ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ"

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΘΕΜΑ: <<Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ.>> Σπουδάστρια: ΧΑΡΑΤΣΗ ΜΑΡΙΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ 2013

2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΘΕΜΑ:<< Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ.>> ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΑ. ΒΕΝΤΟΥΡΗ ΣΑΡΑΝΤΟΥΛΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΧΑΡΑΤΣΗ ΜΑΡΙΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ 2013 [2]

3 Εγκρίνεται προς αξιολόγηση Η επιβλέπουσα Σαραντούλα Βεντούρη [3]

4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω την επιβλέπουσα καθηγήτριά μου κα Βεντούρη Σαραντούλα για την βοήθεια που μου παρείχε σε όλη την διάρκεια της εκπόνησης της πτυχιακής μου εργασίας. Χωρίς την συμπαράστασή της, το πόνημα αυτό δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί και αυτή η αναγνώριση εδώ αποτελεί την ελάχιστη ανταπόδοση. [4]

5 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ << Το μωρό ενός εκατομμυριούχου που δεν θηλάζει είναι Φτωχότερο από ένα μωρό που τρέφεται αποκλειστικά με μητρικό γάλα και η μητέρα του ανήκει στην φτωχότερη κοινωνική τάξη. >> Καθηγητής J. Stewart Forsyth, Νοσοκομείο και Ιατρική Σχολή Ninewells, Νταντί, Σκωτία, Ηνωμένο Βασίλειο 2006 [5]

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εργασία αυτή αποτελεί ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με τον μητρικό θηλασμό και τον ρόλο του νοσηλευτή στην προαγωγή του. Η εργασία αποτελείται από 9 κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στο θηλασμό και σε ότι ισχύει τόσο στην Ελλάδα, την Αμερική όσο και στον Τρίτο Κόσμο Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή με στοιχεία ανατομίας και φυσιολογίας του μαζικού αδένα. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται το στάδιο από την εγκυμοσύνη στον θηλασμό με την προετοιμασία της μητέρας να θηλάσει, τις πρώτες μέρες και τον πρώτο θηλασμό. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται ανάλυση, του μηχανισμού παραγωγής γάλακτος. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύονται τα πλεονεκτήματα και η υπεροχή του μητρικού γάλακτος έναντι του τεχνητού. Στο έκτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά για τις αντενδείξεις του θηλασμού. Το έβδομο κεφάλαιο αναλύει τις επιπλοκές που μπορεί να εμφανίσει η θηλάζουσα μητέρα κατά τον θηλασμό. Στο όγδοο κεφάλαιο αναφέρονται η δίαιτα της θηλάζουσας μητέρας και οι εχθροί του μητρικού γάλακτος. Στο τελευταίο κεφάλαιο αναλύεται διεξοδικά ο ρόλος του νοσηλευτή στον μητρικό θηλασμό σύμφωνα με τα υπάρχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα. Ακολουθούν ο επίλογος, και η βιβλιογραφία. [6]

7 Πίνακας περιεχομένων ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 4 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ... 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΡΙΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Ο ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ Ο ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΑΣΤΙΚΟΣ ΑΔΕΝΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣΤΙΚΟΥ ΑΔΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΗΛΑΣΜΟ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΠΡΩΤΟΓΑΛΑ-ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΓΑΛΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΑΣΑΖ ΣΤΗΘΟΥΣ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΑΡΜΕΤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΗΤΡΙΚΟ ΓΑΛΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΥΠΕΡΟΧΗ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΗΛΑΣΜΟ [7]

8 5.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ Ο 10ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΡΑΓΑΔΕΣ ΕΠΙΠΕΔΕΣ ΘΗΛΕΣ ΛΙΓΟ ΓΑΛΑ ΣΥΓΧΥΣΗ ΘΗΛΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑ ΜΑΣΤΙΤΙΔΑ ΠΟΛΥ ΓΑΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΘΗΛΑΖΟΥΣΑΣ Η ΔΙΑΙΤΑ ΤΗΣ ΘΗΛΑΖΟΥΣΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΕΧΘΡΟΙ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΙΚΟ ΘΗΛΑΣΜΟ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Ο ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ ΚΑΙ Η ΘΗΛΑΖΟΥΣΑ ΜΗΤΕΡΑ ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΟΥΝ ΤΟΝ ΜΗΤΡΙΚΟ ΘΗΛΑΣΜΟ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [8]

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 1.1 Ο ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΡΙΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Τα 2/3 του πληθυσμού της γης ζουν στον τρίτο κόσμο, στις αναπτυσσόμενες χώρες όπως ονομάζονται. Το 80% του πληθυσμού ζει στις αγροτικές περιοχές και ένα 20% στις αστικές περιοχές. Οι υπηρεσίες υγείας στις αγροτικές περιοχές είναι μηδαμινές. Βασική φροντίδα υγείας παρέχεται σε λιγότερο από το 20% του αγροτικού πληθυσμού. Το ειδικευμένο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό συγκεντρώνονται στις πόλεις όπου και εκεί τα νοσοκομεία είναι ολιγάριθμα. Ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού παραμένουν αναλφάβητοι. Προσκολλημένοι στα παραδοσιακά πιστεύω και έθιμα. Η φτώχεια, οι φτωχές υγιεινές συνήθειες, η αύξηση των ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό είναι άλλα βασικά χαρακτηριστικά των κατοίκων του τρίτου κόσμου. Στις αγροτικές περιοχές ο θηλασμός βρίσκεται σε ψηλά επίπεδα. Οι κάτοικοι δεν έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τα μηνύματα των διαφόρων βιομηχανιών όσον αφορά την τεχνητή διατροφή. Το εκτεταμένο οικογενειακό σύστημα και η κλειστή κοινωνική ζωή που έχουν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών αποτελούν βασικούς λόγους για την προώθηση του μητρικού θηλασμού. Τα παιδιά ζώντας μέσα σε αυτές τις οικογένειες όπου ο θηλασμός κατέχει μια υψηλή θέση μαθαίνουν να έχουν και αυτά μια θετική άποψη γύρω από το όλο θέμα. Επίσης, σύμφωνα με τον πολιτισμό και τα πιστεύω της κάθε περιοχής η νεαρή μητέρα παραμένει στο σπίτι για διάστημα ημερών μετά την γέννα. Μέσα σε αυτό το διάστημα καταβάλλει αρκετές προσπάθειες για προώθηση του μητρικού θηλασμού. 1 Στις αστικές περιοχές όπου ζουν οι εκλεκτοί της χώρας, ο μητρικός θηλασμός αντιμετώπισε κάποια πτώση. Εκεί επικρατεί η άποψη του μοντέρνου. Και ένας μοντέρνος τρόπος διατροφής είναι και η τεχνητή διατροφή. Αυτή η άποψη τείνουν να τη μιμηθούν και άτομα χαμηλού κοινωνικό οικονομικού επιπέδου τα οποία ζούσαν στις αγροτικές περιοχές και λόγω του υπερπληθυσμού έχουν κατέβει στις πόλεις. Αυτά τα άτομα εργαζόμενα τώρα είτε σαν βοηθητικό προσωπικό είτε σαν βρεφοκόμοι και παιδοκόμοι στα σπίτια των πλουσίων αυτών επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις συνήθειες τους όσον αφορά τη διατροφή του βρέφους. Πολλοί από αυτούς θέλοντας να ανήκουν στο νέο κύμα του μοντερνισμού προσφέρουν στα παιδιά τους τεχνητή διατροφή στη θέση της ιδανικότερης τροφής που μπορεί να υπάρξει ποτέ, στην θέση του μητρικού θηλασμού. Επίσης η νομοθεσία πολλών χωρών του τρίτου κόσμου δεν καλύπτει τη μητέρα με άδεια τοκετού ώστε να μπορεί να μένει στο σπίτι και να προωθείται ο μητρικός θηλασμός. [9]

10 Στις πλείστες αναπτυσσόμενες χώρες επικρατεί άγνοια γύρω από την ορθή προετοιμασία του γάλακτος με χρήση αποστειρωτικών μεθόδων με αποτέλεσμα την αύξηση των διαρροϊκών επεισοδίων στα βρέφη που τελικά οδηγούνται στο θάνατο με την σφραγίδα του μαρασμού όπως συνηθίζεται να λέγεται. Στις περισσότερες χώρες του τρίτου κόσμου οι ασθένειες που μεταδίδονται από τα διάφορα βακτηρίδια που βρίσκονται στο νερό κατέχουν μια υψηλή θέση. Έτσι με την κακή προετοιμασία του ξένου γάλακτος, μη αποστείρωση τα βακτήρια μεταφέρονται στο βρέφος με αποτέλεσμα την αύξηση διαρροϊκών κενώσεων, αφυδάτωση και τέλος θάνατος. Σήμερα ο στόχος όλων των υπηρεσιών υγείας και ειδικότερα του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας είναι η προώθηση του μητρικού θηλασμού σε όλον τον κόσμο γιατί με αυτό τον τρόπο διατροφής μειώνεται η βρεφική θνησιμότητα Ο ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ επικύρωσε το νόμο για την Υγεία τον Ιούνιο του Ο νόμος περιλαμβάνει σημαντικά βήματα προόδου σχετικά με την προώθηση και προστασία του μητρικού θηλασμού στην Αμερική. Συγκεκριμένα, επικυρώθηκε ο νόμος περί «Προστασίας του Ασθενή και Προσιτής σε όλους Περίθαλψη» (μεταρρύθμιση του συστήματος Υγείας). Ο Νόμος περιλαμβάνει πλήθος διατάξεων που υποστηρίζουν τις γυναίκες και τις οικογένειές τους έτσι ώστε να επιτύχουν τους προσωπικούς τους στόχους ως προς το θηλασμό, και η απόφαση αυτή εξασφαλίζει ότι οι διατάξεις του νόμου (καθώς κι άλλες) θα συνεχίζουν να εφαρμόζονται: Θέσπιση διαλείμματος για τις θηλάζουσες μητέρες: το κεφάλαιο 4207 του Νόμου τροποποιεί το Νόμο περί «Ίσων συνθηκών στην Εργασία», απαιτώντας από τους εργοδότες να παρέχουν στις θηλάζουσες μητέρες ένα εύλογο διάλειμμα από την εργασία τους σε ένα ιδιωτικό χώρο (εκτός της τουαλέτας) όπου θα μπορούν να αντλούν μητρικό γάλα, για διάστημα ενός έτους μετά τη γέννηση του παιδιού τους. Υπηρεσίες Πρόληψης για Γυναίκες: Οδηγίες για Υποχρεωτική Ασφαλιστική Κάλυψη: Ο Νόμος απαιτεί από τα ασφαλιστήρια συμβόλαια ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης να καλύπτουν εξ ολοκλήρου τις δαπάνες για υπηρεσίες υποστήριξης στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών υποστήριξης κατά το θηλασμό, εξοπλισμό και συμβουλευτικής. Όλα τα καινούρια ασφαλιστήρια συμβόλαια (μετά τις 23/3/2010) και οι ασφαλιστές (αυτοί που εκδίδουν τα συμβόλαια) είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν ολική κάλυψη δαπανών σε συμφωνία με το πρώτο ασφαλιστικό έτος που ξεκινάει την ή μετά την 1η Αυγούστου Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι οι μητέρες που θηλάζουν μπορούν με την ασφαλιστική τους κάλυψη να καλύψουν τα έξοδά τους για επισκέψεις σε ειδικούς γαλουχίας και για χρήση εξοπλισμού θηλασμού όταν είναι απαραίτητη (θήλαστρα, ψευδοθηλές, φάρμακα κλπ). Χορηγίες στις Κοινότητες για τη Μεταρρύθμιση στην Υγεία: Το πρόγραμμα του Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων επιχορηγεί σε επίπεδο κοινότητας τις προσπάθειες που βελτιώνουν την υγεία, μειώνουν τις ανισότητες σε θέματα υγείας και ελέγχουν τις σχετικές δαπάνες. Κάτω από τη Στρατηγική Οδηγία 2: «Άσκηση και Υγιεινή [10]

11 Διατροφή», πολλές κοινότητες εφαρμόζουν τα Προτεινόμενα Στοιχεία και τις Στρατηγικές βασισμένες σε πρακτικές ώστε 1) να αυξήσουν τον αριθμό των νοσοκομείων που είναι πιστοποιημένα ως Φιλικά προς τα Βρέφη και 2) να αυξήσουν τις πολιτικές και τις πρακτικές που υποστηρίζουν το θηλασμό στην ιατρική περίθαλψη, στις κοινότητες, τους χώρους εργασίας, παιδικούς σταθμούς και χώρους φροντίδας παιδιών. «Οι δημόσιοι λειτουργοί (που πρωτοστατούν) σε θέματα υγείας έχουν ενωθεί για να απαιτήσουν αληθινές αλλαγές στις πολιτικές, τα συστήματα και το περιβάλλον που έχουν αντίκτυπο (επηρεάζουν) στις οικογένειες που θηλάζουν» ανέφερε η Πρόεδρος της Αμερικανικής Επιτροπής Θηλασμού Jeanne Blankenship. Το Πρόγραμμα του Υπουργείου Υγείας για Υποστήριξη του Θηλασμού, Το Εθνικό Σχέδιο Πρόληψης και το Ινστιτούτο Ιατρικών Ανακοινωθέντων, Εντατικοποίηση για Πρόληψη της Παχυσαρκίας, όλοι αναγνωρίζουν το σημαντικό ρόλο που παίζει ο θηλασμός στην πρόληψη και τη μείωση των δαπανών υγείας. Ο Νόμος περί «Προσιτής σε όλους Περίθαλψης» εξασφαλίζει ότι η Αμερική συνεχίζουν να βελτιώνουν το πλαίσιο υποστήριξης του θηλασμού ώστε όλες οι μητέρες να έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν τους προσωπικούς τους στόχους ως προς το θηλασμό». Η Βελτίωση της υγείας των μητέρων και των παιδιών τους αποτελεί πρωταρχικό στόχο του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Η προστασία, προώθηση και υποστήριξη του θηλασμού, με πολλά γνωστά οφέλη του για τα βρέφη, τα παιδιά, και μητέρες, είναι μια βασική στρατηγική προς την κατεύθυνση αυτού του στόχου. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους τα κράτη μπορούν να υποστηρίξουν τις μητέρες και τα μωρά να θηλάζουν, και ο καθένας παίζει ένα ρόλο. Η κάρτα έκθεσης του θηλασμού από το Κέντρο Λοιμώξεων και Πρόληψης Νοσημάτων συγκεντρώνει κράτος-από-κράτος πληροφορίες για πρακτικές του θηλασμού στα κράτη. Συγκεντρώνει πολλούς τύπους δεδομένων, ώστε τα κράτη να μπορούν να παρακολουθούν την πρόοδο, να γιορτάζουν τις επιτυχίες επιτυχούς εφαρμογής θηλασμού, και να προσδιορίσουν τις ευκαιρίες για να συνεργαστούν με τους επαγγελματίες της υγείας, τους εργοδότες, τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, τους εταίρους της κοινότητας και τα μέλη της οικογένειας για την προστασία, προώθηση και υποστήριξη του θηλασμού. Οι τιμές του θηλασμού συνεχίζουν να αυξάνονται, με αυξήσεις περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες στην έναρξη του θηλασμού, και θηλασμού στους 6 και 12 μήνες. Η έναρξη του θηλασμού αυξήθηκε από 74,6% το 2008 σε 76,9% το 2009 στις γεννήσεις. Η βελτίωση στην κίνηση αποτελεί τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Θηλασμός στους 6 μήνες αυξήθηκε από 44,3% σε 47,2% ενώ θηλασμός στους 12 μήνες αυξήθηκε από 23,8% σε 25,5%. Έρευνα στις Πρακτικές μητρότητας από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στη βρεφική διατροφή και φροντίδα έρευνα και αξιολογεί πόσο καλά αποτελέσματα στην μητρική φροντίδα, σε πρακτικές σε νοσοκομεία και κέντρα γέννησης και στην υποστήριξη του θηλασμού, σε μια κλίμακα 0-100, με υψηλότερη βαθμολογία που δείχνει καλύτερες πρακτικές. [11]

12 Τα τελευταία λίγα χρόνια, επίσης έχει σημειωθεί αύξηση στο ποσοστό των μωρών που γεννιούνται σε νοσοκομεία που ορίζονται ως φιλικό προς τα βρέφη νοσοκομείο (Baby-Friendly), μια διεθνής αναγνώριση των βέλτιστων πρακτικών σε θέμα μητρικής φροντίδας. Ενώ και οι δύο από αυτούς τους δείκτες παρουσιάζουν βελτίωση σε εθνικό επίπεδο μητρικής φροντίδας σε νοσοκομειακές πρακτικές, που δείχνουν επίσης ότι πολλές μητέρες δεν λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα της φροντίδας. Το φιλικό προς τα βρέφη νοσοκομείο είναι ένα παγκόσμιο πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και τη UNICEF για να ενθαρρύνει τα νοσοκομεία και μαιευτικά κέντρα ώστε να προσφέρουν το βέλτιστο επίπεδο της φροντίδας για τη γαλουχία με βάση τα Δέκα Βήματα για επιτυχή μητρικό θηλασμό για τα Νοσοκομεία. Η La Leche League (LLLI) είναι μια οργάνωση καταρτισμένη και εξουσιοδοτημένη από εθελόντριες μητέρες που παρέχουν υποστήριξη και βοήθεια σε έγκυες και θηλάζουσες μητέρες. Η υποστήριξη αυτή παρέχεται μέσω ομάδας συνάντησης, σε απευθείας σύνδεση, μέσω τηλεφώνου και εταιρικών σχέσεων προσπάθειες σε όλες τις κοινότητές τους. Αυτό το είδος της βοήθειας αποτελεί σημαντικό στοιχείο της ολοκληρωμένης υποστήριξης του θηλασμού. Ο αριθμός των La Leche League Οι ηγέτες ανά γεννήσεις παρέχει μια ευρεία εκτίμηση για βοήθεια της διαθεσιμότητας του θηλασμού σε μια δεδομένη κατάσταση Οι Διεθνείς Σύμβουλοι Θηλασμού (IBCLCs) ανά γεννήσεις είναι επαγγελματίες της υγείας οι οποίοι ειδικεύονται στην κλινική διαχείριση του θηλασμού. Εργάζονται σε πολλά κέντρα υγειονομικής περίθαλψης όπως τα νοσοκομεία, τα κέντρα γέννησης, γραφεία ιατρών, δημόσιες κλινικές υγείας, καθώς και τα γραφεία τους. Μια ισχυρή ομάδα από επαγγελματίες εμπειρογνώμονες του θηλασμού είναι απαραίτητη για να βοηθήσει τη μητέρα και το βρέφος της στη δημιουργία και τη διαχείριση των προγραμμάτων της γαλουχίας, και να εκπαιδεύσει άλλους επαγγελματίες υγείας σχετικά με το θηλασμό. Στις ΗΠΑ, πολλά βρέφη συνήθως φροντίζονται από κάποιον άλλο εκτός του γονέα τους. Περίπου τα μισά από αυτά τα βρέφη βρίσκονται σε παιδικούς σταθμούς. Το άλλο μισό ποσοστό περνούν το χρόνο τους σε σπίτια οικογενειακής φροντίδας παιδιών ή στο σπίτι ενός μέλους της οικογένειας, φίλου, ή γείτονα. Έτσι, τα κέντρα παιδικής φροντίδας - και τα σπίτια φροντίδας της οικογένειας και του παιδιού καθώς και κέντρα παιδικής φροντίδας πρέπει να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη του θηλασμού μεταξύ των οποίων οι μητέρες των βρεφών αυτών φροντίζονται σε αυτές τις εγκαταστάσεις. Η κάρτα Έκθεσης για το θηλασμό από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2007 και ανανεώνεται κάθε χρόνο. Η Επιτροπή Θηλασμού της Αμερικής θα συνεχίσει να εργάζεται μαζί με το Κογκρέσο, την Κυβέρνηση και τις κυβερνήσεις των πολιτειών κατά την εφαρμογή του Νόμου. 3 [12]

13 Είναι πλέον καιρός να ασχοληθεί σοβαρά και η Ελληνική Πολιτεία με την σημαντική μείωση δαπανών και κόστους υγείας που μπορεί να επιφέρει μια συστηματική προσπάθεια βελτίωσης των πρακτικών βρεφικής διατροφής στην χώρα και προώθησης του μητρικού θηλασμού. 4, Ο ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Στην Ελλάδα, τα ποσοστά αποκλειστικού θηλασμού κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του βρέφους φαίνεται να είναι πολύ χαμηλά. Από πρόσφατες μελέτες εκτιμάται ότι ο μητρικός θηλασμός στην Ελλάδα αρχίζει με ποσοστό 80% τον πρώτο μήνα, μειώνεται στο 4% το πρώτο εξάμηνο της ζωής του βρέφους και καταλήγει στο 1% μετά από τον πρώτο χρόνο ζωής. Τα πολύ χαμηλά ποσοστά μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα πιθανόν να αποδίδονται στο σύγχρονο τρόπο ζωής των Ελληνίδων μητέρων. Στα περισσότερα ελληνικά νοσηλευτικά ιδρύματα, τα νεογέννητα αποχωρίζονται τις μητέρες τους αμέσως μετά από τη γέννησή τους και νοσηλεύονται σε διαφορετικούς θαλάμους αντί να παραμένουν κοντά τους και να αρχίζουν άμεσα το θηλασμό. Συχνά σιτίζονται με υποκατάστατα μητρικού γάλακτος, καθώς ακολουθείται σταθερό ωράριο, όπως καθορίζεται από το πρόγραμμα του κάθε τμήματος και όχι από τις βιολογικές ανάγκες του κάθε νεογέννητου. Κατά την έξοδο, στις οδηγίες συμπεριλαμβάνεται μια συνταγή ξένου γάλακτος, ανεξάρτητα από το αν θηλάζει ή όχι, ενώ σε κάποια νοσηλευτικά ιδρύματα, δυστυχώς, εξακολουθούν να χορηγούν και δείγματα ξένου γάλακτος. Αυτό που συνήθως παρατηρείται είναι το γεγονός, ότι οι μητέρες αρχίζουν να χρησιμοποιούν υποκατάστατα μητρικού γάλακτος πολύ σύντομα μετά την επιστροφή τους στο σπίτι, με την εμφάνιση της πρώτης δυσκολίας θηλασμού, αφού υπάρχει η εύκολη λύση του έτοιμου γάλακτος, οπότε σηματοδοτείται η σταδιακή μείωση της γαλακτοφορίας και η επακόλουθη διακοπή του θηλασμού σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα χαμηλά ποσοστά μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα αποτελούν ένα σύμπτωμα κοινωνικής παθολογίας, που γίνεται αντιληπτό ολοένα και περισσότερο, καθώς μειώνεται η άγνοια των μητέρων και των επαγγελματιών υγείας σε θέματα θηλασμού. Αν και η Ελληνίδα μητέρα παρουσιάζεται ενημερωμένη για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού, φαίνεται να χειραγωγείται από μια τεράστια βιομηχανία παραγωγής κονιοποιημένου αγελαδινού γάλακτος, η οποία χρησιμοποιεί ως μέσο προώθησης και προβολής των προϊόντων της τα νοσηλευτικά ιδρύματα. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, ο κύριος στόχος των συγκεκριμένων εταιρειών είναι η συντομότερη δυνατή έναρξη σίτισης των νεογνών με υποκατάστατα μητρικού γάλακτος, η οποία οδηγεί σε σημαντική μείωση των πιθανοτήτων έναρξης και συνέχισης του μητρικού θηλασμού για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς έχει τεκμηριωθεί ότι από τη στιγμή που θα αρχίσει η τεχνητή διατροφή του νεογνού στο νοσοκομείο, θα ακολουθηθεί η ίδια τεχνική και από τις μητέρες στο σπίτι. Η διάθεση δωρεάν δειγμάτων προϊόντων γάλακτος, τα οποία προβάλλονται ως υποκατάστατα του μητρικού γάλακτος, για διαφημιστικούς σκοπούς, επηρεάζει σημαντικά την κρίση της μητέρας για τη σκοπιμότητα του μητρικού θηλασμού. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι εταιρείες παραγωγής [13]

14 υποκατάστατων μητρικού γάλακτος είναι οι σημαντικότεροι χρηματοδότες πολλών παιδιατρικών οργανισμών, ημερίδων, σεμιναρίων και συνεδρίων. Το Υπουργείο Υγείας, στην προσπάθεια προώθησης του μητρικού θηλασμού έχει στείλει προς όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα/μαιευτικές κλινικές, την υπ αριθμό Υ3γ/3618/ οδηγία σύμφωνα με την οποία: Απαγορεύεται η παροχή στα νεογέννητα ξένου γάλακτος ή υγρών οποιασδήποτε μορφής, εκτός από μητρικό γάλα Επιτρέπεται άλλο είδος τροφής, μόνο σε περιπτώσεις όπου ο θηλασμός αντενδείκνυται για ιατρικούς λόγους και μόνο με ιατρική γνωμάτευση. Απαγορεύεται η δωρεάν διανομή και παρακαταθήκη υποκατάστατων του μητρικού γάλακτος στα μαιευτήρια. Επιπρόσθετα, ελάχιστα έχει εφαρμοστεί η Διακήρυξη Innocenti (Φλωρεντία,2007) σύμφωνα με την οποία πρέπει: Να οριστεί εθνική επιτροπή μητρικού θηλασμού Να εφαρμόζονται στα νοσηλευτικά ιδρύματα τα δέκα βήματα για επιτυχή θηλασμό Να εφαρμόζεται ο Διεθνής Κώδικας εμπορίας υποκατάστατων μητρικού γάλακτος Να εφαρμοστεί ευεργετική νομοθεσία για τα δικαιώματα της εργαζόμενης μητέρας που θηλάζει. Φαίνεται, λοιπόν, πόσο μεγάλος είναι ο βαθμός επιρροής των εταιρειών κονιοποιημένου γάλακτος στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως. Η επιρροή θα ήταν μικρότερη, αν δεν υπήρχε τόσο μεγάλη έλλειψη ενημέρωσης αναφορικά με τα πλεονεκτήματα του θηλασμού για το παιδί και τη μητέρα στην ελληνική κοινωνία. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, οι σημερινές Ελληνίδες γιαγιάδες στην πλειονότητά τους εμφανίζονται να μην έχουν θηλάσει, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να βοηθήσουν τις κόρες τους να θηλάσουν τα παιδιά τους, και σε αρκετές περιπτώσεις να τις αποθαρρύνουν. Επιπλέον, οι σύγχρονες μητέρες δεν έχουν καθόλου εικόνες άλλων μητέρων να θηλάζουν. Στις ημέρες μας, αρκετές μητέρες προτιμούν να θηλάζουν τα βρέφη τους σύμφωνα με ένα ωράριο προσαρμοσμένο στις δικές τους ανάγκες παρόλο ότι αυτό δεν συμπίπτει με το ωράριο διατροφής του παιδιού. Δυστυχώς, οι περισσότερες μητέρες αποφεύγουν το θηλασμό ακολουθώντας λανθασμένες τάσεις, οι οποίες συχνά έχουν ως αποτέλεσμα την έλλειψη αυτοπεποίθησης αλλά και τη δημιουργία λανθασμένων προτύπων σίτισης των βρεφών. [14]

15 Τέλος, τροχοπέδη στην προώθηση του μητρικού θηλασμού αποτελεί η έλλειψη υποδομής υποστήριξης της θηλάζουσας μητέρας, τόσο κατά τη διάρκεια παραμονής της στο μαιευτήριο, όσο και μετά την επιστροφή της στο σπίτι. Υπάρχει μόνο ένα δημόσιο νοσοκομείο φιλικό για το βρέφος, όπου εφαρμόζονται τα δέκα βήματα για επιτυχή θηλασμό, όπως αυτά προτάθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη Unicef το 1989, καθώς και μία τράπεζα μητρικού γάλακτος στο ίδιο νοσοκομείο (ΠΓΝ Έλενα Βενιζέλου). Υπάρχουν δύο σύλλογοι προώθησης μητρικού θηλασμού (Οι φίλοι του Μητρικού Θηλασμού και η Ευτοκία), ο Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδας (παράρτημα του La Leche League International) με ομάδες υποστήριξης μητέρων που θηλάζουν, η Unicef (τμήμα πληροφόρησης) με έντυπο και οπτικό υλικό για το θηλασμό, λίγοι πιστοποιημένοι σύμβουλοι γαλουχίας (IBCLC Ελλάδας), καθώς και όλο και περισσότεροι επαγγελματίες υγείας, ευαισθητοποιημένοι σε θέματα θηλασμού. 4 Εξακολουθεί όμως να υπάρχει μεγάλη έλλειψη εξειδικευμένων κέντρων και ειδικευμένου παραϊατρικού και ιατρικού προσωπικού ικανού να καλύψει τις ανάγκες των εν δυνάμει θηλαζουσών μητέρων. Αναλογιζόμενοι τους ανασταλτικούς παράγοντες που σχετίζονται με τα χαμηλά ποσοστά θηλασμού στην Ελλάδα, θεωρείται απαραίτητη η δράση σε επίπεδο κρατικής δέσμευσης, βελτίωσης των σχετικών παρεχομένων υπηρεσιών υγείας και στήριξης μέσα στην κοινότητα. Σε επίπεδο κρατικής δέσμευσης, είναι απαραίτητη η δημιουργία μιας εθνικής επιτροπής μητρικού θηλασμού, υπεύθυνης για το σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας εθνικής πολιτικής προαγωγής και προώθησης του μητρικού θηλασμού, ένα μέτρο το οποίο έχει αρχίσει να εφαρμόζεται στη χώρα μας. Ζωτικής σημασίας ρόλο στην εφαρμογή της πολιτικής μητρικού θηλασμού διαδραματίζει η δημιουργία πρωτοκόλλων σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα και τις υπηρεσίες υγείας, καθώς και η εφαρμογή, στην εντέλεια, του Διεθνούς Κώδικα εμπορίας υποκατάστατων μητρικού γάλακτος. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, δεν τηρείται ο Διεθνής Κώδικας, αν και έχουν αποσταλεί στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας οι σχετικές οδηγίες, ενώ δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα ένα πρωτόκολλο μητρικού θηλασμού που να τηρείται με συνέπεια από τους επαγγελματίες υγείας. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μεγάλης σύγχυσης στις Ελληνίδες μητέρες και τις οικογένειές τους όσον αφορά στα θέματα θηλασμού. Απαραίτητη, επίσης, θεωρείται η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, των πολιτικών, των μετόχων και των διευθυντών των οργανισμών υγείας για τις πολιτικές και τη νομοθεσία που στηρίζουν το μητρικό θηλασμό. 5 Τέλος, πολύ σημαντική για την προώθηση του μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα θεωρείται η εφαρμογή της ευεργετικής νομοθεσίας για τα δικαιώματα της εργαζόμενης θηλάζουσας μητέρας. Σε επίπεδο βελτίωσης των υπηρεσιών υγείας, θεωρείται απαραίτητη η εφαρμογή των δέκα βημάτων για επιτυχή θηλασμό σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας, όπως αυτά έχουν οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη Unicef καθώς και η παροχή τεχνικής βοήθειας για την ανάπτυξη της φιλικής για το βρέφος [15]

16 φροντίδας σε αυτά. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξουν αλλαγές στην περιγεννητική φροντίδα, οι οποίες να προωθούν το μητρικό θηλασμό. Τέτοιες αλλαγές περιλαμβάνουν: Να μη χορηγείται νάρκωση στη μητέρα για τη συρραφή της περινεοτομίας, αλλά να εφαρμόζεται τοπική αναισθησία. Για την προγραμματισμένη καισαρική τομή να χορηγείται επισκληρίδιος αναισθησία και όχι γενική νάρκωση. Να αφήνεται το νεογνό, αμέσως μετά από τον τοκετό, για μία ώρα γυμνό πάνω στο στήθος της μητέρας του, σκεπασμένο με μια κουβέρτα. Στη θέση αυτή θερμορυθμίζεται ιδανικά και έχει την ευκαιρία να αρχίσει το θηλασμό αμέσως μετά από τον τοκετό, γεγονός που δρα ευεργετικά στην εδραίωση και τη διάρκεια του θηλασμού. Για την προώθηση του μητρικού θηλασμού χρειάζονται, ωστόσο, και σημαντικές αλλαγές στην εκπαίδευση του ιατρικού και του παραϊατρικού προσωπικού, σε θεωρητικά και τεχνικά θέματα θηλασμού, προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίσουν και ειδικές περιπτώσεις μητέρων και βρεφών, ενώ θεωρείται αναγκαία η συνεχής επιμόρφωσή του. Σε αυτή τη βάση, θεωρείται επιβεβλημένη η αναθεώρηση των προγραμμάτων βασικής εκπαίδευσης των επαγγελμάτων υγείας, συμπεριλαμβάνοντας ως μάθημα την ανάπτυξη δεξιοτήτων μητρικού θηλασμού. Με αυτόν τον τρόπο, το μελλοντικό προσωπικό των οργανισμών υγείας θα μπορεί να στηρίζει τις βελτιωμένες πρακτικές μητρικού θηλασμού σε όλα τα επίπεδα. Σε επίπεδο κοινοτικής υποστήριξης, θεωρείται αναγκαία η δημιουργία κοινοτικών κέντρων παροχής κοινωνικής στήριξης και ιατρικής φροντίδας στις θηλάζουσες μητέρες και στις οικογένειές τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότερες μητέρες εγκαταλείπουν το θηλασμό στη διάρκεια των πρώτων 13 εβδομάδων. Ουσιαστικά, λοιπόν, χρειάζονται κάποιον στον οποίο να μπορούν να απευθυνθούν μετά την επιστροφή τους στο σπίτι. Τέλος, πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα ενημέρωσης και προώθησης του μητρικού θηλασμού στο πλαίσιο της κοινότητας, όπως σε σχολεία, κέντρα νεότητας, γυναικείους συλλόγους, ως μέρος της προσπάθειας αλλαγής της ελληνικής κουλτούρας στα ζητήματα του μητρικού θηλασμού. Η Ελλάδα εμφανίζει, παγκόσμια, από τα χαμηλότερα ποσοστά μητρικού θηλασμού μετά από τον πρώτο μήνα ζωής παρά τη λήψη υποστηρικτικών μέτρων για την προώθηση του θηλασμού από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής όπου οι ρυθμοί είναι ταχύτατοι, τα ωράρια εργασίας εξαντλητικά, ο ελεύθερος χρόνος ελάχιστος, τα προγράμματα άκρως αυστηρά και οι άνθρωποι όσο ποτέ άλλοτε απομακρυσμένοι από τη φύση, δεν ευνοούν την προαγωγή του μητρικού θηλασμού. Επιπλέον, η κατάσταση επιδεινώνεται σε μια κοινωνία με έλλειψη κουλτούρας θηλασμού, όπου για δεκαετίες η πλειοψηφία των γυναικών δεν θηλάζει, υπάρχει έλλειψη κέντρων υποστήριξης θηλασμού, προσωπικού ειδικευμένου στο θηλασμό και νομοθεσίας που στηρίζει τις θηλάζουσες μητέρες, ενώ, παράλληλα, δεν [16]

17 εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις και ο Διεθνής Κώδικας περί εμπορίας υποκατάστατων γάλακτος. Θεωρείται, λοιπόν, αναγκαία η λήψη και η εφαρμογή μέτρων σε επίπεδο κοινότηταςοικογένειας προκειμένου να καλλιεργηθεί από τη νεαρή ηλικία η ιδέα του μητρικού θηλασμού και να υποστηριχθεί από τους αρμόδιους φορείς. Παράλληλα, είναι αναγκαία η συνεχιζόμενη εκπαίδευση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σε θέματα θηλασμού και η αλλαγή φιλοσοφίας της παρεχόμενης περιγεννητικής φροντίδας υπέρ του θηλασμού στα νοσηλευτικά ιδρύματα. Όλα τα μέτρα μπορούν να υλοποιηθούν ευκολότερα, όταν υπάρχει και κρατική δέσμευση για την προώθηση και την προαγωγή του μητρικού θηλασμού εφαρμόζοντας την ήδη υπάρχουσα νομοθεσία και δημιουργώντας νέα πλαίσια στήριξης του θηλασμού. 1 [17]

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΑΣΤΙΚΟΣ ΑΔΕΝΑΣ 2.1 ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣΤΙΚΟΥ ΑΔΕΝΑ Το στήθος εξωτερικά, διακρίνεται από τη θηλή, που από γυναίκα σε γυναίκα διαφέρει και μπορεί να είναι εξέχουσα, επίπεδη ή και εισέχουσα. 6 Η περιοχή γύρω από τη θηλή ονομάζεται θηλαία άλως και έχει το χαρακτηριστικό σκούρο χρώμα, που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης γίνεται πιο έντονο και βοηθά, ώστε η θηλή να γίνεται πιο εύκολα ορατή από το μωρό. Ακόμα, στην περιοχή της θηλαίας άλου υπάρχουν μικροσκοπικοί αδένες, οι αδένες του Μontgomery, οι οποίοι παράγουν μια λιπαρή ουσία, που κρατάει την επιδερμίδα στην περιοχή της θηλής στιλπνή και ελαστική, ενώ παράλληλα η μυρωδιά της βοηθά το μωρό να βρει πιο εύκολα τη θηλή! 7 Το σχήμα και το μέγεθος του στήθους, είναι και αυτό διαφορετικό από γυναίκα σε γυναίκα και εξαρτάται σχεδόν πάντα από το λίπος που υπάρχει στο στήθος και όχι τόσο από τον αδένα του μαστού. Αυτό σημαίνει ότι και γυναίκες με μικρό στήθος, μπορούν να παράγουν αρκετό γάλα για το μωρό τους. 7 Ο αδένας του στήθους μοιάζει με ένα δέντρο. Χωρίζεται σε πολυάριθμους λοβούς, οι οποίοι με τη σειρά τους αποτελούνται από χιλιάδες κυψελίδες, τα φύλλα του δέντρου μας. Οι κυψελίδες είναι ο τόπος παραγωγής του γάλακτος. Το γάλα μεταφέρεται από τις κυψελίδες προς τη θηλή, με τη βοήθεια των γαλακτοφόρων πόρων που μοιάζουν με κλαδιά. Ένα εκατοστό περίπου πίσω από τη θηλή και στην περιοχή της θηλαίας άλου, οι γαλακτοφόροι πόροι ενώνονται και διευρύνονται σχηματίζοντας τις ληκύθους, τον κορμό του δέντροι μας. Κάθε λήκυθος έχει στο τελικό της άκρο ένα άνοιγμα στη θηλή, από όπου βγαίνει το γάλα. 8 Το στήθος είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να μπορεί να παράγει αρκετό γάλα και να θρέψει ένα μωρό. Κάθε γυναίκα, εκτός ίσως από ελάχιστες εξαιρέσεις, έχει αυτό το δώρο, να μπορεί να παράγει αρκετό γάλα για το μωρό της. 6 Εικόνα 1: Ανατομία του μαζικού αδένα [18]

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟΣ 3.1 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ Είναι γεγονός ότι η ενδομήτρια ζωή καθορίζει την ανάπτυξη του εμβρύου και προσδιορίζει την έκβαση της κύησης. Η ενδομήτρια ανάπτυξη του εμβρύου εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων ενώ η παρακολούθηση της πορείας και της εξέλιξης της κύησης με τη χρήση υπερηχογραφημάτων και άλλων ειδικών διαγνωστικών εξετάσεων είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της υγείας της μητέρας και του νεογνού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει μητρικούς και 76 εκατομμύρια περιγεννητικούς θανάτους το χρόνο και ειδικότερα σε αναπτυσσόμενες χώρες, κυρίως λόγω πλημμελούς παρακολούθησης της κύησης, υποσιτισμού και άλλων παραγόντων όπως είναι τα λοιμώδη νοσήματα. 20 Η υπόθεση ότι τα εμβρυικά και τα πρώιμα γεγονότα της ζωής οδηγούν σε μόνιμες μεταβολικές αλλαγές ή αναπτυξιακό προγραμματισμό προτάθηκε από τον Barker, από τη δεκαετία του 1980, μετά από μια σειρά σημαντικών επιδημιολογικών παρατηρήσεων που συσχέτισαν το βάρος γέννησης με τον αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης νοσημάτων της ενήλικης ζωής όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 26, η υπέρταση, οι εγκεφαλικές και καρδιαγγειακές παθήσεις. 21,22 Η ενδομήτρια ζωή διαιρείται σε δύο περιόδους, στην πρώιμη και την όψιμη εμβρυική περίοδο. Η πρώιμη περίοδος χαρακτηρίζεται κυρίως από το σχηματισμό της τροφοβλάστης ενώ η δεύτερη περίοδος χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη του εμβρύου. Η πρώιμη περίοδος περιλαμβάνει τις πρώτες 8 εβδομάδες μετά τη γονιμοποίηση και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου εμφανίζονται στην πλειονότητά τους οι συγγενείς διαμαρτίες. Παράλληλα, όπως ισχύει με τα πρώιμα έμβρυα άλλων θηλαστικών, τα πρώιμα έμβρυα του ανθρώπου ταξινομούνται σε αναπτυξιακές ομάδες που ονομάζονται στάδια. Η πρώιμη εμβρυική περίοδος χωρίζεται σε 23 αναπτυξιακά στάδια, τα στάδια Carnegie (Carnegie stages), κατά τα οποία ο τροφοβλαστικός ιστός αναπτύσσεται και μεταλλάσσεται συνεχώς, ενώ η όψιμη περίοδος έχει σταδιοποιηθεί με βάση τις μορφολογικές αλλαγές στα χαρακτηριστικά του αναπτυσσόμενου εμβρύου που συμβαίνουν στη διάρκεια αυτής. 23,24 Σε κάθε περίπτωση, ο προσδιορισμός της εβδομάδας κύησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πολύ σημαντικός για τη σωστή παρακολούθηση και το σωστό προγραμματισμό αυτής. Ο εν λόγω προσδιορισμός πρέπει να είναι πολύ ακριβής και γι αυτό το λόγο χρησιμοποιούνται εναλλακτικά τέσσερις διαφορετικές μέθοδοι, συγκεκριμένα: Όταν ο προσδιορισμός γίνεται κατά την κύηση: Υπολογισμός βάσει της ημερομηνίας της τελευταίας περιόδου [19]

20 Υπολογισμός βάσει υπερηχογραφήματος Προσδιορισμός με χειρισμούς Leopold Όταν ο προσδιορισμός γίνεται κατά τη λοχεία: Προσδιορισμός από την αξιολόγηση και τις μετρήσεις του βρέφους. 24,25 Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε μεθόδου αναλύονται παρακάτω: Στην περίπτωση όπου η εβδομάδα κύησης προσδιορίζεται με βάση την ημερομηνία τελευταίας περιόδου ο υπολογισμός βασίζεται στον κανόνα του Naegele. 27 Σε αυτή την περίπτωση θεωρείται ότι κάθε αναπαραγωγικός κύκλος έχει διάρκεια 28 ημέρες κατά μέσον όρο και ότι η ωορρηξία συμβαίνει τη 14η ημέρα του κύκλου. Η μέση διάρκεια της εγκυμοσύνης υπολογίζεται στις 280 ημέρες από την πρώτη ημέρα της ημερομηνίας της τελευταίας έμμηνης ρύσης. Επειδή η γονιμοποίηση πραγματοποιείται αμέσως μετά από την ωορρηξία, η ημερομηνία της ωορρηξίας χρησιμοποιείται προσεγγιστικά ως η ημερομηνία της σύλληψης. 24 Το μειονέκτημα αυτής της προσέγγισης αφορά στο γεγονός ότι οι γυναίκες δε γνωρίζουν πάντοτε με ακρίβεια τη συνήθη ημέρα ωορρηξίας τους. Παράλληλα, μειονέκτημα αυτού του προσδιορισμού αποτελεί και η μη ικανότητα πολλών γυναικών να αναφέρουν με ακρίβεια την τελευταία ημερομηνία περιόδου τους ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμη και οι γυναίκες με σταθερό κύκλο συχνά δεν αναφέρουν την ημερομηνία της τελευταίας περιόδου με ακρίβεια. 28 Ολοκληρώνοντας, ένα ακόμη μειονέκτημα της παρούσας μεθόδου είναι η προτίμηση συγκεκριμένων αριθμών/ψηφίων κατά τη δήλωση της ημερομηνίας ακόμη και από τις γυναίκες που γενικά δηλώνουν με σχετική ακρίβεια την ημερομηνία τελευταίας περιόδου. 28 Μια δεύτερη μέθοδος προσδιορισμού της εβδομάδας κύησης είναι η χρήση και η αξιοποίηση των υπερηχογραφικών μετρήσεων και κατά προτίμηση, των μετρήσεων ανά τρίμηνο της εγκυμοσύνης. 30 Αυτό γίνεται με μετρήσεις που πραγματοποιούνται στο έμβρυο με βάση την τελευταία ημερομηνία περιόδου που δηλώνουν οι έγκυες. Η πλέον πιο αξιόπιστη μέτρηση για τον προσδιορισμό της εβδομάδας κύησης είναι το κεφαλοουραίο μήκος που μπορεί να μετρηθεί στο 1ο τρίμηνο. Στο 2ο και 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης χρησιμοποιούνται συνδυασμοί μετρήσεων της αμφιβρεγματικής διαμέτρου, της περιμέτρου της κεφαλής, της περιμέτρου της κοιλιακής χώρας και του μήκους του μηριαίου οστού. 28 Μειονέκτημα της συγκεκριμένης μεθόδου αποτελεί το γεγονός ότι οι μετρήσεις αυτές σε κάθε περίπτωση συγκρίνονται με ένα πρότυπο φυσιολογικό, μη λαμβάνοντας όμως υπόψη τη φυσιολογική διακύμανση που μπορεί να οφείλεται σε άλλους παράγοντες σε έναν πληθυσμό. 29 [20]

21 Με αυτόν τον τρόπο, μετρήσεις από ένα «φυσιολογικά» μικρό έμβρυο συγκρίνονται με τις πρότυπες μετρήσεις με αποτέλεσμα να υπολογίζεται λανθασμένα η εβδομάδα κύησης. Ωστόσο, το μειονέκτημα αυτό μπορεί να αποφευχθεί με τη χρήση αλγόριθμων που λαμβάνουν υπόψη και άλλους παράγοντες, ενώ ήδη υπάρχουν μελέτες που έχουν δείξει ότι η χρήση των υπερηχογραφημάτων σε συνδυασμό με την αξιοποίηση αλγόριθμων έχουν ως αποτέλεσμα την παρουσία συστηματικού σφάλματος μικρότερο της μίας εβδομάδας στον προσδιορισμό της ηλικίας κύησης. 30 Στις μεθόδους υπολογισμού της εβδομάδας κύησης περιλαμβάνονται και οι χειρισμοί Leopold που εφαρμόζονται κατά την ψηλάφηση της κοιλιάς της εγκύου, με σκοπό τον καθορισμό της ηλικίας κύησης και της θέσης προβολής του εμβρύου. 31 Η παραπάνω μέθοδος είναι εμπειρική, χρησιμοποιείται ευρέως στην καθημερινή κλινική πρακτική, ενέχει πιθανό σφάλμα στον υπολογισμό και γι αυτό δε χρησιμοποιείται σε επιδημιολογικές μελέτες. 32 Η τέταρτη μέθοδος προσδιορισμού της ηλικίας κύησης περιλαμβάνει τον προσδιορισμό που γίνεται με την κλινική εξέταση του νεογνού μετά από τη γέννησή του χρησιμοποιώντας δύο εξεταστικές προσεγγίσεις, αυτή του Dubowitz και του Ballard. 34 Ακολούθως, με τη χρήση ειδικών σωματομετρικών δεικτών και προσδιορισμού αντανακλαστικών προσδιορίζεται η εβδομάδα γέννησης του νεογνού με βάση δοκιμασίες του νευρικού και του μυοσκελετικού συστήματος. Σε γενικές γραμμές, η μέθοδος αυτή δε χρησιμοποιείται σε επιδημιολογικές μελέτες, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι οι σχετικές μετρήσεις τείνουν να υπερεκτιμούν την εβδομάδα κύησης για τα νεογνά <40 εβδομάδων και να υποεκτιμούν την εβδομάδα κύησης για νεογνά 40 εβδομάδων κύησης. 33 Συνοψίζοντας, οι επαγγελματίες υγείας έχουν τέσσερις διαφορετικές μεθόδους με τις οποίες μπορούν να προσδιορίσουν την εβδομάδα κύησης. Ανάμεσά τους τα τελευταία χρόνια έδαφος έχει κερδίσει ο προσδιορισμός που γίνεται με τη χρήση υπερηχογραφημάτων σε συνδυασμό με τον υπολογισμό που βασίζεται στην ημερομηνία τελευταίας περιόδου. Ωστόσο, πλήθος μελετών υπογραμμίζουν ότι ο προσδιορισμός της εβδομάδας κύησης με βάση την τελευταία περίοδο υπολείπεται του προσδιορισμού που γίνεται με βάση τις μετρήσεις του υπερηχογραφήματος 2ου τριμήνου, ακόμη και στις περιπτώσεις γυναικών με ακριβή αναφορά της ημερομηνίας τελευταίας περιόδου. 34 Με τον όρο έκβαση της εγκυμοσύνης ορίζεται κάθε κλινική κατάσταση που σχετίζεται με τη γέννηση και το νεογνό και που χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης ως πλήρως φυσιολογικό ή μη. Με τη χρήση των όρων αυτών περιγράφεται το αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης και γίνεται ταξινόμηση των νεογνών σε κατηγορίες ώστε να είναι δυνατή η μελέτη της επίδρασης διάφορων ειδών εκθέσεων στις επιμέρους κατηγορίες. Οι όροι αυτοί συνοψίζονται και επεξηγούνται παρακάτω. 35 [21]

22 Ως αναπαραγωγική ικανότητα του ζευγαριού ορίζεται η πιθανότητα σύλληψης κατά τη διάρκεια ενός αναπαραγωγικού κύκλου χωρίς τη λήψη αντισυλληπτικών μέτρων. Ο αριθμός των κύκλων που χρειάστηκε ένα ζευγάρι έως τη σύλληψη χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της αναπαραγωγικής ικανότητας του ζεύγους και της καθυστερημένης σύλληψης. 36 Ως απώλεια αρχόμενης κύησης ορίζεται η απώλεια της κύησης, η οποία έχει εξακριβωθεί με μετρήσεις της χοριακής γοναδοτροπίνης στα ούρα και, τελικά, χάνεται σε διάστημα <6 βδομάδων μετά τη τελευταία περίοδο. Η απώλεια αρχόμενης κύησης συμβαίνει σε ποσοστό 10 20% των συλλήψεων αλλά δεν ανιχνεύεται και δεν αναφέρεται συχνά. Ο αριθμός των μελετών που εξετάζουν τον όρο αυτό ως έκβαση είναι πολύ μικρός και αποτελεί πεδίο με ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον. 36 Ως αυτόματη αποβολή ορίζεται η μη σκόπιμη απώλεια ή η διακοπή της κύησης πριν από την 20η εβδομάδα κύησης. Αυτός ο ορισμός χρησιμοποιείται από την πλειονότητα των επιδημιολογικών μελετών με εξαίρεση κάποιες μελέτες οι οποίες έχουν συμπεριλάβει στον όρο αυτό και κυήσεις που χάθηκαν έως την 24η ή και την 28η εβδομάδα κύησης. 36 Ως ενδομήτριος θάνατος ορίζεται ο θάνατος εμβρύου που συμβαίνει μετά τη συμπλήρωση της 20ης εβδομάδας κύησης με κυριότερες αιτίες τις συγγενείς ανωμαλίες, τις λοιμώξεις, την υπολειπόμενη ανάπτυξη, το διαβήτη της κύησης και την προεκλαμψία. 36 Ως πρόωρος τοκετός ορίζεται η γέννηση πριν από τη συμπλήρωση της 37ης εβδομάδας κύησης και αποτελεί το πιο συχνό αίτιο περιγεννητικής θνησιμότητας. Τα νεογνά που έχουν γεννηθεί πρόωρα έχουν αυξημένο σχετικό κίνδυνο εκδήλωσης νευροαναπτυξιακών ανωμαλιών, λοιμώξεων, χρόνιων αναπνευστικών και οφθαλμιατρικών προβλημάτων. 35,36 Το χαμηλό βάρος γέννησης προσδιορίζεται αδρά ως το βάρος γέννησης του νεογνού που είναι <2.500 g και δε συνυπολογίζεται η διαφορετική πληθυσμιακή κατανομή όσον αφορά στο βάρος γέννησης σε κάθε τόπο. Ως τελειόμηνο νεογνό με χαμηλό βάρος γέννησης ορίζεται το νεογνό με βάρος γέννησης <2.500 g μετά τη συμπλήρωση της 37ης εβδομάδας κύησης και γι αυτό αποτελεί πιο ακριβή ορισμό. 36 Ως μικρό για την εβδομάδα κύησης νεογνό ορίζεται το νεογνό με βάρος γέννησης μικρότερο από τη 10η εκατοστιαία θέση για μια συγκεκριμένη εβδομάδα κύησης σύμφωνα με αντίστοιχα πληθυσμιακά πρότυπα. Ως υπολειπόμενο αναφορικά με την ενδομήτρια ανάπτυξη ορίζεται η γέννηση νεογνού με βάρος μικρότερο από τη 10η εκατοστιαία θέση για μια συγκεκριμένη εβδομάδα κύησης «εκτιμώμενο» βάρος, το οποίο έχει προκύψει με τη χρήση μοντέλων που προσδιορίζουν το δυναμικό ανάπτυξης του εμβρύου με βάση τα σωματομετρικά και κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά της μητέρας και του πατέρα. 37 [22]

23 Οι συγγενείς διαμαρτίες περιλαμβάνουν κάθε σωματική ή μεταβολική ανωμαλία που είναι παρούσα κατά τη γέννηση και μπορεί να έχει κληρονομηθεί ή να είναι περιβαλλοντικά προκληθείσα. Περίπου 2-3% των ζώντων γεννήσεων έχουν μια ή περισσότερες συγγενείς διαμαρτίες. Αποτελούν την πλέον σημαντική αιτία νεογνικού θανάτου, μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη αναπηρία και συνήθως τα αίτια δεν είναι πλήρως κατανοητά. 38,39, Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ Η περίοδος της μετάβασης στη μητρότητα μπορεί να γίνει αιτία ανάπτυξης των θετικών συναισθημάτων και της θετικής διάθεσης των γυναικών. Η μελέτη για την επιλόχεια κατάθλιψη έδειξε ότι η αυτοεκτίμηση προστατεύει περισσότερο τις λεχωίδες από την κατάθλιψη απ ότι η αισιοδοξία. 41,42 Οι έγκυες γυναίκες δεν έχουν μόνο την ανάγκη να πιστέψουν ότι όλα θα πάνε καλά, δηλαδή να στηριχθεί απλά η αισιόδοξη εξέλιξη της εγκυμοσύνης και του τοκετού τους, αλλά είναι σημαντικό να πιστεύουν ότι όλα θα πάνε καλά γιατί τους αξίζει να πάνε όλα καλά. Αυτό αυξάνει την αυτοεκτίμησή τους και τις θωρακίζει στις πιέσεις και στην καταθλιπτική διάθεση της λοχείας. Ακόμη, η υψηλή αυτοεκτίμηση έχει συνδεθεί αρνητικά με την προγεννητική κατάθλιψη στις ενήλικες, ενώ και οι γυναίκες που κυοφορούν μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση. 44,45 Σε ανάλογα συμπεράσματα οδήγησε η μελέτη για την ικανοποίηση, την αυτοεπιβεβαίωση, την αυτοεπίγνωση και την αυτοαποτελεσματικότητα, δηλαδή ότι μπορούν να ισχυροποιήσουν τις γυναίκες κατά τη μετάβαση στη μητρότητα. Ως αυτοεπιβεβαίωση ορίζεται η ικανοποιητική εκτίμηση της συνέπειας μεταξύ σκέψεων και δράσεων. Ως αυτοεπίγνωση ορίζεται η αντίληψη της διάθεσης και των σκέψεων σχετικά με αυτή τη διάθεση. Το να αναγνωρίζουμε μια διάθεση ως λανθασμένη σημαίνει ότι θέλουμε να την αλλάξουμε. Ως αυτοαποτελεσματικότητα ορίζεται η πίστη που έχει ο άνθρωπος ότι είναι κύριος του ελέγχου των γεγονότων της ζωής του και μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που παρουσιάζονται. 45 Ο τοκετός είναι μια μοναδική στιγμή στη ζωή της γυναίκας που μπορεί να πυροδοτήσει τα θετικά της συναισθήματα, τα οποία θα της δώσουν την ευκαιρία να κερδίσει συναισθηματικούς πόρους που θα τη βοηθήσουν όχι μόνο να αντιμετωπίσει της δυσκολίες της λοχείας, αλλά και να απολαύσει την πρώτη περίοδο της ζωής του παιδιού της μαζί με το σύντροφό της. Μελέτη που βασίστηκε στα συναισθήματα των γυναικών κατά τα στάδια εξέλιξης του τοκετού κατέληξε σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Σύμφωνα με αυτά, κατά το πρώτο στάδιο του τοκετού και όσο αυξάνεται η διαστολή και η συχνότητα των συσπάσεων, οι επίτοκες συχνά αισθάνονται ένα είδος δυσαναλογίας ανάμεσα στην ικανότητά τους να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες του τοκετού και στους βιολογικούς ρυθμούς του τοκετού. Φοβούνται ότι θα παρασυρθούν από τα γεγονότα και θα [23]

24 χάσουν την κυριότητα πάνω στο σώμα τους. Παράλληλα, αμφισβητείται ο αυτοέλεγχος και η δυνατότητα συγκράτησης της συμπεριφοράς σε κοινωνικά ευπρεπή όρια απεικόνισης του εαυτού. 45 Κατά το δεύτερο στάδιο του τοκετού και καθώς η επίτοκος εξωθεί, το έμβρυο επιβάλλει τη φυσική του παρουσία και προαναγγέλλει τον ερχομό του στη ζωή. Η επίτοκος αισθάνεται το βάρος, την πίεση, την ταραχή της μεγάλης δύναμης που ξεχύνεται. Η ποιότητα των σωματικών αισθήσεων προκαλεί στην επίτοκο την τάση για μια συγκινησιακή αντίδραση και διευκολύνει την «επικοινωνία» με το έμβρυο, που εξαναγκασμένο να γεννηθεί, έχει ανάγκη από τη βοήθεια της μητέρας του. 43 Κάποιες φορές και ενώ η εξώθηση εξελίσσεται, ο φόβος και η ανησυχία υπερισχύουν, η επίτοκος αισθάνεται τις δυνάμεις της να την εγκαταλείπουν και εμφανίζεται «λύγισμα» των δυνάμεων και αδυναμία θέλησης. Μέσα από το φόβο η επίτοκος αντιστέκεται, εναντιώνεται, ανθίσταται στο κατώφλι της γέννησης, επιδεικνύει με προσποίηση ή άρνηση «παιδαριώδεις» συμπεριφορές, την ακαταλληλότητά της στο καθήκον (κάποιες δηλώνουν ότι δεν θέλουν να γεννήσουν, κάποιες άλλες ότι θέλουν να φύγουν ή ζητούν από τους παρευρισκόμενους να τις βοηθήσουν να πάνε στο σπίτι τους). Η επίτοκος, μειωμένη απ αυτή την παιδαριώδη απεικόνιση του εαυτού της και χωρίς να ξέρει πώς να αντιμετωπίσει την κατάσταση, πρέπει να εξαναγκαστεί από το γυναικολόγο και τη μαία να βοηθήσει όσο μπορεί στην εξώθηση για να γεννήσει. Η επίτοκος φαίνεται να μην καταλαβαίνει τι της συμβαίνει και βέβαια δεν ξέρει τι πρέπει να κάνει. Το να πεθάνει αυτή ή να γίνει αιτία να πεθάνει το παιδί εναλλάσσονται στη φοβική σκέψη της και δημιουργούν συναισθήματα καταδίωξης και έντονη αγωνία θανάτου. 45 Τελικά, η επικέντρωση στην εξώθηση και η προσοχή στην κατανόηση των υποδείξεων του προσωπικού υπερισχύουν πάνω από κάθε άλλη σκέψη και η επίτοκος χρησιμοποιεί ορθολογιστικά όλες τις δυνάμεις της, σωματικές και ψυχολογικές, για την πολυπόθητη έκβαση. Για πολλές επιτόκους είναι δυνατή η γνωστική προοπτική προς το άμεσο μέλλον και προγεύονται έτσι το τέλος του τοκετού και την ευτυχία της συνάντησης με το παιδί. Οι αναφορές τους είναι σύντομες και γεμάτες ζωή («ετοιμάζεται να γεννηθεί η κόρη μου», «σε λίγο θα δω το παιδί μου») και δείχνουν πως πράγματι αυτή τη στιγμή, τη στιγμή του αποχωρισμού, εκδηλώνεται η αναγνώριση ότι το παιδί που έρχεται στον κόσμο είναι μια ξεχωριστή οντότητα. 45 Η έξοδος του εμβρύου εκφράζει και συμπεριλαμβάνει πολλά και διαφορετικά συναισθηματικά βιώματα, όπως το λυτρωτικό αποτέλεσμα, τη συνάντηση με το παιδί, την ευτυχία για την πραγματοποίηση της επιθυμίας να «δώσει φως στο παιδί», ξάφνιασμα και αγαλλίαση, έξαρση (πώς μπορεί να γεννηθεί ένα πλάσμα τόσο όμορφο και τόσο τέλειο). Αν και για μερικές γυναίκες είναι δύσκολη η διαδικασία αποδοχής του νεογνού ως του δικού τους παιδιού, εκδηλώνοντας μια ανησυχητική [24]

25 αδιαφορία, η πλειοψηφία των γυναικών βιώνει μια ενθουσιώδη αναγνώριση στην πρώτη οπτική (βλέμμα αναγνώρισης) και απτική συνάντηση με το νεογνό. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι για το 32% των γυναικών ο τοκετός ήταν μια «ευτυχής εμπειρία», για το 45% μια «θετική εμπειρία» και για το 23% μια αρνητική εμπειρία για τις προσδοκίες τους (πλήρης απογοήτευση ή διάψευση). Επίσης, στην έρευνα των Green και Kafetsios οι λεχωίδες αισθάνονταν περήφανες που ήταν μητέρες σε ποσοστό 79% και δεν ένιωθαν καθόλου απογοητευμένες από τη μητρότητα σε ποσοστό 72%. Δεν υπήρχαν διαφορές μεταξύ αυτών που είχαν προηγούμενο παιδί και αυτών που δεν είχαν. Επίσης, όταν ο σύντροφος ήταν παρών στον τοκετό, αφενός οι γυναίκες ανέφεραν μειωμένο πόνο και έκαναν χρήση λιγότερων αναλγητικών και αφετέρου οι άνδρες κρατούσαν θετικότερη στάση προς το νεογνό. 45 Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών, οι γυναίκες που γέννησαν με φυσικό κολπικό τοκετό είναι περισσότερο πιθανό να βιώσουν μια αξιοσημείωτη βελτίωση στη διάθεσή τους και μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση. Αντίθετα, οι γυναίκες που γέννησαν με καισαρική τομή είναι πιο πιθανό να βιώσουν μια πτώση της διάθεσης και της αυτοεκτίμησής τους. Οι γυναίκες που γέννησαν με κολπικό τοκετό και επεμβατικές τεχνικές (σικυουλκία ή εμβρυουλκία) βρίσκονται ενδιάμεσα στις άλλες δύο ομάδες. Οι μητέρες που γέννησαν με καισαρική τομή, παρόλο που τα νεογνά τους ήταν υγιή, ήταν πιο δυσαρεστημένες από την όλη εμπειρία του τοκετού και της νοσοκομειακής/μαιευτικής φροντίδας που έτυχαν. Επιπλέον, οι μητέρες αυτές ανέφεραν περισσότερες αμφιβολίες και είχαν λιγότερη πίστη στην ικανότητά τους να φροντίσουν το νεογνό. 46 Τα θετικά συναισθήματα που μπορούν να αναπτυχθούν κατά την ώρα του τοκετού, όπως αυτά έχουν περιγραφεί και καταγραφεί από την έρευνα και όπως έχουν μελετηθεί από τη θεωρία των θετικών συναισθημάτων της Fredrickson, μπορεί να είναι τα εξής: Η αγάπη είναι το συναίσθημα που αναπτύσσεται μαζί με την εγκυμοσύνη για το έμβρυο και με τον τοκετό βρίσκει τον υπαρκτό της αποδέκτη. Ο θρίαμβος είναι ίσως το εντονότερο συναίσθημα στον τοκετό. Η γυναίκα έχει τη συναίσθηση ότι «τα κατάφερε». Αυτό δεν είναι απλά περηφάνια, αλλά η αίσθηση ότι υπερπήδησε όλα τα εμπόδια και έφερε σε πέρας την πολύ δύσκολη αποστολή της, τη γέννηση αυτού του παιδιού. Η ευδαιμονία είναι το συναίσθημα που βιώνει η γυναίκα όταν αισθάνεται την ολοκλήρωση κρατώντας για πρώτη φορά το νεογέννητο στην αγκαλιά της, που την προτρέπει να «ρουφήξει» αυτή τη στιγμή στα βάθη της ψυχής της, και όταν νιώθει ότι εκείνη τη στιγμή γίνεται ένα με το σύμβολο της Μητέρας. [25]

26 Το ενδιαφέρον είναι το συναίσθημα της απόλυτης εστίασης της προσοχής της μητέρας στα μάτια του νεογέννητού της. Τη στιγμή εκείνη, ότι και να συμβαίνει γύρω της, όποια παρέμβαση κι αν επιχειρείται στο σώμα της, δεν γίνεται αντιληπτή. Όλο το ενδιαφέρον και η προσοχή της είναι αποκλειστικά απορροφημένα στο παιδί της. Η χαρά είναι το συναίσθημα που γεννιέται όταν η μητέρα θέλει να παίξει με το νεογέννητό της, να του μιλάει «μπεμπεκίστικα», να του πειράζει τη μυτούλα κ.ά. Η μοναδικότητα αυτής στιγμής ίσως να μπορεί ακόμη να εκφραστεί, να χαρακτηριστεί και να ταυτιστεί με την έννοια της ψυχολογικής «ροής» του Csikszentmihalyi. 44,45 Σύμφωνα με τον Csikszentmihalyi, η «ροή»: Είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι άνθρωποι απορροφώνται τελείως από αυτό που κάνουν, δίνοντας την αμέριστη προσοχή τους στο έργο που έχουν να επιτελέσουν, ενώ η αντίληψη γίνεται ένα με τις πράξεις τους. Η προσοχή εστιάζεται τόσο πολύ, που η αντίληψη συνδέεται άμεσα με το στόχο και χάνεται η αίσθηση του χώρου και του χρόνου. Στη ροή, τα συναισθήματα είναι θετικά ενεργοποιημένα και ευθυγραμμισμένα στο συγκεκριμένο καθήκον. Η ροή βιώνεται κατά την απόδοση του μέγιστου ή κατά το ξεπέρασμα των ορίων, παρουσιάζεται μόνο στα ανώτερα όρια των ικανοτήτων, όπου οι δεξιότητες και τα νευρικά κυκλώματα αποδίδουν στο μέγιστο. Είναι μια εμπειρία κατά την οποία το άτομο αισθάνεται κύριος των πράξεων και της «μοίρας» του και βιώνει ιδιαίτερη χαρά και ευχαρίστηση, που μένει στη μνήμη του ως χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς θέλει να είναι η ζωή του. 45 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ Για να επιτύχει η γυναίκα τη βίωση του τοκετού της ως ενός μοναδικού θετικού γεγονότος ζωής, μπορεί να βοηθηθεί και να στηριχθεί από τους επιστήμονες υγείας που ασχολούνται με τη μετάβαση στη μητρότητα και έρχονται σε επαφή με τη γυναίκα και το σύντροφό της. Για την ανάπτυξη θετικής διάθεσης και συναισθημάτων κατά την περίοδο της μετάβασης στη μητρότητα, εκτός από την παρακολούθηση των μαθημάτων προετοιμασίας για τον τοκετό, μπορούν να προταθούν και άλλοι συμπληρωματικοί τρόποι στήριξης και αντιπαράθεσης στα αρνητικά συναισθήματα. Αυτοί μπορεί να είναι: Η διασκέδαση ως ένα εξαιρετικά ισχυρό εργαλείο για την αναστροφή της διάθεσης Η παραμονή της γυναίκας μόνης, για να χαλαρώσει και να ηρεμήσει Ένας μεγάλος περίπατος, αν είναι δυνατόν στη φύση, μακριά από την πόλη [26]

27 Η χαλάρωση με βαθιές εισπνοές-εκπνοές Η ανάπτυξη της αισιοδοξίας, της αυτοεκτίμησης, της αυτοαποτελεσματικότητας και της αυτοεπίγνωσης Η ανάπτυξη συναισθηματικής επαφής με άτομα που μπορούν να συναισθανθούν τα συναισθήματα που τη διακατέχουν. 45 Η περίοδος της μετάβασης στη μητρότητα και ιδιαίτερα ο χρόνος διεξαγωγής του τοκετού αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικά γεγονότα ζωής, που μπορούν να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΗΛΑΣΜΟ Ήδη από την εμβρυϊκή περίοδο, αναπτύσσονται στο θηλυκό έμβρυο οι καταβολές του στήθους. Στην εφηβεία, ο αδένας του στήθους και οι γαλακτοφόροι πόροι μεγαλώνουν. Αργότερα με την εμμηναρχή, σε κάθε κύκλο, με την επίδραση των ορμονών, το στήθος αναπτύσσεται παραπέρα. Όμως ποτέ πριν δεν γίνονται οι αλλαγές του στήθους τόσο αισθητές όσο στην εγκυμοσύνη. Ένα από τα πρώτα σημάδια της εγκυμοσύνης, που παρατηρούν πολλές γυναίκες, είναι το μεγάλωμα του στήθους. Ο αδένας του στήθους αλλάζει κάτω από την επίδραση των ορμονών της εγκυμοσύνης και προετοιμάζεται για τη λειτουργία του στη λοχεία. Το στήθος είναι πιο βαρύ και πιο ευαίσθητο. Η θηλαία άλως χρωματίζεται πιο σκούρα και στην επιφάνεια του στήθους εμφανίζονται σε πολλές γυναίκες πολυάριθμες μικρές φλεβίτσες, μια και το στήθος τώρα αιματώνεται περισσότερο. Το γεγονός ότι το στήθος στην εγκυμοσύνη δεν παράγει ακόμα γάλα, εξηγείται με την επίδραση των ορμονών του πλακούντα (οιστρογόνα και προγεστερόνη), που αναστέλλουν την παραγωγή του γάλακτος. Μετά τον τοκετό και μόλις γεννηθεί ο πλακούντας, το στήθος είναι σε θέση να παράγει γάλα και αυτό ήδη από την 16η εβδομάδα της εγκυμοσύνης! Το σώμα της γυναίκας προετοιμάζεται για το θηλασμό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Κάθε γυναίκα, εκτός ίσως από ελάχιστες εξαιρέσεις, έχει τις σωματικές προϋποθέσεις για να θηλάσει το παιδί της. Το μόνο που μένει είναι να προετοιμαστεί και πνευματικά για το θηλασμό, όπως άλλωστε και για τον τοκετό, μαζεύοντας τις απαραίτητες πληροφορίες και κάνοντας ορισμένες σκέψεις. Ανάλογη με τις εμπειρίες της και τις απόψεις της θα είναι σίγουρα και η στάση της γυναίκας απέναντι στο θηλασμό. Γυναίκες, που έχουν βιώσει στο άμεσο φιλικό ή οικογενειακό τους περιβάλλον το θηλασμό σαν μια επιτυχημένη και φυσική σχέση ανάμεσα σε μητέρα και παιδί χωρίς προβλήματα, έχουν συνήθως θετική στάση απέναντι του και παρουσιάζουν με τη σειρά τους λιγότερα προβλήματα όταν θηλάζουν. Συχνά μπορεί να ακουστούν όμως και πολύ αρνητικά σχόλια σε σχέση με το θηλασμό, κυρίως από γυναίκες που αντιμετώπισαν προβλήματα και για κάποιους λόγους δεν κατάφεραν ή δεν θέλησαν να θηλάσουν. Είναι γεγονός, ότι οι περισσότερες γυναίκες είναι σε θέση να θηλάσουν χωρίς προβλήματα. Σε κάθε περίπτωση, σημαντικό ρόλο παίζει η καλή πληροφόρηση σχετικά με το θηλασμό, [27]

Η ΦΟΙΤΗΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

Η ΦΟΙΤΗΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ Η ΦΟΙΤΗΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ Μ. Μπουρουτζόγλου Καθηγήτρια Εφαρμογών Τμήμα Μαιευτικής Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η Μαιευτική στη σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Στη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης (IVF) μεταφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα είναι μία από τις 44 χώρες, όπου η νομοθεσία ελέγχει ως ένα βαθμό

Η Ελλάδα είναι μία από τις 44 χώρες, όπου η νομοθεσία ελέγχει ως ένα βαθμό Αγνοείται και ποδοπατιέται καθημερινά. Από παιδιάτρους, γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό, μαιευτήρια Είναι ο κώδικας που απαγορεύει τη διαφήμιση βιομηχανοποιημένου βρεφικού γάλακτος και την παροχή δωρεάν

Διαβάστε περισσότερα

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Θετική Ψυχολογία Καρακασίδου Ειρήνη, MSc Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Εισαγωγή Θετική-Αρνητική Ψυχολογία Στόχοι της Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Στα πλαίσια της συμμετοχής του στο Δίκτυο Φαρμακείων Φιλικών προς το Μητρικό Θηλασμό Το φαρμακείο μας αναγνωρίζει ότι: Ο θηλασμός είναι

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Συστημική προσέγγιση που εφαρμόζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη βελτίωση της Υγείας Μητέρας-Παιδιού: Εφαρμογή στη χώρα Χ

Συστημική προσέγγιση που εφαρμόζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη βελτίωση της Υγείας Μητέρας-Παιδιού: Εφαρμογή στη χώρα Χ Συστημική προσέγγιση που εφαρμόζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη βελτίωση της Υγείας Μητέρας-Παιδιού: Εφαρμογή στη χώρα Χ Έτος Δείκτες θνησιμότητας Δείκτες Αναπαραγωγικότητας Δείκτες Βρεφικής

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

Πρόωρότητα κ Μητρικός Θηλασμός

Πρόωρότητα κ Μητρικός Θηλασμός Πρόωρότητα κ Μητρικός Θηλασμός Αντιγόνη Συμεωνίδου, Ψυχολόγoς Ma,PgD- Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Προωρότητα Πρώτες στιγμές μετά τον τοκετό Mε την γέννηση μας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 14 / 10 / 10 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ &

ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 14 / 10 / 10 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 14 / 10 / 10 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Αριθ. Πρωτ.Y1/Γ.Π./οικ.128429 ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ /ΝΣΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΜΗΜΑ: Β ΠΡΟΣ: ΠΙΝΑΚΑ ΑΠΟ ΕΚΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας

Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας Οικογενειακός Προγραμματισμός Απόστολος Βανταράκης Αναπλ. Καθηγητής Υγιεινής Παν/μιο Πατρών Οικογενειακός Προγραμματισμός Αποτελεί βασικό στοιχείο της Προληπτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΙΑΣΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ

ΓΡΑΠΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΙΑΣΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΓΡΑΠΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΙΑΣΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ Η γραπτή πολιτική η οποία ακολουθείται στην Κλινική για την προστασία, την προώθηση και την υποστήριξη του Μητρικού Θηλασμού

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Η πρόκληση τοκετού αποτελεί μία προσπάθεια ενάρξεώς του σε περιπτώσεις που η συνέχιση της κύησης δεν είναι επιθυμητή για λόγους απειλούμενης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού 1-7 Νοεμβρίου 2012»

ΘΕΜΑ: «Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού 1-7 Νοεμβρίου 2012» ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ ΑΘΗΝΑ: 8/11/2012 Αρ. Πρωτ.:46189 ΠΡΟΣ ΑΔΑ: Β4ΣΠΟΞ7Μ-1ΜΙ Γενική Δ/νση: Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Υπηρεσιών Υγείας Δ/νση: Σχεδιασμού Τμήμα: Πρόληψης & Προαγωγής Υγείας Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΙΤΙΑ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΙΤΙΑ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ Συνεδρίου-Σεμιναρίου Μητρικού Θηλασμού Μιλένα Ρούσκοβα 22-26 Οκτωβρίου 2014 ΞΑΝΘΗ ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΙΤΙΑ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ Παναγιώτης Μ. Σαμαράς Ψυχολόγος Mphil, PgDip, BSc Hons κατάθλιψη της λοχείας Κύρια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΑΥΚΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 1 ο Μάθημα Προγραμματισμένα μαθήματα 2/10, 9/10, 16/10, 23/10, 30/10, 6/11, 13/11, 20/11, 27/11, 4/12, 11/12,

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνές Συμβούλιο Εξεταστών Συμβούλων Γαλουχίας

Διεθνές Συμβούλιο Εξεταστών Συμβούλων Γαλουχίας I. Ανάπτυξη και Διατροφή 26 A. Βρέφος 1. Διατροφικές συμπεριφορές σε διαφορετικές ηλικίες 2. Διατροφικές δυσανεξίες/αλλεργίες 3. Ανατομία βρεφών και ανατομικές ιδιαιτερότητες/ ιδιαιτερότητες στο στόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

26 Ιουλίου 2014 Ήλια Παφίτη

26 Ιουλίου 2014 Ήλια Παφίτη ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 26 Ιουλίου 2014 Ήλια Παφίτη 99365414 Η διεπιστημονική ομάδα του «BrEaST start in life» ανακοινώνουν τα ευρήματα ερευνητικού προγράμματος με θέμα το βαθμό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσκληση για Δράση. για τη Νεογνική Υγεία στην Ευρώπη. Powered by

Πρόσκληση για Δράση. για τη Νεογνική Υγεία στην Ευρώπη. Powered by Πρόσκληση για Δράση για τη Νεογνική Υγεία στην Ευρώπη Powered by Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού έχει επικυρωθεί από 196 χώρες και διακηρύσσει ότι το παιδί, λόγω της φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν. ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ Ένα μακρύ «υπεραντλαντικό αεροπορικό

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός του Προέδρου της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου. Δρα Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου

Χαιρετισμός του Προέδρου της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου. Δρα Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου Χαιρετισμός του Προέδρου της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου Δρα Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου για την «Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Σύνδρομο Εμβρυϊκού Αλκοολισμού και το Φάσμα

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμητικά Δεδομένα Στα Μαιευτήρια των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων για το έτος 2007

Αριθμητικά Δεδομένα Στα Μαιευτήρια των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων για το έτος 2007 Αριθμητικά Δεδομένα Στα Μαιευτήρια των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων για το έτος 2007 Η φύση έχει προικίσει τη γυναίκα με ένα θείο δώρο: να μπορεί να φέρνει στον κόσμο τα παιδιά της. Είναι έτσι φτιαγμένη για

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ 7ο ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Δρ. Μαρία Τζητηρίδου- Χατζοπούλου Παιδίατρος Νεογνολόγος-Αναπτυξιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Π.Ο.Υ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ. Η Αίθουσα Τοκετών - Επείγοντα Προβλήματα και η Επίλυσή τους. σημεία δυσαναλογίας (προκεφαλή, εφίππευση)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ. Η Αίθουσα Τοκετών - Επείγοντα Προβλήματα και η Επίλυσή τους. σημεία δυσαναλογίας (προκεφαλή, εφίππευση) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ 1 Η αντιμετώπιση που αναφέρεται παρακάτω αφορά κυήσεις χαμηλού κινδύνου Εάν ο τοκετός δεν έχει μπει στην ενεργό φάση ( διαστολή < 3 cm ): έχει σημασία η καλή θρέψη, ενυδάτωση, ξεκούραση,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΑΝΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΠΡΟΛΗΨΗ

ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΑΝΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΑΝΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΚΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ - ΙΑΤΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΕΡΩΝΥΜΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΜΑΙΑ Σ.Π.Μ.Π.& Ε ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ Π.Ε.Δ.Υ. 3 Η ΥΠΕ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Προετοιμασία και προσέγγιση μητέρων για Μητρικό Θηλασμό

Προετοιμασία και προσέγγιση μητέρων για Μητρικό Θηλασμό Προετοιμασία και προσέγγιση μητέρων για Μητρικό Θηλασμό Καλλιόπη Μάλφα Μαία, ελεύθερη επαγγελματίας τ..πρόεδρος ΣΕΜΜ Αθηνών Αντιπρόεδρος Ψυχοπροφυλακτικής Εταιρείας Μέλος Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικές δεξιότητες για την πρακτική των Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας (International Board Certified Lactation Consultants, IBCLC)

Κλινικές δεξιότητες για την πρακτική των Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας (International Board Certified Lactation Consultants, IBCLC) Κλινικές δεξιότητες για την πρακτική των Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας (Internatinal Bard Certified Lactatin Cnsultants, IBCLC) Οι Διεθνώς Πιστοποιημένοι Σύμβουλοι Γαλουχίας (IBCLC ) επιδεικνύουν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή του μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα και η εν δυνάμει συμβολή των φαρμακείων.

Προαγωγή του μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα και η εν δυνάμει συμβολή των φαρμακείων. Προαγωγή του μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα και η εν δυνάμει συμβολή των φαρμακείων. Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικής Πρακτικής (Ε.Ε.Φ.Π.) Δίκτυο Δράσης για τη Βρεφική Διατροφή (IBFAN ΕΛΛΑΔΑΣ) ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Συμβουλευτική γνωμοδότηση: αξιολόγηση, διάγνωση και παραπομπή

Συμβουλευτική γνωμοδότηση: αξιολόγηση, διάγνωση και παραπομπή Συμβουλευτική γνωμοδότηση: αξιολόγηση, διάγνωση και παραπομπή Πλαίσιο Το IBLCE έχει λάβει αρκετές ερωτήσεις σχετικά με τη διάγνωση και την εξέλιξη διαφόρων νόσων, μεταξύ άλλων, για την «αγκυλογλωσσία»,

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο Μητρικός Θηλασμός. Η ΡΕΑ και ο Μητρικός Θηλασμός

Τι είναι ο Μητρικός Θηλασμός. Η ΡΕΑ και ο Μητρικός Θηλασμός Η ΡΕΑ και ο Μητρικός Θηλασμός Τι είναι ο Μητρικός Θηλασμός Ο Μητρικός Θηλασμός αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για κάθε νεογνό και μητέρα, είναι η συνέχεια της φυσικής τους σχέσης, που έχει αναπτυχθεί από

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟΤΟΝΙΚΟ ΝΕΟΓΝΟ. Ανδριακοπούλου Χρυσή Στεφανία Ειδικευόμενη παιδιατρικής Νεογνολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Νοσοκομείο

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟΤΟΝΙΚΟ ΝΕΟΓΝΟ. Ανδριακοπούλου Χρυσή Στεφανία Ειδικευόμενη παιδιατρικής Νεογνολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Νοσοκομείο ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟΤΟΝΙΚΟ ΝΕΟΓΝΟ Ανδριακοπούλου Χρυσή Στεφανία Ειδικευόμενη παιδιατρικής Νεογνολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Νοσοκομείο Ορισμοί Μυϊκός τόνος: αντίσταση των μυών σε κάθε παθητική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 5 σελίδες)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 5 σελίδες) (Το γραπτό αποτελείται από 5 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Nα επεξηγήσετε τα πιο κάτω είδη τραπεζικών καρτών, δίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Τμήμα ΒΥ2 Υπεύθυνοι Καθηγητές Λεβέτσιου Αικατερίνη-Τριχά Ελισάβετ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Τμήμα ΒΥ2 Υπεύθυνοι Καθηγητές Λεβέτσιου Αικατερίνη-Τριχά Ελισάβετ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Τμήμα ΒΥ2 Υπεύθυνοι Καθηγητές Λεβέτσιου Αικατερίνη-Τριχά Ελισάβετ Ερευνητική Εργασία: Μαιευτήρια Φιλικά προς τα Βρέφη. Υπογραφή συμβολαίου Γνωριμία των μαθητών μέσα στην ομάδα Σκοπός-Στόχοι-Θέματα

Διαβάστε περισσότερα

All4baby center. Επιθυμία μου είναι να έχω μια καλή συνεργασία με όλο το υπεύθυνο προσωπικό και μια καλή εμπειρία τοκετού.

All4baby center. Επιθυμία μου είναι να έχω μια καλή συνεργασία με όλο το υπεύθυνο προσωπικό και μια καλή εμπειρία τοκετού. Όνομα Πιθανή ημερομηνία τοκετού Όνομα συντρόφου ή συνοδού Όνομα μαιευτήρα γυναικολόγου Όνομα μαίας Σημείωση Το πλάνο τοκετού αποτελεί μία περίληψη των επιθυμιών μου κατά την διάρκεια παραμονής μου στο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΠΙΟΝ ΚΑΘΕ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ - ΔΗΛΩΣΗ

ΕΝΩΠΙΟΝ ΚΑΘΕ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ - ΔΗΛΩΣΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΚΑΘΕ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ - ΔΗΛΩΣΗ Σου Συλλόγου Μαιών ευτών Αθηνών (ΣΕΜΜΑ), Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), με έδρα στην Αθήνα, περιφέρειας Αττικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρημένης) σύμβασης για την προστασία της μητρότητας,»

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρημένης) σύμβασης για την προστασία της μητρότητας,» ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρημένης) σύμβασης για την προστασία της μητρότητας,» Η γενική Συνδιάσκεψη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που συγκλήθηκε στη Γενεύη από το Διοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη, σχεδιασμός και υλοποίηση δράσεων περιγεννητικής ψυχικής υγείας

Μελέτη, σχεδιασμός και υλοποίηση δράσεων περιγεννητικής ψυχικής υγείας Μελέτη, σχεδιασμός και υλοποίηση δράσεων περιγεννητικής ψυχικής υγείας Βασίλης Δάγλας Διευθυντής ΑμΚΕ ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ 5 η Ημερίδα «Βήματα Ασθενών» Ινστιτούτο Παστέρ Ποια είναι η Φαιναρέτη Η Αστική μη Κερδοσκοπική

Διαβάστε περισσότερα

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος.

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Αντιγόνη Συμεωνίδου Ψυχολόγος MA, PgD Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος, υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Ψυχικές κ συναισθηματικές ανάγκες Επαφή Σύνδεση Αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ-ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΙΛΕΝΑ ΡΟΥΖΚΟΒΑ 2014. ΞΑΝΘΗ (ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΕΛΙΣΩ) από 22/10/2014 4 μ.μ. έως 26/10/2014 3 μ.μ.

ΣΥΝΕΔΡΙΟ-ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΙΛΕΝΑ ΡΟΥΖΚΟΒΑ 2014. ΞΑΝΘΗ (ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΕΛΙΣΩ) από 22/10/2014 4 μ.μ. έως 26/10/2014 3 μ.μ. ΣΥΝΕΔΡΙΟ-ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΙΛΕΝΑ ΡΟΥΖΚΟΒΑ 2014 ΞΑΝΘΗ (ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΕΛΙΣΩ) από 22/10/2014 4 μ.μ. έως 26/10/2014 3 μ.μ. Μετεκπαιδευτικό σεμινάριο μητρικού θηλασμού: Θα χορηγηθούν 39,5 διεθνή μόρια

Διαβάστε περισσότερα

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης διαβήτης και οι προβλέψεις για το μέλλον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ. Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ. Τμήμα Νοσηλευτικής

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ. Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ. Τμήμα Νοσηλευτικής ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ Τμήμα Νοσηλευτικής ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Το παιδί από τη γέννησή του μέχρι την ηλικία των 19 έως 20 ετών παρουσιάζει μία αύξηση του βάρους αλλά και του ύψους. Αν

Διαβάστε περισσότερα

Ζώντας με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση

Ζώντας με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση H Πνευμονική Υπέρταση Ελλάδας ευχαριστεί την PH EUROPE για την συνδρομή της στην δημιουργία αυτού του εργαλείου Ζώντας με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση Πνευμονική Υπέρταση Ελλάδας - HPH Δερβενακίων 11β

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Το άσθμα είναι ένα από τις πιο συχνές νόσους που περιπλέκει την εγκυμοσύνη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως περίπου 8-10% των εγκύων έχουν άσθμα και μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΑΥΛΑΚΩΣΗ Αυλάκωση ονομάζεται η διαίρεση του ζυγωτού Η πρώτη μιτωτική διαίρεση σε 2 κύτταρα γίνεται 30 ώρες μετά τη γονιμοποίηση Ακολουθούν πολλές μιτωτικές διαιρέσεις και 5 7 μέρες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΙΔΗΣ. Δίνουμε προτεραιότητα σε εσάς, στις ανάγκες σας αλλά, κυρίως, στις επιθυμίες σας!

ΙΑΤΡΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΙΔΗΣ. Δίνουμε προτεραιότητα σε εσάς, στις ανάγκες σας αλλά, κυρίως, στις επιθυμίες σας! ΙΑΤΡΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΙΔΗΣ Δίνουμε προτεραιότητα σε εσάς, στις ανάγκες σας αλλά, κυρίως, στις επιθυμίες σας! ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ Το κέντρο γυναικολογίας και αναπαραγωγής Fertility

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Δασκαλάκης. Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΕΚΠΑ Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Περιγεννητικής Ιατρικής

Γεώργιος Δασκαλάκης. Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΕΚΠΑ Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Περιγεννητικής Ιατρικής Γεώργιος Δασκαλάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΕΚΠΑ Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Περιγεννητικής Ιατρικής ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Η Ελληνική Εταιρεία Περιγεννητικής Ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα 23 Μαρτίου 2012 ΘΕΜΑ: Μητρικός Θηλασμός

Ημερίδα 23 Μαρτίου 2012 ΘΕΜΑ: Μητρικός Θηλασμός Ημερίδα 23 Μαρτίου 2012 ΘΕΜΑ: Μητρικός Θηλασμός Συνεδριακό Κέντρο «Ν. Λούρος» ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Από συναισθηματική άποψη, το ιδανικό μέρος για να έρχεται στον κόσμο ένα μωρό ώστε η μητέρα του να νιώθει ήρεμα,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 5: Έκτρωση: Μορφές, μέθοδοι, συνέπειες Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικές δεξιότητες για την πρακτική των Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας (International Board Certified Lactation Consultants, IBCLC)

Κλινικές δεξιότητες για την πρακτική των Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας (International Board Certified Lactation Consultants, IBCLC) Κλινικές δεξιότητες για την πρακτική των Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας (International Board Certified Lactation Consultants, IBCLC) Οι Διεθνώς Πιστοποιημένοι Σύμβουλοι Γαλουχίας (IBCLC ) επιδεικνύουν

Διαβάστε περισσότερα

"Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα"

Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα "Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα" Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Ιατρικό Σύλλογο και το Σύνδεσμο Νοσηλευτών η κατ οίκον

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ Προγεννητική ανάπτυξη Πολλά στοιχεία της ανάπτυξης, άρα και της προγεννητικής ανάπτυξης, καθορίζονται από περίπλοκες γενετικές οδηγίες. Όμως και

Διαβάστε περισσότερα

Επιλόχειος κατάθλιψη

Επιλόχειος κατάθλιψη ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Επιλόχειος κατάθλιψη «Γιατί νιώθω έτσι; Τι μου συμβαίνει;» Είναι η σκέψη που, πολύ συχνά, βασανίζει τη νέα μαμά, η οποία λίγες μέρες μετά τη γέννηση του μωρού της αρχίζει να έχει κακή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΑΘΗΝΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2014 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ & ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Σελίδα1 Η ΑΝΑΓΚΗ Η αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠANEΠIΣTHMIO IΩANNINΩN - IATPIKH ΣXOΛH TOMEAΣ YΓEIAΣ TOY ΠAIΔIOY T.Θ. 1186, 451 10 IΩANNINA, - Tηλ. 2651-007544 - Fax: 2651-007032 Ηλ. ταχυδροµείο: paediatr@cc.uoi.gr - Ιστός: http://users.uoi.gr/paediatr

Διαβάστε περισσότερα

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την προεκλαµψία

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την προεκλαµψία Τι πρέπει να γνωρίζετε για την προεκλαµψία Η προεκλαµψία είναι πολύ πιο συνήθης από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Στην πραγµατικότητα είναι η συνηθέστερη σοβαρή επιπλοκή της κύησης. Η προεκλαµψία

Διαβάστε περισσότερα

Προγεννητικός Έλεγχος - Μαιευτικό Υπερηχογράφημα

Προγεννητικός Έλεγχος - Μαιευτικό Υπερηχογράφημα Προγεννητικός Έλεγχος - Μαιευτικό Υπερηχογράφημα upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400','320','7. 0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf',

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Αντωνίου Χαρά Διευθύντρια Β Χειρουργικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Χανίων ΣΕ ΤΙ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΜΕ??? Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του μαστού? Ποια αίτια τον προκαλούν?

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Πώς πρέπει να υπολογίζω τον κύκλο και την ωορρηξία μου; Ο κύκλος μιας γυναίκας μετριέται από την πρώτη μέρα της περιόδου της μέχρι την

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο!

Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο! Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο! Η αλματώδης αύξηση της συχνότητας του Σακχαρώδη Διαβήτη δημιούργησε την ανάγκη ίδρυσης οργανωμένων Κέντρων, τα οποία διαθέτουν όλα τα σύγχρονα

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα

Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα Μιχαήλ Σύνδος Μαιευτήρας Γυναικολόγος Διευθυντής ΕΣΥ Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Νοσοκοµείο Αλεξάνδρα Εισαγωγή Καισαρική τοµή είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία-Αδαµαντία Μαλλιαρού Επιµελήτρια, Α Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ

Μαρία-Αδαµαντία Μαλλιαρού Επιµελήτρια, Α Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ Μαρία-Αδαµαντία Μαλλιαρού Επιµελήτρια, Α Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ Στην Ελλάδα τα ποσοστά αποκλειστικού θηλασµού κατά το πρώτο εξάµηνο της

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΛ: 2310892819

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΜΑ, ΘΑ ΜΕ ΘΗΛΑΣΕΙΣ;

ΜΑΜΑ, ΘΑ ΜΕ ΘΗΛΑΣΕΙΣ; ΜΑΜΑ, ΘΑ ΜΕ ΘΗΛΑΣΕΙΣ; Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται από τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και από τις διεθνείς συμβάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής 1 Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής Υπάρχει ένα δεδομένο στη σύγχρονη ιατρική που λειτουργεί όπως λειτουργούσε στην

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΑΜΕΣΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΠΑΝΑΦΟ- ΡΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία.

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Οικογενειακή Αγωγή Ι Σχολική Χρονιά: 2007 2008 Καθηγήτρια Οικιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 1, Ποια από τις προτάσεις αυτές είναι σωστή; α, Τα εμβόλια χορηγούνται στους ξένους με βάση τις οδηγίες WHO. β, Οι δόσεις εμβολίου συμπεριλαμβάνουν το πνευμονιοκοκκικό και

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008

Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ - ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008 Ο καρκίνος του µαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες. Οι Ελληνίδες φαίνεται να ανησυχούν αρκετά για το ενδεχόµενο να νοσήσουν οι ίδιες, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΟΣ Θ.

ΣΤΕΦΟΣ Θ. Επηρεάζει την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης Επηρεάζει τη μακροχρόνια διατήρηση των προσληφθέντων κιλών κατά τη διάρκεια της κύησης (5-9μήνες) Επηρεάζει την εμφάνιση παχυσαρκίας σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Χρωµοσωµικές Αλλαγές. Πληροφορίες για Ασθενείς και Οικογένειες

Χρωµοσωµικές Αλλαγές. Πληροφορίες για Ασθενείς και Οικογένειες 12 Orphanet Ιστοσελίδα ελεύθερης πρόσβασης που παρέχει πληροφορίες για τις σπάνιες παθήσεις, τα κλινικά πειράµατα, τα φάρµακα και συνδέσµους για οµάδες υποστήριξης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ιστοσελίδα: www.orpha.net

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Q&A Από την Κατερίνα Βορβή

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Q&A Από την Κατερίνα Βορβή ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Q&A Από την Κατερίνα Βορβή ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ του Βασίλειου Μπαγιώκου, μαιευτήρα-χειρουργού γυναικολόγου, DFSRH, συνεργάτη του Μαιευτηρίου Ιασώ, Διπλωματούχου της Εταιρίας Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015

Δελτίο Τύπου. ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015 Δελτίο Τύπου ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015 Τρίτη Ευρωπαϊκή Έκθεση για την Περιγεννητική Υγεία που δημοσιεύθηκε από το έργο Euro

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. Μαλτέζος Ιωάννης

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. Μαλτέζος Ιωάννης ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Μαλτέζος Ιωάννης Κληρονομικότητα Το σώμα μας αποτελείται από εκατομμύρια κύτταρα εκ των οποίων τα περισσότερα εξ αυτών

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια μεταβολική διαταραχή και αποτελεί ένα από τα συχνότερα χρόνια νοσήματα και μια από τις σημαντικότερες αιτίες πρόωρης

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση 1. 2. 3. 4. 5. Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση του καθενός μειώνει την ένταση του άγχους

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ Επιστημονική υπεύθυνη: Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου Καισαριανή, 2018 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Κέντρο Υγείας του Παιδιού Καισαριανής 2. Η ιδέα για τη δημιουργία 3. Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση Γλωσσάρι Η ομάδα MATURE διαθέτει σημαντική εμπειρία στη διαχείριση και υλοποίηση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και γνωρίζει ότι τα ζητήματα επικοινωνίας ενδέχεται να προκαλέσουν σύγχυση. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδιά Γονείς Παππούδες» Παπαγεωργίου Γιώτα Ψυχολόγος Μέλος του Γραφείου Γυναικείων Θεμάτων κ Οικογένειας της Ι. Μ. Μεσσηνίας

«Παιδιά Γονείς Παππούδες» Παπαγεωργίου Γιώτα Ψυχολόγος Μέλος του Γραφείου Γυναικείων Θεμάτων κ Οικογένειας της Ι. Μ. Μεσσηνίας «Παιδιά Γονείς Παππούδες» Παπαγεωργίου Γιώτα Ψυχολόγος Μέλος του Γραφείου Γυναικείων Θεμάτων κ Οικογένειας της Ι. Μ. Μεσσηνίας Οι παππούδες κ οι γιαγιάδες ανά τον κόσμο Κοινό εύρημα ότι όλοι επιθυμούν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ Ως ινιακή πλαγιοκεφαλία χαρακτηρίζεται η ασυμμετρία και αποπλάτυνση του οπισθίου τμήματος της κεφαλής (βρεγματοϊνιακή χώρα) (όπως αναφέρεται και στο κεφάλαιο των κρανιοσυνοστεώσεων). Ο προσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ Η παχυσαρκία αποτελεί μία ασθένεια η οποία τείνει να εκλάβει διαστάσεις επιδημίας ή κοινωνικής μάστιγας τις τελευταίες δεκαετίες. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΘΗΝΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2014 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ & ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, PROLEPSIS Η ΑΝΑΓΚΗ Η οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ)

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) ΦυΛΛΑΔιΟ ενημερωσησ ΑσθενΟυσ Το παρόν φυλλάδιο απευθύνεται σε κορίτσια ή γυναίκες που λαμβάνουν οποιοδήποτε φάρμακο περιέχει βαλπροϊκό Περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα