ εμππεξεηήζεσλ ζε ζρέζε µε µηα νξγαλσκέλε καξίλα (Γιακομιτάλες Μ. 2004:47-48). 2. ΙΣΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ζ Διιάδα επξηζθφκελε ζε θνκβηθφ ζεκείν ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, ζην λνηηφηεξν ζεκείν ηεο Δπξψπεο, ήηαλ απφ παιηά ζεκείν ζπλάληεζεο ησλ πνιηηηζκψλ Αλαηνιήο θαη Γχζεο. Υψξα θαη' εμνρήλ λαπηηθή θαη γλσζηή παγθφζκηα γηα ηνλ εκπνξηθφ ηεο ζηφιν, ε Διιάδα μεθίλεζε απφ ηηο αξρέο ηνπ 1960 νπζηαζηηθά λα αλαπηχζζεη ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο. Λφγσ ηεο ζπνπδαίαο λαπηηθήο παξάδνζεο ππήξραλ αξθεηά λαππεγεία πνπ θαηαζθεχαδαλ ζθάθε θπξίσο απφ μχιν. Ζ αλαθάιπςε φκσο λέσλ πιηθψλ θαηαζθεπήο ζθαθψλ, φπσο ην αινπκίλην, ην fiberglass, ην ζηδεξνηζηκέλην, ην πνιπαηζπιέλην θαη ην 16

24 θνπζθσηφ θχηνο, επέηξεςαλ ηελ καδηθή παξαγσγή θαη ηα θαηέζηεζαλ πην αμηφπηζηα, αμηφπινα, κε κεγαιχηεξε εκβέιεηα πιεχζεο θαη απαηηνχλ ιηγφηεξε ζπληήξεζε. Δπίζεο ε ρξήζε ησλ εμσιέκβησλ κεραλψλ, πνπ είλαη πην θζελή, πην ειαθξηά θαη πην ηζρπξή εθηφο ηεο κείσζεο ηνπ θφζηνπο απφθηεζεο ζθάθνπο πξνζέζεζε σθέιηκν ρψξν ζην ζθάθνο αθνχ δελ ηνπνζεηείηαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ. Απνηέιεζκα ηνπ γεγνλφηνο απηνχ ήηαλ ν επαλαζρεδηαζκφο ηνπο κε παξάιιειε αχμεζε ησλ ρψξσλ δηακνλήο θαη ελδηαίηεζεο. Μεγάιε ψζεζε έδσζαλ επίζεο ηα ειιεληθά λαππεγεία ηα νπνία απφ ηηο αξρέο ηνπ 1970 ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ πνιπεζηέξα κε απνηέιεζκα λα κεησζεί ην θφζηνο θαηαζθεπήο θαη λα απινπνηεζεί ε παξαγσγηθή δηαδηθαζία ψζηε λα γίλνληαη πην πξνζηηά ηα ζθάθε. Κχξηνο κνριφο ηεο πξνζπάζεηαο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα ππήξμε ν ΔΟΣ, πνπ πξσηνζηάηεζε ζηε δεκηνπξγία ηεο απαηηνχκελεο ηερληθήο θαη ζεζκηθήο ππνδνκήο. Αξρηθά ζεζπίζηεθαλ θαλνληζηηθέο δηαηάμεηο γηα ηελ εθηέιεζε θπθιηθψλ πεξηεγεηηθψλ πιφσλ κε πινία ηεο γξακκήο θαη' αξρήλ θαη ακηγψο θξνπαδηεξφπινηα ζηε ζπλέρεηα. Δπίζεο ην έηνο 1960, κε θνξέα πινπνίεζεο ηνλ ΔΟΣ, άξρηζε ε θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία ησλ ζηαζκψλ εμππεξέηεζεο θαη αλεθνδηαζκνχ ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ κε θαχζηκα, λεξφ θαη εθφδηα ζε 85 ζεκεία ηεο ρψξαο. Παξάιιεια απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960 μεθίλεζε πξφγξακκα θαηαζθεπήο καξίλσλ, γηα ηελ εμππεξέηεζε ζθαθψλ αλαςπρήο. Έηζη έρνπκε ηε ιεηηνπξγία ηεο καξίλαο Βνπιηαγκέλεο ην 1963 θαη αθνινχζεζαλ νη καξίλεο Εέαο ην 1966, Αξεηζνχο ην 1973, Αιίκνπ, Γνπβηψλ θιπ. Δπίζεο ην 1961 απινπζηεχζεθαλ νη δηαδηθαζίεο θίλεζεο, εηζφδνπ θαη εμφδνπ ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο ζηελ Διιάδα, θαζηεξψζεθε εηδηθφ Γειηίν Κίλεζεο (transit log), θαζψο θαη θίλεηξα γηα αθνξνιφγεηα λαπηηιηαθά είδε θαη θαχζηκα. Ζ πινπνίεζε ησλ αλσηέξσ πξσηνβνπιηψλ ηνπ ΔΟΣ έγηλε ζε ζπλεξγαζία κε ηα ππνπξγεία Δκπνξηθήο λαπηηιίαο θαη νηθνλνκηθψλ θαζψο θαη κε ηνλ ηφηε Βαζηιηθφ Ναπηηθφ φκηιν Διιάδνο, ν νπνίνο ήηαλ θαη ν κφλνο νξγαλσκέλνο λαπηαζιεηηθφο φκηινο ζχκθσλα κε ηηο δηεζλείο πξνδηαγξαθέο πνπ είρε ηελ αλαγθαία ππνδνκή γηα θηινμελία ζθαθψλ αλαςπρήο θαη ηεξνχζε ηα ζηνηρεία θίλεζήο ηνπο ζε φιε ηε ρψξα θαζψο θαη ππεχζπλνο γηα ηελ πξνβνιή ηνπ Διιεληθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο κε αγσληζηηθέο εθδειψζεηο θαη δηεζλείο δηνξγαλψζεηο. 17

25 Ζ Διιάδα είλαη ε πξψηε ρψξα παγθνζκίσο πνπ δεκηνχξγεζε ζεζκηθφ πιαίζην 2 γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ εηαηξεηψλ εθκεηάιιεπζεο ζθαθψλ αλαςπρήο, πνπ έδσζε ψζεζε ζηελ νξγάλσζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ θπθιψκαηνο πνπ αθνξά ζηα ζθάθε αλαςπρήο αθνχ παξείρε θίλεηξα γηα αγνξά επαγγεικαηηθψλ ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ. Σν 1981 εθπνλήζεθε ην ρέδην Δζληθνχ πζηήκαηνο Ληκέλσλ Αλαςπρήο πνπ πξνέβιεπε έλα δίθηπν απφ 34 καξίλεο, 106 ζθάιεο θαη 250 αγθπξνβφιηα κε ζχλνιν ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ , ην νπνίν φκσο δελ εθαξκφζηεθε. Δάλ αθνινπζήζνπκε ηε δηαδξνκή πνπ δηέλπζε ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο ηηο επφκελεο δεθαεηίεο, ζα παξαηεξήζνπκε µηα απμεηηθή ηάζε 3 θαηά ηηο δεθαεηίεο ηνπ 80 θαη 90 κε θάπνηα ζεκαληηθή θαζπζηέξεζε ηελ πεξίνδν Ζ δεθαεηία ηνπ 2000 είρε κελ απμεηηθή ηάζε αιιά κε θάπνηα ζθακπαλεβάζκαηα γηαηί κηα ζεηξά αξλεηηθψλ γεγνλφησλ επεξέαζαλ ην θιίκα, φπσο ην ηξνκνθξαηηθφ ρηχπεκα ηεο 11 εο επηεκβξίνπ ηνπ 2001, ν πφιεκνο ζην Ηξάθ ην 2003 θαη ε νηθνλνκηθή θξίζε ηνπ 2008, µε απνηέιεζκα λα επεξεαζηεί ηφζν ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο, φζν θαη εηδηθφηεξα ην ειιεληθφ yachting. Σν γεγνλφο ησλ Οιπκπηαθψλ αγψλσλ ηνπ 2004 παξφηη αλακελφηαλ λα απνηειέζεη ηελ ηνλσηηθή έλεζε πνπ ρξεηαδφηαλ ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο δελ έθεξε ηα πξνζδνθψκελα απνηειέζκαηα. Ζ ξαγδαία αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ηδηαίηεξα ηε δεθαεηία ηνπ 80 θαη ε κεγάιε αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ηδησηηθψλ θαη επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο, νδήγεζαλ ζηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο ελφο ζχγρξνλνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, πνπ ζα επέιπε ηελ πνιππινθφηεηα, ηελ γξαθεηνθξαηία θαη ηηο ρξνλνβφξεο δηαδηθαζίεο ηνπ κέρξη ηφηε ηζρχνληνο θαζεζηψηνο θαη παξάιιεια ζα επέηξεπε ηελ είζνδν ηδησηηθψλ θεθαιαίσλ ζηνλ ηνκέα ησλ εηδηθψλ ππνδνκψλ ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Έηζη κε λέν λφκν 4 γηα ηελ ρσξνζέηεζε θαη δεκηνπξγία ιηκεληθψλ θαη ρεξζαίσλ εγθαηαζηάζεσλ ειιηκεληζκνχ ζθαθψλ αλαςπρήο, πνπ απνηεινχλ ηελ αλαγθαία ππνδνκή γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ θάζε είδνπο θαη ζηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία θαη κεηψλεηαη ε γξαθεηνθξαηηθή 2 Ν. 438/ ηνηρεία ηεο Γ.Γ.Δ..Τ.Δ. 4 Ν.2160/93 18

26 δηαδηθαζία εγθξίζεσλ. Πξνο επίξξσζε απηνχ ηνπ λφκνπ ην 2004 ςεθίζηεθε ν αλαπηπμηαθφο λφκνο 5 έδσζε λέα θίλεηξα γηα ίδξπζε, εθζπγρξνληζκφ θαη επέθηαζε ησλ καξίλσλ. Δπίζεο κε ηνλ Ν. 2743/99 ν νπνίνο ηξνπνπνηήζεθε κε ηνλ Ν. 3182/03 εληζρχζεθε ε αληαγσληζηηθφηεηα ησλ Διιεληθψλ ηνπξηζηηθψλ πινίσλ, επηρεηξήζεθε ε πξνζέιθπζε πινίσλ ζην Διιεληθφ λενιφγην θαη επηδηψρζεθε ν πεξηνξηζκφο ησλ θαηλνκεληθά επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ ρσξίο φκσο απηά απνηειέζκαηα, ψζηε λα ππάξρεη πην μεθάζαξε πνζνηηθή εηθφλα ησλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ θαη λα κελ ζίγνληαη ηα ζπκθέξνληα ησλ επαγγεικαηηψλ ηνπ θιάδνπ. Ζ Διιάδα ινηπφλ μεθίλεζε κε 25 επαγγεικαηηθά ζθάθε αλαςπρήο θαη έθηαζε ζήκεξα λα έρεη έλαλ απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο θαη λεφηεξνπο παγθνζκίσο ζηφινπο ηνπξηζηηθψλ ηζηηνθφξσλ ζθαθψλ άλεπ πιεξψκαηνο ζχκθσλα κε ην σκαηείν Ηδηνθηεηψλ Σνπξηζηηθψλ Δπαγγεικαηηθψλ θαθψλ Άλεπ Πιεξψκαηνο (ΗΣΔΑΠ). Ζ εθηίκεζε ηεο Έλσζεο Πινηνθηεηψλ Διιεληθψλ θαθψλ Σνπξηζκνχ (ΔΠΔΣ) γηα ηνλ αξηζκφ ησλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ ζήκεξα είλαη φηη απφ ηα πεξίπνπ εγγεγξακκέλα ζθάθε ην 70% αθνξά ζθάθε ρσξίο πιήξσκα θαη ε απαζρφιεζε ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ κε επαγγεικαηηθά ζθάθε αλαςπρήο απαζρνινχληαη άηνκα. 3. ΣΟΙΦΕΙΑ ΓΙΑ ΘΑΛΑΙΕ ΑΥΙΞΕΙ ΚΑΙ ΚΑΣΑΠΛΟΤ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ζ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Διιάδαο θαηαγξάθεη ηηο αθίμεηο ησλ αιινδαπψλ εηζεξρνκέλσλ ηνπξηζηψλ θαη κε βάζε ηα κέζα κεηαθνξάο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ. Απφ ηα ηειεπηαία ζηνηρεία ινηπφλ πνπ ππάξρνπλ ζηελ ΔΤΔ γηα ην 2007, πξνθχπηεη φηη απφ ην ζχλνιν ησλ ηνπξηζηψλ, νη ζαιάζζηεο αθίμεηο κέζσ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ ήηαλ , εθ ησλ νπνίσλ νη αθνξνχζαλ ηνπξίζηεο θξνπαδηεξφπινησλ θαη νη αθίμεηο ηνπξηζηψλ κε άιια ζαιάζζηα κέζα κεηαθνξάο. Απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία πξνθχπηεη φηη νη αιινδαπνί ηνπξίζηεο πνπ αθίρζεζαλ ζηελ Διιάδα απφ ζάιαζζα αληηπξνζσπεχνπλ κεξίδην 12,3% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ αθίμεσλ κε ηνπο ηνπξίζηεο θξνπαδηέξσλ λα θαηέρνπλ ην 6,6% θαη ησλ 5 Ν. 3299/

27 ινηπψλ ζαιαζζίσλ κέζσλ ην 5,7%. (Βιέπε ΠΗΝΑΚΑ 1ηνπ Παξαξηήκαηνο) ηηο αθίμεηο αλά ηνπξηζηηθφ ιηκέλα, ην κεγαιχηεξνο φγθν ηνπξηζηψλ θαηέρνπλ ν ιηκέλαο ηεο Πάηξαο ( ), ηεο Ζγνπκελίηζαο ( ), ηεο Κέξθπξαο ( ) θαη ηεο Ρφδνπ ( ). Αθνινπζνχλ θαηά ζεηξά ν ιηκέλαο Θεζζαινλίθεο (36.723), Διεπζίλαο (9.484), Πεηξαηά (5.167), Ζξαθιείνπ (1.788) θαη νη ππφινηπνη ιηκέλεο (94.227). (Βιέπε ΠΗΝΑΚΑ 2 ηνπ Παξαξηήκαηνο) Δλδηαθέξνλ ζηνηρείν γηα ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο παξνπζηάδνπλ νη θαηάπινη ησλ ζαιακεγψλ ζθαθψλ ζηνπο ειιεληθνχο ιηκέλεο, αθνχ ηα ζθάθε απνηεινχλ ηα κέζα κεηαθνξάο θαη δηακνλήο ησλ ηνπξηζηψλ. Ο θαηάπινπο, πνπ ζεκαίλεη ηελ αγθπξνβνιία θαη παξακνλή ηνπιάρηζηνλ 24 σξψλ ζε ιηκέλα, θαηαγξάθεηαη ελψ ε πξνζέγγηζε ζε ιηκέλα, πνπ ζεκαίλεη ηελ νιηγφσξε παξακνλή ζπλήζσο γηα αλεθνδηαζκφ δελ θαηαγξάθεηαη. Γηαζέζηκα ζηνηρεία γηα ηα κεγέζε απηήο ηεο κνξθήο ηνπξηζκνχ απφ ηελ ΔΤΔ ππάξρνπλ κέρξη θαη ην έηνο Πξέπεη λα ηνληζηεί φκσο φηη, ηα ζηνηρεία δελ δείρλνπλ ζαθή εηθφλα ηελ πξαγκαηηθφηεηαο δηφηη κεγάινο αξηζκφο ζθαθψλ δελ δειψλνπλ θαηάπινπ γηα λα απνθχγνπλ ηελ ρξνλνβφξα γξαθεηνθξαηηθή δηαδηθαζία θαη ηελ πιεξσκή ησλ ηειψλ ειιηκεληζκνχ. Δπίζεο ζε πνιιά κηθξά λεζηά, πνπ είλαη πξννξηζκνί ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο, δελ ππάξρνπλ αξκφδηεο ιηκεληθέο αξρέο ή είλαη ειιηπψο επαλδξσκέλεο, γεγνλφο πνπ επηηείλεη ηελ πιεκκειή θαηαγξαθή ησλ πξαγκαηνπνηεζέλησλ θαηάπισλ. χκθσλα ινηπφλ κε ηα ζηνηρεία ηεο ΔΤΔ ηα ζθάθε αλαςπρήο πνπ θαηέπιεπζαλ ζε Διιεληθνχο ιηκέλεο απφ ην 1998 κέρξη ην 2001 αλά ιηκέλα Διιάδαο απνηππψλεηαη ζηνλ ΠΗΝΑΚΑ 3 ηνπ Παξαξηήκαηνο, κε ην ιηκέλα Πεηξαηά λα θαηέρεη ηα πξσηεία κε αθνινπζνχκελνο απφ ηνλ ιηκέλα ηεο Κσ, Όδξαο, Ρφδνπ, χκεο, Λαπξίνπ θαη Κέξθπξαο. Απφ ηα ζχλνια θαηάπισλ αλά έηνο παξαηεξνχκε κηα ζπλερή αχμεζε κε απνηέιεζκα απφ ην 1998 λα θηάζνπλ ην 2001 ηα Ζ αχμεζε απηή απνηππψλεηαη ζην ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 1 ηνπ Παξαξηήκαηνο. Απφ ην ζχλνιν ησλ ζθαθψλ πνπ θαηέπιεπζαλ ζηνπο ιηκέλεο ηα είλαη ζθάθε κε Διιεληθή ζεκαία θαη ηα κε μέλε. Σν κεγαιχηεξν αξηζκφ ζθαθψλ κε μέλε ζεκαία γηα ην έηνο 2001 έρνπλ θαηά ζεηξά ε Αγγιία 2416, ΖΠΑ 802, Γεξκαλία 564 θαη Σνπξθία 480. Αλαιπηηθά ζηνηρεία ησλ ζθαθψλ αλά έηνο θαη αλά ζεκαία παξέρνληαη ζηνλ ΠΗΝΑΚΑ 4 ηνπ Παξαξηήκαηνο. 20

28 Με βάζε επίζεο ηα ζηνηρεία ηνπ 2001, ην 5% ησλ ζπλνιηθψλ λαπινζπκθψλσλ πξνέξρεηαη απφ Έιιελεο πειάηεο, ην 1 % απφ ΖΠΑ, Καλαδά θαη Απζηξαιία θαη ην 88% απφ επξσπατθέο ρψξεο. ηελ Δπξψπε ε Γεξκαλία παξακέλεη ε κεγαιχηεξε αγνξά µε 24%, αθνινπζνχλ νη θαλδηλαβηθέο Υψξεο µε 14% θαη ε Βξεηαλία µε 12%. 4. ΟΡΙΜΟ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ Απφ ηηο ελλνηνινγηθέο πξνζεγγίζεηο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ θαη ησλ δηαθφξσλ ηχπσλ ηνπ, πνπ αλαθέξζεθαλ ζην πξψην κέξνο, πξνθχπηεη φηη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο επηθξάηεζε λα ιέγεηαη γηψηηλγθ. ηε βηβιηνγξαθία γίλνληαη αλαθνξέο γηα ηνπξηζκφ ησλ yachts (yachting) ηνλ νπνίν αλαθέξνπλ ζαλ κηα κνξθή ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ θαη αθνξά ζην ηαμίδη αλαςπρήο πνπ δηαξθεί πεξηζζφηεξν απφ κία εκέξα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε yacht ή θφηεξν ην νπνίν είλαη έλα ηζηηνθφξν ή κεραλνθίλεην ζθάθνο αλαςπρήο (Συακιανάκες 2000:265). Ζ έλλνηα ηνπ γηψηηλγθ είλαη ηαπηηζκέλε κε ηελ ελνηθίαζε επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο κε ζθνπφ ηελ ηδησηηθή ζαιάζζηα πεξηήγεζε ε νπνία αλαθέξζεθε ζαλ επί κέξνπο δξαζηεξηφηεηα ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζην πξψην κέξνο (Γιακομιτάλες Μ. 2009:147). Ζ έλλνηα φκσο απηή απνθιείεη ηνπο ηνπξίζηεο πνπ θάλνπλ ηνπξηζκφ κε ηδηφθηεην ζθάθνο. Ο φξνο γηψηηλγθ αθνξά ηελ ζαιάζζηα δξαζηεξηφηεηα, θαηά ηελ νπνία ν ηαμηδηψηεο ρξεζηκνπνηεί γηα ιφγνπο αλαςπρήο ζαιακεγφ ζθάθνο (Μσλωνόποσλος Γ., Μοίρα Π., 2005:94). Άξα κπνξνχκε λα πνχκε φηη: Θαιάζζηνο ηνπξηζκόο κε ζθάθε αλαςπρήο είλαη ε εηδηθή κνξθή ηνπξηζκνύ θαηά ηελ νπνία ν ηνπξίζηαο δηαλύεη ην κεγαιύηεξν κέξνο ησλ δηαθνπώλ ηνπ ζηε ζάιαζζα ζε ζθάθνο αλαςπρήο, ηδηόθηεην ή επαγγεικαηηθό, ην νπνίν απνηειεί ην κέζν κεηαθίλεζεο θαη ην ρώξν δηακνλήο θαη αλάπηπμεο πνιιώλ θαη πνηθίισλ δξαζηεξηνηήησλ, επηιέγνληαο ν ίδηνο ην ηαμίδη ηνπ (ηνλ πινπ). O ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί ελαιιαθηηθή κνξθή ηνπξηζκνχ κφλν ππφ φξνπο, νη φξνη απηνί έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ 21

29 χπαξμε εηδηθνχ θηλήηξνπ γηα ηνλ πινπ, πνπ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηε θπζηνιαηξία θαη ην ζαιάζζην πεξηβάιινλ. 5. ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ Πξνθεηκέλνπ λα αλαπηπρζεί ε κνξθή ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο ζε κία πεξηνρή απαηηνχληαη ηνπξηζηηθνί πφξνη. Ο ρψξνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε εμεηάδεηαη απφ δηαθνξεηηθέο νπηηθέο γσλίεο θαη εκπίπηεη είηε ζηελ θαηεγνξία ησλ θπζηθψλ πφξσλ άξα ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ, είηε ζηελ θαηεγνξία ησλ πνιηηηζκηθψλ ρψξσλ άξα ζαλ ηνπίν, είηε ζαλ αλζξσπνγελήο πφξνο άξα δνκεκέλνο ρψξνο ηνπξηζηηθήο ρξήζεο. Δίλαη γεγνλφο αδηακθηζβήηεην φηη ε Διιάδα δελ ππνιείπεηαη θπζηθώλ θαη πνιηηηζκηθώλ πόξσλ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε κνξθή ηνπξηζκνχ. Έρεη κηα γεσθπζηθή ηδηαηηεξφηεηα θαζφηη δηαζέηεη ρηιηφκεηξα αθηέο, 1600 ιηκελίζθνπο θαη φξκνπο, ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα πξνζηαηεπφκελεο ζαιάζζηεο πεξηνρέο θαη πνιιά λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα (427 λεζηά θαη 3000 βξαρνλεζίδεο) εθ ησλ νπνίσλ αξθεηά είλαη γλσζηά παγθνζκίσο. Γελ είλαη ηπραίνη νη ζπλεηξκνί πνπ θάλεη θάπνηνο φηαλ αθνχεη γηα ηελ Διιάδα (αξραίνη πνιηηηζκνί, ζάιαζζα, λεζηά) ή γηα ηα ηνπία ηεο, πρ γηα ηα Κπθιαδίηηθα λεζηά (άζπξα ζπίηηα κε κπιε παξαζπξφθπιια) ή γηα ηε αληνξίλε (ην θαιχηεξν ειηνβαζίιεκα) θαη γηα πνιιά άιια ην θαζέλα κε ην ηδηαίηεξν ηνπηθφ ρξψκα ηνπ. Δίλαη ε κνλαδηθή ρψξα ηνπ θφζκνπ πνπ δηαζέηεη πνιιά λεζηά ζε κηθξέο απνζηάζεηο απφ ηε ζηεξηά αιιά θαη κεηαμχ ηνπο. Τπάξρνπλ πάξα πνιιέο θαη έληνλεο ελαιιαγέο ηνπίνπ απφ θαηαπξάζηλα λεζηά κέρξη εθαηζηηνγελή, απφθξεκλεο απνκνλσκέλεο άγξηαο νκνξθηάο παξαιίεο κέρξη απέξαληεο ακκνπδηέο, ήζπρα κέξε κέρξη θνζκνπνιίηηθνπο πφινπο έιμεο δηεζλνχο ηδεη ζεη, κέξε πνπ ζπλδπάδνπλ ηελ πνιηηηζηηθή παξάδνζε αιιά θαη έληνλε λπρηεξηλή δσή. Δπίζεο έρεη ηνλ ππέξνρν ήιην θαη ην απέξαλην γαιάδην, αλέκνπο ηδαληθνχο γηα ηελ απφιαπζε ηεο ηζηηνπινΐαο, αιιά θαη πεξηνρέο γη απηνχο πνπ πξνηηκάλε ηα ήζπρα λεξά. Σα πςειά πνζνζηά ειηνθάλεηαο, ην ελδηαθέξνλ θαη ελαιιαζζφκελν ηνπίν ηεο ν ηζηνξηθφο θαη πνιηηηζηηθφο πινχηνο ηεο, 22

30 ην ήπην θιίκα, ηα πςειά πνζνζηά ειηνθάλεηαο, πξνζδίδνπλ έλα ζαθέο θαη αλακθηζβήηεην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο, ηνπνζεηψληαο ηελ ζε έλαλ απφ ηνπο πην δεκνθηιείο πξννξηζκνχο ζηε Μεζφγεην. Οη αλζξσπνγελείο πόξνη ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο αθνξνχλ ζηνπο θαηαζθεπαζκέλνπο ρψξνπο νη νπνίνη πξννξίδνληαη γηα ρξήζε απφ ηνπο ηνπξίζηεο απηήο ηεο κνξθήο ηνπξηζκνχ. Δλ πξνθεηκέλσ πξφθεηηαη γηα ηνπο ηνπξηζηηθνύο ιηκέλεο κε ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπο θαη ηα ζθάθε αλαςπρήο. ηνπο ηνπξηζηηθνχο ιηκέλεο ππάγνληαη νη καξίλεο, ηα αγθπξνβφιηα, ηα θαηαθχγηα ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ θαη νη μελνδνρεηαθνί ιηκέλεο πνπ παξέρνπλ αζθαιή ειιηκεληζκφ θαη αλεθνδηαζκφ ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο, θαζψο θαη πιήζνο άιισλ παξειθφκελσλ ππεξεζηψλ (ηερληθψλ, ππνδνρήο θαη θηινμελίαο), ε πνηθηιία θαη ε αξηηφηεηα ησλ νπνίσλ εμαξηάηαη απφ ην θαηά πφζν είλαη νξγαλσκέλνο ν ιηκέλαο. Σα έξγα απηά, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα κέζα λαπηηιίαο, δειαδή ηα ζθάθε θαη ηνπο ζαιάζζηνπο πιφεο θαζηζηνχλ ηθαλή ηελ πξνζθνξά ελφο μερσξηζηνχ ηξφπνπ αλαςπρήο, κε απψηεξν ζθνπφ ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ηνπξηζηψλ εθείλσλ, πνπ επηιέγνπλ ηε ζπγθεθξηκέλε κνξθή ηνπξηζκνχ. Σα ζθάθε αλαςπρήο είλαη ηα κέζα κεηαθίλεζεο θαη δηακνλήο ζηε κνξθή απηή ηνπ ηνπξηζκνχ, αθνχ παξέρνπλ ζηνπο ηνπξίζηεο ππεξεζίεο θαηαιχκαηνο θαη εζηίαζεο. Δπίζεο απνηεινχλ ηε βάζε φπνπ αλαπηχζζνληαη πνιιέο θαη πνηθίιεο δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο φπσο ε ειηνζεξαπεία πάλσ ζην ζθάθνο, ε εξαζηηερληθή αιηεία, ε θαηάδπζε, ε παξαηήξεζε ζαιάζζησλ ζειαζηηθψλ, ην ζαιάζζην ζθη θαη ε πεξηήγεζε, ην θνιχκπη ζε απνκνλσκέλνπο φξκνπο θαζφηη παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα κε ηα ζθάθε λα πξνζεγγίδνπλ αθηέο νη νπνίεο είλαη δπζπξφζηηεο απφ ηελ μεξά. Ζ δήηεζε ζθαθψλ εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηελ ηθαλφηεηα θαη ηελ ειηθηαθή ζχλζεζε ησλ ελδηαθεξνκέλσλ θαζψο θαη απφ ην εηζφδεκα πνπ δηαζέηνπλ γηα αγνξά ή λαχισζε. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα δνζεί ηδηαίηεξε έκθαζε ζην θαζεζηψο αζθάιηζεο ηνπ ζθάθνπο. Ζ θαηαθφξπθε άλνδνο ηεο ηζηηνπινΐαο ζηε δεθαεηία ηνπ '80 νδήγεζε ζε παξάιιειε άλνδν ηελ πνξεία ηνπ επαγγεικαηηθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο. Ζ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηνλ επαίζζεην απηφλ ρψξν απαηηεί πςειή θεθαιαηαθή ππνδνκή θαη θπξίσο επαξθή πιηθνηερληθή ππνδνκή, πνπ εζηηάδεηαη ζηε δεκηνπξγία ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ θαη ρεξζαίσλ εγθαηαζηάζεσλ, θαζψο θαη ζηελ παξνρή πςειήο πνηφηεηαο 23

31 ππεξεζηψλ (θξαηηθψλ ή ηδησηηθψλ). Γχν θαηεγνξίεο ηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο πξνθχπηνπλ απφ ηελ δηάθξηζε ησλ πινίσλ ζε ηδησηηθά θαη επαγγεικαηηθά. Δάλ ην ζθάθνο είλαη ηδησηηθφ πξφθεηηαη γηα ηνπξηζκό κε ηδησηηθό ζθάθνο αλαςπρήο, ν ηδηνθηήηεο ηνπ ζθάθνπο κφλνο ή κε άιια άηνκα πξαγκαηνπνηεί ηνπξηζκφ θαη εθφζνλ θαηέρεη δίπισκα πινήγεζεο, πξαθηηθά δε ρξεηάδεηαη λα ππάξρεη δεχηεξν άηνκν µε δίπισκα πάλσ ζην ζθάθνο. Δάλ ην ζθάθνο είλαη επαγγεικαηηθφ πξφθεηηαη γηα ηνπξηζκό κε επαγγεικαηηθό ζθάθνο αλαςπρήο νπφηε ηα άηνκα πνπ ζέινπλ λα θάλνπλ ηνπξηζκφ λαπιψλνπλ ην ζθάθνο ηεο αξεζθείαο ηνπο κε πιήξσκα ή ρσξίο πιήξσκα. ηελ πεξίπησζε λαχισζεο ρσξίο πιήξσκα έλα κέινο ηεο νκάδαο ζα πξέπεη λα έρεη δίπισκα πινήγεζεο ηνπ αληίζηνηρνπ ζθάθνπο θαη έλα δεχηεξν λα έρεη γλψζεηο λαπζηπινΐαο. Ζ ρξήζε επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ πξνυπνζέηεη πνιιέο παξαπιήζηεο ππεξεζίεο νη νπνίεο ηα ππνζηεξίδνπλ, γηα ηνλ ιφγν απηφ ηδξχζεθαλ εηδηθά γξαθεία λαύισζεο απφ επαγγεικαηίεο νη νπνίνη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ρψξν θαη παξέρνπλ εθηφο ηεο λαχισζεο, πξνγξάκκαηα πιφσλ, ππεξεζίεο ζπληήξεζεο, επηζθεπήο θαη αλεθνδηαζκνχ ζθαθψλ, θαζψο θαη ηξνθνδνζίαο θαη επηζηηηζκνχ. Δηδηθφηεξα ζηε λαχισζε κεγάισλ ζθαθψλ κε πιήξσκα παξέρνληαη ππεξεζίεο πςεινχ επηπέδνπ, θαζφηη ιεηηνπξγνχλ ζαλ κηθξά πισηά μελνδνρεία πνιπηειείαο, πνπ ηθαλνπνηνχλ φιεο ηηο απαηηήζεηο (γαζηξηκαξγηθέο, αζιεηηθέο θ.ά.). Παξάιιεια ηδξχζεθαλ εηδηθεπκέλα γξαθεία κεζηηψλ θαη εθηηκεηψλ ζθαθψλ αλαςπρήο θαζψο θαη αζθαιηζηηθέο εηαηξείεο εηδηθεπκέλεο γηα ζθάθε. Υαξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηεο κνξθήο απηήο ηνπξηζκνχ είλαη ε απηνδπλακία ηεο αλαςπρήο ζην βαζκφ πνπ νη ηνπξίζηεο πνπ βξίζθνληαη ζην ζθάθνο επηιέγνπλ ηνλ πινπ πνπ ζα αθνινπζήζνπλ, ηνλ ρψξν ησλ δξαζηεξηνηήησλ αλαςπρήο θαη ηνλ ρξφλν πνπ ζα κείλνπλ ζην θάζε κέξνο. (Μσλωνόποσλος Γ., Μοίρα Π., 2005:94). Ζ απόιπηε αίζζεζε ειεπζεξίαο, πνπ αηζζάλνληαη φζνη επηιέγνπλ σο ηξφπν δηαθνπψλ ηελ κνξθή απηή ηνπξηζκνχ, είλαη «εθ ησλ σλ νπθ άλεπ» ησλ πιενλεθηεκάησλ ηεο. Έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα νξγαλψλνπλ νη ίδηνη ην πξφγξακκά ηνπο θαη λα ην αιιάδνπλ κε βάζε ηηο πξνζσπηθέο ηνπο αλάγθεο θαη επηζπκίεο. Σνπο παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα λα επηζθέπηνληαη ηνπία κε ηδηαίηεξε θπζηθή νκνξθηά, ζηα νπνία ε πξνζέγγηζε δε ζα κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηεζεί κε άιιν ηξφπν, αιιά ην πην 24

32 ζεκαληηθφ φισλ είλαη πσο ε επίζθεςε ζηα αμηνζέαηα πξαγκαηνπνηείηαη φηαλ νη ίδηνη νη επηβάηεο ην επηζπκνχλ θαη γηα φζν ρξνληθφ δηάζηεκα ην επηζπκνχλ ρσξίο ην άγρνο ησλ θαζνξηζκέλσλ δξνκνινγίσλ ή ηεο εχξεζεο θαηαιχκαηνο. Ζ επρέξεηα επηινγήο πξννξηζκψλ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εμεξεχλεζεο λέσλ εηδπιιηαθψλ αθηψλ, γξαθηθψλ ιηκελίζθσλ θαη κηθξψλ λεζηψλ αθνχ δελ ππάξρεη άιινο ηξφπνο πξφζβαζεο. Τπάξρνπλ δχν θαηεγνξίεο ηνπξηζηψλ πνπ επηιέγεη ηνλ ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα. ηελ πξψηε θαηεγνξία αλήθνπλ νη ηνπξίζηεο πνπ θάλνπλ ηνπξηζκό κε ηδηόθηεην ζθάθνο αλαςπρήο, νη νπνίνη ην έρνπλ αγνξάζεη γηα ηδία ρξήζε θαη ην ζεσξνχλ θηλεηφ ζπίηη ησλ δηαθνπψλ ηνπο, γηαηί είλαη ιάηξεηο ηεο ζαιάζζηαο πεξηπέηεηαο, γηαηί ηνπο αξέζεη ε ειεπζεξία θίλεζεο θαη ε ζπλερήο αιιαγή πξννξηζκψλ. Δηδηθφηεξα νη ηδηνθηήηεο ηζηηνθφξνπ ζθάθνπο δηαπλένληαη θαη απφ έλα αζιεηηθφ πλεχκα, ζπλήζσο ε ηζηηνπινΐα είλαη ην ρφκπη ηνπο. Ζ δεχηεξε αθνξά ηνπο ελνηθηαζηέο ζθαθώλ νη νπνίνη, εθφζνλ είλαη θάηνρνη δηπιψκαηνο πινήγεζεο ηα θίλεηξά ηνπο αλήθνπλ ζ απηψλ ηεο πξψηεο θαηεγνξίαο, εθφζνλ φκσο ελνηθηάδνπλ επαλδξσκέλν ζθάθνο είλαη πεξηζηαζηαθνί ηνπξίζηεο ζθαθψλ αλαςπρήο. ε πεξίπησζε πνπ είλαη ηνπξίζηεο πξνγξακκάησλ ηνπξηζκνχ θαη εθπαίδεπζεο ηζηηνπινΐαο, πνπ νξγαλψλνπλ λαπινκεζηηηθέο εηαηξείεο ή λαπηηθνί φκηινη απηνί είλαη ελ δπλάκεη ιάηξεηο απηήο ηεο κνξθήο ηνπξηζκνχ. Σν θνηλφ πνπ επηιέγεη ηνλ ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα απνηειείηαη θπξίσο απφ άηνκα ηα νπνία είλαη αιινδαπνί. Σν θνηλφ απηφ είλαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπ επθαηάζηαηνη πνιίηεο ηεο ρώξαο ηνπο, πνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα μεθχγνπλ απφ ηνλ νξγαλσκέλν ηνπξηζκφ ησλ γθξνππ, ηα νπνία έρνπλ πξνθαζνξηζκέλν πξφγξακκα γηα ηα κέξε πνπ ζα επηζθεθζνχλ, ηα μελνδνρεία πνπ ζα θαηαιχζνπλ θαη ηνπο ηφπνπο πνπ ζα δηαζθεδάζνπλ. Ο πειάηεο ησλ ππεξεζηψλ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο είλαη, θαηά θαλφλα, αλεμάξηεηνο θαη απαηηεηηθόο. Θέιεη λα επηιέγεη µφλνο ηνπ ηνλ ηξφπν µε ηνλ νπνίν ζα πεξάζεη ηηο δηαθνπέο ηνπ, γεγνλφο πνπ πξνυπνζέηεη ζρεηηθή νηθνλνκηθή επρέξεηα. Με ηελ επηζηξνθή ζηελ παηξίδα κεηά ην ηέινο ησλ δηαθνπψλ γίλεηαη θήξπθαο ηεο νκνξθηάο ησλ ηνπνζεζηψλ πνπ επηζθέθζεθε. Έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ απφ εθείλνπο πνπ λαπιψλνπλ ηα ζθάθε αλαςπρήο είλαη άλζξσπνη ηνπ πλεύκαηνο - φπσο ζπγγξαθείο θαη δεκνζηνγξάθνη - πνπ εθθξάδνπλ ζε βηβιία, εθεκεξίδεο θαη πεξηνδηθά ηηο ηαμηδησηηθέο ηνπο εληππψζεηο. Σν γεγνλφο δε φηη νη 25

33 πεξηγξαθέο ηνπο δελ εμππεξεηνχλ νηθνλνκηθέο ή πνιηηηθέο ζθνπηκφηεηεο θαζηζηά ηε γλψκε ηνπο ηδηαίηεξα αληηθεηκεληθή. Με απηφλ ηνλ ηξφπν πξνζθέξνπλ ηεξάζηηεο ππεξεζίεο ζηε δηαθήκηζε ηεο ρψξαο ζηελ νπνία πέξαζαλ ηηο δηαθνπέο ηνπο, βνεζψληαο ζηελ πεξαηηέξσ ηνπξηζηηθή ηεο αλάπηπμε. Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο απεπζχλεηαη ζε πειάηεο ζρεηηθά πςεινύ θνηλσληθνύ θαη νηθνλνκηθνύ επηπέδνπ, πνπ δξνπλ θαη σο δηακνξθσηέο γλψκεο (opinion leaders) ζηελ ρψξα ηνπο, αλάινγα βέβαηα κε ηελ άπνςε πνπ έρνπλ απνθνκίζεη απφ ηε ρψξα καο θαηά ηε δηάξθεηα παξακνλήο ηνπο. Δπίζεο απεπζχλεηαη ζε πειάηεο πεξηβαιινληηθά επαηζζεηνπνηεκέλνπο θαη θνηλσληθά πξνεγκέλνπο κε ζαθή πιενλεθηήκαηα γηα ηελ ρψξα, αθνχ ζαλ ηνπξίζηεο επηβαξχλνπλ ζαθψο ιηγφηεξν ην πεξηβάιινλ θαη ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο. Ζ κνξθή απηή ηνπξηζκνχ έρεη πςειή ζπλαιιαγκαηηθή θαη νηθνλνκηθή αληαπνδνηηθόηεηα. Σν ζθάθνο έρεη πνιχ αθξηβφηεξν θφζηνο ελνηθίαζεο απφ ηα δσκάηηα ζε μελνδνρεία, ρξεζηκνπνηνχληαη ζπλήζσο αληί γηα πηήζεηο charter Διιεληθέο αεξνπνξηθέο εηαηξείεο, θαη ε κέζε δαπάλε γηα θαγεηφ, αγνξέο θαη δηαζθέδαζε είλαη εμαηξεηηθά απμεκέλε. Ζ αγνξά ζηελ νπνία απεπζχλεηαη ραξαθηεξίδεηαη ζε γεληθέο γξακκέο απφ πςειή εηζνδεκαηηθή ζηάζκε θαη ε δήηεζε πξντφληνο θαίλεηαη λα παξνπζηάδεη δηεζλψο ζεκαληηθή αχμεζε. Γελ είλαη ηπραίν πσο ε λαχισζε ζθαθψλ αλαςπρήο, θάζε είδνπο, ζεσξείηαη ε πην παξαγσγηθή θαη ζπλαιιαγκαηνθφξα δξαζηεξηφηεηα ηνπ Θαιάζζηνπ Σνπξηζκνχ (Ηγοσμενάκες Ν., Κραβαρίτες Κ., Λύτρας Π., 1999:122). Σέινο, ζεκαληηθφ είλαη λα αλαθεξζεί πσο ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ν κύζνο γηα ην πςειό θόζηνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο κνξθήο ηνπξηζκνχ θαηαξξίπηεηαη, αθνχ ζπλήζσο ε εθκίζζσζε ζθαθψλ πξαγκαηνπνηείηαη απφ νκάδα ηνπξηζηψλ, κε απνηέιεζκα ην θφζηνο λα δηακνηξάδεηαη αθνχ ραξαθηεξίδεηαη φπσο πξναλαθέξζεθε απφ ηε ρξήζε ζθαθψλ αλαςπρήο, ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ ζαλ κέζα δηακνλήο, εζηίαζεο, κεηαθνξάο θαη αλαςπρήο. 26

34 6. ΣΟΤΡΙΣΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕ Έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο αλζξσπνγελείο πφξνπο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο δειαδή ηνπο θαηαζθεπαζκέλνπο ρψξνπο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε απφ ηνπο ηνπξίζηεο θαη ηα ζθάθε είλαη νη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο νη νπνίνη αλήθνπλ ζην επξχηεξν ρέδην Δζληθνχ πζηήκαηνο Ληκέλσλ Αλαςπρήο (ΔΤΛΑ). Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηε δεκηνπξγία ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα θάζε κνξθήο είλαη ε ζπκβαηφηεηα µε ηνλ επξχηεξν ρσξνηαμηθφ ζρεδηαζκφ, ε ελαξκφληζε µε ην θπζηθφ θαη αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ ζε ζσζηή θιίκαθα, ε πνιηηηζηηθή θαη πεξηβαιινληηθή πξνζηαζία, ε πξνζπειαζηκφηεηα (π.ρ. χπαξμε αεξνδξνκίνπ, ζχλδεζε κε κέζα καδηθήο κεηαθνξάο), ην νηθνλνκηθφ πξνθίι ηεο πεξηνρήο, θαη ε απνδνρή ηνπ έξγνπ απφ ηνπο ηνπηθνχο θνξείο. «Σνπξηζηηθφο ιηκέλαο ζθαθψλ αλαςπρήο 6 είλαη ν ρεξζαίνο θαη ζαιάζζηνο ρψξνο πνπ πξννξίδεηαη θαηά θχξην ιφγν, γηα ηελ εμππεξέηεζε ζθαθψλ αλαςπρήο, είηε γηα αγθπξνβφιεκα, είηε γηα καθξνρξφληα ή παξνδηθή ρεξζαία ελαπφζεζε, είηε γηα εμππεξέηεζε ησλ δηεξρνκέλσλ ζθαθψλ». Γηα λα νξηνζεηεζεί ε δψλε 7 ηνπ ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα πξέπεη λα νξηζηεί ε ρεξζαία θαη ε ζαιάζζηα δψλε. Ζ ρεξζαία δώλε απνηειείηαη απφ ηνλ αηγηαιφ θαη ηνπο ζπλερφκελνπο ρψξνπο φπνπ βξίζθνληαη νη απαξαίηεηεο πξνζρψζεηο ηνπ ζαιάζζηνπ ρψξνπ, ηα ιηκεληθά έξγα, νη δηακνξθψζεηο ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ (παξάιηνπ θαη ρεξζαίνπ) γηα ελαπφζεζε, ζπληήξεζε θαη επηζθεπή ζθαθψλ αλαςπρήο, θαζψο θαη νη πάζεο θχζεσο θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο γηα δξαζηεξηφηεηεο ππνζηήξημεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα, ηνπξηζηηθήο αμηνπνίεζεο, εθκεηάιιεπζήο ηνπ θαη ππνζηήξημεο ησλ ζπλαθψλ θαη ινηπψλ εκπνξηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο αλέγεξζεο θαηνηθηψλ γηα καθξνρξφληα εθκεηάιιεπζε. Ζ ζαιάζζηα δώλε ηνπ ιηκέλα πεξηιακβάλεη ηηο ιηκελνιεθάλεο θαη ηνπο δηαχινπο πνπ νξίδνληαη απφ ηα εμσηεξηθά (κφινπο, θπκαηνζξαχζηεο) θαη εζσηεξηθά ιηκεληθά έξγα (θξεπίδεο, φξηα επηρσκαηψζεσλ) ή ηαπηίδεηαη κε ζαιάζζηνπο πξνθπιαγκέλνπο 6 Παξ. 1, άξ. 29 ηνπ Ν.2160/93 7 Παξ. 2, 4 θαη 5 ηνπ άξ. 29 ηνπ Ν.2160/93 27

35 φξκνπο. Ζ ζαιάζζηα δψλε ηνπ ιηκέλα δελ κπνξεί λα επεθηαζεί ζε απφζηαζε κεγαιχηεξε ησλ 500 κέηξσλ απφ ηα φξηα ηεο ρεξζαίαο δψλεο πξνο ηελ αλνηρηή ζάιαζζα. Ζ έθηαζε απηή νξίδεηαη απφ έλα λνεηφ ηφμν θχθινπ πνπ γξάθεηαη κε θέληξα ηα άθξα ηεο ρεξζαίαο δψλεο θαη αθηίλα 500 κέηξσλ. Δληνχηνηο, εάλ ε πξν αηγηαινχ ζαιάζζηα δψλε είλαη αβαζήο, επηηξέπεηαη ε επέθηαζή ηεο θαη πέξα απφ ηε γξακκή ησλ 500 κέηξσλ, κέρξη λα ζπλαληήζεη ζάιαζζα βάζνπο 10 κέηξσλ. Πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε αζθάιεηα θαη ε ηάμε ζηε δψλε ηνπ ιηκέλα επηηξέπεηαη ε πεξίθξαμε κέξνπο ή θαη φιεο ηεο ρεξζαίαο δψλεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα. Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο νξίδεηαη ν θνξέαο δηαρείξηζεο ηνπξηζηηθνύ ιηκέλα 8 πνπ είλαη ην θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν δεκφζηνπ ή ηδησηηθνχ δηθαίνπ, πνπ έρεη αλαιάβεη κε ζχκβαζε κε ην Γεκφζην ηελ θαηαζθεπή, ιεηηνπξγία θαη εθκεηάιιεπζή ηνπ. Ο θνξέαο δηαρείξηζεο δηθαηνχηαη λα παξαρσξεί δηαξθή ή πνιπεηή ελνρηθά δηθαηψκαηα είηε ζε ζθάθε αλαςπρήο, πνπ ειιηκελίδνληαη εληφο ηεο δψλεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα είηε ζε ηξίηνπο, πνπ αλαιακβάλνπλ ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηεο ρεξζαίαο δψλεο (ηδίσο κίζζσζε ή εθκεηάιιεπζε εζηηαηνξίνπ, κπαξ, ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ, νηθηψλ, δηακεξηζκάησλ, ζηαζκνχ αλεθνδηαζκνχ). Δπίζεο, δηθαηνχηαη λα παξαρσξεί ηα πην πάλσ δηθαηψκαηα γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα, πνπ ηζρχεη ε παξαρψξεζε πξνο ην θνξέα δηαρείξηζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα, κε ην ζχζηεκα ηεο ρξνλνκεξηζηηθήο κίζζσζεο. Ζ δηνίθεζε, δηαρείξηζε, εθκεηάιιεπζε θαζψο θαη ν έιεγρνο ησλ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ, αλήθνπλ ζην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ θαη Σνπξηζκνχ, ελψ νη ζρεηηθέο αξκνδηφηεηεο αλαηίζεληαη ζηε Γξακκαηεία ηήξημεο Σνπξηζηηθψλ Ληκέλσλ (Γ..Σ.Λ.) θαη ζηε Γηεχζπλζε Σνπξηζηηθψλ Ληκέλσλ ηνπ Δ.Ο.Σ.. Σνπξηζηηθνί ιηκέλεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ κε πξσηνβνπιία ηεο Γ..Σ.Λ. (9κειήο επηηξνπή απφ εθπξνζψπνπο πέληε ζπλαξκφδησλ ππνπξγείσλ) ή θαη νπνηνδήπνηε θπζηθνχ ή λνκηθνχ πξνζψπνπ, ηδησηηθνχ ή δεκνζίνπ δηθαίνπ, εθφζνλ πιεξνχληαη νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ην νηθνλνκηθφ ππφβαζξν ηεο πεξηνρήο, ηε ζπκβαηφηεηα κε ηνλ επξχηεξν ρσξνηαμηθφ ζρεδηαζκφ θιπ. Σν θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν πξέπεη λα ηπγράλεη θχξηνο ή επηθαξπσηήο ηνπ παξάθηηνπ αθηλήηνπ, κπξνζηά απφ ην νπνίν ελδηαθέξεηαη λα ρσξνζεηήζεη θαη λα θαηαζθεπάζεη ηνπξηζηηθφ 8 Παξ.3 άξ. 29 ηνπ Ν.2160/93 28

36 ιηκέλα. Γηα ηε ρσξνζέηεζε θαη δεκηνπξγία ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα, απαηηείηαη λα ππνβιεζνχλ ζηε Γ..Σ.Λ. απφ ηνλ ελδηαθεξφκελν, δηάθνξα δηθαηνινγεηηθά θαζψο επίζεο θαη ηνπνγξαθηθφ δηάγξακκα 9. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ 10 γίλεηαη κε βάζε ην θπζηθφ ρψξν ηηο εγθαηαζηάζεηο θαη ηηο παξνρέο ππεξεζηψλ, ηελ άδεηα ηνπο δε εθδίδεη ε Γηεχζπλζε Σνπξηζηηθψλ Ληκέλσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ θαη Σνπξηζκνχ: Μαξίλεο: είλαη ε πιεξέζηεξε κνξθή ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ θαζφηη ζε απηέο ππάξρεη ε δπλαηφηεηα θαηαζθεπήο φισλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα ηελ πιεξέζηεξε εμππεξέηεζε ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο φπσο ρψξνη επηζθεπψλ, εζηηαηφξηα, θαηαζηήκαηα, αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο θιπ., Καηαθύγηα ηνπξηζηηθώλ ζθαθώλ: δεκηνπξγνχληαη εληφο ιηκέλσλ ή πξνζηαηεπκέλσλ φξκσλ, φπνπ παξέρνληαη, θαη ειάρηζηνλ, νη παξνρέο θαη εμππεξεηήζεηο χδαηνο, ξεχκαηνο, θνηλφρξεζηνπ ηειεθψλνπ, παξνρήο θαπζίκσλ, πεξηζπιινγήο θαηαινίπσλ, απνξξηκκάησλ, ππξφζβεζεο θαη ελδηαηηήζεσο πγηεηλήο 11. Εώλεο αγθπξνβνιίσλ: βξίζθνληαη κέζα ζε πξνζηαηεπφκελνπο φξκνπο θαη έρνπλ πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο εμππεξέηεζεο θαη ππνδνκψλ πξνθεηκέλνπ λα κελ αιινησζεί ην πεξηβάιινλ, ελψ ε εθκεηάιιεπζε ηνπ φξκνπ γίλεηαη κε παξαρψξεζε ρξήζεο απφ ην Διιεληθφ Γεκφζην ζην νπνίν θαη αλήθεη, Ληκέλεο μελνδνρεηαθώλ κνλάδσλ: βξίζθνληαη κπξνζηά ζε μελνδνρεηαθά ζπγθξνηήκαηα άλσ ησλ 200 δσκαηίσλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ηνπο θαη κε ηελ πξνυπφζεζε φηη δελ ιεηηνπξγεί άιινο ιηκέλαο ζθαθψλ αλαςπρήο ζε αθηίλα ελφο ρηιηνκέηξνπ. Ζ δπλακηθφηεηα ειιηκεληζκνχ ζθαθψλ δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην 10% ηνπ αξηζκνχ ησλ δσκαηίσλ ηεο μελνδνρεηαθήο κνλάδαο ΦΨΡΟΘΕΣΗΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΕΝ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕ ηελ Διιάδα ζχκθσλα κε ηε Γηεχζπλζε Σνπξηζηηθψλ Ληκέλσλ ηνπ ΔΟΣ ππάξρνπλ 9 Άξ. 30 ηνπ Ν.2160/93 10 Άξ. 29, 34 θαη 35 ηνπ Ν. 2160/93 11 Αληηθαηαζηάζεθε κε ηελ παξ.7, άξ.27 ηνπ Ν.2636/98 29

37 141 ζπλνιηθά ρσξνζεηεκέλνη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο φισλ ησλ θαηεγνξηψλ. Απφ απηνχο 52 είλαη καξίλεο, 78 είλαη θαηαθχγηα ή αγθπξνβφιηα ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ θαη 11 είλαη νη μελνδνρεηαθνί ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο. Ζ δπλακηθόηεηα ζε ζέζεηο ειιηκεληζκνύ πνπ αληηζηνηρνύλ ζηνπο 141 ρσξνζεηεκέλνπο ηνπξηζηηθνύο ιηκέλεο είλαη ζπλνιηθά εθ ησλ νπνίσλ νη αληηζηνηρνχλ ζηηο καξίλεο, ζηα θαηαθχγηα ή αγθπξνβφιηα θαη 305 ζηνπο μελνδνρεηαθνχο ηνπξηζηηθνχο ιηκέλεο. (Βιέπε ΠΗΝΑΚΑ 5 ηνπ Παξαξηήκαηνο) Οη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο φκσο πνπ βξίζθνληαη ζε ιεηηνπξγία είλαη 55, εθ ησλ νπνίσλ νη 22 είλαη καξίλεο, 26 είλαη θαηαθχγηα ή αγθπξνβφιηα θαη 7 είλαη νη μελνδνρεηαθνί ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο. Ζ δπλακηθόηεηα ζε ζέζεηο ειιηκεληζκνύ πνπ αληηζηνηρνύλ ζηνπο 55 ελ ιεηηνπξγία ηνπξηζηηθνύο ιηκέλεο είλαη ζπλνιηθά εθ ησλ νπνίσλ νη αληηζηνηρνχλ ζηηο καξίλεο, ζηα θαηαθχγηα ή αγθπξνβφιηα θαη 198 ζηνπο μελνδνρεηαθνχο ηνπξηζηηθνχο ιηκέλεο. (ICAP, 2009:i) (Βιέπε ΠΗΝΑΚΑ 6 ηνπ Παξαξηήκαηνο) 6.2. ΟΙ ΜΑΡΙΝΕ Ζ θπζηθή ζέζε ηνπ ιηκαληνχ, ην βάζνο ηνπ, ην είδνο ηνπ βπζνχ, νη επαξθείο ρψξνη γηα ειηγκνχο, ην επαξθέο κήθνο θξεπηδψκαηνο θαη ε ππνδνκή γηα ηαπηφρξνλε θαη αζθαιή πξφζδεζε ζε θαιά εμνπιηζκέλεο ζέζεηο πξπκλνδέηεζεο θαη παξαβνιήο φισλ ησλ ηχπσλ ζθαθψλ αλαςπρήο πξνζδίδνπλ ζε κηα καξίλα φια ηα ερέγγπα ψζηε λα πξνζθέξεη αζθαιή ειιηκεληζκφ. (Γιακομιτάλες Μ. 2009:172) Οη καξίλεο απνηεινχλ ηελ πην άξηηα νξγαλσκέλε θαηεγνξία ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ θαη αλαθνξηθά κε ηηο εγθαηαζηάζεηο, απηέο πνπ θαη' ειάρηζην νξίδνληαη απφ ην λφκν είλαη 12 : 1. Δγθαηαζηάζεηο γηα ηε δηνίθεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηνπ ιηκεληθνχ ζηαζκνχ, ηεισλείνπ θαη άιισλ ζπλαθψλ αξρψλ. 2. Θέζεηο πξφζδεζεο ζθαθψλ ηνπ ιηκεληθνχ ζψκαηνο θαη άιισλ αξρψλ. 3. Ηαηξείν. 4. ηαζκφ αλεθνδηαζκνχ ζθαθψλ. 12 Παξ. 5α άξ. 31 ηνπ Ν.2160/93 30

38 5. Δγθαηαζηάζεηο ηερληθήο εμππεξέηεζεο ζθαθψλ. 6. Γίθηπν παξνρήο λεξνχ θαη ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. 7. Παξνρέο ηειεθσληθψλ γξακκψλ. 8. Δγθαηαζηάζεηο ππνδνρήο ιπκάησλ θαη επεμεξγαζίαο απηψλ. 9. Υψξνπο ζηάζκεπζεο απηνθηλήησλ θαη ξπκνπιθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο. 10. πγθξνηήκαηα απνρσξεηεξίσλ θαη ληνπο. 11. πζηήκαηα αζθάιεηαο ηεο δψλεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ιηκέλα. 12. Δγθαηαζηάζεηο απνζεθψλ. 13. Καηαζηήκαηα δηάζεζεο εηδψλ πξψηεο αλάγθεο. κσο γηα λα ζεσξείηαη θαιά νξγαλσκέλε κηα καξίλα, εθηφο ησλ ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ, ησλ ζηαζεξψλ θαη πισηψλ πξνβιεηψλ θαζψο θαη ησλ αλσηέξσ νξηδφκελσλ απφ ην λφκν, πξέπεη λα δηαζέηεη πξφζζεηεο εγθαηαζηάζεηο θαη λα παξέρεη ζπκπιεξσκαηηθέο ππεξεζίεο ψζηε λα αληαπνθξίλεηαη ζηα δηεζλή ζηάληαξ. αλ ηέηνηεο αλαθέξνληαη: ρψξνο δηαρείκαζεο θαη parking ζθαθψλ, γεξαλνί (travel lifts) θαη ηξέιιεξ, γιίζηξα, θαηαδπηηθέο ππεξεζίεο, θαζαξηζκνί ζθαθψλ, πθαιν-ρξσκαηηζκνί, ζθάθνο ζπλνδείαο, πχξγνο ειέγρνπ, ππεξεζίεο αζθαιείαο, ζηαζκφο δηάζσζεο θαη ππξνζβεζηηθφο ζηαζκφο, ζηαζκφο επηζεψξεζεο ζσζηηθψλ κέζσλ, γξαθείν ππνδνρήο, μελψλαο, ηαρπδξνκηθέο ππεξεζίεο, θέληξν πιεξνθφξεζεο, θχιαμε απνζθεπψλ, εζηηαηφξην θαη θαθεηέξηα, εκπνξηθά θαηαζηήκαηα θαη super market, παηδηθή ραξά, πηζίλα, αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ζπλεδξηαθφ θέληξν, κεράλεκα ATM, ππεξεζίεο ελνηθίαζεο απηνθηλήησλ θαη ζθαθψλ, λαπηηιηαθφ θαη ηνπξηζηηθφ πξαθηνξείν, πδαηνδξφκην, πιπληήξηα θαη ζηεγλσηήξην, ππεξεζίεο wifi internet θαη ηειεθσληθνχ θέληξνπ, επηθνηλσλίαο VHF, δνξπθνξηθή ηειεφξαζε, ζπζθεπέο θφξηηζεο ζπζζσξεπηψλ, πεξηζπιινγή θαη αλαθχθισζε απνξξηκκάησλ, θαη ζηαζκφο αληηκεηψπηζεο ζαιάζζηαο ξχπαλζεο. 7. ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ ΔΙΑΚΡΙΕΙ Με νδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 13, ε νπνία ελζσκαηψζεθε ζηελ Διιεληθή λνκνζεζία, νξίδεηαη φηη ζθάθνο αλαςπρήο είλαη ην «ζθάθνο παληφο ηχπνπ πνπ 13 Οδεγία 2003/44/ΔΚ 31

39 πξννξίδεηαη γηα αζιεηηθνχο ζθνπνχο θαη ζθνπνχο αλαςπρήο κε κήθνο θχηνπο απφ 2,5 κέηξα έσο 24 κέηξα, κεηξνχκελν ζχκθσλα κε ην ελαξκνληζκέλν πξφηππν, αλεμάξηεηα απφ ην κέζν πξφσζεο». ηε ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία εληάζζνληαη θαη ηα ζθάθε πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ή λαπιψλνληαη γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο ζε πιφεο αλαςπρήο, φηαλ δηαηίζεληαη ζηελ θνηλνηηθή αγνξά γηα ζθνπνχο αλαςπρήο. Δμαηξνχληαη φκσο ηα ζθάθε κήθνπο 4 κέηξσλ θαη θάησ, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχλ θηλεηήξα εζσηεξηθήο θαχζεο κε αληιία εθηφμεπζεο λεξνχ ζαλ θχξην κέζν πξφσζεο θαη πξννξίδνληαη λα ρξεζηκνπνηνχληαη απφ άηνκν ή άηνκα πνπ είλαη θαζηζηά, φξζηα ή γνλαηηζηά επάλσ ηνπ θαη φρη κέζα ζην θχηνο. Σα ζπγθεθξηκέλα ζθάθε νξίδνληαη ζαλ αηνκηθά ζθάθε. χκθσλα φκσο θαη κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ζεσξνχληαη ζθάθε αλαςπρήο φια ηα ζθάθε νπνηνπδήπνηε πιηθνχ θαηαζθεπήο θαη κέζνπ πξφσζεο, απιά ή θαηακαξάλ απφ 2,5 έσο θαη πάλσ απφ 30 κέηξα. Ζ παξαγσγηθή δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη απφ ηηο λαππεγηθέο επηρεηξήζεηο γηα ηελ θαηαζθεπή ζθαθψλ αθνξνχλ ζηνλ ζρεδηαζκφ ηνπ ζθάθνπο, ζηάδην θαηά ην νπνίν θαζνξίδνληαη νη ηερληθέο θαη πνηνηηθέο πξνδηαγξαθέο ηνπ, ζηελ θαηαζθεπή ηνπ θχηνπο θαη ζην κνληάδ ησλ ινηπψλ επηκέξνπο ηκεκάησλ ψζηε λα ιάβεη ηελ ηειηθή ηνπ κνξθή. Ηδηαίηεξν βάξνο δίδεηαη ζηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξέπεη λα δηαζέηνπλ ηα ζθάθε θαη αθνξνχλ ζηελ αζθάιεηά ηνπο 14, ζηελ εθπνκπή θαπζαεξίσλ θαη ζνξχβνπ θαζψο θαη ζηε δηάθξηζε ζθαθψλ αλαςπρήο ζε πνληνπόξα, γηα ηαμίδηα κε αλέκνπο άλσ ησλ 8 κπνθφξ θαη θχκαηα άλσ ησλ 4 κέηξσλ, ζε αλνηθηνύ πειάγνπο γηα ηαμίδηα κε αλέκνπο έσο 8 κπνθφξ θαη θχκαηα έσο 4 κέηξσλ, ζε αθηνπιντθά γηα παξάθηηα ηαμίδηα κε αλέκνπο έσο 6 κπνθφξ θαη θχκαηα έσο 2 κέηξσλ θαη ζε ζθάθε πξνθπιαγκέλσλ πδάησλ γηα παξάθηηα ηαμίδηα κε αλέκνπο έσο 4 κπνθφξ θαη θχκαηα έσο 0,5 κέηξσλ 15. Ο Γεληθφο Καλνληζκφο Ληκέλα δηαθξίλεη ηα ζθάθε ζε κηθξά θαη κεγάια δηαθνξνπνηψληαο ηνπο φξνπο αλ πξφθεηηαη γηα εξαζηηερληθφ ή επαγγεικαηηθφ. Έηζη κηθξφ ζθάθνο ζεσξείηαη θάζε ζθάθνο νπνηνπδήπνηε πιηθνχ θαηαζθεπήο απφ 2,5 έσο 10 κέηξα φηαλ πξφθεηηαη γηα επαγγεικαηηθφ θαη έσο 12 φηαλ πξφθεηηαη γηα εξαζηηερληθφ Οδεγία 94/23/ΔΚ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 15 Οδεγία 2003/44/ΔΚ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 16 Σξνπνπνηήζεθε κε ηνλ λέν Γ.Κ.Λ. αξηζ. 45, ΦΔΚ 1535/

40 Δπίζεο έρνπκε ηνπο παξαθάησ νξηζκνχο θαη δηαθξίζεηο ζθαθψλ 17 : α) «Πινίν αλαςπρήο»: Κάζε ζθάθνο νιηθνχ κήθνπο άλσ ησλ επηά (7) κέηξσλ, ην νπνίν, είηε δηαζέηεη είηε φρη ρψξνπο ελδηαίηεζεο, έρεη ηε δπλαηφηεηα, απφ ηε γεληθή θαηαζθεπή ηνπ, λα ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθά γηα ηελ εθηέιεζε ηαμηδηψλ αλαςπρήο ή θαη πεξηήγεζεο. β) «Δπαγγεικαηηθό πινίν αλαςπρήο»: Σν πινίν αλαςπρήο, πνπ έρεη κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα κέρξη θαη ζαξάληα ελλέα (49) επηβαηψλ, ην νπνίν δηαζέηεη ρψξνπο ελδηαίηεζεο, πέξαλ απηψλ ηνπ πιεξψκαηνο, θαη ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθά γηα ηελ εθηέιεζε ηαμηδηψλ αλαςπρήο ή θαη πεξηήγεζεο κε νιηθή λαχισζε. γ) «Ηζηηνθόξν επαγγεικαηηθό πινίν αλαςπρήο»: Σν επαγγεικαηηθφ πινίν αλαςπρήο, ην νπνίν δηαζέηεη επαξθή ηζηηνθνξία, σο θχξην κέζν πξφσζεο, θέξεη βνεζεηηθφ θηλεηήξα πξφσζεο θαη ζπγθεληξψλεη ηα θξηηήξηα θαζνξηζκνχ ηνπ σο ηζηηνθφξνπ, φπσο απηά ηζρχνπλ. δ) «Μεραλνθίλεην επαγγεικαηηθό πινίν αλαςπρήο»: Σν επαγγεικαηηθφ πινίν αλαςπρήο, ην νπνίν δηαζέηεη κεραλή, σο θχξην κέζν πξφσζεο γηα λαπζηπινΐα, θαη βνεζεηηθφ κέζν πξφσζεο, εάλ απηφ απαηηείηαη απφ ηηο θείκελεο δηαηάμεηο, ην νπνίν θαη αλαθέξεηαη ζην πηζηνπνηεηηθφ αζθαιείαο. ε) «Ηδησηηθό πινίν αλαςπρήο»: Σν πινίν αλαςπρήο πνπ δελ είλαη επαγγεικαηηθφ ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ απηνχ. Δπίζεο νξίδεηαη σο «Παξαδνζηαθό πινίν αλαςπρήο»: Σν πξσηφηππν θαη θάζε κεκνλσκέλν νκνίσκα ηζηνξηθνχ πινίνπ, πνπ ζρεδηάζηεθε πξηλ ην έηνο 1965 θαη θαηαζθεπάζηεθε θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο απφ ηα αξρηθά πιηθά 18. ήκεξα, ηα ζθάθε αλαςπρήο, ζχκθσλα κε ηα επίζεκα ζηνηρεία ηνπ Ναπηηθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο - πνπ πεξηιακβάλεη ηα ζθάθε πνπ είλαη εγγεγξακκέλα ζηα κεηξψα ηνπ - αλέξρνληαη ζηα επαγγεικαηηθά θαη πεξί ηα ηδησηηθά ζθάθε αλαςπρήο. (Greek Shipping News/ΓΙΩΤΙΝΓΚ, 09/05/2010 ) 17 Άξ.1 ηνπ Ν. 2743/ πκπιεξψζεθε απφ ηελ παξ. 1, άξ. 40 ηνπ Ν. 3182/

41 8. ΕΙΔΗ-ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ ΚΑΥΨΝ Με βάζε ην κέγεζφο ηνπο ηα ζθάθε αλαςπρήο δηαθξίλνληαη ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο.(icap, 2009:2) θάθε 2,2-3,8 κέηξσλ. πλήζσο έρνπλ εμσιέκβηα κεραλή κηθξήο ηππνδχλακεο θαη θνππηά θαη κπνξεί λα ρσξέζεη 3 άηνκα, θαη πξννξίδνληαη γηα ηνπο «αξράξηνπο» ηεο ζάιαζζαο γηα κηθξά παξάθηηα ηαμίδηα. Δπίζεο είλαη θαηά θχξηα βάζε ηα βνεζεηηθά ζθάθε πνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ πάλσ ζηα κεγάια ζθάθε. Υξεζηκνπνηνχληαη γηα ηηο κεηαθνξέο απφ θαη πξνο ηελ μεξά (γηαηί πνιιέο θνξέο απαηηείηαη ην αγθπξνβφιην ζε απφζηαζε) θαζψο θαη γηα ηε κεηαθνξά εθνδίσλ ζην ζθάθνο. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ ζηελ αλνηρηή ζάιαζζα, ην βνεζεηηθφ ηξαβηέηαη πάλσ ζην ζθάθνο θαη αζθαιίδεηαη. θάθε 3,8-5 κέηξσλ. πλήζσο έρνπλ εμσιέκβηα κεραλή κέηξηαο ηππνδχλακεο. Υξεζηκνπνηνχληαη ζαλ βνεζεηηθά ησλ κεγάισλ ζθαθψλ, αιιά θαη απφ ηδηνθηήηεο γηα κεηαθνξά πεξηζζφηεξσλ αηφκσλ ζε κεγαιχηεξεο απνζηάζεηο απφ ηελ πξνεγνχκελε θαηεγνξία, θαζψο θαη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ζαιαζζίσλ ζπνξ. θάθε 5-8 κέηξσλ. Ζ θαηεγνξία απηή είλαη ηδηαίηεξα δεκνθηιήο ζηε ρψξα καο θαη απεπζχλεηαη ζε απαηηεηηθνχο ηδηνθηήηεο φζνλ αθνξά ηε ρξήζε θαη ηνλ εμνπιηζκφ. Γηαζέηνπλ πηινηήξην θαη θακπίλα θαη ρξεζηκνπνηνχλ ζαλ κέζν πξφσζεο εμσιέκβην ή εζσεμσιέκβην θηλεηήξα κεγάιεο ηζρχνο. θάθε 8-15 κέηξσλ. Σα ζθάθε απηά έρνπλ κεγαιχηεξεο αλέζεηο θαη ρξεζηκνπνηνχλ νπνηνδήπνηε ηχπν θηλεηήξα, ζπλήζσο φκσο εζσεμσιέκβην ή εζσιέκβην πεηξειαίνπ γηα νηθνλνκηθνχο ιφγνπο. Γηαζέηνπλ θακπίλεο, ζαινλάθη, θνπδίλα θαη ινπηξφ-ηνπαιέηα. Δίλαη ε θαηεγνξία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν γηα επαγγεικαηηθνχο ζθνπνχο απφ ηηο εηαηξείεο λαπιψζεσλ. θάθε άλσ ησλ 15 κέηξσλ. Δίλαη νη κεγάιεο ζαιακεγνί ή φπσο είλαη θαζηεξσκέλε δηεζλψο ε θαηεγνξία απηή γηα ζθάθε έσο 30 κέηξα super yachts θαη γηα ζθάθε άλσ ησλ 30 κέηξσλ mega yachts. Σα ζθάθε απηά εθηφο ησλ κεγάισλ ρψξσλ πνπ δηαζέηνπλ, έρνπλ κεγάιεο δεμακελέο θαπζίκσλ θαη λεξνχ γηα κεγάιε απηνλνκία θαη επίζεο έρνπλ πνιχ θαιέο επηδφζεηο πιεχζεο. 34

42 Με βάζε ην πιηθφ θαηαζθεπήο ηα ζθάθε δηαθξίλνληαη ζε θνπζθσηά, πνιπεζηεξηθά, μύιηλα θαη κεηαιιηθά. Σέινο επεηδή ε νδεγία ηεο Δ.Δ. νξίδεη ην ζθάθνο αλεμαξηήησο ηνπ κέζνπ πξφσζεο, εμεηάδνπκε ηα ζθάθε θαη σο πξνο ην κέζν πξφσζεο. Σα θπξηφηεξα είδε ζθαθψλ αλαςπρήο κε βάζε απηή ηελ θαηεγνξηνπνίεζε είλαη: 1. ηα κεραλνθίλεηα (motor yachts), 2. ηα ηζηηνθόξα (sailing yachts) θαη 3. ηα κεραλνθίλεηα ηζηηνθόξα (motor sailers). Δπεηδή φκσο ν ζπλδπαζκφο ησλ κέζσλ πξφσζεο θαη ηνπ πιηθνχ θαηαζθεπήο κπνξεί λα γίλεη κφλν κε ηα πνιπεζηεξηθά, μχιηλα θαη κεηαιιηθά, ζα εμεηαζηνχλ ηα θνπζθσηά ζαλ είδνο μερσξηζηφ ΥΟΤΚΨΣΑ ΚΑΥΗ ΣΟΤΡΙΜΟ ΜΕ ΥΟΤΚΨΣΑ Σα θνπζθσηά ζθάθε πήξαλ ην φλνκα γηαηί ρξεζηκνπνηνχλ αεξνζαιάκνπο, γελλήζεθαλ ζηε Γαιιία πνχ αθφκα θαη ζήκεξα είλαη απφ ηνπο θχξηνπο θαηαζθεπαζηέο ηνπ είδνπο ζηνλ θφζκν. Σν φλνκα ZODIAC αθφκε ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά φηαλ θάπνηνη αλαθέξνληαη ζε θνπζθσηά ζθάθε. Σα θνπζθσηά απφθηεζαλ κηα θαιή θήκε ζ' φιεο ηηο ζάιαζζεο ηνπ θφζκνπ θαη θάησ απφ ηηο πην δχζθνιεο ζπλζήθεο. Υξεζηκνπνηνχλ ζαλ κέζν πξφσζεο εμσιέκβην θηλεηήξα ηνπ νπνίνπ ε ηζρχο εμαξηάηαη απφ ην κέγεζνο θαη ην βάξνο ηνπ. Σα πιενλεθηήκαηα ηνπ θνπζθσηνχ ζθάθνπο εληνπίδνληαη θπξίσο ζηελ εμαηξεηηθή πιεπζηφηεηα θαη ηελ αζχγθξηηε επζηάζεηα ηνπο. ηελ νπζία είλαη αβχζηζηα. Πξνζθέξνπλ αζχγθξηηε αζθάιεηα θαη ζηγνπξηά. Σν θέληξν βάξνπο πνπ βξίζθεηαη πνιχ ρακειά θαη ε κεγάιε ζρέζε πιάηνπο/κήθνπο, πξνζθέξνπλ αζθάιεηα, ελψ ηα ζηεγαλά είλαη ρσξηζκέλα ζε πνιιά δηακεξίζκαηα γηα λα απνθεπρζνχλ νη θίλδπλνη ζε πεξίπησζε πνπ ην θνπζθσηφ ηξππήζεη. Γηαθξίλνπκε δχν θαηεγνξίεο θνπζθσηψλ. Σα κηθξά θνπζθσηά κέρξη 5 κέηξα πξνζθέξνληαη κφλν γηα παξάθηην ηνπξηζκφ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ βνεζεηηθά ζε κεγάια ζθάθε. Σα πην κηθξά ζηελ θαηεγνξία απηή δελ έρνπλ θαξίλα αιιά βάζε αινπκηλίνπ ζπαζηή ή θαη θνπζθσηή γηα λα κπνξνχλ λα κεηαθεξζνχλ εχθνια. Σα θνπζθσηά φκσο άλσ ησλ πέληε κέηξσλ, αλάινγα κε ην κέγεζφο ηνπο, δηαζέηνπλ ρψξνπο 35

43 δηακνλήο (1-2 θακπίλεο) αιιά θαη φιν ηνλ εμνπιηζκφ πνπ δηαζέηνπλ ηα yacht (κέζα αζθαιείαο, λαπζηπινΐαο θιπ). Σα κεγάια θνπζθσηά πξνζθέξνληαη γηα ζαιάζζην ηνπξηζκφ αιιά γηα κηθξέο απνζηάζεηο θαζφηη δελ έρνπλ κεγάιε απηνλνκία. Σν γεγνλφο απηφ ηα θάλεη θαηάιιεια γηα ηνπξηζκφ ζε αξρηπειάγε, φπνπ ππάξρνπλ ζπκπιέγκαηα λεζηψλ, ηα λεζηά δελ απέρνπλ καθξηά κεηαμχ ηνπο, αιιά νχηε θαη απφ ηελ επεηξσηηθή ρψξα. (θαθηαλάθεο 2000:262). Δίλαη ηδαληθά δειαδή γηα ηηο ζάιαζζέο καο, απηφο ν ιφγνο ζε ζπλδπαζκφ κε ην θνξνινγηθφ θαζεζηψο θαη ηελ εχθνιε κεηαθνξά ησλ θνπζθσηψλ ζε πξνθπιαγκέλνπο ρψξνπο -έηζη δελ επηβαξχλνληαη κε πξφζζεηα ηέιε ειιηκεληζκνχ θαη ζπληήξεζεο- θάλεη ηε ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία λα είλαη ηδηαίηεξα δεκνθηιήο ζηε ρψξα καο. Ο ηνπξηζκφο κε θνπζθσηά θαηέρεη πνιχ κηθξφ πνζνζηφ θαη εμππεξεηεί ηδησηηθή ρξήζε, νη ηδηνθηήηεο ησλ νπνίσλ πξέπεη λα ηεξνχλ ηνπο θαλφλεο λαπζηπινΐαο θαη πξέπεη λα θέξνπλ επί ηνπ ζθάθνπο ηηο άδεηεο εθηέιεζεο πιφσλ θαη ηθαλφηεηαο ηνπ ρεηξηζηή, ηα αλάινγα ζσζηηθά είδε θαη ηα φξγαλα λαπζηπινΐαο ΜΗΦΑΝΟΚΙΝΗΣΑ ΚΑΥΗ - ΣΟΤΡΙΜΟ ΜΕ ΜΗΦΑΝΟΚΙΝΗΣΑ ην είδνο απηφ ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο αλήθνπλ ηα κηθξά κεραλνθίλεηα ζθάθε έσο 15 κέηξα, ηα νπνία νλνκάδνληαη θόηεξα ή ζαιακεγνί ή motor yachts ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία θαη νη κεγάιεο ζαιακεγνί, νη νπνίεο νλνκάδνληαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία super yachts φηαλ ηα ζθάθε δελ μεπεξλνχλ ηα 30 κέηξα θαη mega yachts φηαλ ηα ζθάθε είλαη άλσ ησλ 30 κέηξσλ. Σα κεραλνθίλεηα ζθάθε έρνπλ κεγάιε ρσξεηηθφηεηα θαη αλάινγα κε ην κέγεζφο ηνπο κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ κεκνλσκέλα άηνκα, νηθνγέλεηεο θαζψο θαη νκάδεο ηνπξηζηψλ κέρξη ηξηάληα αηφκσλ(βιέπε ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 3 ηνπ Παξαξηήκαηνο). Οη κεγάιεο ζαιακεγνί εμππεξεηνχλ θπξίσο ηδησηηθή ρξήζε θαη φρη επαγγεικαηηθή εθκεηάιιεπζε. ζεο ρξεζηκνπνηνχληαη επαγγεικαηηθά κπνξνχλ λα έρνπλ δπλακηθφηεηα κέρξη 49 θιίλεο 19 θαη απνηεινχλ κέξνο ηνπ ζηφινπ κεγάισλ εηαηξεηψλ νη νπνίεο δηνξγαλψλνπλ νξγαλσκέλεο θξνπαδηέξεο κε έηνηκα πξνγξάκκαηα δηαθνπψλ, ηα νπνία 19 Άξ.1 πεξίπησζε β ηνπ Ν. 2743/

44 θαηαξηίδνληαη κε βάζε είηε νκάδα πξννξηζκψλ (π.ρ. λεζηά Κπθιάδσλ) είηε ζεκαηηθή (π.ρ. αξραία θαη βπδαληηλή Διιάδα). Έλα ηδηφκνξθν ηκήκα ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο είλαη απηφ ησλ motor yachts, ζεσξείηαη δε ην πην ειηηίζηηθν. Έλα απφ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηνκέα απηνχ είλαη φηη ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ ζθαθψλ ηεο θαηεγνξίαο απηήο αλήθνπλ ζε ηδηψηεο. Βαζηθφηεξνο θαη ζπλήζσο πην εθηθηφο ζηφρνο ησλ ηδηνθηεηψλ απηήο ηεο θαηεγνξίαο ζθαθψλ είλαη λα θαηαθέξνπλ λα θαιχςνπλ ηα έμνδα ζπληήξεζεο θαη κηζζνδνζίαο, αθνχ ελνηθηάδνληαη ζπλήζσο µε πιήξσκα. Με ηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο ην motor yacht δελ κπνξεί λα απνηειέζεη µηα θεξδνθφξν επέλδπζε, εθηφο ειαρίζησλ εμαηξέζεσλ. Έλα άιιν βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ε ειιηπήο νξγάλσζε ηεο αγνξάο, αθνχ νη πεξηζζφηεξνη ηδηνθηήηεο αθνινπζνχλ έλα κεηθηφ ζχζηεκα πξνψζεζεο θαη πσιήζεσλ ρξεζηκνπνηψληαο λαπινκεζίηεο αιιά θαη δηθέο ηνπο γλσξηκίεο. Οη δηαθνπέο µε motor yachts µε πιήξσκα απεπζχλνληαη πξνο ην παξφλ ζε ηνπξίζηεο ηνπ εμσηεξηθνχ, ελψ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ηεο αγνξάο απνηεινχλ νη Ακεξηθαλνί. Απηνί λαπιψλνπλ κεγάια ζθάθε κε πιήξσκα, ηα νπνία ιεηηνπξγνύλ ζαλ κηθξά πισηά μελνδνρεία πνιπηειείαο όπνπ παξέρνληαη ππεξεζίεο πςεινύ επηπέδνπ. Οη ππεξεζίεο απηέο ηθαλνπνηνχλ φιεο ηηο επηζπκίεο ησλ ηνπξηζηψλ θαη αθνξνχλ ζην housekeeping, ζην food and beverage, fitness θαζψο θαη παξνρέο εμεδεηεκέλεο κεηαθίλεζεο κε ηδεη ή ειηθφπηεξα. ηελ Διιάδα αθφκα δελ έρεη πάξεη ηε ζέζε πνπ ζα κπνξνχζε θαη ζα έπξεπε λα έρεη, θπξίσο, γηαηί δελ ππάξρεη ε θαηάιιειε πξνψζεζε θαη πιεξνθφξεζε ηνπ θνηλνχ γηα ην πφζν θνζηίδεη θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ. πλήζσο ν ηνπξηζκφο µε motor yachts αθνξά κεγάιεο εηαηξείεο γηα επαγγεικαηηθέο ζπλαληήζεηο, δηαπξαγκαηεχζεηο, κηθξά ζπλέδξηα, δηαθνπέο θηλήηξσλ θιπ.. Σν φηη ζεσξείηαη ειηηίζηηθε κνξθή ηνπξηζκνχ νθείιεηαη ζηελ πξνβνιή ησλ δηαθνπψλ ηνχ εγρψξηνπ θαη δηεζλνχο jet set κε ηηο ζαιακεγνχο ηνπο απφ ηα κέζα ελεκέξσζεο. πσο αλαθέξακε ην βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ηνπξηζκνχ κε κεραλνθίλεηα ζθάθε είλαη φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ ζθαθψλ αλήθνπλ ζε ηδηνθηήηεο, νη νπνίνη δειψλνπλ ηα ζθάθε ζαλ επαγγεικαηηθά κε απνηέιεζκα λα κελ γλσξίδνπκε αλ πξάγκαηη ε ρξήζε ηνπο είλαη γηα ελνηθίαζε ή ηδησηηθή. Απηφ νθείιεηαη ζηνλ πιεκκειή έιεγρν ηεο πνιηηείαο, ε νπνία ηψξα αλαθάιπςε ηνπο «ζθαθάηνπο» πνιίηεο. 37

45 8.3. ΙΣΙΟΥΟΡΑ - ΣΤΠΟΙ ΙΣΙΟΥΟΡΨΝ Ηζηηνθφξα είλαη ηα ζθάθε αλαςπρήο πνπ έρνπλ σο θχξην κέζν πξφσζεο ηα ηζηία (παληά) εμ νπ θαη ην φλνκα, θαη επηθνπξηθά δηαζέηνπλ κεραλή. Δίλαη ηα κφλα δηαδεδνκέλα κέζα κεηαθνξάο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ αλαλεψζηκε πεγή ελέξγεηαο, ηνλ άλεκν, θαη δελ ξππαίλνπλ ην πεξηβάιινλ. Ζ πιεηνλφηεηα ηνπ ζηφινπ ησλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο, απηψλ δειαδή πνπ ελνηθηάδνληαη γηα ηνπξηζκφ είλαη ηζηηνθφξα γη απηφ θαη ζα δνζεί ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηελ αλάπηπμε απηνχ ηνπ θεθαιαίνπ. Τπάξρνπλ δηάθνξνη ηχπνη ηζηηνθφξσλ, νη βαζηθφηεξνη απφ ηνπο νπνίνπο ηα θαηαηάζζνπλ σο εμήο: Αλάινγα κε ην κέγεζνο, πνπ ππνινγίδεηαη ζε κέηξα ή πφδηα (1 κέηξν=3 πφδηα). Σα κεγέζε πνηθίιινπλ μεθηλψληαο απφ 6 έσο 17 κέηξα. Σα ηζηηνθφξα 6-10 κέηξσλ απεπζχλνληαη ζε ηδηψηεο γηα νηθνγέλεηεο, ελψ ε πιεηνλφηεηα ησλ ηζηηνθφξσλ αθνξά κεγέζε ησλ κέηξσλ. Απηά είλαη ηα πην δεκνθηιή θαη ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο απφ ηηο εηαηξείεο λαχισζεο, ιφγσ ηνπ ρακεινχ θφζηνπο θηίζεο θαη ηεο πξαθηηθφηεηαο, αθνχ έλαο έκπεηξνο ηζηηνπιφνο είλαη ζε ζέζε λα θπβεξλήζεη κφλνο ηνπ έλα ηέηνην ζθάθνο. Αλάινγα κε ηνλ αξηζκό ησλ θαηαξηηώλ. ηαλ έρνπλ έλα θαηάξηη ιέγνληαη sloop θαη ζπλήζσο ζε απηή ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ ηα πεξηζζφηεξα κηθξφηεξα ηζηηνθφξα. Σα ηζηηνθφξα κε δχν θαηάξηηα ιέγνληαη ketch. Αλάινγα κε ην πόζεο γάζηξεο έρνπλ. Σα πεξηζζφηεξα ηζηηνθφξα έρνπλ κφλν κία (monohull). Σα θαηακαξάλ (κε δχν γάζηξεο) θαη ηα ηξηκαξάλ (κε ηξεηο) αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία multihull. Σν πιενλέθηεκα ησλ ηζηηνθφξσλ απηνχ ηνπ ηχπνπ είλαη ε αξθεηά κεγαιχηεξε ηαρχηεηα απφ ηα monohull. Δπίζεο, επεηδή είλαη πνιχ θαξδχηεξα, έρνπλ κεγαιχηεξνπο θαη πην άλεηνπο ρψξνπο δηαβίσζεο θαη κπνξνχλ λα πξνζεγγίδνπλ ζε πην ξερά λεξά, αθνχ δελ έρνπλ ηε κεγάιε θαξίλα ησλ monohull. ηνηρίδνπλ φκσο πεξηζζφηεξν, ηφζν ζε αγνξά φζν θαη ζε έμνδα ειιηκεληζκνχ, ελψ παξάιιεια είλαη πεξηζζφηεξν δχζρξεζηα θαη απαηηεηηθά. Αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπο δηαθξίλνληαη ζε εθπαηδεπηηθά, αγσληζηηθά θαη ηνπξηζηηθά. 38

46 ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΙΣΙΟΥΟΡΨΝ Σν θπξίσο ζψκα ηνπ ζθάθνπο είλαη ην θχηνο (γάζηξα) κε ην ραξαθηεξηζηηθφ ζρήκα. Μπνξεί λα είλαη θαηαζθεπαζκέλν απφ μχιν (παξαδνζηαθφ), πνιπεζηέξα (πιαζηηθφ) κέηαιιν (αινπκίλην, αηζάιη) θαη απφ ηζηκέλην (Βιέπε ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 2 ηνπ Παξαξηήκαηνο). Σν ζρήκα ηνπ είλαη ζρεδφλ ην ίδην ζηα πεξηζζφηεξα ηζηηνθφξα, αθνχ πξέπεη λα ππαθνχεη ζηνπο λφκνπο ηεο Τδξνδπλακηθήο. Σν κέγεζνο πνηθίιιεη απφ 6 κέηξα θαη πάλσ. Βέβαηα, φζν κεγαιχηεξν είλαη έλα ηζηηνθφξν ζε κήθνο, απμάλεη θαη ζε πιάηνο, φγθν, βάξνο, πνιππινθφηεηα θαη ζε αξηζκφ απαηηνχκελσλ ρεηξηζηψλ. ηα πιατλά ηνπ ππάξρνπλ παξάζπξα απφ plexiglass πνπ επηηξέπνπλ ζην θσο λα κπαίλεη ζηηο θακπίλεο. ην θάησ κέξνο ηεο γάζηξαο θαη ζην θέληξν ηεο ππάξρεη ε θαξίλα. Δίλαη ην κεγάιν πηεξχγην, πνπ κε ην ζρήκα θαη ην βάξνο ηνπ ραξίδεη επζηάζεηα θαη θαιή πιεχζε. πλήζσο είλαη ζηαζεξή, αιιά ππάξρεη πεξίπησζε λα αλαζεθψλεηαη, γηα λα κπνξεί ην ζθάθνο λα ηαμηδεχεη ζε ξερά λεξά. ην πίζσ κέξνο ηεο γάζηξαο θαη θάησ απφ ηελ επηθάλεηα βξίζθεηαη ην πεδάιην θαη ε πξνπέια ηεο κεραλήο. Σν πάλσ κέξνο ηεο γάζηξαο είλαη ην θαηάζηξσκα (deck). Μπνξεί λα είλαη θαιπκκέλν µε μχιν ηηθ ή άιια αληηνιηζζεηηθά πιηθά. Πεξηηξηγπξίδεηαη ζε θάπνην χςνο απφ ιεπηφ ζπξκαηφζρνηλν γηα ιφγνπο αζθαιείαο. ην θαηάζηξσκα ζπλαληάκε έλαλ αξηζκφ παξάζπξσλ πνπ ζπλήζσο αληηζηνηρνχλ ζηνλ αξηζκφ ησλ θακπίλσλ ηνπ ζθάθνπο θαη έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αλνίγνπλ (hatches) γηα θσηηζκφ θαη εμαεξηζκφ. ην κπξνζηηλφ κέξνο ππάξρεη ν θαηάιιεια δηακνξθσκέλνο ρψξνο ζηνλ νπνίν βξίζθεηαη ε άγθπξα µε ηελ αιπζίδα ηεο. ην πίζσ κέξνο ηνπ ζθάθνπο βξίζθεηαη ν ζάιακνο δηαθπβέξλεζεο (cockpit), φπνπ ππάξρεη ην ηηκφλη θαη ηα άιια φξγαλα πινήγεζεο. Δθεί θαηαιήγνπλ θαη φια ηα ζρνηληά ηνπ ζθάθνπο πνπ ειέγρνπλ ηα παληά. Απφ ην ζάιακν δηαθπβέξλεζεο ν θαπεηάληνο έρεη ηνλ πιήξε έιεγρν ηνπ ηζηηνθφξνπ. Δπίζεο, ππάξρνπλ θαζίζκαηα γηα ην πιήξσκα, θάησ απφ ηα νπνία βξίζθνληαη απνζεθεπηηθνί ρψξνη, ελψ είλαη δπλαηή ε πξφζβαζε πξνο ην εζσηεξηθφ ηνπ ζθάθνπο, ζηελ θακπίλα. Ζ δηαξξχζκηζε ηνπ εζσηεξηθνχ ελφο ηζηηνθφξνπ είλαη ηέηνηα πνπ απνδίδεη ιεηηνπξγηθφηεηα ρψξσλ θαη εθκεηάιιεπζε θάζε ηεηξαγσληθνχ εθαηνζηνχ, ιφγσ ηνπ πεξηνξηζκέλνπ ρψξνπ. Οη θακπίλεο είλαη ηνπνζεηεκέλεο ζην κπξνζηηλφ θαη πίζσ κέξνο ηνπ θχηνπο. ε θάζε θακπίλα ππάξρνπλ νη θνπθέηεο, φπνπ κπνξνχλ λα θνηκεζνχλ δχν ή 39

47 θαη πεξηζζφηεξα άηνκα. ηνλ θχξην εζσηεξηθφ ρψξν ηνπ ζθάθνπο ππάξρνπλ ε ζαινθνπδίλα θαη νη θαλαπέδεο, νη νπνίνη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο θξεβάηηα αιιά θαη σο πηπζζφκελα ηξαπέδηα. Τπάξρεη επίζεο ζε μερσξηζηφ ρψξν ην ινπηξφ θαη ε ηνπαιέηα. ην θέληξν πεξίπνπ ηνπ θαηαζηξψκαηνο βξίζθεηαη ην θαηάξηη µε ηε κάηζα. Σν θαηάξηη ζηεξεψλεηαη πάλσ ζην θαηάζηξσκα µε αξθεηά ζπξκαηφζρνηλα, απφ δηαθνξεηηθά ζεκεία. ην ρψξν πινήγεζεο θάζεηαη ν θαπεηάληνο πνπ ρξεζηκνπνηεί ηνπο ράξηεο θαη ηα φξγαλα γηα λα ραξάμεη πνξεία. Γίπια είλαη ν πίλαθαο νξγάλσλ µε ηνλ αζχξκαην (VHF) θαη ηνπο δηαθφπηεο γηα ηα θψηα, ηε κεραλή θαη άιια φξγαλα. Πίζσ απφ ηε ζθάια πνπ νδεγεί ζην cockpit ππάξρεη ε κεραλή, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη κφλν γηα ηελ επθνιφηεξε θαη αζθαιέζηεξε πξνζέγγηζε ζηα ιηκάληα, θαζψο θαη ζε πεξίπησζε αλάγθεο (άζρεκεο θαηξηθέο ζπλζήθεο, άπλνηα, αηχρεκα θ.ιπ.). Δίλαη ηχπνπ ληίδει θαη δηαθέξνπλ ζε ηππνδχλακε αλάινγα µε ην κέγεζνο ηνπ ζθάθνπο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη έλα ηζηηνθφξν δελ ηαμηδεχεη πην γξήγνξα φηαλ ρξεζηκνπνηεί ηε κεραλή SOLIS INVICTIS, ΙΣΙΟΥΟΡΟ ΓΙΑ ΑΜΕΑ Ζ ρψξα µαο ζπάληα θαηνξζψλεη λα παξνπζηάζεη θαηλνηνκίεο. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε φκσο, ε ηδησηηθή πξσηνβνπιία θαηφξζσζε λα δεκηνπξγήζεη θάηη κνλαδηθφ: έλα ηζηηνπιντθφ ζθάθνο γηα άηνκα µε εηδηθέο αλάγθεο. Σν Solis Invictis είλαη έλα ζθάθνο ηθαλφ λα κεηαθέξεη άηνκα µε πεξηνξηζκέλεο θηλεηηθέο ηθαλφηεηεο. Ξεθηλψληαο απφ ηελ πξχκε, δεκηνπξγήζεθε µηα πιαηηά, εχθνια πξνζβάζηκε παζαξέια, ε νπνία επηηξέπεη ηελ άλεηε δίνδν πξνο ην cockpit (ζάιακν δηαθπβέξλεζεο). Γηα ηελ αζθάιεηα ησλ αηφκσλ ζην cockpit αθφκα θαη φηαλ ην ζθάθνο παίξλεη θιίζεηο, ηνπνζεηήζεθαλ δχν δψλεο αζθαιείαο ηεζζάξσλ ζεκείσλ, θαζψο θαη ξπζκηδφκελν ππνπφδην γηα αλεηφηεξε ζηήξημε-ζηάζε ελφο αλάπεξνπ. Παξάιιεια θαηαζθεπάζηεθαλ δχν λέεο αλαπεξηθέο θαξέθιεο, ζην ίδην κέγεζνο αιιά κεγαιχηεξεο αληνρήο ζε ζρέζε µε ηηο ζπκβαηηθέο, νη νπνίεο έρνπλ άλεηε πξφζβαζε ζε φια ηα ζεκεία ηνπ ζθάθνπο. Γηα ηε θχιαμε ησλ ππφινηπσλ θαξεθιψλ, νη νπνίεο πξέπεη λα ππάξρνπλ γηα ρξήζε εθηφο ζθάθνπο, αθηεξψλνληαη ζπγθεθξηκέλνη απνζεθεπηηθνί ρψξνη. Γηα ηελ θάζνδν ζην ρψξν ησλ θακπίλσλ, ζην δεχηεξν επίπεδν, έρεη δεκηνπξγεζεί µηα εηδηθή ειεθηξνυδξαπιηθή πιαηθφξκα µε εηδηθά ζεκεία αζθάιηζεο ησλ θαξεθιψλ. ε 40

48 ζπλδπαζκφ µε ηα πξνζζαθαηξνχκελα ρεξνχιηα ζηηο ηνπαιέηεο, ηηο επηπιένλ ρεηξνιαβέο ζηελ θάζνδν γηα φζνπο ρξεζηκνπνηνχλ ηα ζθαιηά, αιιά θαη ηνπο εηδηθνχο αληηνιηζζεηηθνχο δηαδξφκνπο ηνπ θαηαζηξψκαηνο, ε θίλεζε ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζθάθνπο είλαη πξαθηηθά απξφζθνπηε. Δπηπιένλ ππάξρεη πξφβιεςε γηα ηελ εχθνιε αθαίξεζε-επαλαηνπνζέηεζε ηεο πφξηαο ζηηο θακπίλεο, ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη πεξηζζφηεξν ε είζνδνο-έμνδνο, θαζψο θαη ε θίλεζε ηεο θαξέθιαο κέζα ζηελ θακπίλα. Γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αηφκσλ (εθφζνλ ρξεηάδεηαη βνήζεηα γηα ηελ άλνδν ζην θξεβάηη ή ηελ ηνπαιέηα) ππάξρεη εηδηθφ θξεκαζηηθφ. Οη ρεηξνιαβέο πεξηθεξεηαθά ηεο ππεξθαηαζθεπήο, αλ θαη ππάξρνπλ απφ ηελ θαηαζθεπή ηνπ ζθάθνπο, ζίγνπξα βνεζνχλ ηδηαίηεξα ζηελ πξφζβαζε ζηελ πιψξε, φπνπ ππάξρεη θαη ρψξνο ειηνζεξαπείαο. ηα κειινληηθά ζρέδηα είλαη λα γίλνπλ δηάθνξεο κεηαηξνπέο θαη ζηα ηζηηνπιντθά ζπζηήκαηα ηνπ ζθάθνπο, ψζηε ηα άηνκα απηά λα κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ φζν απηφ είλαη δπλαηφλ θαη ζηε δηαθπβέξλεζή ηνπ ΦΟΛΕ ΙΣΙΟΠΛΟΪΑ Γηα λα θπβεξλήζεη θάπνηνο έλα ηζηηνθφξν είηε ηδηφθηεην είηε λνηθηαζκέλν ζα πξέπεη λα δψζεη εμεηάζεηο γηα ηελ απφθηεζε δηπιψκαηνο ρεηξηζηή. Γηα ην ζθνπφ απηφ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα ζρνιέο ηζηηνπινΐαο είηε, ζε λαπηηθνχο νκίινπο είηε ζε εηαηξείεο ελνηθηάζεσο ζθαθψλ. Σν δίπισκα Κπβεξλήηε Ηζηηνπιντθνχ θάθνπο δίδεηαη χζηεξα απφ γξαπηέο εμεηάζεηο ζηελ ίδηα ηε ζρνιή θαη φρη ζην ιηκελαξρείν, φπσο ζπκβαίλεη µε ηα ηαρχπινα. Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο ζρνιέο, πξνζθέξνπλ ηκήκαηα αξραξίσλ θαη ζηε ζπλέρεηα πξνρσξεκέλσλ ή αγσληζηηθά, πνπ ζηελ νπζία πνιιέο θνξέο είλαη ην ίδην πξάγκα. Σέινο, ιίγεο πξνζθέξνπλ θαη ηκήκαηα θπβεξλεηψλ. Πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη ην µφλν δίπισκα πνπ πξαθηηθά ελδηαθέξεη ην ιηκελαξρείν είλαη απηφ ησλ αξραξίσλ. ια ηα ππφινηπα ηκήκαηα κπνξεί λα πξνζθέξνπλ νπζηαζηηθέο γλψζεηο, αιιά δελ πξνζθέξνπλ θαλέλα άιιν ηππηθφ πξνζφλ. Με ην δίπισκα Κπβεξλήηε λνκηθά έρεη θάπνηνο ηηο ίδηεο αθξηβψο δπλαηφηεηεο πνπ έρεη θαη µε ην δίπισκα ησλ αξραξίσλ, κπνξεί λα θπβεξλήζεη ζθάθνο κέρξη 20 κέηξσλ. ε φ, ηη αθνξά ζηηο πξνυπνζέζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα λα γίλεη θάπνηνο δεθηφο ζε µηα ζρνιή ηζηηνπινΐαο πξέπεη θαηαξρήλ λα έρεη ζπκπιεξψζεη ην 18ν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ, λα γλσξίδεη πνιχ θαιά θνιχκβεζε θαη λα έρεη έλα πηζηνπνηεηηθφ γηαηξνχ. ε φηη 41

49 αθνξά ζηνλ εμνπιηζκφ πνπ πξέπεη λα δηαζέηεη, έλα αδηάβξνρν κπνπθάλ, µηα αδηάβξνρε θφξκα θαη αζιεηηθά παπνχηζηα µε άζπξε ζφια θαιχπηνπλ ηηο ελδπκαηνινγηθέο αλάγθεο ηνπιάρηζηνλ γηα έλα αξρηθφ ζηάδην. Δπίζεο θαιφ είλαη πάληα λα έρεη καδί ηνπ µηα δεχηεξε αιιαμηά, θαζψο θαη θάπνην ζθνχθν, ελψ γηα ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο απαξαίηεην είλαη ην αληειηαθφ φπσο θαη ην θαπέιν Η ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ ΙΣΙΟΠΛΟΪΑ Σα καζήκαηα είλαη ζεσξεηηθά θαη πξαθηηθά θαη ζηηο πεξηζζφηεξεο ζρνιέο δηεμάγνληαη θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ. Ζ κεγαιχηεξε πξνζέιεπζε παξνπζηάδεηαη απφ ηνλ Απξίιην κέρξη ηνλ Ηνχλην θαη ην δίκελν επηεκβξίνπ- Οθησβξίνπ. Οη πεξηζζφηεξεο ζρνιέο δελ έρνπλ ηκήκαηα ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο θαη ηδηαίηεξα ηνλ Ηνχιην θαη ηνλ Αχγνπζην. ε φηη αθνξά ζηα ζεσξεηηθά καζήκαηα, ηα ζέκαηα πνπ θαιχπηνληαη ζηε χιε είλαη: θφκπνη, νλνκαηνινγία ηζηηνθφξνπ ζθάθνπο, αεξνδπλακηθή, πιεχζεηο ηζηηνθφξνπ, ηξηκάξηζκα παληψλ, ειεθηξνληθά βνεζήκαηα, κεηεσξνινγία, αληηκεηψπηζε επηθίλδπλσλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, αξρέο λαπηηιίαο- αθηνπινΐα, ρεηξηζκνί ηζηηνπιντθνχ ζθάθνπο µε παληά θαη µε κεραλή, ηερληθέο αγθπξνβνιίαο (αξφδνπ, πξπκλνδέηεζε, πιαγηνδέηεζε), θαλφλεο αζθάιεηαο ζηελ ζάιαζζα, ππνρξεψζεηο θπβεξλεηψλ πξνο ηηο Ληκεληθέο Αξρέο θαη πξψηεο βνήζεηεο. Σα πξαθηηθά καζήκαηα γίλνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ αββαηνθχξηαθνπ, φπνπ νκάδεο 8-10 αηφκσλ βγαίλνπλ µε ηα εθπαηδεπηηθά ζθάθε ηεο ζρνιήο ζηε ζάιαζζα γηα εμάζθεζε. Ζ δηάξθεηά ηεο πνηθίιιεη απφ ζρνιή ζε ζρνιή, αλ θαη ζπλήζσο είλαη 6σξε ή 8σξε, ελψ ζπαληφηεξα 4σξε. Αλάινγα µε ην πξφγξακκα ηεο ζρνιήο κπνξεί λα ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηελ πξαθηηθή εμάζθεζε θαη θάπνηα δηήκεξε ή ηξηήκεξε εμφξκεζε, θαζψο θαη θάπνην λπρηεξηλφ κάζεκα. Σα πξαθηηθά καζήκαηα είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθά, θαζψο εθεί γίλεηαη ε εθαξκνγή φισλ ησλ ζεσξεηηθψλ γλψζεσλ ΣΟΤΡΙΜΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ ΙΣΙΟΠΛΟΪΑ Ζ ηζηηνπινΐα γνεηεχεη θαη ζπγθηλεί ηδηαίηεξα ηνπο Έιιελεο γη απηφ θαη δεκηνπξγήζεθαλ ζηηο πεξηζζφηεξεο παξαζαιάζζηεο πφιεηο Ναπηηθνί κηινη, ζηνπο νπνίνπο ιεηηνπξγνχλ ζρνιέο ηζηηνπινΐαο αλνηθηήο ζάιαζζαο. Πξνθεηκέλνπ λα πξνζθέξνπλ ζηνπο ελδηαθεξφκελνπο ηε δπλαηφηεηα λα γλσξίζνπλ ην άζιεκα θαη λα 42

50 απνθηήζνπλ ζην ηέινο ηεο εθπαίδεπζεο ην πηπρίν δηαθπβέξλεζεο ηζηηνθφξνπ ζθάθνπο, δηνξγαλψλνπλ εθπαηδεπηηθά ηαμίδηα δηήκεξσλ κέρξη θαη επηαήκεξσλ δηαθνπψλ ζε ζπλδπαζκφ µε εθπαίδεπζε πάλσ ζην ζθάθνο. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ ηαμηδηψλ έκπεηξνη θαη ηθαλνί ηζηηνπιφνη ησλ νκίισλ αλαιακβάλνπλ ηελ εθκάζεζε ηεο ζεσξίαο, ηελ εμνηθείσζε κε ην ζθάθνο θαη ηελ εθαξκνγή ηεο ζεσξίαο ζηελ πξάμε θαζψο θαη ηελ μελάγεζε ησλ καζεηψλ ζηνπο πξννξηζκνχο. Σα ηαμίδηα απηά απεπζχλνληαη ζε φζνπο ζέινπλ λα απνθηήζνπλ ηηο βαζηθέο γλψζεηο θπβεξλήηε ηζηηνθφξνπ ζθάθνπο, ζηνπο θαηφρνπο πηπρίσλ πνπ ζέινπλ λα εμαζθεζνχλ ζε ζπλζήθεο πξαγκαηηθνχ ηαμηδηνχ, αιιά θαη ζε φζνπο ζα ήζειαλ λα ζπκκεηάζρνπλ απιά γηα ηηο δηαθνπέο. ζνη ζπκκεηέρνπλ ζηα ηαμίδηα απηά, έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα ζην ηέινο ησλ ηαμηδηψλ λα δψζνπλ εμεηάζεηο γηα ηελ απφθηεζε ηνπ πηπρίνπ θπβεξλήηε ηζηηνθφξνπ ζθάθνπο. Καηά ηελ δηάξθεηα ησλ ηαμηδηψλ εθηφο ηεο εθπαίδεπζεο θαιχπηνληαη θαη ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ην επαγγεικαηηθφ yachting φπσο: Γηαρείξηζε ζθάθνπο, ηξφπνη ρξεκαηνδφηεζεο, αλαδήηεζε ζθάθνπο γηα αγνξά θ.ιπ. Σελ πξφηαζε απηή ησλ Ναπηηθψλ νκίισλ γηα εθκάζεζε ρεηξηζκνχ ηζηηνπιντθνχ ζθάθνπο κε εθπαηδεπηηθά ηαμίδηα έρνπλ πηνζεηήζεη ηειεπηαία θαη νξγαλσκέλα πξαθηνξεία ζηελ Διιάδα. Πην ζπγθεθξηκέλα, δεκηνπξγνχλ παθέηα δηαθνπψλ ζην Αηγαίν θαη ζην Ηφλην ψζηε λα κπνξεί θαλείο λ' απνιαχζεη ηηο ζεξηλέο ηνπ δηαθνπέο µ' έλα ηζηηνπιντθφ ζθάθνο θαη παξάιιεια, αλ ην επηζπκεί, λ' απνθηήζεη δίπισκα νδήγεζεο ηζηηνπιντθνχ ζθάθνπο. Ζ ρξνληθή πεξίνδνο θαηά ηελ νπνία πινπνηνχληαη απηνχ ηνπ είδνπο δηαθνπέο είλαη κεηαμχ Ηνπλίνπ θαη επηεκβξίνπ, ιφγσ θαιχηεξσλ θαηξηθψλ ζπλζεθψλ. Ζ ηδέα απηή ζα δψζεη ψζεζε ζηνλ ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο γηαηί φζνη απνθηνχλ ην πηπρίν κπνξνχλ λα ελνηθηάζνπλ πιένλ ζθάθνο ΣΟΤΡΙΜΟ ΜΕ ΙΣΙΟΥΟΡΑ ΣΟ ΑΙΓΑΙΟ Οη εηδηθνί ησλ ζαιάζζησλ δηαθνπψλ ζεσξνχλ φηη νη ζάιαζζεο ηνπ Αηγαίνπ είλαη απφ ηηο σξαηφηεξεο ηνπ θφζκνπ. Σα πεξηζζφηεξα λεζηά ηεο Διιάδαο βξίζθνληαη ζην ρψξν ηνπ Αηγαίνπ πειάγνπο θαη ρσξίδνληαη ζε επηά ζπκπιέγκαηα (απφ βνξξά πξνο λφην) : Νεζηά Βνξεηναλαηνιηθνχ Αηγαίνπ: Άγηνο Δπζηξάηηνο, Θάζνο, Ηθαξία, Λέζβνο, 43

51 Οηλνχζεο, άκνο, ακνζξάθε, Υίνο θαη Φαξά. πνξάδεο: Αιφλλεζνο, θηάζνο, θφπεινο, θχξνο. Δχβνηα. Νεζηά Αξγνζαξσληθνχ θφιπνπ: Αγθίζηξη, Αίγηλα, Πφξνο, αιακίλα, πέηζεο, Όδξα θαη ε παξαζαιάζζηα πεξηνρή ησλ Μεζάλσλ. Κπθιάδεο: χκπιεγκα 56 λεζηψλ κε θπξηφηεξα ηα Ακνξγφο, Αλάθε, Άλδξνο, Αληίπαξνο, Γήινο, Ίνο, Σδηα, Κίκσινο, Κχζλνο, Μήινο, Μχθνλνο, Νάμνο, Πάξνο, αληνξίλε, έξηθνο, χξνο, Σήλνο. Γσδεθάλεζα: Αζηππάιαηα, Κάιπκλνο, Κάξπαζνο, Κάζνο, Καζηειφξηδν, Κσο, Λεηςνί, Λέξνο, Νίζπξνο, Πάηκνο, Ρφδνο, χκε, Σήινο, Υάιθε. Κξήηε. Ζ θαιχηεξε πεξίνδνο ηζηηνπιντθψλ εμνξκήζεσλ αξρίδεη απφ ηηο αξρέο Μαΐνπ θαη ηειεηψλεη ηνλ επηέκβξην. Φπζηθά θάζε κήλαο παξνπζηάδεη ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά. Σνλ Μάην ν θαηξφο είλαη αθφκε ζρεηηθά θξχνο, ην ίδην θαη ε ζάιαζζα. Οη άλεκνη είλαη δηαθφξσλ δηεπζχλζεσλ µε επηθξαηέζηεξνπο ηνπο βφξεηνπο, νη νπνίνη είλαη ζρεδφλ ήπηνη ράξε ζηελ παξνπζία ζπρλψλ αιιά φρη έληνλσλ πςειψλ θαη ρακειψλ βαξνκεηξηθψλ πνπ επεξεάδνπλ ηελ πεξηνρή. Σν Βφξεην Αηγαίν είλαη πην θξχν, ελψ ην θεληξηθφ θαη λφηην πην δεζηφ. Ο ηδαληθφο κήλαο γηα ηαμίδη ζην Αηγαίν είλαη ν Ηνχληνο νπφηε ε ζάιαζζα έρεη δεζηάλεη Σα ήπηα κειηέκηα ηνπ Ηνπλίνπ έρνπλ αξρίζεη, ελψ ε έληαζε ηνπ αλέκνπ είλαη ζπλήζσο φρη κεγαιχηεξε απφ 30 κίιηα. Σνλ Ηνχιην ε δέζηε απμάλεη Μεηά ην πξψην δεθαήκεξν αξρίδνπλ θαη ηα δπλαηά κειηέκηα, πνπ ζην Κεληξηθφ θαη Νφηην Αηγαίν θηάλνπλ ηα 7,8 ή θαη 9 κπνθφξ αθφκα. Πιενλεθηήκαηα απνθηά ην Βφξεην Αηγαίν. πνξάδεο, Υαιθηδηθή, ακνζξάθε είλαη κέξε ηδαληθά γηα ηαμίδη αθνχ νη βνξηάδεο είλαη επηφηεξνη Απφ ηα κέζα Απγνχζηνπ φκσο αξρίδνπλ νη αιιαγέο. Σν Κεληξηθφ θαη Νφηην Αηγαίν αξρίδεη λα εζπράδεη απφ αλέκνπο, ελψ αληίζεηα αξρίδνπλ λα εκθαλίδνληαη ζην Βφξεην Αηγαίν, ζηε Υαιθηδηθή θαη ηε ακνζξάθε. Σνλ επηέκβξην νη κπνπλάηζεο επηθξαηνχλ ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ Αηγαίνπ. Ζ δέζηε είλαη έληνλε θαη γίλεηαη αθφκε πην δπζάξεζηε ιφγσ ηεο πςειήο πγξαζίαο. 44

52 ΣΟΤΡΙΜΟ ΜΕ ΙΣΙΟΥΟΡΑ ΣΟ ΙΟΝΙΟ ην Ηφλην Πέιαγνο βξίζθεηαη έλα θαη κνλαδηθφ λεζησηηθφ ζχκπιεγκα: Ηφληα λεζηά: Κέξθπξα, Εάθπλζνο, Ηζάθε, Κεθαιινληά, Λεπθάδα, Παμνί, Αληίπαμνη, Δξείθνπζα, Μαζξάθη, Μεγαλήζη, Οζσλνί, ηξνθάδεο. Σα λεζηά απηά καδί κε ηα Κχζεξα, ηα νπνία βξίζθνληαη απέλαληη απφ ηε λφηηα Πεινπφλλεζν, θαζψο θαη ηα γεηηνληθά Αληηθχζεξα απνηεινχλ ηα Δπηάλεζα. Σα θαηαπξάζηλα λεξά ηνπ Ηνλίνπ πειάγνπο απνηεινχλ ην ηζρπξφηεξν ζέιγεηξν γηα ηνπο επηζθέπηεο ηεο πεξηνρήο. Ο θαηξφο θαηά ηνπο κήλεο Μάην-επηέκβξην, ηνπο ηδαληθνχο κήλεο γηα ηζηηνπινΐα, είλαη ήπηνο. Χζηφζν επεξεάδεηαη πεξηζζφηεξν απφ ηα πςειά θαη ρακειά βαξνκεηξηθά, πνπ δεκηνπξγνχλ θαη ηε γλσζηή πγξαζία ησλ Ηνλίσλ λήζσλ ζρεδφλ φια ηα θαινθαηξηλά βξάδηα. Οη κήλεο Μάηνο θαη Ηνχληνο, ζην Ηφλην ραξαθηεξίδνληαη απφ ήπηνπο αλέκνπο, πνπ φκσο παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα ζηηο δηάθνξεο δηεπζχλζεηο. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Ηνπιίνπ, ην Ηφλην έρεη έιιεηςε απφ κειηέµηα θαη µφλν ηηο απνγεπκαηηλέο ψξεο εκθαλίδεηαη ζαιάζζηα αχξα απφ Μαΐζηξν, ζπλήζσο εληάζεσο κέρξη 20 λ.µ. ηελ ψξα. Σηο ππφινηπεο ψξεο ε δέζηε είλαη µάιινλ έληνλε θαη ην βξάδπ ε πγξαζία αηζζεηή. ηέινο, ηνλ Αχγνπζην θάλνπλ ηελ εκθάληζή ηνπο ηα πξψηα κπνπξίληα ζθνδξφηαηεο έληαζεο, φπσο άιισζηε ζπκβαίλεη θαη ζε φιεο ηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο. Οη καξίλεο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Ηνλίνπ Πειάγνπο θξίλνληαη αζθαιψο ιίγεο γηα ηφζν κεγάιε πεξηνρή, σζηφζν ζπκπιεξψλνληαη απφ ηα αζθαιή αγθπξνβφιηα πνπ ππάξρνπλ ζε φια ζρεδφλ ηα λεζηά αιιά θαη ζηηο δπηηθέο αθηέο ηεο Ζπείξνπ, ηεο Αηησιναθαξλαλίαο θαη ηεο Πεινπνλλήζνπ ΣΟΛΙΚΟ ΚΑΥΨΝ (FLOTILLA) Σειεπηαία θάλεη ηελ εκθάληζή ηεο θαη ζηελ Διιάδα κηα λέα κνξθή λαχισζεο ηζηηνθφξσλ ζθαθψλ ψζηε λα κεησζεί ην θφζηνο λαχισζεο. Πξφθεηηαη γηα ζηνιίζθν ζθαθψλ, νλνκαδφκελν flotilla, πνπ είλαη δηαδεδνκέλνο ζηελ Βξεηαλία. ηνλ ζηνιίζθν απηφ ππάξρεη έλα ζθάθνο αξρεγφο ζην νπνίν επηβαίλεη έλαο θπβεξλήηεο, έλαο κεραληθφο θαη έλαο μελαγφο, ην νπνίν αθνινπζνχλ ηα ππφινηπα. Απηή ηε κνξθή λαχισζεο πξνηηκνχλ φζνη δηαζέηνπλ δίπισκα πινήγεζεο, αιιά δελ έρνπλ αξθεηή εκπεηξία ψζηε λα λνηψζνπλ αζθάιεηα. (Μσλωνόποσλος Γ., Μοίρα Π., 2005:95). 45

53 Σα κεγαιχηεξα λαπινκεζηηηθά γξαθεία παξέρνπλ απηνχ ηνπ είδνπο ηνλ ηνπξηζκφ κε ζπγθεθξηκέλα πξνγξάκκαηα πιφσλ φπσο δχν πιφεο ζηνλ αξσληθφ θαη δχν ζηηο πνξάδεο. Δπίζεο παξέρνπλ θαη εθπαίδεπζε πξηλ ην ηαμίδη γηα φζνπο δελ έρνπλ δίπισκα πινήγεζεο, αιιά θαη γη απηνχο πνπ ζέινπλ λα θξεζθάξνπλ ηηο γλψζεηο ηνπο. Πνιινί επηιέγνπλ απηφ ηνλ ηξφπν δηαθνπψλ γηαηί είλαη θνηλσληθνί θαη επηζπκνχλ λα βξίζθνληαη κε άιιεο γλσζηέο νηθνγέλεηεο ή νκάδεο ζε κεγαιχηεξε νκάδα κεηψλνληαο θαη ην θφζηνο ησλ δηαθνπψλ ηνπο ΜΗΦΑΝΟΚΙΝΗΣΑ-ΙΣΙΟΥΟΡΑ Δίλαη ηα ηζηηνθφξα ζθάθε πνπ δηαζέηνπλ θαη κεραλή πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζαλ βνεζεηηθφ αιιά θαη ζαλ θχξην κέζν πξφσζεο. ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ αξθεηά παξαδνζηαθά θαΐθηα πνπ ήηαλ αιηεπηηθά ή εκπνξηθά θαη κεηαζθεπάζηεθαλ ψζηε λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ ζθάθε αλαςπρήο. Δπίζεο ππάξρνπλ αξθεηά πνιπηειή θαΐθηα πνπ είλαη θηηαγκέλα ψζηε λα ζπκίδνπλ άιιεο γξαθηθέο επνρέο θαη πξνζθέξνπλ δηαθνπέο ζε ηνπξίζηεο νη νπνίνη ζέινπλ λα δήζνπλ ην φλεηξφ ηνπο. Σα ζθάθε απηά δηέπνληαη απφ εηδηθή δηάηαμε ηνπ λφκνπ γηα ιηγφηεξεο λαπιψζεηο ην ρξφλν, ψζηε λα κε ραζνχλ ε παξάδνζε θαη θάπνηα επαγγέικαηα πνπ δειψλνπλ ηε λαπηηθή ηζηνξία ηεο ρψξαο καο. Καηά ηα ππφινηπα γηα ηνπξηζκφ κε απηφ ην είδνο ζθαθψλ ηζρχεη φηη θαη γηα ηα άιια ζθάθε. 9. ΝΑΤΛΟΜΕΙΣΙΚΑ ΓΡΑΥΕΙΑ ην ηνπξηζηηθφ θχθισκα πνπ αθνξά ζηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο ζεκαληηθφ ξφιν παίδνπλ ηα λαπινκεζηηηθά γξαθεία, αθνχ απηά θέξλνπλ ζε επαθή ηνπο ηνπξίζηεο κε ην κέζν κεηαθνξάο, ρψξν δηακνλήο θαη αλαςπρήο πνπ είλαη ηα επαγγεικαηηθά ζθάθε. Σα λαπινκεζηηηθά γξαθεία απνηεινχλ κνξθή ηνπξηζηηθήο επηρείξεζεο, νη φξνη ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο νπνίαο δηέπνληαη απφ Κνηλή Απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο, Αληαγσληζηηθφηεηαο θαη Ναπηηιίαο θαη ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ θαη 46

54 Σνπξηζκνχ 20. Ηδξχνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ κε βάζε δηαδηθαζίεο αλάινγεο κε εθείλεο ησλ ηνπξηζηηθψλ γξαθείσλ αθνχ ηνπο παξαζρεζεί ε ζρεηηθή άδεηα 21. Πην ζπγθεθξηκέλα, λαπινκεζηηηθά γξαθεία είλαη νη κφληκα νξγαλσκέλεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο κε ηα κέζα πνπ δηαζέηνπλ θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ αλαιακβάλνπλ ηελ εθκίζζσζε πισηνχ κέζνπ, νπνηαζδήπνηε κνξθήο (ζαιακεγνχ, θξνπαδηεξφπινηνπ, επηβαηεγνχ ζθάθνπο, πινηαξίνπ δηαθφξσλ ηχπσλ θιπ) κε ειιεληθή ή μέλε ζεκαία, ζε έιιελεο θαη μέλνπο, γηα εθηέιεζε πιφσλ αλαςπρήο κε νιηθή λαχισζε, ζχκθσλα κε λαπινζχκθσλν εγθεθξηκέλνπ ηχπνπ, εληφο θαη εθηφο ησλ ειιεληθψλ ρσξηθψλ πδάησλ.( Γιακομιτάλες Μ. 2009:154) Σα λαπινκεζηηηθά γξαθεία ιεηηνπξγνχλ λφκηκα κε Δηδηθφ ήκα Λεηηνπξγίαο πνπ ρνξεγείηαη απφ ηηο Πεξηθεξεηαθέο Τπεξεζίεο ηνπ ΔΟΣ, ζηηο νπνίεο θαηαηίζεληαη θαη εγγπεηηθέο επηζηνιέο γηα ηελ θάιπςε ηπρφλ απαηηήζεσλ ησλ ηνπξηζηψλ πνπ λαπιψλνπλ ζθάθε. Δίλαη έλα είδνο ηνπξηζηηθψλ γξαθείσλ, πνπ ιεηηνπξγνχλ ζαλ γξαθεία ελνηθηάζεσο ζθαθψλ θαη κπνξνχλ λα πσινχλ θαη πξνγξάκκαηα δηαθνπψλ γηα πιφεο εθκηζζψλνληαο ζθάθε ηα νπνία ζ απηή ηελ πεξίπησζε έρνπλ θαη πιήξσκα. Σα πξνγξάκκαηα απηά είλαη είηε έηνηκα, είηε θηηαγκέλα θαη απαίηεζε ηνπ πειάηε (tailor made) θαη αθνξνχλ θαζαξά λαχισζε ζε ηδηψηε, είηε έηνηκα γηα κεκνλσκέλνπο νπφηε ν πειάηεο ελνηθηάδεη θακπίλα θαη αθνινπζεί ην πξφγξακκα δηαθνπψλ. Ζ πξνκήζεηα ησλ λαπινκεζηηηθψλ γξαθείσλ γηα ηελ εθκίζζσζε ζθαθψλ θαζνξίδεηαη απφ ηνλ Διιεληθφ χλδεζκν Μεζηηψλ Δκπεηξνγλσκφλσλ Θαιακεγψλ (ΔΜΔΘ/HYBA), ν νπνίνο θαζνξίδεη θαη ην χςνο ησλ εκεξήζησλ λαχισλ ησλ ζθαθψλ. Ζ ζπλήζεο πξαθηηθή πνπ αθνινπζνχλ ηα κέιε γηα ηελ πξνκήζεηα ησλ λαπιψζεσλ αθνξά έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 30% επί ηνπ λαχινπ, εθ ηνπ νπνίνπ ην 15-20% - εμαξηψκελνπ απφ ην κέγεζνο ηεο επηρείξεζεο- είλαη ηνπ γξαθείνπ ηνπ εμσηεξηθνχ πνπ απεπζχλεηαη ν πειάηεο θαη ην ππφινηπν είλαη ηνπ λαπινκεζηηηθνχ γξαθείνπ. Σα ηειεπηαία ρξφληα θαη κε ηελ επηδφηεζε πνπ πξνβιέπεη ν αλαπηπμηαθφο λφκνο ηα πεξηζζφηεξα γξαθεία έρνπλ δεκηνπξγήζεη δηθέο ηνπο ηζηνζειίδεο γηα ηελ πξνψζεζε 20 Αξρηθή Κ.Τ.Α / εηδ.αξηζ.129/ , ΦΔΚ 637 Β, ησλ Τπνπξγψλ Πξνεδξίαο Κπβεξλήζεσο θαη Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ηηο Κ.Τ.Α 17157/εηδ.αξηζ.192/ , ΦΔΚ 447 Β, θαη 1484/ , ΦΔΚ 685 Β 21 Απφθαζε Γεληθνχ Γξακκαηέα ΔΟΣ / , ΦΔΚ 779 Β 47

55 πσιήζεσλ κε δπλαηφηεηα απεπζείαο θξαηήζεσλ κέζσ δηαδηθηχνπ. Οη θξαηήζεηο κέζσ δηαδηθηχνπ ζπλερψο απμάλνληαη ζε βάξνο ησλ παξαδνζηαθψλ κε απνηέιεζκα λα θαξπψλνληαη ηα ίδηα ηα λαπινκεζηηηθά γξαθεία ηελ πξνκήζεηα πνπ έδηλαλ ζηνπο κεζάδνληεο, επηηξέπνληάο ηα λα θάλνπλ εθπηψζεηο ηεο ηάμεο ηνπ 10% ζηνπο ηνπξίζηεο πνπ επηιέγνπλ ηελ θξάηεζε κέζσ δηαδηθηχνπ. Πνιιά λαπινκεζηηηθά γξαθεία έρνπλ ην δηθφ ηνπο ζηφιν ζθαθψλ, είλαη δειαδή ηαπηφρξνλα θαη πινηνθηήηεο, αιιά ζπλεξγάδνληαη θαη κε άιινπο πινηνθηήηεο. Απφ ζηνηρεία ηεο ΔΜΔΘ πξνθχπηεη φηη ζηελ Διιάδα δξαζηεξηνπνηνχληαη 84 λαπινκεζηηηθά γξαθεία, ιίζηα ησλ νπνίσλ ππάξρεη ζην παξάξηεκα. (Βιέπε ΚΑΣΑΛΟΓΟ 1 ηνπ Παξαξηήκαηνο) Απφ ηηο εηαηξίεο λαχισζεο ζθαθψλ πνπ ππάξρνπλ ζηελ Διιάδα, δχν απφ απηέο είλαη ζεκαληηθνχ κεγέζνπο θαη ππεξεζληθήο αλ φρη πνιπεζληθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη είλαη εηζεγκέλεο ζην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ. Πξφθεηηαη γηα ηελ VERNICOS YACHTS θαη ηελ ΚΤΡΗΑΚΟΤΛΖ ΜΔΟΓΔΗΑΚΑΗ ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑΗ ΝΑΤΣΗΛΗΑΚΖ Α.Δ.. Ζ VERNICOS YACHTS απνηειεί ηελ εκπνξηθή επσλπκία φισλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ έρνπλ ζρέζε κε ην ζαιάζζην ηνπξηζκφ θαη απνηειεί ηκήκα ηνπ νκίινπ ΒΔΡΝΗΚΟ ΚΟΣΣΔΡΑ ΝΑΤΣΗΛΗΑΚΖ & ΤΜΜΔΣΟΥΧΝ Α.Δ.. Δίλαη πξσηνπφξνο εηαηξεία ζηνλ θιάδν θαη ζπκβάιιεη απνθαζηζηηθά ζηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα, ελψ ήηαλ θαη ε πξψηε εηαηξεία γηψηηλγθ ζε παγθφζκην επίπεδν πνπ εηζήρζε ζε Υξεκαηηζηήξην, κε ηελ είζνδφ ηεο ζην Υ.Α.Α. ην 1996, φπσο θαη ε πξψηε παγθνζκίσο πνπ πηζηνπνηήζεθε ην 1997 κε ην Πηζηνπνηεηηθφ Γηαζθάιηζεο Πνηφηεηαο ISO Ζ εηαηξεία είλαη απνθιεηζηηθή αληηπξφζσπνο ζηελ Διιάδα πνιιψλ μέλσλ επσλχκσλ λαππεγείσλ θαη πξνζθέξεη έλα εχξνο ππεξεζηψλ ηθαλψλ λα θαιχςνπλ θάζε αλάγθε ζρεηηθά κε ην γηψηηγθ φπσο, λαπιψζεηο ζθαθψλ αλαςπρήο κε πιήξσκα ή ρσξίο πιήξσκα, πσιήζεηο θαηλνχξγησλ θαη κεηαρεηξηζκέλσλ ζθαθψλ, ρξεκαηνδνηήζεηο, αζθαιίζεηο θαη δηαρείξηζε ζθαθψλ. εκαληηθφ ηνκέα αλάπηπμεο ηεο εηαηξείαο ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ απνηειεί θαη ε δηαρείξηζε καξίλσλ, μελνδνρείσλ θαη αθηψλ. Βάζεηο ηεο εηαηξείαο ιεηηνπξγνχλ ζηε Μαξίλα Αιίκνπ θαη ην Λαχξην, ζε πνιιά λεζηά ηνπ Αηγαίνπ θαη Ηνλίνπ πειάγνπο θαη ζηελ Κχπξν ζηε Μαξίλα ηεο Λάξλαθαο. 48

56 Ζ ΚΤΡΗΑΚΟΤΛΖ ΜΔΟΓΔΗΑΚΑΗ ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑΗ ΝΑΤΣΗΛIΑΚΖ Α.Δ. είλαη εηζεγκέλε ζην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ απφ ην 1998 θαη απνηειεί ηνλ ηξίην κεγαιχηεξν «παίθηε» ηνπ ρψξνπ ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ παγθνζκίσο, βάζεη ηνπ αξηζκνχ ζθαθψλ ηα νπνία εθκεηαιιεχεηαη, ηνπ αξηζκνχ ησλ ζηαζκψλ εμππεξέηεζεο ζθαθψλ θαη πειαηψλ θαη ηεο ιεηηνπξγηθήο θεξδνθνξίαο ηνπ. Δίλαη ε πξψηε λαπηηιηαθή εηαηξεία πνπ πηζηνπνηήζεθε παγθνζκίσο ην 1997 κε ISO 9002 γηα ηελ πνηφηεηα ππεξεζηψλ θαη κε ην Πηζηνπνηεηηθφ Γηαζθάιηζεο Πνηφηεηαο ISO 9001: 2000 ηνλ Απξίιην ηνπ Ζ εηαηξεία δξαζηεξηνπνηείηαη επίζεο ζην ρψξν ηεο δηαρείξηζεο καξίλσλ θαη ηνπ real estate. Δίλαη ε κνλαδηθή Διιεληθή εηαηξεία ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ πνπ δηαρεηξίδεηαη 7 καξίλεο ζηελ Διιάδα θαη δηαζέηεη ζην εμσηεξηθφ ζπλνιηθά 24 ζηαζκνχο εμππεξέηεζεο ζθαθψλ ζηελ Γαιιία, ηελ Ηηαιία, ηελ Σνπξθία, ηελ Μάιηα, ηελ Κξναηία θαη ηελ Καξατβηθή. 10. ΝΑΤΛΨΕΙ ΚΑΥΨΝ - ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ ΝΑΤΛΨΗ - ΝΑΤΛΟΤΜΥΨΝΟ Ναχισζε νλνκάδεηαη ε κίζζσζε ελφο πινίνπ γηα νπνηνδήπνηε ζθνπφ. ηνλ ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο ε λαχισζε πξνυπνζέηεη ηε ζπκθσλία δχν κεξψλ, ηνπο ηνπξίζηεο θαη ηνπο πινηνθηήηεο πνπ έρνπλ ζηελ θαηνρή ηνπο ηα πξνο εθκίζζσζε ζθάθε. Γηα λα λαπισζεί έλα ζθάθνο πξέπεη λα είλαη ραξαθηεξηζκέλν επαγγεικαηηθφ, δειαδή ζα πξέπεη ε λαχισζε λα γίλεηαη νιηθψο γηα ηνπιάρηζηνλ 12 ψξεο εκεξεζίσο 22, λα πξαγκαηνπνηεί ηνπιάρηζηνλ κία λαχισζε αλά 6,1 εκεξνινγηαθέο εκέξεο φηαλ πξφθεηηαη γηα λαχισζε ρσξίο πινίαξρν θαη πιήξσκα, κία λαχισζε αλά 9,1 εκεξνινγηαθέο εκέξεο φηαλ πξφθεηηαη γηα λαχισζε κε πινίαξρν θαη πιήξσκα θαη κία λαχισζε αλά 24,3 εκεξνινγηαθέο εκέξεο φηαλ πξφθεηηαη γηα λαχισζε ραξαθηεξηζκέλνπ παξαδνζηαθνχ πινίνπ κε ή ρσξίο πινίαξρν θαη πιήξσκα 23. Γηαθξίλνπκε δχν θαηεγνξίεο λαπιψζεσλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο, ηε λαχισζε κε πιήξσκα (crewed yacht) θαη ηε λαχισζε ρσξίο πιήξσκα (bare boat). 22 Άξ. 3, παξ. 2 ηνπ Ν. 2743/ Τ.Α. 3342,ΦΔΚ 478/

57 (Μπισλφπνπινο Γ., Μνίξα Π., 2005:95). ηελ πξψηε θαηεγνξία νη ηνπξίζηεο λαπιψλνπλ ζθάθνο ζηειερσκέλν κε ην αλάινγν πιήξσκα, ηα κέιε ηνπ νπνίνπ εμαξηψληαη απφ ην κέγεζνο ηνπ ζθάθνπο, ηνλ αξηζκφ ησλ επηβαηλφλησλ θαη ηηο απαηηήζεηο ηνπο. Ζ νξγαληθή ζχλζεζε ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο είλαη θαζνξηζκέλε απφ ην ΤΑΑ&Ν κε βάζε ηα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο 24. ηα ππεξπνιπηειή ζθάθε ην πιήξσκα απαξηίδεηαη θαη απφ φιεο ηηο εηδηθφηεηεο ηνπξηζηηθψλ επαγγεικάησλ (ππνδνρήο, ζαιακεπφινπο, chef, barman, ζεξβηηφξνπο) θαζψο θαη γπκλαζηή. Σα έμνδα ηεο δηαηξνθήο θαη αζθάιηζεο ηνπ πιεξψκαηνο πεξηιακβάλνληαη ζηελ ηηκή ηεο λαχισζεο. θάθε πνπ ζπλήζσο λαπιψλνληαη κε πιήξσκα είλαη ηα κεραλνθίλεηα θαη ηα κεραλνθίλεηα-ηζηηνθφξα. Ηζηηνθφξα ή κεραλνθίλεηα επαγγεικαηηθά πινία αλαςπρήο, νιηθνχ κήθνπο κέρξη είθνζη κέηξα, επηηξέπεηαη λα εθλαπιψλνληαη ρσξίο λα ππεξεηνχλ ζε απηά πινίαξρνο θαη πιήξσκα 25. ηε λαχισζε ζθάθνπο ρσξίο πιήξσκα ν ηνπξίζηαο παξαιακβάλεη ην ζθάθνο πνπ επηζπκεί απφ πξνθαζνξηζκέλε καξίλα θαη θαζίζηαηαη ππεχζπλνο γηα ην δξνκνιφγην πνπ ζα αθνινπζήζεη. Ζ πιεηνλφηεηα ησλ ζθαθψλ πνπ λαπιψλνληαη ρσξίο πιήξσκα είλαη ηα ηζηηνθφξα, γη απηφ θαη φηαλ θάπνηνο αλαθέξεηαη ζε bare boat ελλνεί ηζηηνθφξν. Πξνυπφζεζε απηήο ηεο λαχισζεο είλαη λα ππάξρεη ζηελ νκάδα θάπνηνο πνπ θαηέρεη δίπισκα πινήγεζεο, δηαθνξεηηθά πξνζιακβάλεηαη θπβεξλήηεο ν νπνίνο ζηελ πεξίπησζε ησλ ηζηηνθφξσλ είλαη ηζηηνπιφνο θαη νλνκάδεηαη skipper. ε θάζε πεξίπησζε έλαο απφ ηνπο επηβάηεο, πέξαλ ηνπ θπβεξλήηε, πξέπεη λα έρεη λαπηηθή εκπεηξία, ηελ νπνία βεβαηψλεη κε ππεχζπλε δήισζε ηνπ Ν.1599/ Γηθαίσκα εθλαχισζεο ζθαθψλ αλαςπρήο έρνπλ 27 : α) νη πινηνθηήηεο (θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα), β) ηα λαπινκεζηηηθά γξαθεία 24 Παξ. 1, άξ. 5 ηνπ Ν. 2743/ Παξ.14, άξ.40 ηνπ Ν.3182/ Παξ. 2 άξ. 5 ηνπ Ν. 2743/ Παξ. 3, άξ. 3 ηνπ Ν. 2743/

58 γ) ηα γξαθεία γεληθνχ ηνπξηζκνχ ζηηο πεξηπηψζεηο β θαη γ ε εθλαχισζε πξνυπνζέηεη ηελ έγγξαθε ζπγθαηάζεζε ηνπ πινηνθηήηε, κε ηνλ νπνίν θαζίζηαληαη ζπλππεχζπλα γηα ηελ ηήξεζε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ λφκνπ θαη ησλ φξσλ ηνπ λαπινζχκθσλνπ. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα ζπκθσλήζεη ν ηνπξίζηαο κε ηνλ εθλαπισηή ζρεηηθά µε ην ζθάθνο θαη ηελ ηηκή, ππνγξάθεηαη έλα εηδηθφ ζπκβφιαην γηα ηελ ελνηθίαζε, ην ιεγφκελν λαπινζύκθσλν 28. Τπάξρεη εληαίνο ηχπνο λαπινζχκθσλνπ γηα φιεο ηηο λαπιψζεηο, ην νπνίν είλαη εγθεθξηκέλν απφ ην ΤΑΑ&Ν θαη ππνγξάθεηαη ζε ηξία αληίηππα. Σα δχν αθνξνχλ ηνλ εθλαπισηή ν νπνίνο είλαη ππνρξεσκέλνο λα θαηαζέηεη ην έλα ζηελ αξκφδηα ΓΟΤ, ην ηξίην είλαη ηνπ λαπισηή, πξέπεη λα ζεσξείηαη απφ ηε ιηκεληθή αξρή ηνπ ιηκέλα απφπινπ θαη λα βξίζθεηαη ζην ζθάθνο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ. Απηφ πνπ αιιάδεη ζε θάζε λαπινζχκθσλν είλαη νη φξνη θαη απηνί ζα πξέπεη λα ειεγρζνχλ. ηνπο φξνπο λαχισζεο αλαθέξνληαη ην πνζφ ηεο λαχισζεο, ην πνζφ ηεο εγγχεζεο, εκεξνκελίεο θαη ιηκάληα αλαρψξεζεο θαη επηζηξνθήο. Με ηελ ππνγξαθή ηνπ λαπινζχκθσλνπ θαηαβάιιεηαη ζπλήζσο έλα κέξνο ηεο αμίαο ηνπ λαχινπ ηεο ηάμεο ηνπ 30-50% θαη ην ππφινηπν θαηαβάιιεηαη πξηλ ηελ αλαρψξεζε ηνπ ζθάθνπο. Με ην λαπινζχκθσλν ππνγξάθεηαη θαη έλα έληππν ζην νπνίν αλαθέξνληαη ν εμνπιηζκφο ηνπ ζθάθνπο θαζψο θαη ν πξφζζεηνο ηνλ νπνίν ελδερνκέλσο λα δεηήζεη ν λαπισηήο. σζηηθά κέζα πνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ ζε θάζε ζθάθνο είλαη αηνκηθά ζσζίβηα (φζα θαη νη επηβαίλνληεο ζην ζθάθνο), ζσζίβην µε ζρνηλί κέηξσλ πνπ επηπιέεη ζην πίζσ κέξνο ηνπ ζθάθνπο έηνηκν γηα ηελ πεξίπησζε πνπ θάπνηνο πέζεη ζηε ζάιαζζα, θνξεηφο ππξνζβεζηήξαο, ηξαλδηζηνξάθη γηα ελεκέξσζε ησλ κεηεσξνινγηθψλ δειηίσλ, θαπλνγφλα θαη θσηνβνιίδεο θφθθηλνπ ρξψκαηνο, θαθφο µε έμηξα κπαηαξίεο, θαξκαθείν µε βηβιίν νδεγηψλ, δεπγάξη θνππηά, βνεζεηηθή πισηή άγθπξα, ζσζίβηα ιέκβνο, θφξλα αέξνο, ιάκπα ζχειιαο, ρεηξνθίλεηε αληιία, ηζακαδνχξα επηζήκαλζεο θαη ζπζθεπή EPIRB (θαηά πεξίπησζε). ια ηα ππφινηπα απαηηνχκελα έληππα θαη δηαδηθαζίεο, ηα αλαιακβάλεη ε εηαηξεία θαη ηα παξαδίδεη ζηνλ ηνπξίζηα ηελ εκέξα ηεο αλαρψξεζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ απφπινπ. 28 Άξ. 4 ηνπ Ν. 2743/

59 Ζ επηινγή ηνπ εθλαπισηή ζα πξέπεη κα γίλεηαη κε ηδηαίηεξε πξνζνρή θαη ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε ηα παξαθάησ. Ο πινηνθηήηεο λα είλαη κέινο ηεο Έλσζεο Πινηνθηεηψλ Διιεληθψλ θαθψλ Σνπξηζκνχ (ΔΠΔΣ), εηδηθά γηα ηα ηζηηνθφξα κπνξεί λα είλαη κέινο ηνπ σκαηείνπ Ηδηνθηεηψλ Σνπξηζηηθψλ Δπαγγεικαηηθψλ θαθψλ Άλεπ Πιεξψκαηνο (ΗΣΔΑΠ) θαη ηα λαπινκεζηηηθά λα είλαη κέιε ηνπ (ΔΜΔΘ). Σν βαζηθφ πιενλέθηεκα ηεο ελνηθίαζεο απφ µηα ζνβαξή εηαηξεία είλαη νη εγγπήζεηο νη νπνίεο παξέρνληαη σο πξνο ηε ζπλέπεηά ηεο θαη ηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ ζθάθνπο. Αλ, γηα παξάδεηγκα, ππάξμεη θάπνην πξφβιεκα µε ην ζθάθνο πνπ έρεη λαπισζεί, απηέο έρνπλ ηελ ππνδνκή λα ην επηζθεπάζνπλ ή λα ην αληηθαηαζηήζνπλ άκεζα. Ο ηδηψηεο κπνξεί λα δψζεη θαιχηεξε ηηκή, αιιά αλ πξνθχςεη θάπνην πξφβιεκα ην πηζαλφηεξν είλαη φηη δελ ζα κπνξέζεη λα αληαπνθξηζεί. 11. ΚΟΣΟ ΝΑΤΛΨΗ ΚΑΥΟΤ Σν θφζηνο εμαξηάηαη απφ δηάθνξνπο παξάγνληεο, φπσο ν ηχπνο ηνπ ζθάθνπο, ε δπλακηθφηεηά ζε θιίλεο θαη ε πεξίνδνο ελνηθίαζεο. Οη ηηκέο ζεσξνχληαη ζηαζεξέο, εθηφο βέβαηα θαη εάλ θάπνηνο βξεη κηα επθαηξία, φπσο γηα παξάδεηγκα λα μεθηλήζεη ην λαχιν απφ θάπνην λεζί θαη λα επηζηξέςεη ην ζθάθνο ζηελ Αζήλα. Δάλ ιάβεη θαλείο ππφςε ηνπ φηη ζε φια απηά ηα ζθάθε κπνξεί θάπνηνο πνιχ εχθνια λα καγεηξέςεη, κεηψλνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ηα έμνδά ηνπ, αθνχ ήδε θαιχπηεηαη ην θφζηνο ηεο παξακνλήο θαη ηεο κεηάβαζεο ζηνλ ηφπν ησλ δηαθνπψλ, παξαηεξνχκε φηη εληέιεη πξφθεηηαη γηα έλαλ ζρεηηθά νηθνλνκηθφ ηξφπν δηαθνπψλ. Παξάγνληεο επίζεο πνπ δηακνξθψλνπλ ην θφζηνο λαχισζεο ελφο ζθάθνπο αλαςπρήο είλαη ην κέγεζφο ηνπ, νη αλέζεηο πνπ πξνζθέξεη, ν βαζκφο πνιπηέιεηαο πνπ παξέρεη θαη ε αλάινγε εμππεξέηεζε. Ζ βαζηθή ζπκθσλνχκελε ηηκή γηα έλα ζθάθνο κε πιήξσκα, ζπλήζσο πεξηιακβάλεη φια ηα ηξέρνληα ιεηηνπξγηθά έμνδα ηνπ ζθάθνπο, ακνηβή θαη ηξνθνδνζία πιεξψκαηνο. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηνπ ζθάθνπο θαη ηελ επνρή ηνπ έηνπο, είλαη δπλαηφ λα ζπκπεξηιακβάλνληαη θαχζηκα θαη ιηπαληηθά (π.ρ. ηζηηνπιντθά θαη ηζηηνπιντθά κε κεγάιε κεραλή) ή λα ρξεσζνχλ επηπιένλ εθηφο ηηκήο (πρ. κεραλνθίλεηα) ελψ είλαη δπλαηφλ λα ζπκπεξηιακβάλεηαη λεξφ θαη έμνδα γηα ιηκεληθά ηέιε γηα έλα ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ σξψλ πιεχζεο. Δίλαη 52

60 πξνθαλέο φηη γηα ηα ηζηηνπιντθά ζθάθε ην θφζηνο είλαη επηειέο γηα ηα θαχζηκα. ηα κεραλνθίλεηα φκσο ε θαηαλάισζε είλαη πνιχ κεγαιχηεξε θαη εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηελ ηππνδχλακε ησλ κεραλψλ θαη ηνλ ηχπν ηνπ ζθάθνπο, ελψ κε άζρεκεο θαηξηθέο ζπλζήθεο ε θαηαλάισζε ζρεδφλ δηπιαζηάδεηαη. Οη δηαθνξέο είλαη κεγάιεο, κε απνηέιεζκα λα είλαη πνιχ δχζθνιν λα εθηηκεζεί ην θφζηνο. Σα ιηκεληθά ηέιε θαη απηά κε ηε ζεηξά ηνπο δελ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθά, ηα ρξήκαηα απηά ηα πιεξψλεη φπνηνο δηαλπθηεξεχεη ζε ιηκάλη. Δάλ κέλεη αξφδν, (δειαδή µε ηελ άγθπξα µφλν), ζε θάπνηνλ θφιπν, δελ ππάξρεη νχηε απηφ ην έμνδν. ηελ εκεξήζηα ηηκή δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ην θφζηνο ηξνθίκσλ, πνηψλ αλαςπθηηθψλ, θαζαξηζηήξην θαη νπνηαδήπνηε άιιε εηδηθή απαίηεζε ησλ λαπισηψλ. Δπίζεο είλαη εθηφο ηηκήο ε δαπάλε γηα ηα ηέιε ηνπ Ηζζκνχ Κνξίλζνπ (εθ' φζνλ ην ζθάθνο ηνλ δηέιζεη) θαη ιηκεληθά έμνδα ζε μέλα ιηκάληα. Πξαθηηθά ζπλεζίδεηαη νη πινηνθηήηεο λα θάλνπλ μερσξηζηή ζπκθσλία κε ηνπο ελνηθηαζηέο γηα ηελ πξνκήζεηα ηξνθίκσλ ζε θάπνηα εκεξήζηα ηηκή θαη άηνκν πνπ ζπκθσλείηαη κεηαμχ ησλ κεξψλ. Γηα ηα ζθάθε ρσξίο πιήξσκα νη φξνη ελνηθίαζεο είλαη δηαθνξεηηθνί απ απηνχο ησλ επαλδξσκέλσλ ζθαθψλ. Ζ ηηκή λαχισζεο πεξηιακβάλεη απνθιεηζηηθά ηελ λαχισζε ηνπ ζθάθνπο θαη ηελ αζθάιεηά ηνπ. Απαηηείηαη επίζεο ε θαηαβνιή εγγχεζεο κε ηε κνξθή κεηξεηψλ ή επηηαγήο ή πηζησηηθήο θάξηαο, πνπ αθνξά ηελ πεξίπησζε απψιεηαο ζηνηρείσλ εμνπιηζκνχ ή δεκηάο, ε νπνία επηζηξέθεηαη ακέζσο κε ηελ παξάδνζε ηνπ ζθάθνπο, εθφζνλ απηφ βξίζθεηαη ζηελ αξρηθή ηνπ θαηάζηαζε. Ζ ακνηβή θπβεξλήηε (εθφζνλ δεηεζεί) δελ ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηνλ εκεξήζην λαχιν. Οη λαπισηέο ζθαθψλ ρσξίο πιήξσκα ζπλήζσο αλαιακβάλνπλ νη ίδηνη ηελ ηξνθνδνζία ηνπο, αιιά ν λαπινκεζίηεο αλαιακβάλεη, εάλ ηνπ δεηεζεί, λα θαλνλίζεη ψζηε λα πξνκεζεχζεη ην ζθάθνο κε ηξφθηκα ζε ηνπηθέο ηηκέο, πξηλ ηελ αλαρψξεζή ηνπ. 12. ΑΥΑΛΙΗ ΚΑΥΨΝ ΑΝΑΧΤΦΗ Ζ κεηαθίλεζε θαη θπθινθνξία επαγγεικαηηθψλ πινίσλ αλαςπρήο επηηξέπεηαη κφλνλ αλ απηά είλαη αζθαιηζκέλα ηνπιάρηζηνλ γηα 29 : 29 Παξ. 1, άξ. 8 ηνπ Ν. 2743/

61 α) Αζηηθή επζχλε γηα ζαλάηνπο θαη ζσκαηηθέο βιάβεο επηβαηλφλησλ θαη ηξίησλ απφ πξφζθξνπζε, ζχγθξνπζε, λαπάγην ή νπνηαδήπνηε άιιε αηηία. β) Αζηηθή επζχλε γηα πιηθέο δεκίεο επηβαηλφλησλ θαη ηξίησλ απφ πξφζθξνπζε, ζχγθξνπζε, λαπάγην ή νπνηαδήπνηε άιιε αηηία. γ) Πξφθιεζε ζαιάζζηαο ξχπαλζεο. Δθηφο απφ ηηο παξαπάλσ ππνρξεσηηθέο θαιχςεηο πνπ πξέπεη λα πεξηιακβάλεη έλα αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην ηδησηηθψλ ή επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο ην Institute Yacht Clauses πξνηείλεη θαη ηηο αθφινπζεο: (Γιακομιτάλες Μ., 2009: 167) 1. Οιηθήο απψιεηαο ηνπ ζθάθνπο 2. Σεθκαξηήο νιηθήο απψιεηαο (φηαλ ε επηζθεπή θνζηίδεη πεξηζζφηεξν απφ ηελ αζθαιηδφκελε αμία ηνπ) 3. Οιηθήο θινπήο 4. Οιηθήο ή κεξηθήο απψιεηαο απφ ππξθαγηά 5. Μεξηθήο θινπήο απφ δηάξξεμε 6. Αζηηθήο επζχλεο απφ ηξίηνπο 7. Ρπκνχιθεζε ηνπ ζθάθνπο ζε πεξίπησζε αδπλακίαο θίλεζεο ιφγσ βιάβεο ή αηπρήκαηνο. πλήζσο ζηα αζθαιηζηήξηα ζπκβφιαηα εμαηξνχληαη νη κεραληθέο βιάβεο πνπ πξνθιήζεθαλ απφ επηπιένληα ή ζηαζεξά αληηθείκελα θαη ε ξπκνχιθεζε ιφγσ βιάβεο. ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην θαηαγξάθεηαη ν ξφινο ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ δειαδή αζθαιηδνκέλνπ θαη αζθαιηζηηθήο εηαηξείαο, ησλ ελδηακέζσλ λαπινκεζηηηθψλ γξαθείσλ θαζψο θαη νη φξνη θάιπςεο κε βάζε ηνπο νπνίνπο ζα απνδεκησζεί ν αζθαιηζκέλνο. Γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ ζπκβνιαίσλ νη αζθαιηζηηθέο εηαηξείεο εμεηάδνπλ ηελ θαηάζηαζε ηνπ ζθάθνπο, ηνλ ηχπν ηνπ, ηελ ειηθία ηνπ, ην είδνο θαπζίκσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί, αλ πξφθεηηαη γηα ηδησηηθή ή επαγγεικαηηθή ρξήζε, ηελ εκπεηξία ηνπ ηδηνθηήηε ιακβάλνληαο ππφςε ην ρξφλν απφθηεζεο δηπιψκαηνο, ην ηζηνξηθφ αηπρεκάησλ, ηελ πεξηνρή θαη ην ρξνληθφ δηάζηεκα πιεχζεο θαη θνζηνινγνχλ ηηο αζθαιηζηηθέο θαιχςεηο. Οη αζθαιηζηέο ησλ ζθαθψλ -επαγγεικαηηθψλ θαη ηδησηηθψλ - είλαη πνιχ ιίγνη ζην ζχλνιν ησλ αζθαιεηνκεζηηψλ, επεηδή ε αγνξά είλαη πνιχ εμεηδηθεπκέλε. Πξέπεη ν 54

62 αζθαιηζηήο λα γλσξίδεη απφ ζθάθε, λα είλαη λνκηθφο, εκπεηξνγλψκνλαο θαη εθηηκεηήο. Γηα ην ιφγν απηφ ζηνλ Διιεληθφ χλδεζκν Μεζηηψλ Δκπεηξνγλσκφλσλ Θαιακεγψλ (ΔΜΔΘ) ππάξρνπλ κέιε ηα νπνία είηε είλαη εηδηθεπκέλα ζηηο επηζεσξήζεηο ζθαθψλ είηε ζηελ παξνρή ζπκβνπιψλ γηα φηη αθνξά ην ζθάθνο. Κάζε ηδηνθηήηεο ζθάθνπο φκσο πξηλ ην αζθαιίζεη ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε ηνπ ηε θήκε θαη ην θχξνο ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξείαο θαη λα γλσξίδεη θαιά ην ζθάθνο ηνπ θαη γηα πνηνπο θηλδχλνπο ή δεκηέο αζθαιίδεηαη, ψζηε κε βάζε ηελ νηθνλνκηθή ηνπ δπλαηφηεηα λα θαζνξίζεη ην πνζφ ζπκκεηνρήο ζε ελδερφκελε δεκία θαη ην πνζφ απαιιαγήο ηνπ ζθάθνπο ηνπ. Παξάδεηγκα ζε ελδερφκελε δεκία 1000 αλ ηα πξψηα 100 είλαη ε δηθή ηνπ ζπκκεηνρή, ε απαιιαγή είλαη 900. ζν απηή ε απαιιαγή κεγαιψλεη, κεγαιψλνπλ αληίζηνηρα θαη ηα αζθάιηζηξα. Δπίζεο ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε ηνπ αλ επηζπκεί αζθάιεηα πνπ λα θαιχπηεη θαη ηνπο 12 κήλεο ηνπ έηνπο ή µφλν ηελ πεξίνδν ρξήζεο ηνπ ζθάθνπο. Δθφζνλ ην ζθάθνο ξπκνπιθείηαη πάλσ ζε ηξέηιεξ ζα πξέπεη λα γίλεη πξφζζεηε πξάμε αζθάιεηαο ην θφζηνο ηεο νπνίαο εμαξηάηαη απφ ην αλ είλαη κνλναμνληθφ ή δηαμνληθφ. 13. ΓΕΝΙΚΕ ΟΔΗΓΙΕ ΓΙΑ ΣΟΤΡΙΜΟ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ Γηα εθείλνλ πνπ ην ζθάθνο ζεκαίλεη αλαςπρή, πξέπεη λα γλσξίδεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ θαη ηνπο θαλφλεο ηεο λαπζηπινΐαο, έηζη ψζηε λα κελ πξνθχςνπλ πνηέ απξφνπηεο θαηαζηάζεηο θαη νη δηαθνπέο ηνπ λα µε γίλνπλ κηα δπζάξεζηε πεξηπέηεηα. Αλ έρεη δηθφ ηνπ ζθάθνο ζα πξέπεη λα δψζεη ηδηαίηεξε πξνζνρή θαη ζηα παξαθάησ: Να ην ζπληεξεί θαλνληθά. Ζ ηαθηηθή ζπληήξεζή ηνπ εμαζθαιίδεη ηελ αληνρή θαη ηε ζηεγαλφηεηά ηνπ. Ηδηαίηεξε πξνζνρή ρξεηάδεηαη ζηε ζπληήξεζε ηεο κεραλήο θαη ζηελ ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε. Να θξνληίζεη λα εθνδηαζηεί µε ηηο απαξαίηεηεο άδεηεο. Να θξνληίζεη λα αληηθαηαζηήζεη ηα θσηηζηηθά ζήκαηα θηλδχλνπ, ηα ππξνζβεζηηθά κέζα θαη ηα θάξκαθα πνπ έρνπλ ιήμεη. Να µελ ην αθήλεη ζε εξεκηθέο θαη απφκαθξεο αθηέο ή φξκνπο, µφλν ζε αζθαιέο αγθπξνβφιην. Έηζη απνθεχγεη ηελ πηζαλφηεηα λα ην θιέςνπλ. Να γίλεη µέινο Ναπηαζιεηηθψλ πιιφγσλ. Ζ εκπεηξία ηνπο ζηα λαπηηθά ζέκαηα, 55

63 ζα ηνλ βνεζήζεη λα αληηκεησπίζεη µε επηηπρία θάπνηα δπζθνιία, πνπ πηζαλφλ λα παξνπζηαζηεί. Δπίζεο ζα πξέπεη λα γλσξίδεη ηα εθφδηα πνπ είλαη ππνρξεσηηθφ λα ππάξρνπλ πάλσ ζην ζθάθνο πνπ είλαη ηα εμήο 30 : σζίβηα ή ζσζίβηεο δψλεο γηα φζα άηνκα γξάθεη ε άδεηα ηνπ ζθάθνπο Σξία βεγγαιηθά ρεξηνχ Έλα θαπλνγφλν Έλα θνξεηφ ππξνζβεζηήξα εγθεθξηκέλνπ ηχπνπ C02 αθξνχ ή ζθφλεο Έλα ιεπθφ θαλάξη, φηαλ ην ζθάθνο δελ έρεη κεραλή. ηαλ έρεη κεραλή έλα ιεπθφ πεξίβιεπην θαλάξη, έλα θφθθηλν ζηελ αξηζηεξή πιεπξά θαη έλα πξάζηλν ζηε δεμηά ή µηα ηξίθσηε ιπρλία Έλα ξαδηφθσλν ηξαλδίζηνξ Σα παξαθάησ εθφδηα, ηα νπνία είλαη πξναηξεηηθά ζα πξέπεη λα ππάξρνπλ ζην ζθάθνο γηαηί ελδερνκέλσο λα ηα ρξεηαζηεί: Έλα δεπγάξη εθεδξηθά θνππηά, έζησ θαη αλ ην ζθάθνο έρεη κεραλή Έλα θπθιηθφ ζσζίβην, µε ζρνηλί ηνπιάρηζηνλ 15 κέηξσλ Έλα θαθφ Έλα εθεδξηθφ πείξν Έλαλ θνπβά Μηα πισηή άγθπξα Φαξκαθείν, πνπ λα έρεη ην απαξαίηεην πιηθφ γηα ηελ παξνρή πξψησλ βνεζεηψλ Μηα άγθπξα πνπ λα έρεη ην αλάινγν βάξνο ζε ζρέζε κε ην ζθάθνο, λα είλαη θαηάιιειε γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ βπζνχ, µε φζν ην δπλαηφ κεγαιχηεξε αιπζίδα ή ζρνηλί. Ζ αιπζίδα θαη ην ζρνηλί πξέπεη λα είλαη 4-7 θνξέο κεγαιχηεξν απφ φζν ην βάζνο ηεο ζάιαζζαο ζην ζεκείν πνπ ζα αγθπξνβνιήζεη, ψζηε λα είλαη αζθαιέο ην ζθάθνο. Αλ λαπιψλεη επαγγεικαηηθά ηζηηνθφξα ζθάθε ζα πξέπεη λα γλσξίδεη φηη ε ρξεζηκνπνίεζή ηνπο επηηξέπεηαη θαη απφ άηνκα κηθξφηεξεο ειηθίαο κεηά απφ 30 Γ.Κ.Λ. αξηζ. 21, ΦΔΚ 231/

64 ζπγθαηάζεζε ηνπ θεδεκφλα ηνπο. ηαλ φκσο ηα παξαπάλσ κέζα αλαςπρήο είλαη ηδηφθηεηα θαη ρξεζηκνπνηνχληαη απφ άηνκα κηθξφηεξεο ειηθίαο απηφ γίλεηαη µε απνθιεηζηηθή επζχλε ησλ θεδεκφλσλ ησλ αλειίθσλ. πνηνο ρξεζηκνπνηεί ηαρχπινν αλαςπρήο, πξέπεη λα μέξεη γεληθά φηη ε ρξήζε ηνπ απαγνξεχεηαη: ηαλ επηθξαηνχλ δπζκελείο θαηξηθέο ζπλζήθεο Πξηλ απφ ηελ αλαηνιή θαη κεηά ηε δχζε ηνπ ειίνπ Δάλ δελ μέξεη θνιχκπη Δπίζεο απαγνξεχεηαη: Να πιεζηάδεη ζε απφζηαζε κηθξφηεξε ησλ 200 κέηξσλ απφ ην ζεκείν, πνπ ζπλήζσο θηάλνπλ νη θνιπκβεηέο Να παξαβηάδεη ηηο πισηέο ζεκαδνχξεο µε ην πνξηνθαιί ρξψκα, πνπ δείρλνπλ ηελ πεξηνρή ινπνκέλσλ Σέινο πξέπεη λα ζπκάηαη πάληα λα θνξάεη εηδηθφ ζσζίβην ή ζσζίβηα δψλε, αλάινγα µε ην µέζν πνπ ρξεζηκνπνηεί ΠΡΙΝ ΣΟ ΣΑΞΙΔΙ Θα πξέπεη ν ηνπξίζηαο λα ελεκεξψλεηαη απφ ηελ Ληκεληθή Αξρή γηα ην κεηεσξνινγηθφ δειηίν. Αλ ν θαηξφο πξνβιέπεηαη λα ρεηξνηεξέςεη, είλαη θαιχηεξα λα αλαβάιεη ην ηαμίδη. Σν ίδην ηζρχεη θαη ζε πεξίπησζε αζζελείαο, έζησ θαη αλ ην ηαμίδη έρεη πξνγξακκαηηζηεί. Γηελεξγεί έιεγρν ζην ζθάθνο γηα ηπρφλ εηζξνή λεξνχ, έιεγρν ζηα θαχζηκα ε πνζφηεηα ησλ νπνίσλ λα είλαη κεγαιχηεξε απφ απηή πνπ ρξεηάδεηαη γηα ην ζπγθεθξηκέλν ηαμίδη. Δπίζεο λα γίλεηαη ελεκέξσζε ησλ νηθείσλ πξνζψπσλ γηα ηνλ πξννξηζκφ θαη ηελ πηζαλή κέξα θαη ψξα επηζηξνθήο. Θα πξέπεη νη επηβαίλνληεο λα κελ είλαη πεξηζζφηεξνη απφ ηνλ αλαγξαθφκελν αξηζκφ ζηελ άδεηα, λα γλσξίδνπλ ηε ρξήζε ησλ ζσζηβίσλ θαη ησλ βεγγαιηθψλ θαη λα γλσξίδνπλ θνιχκπη, ηδηαίηεξα ζε ηαρχπινν ε γλψζε απηή είλαη ππνρξεσηηθή. 57

65 13.2. ΚΑΣΑ ΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΟΤ ΣΑΞΙΔΙΟΤ Ο θπβεξλήηεο ηνπ ζθάθνπο ζα πξέπεη λα έρεη ππφςε φηη: Απαγνξεχεηαη ε πιεχζε ζε ιηγφηεξν απφ 200 κέηξα ζηηο πεξηνρέο φπνπ ππάξρνπλ θνιπκβεηέο. Δίλαη επηθίλδπλε ε πξνζέγγηζε ζε πεξηνρέο πνπ ζπλήζσο θηλνχληαη κεγάια πινία θαη λα πξνθπιάζζεηαη απφ ηα απφλεξα δηεξρφκελσλ πινίσλ. ε πεξίπησζε αηπρήκαηνο, δίλνληαη νη πξψηεο βνήζεηεο θαη εηδνπνηείηαη ε πην θνληηλή ιηκεληθή αξρή. Απνθεχγνπκε ηνπο επηθίλδπλνπο ρεηξηζκνχο, κηα απξνζεμία κπνξεί λα βάιεη ζε θίλδπλν ηε δσή φισλ. Σν ηαμίδη ηε λχρηα απαηηεί ηε ρξήζε θαλαξηψλ. Αλ ην ζθάθνο είλαη ηαρχπινν, απαγνξεχεηαη ε νδήγεζή ηνπ απφ άηνκα πνπ είλαη κηθξφηεξα απφ 18 ρξνλψλ, θαζψο θαη απφ άηνκα, πνπ δελ έρνπλ ηελ απαξαίηεηε άδεηα νδήγεζεο ηαρχπιννπ ζθάθνπο. Αλ ην ζθάθνο έρεη ξαδηνηειέθσλν (VHF), γηα θάζε πξφβιεκα ε επηθνηλσλία γίλεηαη ζηα θαλάιηα 12 µε ηελ πιεζηέζηεξε Ληκεληθή Αξρή, 7 θαη 19 γηα ηελ επξχηεξε πεξηνρή Πεηξαηά θαη Νεζηψλ. ηνλ δίαπιν (θαλάιη) 16 ησλ VHF εθπέκπνληαη απφ ην ΔΛΛΑ ΡΑΓΗΟ φια ηα έθηαθηα δειηία θαηξνχ (αλαγγειία ζχειιαο θιπ). Οη ψξεο εθπνκπψλ κεηεσξνινγηθψλ δειηίσλ EMΤ είλαη ηηο θαζεκεξηλέο θαη αββαηνθχξηαθα θαη αξγίεο, φιεο ηηο κέξεο, φιεο ηηο κέξεο θαη φιεο ηηο κέξεο εθηφο αββάηνπ θαη αξγηψλ Ε ΠΕΡΙΠΣΨΗ ΚΙΝΔΤΝΟΤ Οπσζδήπνηε λα γίλεηαη ρξήζε θαπλνγφλσλ ηελ εκέξα θαη βεγγαιηθψλ ηε λχρηα. ε θάζε δχζθνιε πεξίπησζε ε δηαηήξεζε ηεο ςπρξαηκίαο είλαη ν θαιχηεξνο ζχκκαρνο. ε πεξίπησζε βιάβεο ηεο κεραλήο ηνπ ζθάθνπο δε ρξεηάδεηαη παληθφο. Ρίρλνληαο πισηή άγθπξα ζα ειαηησζεί θαηά πνιχ ε ηαρχηεηα θαη ζα κεησζεί ν θίλδπλνο λα παξαζπξζεί ην ζθάθνο απφ ην ξεχκα. ε πεξίπησζε πνπ ππάξρεη άκεζνο θίλδπλνο λα βπζηζηεί ην ζθάθνο, είλαη 58

66 απαξαίηεηε ε ρξήζε ζσζηβίσλ θαη ε πξνζέγγηζε ηεο αθηήο. Αλ θάπνην απφ ηα άηνκα πνπ βξίζθνληαη ζην ζθάθνο πέζεη ζηε ζάιαζζα, κε ηε βνήζεηα ηνπ θπθιηθνχ ζσζηβίνπ θαη θξαηψληαο ηελ άθξε ηνπ ζρνηληνχ γίλεηαη ε κεηαθνξά ηνπ ζηελ ππήλεκε πιεπξά ηνπ ζθάθνπο. ε πεξίπησζε ππξθαγηάο, γίλεηαη άκεζε ρξήζε ηνπ ππξνζβεζηήξα. 14. ΠΡΟΒΟΛΗ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ Ο Δ.Ο.Σ. πνπ είλαη ε αξκφδηα ππεξεζία γηα ηελ πξνβνιή φισλ ησλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ηεο Διιάδαο έρεη θάλεη πνιχ ιίγα πξάγκαηα ζε ζχγθξηζε µε ηελ πξνζθνξά ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ εζληθή νηθνλνκία ηεο ρψξαο µαο. Ζ αλππαξμία πξνγξακκαηηζκνχ γηα ηελ πξνβνιή ηνπ θιάδνπ ζην εμσηεξηθφ θαη ε ζπλερήο αδξάλεηα ηνπ Οξγαληζκνχ ζε ζέκαηα ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, είλαη δπζηπρψο µηα πξαγκαηηθφηεηα πνπ δχζθνια κπνξεί λα ακθηζβεηεζεί. Οξηζκέλεο ελέξγεηεο ή παξαιείςεηο εθ κέξνπο ηνπ ΔΟΣ ελέηεηλαλ ην δπζκελέο θιίκα φπσο: - Ζ µε έθδνζε ηνπιάρηζηνλ γηα αξθεηά ρξφληα εηδηθνχ εληχπνπ γηα ην yachting. - Ζ παληειήο έιιεηςε ζηνηρείσλ, κειέηεο, πξνγξακκαηηζκνχ γηα ην yachting. - Ζ παληειήο έιιεηςε νπνηαζδήπνηε παξέκβαζεο ηνπ ΔΟΣ, ψζηε λα κεηαθέξεη ηελ ηνπξηζηηθή αληίιεςε ζε πιείζηεο ππεξεζίεο πνπ αζρνινχληαη µε ην yachting. Τπάξρνπλ θαη ζεηηθέο ελέξγεηεο, νη νπνίεο φκσο δελ πξνέξρνληαη απφ πξσηνβνπιίεο ηνπ ηδίνπ ηνπ νξγαληζκνχ, αιιά αθνξνχλ θπξίσο ππεξεζηαθέο ελέξγεηεο πνπ έπνληαη ησλ πξσηνβνπιηψλ άιισλ θνξέσλ. ηα ζεηηθά ινηπφλ ηνπ ΔΟΣ θαηαγξάθνληαη νη επηρνξεγήζεηο πνπ δίδνληαη γηα δξάζεηο πνπ απνδεδεηγκέλα ζπκβάιινπλ ζηελ πξνβνιή θαη πξνψζεζε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο µέζσ: α) ηεο δηνξγάλσζεο εθδειψζεσλ εκεξίδσλ ή ζπλεδξίσλ µε ζέκαηα ζρεηηθά µε ζαιάζζηεοηνπξηζηηθέο θαη. ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο (θξνπαδηέξα, yacht, θαηαδχζεηο ή νπνηνδήπνηε ζαιάζζην ζπνξ), β) ηεο απφ θνηλνχ αλάιεςεο δξάζεσλ ή ελίζρπζεο θνξέσλ γηα ηελ πξνψζεζε θαη πξνβνιή ηνπξηζηηθψλ θαη ζπλαθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζαιάζζεο, γ) ηεο ελίζρπζεο θνξέσλ γηα επείγνπζεο εξγαζίεο ζπληήξεζεο παιαηψλ παξαδνζηαθψλ ζθαθψλ, δ) ηεο ελίζρπζεο πξσηνβνπιηψλ γηα ζπγθέληξσζε, έθζεζε ή 59

67 θαη δεκηνπξγία ηνπηθψλ κνπζείσλ µε εξγαιεία ή αληηθείκελα ηεο λαπηηθήο παξάδνζεο. Ζ επηρνξήγεζε ηνπ ΔΟΣ θαιχπηεη κέξνο ησλ δαπαλψλ ησλ δξάζεσλ πνπ πεξηγξάθνληαη αλσηέξσ θαη αθνξά ζε ζπγθεθξηκέλεο δαπάλεο φπσο: α) θηλεκαηνγξαθηθέο παξαγσγέο δηεζλνχο εκβέιεηαο, β) ηππνγξαθηθέο εξγαζίεο (πξνγξάκκαηα, έληππα, αθίζεο, πξαθηηθά), γ) δηνξγάλσζε εηδηθνχ πεξηερνκέλνπ εθδειψζεσλ ζηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ, δ) πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο θαη εθδειψζεηο δηεζλνχο εκβέιεηαο θαη πξνβνιήο, ε) εηδηθέο εθδειψζεηο, ζη) κεηαθηλήζεηο, δηακνλή ζπλέδξσλ, δ) δεμηψζεηο, γεχκαηα ζπλέδξσλ, ε) νπηηθναθνπζηηθή θάιπςε θαη δηεξκελεία, ζ) κειέηεο, δαπάλεο αλέιθπζεο, ζπληήξεζεο παιαηψλ αιηεπηηθψλ παξαδνζηαθψλ ζθαθψλ, η) δαπάλεο ελνηθίαζεο-κεηαηξνπήο ρψξσλ γηα ηα κνπζεία θαη θαηαζθεπήο πξνζεθψλ. (Τοσριστική αγορά, Τεύτος 136, Απρίλιος 2001) Δπίζεο δελ πξέπεη λα παξαβιέςνπκε ηελ πξνζπάζεηα πνιιψλ γξαθείσλ ηνπ ΔΟΣ ζην εμσηεξηθφ λα αλαδείμνπλ ηελ κνξθή απηή ηνπξηζκνχ ζπκκεηέρνληαο ζε ζρεηηθέο εθδειψζεηο ζηηο αληίζηνηρεο ρψξεο ΕΚΔΗΛΨΕΙ ΕΚΘΕΕΙ Αξθεηέο είλαη νη εθδειψζεηο θαη εθζέζεηο πνπ γίλνληαη ζηελ Διιάδα θαη ζπκβάιινπλ ζηελ πξνβνιή ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο. Σν 1 ν Γηεζλέο πλέδξην γηα ηνλ Θαιάζζην Σνπξηζκό, κε ηίηιν «Posidonia Sea Tourism Forum: The Challenge for Greece, the Eastern Med and the Black Sea» δηνξγαλψζεθε ζηελ Αζήλα ζηηο 21 θαη 22 Ηνπλίνπ Αληηθείκελν ηνπ ζπλεδξίνπ ήηαλ ε δπλακηθή ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ θαη ε ζεκαζία ηνπ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, αιιά θαη ησλ ρσξψλ ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ θαη ηεο Μαχξεο Θάιαζζαο. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζπλεδξίνπ εμεηάζηεθαλ νη πξννπηηθέο πνπ παξνπζηάδνληαη γηα ηηο ηξεηο ζπληζηψζεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, ηελ θξνπαδηέξα, ην yachting θαη ηελ επηβαηεγφ λαπηηιία. Ζ δηεζλψο αλαγλσξηζκέλε έθζεζε Charter Yacht Show απνηειεί ηελ θνξπθαία εηήζηα εθδήισζε κε ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ηνπ ειιεληθνχ ζαιαζζίνπ ηνπξηζκνχ, πνπ απεπζχλεηαη ζηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ απ' φιν ηνλ θφζκν θαη απνηειεί πιένλ ζεζκφ γηα ηε ρψξα καο. πλδηνξγαλψλεηαη ηα ηειεπηαία δέθα ρξφληα απφ ηνλ Διιεληθφ χλδεζκν Μεζηηψλ θαη Δκπεηξνγλσκφλσλ Θαιακεγψλ ΔΜΔΘ θαη ηελ Έλσζε 60

68 Πινηνθηεηψλ Δπαγγεικαηηθψλ θαθψλ Σνπξηζκνχ. Λακβάλεη ρψξα ζην παλέκνξθν λεζί ηνπ Πφξνπ θαη ηειεί πάληα, ππφ ηελ αηγίδα ηνπ δήκνπ Πφξνπ θαη ηνπ Διιεληθνχ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ θαη δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζε νιφθιεξε ηελ θνηλφηεηα ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, ζε δηεζλέο επίπεδν, λα γλσξίζεη θαη λα πξνσζήζεη ηνλ ζηφιν πινίσλ αλαςπρήο ηεο ρψξαο καο θαη θαη' επέθηαζε, ηνλ ειιεληθφ ηνπξηζκφ. Ζ έθζεζε είλαη κηα πισηή παξνπζίαζε πνιπηειψλ κεραλνθίλεησλ θαη ηζηηνπιντθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο, πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ yachting γηα ηνπο Έιιελεο θαη μέλνπο λαπινκεζίηεο. Απφ ηελ εθδήισζε απηή δελ ιείπνπλ θαη δηάθνξα events φπσο δηαγσληζκφο γαζηξνλνκίαο απφ δηάζεκνπο chef νη νπνίνη απνηεινχλ κέιε πιεξσκάησλ ησλ ζθαθψλ. Σν Γηεζλέο Ναπηηθό αιόλη Αζελώλ είλαη ν πην θαηαμησκέλνο γηα 32 ρξφληα λαπηηθφο ζεζκφο ηεο ρψξαο καο. Κάζε ρξφλν ζε έλα εθζεζηαθφ θέληξν ηεο Διιάδαο παξνπζηάδεηαη κηα πνιχ κεγάιε αιιά θαη πξνζηηή ζην επξχ θνηλφ γθάκα πξντφλησλ φπσο: Ηζηηνπιντθά θαη κεραλνθίλεηα ζθάθε, ελνηθηάζεηο ζθαθψλ, θνπζθσηά, ηαρχπινα, βάξθεο, κεραλέο ζθαθψλ, αμεζνπάξ, εμνπιηζκφ, ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα, πξντφληα ζπληήξεζεο αιιά θαη είδε θαηάδπζεο, ςαξέκαηνο θαη ζαιάζζησλ ζπνξ. Σν Γηεζλέο Ναπηηθφ αιφλη δηνξγαλψλεηαη θάζε ρξφλν απφ ηελ εηαηξεία νξγάλσζεο εθζέζεσλ EXPO ONE κε ηε ζπλεξγαζία ηνπ πλδέζκνπ Διιήλσλ Καηαζθεπαζηψλ Πιαζηηθψλ θαθψλ Παξειθφκελσλ Δμαξηεκάησλ Δκπφξσλ & Τπεξεζηψλ ελψ ηειεί ππφ ηελ αηγίδα ησλ δηεζλψλ νξγαληζκψλ: International Federation of Boat Show Organizers (IFBSO) θαη International Council of Marine Industry Associations (ICOMIA). Σν Ράιη Αηγαίνπ δηνξγαλψλεη ν Παλειιήληνο κηινο Ηζηηνπινΐαο Αλνηθηήο Θαιάζζεο εδψ θαη 48 ρξφληα θαη είλαη έλα απφ ηα θνξπθαία γεγνλφηα γηα ηα ηζηηνπιντθά δξψκελα ηεο ρψξαο καο. Λακβάλεη ρψξα ζην Αηγαίν θάζε θαινθαίξη αθνχ απηή ηελ επνρή νη θαηξηθέο ζπλζήθεο είλαη ηδαληθέο γηα αγσληζηηθή ηζηηνπινΐα κε δηαθνξεηηθνχο πιφεο θάζε ρξνληά. ηνλ αγψλα ιακβάλνπλ κέξνο πνιιά ζθάθε αλάκεζα ζηα νπνία βξίζθνληαη θνξπθαία πιεξψκαηα απφ ηελ Διιάδα αιιά θαη απφ άιιεο ρψξεο. Οη ηζηηνδξνκίεο είλαη ηδηαίηεξα απαηηεηηθέο γηα ηνπο ζπκκεηέρνληεο, αθνχ ππάξρνπλ δηαδξνκέο κε κεγάιε δπζθνιία θπβέξλεζεο ζθάθνπο. Σν πξφγξακκα ηνπ Ράιη Αηγαίνπ ζπκπιεξψλνπλ πνιιέο παξαδνζηαθέο εθδειψζεηο θαζψο θαη κεγάιεο 61

69 πάλδεκεο γηνξηέο, επηβεβαηψλνληαο ηε θήκε ηεο Διιεληθήο θηινμελίαο. Σν θεηηλφ Ράιη Αηγαίνπ δηνξγαλψλεηαη ππφ ηελ αηγίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ & Σνπξηζκνχ, ηνπ Διιεληθνχ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ θαη ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Αζιεηηζκνχ. Ζ Aegean Regatta είλαη κηα αζιεηηθή δηνξγάλσζε πνπ θιείλεη 11 ρξφληα δσήο θαη δηαλχεη ηε δεχηεξε δεθαεηία κε δχλακε θαη αηζηνδνμία ππνζρφκελε λα ζπλερίζεη κε ηνλ ίδην ελζνπζηαζκφ λα δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ηζηηνπιφνπο λα απνιακβάλνπλ ηε κνλαδηθή νκνξθηά ηεο ζάιαζζαο ηνπ Αηγαίνπ θαη ησλ λεζηψλ ηεο. Ζ δηνξγάλσζε ηνπ αζιεηηθνχ απηνχ γεγνλφηνο απνηειεί ηελ θαιχηεξε πξνβνιή ηεο ηζηηνπινΐαο θαη ησλ λεζηψλ ηνπ Αηγαίνπ. Ζ δηαδξνκή θάζε ρξφλν αιιάδεη γηα λα πξνβάιινληαη φια ηα λεζηά καο. πλδηνξγαλσηέο ηεο Αegean Regatta είλαη ε Δπηηξνπή Αλνηθηήο Θαιάζζεο ηεο Διιεληθήο Ηζηηνπιντθήο Οκνζπνλδίαο θαη νη φκηινη Α. Ο. Αηγαίνπ, Ν.Ο. Υίνπ, Α..Η.Α.Θ. Ρφδνπ, Ν.Ο. άκνπ, Ν. Ο. Καξινβάζνπ θαη ν Λ.Ο.Η.Α.Θ Μπηηιήλεο κε ηελ ζπλδξνκή ηεο γεληθήο Γξακκαηείαο Αζιεηηζκνχ θαη ηελ ζηήξημε δήκσλ ησλ λήζσλ ηνπ Αηγαίνπ θαη θέηνο ηειεί ππφ ηελ αηγίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο Αληαγσληζηηθφηεηαο & Ναπηηιίαο. Ζ δηεζλήο Ηζηηνπιντθή Δβδνκάδα Ηνλίνπ ζπκπιεξψλεη επίζεο 23 ρξφληα δηνξγάλσζεο. Ζ δηαδξνκή ηεο αθνξά ηα λεζηά ηνπ Ηνλίνπ θαη ιακβάλνπλ κέξνο πιεξψκαηα απφ πνιιέο ρψξεο. ηφρνο ηεο είλαη ηα λεζηά λα γίλνπλ ζηαζεξφο πξννξηζκφο ησλ ηζηηνπιφσλ. Τπάξρνπλ θαη άιινη ηζηηνπιντθνί αγψλεο πνπ δηνξγαλψλνληαη απφ εηαηξείεο πνπ αληηπξνζσπεχνπλ μέλα επψλπκα λαππεγεία φπσο ε εηαηξία Vernicos Yachts πνπ δηνξγαλψλεη ηνλ ηζηηνπιντθφ αγψλα απνθιεηζηηθά κε ζθάθε BENETEAU κε πιεξψκαηα απφ φιν ηνλ θφζκν, ψζηε λα γλσξίζνπλ ηηο νκνξθηέο ησλ λεζηψλ καο. 15. ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΣΟΤ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ Σα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα είλαη ηξηψλ εηδψλ: Σν ζεζκηθό πιαίζην, ηα έξγα ππνδνκήο θαη νη ππεξεζίεο. Θεζκηθό πιαίζην ζεκαίλεη επλντθή θπβεξλεηηθή πνιηηηθή γηα ηα 62

70 ζθάθε. Μηα επλντθή πνιηηηθή γηα ην ζθάθνο πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηελ αλάπηπμε επαγγεικαηηθνχ ζθάθνπο θαη ηε κεηαθνξά φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξσλ ζθαθψλ µε μέλε ζεκαία ζε ειιεληθή ζεκαία. Ζ αλεπάξθεηα ηνπ ππάξρνληνο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, έρεη νδεγήζεη πνιινχο πινηνθηήηεο ζε αθξαίεο θαη µε επηζπκεηέο ιχζεηο, φπσο ζηελ αιιαγή ζεκαίαο, εθφζνλ ζην εμσηεξηθφ ηπγράλνπλ επλντθφηεξσλ θαη πην επέιηθησλ λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ, ζηε δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο ζε εθηφο Διιάδνο πεξηνρέο, φπσο ηε Γπηηθή Μεζφγεην, ηηο Γαικαηηθέο Αθηέο, ηελ Καξατβηθή θαη ηηο ευρέιιεο, µε ζηφρν ηε κείσζε ηνπ νηθνλνκηθνχ ηνπο ξίζθνπ. Παξά ην γεγνλφο ηεο κεγάιεο επηδείλσζεο ηεο θαηάζηαζεο ιφγσ ηεο ξαγδαίαο απνρψξεζεο ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο απφ ηνπο ειιεληθνχο ιηκέλεο, εμαθνινπζεί λα ηζρχεη ζηελ Διιάδα 31 ε απαγφξεπζε ζε επαγγεικαηηθά ζθάθε κε ζεκαία ηξίησλ ρσξψλ λα παξαιακβάλνπλ επηβάηεο απφ ειιεληθνχο ιηκέλεο κε ζθνπφ ηελ αλαςπρή ή πεξηήγεζε ζε ειιεληθέο αθηέο ή ιηκέλεο 32. Ζ ζπγθεθξηκέλε δηάηαμε ηνπ λφκνπ είλαη απνηξεπηηθή θαη γηα ηνπο κεγαιχηεξνπο Yachting Operators ηεο παγθφζκηαο αγνξάο φπσο είλαη νη Burgess, Edmiston, Frazer, Campers & Nickolson, θ.α. χκθσλα κε ηνπο ππεχζπλνπο λαχισζεο θαη δηαρείξηζεο ησλ εηαηξηψλ απηψλ, ηα επαγγεικαηηθά ζθάθε ηνπο πξνηηκνχλ λα ηα ειιηκελίδνπλ ζε άιια θξάηε εθηφο ηεο Διιάδνο αθξηβψο ιφγσ απηήο ηεο απαγφξεπζεο. Δπίζεο ηζρπξίδνληαη πσο εάλ θαηαξγεζεί ε ζπγθεθξηκέλε δηάηαμε, ηφηε νη ειιεληθνί ιηκέλεο ζα απνηεινχλ θχξηα επηινγή ειιηκεληζκνχ ησλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ ππφ ηε δηαρείξηζή ηνπο, φρη κφλν γηα ηε ζεξηλή πεξίνδν αιιά γηα φιν ην ρξφλν. Σν ζέκα ηνπ δηαρσξηζκνχ ησλ επαγγεικαηηθψλ θαη ησλ ηδησηηθψλ ζθαθψλ ηνπξηζκνχ ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί ζπλνιηθά θαη φρη απνζπαζκαηηθά, ην θξάηνο είλαη αλαγθαίν λα θαζνξίζεη ηελ πνιηηηθή ηνπ ψζηε λα κε ζίγνληαη νη επαγγεικαηίεο ηνπ θιάδνπ. Δπίζεο ην ζέκα ηνπ αζθαιηζηηθνχ θαη ηεο ζχλζεζεο ησλ πιεξσκάησλ πξέπεη λα εθζπγρξνληζηεί. Σν θνξνινγηθφ ζέκα εληάζζεηαη κέζα ζην ζεζκηθφ πιαίζην, ζπλεπψο πξέπεη λα 31 Καη ζηελ Ηζπαλία, απφ ηηο ρψξεο ηεο ΔΔ 32 Αξ. 10 Ν.2743/1999, ν λφκνο 3872/2010 πεξί άξζεο θακπνηάδ εμαηξεί ηα πινία δπλακηθφηεηαο έσο 49 επηβάηεο 63

71 δηαρσξηζηεί ε θνξνινγία ηνπ επαγγεικαηηθνχ ζθάθνπο απφ απηήλ ηνπ ηδησηηθνχ. Οη ζηξεβιψζεηο ηνπ ππάξρνληνο ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, φπσο νη δπζβάζηαρηεο νηθνλνκηθέο επηβαξχλζεηο θαη ε ππνρξέσζε θαηαβνιήο ΦΠΑ επί ηνπ λαχινπ θαη ησλ παξειθφκελσλ ππεξεζηψλ, ππνλνκεχνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ ειιεληθψλ πινίσλ θαζψο θαλέλα πινίν µε ζεκαία ηεο Δ.Δ. δελ ζα έρεη αλάινγε ππνρξέσζε γηα λαπιψζεηο πνπ ζα θάλεη ζηε ρψξα µαο. Ζ ίδηα επίπησζε πξνθαιείηαη θαη απφ ηελ επηβνιή ΦΠΑ ζηηο εξγαζίεο θαηαζθεπήο, κεηαηξνπήο, ζπληήξεζεο θαη επηζθεπήο ησλ ζθαθψλ. Ζ έιιεηςε ηνπ θαηάιιεινπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, ε νπνία θαηαιήγεη λα θαζηζηά ην ειιεληθφ επαγγεικαηηθφ ζθάθνο µε αληαγσληζηηθφ, έλαληη ησλ επξσπατθψλ, αλακέλεηαη λα νδεγήζεη πνιινχο επαγγεικαηίεο ζε καδηθή ππνζηνιή ηεο ειιεληθήο ζεκαίαο, εάλ δελ ππάξμεη θπζηθά θάπνηα θίλεζε απφ ηελ πνιηηεία. Ο θίλδπλνο είλαη ππαξθηφο θαη έρεη γίλεη αληηιεπηφο, σζηφζν, ην γεγνλφο φηη ν θιάδνο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ειέγρεηαη απφ αξθεηά ζπλαξκφδηα ππνπξγεία δεκηνπξγεί θαζπζηεξήζεηο, νη νπνίεο κπνξνχλ ζηελ πεξίπησζε απηή λα απνβνχλ κνηξαίεο γηα ην κέιινλ ηνπ ειιεληθνχ ζηφινπ. Δίλαη έληνλε ε αλάγθε γηα δεκηνπξγία έξγσλ ππνδνκήο. Σν θπξηφηεξν πξφβιεκα απηνχ ηνπ επαγγεικαηηθνχ θιάδνπ είλαη ε έιιεηςε ηεο απαηηνχκελεο ππνδνκήο θαη θπξίσο ε έιιεηςε νξγαλσκέλσλ καξίλσλ θαζψο θαη ε αλεπάξθεηα ησλ ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ ζε φιεο ηηο θαηεγνξίεο ησλ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ. Σα πξνβιήκαηα εληείλνληαη κε ηελ πιήξε απνηπρία ηνπ ΔΟΣ λα πξνσζήζεη ηνπο 65 ζηαζκνχο αλεθνδηαζκνχ ζηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο θαη ηνλ απαξάδεθην ρεηξηζκφ αλάζεζεο ηνπ αλεθνδηαζκνχ. Δπίζεο κε ηηο ρσξίο δηάινγν απφηνκεο αλαπξνζαξκνγέο ηειψλ ειιηκεληζκνχ θαη ηε µε αμηνπνίεζε θαη εθζπγρξνληζκφ φινπ ηνπ θπθιψκαηνο ησλ καξίλσλ µε αληίζηνηρε πξνζθνξά ππεξεζηψλ. Υξεηάδνληαη λέεο ζέζεηο ειιηκεληζκνχ θαη θαιχηεξε δηαρείξηζή ηνπο, θαζψο θαη βειηησκέλνπο πεξηβάιινληεο ρψξνπο. Ζ ππάξρνπζα δήηεζε γηα ππεξεζίεο ειιηκεληζκνχ μεπεξλά ηηο ζέζεηο, ελψ ε ζεκεξηλή πξνζθνξά είλαη ζέζεηο. ην γεγνλφο απηφ νθείινληαη θαη νη θσκηθνηξαγηθέο θαηαζηάζεηο πνπ δεκηνπξγνχληαη ηα θαινθαίξηα ζηηο καξίλεο λεζηψλ µε πνιιαπιά δεζίκαηα ζηνπο ίδηνπο θάβνπο. Ζ έιιεηςε ηθαλνπνηεηηθήο πξνζθνξάο ζέζεσλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηε θαθή κέρξη αλχπαξθηε ρσξνζέηεζε ζέζεσλ θαη ρξήζεσλ, έρεη σο απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία έληνλσλ 64

72 θαηαζηάζεσλ θαη ζπκπεξηθνξψλ απφ ςαξάδεο θαη επαγγεικαηίεο κε κηθξά ηνπξηζηηθά επηβαηεγά πνπ θάλνπλ δξνκνιφγηα πεξηήγεζεο, αθνχ αηζζάλνληαη φηη παξαγθσλίδνληαη απφ ην ρψξν ηνπο θαη απνζαξξχλνπλ ηελ πξνζέιεπζε ηζηηνθφξσλ. Σν πξφβιεκα ηνπ ειιηκεληζκνχ είλαη γλσζηφ εδψ θαη αξθεηά ρξφληα, αιιά νη φπνηεο πξνζπάζεηεο γηα ηελ επίιπζή ηνπ έπεζαλ ζην θελφ. Δίλαη ινηπφλ αλαγθαίν λα δεκηνπξγεζεί έλα ζηαζεξφ πιαίζην, νχησο ψζηε λα ππάξμεη θαη αλάινγν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ απφ ηδηψηεο πνπ ζα έβιεπαλ ζεηηθά ηελ πξννπηηθή λα εθκεηαιιεπηνχλ ζχγρξνλεο θαη άξηζηα εμνπιηζκέλεο καξίλεο. ζνλ αθνξά ζηηο καξίλεο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα επαγγεικαηηθά ηνπξηζηηθά ζθάθε απφ ηελ έιιεηςε ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ, ηα ζπλαξκφδηα ππνπξγεία ζα πξέπεη λα μεθαζαξίζνπλ ηελ πνιηηηθή ηνπο, γηαηί νη γείηνλέο µαο έρνπλ ζαθέο πξνβάδηζκα ζην ζέκα ησλ καξίλσλ, αιιά θαη ησλ δηεπθνιχλζεσλ πνπ παξέρνπλ ζηνπο ρξήζηεο θπζηθά αθηινθεξδψο. ηηο καξίλεο ππάξρνπλ επίζεο πξνβιήκαηα αζθάιεηαο θαη άλεζεο ησλ αγθπξνβνιίσλ, θαζαξηφηεηαο κε αλχπαξθηε δηαρείξηζε απνξξηκκάησλ θαη ιπκάησλ, έιιεηςεο νξγάλσζεο θαζψο θαη ζηνηρεησδψλ επθνιηψλ. Ο ηνκέαο ησλ ππεξεζηώλ αθνξά ηηο εηαηξίεο ελνηθηάζεσο ζθαθψλ αλαςπρήο, ηνπο πινηνθηήηεο, ηα πιεξψκαηα θαη ηηο καξίλεο. Πξφβιεκα γηα ηνλ ειιεληθφ ζαιάζζην ηνπξηζκφ απνηειεί ν ζρεηηθά πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο εηαηξεηψλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο. Μφλν ην 1/3 πεξίπνπ απφ ηηο 100 εηαηξείεο 33 αζρνιείηαη ακηγψο κε ηελ λαχισζε ζθαθψλ. Ο αξηζκφο ησλ εηαηξεηψλ κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ην κέγεζνο ηεο λαπιαγνξάο. (Investment Research & Analysis Journal, , Yachting in Greece, p 4) Αξθεηά λαπινκεζηηηθά γξαθεία ηα ηειεπηαία ρξφληα, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο λφκνπο πεξί θνξνινγηθψλ δηεπθνιχλζεσλ θαη εθκεηαιιεπφκελνη ηελ εζηθή δηάβξσζε ησλ ππεξεζηψλ ειέγρνπ, εκθαλίδνληαη σο πινηνθηήηεο, θαη έηζη θνξνδηαθεχγνπλ ησλ θεξδψλ ηνπο απφ ηηο κεζηηείεο λαχισζεο, κε απνηέιεζκα λα ειέγρνπλ ηελ αγνξά θαη λα ηελ νδεγνχλ εθεί πνπ απνθνκίδνπλ κεγαιχηεξα θέξδε, δειαδή φρη ζηνπο 33 χκθσλα κε ηελ ΔΠΔΣ ζήκεξα είλαη 84 65

73 επαγγεικαηίεο, αιιά ζηνπο ηδηψηεο θαη ζηνπο μεπιέλνληεο καχξν ρξήκα, νη νπνίνη δελ ελδηαθέξνληαη γηα ηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ. ην πξφβιεκα ησλ ππεξεζηψλ κεξίδην επζχλεο έρνπλ θαη θάπνηνη πινηνθηήηεο νη νπνίνη δελ δηαζέηνπλ ζηα πιεξψκαηα ηελ θαηάιιειε ελδπκαζία ή ην επίδνκα ζηνιήο. Δπίζεο αλαγθάδνπλ ην πιήξσκα λα εθηειεί θαζήθνληα φρη κφλν ηεο εηδηθφηεηάο ηνπ, αιιά θαη δηαθνξεηηθήο ψζηε λα δπζαλαζρεηνχλ νη ηνπξίζηεο. Ζ έλσζε πινηνθηεηψλ αλαθέξεη φηη ην 60 % ησλ πιεξσκάησλ δελ είλαη θαηάιιεια λα πξνζθέξνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηηο ζαιακεγνχο, επεηδή ζηεξνχληαη νπζηαζηηθψλ πξνζφλησλ, πνπ είλαη απνιχησο απαξαίηεηα ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ. Ηδηαίηεξα πξνβιεκαηηθά είλαη ηα θαηψηεξα πιεξψκαηα. Γελ ππάξρνπλ εηδηθεπκέλνη θακαξφηνη, κάγεηξνη θαη λαχηεο. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα δπζαλαζρεηνχλ αξθεηέο θνξέο µε ηηο πξνζθεξφκελεο ππεξεζίεο νη πςειήο εηζνδεκαηηθήο ηάμεο αιινδαπνί ηνπξίζηεο. Έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ πιεξσκάησλ ζηεξείηαη λαπηνζχλεο, θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο θαη γλψζεσλ, ηνπιάρηζηνλ Αγγιηθψλ. Απφ ηελ πιεπξά ηεο ε έλσζε πξνζσπηθνχ έρεη αληίζεηε άπνςε φηη είλαη αδηακθηζβήηεηε ε λαπηνζχλε ησλ αμησκαηηθψλ θαη ησλ πιεξσκάησλ θαη φηη κε ίδηα νηθνλνκηθά κέζα θαη κε ρνξεγίεο ηδησηηθψλ θνξέσλ, φια απηά ηα ρξφληα πξνζπαζεί λα θαιχςεη απηφ ην θελφ ηεο εθπαίδεπζήο ηνπο επηδηψθνληαο ηελ πηζηνπνίεζε απφ ηηο ΣΔ. Οη θαθέο ππεξεζίεο, πνπ πξφζθεξαλ θαη ζπλερίδνπλ λα πξνζθέξνπλ νη δεκφζηεο καξίλεο ηνπ ΔΟΣ θαη ε άξλεζή ηνπ λα δηαζέζεη πξνζσπηθφ γηα ηε θχιαμε ζθαθψλ ζηηο καξίλεο πνπ δηαρεηξίδεηαη είλαη πξνβιήκαηα πνπ δελ ζα έπξεπε λα ππάξρνπλ. Άιια ζεκαληηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο είλαη: - Ζ αχμεζε ησλ ηειψλ ειιηκεληζκνχ - Σα δηπιά ηέιε πνπ εηζπξάηηεη ν ΔΟΣ γηα ηα ζθάθε πνπ βξίζθνληαη ζηελ μεξά γηα ζπληήξεζε θαη επηζθεπή - Ζ έιιεηςε πνιηηηθήο αλάπηπμεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ - Ζ αλχπαξθηε πξνβνιή ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζην εμσηεξηθφ θαη ε άξλεζε νηθνλνκηθήο βνήζεηαο γηα ζπκκεηνρή ζε δηάθνξεο δηεζλείο εθζέζεηο, απφ ηελ πιεπξά ηνπ ΔΟΣ δελ ππάξρεη ε θαηάιιειε πξνβνιή ησλ ηνπξηζηηθψλ πιενλεθηεκάησλ πνπ πξνζθέξεη ην yachting ζηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο. 66

74 - Ζ έιιεηςε νπζηαζηηθνχ ειέγρνπ γηα ηηο παξάλνκεο λαπιψζεηο μέλσλ ζθαθψλ είηε µε ηνπξθηθή είηε µε άιιεο μέλεο ζεκαίεο, ην θαηλφκελν απηφ ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί απνηειεζκαηηθά, θαζψο πιήηηεη θαίξηα ηα ειιεληθά ηνπξηζηηθά ζθάθε θαη ηνπο ζηεξεί αλαγθαίνπο γηα ηελ επηβίσζή ηνπο πφξνπο. - Ζ µε χπαξμε απζηεξνχ ειέγρνπ ησλ δηθαηνινγεηηθψλ γηα ηελ εγγξαθή ζθαθψλ ζηα ειιεληθά λενιφγηα, ψζηε λα απνθεχγνληαη νη λενινγήζεηο ζθαθψλ πνπ αλήθνπλ ζε αιινδαπνχο θαιππηφκελνπο απφ θάπνηα εηθνληθή ειιεληθή εηαηξία. - Ζ πξνάζπηζε ηεο ειιεληθήο πινηνθηεζίαο θαη ζπκθεξφλησλ επαγγεικαηηθψλ ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ απφ εηαηξίεο πνπ ειέγρνληαη απφ αιινδαπνχο θαη αζθνχλ αζέκηην αληαγσληζκφ, αθνχ εθκεηαιιεχνληαη ηα ζθάθε ηνπο ρσξίο ηνπο πεξηνξηζκνχο ηεο ειιεληθήο λνκνζεζίαο φζνλ αθνξά ηηο ακνηβέο ησλ λαπηηθψλ πνπ εξγάδνληαη ζε απηά, ηελ αζθάιηζή ηνπο ζην ΝΑΣ θιπ. - Ζ γξαθεηνθξαηία θαη ε αζηπλφκεπζε ζε βάξνο ησλ ειιεληθψλ ζθαθψλ ζε ζπλδπαζκφ µε ηελ έιιεηςε ζπκπαξάζηαζεο θαη θηλήηξσλ απφ θπβεξλεηηθήο πιεπξάο, εμσζεί ηνπο Έιιελεο πνιίηεο θαη γεληθφηεξα ηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ λα κεηαλαζηεχζνπλ πξηλ ρξενθνπήζνπλ. Πνιεκήζεθαλ µε θάζε µέζν, φπσο παξάινγεο απμήζεηο, πεξηνξηζκνχο θαη αδηαθνξία θαη αο είλαη απηνί ζηνπο νπνίνπο ην έζλνο νθείιεη έλα κεγάιν κέξνο απφ ηελ εηζαγσγή μέλνπ ζπλαιιάγκαηνο ζηε ρψξα. Οη ειιεληθέο καξίλεο αδεηάδνπλ, ειιεληθά θαη μέλα ζθάθε εμαθνινπζνχλ λα ηαμηδεχνπλ ζην Αηγαίν ρσξίο λα αθήλνπλ ιεθηά ζην ειιεληθφ δεκφζην θαη ην πνιχηηκν ηνπξηζηηθφ ζπλάιιαγκα απφ ηε λαχισζε ησλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ ζα πεγαίλεη ζηελ Σνπξθία. 16. Ο ΑΝΣΑΓΨΝΙΜΟ Ο αληαγσληζκφο ζην ρψξν ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο, είηε απηφο είλαη δηεζλήο είηε εγρψξηνο, είλαη έληνλνο θαη ηδηφκνξθνο µε ηελ έλλνηα φηη ην πξντφλ (επαγγεικαηηθά ζθάθε θαη ζπλεπηθνπξνχκελεο ππεξεζίεο) είλαη επαίζζεην ζηηο δηεζλείο νηθνλνκηθέο θαη πνιηηηθέο ζπγθπξίεο. ε φηη αθνξά ζην δηεζλή αληαγσληζκφ είλαη δχζθνιν λα αλαπηπρζεί δξαζηεξηφηεηα ζηα ειιεληθά λεξά έρνληαο έδξα ζην εμσηεξηθφ γη απηφ πξνηηκνχληαη νη ζπλεξγαζίεο κεηαμχ Διιήλσλ επαγγεικαηηψλ ηνπ ρψξνπ θαη αληίζηνηρσλ μέλσλ. 67

75 Σν θαιφ θνκκάηη ηνπ Δπξσπατθνχ αιιά θαη παγθφζκηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο βξίζθεηαη ζηε Μεζφγεην κε ην θαιχηεξν λα εθηείλεηαη απφ ηηο Γαικαηηθέο αθηέο κέρξη ηελ Σνπξθία. Ζ Διιάδα θαηέρεη ην θαιχηεξν ηκήκα ηεο δηαδξνκήο κε ηα πνιιά λεζησηηθά ηεο ζπκπιέγκαηα. Γπζηπρψο φκσο, ζε ζρέζε κε ηηο γεηηνληθέο ηεο ρψξεο θαη αλαινγηθά κε ηνλ αξηζκφ ηνπξηζηψλ θαη ην κήθνο ηεο αθηνγξακκήο, ε Διιάδα είλαη ε ιηγφηεξν αλαπηπγκέλε ζε ππνδνκέο ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 80 ε Διιάδα θέξδηδε αξθεηά πνζνζηά ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο απφ ρψξεο ησλ βνξεηνδπηηθψλ παξάιησλ ηεο Μεζνγείνπ, ιφγσ ηεο αχμεζεο ηνπ θφζηνπο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ, δελ θαηάθεξε φκσο λα εδξαησζεί ζαλ βαζηθφο παίθηεο ηεο κνξθήο απηήο ηνπξηζκνχ. Πνιιέο Μεζνγεηαθέο ρψξεο φπσο ε Κξναηία, ινβελία, Σνπξθία, Κχπξνο, Ηζξαήι, Σπλεζία, θαη Μάιηα θαηάιαβαλ ηε ζεκαζία ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζαλ ζεκαληηθή πεγή ζπλαιιάγκαηνο θαη μεθίλεζαλ ηελ δεκηνπξγία ζχγρξνλσλ καξίλσλ κε απνηέιεζκα ε Διιάδα λα αληηκεησπίδεη έληνλν πξφβιεκα αληαγσληζκνχ απφ ηελ Σνπξθία, ηελ Κξναηία θαη ηε ινβελία. ήκεξα ε Διιάδα έρεη λα αληηκεησπίζεη απμεκέλν αληαγσληζκφ απφ λένπο πξννξηζκνχο πνπ αλαπηχζζνληαη ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ θαη ηεο Μαχξεο Θάιαζζαο, αθνχ θαηαζθεπάζηεθαλ ππεξζχγρξνλεο καξίλεο ζην Μαπξνβνχλην, ζηελ Κξναηία, ζηελ Σνπξθία, αιιά θαη ζην Sochi ηεο Ρσζίαο. (Βώκος Θ., Posidonia Sea Tourism Forum, 21-22/6/11) Κάζε ρξφλν ε Διιάδα ράλεη ζεκαληηθά κεξίδηα απφ ηελ αγνξά ηνπ γηψηηλγθ, ζε αληίζεζε κε γεηηνληθέο καο ρψξεο φπσο ε Κξναηία θαη ε Σνπξθία πνπ αλαπηχζζνληαη ζπλερψο. ηελ Κξναηία έρνπλ θαηαζθεπαζζεί 107 καξίλεο, ελψ ζηελ Σνπξθία έρνπλ γεκίζεη ηα παξάιηα ηεο Μηθξάο Αζίαο απφ ρψξνπο ππνδνρήο ζθαθψλ αλαςπρήο. ηελ Διιάδα ππάξρνπλ κφλν 19 καξίλεο πνπ κπνξνχλ λα θηινμελνχλ επαγγεικαηηθά θαη ηδησηηθά ζθάθε. ην παηγλίδη ησλ καξηλψλ έρεη κπεη δπλακηθά θαη ε Κχπξνο, πνπ εθηφο απφ ηηο καξίλεο ζηελ Πάθν, ζηε Λεκεζφ, ζηε Λάξλαθα θαη ζηελ Αγία Νάπα, ζρεδηάδεη λα θαηαζθεπάζεη άιιεο 12 ηδησηηθέο καξίλεο, αλαβαζκίδνληαο ην ηνπξηζηηθφ ηεο πξντφλ. (Greek Shipping News ΓΙΩΤΙΝΓΚ, 27/6/11) Ο βαζηθφο καο φκσο αληαγσληζηήο είλαη ε Σνπξθία, ε νπνία μεθίλεζε πνιχ πην 68

76 ρακειά απφ εκάο θαη αλαπηχρζεθε ζεακαηηθά θαηά ηε δεθαεηία ηνπ '80. Ο ηνπξθηθφο επαγγεικαηηθφο ζηφινο αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηα 4000 ζθάθε (εκείο έρνπκε πεξίπνπ 5000), φηαλ ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '80 εκείο είρακε 1000 θαη απηνί 100. Ζ Σνπξθία έρεη ήδε πάξεη ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο ζηα ζθάθε µε πιήξσκα, δηφηη ζηελ θαηεγνξία απηή έρεη πνιχ θζελφηεξν θνζηνιφγην απφ ην ειιεληθφ ζθάθνο. νβαξφηαηεο δηαζηάζεηο γηα ηα ζπκθέξνληα ηνπ ειιεληθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ έρεη πάξεη ε ζπλερηδφκελε θαη µε ακείσην ξπζκφ αλάπηπμε ηνπ ηνπξθηθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Αλάπηπμε, πνπ αληιεί ηελ ελεξγεηηθφηεηά ηεο θαη απμάλεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ζηφινπ ηεο, αθνχ ην ελδηαθέξνλ ηεο ηνπξθηθήο θπβέξλεζεο δελ είλαη µφλν δσεξφ, αιιά εθδειψλεηαη θαη µε ζπγθεθξηκέλα κέηξα, πνπ ζηνρεχνπλ θπξίσο ζηελ πξνβνιή νξηζκέλσλ ζηνηρείσλ, αλεθκεηάιιεπησλ απφ ειιεληθήο πιεπξάο. Σν Σνπξθηθφ ελδηαθέξνλ γηα ην ζαιάζζην ηνπξηζκφ δελ απνηειεί είδεζε, αθνχ νη Σνχξθνη έρνπλ επηδνζεί ζε έλαλ αγψλα δξφκνπ, µε απψηεξν ζηφρν λα εηζβάινπλ νηθνλνκηθά ζην Αηγαίν, ζέηνληαο νπζηαζηηθά ηνλ Διιεληθφ ζαιάζζην ηνπξηζκφ ζην πεξηζψξην. Φξφληηζαλ λα θάλνπλ αηζζεηή ηελ παξνπζία ηνπο ζηνπο ακεξηθάληθνπο, αιιά θαη ζηνπο επξσπατθνχο ηνπξηζηηθνχο θχθινπο µε ην θζελφ λαχιν θαη ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο ζηηο λεφθηηζηεο καξίλεο ηνπο. Έηζη µε θίλεηξα θαη επλντθνχο λφκνπο θαηάθεξαλ λα πξνζειθχνπλ ζθάθε µε μέλε ζεκαία γηα κφληκν ειιηκεληζκφ θαη λα απνζπνχλ ζπλέρεηα γηα πξνζσξηλφ ειιηκεληζκφ κέξνο ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο πνπ έξρνληαη ζην Αηγαίν πεξηζζφηεξα γηα ηα λεζηά καο παξά γηα ηα παξάιηά ηεο. Καηάθεξε ινηπφλ λα αμηνπνηήζεη γηα ινγαξηαζκφ ηεο ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα πνπ δελ θαηφξζσζε λα εθκεηαιιεπζεί έγθαηξα ε Διιάδα. Γεγνλφο πνπ δειψλεη ην ζρεηηθά επλντθφηεξν επηρεηξεκαηηθφ θιίκα πνπ ππάξρεη ζηε ρψξα απηή θαη ηελ επλντθή (θνξνινγηθή θιπ) κεηαρείξηζε ησλ μέλσλ επαγγεικαηηψλ είλαη ε χπαξμε βάζεσλ εμππεξέηεζεο θαη λαπιψζεσλ απφ ειιεληθέο λαπινκεζηηηθέο επηρεηξήζεηο. Ζ Σνπξθία επίζεο, ζε µηα πξνζπάζεηα λα αμηνπνηήζεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν ηε δήηεζε ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ θαη λα απμήζεη ηε ζχλδεζή ηνπ µε ηελ παξαγσγή ηνπ δεπηεξνγελνχο ηνκέα θαη ηελ απαζρφιεζε, πηνζέηεζε ην κνληέιν ησλ μχιηλσλ ζθαθψλ (θάηη κεηαμχ θατθηνχ θαη motor sailer) πνπ λαππεγνχληαη ζε ηνπξθηθά λαππεγεία θαη έρνπλ ην πιενλέθηεκα φηη εθλαπιψλνληαη µε πιήξσκα, δεκηνπξγψληαο έηζη ζπγθξηηηθά 69

77 πςειφηεξα επίπεδα απαζρφιεζεο. (Γιακομιτάλες Μ. 2009:48) Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ ην γεγνλφο φηη ζηελ Διιεληθή Αγνξά ππάξρνπλ 100 πεξίπνπ εηαηξίεο εθκεηαιιεχζεσο ζθαθψλ 34 θαη ζπλαθψλ πινίσλ, εθ ησλ νπνίσλ κφλνλ ην 1/3 πεξίπνπ αζρνινχληαη ακηγψο κε ηελ λαχισζε ζθαθψλ θάησ ησλ 15 κέηξσλ ρσξίο πιήξσκα. Καηά ην παξειζφλ, ν αξηζκφο ησλ εηαηξηψλ απηψλ κεηαβαιιφηαλ είηε αλνδηθά είηε θαζνδηθά, αλαιφγσο κε ην κέγεζνο ηεο λαπιαγνξάο, ελψ ζε δχζθνιεο ζπγθπξίεο, θάπνηεο απφ ηηο επηρεηξήζεηο απηέο αλαγθάζηεθαλ λα απνρσξήζνπλ απφ ηνλ θιάδν. (Investment Research & Analysis Journal, , Yachting in Greece, p 4) Παξ φιεο ηηο δπζθνιίεο θαη ηελ αδηαθνξία ηεο πνιηηείαο νη Έιιελεο επαγγεικαηίεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ δελ θνβνχληαη ηνλ πγηή αληαγσληζκφ, θαζψο ε Διιάδα δηαζέηεη ηνλ πην ζχγρξνλν ζηφιν επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ παγθνζκίσο. Θα πξέπεη φκσο ην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο ρψξαο µαο λα αιιάμεη ψζηε λα πξνζηαηεχεη επαξθψο ην επαγγεικαηηθφ ζθάθνο αλαςπρήο θαη λα πξνρσξήζεη ζε θαηαζθεπή ζχγρξνλσλ ππνδνκψλ γηα λα αληαπεμέιζεη ζηνλ αληαγσληζκφ ησλ άιισλ ρσξψλ. 17. ΠΡΟΟΠΣΙΚΕ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΟΦΟΙ Μεηά ηε ζπλερή αλάπηπμε πνπ παξνπζίαζε ν ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο ηα ρξφληα κεηαμχ 2006 θαη 2008, ην 2009 ε Διιάδα βίσζε κεησκέλε δήηεζε γηα πξντφληα θαη ππεξεζίεο yachting, γεγνλφο πνπ είρε ζεκαληηθφ αληίθηππν. κσο κε ηελ βειηίσζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζπλζεθψλ ζηελ Βφξεηα Δπξψπε, πνπ απνηεινχλ ηε θχξηα πεγή ηνπξηζηψλ γηα ππεξεζίεο yachting, ε δήηεζε αλακέλεηαη λα απμεζεί θαη νη ρψξεο έρνπλ μεθηλήζεη έλαλ αληαγσληζκφ επελδχζεσλ πξνθεηκέλνπ λα απνζπάζνπλ ην κεγαιχηεξν θνκκάηη απηήο ηεο αλακελφκελεο αχμεζεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο. (Βώκος Θ., Posidonia Sea Tourism Forum, 21-22/6/11) Έλαο απφ ηνπο ζηπινβάηεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ είλαη απηφο κε ζθάθε αλαςπρήο πνπ ζπλεηζθέξεη ζεκαληηθά ζηελ εηζξνή μέλνπ ζπλαιιάγκαηνο. Οη επηζθέπηεο ζηνπο νπνίνπο απεπζχλεηαη είλαη πειάηεο ζρεηηθά πςεινχ θνηλσληθνχ θαη νηθνλνκηθνχ επηπέδνπ, πνπ δξνπλ θαη σο δηακνξθσηέο γλψκεο ζηελ ρψξα ηνπο. Μέζσ είναι ςιμερα ςφμφωνα με τθν ΕΡΕΣΤ 70

78 ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο απμάλεηαη ε θαηαλάισζε ζηηο πεξηνρέο πξννξηζκνχ απφ ηνπο επηβάηεο θαη ην πιήξσκα ελψ νη απαξαίηεηεο πξψηεο χιεο θαηά ηνλ αλεθνδηαζκφ εληζρχνπλ ηνπο ηνπηθνχο παξαγσγνχο. Δπηπξνζζέησο αξθεηά ζεκαληηθή είλαη θαη ε πξνζθνξά ησλ παξαπάλσ δξαζηεξηνηήησλ ζην ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο. Οη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο θαιχπηεη ην 0,9% ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ηεο ρψξαο καο κε πεξίπνπ ηνπξίζηεο λα ελνηθηάδνπλ ζθάθε αλαςπρήο θαη ν θιάδνο πξαγκαηνπνηεί θχθιν εξγαζηψλ χςνπο πεξίπνπ 32 εθαηνκκχξηα επξψ κε ηνλ κέζν ηνπξίζηα λα δαπαλά 120 δνιάξηα εκεξεζίσο. εκαληηθή ηέινο είλαη θαη ε ζπλεηζθνξά ηνπ ζηελ ελίζρπζε θαη ζπλνρή ηεο ειιεληθήο λεζησηηθήο πεξηθέξεηαο. (Θάλασσα και τοσρισμός. Τεύτος 26/2011, σελ. 11) Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο κπνξεί λα ζπληεξήζεη κεγάιν θάζκα ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη επαγγεικαηηψλ ζε κηθξά ηνπξηζηηθά ιηκάληα θαη ζε απνκαθξπζκέλα λεζηά πνπ δχζθνια κπνξνχλ αιιηψο λα επηβηψζνπλ νηθνλνκηθά, π.ρ. αλεθνδηαζκνχ ησλ ζθαθψλ, ππεξεζίεο θχιαμεο, ρεηκεξηλήο ζπληήξεζεο θαη ηερληθνί δηαθφξσλ εηδηθνηήησλ, θπβεξλήηεο θαη πιεξψκαηα λαπισκέλσλ ζθαθψλ αλαςπρήο, πξνζσπηθφ θαζαξηζκνχ, εθνδηαζκνχ θαη πξνεηνηκαζίαο λαχινπ, επηρεηξήζεηο αληαιιαθηηθψλ θαη αλαισζίκσλ ζθαθψλ, ηαβέξλεο, θέληξα δηαζθέδαζεο, super markets θιπ.. Σα ζθάθε δίλνπλ δσή ζε απφκαθξεο λεζησηηθέο πεξηνρέο, αθφκα θαη ζηηο πην απνκαθξπζκέλεο λεζίδεο θαη βξαρνλεζίδεο θαη ζπκβάιινπλ ζηελ απνθέληξσζε. αλ εηδηθή κνξθή ηνπξηζκνχ, ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ζθάθε αλαςπρήο εκπινπηίδεη θαη δηαθνξνπνηεί ην ηνπξηζηηθφ καο πξντφλ. Δπίζεο ε νξγάλσζε λαπηαζιεηηθψλ γεγνλφησλ φπσο ε ελνηθίαζε ζθαθψλ κε παξάιιειε νξγάλσζε ζρεηηθψλ αγψλσλ, ν ζπλδπαζκφο κε θαηαδχζεηο, ν ζπλδπαζκφο ηνπξηζκνχ θαη εθπαίδεπζεο ησλ ζρνιψλ ηζηηνπινΐαο αλνηρηήο ζάιαζζαο απφ λαπηηθνχο νκίινπο, αιιά θαη ν ζπλδπαζκφο κηαο εβδνκάδαο ζθάθνπο θαη κηαο εβδνκάδαο μελνδνρείνπ, είλαη κφλν κεξηθνί απφ ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο αλεπηπγκέλεο ηνπξηζηηθά πεξηνρέο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ πιαηθφξκα ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ γηα λα εληζρχζνπλ πνηνηηθά θαη άιιεο κνξθέο ηνπξηζκνχ ή παξάιιειεο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. 71

79 Ζ Διιάδα έρεη ην κεγαιχηεξν ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο. Έρεη ελαιιαζζφκελα γξαθηθά ηνπία, είλαη πινχζηα ζε πνιηηηζκηθά θαη ηζηνξηθά αμηνζέαηα, έρεη πνηθίιεο ζάιαζζεο, πνιιά λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα κε λεζηά πνπ ην θαζέλα έρεη ην δηθφ ηνπ ρξψκα θαη πςειά πνζνζηά ειηνθάλεηαο. Οη παξάγνληεο απηνί ηελ αλαδεηθλχνπλ ζε ηφπν ηδαληθφ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ θαη εηδηθφηεξα ησλ ππεξεζηψλ ελνηθίαζεο ζθαθψλ αλαςπρήο. Μπνξεί λα πξνζθέξεη δειαδή ζηνπο ιάηξεηο ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο πνιιέο ελαιιαθηηθέο δηαδξνκέο, νη νπνίεο είλαη αλεμάληιεηεο. Γηα λα κπνξέζεη θάπνηνο λα πξαγκαηνπνηήζεη φιεο απηέο ηηο δηαδξνκέο πξέπεη λα έξρεηαη γηα πνιιά ρξφληα ζηελ Διιάδα, αξθεί λα κελ απνγνεηεπηεί απφ ηηο ππνδνκέο θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη απφ ην ηνπξηζηηθφ θχθισκα ηνπ θιάδνπ. Σα ειιεληθά λεζηά ζεσξνχληαη πξννξηζκφο πνπ παξέρεη αζθαιή θαη επράξηζηε δηακνλή. Πξνζθέξνληαη ινηπφλ γηα ηελ αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζπλδεδεκέλεο θπξίσο κε ηνλ ρψξν ηνπ ηνπξηζκνχ. Δπηπιένλ, νη επλντθέο ζπλζήθεο θιίκαηνο πνπ επηθξαηνχλ εγγπψληαη κηα εμίζνπ απνδνηηθή δξαζηεξηνπνίεζε φζνλ αθνξά ζηελ αλάπηπμε εγθαηαζηάζεσλ εμππεξέηεζεο ζθαθψλ αλαςπρήο (καξίλεο) θαη ππνδνκψλ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, αληάμησλ κε απηέο ησλ ρσξψλ πνπ έρνπλ ζεκαληηθή πξντζηνξία ζηνλ ηνκέα απηφ. «ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν ε εζληθή λνκνζεζία λα εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ yachting, θαη γηα ην ιφγν απηφ ζπληζηνχκε ηελ απινπνίεζε ή θαηάξγεζε λνκνζεζίαο θαη θφξσλ πνπ απνζαξξχλνπλ ηελ ρξήζε ζθαθψλ αλαςπρήο, καξίλσλ θαη ζρεηηθψλ ππνδνκψλ ζε αλαπηπζζφκελνπο πξννξηζκνχο.» (Tony Rice, Posidonia Sea Tourism Forum, 21-22/6/11). Απφ ηα αλσηέξσ ζπλάγεηαη φηη νη πξαγκαηηθνί επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ πξέπεη λα ζηεξηρζνχλ κε θάζε ηξφπν θαη λα εληζρπζνχλ ζην έξγν πνπ πξνζθέξνπλ. Υξεηάδνληαη βαζηέο ηνκέο θαη αιιαγέο γηα λα αμηνπνηεζνχλ ζην έπαθξν νη κεγάιεο δπλαηφηεηεο πνπ είλαη ηθαλή λα καο πξνζθέξεη ε Διιεληθή ζάιαζζα. Ζ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο, απαηηεί επελδχζεηο ζε έξγα ππνδνκήο, ζπλεπψο, είλαη απαξαίηεην λα εληζρπζνχλ θαη λα απμεζνχλ νη ηνπξηζηηθέο ιηκεληθέο ππνδνκέο ηεο ρψξαο, νη νπνίεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνζθνξά πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ πνπ ζα ηθαλνπνηνχλ ηηο απαηηήζεηο ησλ πειαηψλ ζα βειηηψζνπλ θαηά πνιχ 72

80 ηελ ζπλνιηθή εηθφλα θαζψο θαη ηελ αληαπνδνηηθφηεηα ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ ηνπ ΔΟΣ ζε ζπλεξγαζία κε νξηζκέλεο απφ ηηο 13 δηνηθεηηθέο πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο έρνπλ ζέζεη ζε εθαξκνγή έλα πξφγξακκα δεκηνπξγίαο ελφο νινθιεξσκέλνπ δηθηχνπ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ θαη ζπλαθψλ ππεξεζηψλ γηα ζθάθε θαηά κήθνο ησλ ειιεληθψλ αθηψλ θαη θαηά δψλε λαπζηπινΐαο. Γηα ηε δεκηνπξγία Σνπξηζηηθψλ Ληκέλσλ θάζε είδνπο ιακβάλνληαη ππφςε θξηηήξηα ρσξνηαμηθά, πεξηβαιινληηθά, αλαπηπμηαθά, ε πθηζηάκελε θαη πξνζδνθψκελε δήηεζε, ε πξνζπειαζηµφηεηα θιπ. Έηζη εθηφο απφ έλα πξσηεχνλ ζχζηεκα ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ µε πιήξεηο εμππεξεηήζεηο ζα δεκηνπξγεζεί θαη έλα δεπηεξεχνλ ζχζηεκα Αγθπξνβνιίσλ θαη Καηαθπγίσλ ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ πνπ ζα δξα δνξπθνξηθά θαη ππνζηεξηθηηθά ζην πιαίζην ελφο νινθιεξσκέλνπ πιένλ δηθηχνπ Σνπξηζηηθψλ Ληκέλσλ ζε εζληθφ επίπεδν. Δπίζεο εμεηάδεηαη ε δπλαηφηεηα κεηαηξνπήο ησλ θαηαθπγίσλ ζε καξίλεο ψζηε λα απμεζεί ν αξηζκφο ησλ ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ. Πξσηαξρηθφ ζηφρν γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ δηθηχνπ απνηειεί ε ειαρηζηνπνίεζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ, ε µε αιινίσζε ησλ θπζηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ πφξσλ, ε εμαζθάιηζε ηεο βησζηκφηεηαο θαη ε αχμεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ επηπέδνπ ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ ζηνπο ηνπξηζηηθνχο ιηκέλεο θάζε κνξθήο. Ζ πηζηνπνίεζε ησλ καξίλσλ ζα είλαη ζχληνκα απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηε δηακφξθσζε ελφο νινθιεξσκέλνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ζην yachting. Πξνθεηκέλνπ λα αλαβαζκίζεη ηηο ππνδνκέο καξίλσλ, λα βειηηψζεη ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο, λα ελζαξξχλεη ηελ θαηλνηνκία θαη λα εγγπεζεί ηελ αζθάιεηα, ε βηνκεραλία ηνπ yachting, έρεη δηακνξθψζεη πιένλ δηεζλή πξφηππα πνπ αμηνινγνχλ φια ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ καξίλσλ, φπσο ην πξφγξακκα Gold Anchor Award Scheme. (Tony Rice, Posidonia Sea Tourism Forum, 21-22/6/11). Πξνηεξαηφηεηα επίζεο ηεο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο πξέπεη λα απνηειέζεη ε εληαηηθνπνίεζε ηεο δηαθήκηζεο-πξνβνιήο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ψζηε λα είλαη ε Διιάδα πξψηε επηινγή γηα ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο. Ζ Διιάδα αληηκεησπίδεη ζήκεξα πνιχ ζνβαξέο νηθνλνκηθέο πξνθιήζεηο. Σν γηψηηλγθ ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη κηα ιχζε. Αλ ζηα πιενλεθηήκαηα πνπ δηαζέηεη ε Διιάδα πξνζηεζνχλ θαιέο ππνδνκέο θαη κηα επλντθφηεξε λνκνζεζία, ζα πξνζειθχεη 73

81 πνιχ κεγαιχηεξν αξηζκφ επηζθεπηψλ, θπξίσο ηνπξηζκφ πςεινχ επηπέδνπ, πνπ είηε σο λαπισηέο ζθαθψλ είηε σο ηδηνθηήηεο ζα έξρνληαη λα απνιαχζνπλ ηε κνλαδηθή εκπεηξία πνπ πξνζθέξεη ε ρψξα απηή ζην γηψηηλγθ. Οη επηζθέπηεο απηνί κπνξνχλ λα θέξνπλ ζεκαληηθά νθέιε γηα ηελ ειιεληθή νηθνλνκία ζε εζληθφ, αιιά θαη ζε ηνπηθφ επίπεδν, φπσο είλαη νη νηθνλνκίεο ησλ ειιεληθψλ λεζηψλ πνπ ζα πξνζεγγίδνπλ κε ηα ζθάθε ηνπο. Ζ ελζάξξπλζε φισλ ησλ εηδψλ ηνπ γηψηηλγθ θέξλεη ηνπξίζηεο πνπ είλαη αλακθηζβήηεηα νη πην επθαηάζηαηνη επηζθέπηεο ηεο Διιάδνο θαη ε πξνζέιθπζε ηνπο ζα έπξεπε λα είλαη πξνηεξαηφηεηα. (Rosemary Pavlatos, Posidonia Sea Tourism Forum, 21-22/6/11). 74

82 ΜΕΡΟ ΣΡΙΣΟ ΕΡΕΤΝΑ: ΠΕΡΙΠΣΨΗ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. 75

83 1. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΕΓΓΙΗ Γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ηεο έξεπλαο αθνινπζήζεθαλ ηα παξαθάησ βήκαηα, πνπ είλαη απαξαίηεηα ζηε ζρεδίαζε ελφο ζσζηνχ πξνγξακκαηηζκνχ ηεο έξεπλαο. (Holloway, Robinson, 1995) 1. Καζνξηζκφο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ησλ ζηφρσλ 2. Αλαγλψξηζε ησλ πεγψλ πιεξνθφξεζεο 3. Αλάπηπμε ελφο ζρεδίνπ έξεπλαο 4. ρεδηαζκφο έξεπλαο θαη κεζνδνινγία ην ηειεπηαίν βήκα εηνηκάδεηαη ην ζρέδην ηεο έξεπλαο πνπ πεξηιακβάλεη: α) ηελ επηινγή ζηφρνπ ην ζπλνιηθφ κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο, ηνλ ηξφπνο επηινγήο ηνπ, απφ πνηνπο ζα πάξνπκε ζπλέληεπμε, β) ην είδνο ηεο έξεπλαο πνπ ζα δηεμαρζεί (εξσηεκαηνιφγηα, πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο, θ.α.), γ) ην ζρεδηαζκφ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί θαη δ) ην ρξνληθφ φξην θαη νηθνλνκηθφο πξνυπνινγηζκφο ηεο έξεπλαο. Ζ έξεπλα, αλάινγα κε ηηο πεγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχκε γηα ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ, δηαθξίλεηαη ζε πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή. Έλαο άιινο, εμίζνπ ζεκαληηθνχ ραξαθηήξα δηαρσξηζκφο ηεο έξεπλαο, ζχκθσλα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζπιιέγνπκε, είλαη ζε πνζνηηθή θαη πνηνηηθή. Γηα ηελ έξεπλα πνπ αθνινπζεί απνξξίθζεθε, ε δεπηεξνγελήο, επεηδή ηα ζηνηρεία πνπ ζέινπκε λα ζπιιέμνπκε δελ κπνξνχκε λα ηα βξνχκε απφ αξρεία ππεξεζηψλ ή θνξέσλ. Δπηιέρζεθε ε πξσηνγελήο έξεπλα, πνπ απαηηεί ηε ζπγθέληξσζε ησλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία δελ είλαη δηαζέζηκα απφ θάπνηα άιιε πεγή. Δθφζνλ, ινηπφλ, νη πιεξνθνξίεο πνπ απαηηνχληαη δελ είλαη δηαζέζηκεο, είλαη αλαγθαίν λα πξνβνχκε ζε πξσηνγελή έξεπλα, γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη, πιεξνθφξεζε πξνεξρφκελε απεπζείαο απφ ηελ αγνξά. Ζ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηε βνήζεηα δχν βαζηθψλ κεζφδσλ: i) ζέηνληαο εξσηήζεηο είηε κε ηε κνξθή εξσηεκαηνινγίνπ, ζπλέληεπμεο θ.α., ii) κε ηε ζπζηεκαηηθή παξαθνινχζεζε ζπκπεξηθνξψλ. (Holloway, Robinson, 1995, pp.35-53) 76

84 Δπίζεο απνξξίθζεθε ε πνηνηηθή, θαζφηη δελ επηζπκνχκε εμεξεχλεζε κεκνλσκέλσλ ζπκπεξηθνξψλ, εκπεηξηψλ ή ζπλαηζζεκάησλ γηα ην ζέκα. Δπηιέρζεθε ε πνζνηηθή έξεπλα, δηφηη ηα ζηνηρεία ζπγθεληξψλνληαη εχθνια θαη δηαδνρηθά αλαιχνληαη. Βαζίδεηαη ζηελ ζηαηηζηηθή αλάιπζε, θαζψο θαη ζηε ρξήζε καζεκαηηθψλ κεζφδσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ γηα ηηο απφςεηο θάπνηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ. Σέηνηνπ είδνπο έξεπλα, ζπρλά, πξαγκαηνπνηείηαη πξνθεηκέλνπ λα επηβεβαηψζεη ή λα αληηθξνχζεη κηα πξνθαζνξηζκέλε ππφζεζε, ψζηε ηα απνηειέζκαηα λα είλαη δηαζέζηκα ζε άιιεο παξφκνηεο θαηαζηάζεηο ζηνλ κέιινλ. Οη εξσηήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη θιεηζηνχ ηχπνπ. (Χρήστοσ Δ., 1999) 2. ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ΚΟΠΟ ΓΔΗΓΜΑ ΓΔΧΓΡΑΦΗΚΖ ΚΑΛΤΦΖ ΜΔΘΟΓΟ ΓΔΗΓΜΑΣΟΛΖΦΗΑ ΜΔΘΟΓΟ ΤΛΛΟΓΖ ΣΟΗΥΔΗΧΝ Γηαπίζησζε ηνπ ζεσξεηηθνχ κέξνπο, ζχλδεζε κε ηελ πξάμε 84 εηαηξείεο λαχισζεο Παλειιαδηθά Με ηπραία Βάζεη δνκεκέλνπ εξσηεκαηνινγίνπ ΠΔΡΗΟΓΟ ΓΗΔΞΑΓΧΓΖ 24/6/2011-6/8/2011 Ζ εξεπλεηηθή πξνζέγγηζε πξαγκαηνπνηήζεθε γηα ηελ θαηαγξαθή ηεο γλψκεο ησλ Διιεληθψλ επηρεηξήζεσλ πνπ πσινχλ ππεξεζίεο ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο. θνπφο ηεο έξεπλαο ήηαλ, λα δηαπηζησζεί αλ ε ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα ζπλδέεηαη κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα. Χο πιεζπζκφο αλαθνξάο ηεο έξεπλαο νξίζηεθε λα είλαη φιεο νη εηαηξείεο λαχισζεο ηεο Διιάδαο, άξα δελ ηέζεθε εξψηεκα ηξφπνπ επηινγήο ηνπ δείγκαηνο. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ινηπφλ, αθνξά 84 εηαηξείεο λαχισζεο, (Βιέπε Παξάξηεκα ΚΑΣΑΛΟΓΟ 1), νη νπνίεο έρνπλ άκεζε ζρέζε κε ηνλ θιάδν ηνπ ζαιάζζηνπ 77

85 ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο, αθνχ απηέο πσινχλ ηηο ππεξεζίεο ηνπ, άξα ζηελ παξνχζα πεξίπησζε απνηεινχλ ηε βέιηηζηε πεγή πιεξνθφξεζεο. ηηο εηαηξείεο δειψζεθε φηη ε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ έξεπλα είλαη πξναηξεηηθή, φηη ην εξσηεκαηνιφγην είλαη αλψλπκν θαη εκπηζηεπηηθφ, φηη νη απαληήζεηο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ απνθιεηζηηθά θαη κφλν γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο έξεπλαο θαη φηη εθφζνλ ην επηζπκνχλ ζα ηνπο θνηλνπνηεζνχλ ηα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο. Σν γεγνλφο απηφ εθηφο ηνπ φηη ζπκβάιιεη ζε κεγαιχηεξα πνζνζηά ζπκκεηνρήο θαη εηιηθξίλεηαο επηηείλεη ηελ αμηνπηζηία ησλ απαληήζεσλ. Σνλίζηεθε φκσο φηη ε γλψκε ηνπο είλαη πνιχηηκε, ψζηε λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα πνπ ζα βνεζήζνπλ ηνλ θιάδν ηνπο. Απφ ηηο 84 εηαηξείεο λαχισζεο απάληεζαλ νη 51, άξα ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο αλήιζε ζην 60,7%. αλ εξεπλεηηθφ εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην εξσηεκαηνιφγην (Βιέπε Παξάξηεκα ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ ). Ζ ζχληαμε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ έγηλε ζχκθσλα κε φζα έρνπλ αλαπηπρηεί ζην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν, ζην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο θαη ε δνκή ηνπ είλαη ηέηνηα, ψζηε ε ζπκπιήξσζή ηνπ λα κε δηαξθεί πεξηζζφηεξν απφ 15, παξφηη απνηειείηαη απφ 20 εξσηήζεηο. Ζ κνξθή ησλ εξσηήζεσλ είλαη θιεηζηνχ ηχπνπ (closed end questions): i) Γηπιήο επηινγήο (dichotomous), ii) Πνιιαπιήο επηινγήο (multiple choice), iii) Κιίκαθαο ζπνπδαηφηεηαο (importance scale) θαη iv) Κιίκαθαο βαζκνιφγεζεο (rating scale), γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηε ζχληνκε απάληεζε ηνπο κε έλα απιφ ηζεθάξηζκα, θαζψο θαη ηελ εχθνιε θαηαρψξεζε ησλ δεδνκέλσλ ζηνλ ππνινγηζηή, γηα ηελ πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ηνπο. Απνθιείζηεθαλ εμαξρήο εξσηήζεηο πνπ νη απαληήζεηο ηνπο απνηεινχλ ήδε επεμεξγαζκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο ΓΓΔΤΔ θαη έρνπλ αλαθεξζεί ζην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο, φπσο νη εζληθφηεηεο ησλ ηνπξηζηψλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο κνξθήο ηνπξηζκνχ. Σν εξσηεκαηνιφγην είλαη δνκεκέλν ζε ζπγθεθξηκέλνπο ζεκαηηθνχο άμνλεο πνπ αθνξνχλ ζηηο εηαηξείεο λαχισζεο, ζηνπο πειάηεο ηνπο, ζηελ Διιάδα ζαλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο, ζηελ ππνδνκή ηεο, ζηνλ αληαγσληζκφ, ζηα πξνβιήκαηα θαη ζηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηνπ θιάδνπ. 78

86 Πην ζπγθεθξηκέλα κε ηηο εξσηήζεηο 1 4 επηδηψθεηαη λα εληνπίζνπκε ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ επηρεηξήζεσλ παξνρήο ππεξεζηψλ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ κε ζθάθε αλαςπρήο (ηξφπνπο θαη πεξηφδνπο θξαηήζεσλ, θαη είδε ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ). Ζ δεχηεξε νκάδα εξσηήζεσλ 5 8 εζηηάδεη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ πξνηηκήζεσλ θαη ηνπ πξνθίι ησλ ηνπξηζηψλ πνπ επηιέγνπλ απηή ηε κνξθή ηνπξηζκνχ (επηινγή ηνπ πινπ, ηεο δηάξθεηάο ηνπ θαη ηεο λαχισζεο κε πιήξσκα ή ρσξίο θαζψο θαη ηελ εηζνδεκαηηθή ηάμε ησλ ηνπξηζηψλ). Οη εξσηήζεηο 9 11 αθνξνχλ ζηελ Διιάδα, αλ απνηειεί ηδαληθφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ γηα ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο, ην ζηάδην θχθινπ δσήο ηνπ πξννξηζκνχ θαη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ επαγγεικαηηψλ απφ ην ζεζκηθφ ηεο πιαίζην. Με ηελ ηέηαξηε νκάδα εξσηήζεσλ δεηείηαη λα αμηνινγεζεί ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ν βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ππνδνκέο (απφ ηνλ αξηζκφ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ, ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπο). Οη εξσηήζεηο αθνξνχλ ζηηο αληαγσλίζηξηεο ρψξεο θαη ζην επίπεδν ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ ηνπο, δεηείηαη δειαδή απφ ηνπο εξσηψκελνπο λα ηαμηλνκήζνπλ θαη λα αμηνινγήζνπλ ηνλ αληαγσληζκφ. ηελ εξψηεζε 19 απφ κηα ζεηξά πξνβιεκάησλ πνπ αλαπηχρζεθαλ ζην δεχηεξν κέξνο δεηείηαη ε αμηνιφγεζή ηνπο κε ζεηξά ζπνπδαηφηεηαο θαη ηέινο Με ηελ 20 ε εξψηεζε δεηείηαη λα απαληεζεί αλ ππάξρνπλ πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηνπ θιάδνπ, παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα ζηνπο εξσηψκελνπο λα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε. Ζ έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηηο 24 Ηνπλίνπ κέρξη ηηο 6 Απγνχζηνπ ηνπ Δζηάιεζαλ θαηαξρήλ ειεθηξνληθά δχν εξσηεκαηνιφγηα γηα δνθηκή ψζηε λα εληνπηζηνχλ ηπρφλ παξαιείςεηο ή ιάζε θαη λα απνθεπρζνχλ ζπκπιεξσκαηηθέο επεμεγήζεηο. ηε ζπλέρεηα, αθνχ έγηλαλ θάπνηεο δηνξζψζεηο, εζηάιεζαλ ζε φιεο ηηο εηαηξείεο ηεο Διιάδαο 84 εξσηεκαηνιφγηα. πγθεληξψζεθαλ 51 ζπκπιεξσκέλα θαη ειέγρζεθε αλ ζηε ζχλζεζε ηνπ δείγκαηνο ππάξρνπλ κεγάιεο εηαηξείεο πνπ δηαθηλνχλ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ ηνπξηζηψλ, έηζη ψζηε ηα απνηειέζκαηα λα είλαη πην αμηφπηζηα. ηε ζπλέρεηα δεκηνπξγήζεθε ε βάζε δεδνκέλσλ ζην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα SPSS, εηζάγνληαο ηηο απαληήζεηο ηεο θάζε πεξίπησζεο ηνπ δείγκαηνο γηα ηελ θαηαλνκή ησλ ζπρλνηήησλ. Αθνινχζεζε ε ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ εμαξηεκέλσλ θαη 79

87 αλεμάξηεησλ κεηαβιεηψλ θαη κεηά ηελ νινθιήξσζή ηνπο επηιέρηεθαλ ηα ηζηνγξάκκαηα θαη ηα δηαγξάκκαηα γηα ηελ παξνπζίαζε ησλ πνζνηηθψλ ζηνηρείσλ. 3. ΑΝΑΛΤΗ Αθνινπζεί κηα ιεπηνκεξήο παξνπζίαζε, ππφ ηελ κνξθή νξγαλνγξακκάησλ, ζχκθσλα κε ηνπο ζεκαηηθνχο άμνλεο ζηνπο νπνίνπο βαζίζηεθε ην εξσηεκαηνιφγην A ΘΕΜΑΣΙΚΟ ΑΞΟΝΑ: ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΨΝ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΨΝ ΠΑΡΟΦΗ ΤΠΗΡΕΙΨΝ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ Με ηελ πξψηε εξψηεζε «Με πνην ηξόπν γίλνληαη νη θξαηήζεηο ζθαθώλ; Μέζσ δηαδηθηύνπ, κέζσ γξαθείσλ εμσηεξηθνύ ή άιιν (πξνζδηνξίζηε)» παξέρνπκε ζηηο επηρεηξήζεηο ηε δπλαηφηεηα αξίζκεζεο ησλ θξαηήζεσλ θαηά ζεηξά κεγέζνπο (1 πεξηζζφηεξεο, 2 πνιιέο, 3 ιηγφηεξεο), επηδηψθνληαο λα πιεξνθνξεζνχκε αλ νη επηρεηξήζεηο έρνπλ πηνζεηήζεη ηηο λέεο ηερλνινγίεο. 80

88 Oη 42 απφ ηηο 51 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 82,35%) απάληεζαλ φηη νη πεξηζζφηεξεο θξαηήζεηο ζθαθψλ γίλνληαη θαηά ζεηξά κεγέζνπο πξψηνλ κέζσ δηαδηθηχνπ θαη δεχηεξνλ κέζσ γξαθείσλ, 9 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 17,65%) πξαγκαηνπνηνχλ ηηο πεξηζζφηεξεο θξαηήζεηο κέζσ γξαθείσλ θαη 4 απφ ηηο 51 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 7,84%) έρνπλ θαη ηειεθσληθέο θξαηήζεηο ζαλ ηξίηε επηινγή. Σν γεγνλφο ηεο πξνκήζεηαο ησλ γξαθείσλ ηνπ εμσηεξηθνχ έπαημε κεγάιν ξφιν ζηελ αιιαγή ηεο ηαθηηθήο ησλ θξαηήζεσλ ησλ εηαηξεηψλ λαχισζεο, νη νπνίεο έρνπλ δεκηνπξγήζεη δηθέο ηνπο ηζηνζειίδεο γηα ηελ πξνψζεζε πσιήζεσλ κε δπλαηφηεηα απεπζείαο θξαηήζεσλ, απνθεχγνληαο ελδηάκεζνπο. ηελ δεχηεξε εξψηεζε «Πιελ ηεο εθλαύισζεο ζθαθώλ παξέρεηε άιιεο ππεξεζίεο; Σξνθνδνζία, Κπβεξλήηεο-Πιεξώκαηα, Πξνγξάκκαηα πιόσλ, πληήξεζε ζθαθώλ, Άιιν(πξνζδηνξίζηε)» δεηήζεθε απφ ηηο επηρεηξήζεηο λα επηιέμνπλ πνηεο ππεξεζίεο παξέρνπλ απφ ηηο αλαθεξφκελεο ή λα πξνζδηνξίζνπλ θάπνηα άιιε, ψζηε λα γλσξίζνπκε ην εχξνο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Case Processing Summary Cases Included Excluded Total N Percent N Percent N Percent Τροθοδοζία 10 19,6% 41 80,4% ,0% Κσβερνήηες-Πληρώμαηα 15 29,4% 36 70,6% ,0% Προγράμμαηα πλόων 23 45,1% 28 54,9% ,0% Σσνηήρηζη ζκαθών 9 17,6% 42 82,4% ,0% Πωλήζεις 18 35,3% 33 64,7% ,0% Απφ ηηο απαληήζεηο πξνθχπηεη φηη πνζνζηφ 19,6% ησλ επηρεηξήζεσλ παξέρνπλ ππεξεζίαο ηξνθνδνζίαο, 29,4% θπβεξλήηεο-πιεξψκαηα, 45,1% πξνγξάκκαηα πιφσλ, 17,6% ζπληήξεζε ζθαθψλ θαη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ άιιεο ππεξεζίαο πνζνζηφ 35,3% δήισζε φηη αζρνιείηαη θαη κε πσιήζεηο ζθαθψλ κεηαρεηξηζκέλσλ ή θαηλνχξγησλ. Σν 81

89 πνζνζηφ απηφ ζεκαίλεη φηη 1 ζηηο 3 αζρνιείηαη κε αγνξαπσιεζίεο γεγνλφο πνπ αλαδεηθλχεη ηελ αλαλέσζε ηνπ ζηφινπ αιιά θαη ην πξφβιεκα ησλ κεησκέλσλ λαπιψζεσλ ησλ ζθαθψλ παιαηφηεηαο απφ 3-4 έηε. Βγάδνπλ δειαδή εθηφο αγνξάο λαχισζεο ηα ζθάθε 3-4 εηψλ ψζηε λα ην πνπιήζεη ν ηδηνθηήηεο θαη λα πάξνπλ κεζηηεία απφ ηελ πψιεζε, θαζφηη είλαη πην πξνζνδνθφξα. Ζ ηξίηε εξψηεζε «Πνηα ηα πνζνζηά ηνπ είδνπο ζθαθώλ πνπ ελνηθηάδνπλ νη πειάηεο ζαο; (%) Μεραλνθίλεηα (motor yachts), Ηζηηνθόξα (sailing yachts), Μεραλνθίλεηα Ηζηηνθόξα (motor sailers)» αθνξά ηελ πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ ελνηθηαδφκελσλ θαηεγνξηψλ ησλ ζθαθψλ. One-Sample Statistics N Mean Std. Deviation Std. Error Mean Μετανοκίνεηα (motor yachts) 41 22,68 18,272 2,854 Ιζηιοθόρα (sailing yachts) 51 79,41 20,810 2,914 Μετανοκίνεηα Ιζηιοθόρα (motor sailers) 20 6,00 2,406,538 Απφ ηνλ κέζν φξν ησλ απαληήζεσλ πξνθχπηεη φηη ηα πνζνζηά ηνπ είδνπο ησλ ζθαθψλ πνπ λαπιψλνληαη είλαη: 79,41% ηζηηνθφξα, 22,68% κεραλνθίλεηα θαη 6% κεραλνθίλεηα-ηζηηνθφξα. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη 10 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 19,6%) απάληεζαλ φηη αζρνινχληαη κφλν κε ελνηθηάζεηο ηζηηνθφξσλ. ηελ ηέηαξηε εξψηεζε «Πνηνπο κήλεο έρεηε ηελ κεγαιύηεξε δήηεζε; Μάην, Ηνύλην, Ηνύιην, Αύγνπζην, επηέκβξην, Οθηώβξην» δεηήζεθε ε αξίζκεζε απφ 1-6 ησλ κελψλ γηα ην κέγεζνο ηεο δήηεζεο κε θζίλνπζα ζεηξά. 82

90 Γηα λα γίλεη πην εκθαλήο ε δήηεζε αλά κήλα, έγηλε ζηαηηζηηθή θαηάηαμε ησλ κελψλ κε βάζε ην ζχλνιν ηεο βαζκνινγίαο ηνπο. ηελ θαηάηαμε ινηπφλ ησλ κελψλ κε ζεηξά κεγέζνπο δήηεζεο, ν κήλαο Ηνχιηνο εκθαλίδεηαη πξψηνο έρνληαο ηε κεγαιχηεξε δήηεζε, δεχηεξνο είλαη ν Αχγνπζηνο, ηξίηνο είλαη ν επηέκβξηνο κε κηθξή δηαθνξά απφ ηνλ Ηνχλην θαη αθνινπζνχλ νη κήλεο Μάηνο θαη Οθηψβξηνο. 83

91 3.2. Β ΘΕΜΑΣΙΚΟ ΑΞΟΝΑ: ΠΡΟΣΙΜΗΕΙ ΚΑΙ ΠΡΟΥΙΛ ΣΨΝ ΠΕΛΑΣΨΝ ηελ πέκπηε εξψηεζε «Πνην είλαη ην πνζνζηό ησλ πειαηώλ ζαο πνπ επηιέγνπλ νη ίδηνη ηνλ πινπ ησλ δηαθνπώλ ηνπο;» νη επηρεηξήζεηο απάληεζαλ κε πνζνζηά πνπ θπκαίλνληαη απφ %. Descriptive Statistics N Minimum Maximum Mean Ποιο είναι ηο ποζοζηό ηων πελαηών ζας ποσ επιλέγοσν οι ίδιοι ηον πλοσ ηων διακοπών ηοσς; ,33 Valid N (listwise) 51 Ο κέζνο φξνο ησλ απαληεκέλσλ πνζνζηψλ δειψλεη φηη ην 78,33% ησλ πειαηψλ πξνγξακκαηίδνπλ νη ίδηνη ην ηαμίδη θαη ηε δηακνλή. Σν πνζνζηφ απηφ επηβεβαηψλεη θαη ην γεγνλφο φηη κηθξφ πνζνζηφ (11,78%) ησλ επηρεηξήζεσλ πξνζθέξνπλ πξνγξάκκαηα πιφσλ (δεχηεξε εξψηεζε). ηελ εξψηεζε «Πνηα είλαη ε δηάξθεηα ηνπ πινπ πνπ επηιέγνπλ νη πειάηεο ζαο;» παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζηηο επηρεηξήζεηο λα αξηζκήζνπλ απφ 1-4 κε ζεηξά κεγέζνπο ηε δηάξθεηα ησλ πιφσλ πνπ επηιέγνπλ νη πειάηεο ηνπο. (1 πεξηζζφηεξνη, 2 πνιινί, 3 ιίγνη, 4 ιηγφηεξνη) 84

92 Oη 43 απφ ηηο 51 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 84,32%) απάληεζαλ φηη ε δηάξθεηα ησλ πεξηζζφηεξσλ πιφσλ πνπ επηιέγνπλ νη πειάηεο ηνπο είλαη κηαο εβδνκάδαο, 8 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 15,68%) πσινχλ πεξηζζφηεξνπο πιφεο ησλ δχν εβδνκάδσλ ελψ 9 απφ ηηο 51 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 17,65%) απάληεζαλ φηη νη πειάηεο ηνπο επηιέγνπλ πιφεο ηξηψλ εβδνκάδσλ θαη κία επηρείξεζε πιφεο ηεζζάξσλ εβδνκάδσλ. Σν γεγνλφο φηη νη πεξηζζφηεξνη πιφεο είλαη κηαο βδνκάδαο πξνμελεί εληχπσζε θαζφηη γηα ηνπο μέλνπο ηνπξίζηεο, πνπ είλαη ε πιεηνλφηεηα ησλ ηνπξηζηψλ ζ απηή ηε κνξθή ηνπξηζκνχ, είλαη νιηγνήκεξεο δηαθνπέο. Δμεγείηαη κφλν εθφζνλ ζπλδπάδεηαη κε άιινπ είδνπο ηνπξηζκφ θαη απηφ είλαη ην πηζαλφηεξν. ηελ εξψηεζε «Πνην είλαη ην πνζνζηό ησλ πειαηώλ ζαο πνπ ελνηθηάδνπλ ζθάθε ρσξίο θπβεξλήηε;» ηα πνζνζηά θπκαίλνληαη απφ 5-95% γεγνλφο πνπ θαηαδεηθλχεη φηη ππάξρνπλ επηρεηξήζεηο πνπ εμεηδηθεχνληαη πεξηζζφηεξν ζηηο ελνηθηάζεηο κεραλνθηλήησλ ή ηζηηνθφξσλ. 85

93 Descriptive Statistics N Minimum Maximum Mean Ποιο είναι ηο ποζοζηό ηων πελαηών ζας ποσ ενοικιάδοσν ζκάθε τωρίς κσβερνήηε; 51 5,00 95,00 64,5098 Valid N (listwise) 51 Ο κέζνο φξνο ησλ πνζνζηψλ πνπ δήισζαλ νη επηρεηξήζεηο είλαη 64,51. Γειαδή 6 κε 7 πειάηεο ζηνπο δέθα ελνηθηάδεη ζθάθνο ρσξίο θπβεξλήηε (bareboat). ηελ εξψηεζε «Πνηα πηζηεύεηε όηη είλαη ε εηζνδεκαηηθή ηάμε ησλ πειαηώλ ζαο;» απφ ηξία επίπεδα εηζνδήκαηνο (ρακεινχ, κεζαίνπ θαη πςεινχ), δεηήζεθε ε αξίζκεζε θαηά ζεηξά κεγέζνπο ησλ πειαηψλ. 86

94 Οη 33 απφ ηηο 51 επηρεηξήζεηο (64,7%) δήισζαλ ζαλ πξψηε επηινγή ηελ εηζνδεκαηηθή ηάμε κεζαίνπ εηζνδήκαηνο. Πηζηεχνπλ δειαδή φηη νη πεξηζζφηεξνη πειάηεο ηνπο πξνέξρνληαη απφ ηελ κεζαία εηζνδεκαηηθή ηάμε Ζ επηινγή ηεο πςειήο εηζνδεκαηηθήο ηάμεο ζαλ πξψηε επηινγή απφ ηηο 18 επηρεηξήζεηο (35,3%)έρεη λα θάλεη κε ηηο ελνηθηάζεηο κεραλνθίλεησλ ζθαθψλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ πςειή θνηλσλία. πκθσλνχλ φινη φκσο ζηελ ηξίηε επηινγή ηνπ ρακεινχ εηζνδήκαηνο Γ ΘΕΜΑΣΙΚΟ ΑΞΟΝΑ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΝ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟ ΠΡΟΟΡΙΜΟ ΓΙΑ ΣΟΤΡΙΜΟ ΜΕ ΚΑΥΗ ΑΝΑΧΤΦΗ ΚΑΙ ΘΕΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ Πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ εξψηεζε «Θεσξείηε όηη ε Διιάδα ζαλ ηνπξηζηηθόο πξννξηζκόο απνηειεί ηδαληθό ρώξν γηα ζαιάζζην ηνπξηζκό κε ζθάθε αλαςπρήο;» φιεο νη επηρεηξήζεηο απάληεζαλ λαη. ΟΧΙ 0; 0% ΝΑΙ 51; 100% ΝΑΙ ΟΧΙ ηελ εξψηεζε «ε πνην ζηάδην ηνπ θύθινπ δσήο ηνπξηζηηθνύ πξννξηζκνύ πηζηεύεηε όηη βξίζθεηαη ε Διιάδα όζνλ αθνξά ζην ζαιάζζην ηνπξηζκό κε ζθάθε αλαςπρήο;» δεηήζεθε λα επηιέμνπλ έλα απφ ηα ζηάδηα ηνπ θχθινπ δσήο ηνπ Butler κε ζχληνκε επεμήγεζε γηα ην θαζέλα. Αλαθάιπςεο (εμεξεχλεζεο, ειάρηζηνη ηνπξίζηεο), Δκπινθήο (ζπκκεηνρήο, Γεκφζην θαη ηδηψηεο, ιίγνη ηνπξίζηεο), Αλάπηπμεο (πνιινί ηνπξίζηεο), Δδξαίσζεο (ζηαζεξνπνίεζεο, πάξα πνιινί ηνπξίζηεο), ηαζηκφηεηαο (θνξεζκφο, πνιινί ηνπξίζηεο), Παξαθκήο (ιηγφηεξνη ηνπξίζηεο). 87

95 Σν 72,5% ησλ εξσηεζέλησλ πηζηεχεη φηη, ε Διιάδα ζαλ πξννξηζκφο γηα ηνπξηζκφ κε ζθάθε αλαςπρήο βξίζθεηαη ζην ζηάδην ηεο αλάπηπμεο, ην 15,7% φηη βξίζθεηαη ζην ζηάδην ηεο εδξαίσζεο θαη απφ 5,9% φηη βξίζθεηαη ζην ζηάδην ηεο ζηαζηκφηεηαο θαη ηεο παξαθκήο αληίζηνηρα. ηελ εξψηεζε «Δίζηε ηθαλνπνηεκέλνη από ην ζεζκηθό πιαίζην πνπ δηέπεη ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκό κε ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα;» φιεο νη επηρεηξήζεηο απάληεζαλ φρη. 88

96 ΝΑΙ 0% ΟΧΙ 100% 3.4. Δ ΘΕΜΑΣΙΚΟ ΑΞΟΝΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΤΠΟΔΟΜΨΝ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΗ ΑΠΟ ΕΓΚΑΣΑΣΑΕΙ ΚΑΙ ΤΠΗΡΕΙΕ ΣΟΤ ηελ εξψηεζε «Θεσξείηε όηη ν αξηζκόο ησλ ελ ιεηηνπξγία ηνπξηζηηθώλ ιηκέλσλ γηα ηα ζθάθε αλαςπρήο ζηελ Διιάδα είλαη: Μεγάινο, Αξθεηόο, Μηθξόο, Διάρηζηνο» ΑΡΚΕΣΟ 2% ΜΕΓΑΛΟ 0% ΕΛΑΧΙΣΟ 16% ΜΙΚΡΟ 82% Ζ πιεηνλφηεηα κε πνζνζηφ 81% ζεσξεί φηη ν αξηζκφο ησλ ελ ιεηηνπξγία ιηκέλσλ είλαη κηθξφο, 8 επηρεηξήζεηο (πνζνζηφ 18%) φηη είλαη ειάρηζηνο θαη κφλν κία επηρείξεζε φηη είλαη αξθεηφο. ηελ εξψηεζε «Θεσξείηε όηη νη εγθαηαζηάζεηο ησλ ελ ιεηηνπξγία ηνπξηζηηθώλ ιηκέλσλ είλαη επαξθείο;» 89

97 ΝΑΙ 2% ΟΧΙ 98% Σν 98% ησλ επηρεηξήζεσλ απάληεζαλ αξλεηηθά. Μφλν ην 2% πηζηεχεη φηη είλαη επαξθείο νη εγθαηαζηάζεηο ησλ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ. ηελ εξψηεζε «Θεσξείηε όηη νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ νη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο είλαη: Άξηζηεο, Καιέο, Μέηξηεο, Καθέο» Σν 76,4% ζεσξεί φηη νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ νη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο είλαη κέηξηεο θαη ην 21,6% φηη είλαη θαθέο. Σν 2% κφλν πηζηεχεη φηη είλαη θαιέο θαη κεδεληθφ είλαη ην πνζνζηφ γηα άξηζηεο ππεξεζίεο. 90

98 ηελ εξψηεζε «Πνηνη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο πηζηεύεηε όηη παξέρνπλ θαιύηεξεο ππεξεζίεο; Οη δεκόζηνη, νη ηδησηηθνί» ε απάληεζε φισλ ήηαλ νη ηδησηηθνί. ΔΗΜΟΣΙΟΙ 0% ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ 100% Ζ εξψηεζε γηα ηα ηέιε ειιηκεληζκνύ πνπ πιεξώλνπλ ηα ζθάθε αλαςπρήο δφζεθε κε επηινγή απάληεζεο απφ ηξεηο δηαβαζκίζεηο: Αθξηβά, Πξνζηηά θαη θζελά. ηηο απαληήζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ κεδεληθφ είλαη ην πνζνζηφ πνπ αληηζηνηρεί ζηελ επηινγή θζελά, έλαο ζηνπο ηξεηο ζεσξεί φηη ηα ηέιε είλαη πξνζηηά θαη δχν ζηνπο ηξεηο ζεσξνχλ φηη ηα ηέιε είλαη αθξηβά. 91

99 3.5. Ε ΘΕΜΑΣΙΚΟ ΑΞΟΝΑ: ΣΑΞΙΝΟΜΗΗ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΑΝΣΑΓΨΝΙΜΟΤ Ο ζεκαηηθφο απηφο άμνλαο πεξηιακβάλεη δχν εξσηήζεηο. ηελ πξψηε «Πνηνη πηζηεύεηε όηη είλαη νη θπξηόηεξνη αληαγσληζηέο ηνπ ειιεληθνύ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνύ κε ζθάθε αλαςπρήο;» δφζεθαλ έμη ρψξεο, νη νπνίεο πξνέθπςαλ απφ ην ζεσξεηηθφ κέξνο ζαλ αληαγσληζηέο καο, θιήζεθαλ δε νη εξσηψκελνη λα ηηο αμηνινγήζνπλ αξηζκψληαο απφ 1-6 κε βάζε ηε ζπνπδαηφηεηά ηνπο (1 πην ζπνπδαηφηεξνο, 2 ζπνπδαηφηεξνο, 3 ζπνπδαίνο, 4 ιίγν ζπνπδαίνο, 5 ιηγφηεξν ζπνπδαίνο, 6 ειάρηζηα ζπνπδαίνο). Μεηά ηε ζηαηηζηηθή θαηάηαμε απφ ηε βαζκνινγία πνπ ζπγθέληξσζε ε θάζε ρψξα πξνέθπςε ν αθφινπζνο πίλαθαο. 92

100 Άξα νη επηρεηξήζεηο θαηέηαμαλ ηελ Σνπξθία ζαλ ηελ θπξηφηεξε αληαγσλίζηξηα ρψξα, γεγνλφο πνπ επηζεκάλζεθε αξθεηέο θνξέο ζην ζεσξεηηθφ κέξνο, αθνινπζεί ζαλ ζπνπδαηφηεξνο λένο αληαγσληζηήο ε Κξναηία θαη ε Ηηαιία ηελ νπνία παιαηφηεξα αληαγσλίδνληαλ ε Διιάδα. Ζ ινβελία θαη ε Κχπξνο έρνπλ πνιχ κηθξή δηαθνξά κεηαμχ ηνπο αιιά κεγάιε απφ ηελ Ηηαιία θαη ηέινο ην Μαπξνβνχλην ζεσξείηε ν ειάρηζηα ζπνπδαίνο αληαγσληζηήο. Γηα ηελ αμηνιφγεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ππεξεζηώλ θαη ππνδνκώλ ησλ αληαγσληζηώλ ηεο Διιάδαο δφζεθαλ ηξεηο επηινγέο: Καιχηεξν, εθάκηιιν θαη ρεηξφηεξν. ΕΦΑΜΙΛΛΟ 16% ΧΕΙΟΤΕΟ 0% ΚΑΛΥΤΕΟ 84% Σν 84% ησλ επηρεηξήζεσλ πηζηεχεη φηη ην επίπεδν ησλ ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ ησλ αληαγσληζηψλ είλαη θαιχηεξν θαη ην 16% φηη είλαη εθάκηιιν. 93