پژوهشهايحسابداريماليوحسابرسي سال 1 /شماره 62 /تابستان 7931

Transcript

1 پژوهشهايحسابداريماليوحسابرسي سال 1 /شماره 62 /تابستان 7931 صفحه 701 تا 771 سهام صاحبان حقوق هزينه و محصول رقابتي توان 1231/31/23 دریافت: تاریخ 1231/32/21 پذیرش: تاریخ 1 بنیمهد بهمن 2 نژاد یعقوب احمد 3 وحیدیکیا الهام چكیده این میدهند. ارتقاء را خود محصوالت رقابت توان رقابت بازار در ماندن باقی برای تجاری واحدهای هدف رو این از شود. سهام صاحبان حقوق هزینه جمله از مالی تامین هزینه کاهش موجب تواند می موضوع مورد های داده است. سهام صاحبان حقوق هزینه و محصول رقابتی توان بین رابطه مطالعه پژوهش این تحقیق روش است. تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکت 123 از مرکب ای نمونه شامل استفاده بر متغیره چند رگرسیون الگوی از فرضیه آزمون و دادهها تحلیل و تجزیه برای و بوده همبستگی نوع از حقوق هزینه و رقابتی توان میدهد نشان تحقیق این نتایج است. شده استفاده مقطعی های داده مبنای می یکدیگر با معکوس و دار معنی رابطه دارای سهام صاحبان بیان به باشند. رقابتی توان افزایش دیگربا اندازه و مثبت دار معنی رابطه دارای بدهی نسبت همچنین مییابد. کاهش سهام صاحبان حقوق هزینه باشد. می سهام صاحبان حقوق هزینه با معکوس دار معنی رابطه دارای شرکت مالی. های صورت اطالعات کنندگان استفاده سهام صاحبان حقوق هزینه رقابتی توان کلیدی: واژههای 701 مكاتبات. مسئول و اصلی نویسنده ایران البرز اسالمی آزاد دانشگاه کرج واحد حسابداری آموزشی گروه استادیار 1- b_banimahd@yahoo.com ایران. تهران اسالمی آزاد دانشگاه مرکزی تهران واحد حسابداری آموزشی گروه دانشیار 2- ایران. تهران اسالمی آزاد دانشگاه مرکزی تهران واحد حسابداری ارشد کارشناس 3-

2 701 توانرقابتيمحصولوهزينهحقوقصاحبانسهام 1- مقدمه با توجه به رشد روز افزون تجارت بین الملل در جهان و جهانی شدن اقتصاد در چند دهه اخیر الزم است برای حفظ فضای رقابتی و ارتقا رقابت پذیری صنایع داخلی در عرصه بین المللی مزایا و معایب صنایع داخلی شناسایی گردند. از این طریق می توان با اتخاذ سیاست های صحیح اقتصادی برای افزایش رقابت پذیری صنایع داخلی در سطح جهانی گام برداشت. از سوی دیگرتحوالت دنیای امروز با توجه به تقسیم بندی بازارها تنوع محصوالت و فناوری های متفاوت برخی از تئوری ها به ویژه آنهایی که مبتنی بر فروش در رقابت کامل می باشند جهت توضیح دالیل موفقیت شرکت ها در تجارت و کسب بهرهوری بیشتر به منظور حصول به توسعه اقتصادی کشور کارا به نظر نمی رسد.از این رورقابت پذیری را میتوان توانایی افزایش سهم بازار سود دهی رشد ارزش افزوده و ماندن در صحنه رقابت عادالنه برای یک دوره طوالنی معرفی کرد. رقابتپذیری در اثر ترکیبی از دارایی ها و فرایندها به وجود می آید. دارایی ها با به صورت موهبتی است )مانند منابع طبیعی( یا ساخته شده توسط انسان )مانند زیر ساختها( و فرایندها که داراییها را به منافع اقتصادی حاصل از فروش به مشتریان تبدیل می کنند.در بررسی رقابت پذیری می توان از زاویه دیگری نیز به مسئله نگریست و آن منابع ایجاد رقابت پذیری است. منابع ایجاد رقابت پذیری را می توان در سه دسته فناوری سازمان و نیروی انسانی تقسیم کرد. مزیت رقابتی حاصل از نیروی انسانی دوام و پایداری بیشتری نسبت به سایر مزیت های رقابتی دارند و مدت زمان بیشتری الزم است تا رقبا بتوانند این مزیت های رقابتی را تقلید کنند. به نظر اسمیت و 1 همکاران )3332( یکی از عوامل تاثیر گذار بر توان رقابتی شاخص های هزینه سرمایه از جمله هزینه بدهی و هزینه حقوق صاحبان سهام می باشد. 3 سرکار )3312( نیز نشان داد که هر چه توان شرکت در بازار رقابت افرایش یابد در آن صورت این موضوع بر تصمیمات مربوط به ساختار سرمایه از جمله هزینه سرمایه تاثیر گذار است( P.1.(Sarkar,,2013 هزینه بدهی ناشی از استقراضبه عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده در تعیین ریسک اطالعاتی اعتبار دهندگان و ریسک عدم پرداخت تعهدات نقش اصلی و اساسی در تصمیم گیری سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان ایفا می کند. نقش هزینه بدهی در این گونه تصمیمات تا حدی است که به عنوان معیار اصلی تصمیم گیری در خصوص تصمیمات اعتبار سنجی به حساب می آید)احمدپور وکاشانی 1222 (. از سوی دیگر هزینه حقوق صاحبان سهام یکی از مفاهیم اساسی در حوزه ادبیات مالی می باشد که در تصمیمات تامین مالی و سرمایه گذاری نقش اساسی بازی می کند. مدیریت شرکت در راستای تعیین منابع مالی مناسب باید هزینه حقوق صاحبان سهام را حائز اهمیت قرار دهد)نیکو مرام و امینی 1233 (.از آنجا که هزینه حقوق صاحبان سهام مبتنی بر نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذاران است و با میزان ریسک پذیرفته شده توسط آنها مرتبط است)همان منبع( و همچنین از آنجا که بخش عمده ای از هزینه های غیر عملیاتی تحمیل شده بر شرکت را هزینههای تامین مالی تشکیل می دهند و تبدیل سود عملیاتی به زیان ناشی از پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ تابستان 1331

3 703 بهمنبنيمهد احمديعقوبنژادوالهاموحیديکیا هزینه بین رابطه بررسی بنابراین باشد می ها هزینه از نوع این تحمیل از ناشی شرکت مستمر های فعالیت است. اهمیت دارای ها شرکت رقابتی توان بر سرمایه های را انگیزه این سهام صاحبان حقوق هزینه و رقابتی توان میان رابطه درباره کافی های پژوهش فقدان حقوق هزینه بر رقابتی توان تاثیر پژوهش اولین عنوان به تا آورد وجود به حاضر مقاله نویسندگان در که است آن مقاله این هدف دهند. قرار مطالعه مورد بورس در شده پذیرفته شرکتهای در را سهام صاحبان این دوم هدف خیر یا دارد سهام صاحبان حقوق با ای رابطه رقابتی توان افزایش آیا دهد نشان نخست انتظار نماید. آگاه موضوع این از را گذاران سرمایه مالیو گران تحلیل اعتباردهندگان تا است آن نیز پژوهش باشد. داشته زیر شرح به علمی افزوده ارزش و دستاورد بتواند پژوهش این نتایج تا است آن بر سرمایه هزینه درباره قبلی تحقیقات نظری مبانی بسط موجب تواند می مقاله این نتایج که این اول شرکت سرمایه هزینه کاهش موجب رقابتی توان آیا که داد خواهد نشان پژوهش شواهد که این دوم گردد. اختیار در را سودمندی اطالعات تواند می علمی دستاورد یک عنوان به موضوع این خیر یا شد خواهد نتایج که این سوم دهد. قرار مالی گران تحلیل و اعتباردهندگان چنین هم و بالفعل و بالقوه گذاران سرمایه سرمایه هزینه به مربوط تحقیقات در جدید های پژوهش انجام برای جدیدی های ایده تواند می پژوهش تحقیق شناسی روش پژوهش پیشینه و نظری مبانی بیان شامل تحقیق ساختار ادامه در نماید. پیشنهاد باشد. می پژوهش نتایج و ها فرضیه آزمون پژوهش نظری مبانی 2- متون سهام در نمود. جستجو استراتژیک مثلث در توان می را رقابتی توان و سهام صاحبان حقوق هزینه بین رابطه استوار محصول تمامشده بهای و کیفیت زمان ب عد سه برروی رقابتی امتیازات مدیریت حسابداری که هستند محصولی دنبال آنها دارند. محصول از مختلفی انتظارات مشتریان مثلث این اساس است.بر محصوالت سایر با مقایسه در نیز کمتری بهای و گردد تحویل زمان ترین کوتاه در باشد. داشته باال کیفیتی سایرتولیدکنندگان با رقابت و مشتریان نگهداشتن راضی برای تجاری واحد یک دیگر عبارت به باشد. داشته که آن برای تجاری نمایند.واحدهای رقابت زمان و هزینه کیفیت ب عد سه روی همزمان بهصورت باید ابتدا منظور این برای دهند. افزایش را خود رقابتی توان باید نمایند برآورده را مشتریان نظر مورد انتظارات صاحبان حقوق هزینه و رقابتی توان میان رابطه از شمایی 1 شکل یابد. کاهش محصول شده تمام بهای باید شود. می رقابتی توان افزایش موجب شده تمام بهای در کاهش شکل این مطابق میدهد. رانشان هزینه موضوع این گردد. می نقد وجه ورودی جریان و فروش افزایش موجب خود رقابتی توان در افزایش مالی تامین های هزینه در کاهش دهد. می کاهش را سهام صاحبان حقوق هزینه جمله از مالی تامین خواهد سرمایه هزینه کاهش باعث خود نوبه به نیز سودآوری داشت. خواهد دنبال به را سودآوری در افزایش رضایت میان که دهد می نشان بازاریابی تحقیقات چنین هم.(Scott and Pascoe,.P,1984 شد( 217 از حاصل نتایج دارد. وجود داری معنی رابطه سهام صاحبان حقوق هزینه و محصول برند ارزش و مشتریان حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1331 تابستان / 22 شماره

4 770 توانرقابتيمحصولوهزينهحقوقصاحبانسهام مطالعات بازاریابی بیانگر آن است که افزایش رضایت مشتریان موجب کاهش ریسک سیستماتیک شرکت می شود و این خودکاهش هزینه حقوق صاحبان سرمایه را به دنبال خواهد داشت Ficher, ( Himme and.2013,p.1).p.1) 2 سرکار )3312( نیز نشان داد که هر چه توان شرکت در بازار رقابت افرایش یابد در آن صورت این موضوع بر تصمیمات مربوط به ساختار سرمایه از جمله هزینه سرمایه تاثیر گذار است,2013 (Sarkar, کاهش در بهای تمام شده افزایش در توان رقابتی کاهش هزینه تامین مالی افزایش سودآوری شكل 1: رابطه بین توان رقابتی و هزینه حقوق صاحبان سهام منبع :یافته های پژوهشگر 3- پیشینه تحقیق 1 داتا و همکاران )3311( نشان دادند که تحلیل گران مالی برای پیش بینی سودآوری آتی واحدهای تجاری به توان رقابتی شرکت اهمیت خاصیمی دهند. آن ها نشان دادند در شرکتهایی که توان رقابتی باال 5 است نوسان قیمت و سودآوری نیز کمتر است.پیرس )3313( دریافت که توان رقابتی شرکت با نقد شوندگی سهام رابطه ای مستقیم دارد. او نشان داد هر چه توان رقابتی شرکت بیشتر باشد نوسانات بازده سهام کمتر و پایداری جریان نقدی شرکت بیشتر است. 6 گانی و همکاران )3311( رابطه بین توان رقابتی و شیوه های تامین مالی را در چین مورد مطالعه قرار دادند. آن ها دریافتند که رابطه بین توان رقابتی و شیوه های تامین مالی رابطه ای معنی دار وجود دارد. هم چنین نتایج پژوهش آن ها بیانگر آن بود که تامین مالی 7 تحت تاثیر نوع صنعت اندازه شرکت و موقعیت های رشد است. اسمیت و همکاران )3332( در نیوزلند نشان دادند که رابطه مستقیمی میان هزینه بدهی و سهم بازار در شرکتهای نیوزلندی وجود دارد. در 2 پژوهش دیگر نیز لوویسوت )3332( وجود رابطه مستقیم میان هزینه بدهی و قدرت بازار را در کشورهای آسیای شرقی تایید نمود. هوگس و همکاران 3 )3333( در پژوهشی رابطه بین مفهوم هزینه حقوق صاحبان سهام و بازده مورد انتظار را بررسی کردند.آنها نشان دادند که مفهوم هزینه حقوق صاحبان سهام با بازده مورد انتظار تفاوت داشته و بطور متوسط بین بازده مورد انتظار و جریان وجوه نقد رشد جریان وجوه نقد و اهرم مالی پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ تابستان 1331

5 777 بهمنبنيمهد احمديعقوبنژادوالهاموحیديکیا ریسک صرف میزان و سهام صاحبان حقوق هزینه بین رابطه وجود از حاکی نتایج دارد. وجود همبستگی محیط خصوصیات و آتی بازده بینی پیش ریسک و مالی سرمایه رشد اهرم هزینه بین رابطه بازار بود.واالتا شرکتها اطالعاتی 13 که داد نشان او نمود. بررسی را بدهی هزینه و رقابتی توان رابطه )3313( بدهی هزینه که هایی شرکت دارد. وجود مثبت و مستقیم ای رابطه رقابتی توان و بدهی هزینه میان های شرکت در که داد نشان او چنین هم است. ها شرکت بقیه از باالتر ها آن رقابتی توان دارند بیشتری و بدهی هزینه بین رابطه نیست خوردار بر باالیی شوندگی نقد از ها آن سهام که هایی شرکت و کوچک همکاران و هوآنگ است. ها شرکت بقیه از بیشتر رقابتی توان 11 بر محصول بازار رقابتی توان اثر )3312( تعداد به اعتباری ریسک و رقابتی توان که دادند آنهانشان دادند. قرار مطالعه مورد را اعتباری ریسک اندازه از تابعی اعتباری ریسک که دریافتند چنین هم ها آن است. وابسته صنعت هر در فعال شرکتهای 13 های هزینه تحمیل موجب رقابتی مزیت فقدان داد نشان )3312( لی است. شرکت رقابتی توان و شرکت دهند. افزایش را خود رقابتی توان بدهی های هزینه کاهش برای باید شرکتها او عقیده به شود. می بدهی وابسته سرمایه ساختار و صنعت ساختار بازار در شرکت وضعیت به خود نیز رقابتی توان بهبود او نظر به 12 با مقایسه در دارند فعالیت متمرکز صنایع در که شرکتهایی دریافتند )3335( فیلیپس و مکی است. رفتار )3335( دارند.ژانگ خود سرمایه ساختار در بیشتری بدهی رقابتیهزینه صنایع در فعال شرکتهای سهام طریق از مالی تامین که دادند نشان ها آن دادند. قرار مطالعه مورد را سرمایه ساختار و شرکتها رقابتی به سهامداران فشار و انتظار از ناشی را موضوع این ها آن داد. مستقیم ای رابطه شرکتها رقابتی توان با بازار در رقابت بهبود برای است محرکی که دانند می ها آن انتظار مورد سود به دستیابی برای مدیران شود. می محصول بررسی این اند.در نموده بررسی پتروشیمی صنایع ملی شرکت رقابتی توان )1227( زاده اصغر و صفری سه با مدلی آنها نماید. ارایه بنگاه رقابتی توان یا پذیری رقابت گیری اندازه برای مدلی تا داشتند قصد ها آن توان گیری اندازه برای نوآوری و خالقیت توان و بازار در بنگاه موقعیت سازمان ورودی منابع اصلی جزء به ایران پتروشیمی صنایع شرکت رقابتی توان که شد مشخص مدل تایید از پس نمودند. ارائه بنگاه رقابتی توان خود تحقیق در حقی) 1225 ( است.عبدالهی منابع به وابسته چیز هر از بیش موردی مطالعه یک عنوان است. داده قرار بررسی مورد را تبریز پتروشیمی مجتمع بر تأکید پتروشیمی با صنعت نسبی مزیت و رقابتی شده محاسبه واحد هزینه نسبت شاخص طریق از تبریز پتروشیمی مجتمع برای رقابتی توان های شاخص احتساب بدون تبریز پتروشیمی مجتمع محصوالت متوسط طور به که دهند می نشان محاسبات این اند مزیت به مربوط شاخص لیکن دارد. را خارجی و داخلی بازارهای در رقابت توان سرمایه فرصت هزینه بولو) 1222 ( و هستند.ثقفی نسبی مزیت عدم دارای نظر مورد مجتمع محصوالت که دهد می نشان نسبی تنها که رسیدند نتیجه این به و کرده بررسی را سود ویژگیهای و سهام صاحبان حقوق هزینه بین رابطه به فراهانی) 1223 ( و مهد است.بنی سهام صاحبان حقوق هزینه با منفی رابطه دارای سود پایداری ویژگی حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1331 تابستان / 22 شماره

6 776 توانرقابتيمحصولوهزينهحقوقصاحبانسهام بررسی تاثیر ساختار سرمایه بر توان رقابتی شرکت پرداخته و به این نتیجه رسیدند که ساختار سرمایه بر توان رقابتی شرکت ها تاثیر گذار است. 4- روش شناسی تحقیق پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کمی در محیط بازار سرمایه و جزء تحقیقات توصیفی حسابداری بشمار می رود. به عالوه با توجه به این که از اطالعات تاریخی در آزمون فرضیات آن استفاده شده از نظر بعد زمانی گذشته نگر و در گروه تحقیقات شبه آزمایشی طبقه بندی می گردد. همچنین از آنجا که هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر توان رقابتی محصول بر هزینه حقوق صاحبان سهام است با در نظر گرفتن ماهیت و روشی که در این مطالعه استفاده می شود نوعی تحقیق توصیفی _ همبستگی به شمار می رود.به عبارت دیگر نوشته پیش روبه لحاظ معرفت شناسی از نوع تجربه گرا سیستم استدالل آن استقرایی و به لحاظ نوع مطالعه میدانی _ کتابخانه ای می باشد.مقاله حاضر به لحاظ تحلیل آماری از تکنیک رگرسیون های ترکیبی و در برخی موارد رگرسیون مقطعی استفاده نموده است بنابر این از جمله تحقیقات علی نیز محسوب می شود متغیرهای تحقیق است: )1( در این تحقیق متغیر هزینه مورد انتظارحقوق صاحبان سهام بعنوان متغیر وابسته و توان رقابتی به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است. هم چنین نسبت جریان نقدی عملیاتی نسبت درایی ثابت نسبت بدهی اندازه شرکت شرکتبعنوان متغیرهای کنترلهستند.از این رو مدل تحقیق به شرح رابطه )1( CE t = β 0 + β 1 CP t + β 2 SIZE t + β 3 LEV t + β 4 PPE t + β 5 CFO t +λ چگونگی اندازه گیری متغیرها به شرح زیر است: CE = هزینه حقوق صاحبان سهام بر اساس مدل استون )3331, Easton )به صورت رابطه )3( است. CE t = ) 3( = هزینه مورد انتظارحقوق صاحبان سهام CE t 1+t =EPS سود سهام در سال آینده = t EPS سود سهام در سال جاری P= t قیمت سهام در پایان تیر ماه سال جاری الزم به توضیح است در صورتی که سود هر سهم در سال بعد کمتر از سال جاری باشد زیر رادیکال منفی می شود. داده هایی که این شرط را داشته اند از مشاهدات تحقیق حذف شده اند. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ تابستان 1331

7 779 بهمنبنيمهد احمديعقوبنژادوالهاموحیديکیا سال. هر در شرکت هر فروش به ناخالص سود نسبت از است عبارت : شرکت( CP ) رقابتی توان شرکت( SIZE ) اندازه بدهی( LEV ) نسبت سال. سال. سال. هر در شرکت هر های دارایی جمع طبیعی لگاریتم از است عبارت : هر در شرکت هر ها دارایی جمع بر تقسیم بلندمدت های بدهی جمع از است عبارت :. سال هر در شرکت هر ها دارایی جمع به ثابت دارایی جمع از است عبارت ثابت( PPE ): دارایی نسبت هر در شرکت هر ها دارایی جمع به عملیاتی نقد جریان نسبت از است عبارت : عملیاتی( CFO ) نقد جریان همکاران و چو تحقیقات جمله از مختلف تحقیقات در فروش به ناخالص سود نسبت که است توضیح به الزم همکاران و داتا چنین هم ) 3311 (و همکاران و لونتیس و )3312( لی و هوآنگ تحقیق, )3311( است. شده استفاده رقابتی توان شاخص عنوان به )3311( همکاران تحقیق فرضیه 4-2- حقوق هزینه کاهش موجب رقابت در افزایش شد گفته آن اساس بر که پژوهش نظری مبانی به توجه با به تحقیق فرضیه.(Sarkar,,2013 (1.P )و Himme and Ficher, داشت( 2013,P.1 خواهد سرمایه صاحبان میشود: تدوین زیر شرح - دارد. وجود معناداری رابطه سهام صاحبان حقوق هزینه و محصول رقابتی توان میان آماری نمونه و جامعه 4-3- طی تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای تحقیق این در بررسی مورد آماری جامعه 123 تعداد فوق آماری جامعه میان از. باشد می مشاهده 733 آنها تعداد که 1233 الی 1223 سالهای. گردید انتخاب مختلف صنایع از ساده تصادفی روش به شرکت شوند: می استخراج زیر صورت به تحقیق های نمونه دوره تغییر دوره طول در و باشند ماه اسفند پایان آنها دوره پایان که شوند می انتخاب هایی شرکت 1( باشند. نداشته مالی باشد. نداشته مدت طوالنی معامله توقف تحقیق دوره در که هایی شرکت 3( باشد. دسترس در تحقیق دوره سالهای همه در آنها اطالعات که هایی شرکت 2( نباشند. بانکداری صنعت یا و گذاری سرمایه گروه در که هایی شرکت 1( نباشد. جاری سال از کمتر بعد سال در سهم هر سود که شرکتهایی 5( حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1331 تابستان / 22 شماره

8 771 توانرقابتيمحصولوهزينهحقوقصاحبانسهام 5- یافته های پژوهش 5-1- آماره های توصیفی تحقیق شود. در این بخش و قبل از انجام آزمون فرضیه آماره های توصیفی تحقیق به شرح جدول شماره 1 ارائه می شرح میانگین میانه انحراف معیار حداقل حداکثر هزینه حقوق صاحبان سهام 3/23123 جدول شماره 1: آماره های توصیفی تحقیق نسبت سود ناخالص به فروش 3/ جریان نقد عملیاتی به دارایی 3/ نسبت بدهی بلند مدت به دارایی 3/ نسبت دارایی ثابت به جمع دارایی 3/ جمع دارایی ها )میلیون ریال ) / / / / / /3216 3/3327 3/333 3/ / / /2266 3/7316 3/ / /1331 1/3135 3/ / /3366 1/2331 منبع: یافته های پژوهشگر نتایج آمار توصیفی نشان می دهد که میانگین هزینه حقوق صاحبان سهام برابر 23 درصد و نسبت سود ناخالص به فروش نیز در حدود 32 درصد است. هم چنین نسبت جریان نقدی عملیاتی برابر 12 درصد و نسبت بدهی بلند مدت و نسبت دارایی ثابت نیز به ترتیب 2/2 درصد و 27 است. تفاوت اندک میان میانه و میانگین داده های مذکور بیانگر آن است که داده ها به توزیع نرمال نزدیک است آزمون های مربوط به پیش فرضیات رگرسیون قبل از آزمون فرضیه آزمون نرمال بودن متغیر وابسته و مقادیر باقی مانده تحقیق با استفاده از آزمون گولموگروف-اسمیرنوف بررسی شده است. نتایج این بررسی در جدول شماره 3 آورده شده است. نتایج بیانگر آن است که متغیر وابسته و مقادیر باقی مانده هر دو از توزیع نرمال برخوردار هستند. زیرا سطح معنی داری آن ها بیشتر از 5 درصد است. هم چنین آزمون خود همبستگی میان متغیرهای مستقل از طریق آزمون عامل تورم واریانس انجام شده است. نتایج این آزمون نیز در جدول شماره 2 گزارش شده است. از آنجاییکه مقدار این آماره برای همه متغیرهای مستقل کمتر از عدد 5 است لذا خودهمبستگی میان متغیرهای مستقل تحقیق وجود ندارد. آزمون عدم وجود خود همبستگی میان مقادیر باقی مانده نیز از طریق آزمون دوربین واتسن انجام شده است. نتایج این آزمون در جدول شماره 2 آورده شده است. مقدار پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ تابستان 1331

9 771 بهمنبنيمهد احمديعقوبنژادوالهاموحیديکیا خود مانده باقی مقادیر میان که نمود ادعا توان می رو این از است. 3 عدد نزدیک و 1/217 برابر آماره این ندارد. وجود همبستگی مانده باقی مقادیر و وابسته متغیر بودن نرمال 2: شماره جدول شرح میانگین نرمال پارامترهای معیار انحراف پژوهشگر های یافته منبع: کولموگروف- Z آماره اسمیرنوف معنی سطح داری 3/373 3/326 1/366 1/137 3/ /7521 3/ /333 وابسته متغیر فرضیه آزمون 5-3- انجام ترکیبی های داده اساس بر آزمون این دهد. می نشان را فرضیه آزمون نتایج 2 شماره جدول در به صنعت و سال اثرات ها داده تحلیل و تجزیه در چنین هم است. شده 16 ثابت اثرات عنوان گردیده لحاظ 3/1 2 برابر شماره جدول در رقابتی داریتوان معنی سطح مقدار دهد می نشان فرضیه آزمون نتایج است. توان یعنی مستقل متغیر بین درصد 35 اطمینان سطح در بنابراین است. درصد 5 از کمتر یعنی درصد با یعنی است. منفی ای رابطه رابطه دارد.این وجود دار معنی رابطه سهام صاحبان حقوق هزینه و رقابتی دارد تأکید نکته این بر موضوع این یابد. می کاهش سهام صاحبان حقوق هزینه شرکت رقابتی توان افزایش از عملیاتی های هزینه سهام صاحبان حقوق های هزینه کاهش منظور به توانند می تجاری واحدهای که 2 شماره جدول همچنیندر بمانند. باقی رقابت بازار در تا دهند کاهش را محصول شده تمام بهای جمله است. درصد 5 از کمتر یعنی 3/17 درصد شرکتبرابر صفرواندازه بدهیبرابر دارینسبت معنی سطح مقدار هزینه با کنترلی متغیر عنوان به شرکت واندازه بدهی نسبت بین درصد 35 اطمینان سطح در بنابراین ثابت دارایی نسبت و عملیاتی نقدی جریان نسبت میان اما دارد. وجود دار معنی رابطه سهام صاحبان حقوق نسبت هرچه است آن بیانگر پژوهش نتایج ندارد. وجود داری معنی رابطه سهام صاحبان حقوق هزینه با هزینه منفیبا رابطه شرکت اندازه چنین هم یابد. می افزایش سهام صاحبان حقوق هزینه یابد افزایش بدهی دارند. سهامکمتری صاحبان حقوق هزینه بزرگتر های شرکت دیگر بیان به دارد. سهام صاحبان حقوق حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1331 تابستان / 22 شماره

10 772 توانرقابتيمحصولوهزينهحقوقصاحبانسهام متغیرهای مستقل مقدار ثابت جدول شماره 3 :آزمون فرضیه ضرایب آمارهT سطح معنا داری عامل تورم واریانس( VIF ) - 1/115 1/153 1/111 1/323 1/273 3/333 3/331 3/333 3/317 3/111 3/232 3/333 1/152-3/331 1/533-3/131-3/771-3/132 3/515-3/165 3/611-3/331-3/353-3/311 2/633 توان رقابتی نسبت بدهی اندازه شرکت نسبت دارایی ثابت نسبت جریان نقد عملیاتی 3/135 دوربین واتسون= 1/217 آماره F Rتعدیل 2 شده = اثرات سال و صنعت لحاظ شده است متغیر وابسته : هزینه حقوق صاحبان سهام منبع: یافته های پژوهشگر 6- بحث و نتیجهگیری شواهد پژوهش یعنی نتایج آزمون فرضیه بیانگر این موضوع است که شاخص توان رقابتی یعنی نسبت سودناخالص به فروش رابطه معکوس و منفی با هزینه حقوق صاحبان سهام دارد. به عبارت دیگر هرچه توان رقابتی شرکت افزایش یابد هزینه حقوق صاحبان سهام نیز کاهش می یابد. این موضوع بر این نکته تأکید دارد که واحدهای تجاری می توانند برای کاهش هزینه های حقوق صاحبان سهام هزینه های عملیاتی از جمله بهای تمام شده محصول را کاهش دهند. در واقع یکی از راه های کاهش هزینه حقوق صاحبان سهام کاهش هزینه های عملیاتی است. هم چنین نتایج پژوهش نشان داد که هرچه نسبت بدهی افزایش یابد هزینه حقوق صاحبان سهام افزایش می یابد. همچنین اندازه شرکت رابطه منفیبا هزینه حقوق صاحبان سهام دارد. به بیان دیگر هرچه اندازه شرکت ها بزرگتر باشد هزینه حقوق صاحبان سهام آن کمتر است. این موضوع به این دلیل است که شرکت های بزرگ سهم بیشتری از بازار دارند ودر نتیجه فروش آنها در مقایسه با سایر شرکت ها بیشتر و توان رقابتی آنها باالتر است که منجر به کاهش هزینه حقوق صاحبان سهام می گردد.این نتایج مطابق با مبانی نظری پژوهش از جمله 12 پاسکو )1321( است. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ تابستان تحقیق هایم و فیشر )3312( و اسکات و این مقاله وجود رابطه ای معکوس میان توان رقابتی و هزینه حقوق صاحبان سهام در بازار سرمایه نوظهوری مانند بازار سرمایه ایران را تایید نمود. به بیان دیگر این پژوهش نشان داد که رقابت باعث کاهش هزینه حقوق صاحبان سهام در تامین منابع مالی خواهد شد. این موضوع می تواند مورد توجه هیئت های نظارت کننده بر عملکرد مدیران از جمله مجامع عمومی صاحبان سهام و سهامداران عمده و هیئت مدیره

11 771 بهمنبنيمهد احمديعقوبنژادوالهاموحیديکیا رقابتی توان کارآمد مدیران بکارگیری با توانند می ها آن گیرد. قرار بورس در شده پذیرفته شرکتهای صاحبان حقوق هزینه نهایت در دهند.تا افزایش را سرمایه وری بهره و انسانی نیروی وری بهره شرکتها اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای مدیره هیئت اعضای و عامل مدیران به رو این از یابد. سهامکاهش شده تمام بهای جمله از عملیاتی های هزینه شرکت رقابتی توان افزایش برای تا شود می پیشنهاد بهادار این یابد. بهبود شرکت رقابتی توان تا دهند افزایش را سرمایه و انسانی نیروی وری وبهره کاهش را محصول سایر و مالی گران تحلیل به شد.همچنین خواهد نیز شرکت مالی و تجاری ریسک کاهش موجب موضوع هم سهامو صاحبان حقوق هزینه وتحلیل تجزیه در شود می توصیه مالی های صورت کنندگان استفاده را سهام صاحبان حقوق هزینه و رقابتی توان میان مستقیم غیر رابطه شرکت سودآوری بینی پیش در چنین بر را رقابتی توان اثر تا شود می پیشنهاد آتی تحقیقات بکارگیرند.برای خود های بینی پیش و ها تحلیل در تحقیق این های محدودیت جمله از شود. بررسی سود کیفیت بر رقابتی توان اثر چنین هم بدهیو هزینه ساختار جمله از شرکتها محصول رقابتی توان محاسبه در گذار تاثیر متغیرهای برخی به دسترسی عدم باشد. می بازار و صنعت منابع فهرست )1 )3 )2 )1 )5 های شرکت رقابتی توان و سرمایه ساختار بین "رابطه )1223( فرد فراهانی مهسا و بهمن مهد بنی 123 الی 113 ص ص 6 شماره مالی مطالعاتی مجله " تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته ثقفی ) 1222 ( " وعلی بولو قاسم ص 37-1 حسابداری ش 3 ص صفری حسین و عزت اصغری اهلل هزینه زاده سود" های ویژگی و سهام صاحبان حقوق ص 51 1 ص شماره صنعتی مدیریت نشریه ایران" پتروشیمی یت قیم انحرافات تاثیر "بررسی حقی سولماز) 1225 ( الهی عبد مدرس. تربیت دانشگاه ارشد کارشناسی نامه پایان حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1331 تابستان / 22 شماره تحقیقات صنایع ملی شرکت رقابتی توان گیری ) 1227 ( "اندازه تبریز" پتروشیمی مجتمع رقابتی توان بر اوراق تحلیل مالی دانش سرمایه".مجله هزینه و سود کیفیت )1233( " امینی پیمان. نیکومرام هاشم دهم. شماره بهادار. 6) Chou Julia,Lilian Ng, Valeriy Sibilkov, Qinghai Wang,(2011), "Product Market Competition and Corporate Governance", Review of Development Finance1 PP ) Datta, S., Iskandar-Datta, M., Sharma, V., (2011), Product market pricing power,industry concentration and analysts earnings forecasts. Journal of Banking and Finance 35, PP ) Guney, Y., Li, L., & Fairchild, R. (2011). "The Relationship between Product Market Competition and Capital Structure in Chinese listed firms", International Reviewof Financial Analysis, 20, PP ) Himme, A and Fischer, M., (2013), "Drivers of The Cost of Capital: The joint Role of Non- Financial Metrics", Intern. J. of Research in Marketing, Forthcoming 10) Huang-Hsing-Hua,Lee-Han-Hsing,(2013),"Product Market Competition and Credit Risk", Journal of Banking & Finance 37,PP

12 771 توانرقابتيمحصولوهزينهحقوقصاحبانسهام 11) Hughes, John. Jing Liu, Jun Liu.,(2009),"On The Relation between Expected Returns and Implied Cost of Capital", Review of Accounting Studies, VOL.14, NO.2-3, PP ) Lee C.,(2013),"Firms Capital Structure Decisions and Product Market Competition: A Theoretical Approach, Research in Business and Economics Journal, Vol. 1. PP ) Leventis, S., Weetman,P. and Caramanis.C.,(2011),"Agency Costs and Product Market Competition: The Case of Audit Pricing in Greece", The British Accounting Review,No.43,PP ) Lovisuth, S.,(2008),"The Strategic Use of Corporate Debt Under Product Market Competition: Theory and evidence. University of Bath School of Management (Ph.D.dissertation) 15) MacKay, P., & Phillips, G. M.,(2005),"How Does Industry Affect Firm Financial Structure? Review of Financial Studies", 18, Peress, J., Product Market Competition, Insider Trading and Stock Market Efficiency. Journal of Finance 6, PP ) Sarkar, S.,(2013),"Product Market Flexibility and Capital Structure, The Quarterly Review of Economics and Finance, Forthcoming. 17) Scott, J. and Pascoe G.,(1984), "Capital Cost and Profitability", International Journal of Industrial Organization, 2, PP ) Smith David J, Jianguo Chen, and Hamish Anderson,(2008),"The Relationship between Capital Structure and Product Markets", Evidence from New Zealand. 19) Valta Philip,(2012),"Competition and The Cost of Debt", Journal of Financial Economics,Vol 105 PP ) Zhang,Y.,(2005),"Capital Structure and Competitive Behavior: The Effect of Equity Financing and Earnings Pressure",Academy of Management Journal PP یادداشتها 1. Smith David et al. 2. Sarkar 3. Sarkar 4. Datta et al. 5. Peress 6. Guney et al. 7. Smith et al. 8. Lovisuth 9. John Hughes, Jing Liu, Jun Liu. 10.Valta Philip 11. Hsing-Hua Huang et al. 12. Lee 13. Mackay and Philips 14. Huang and Lee 15. Leventis et al. 16. Fixed Effects 17. Himme and Ficher 18. Scott and Pascoe پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ تابستان 1331