ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ
|
|
- Νικάτωρ Βασιλόπουλος
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 9ο: η εξέλιξη του Ανθρώπου Η προέλευση των πρωτευόντων Πρωτεύοντα Κατάρρινοι και Μειοκαινικοί Πίθηκοι Ο Ουρανοπίθηκος και η σημασία του Από το Σαχελάνθρωπο στο Σοφό Ανθρωπο Homo του ελληνικού χώρου Τα ανέλπιστα ευρήματα
2
3 EUARCHONTOGLIRES Pyrgatorius C/T γνωστό μόνο από δόντια Αλλά κάποια γνωρίσματά τους Ήδη πιο κοντά στα Πρωτεύοντα Euarchonta Glires (Παλαιόκαινο)
4 Χαρακτηριστικά Πρωτευόντων (Primates) 1. Συλληπτηριο κάτω άκρο με αποκλίνον μεγάλο δάκτυλο (hallux) 2. Παρουσία νυχιού στο hallux 3. Επιμήκυνση πτέρνας 4. Πρωτεύον ρόλος κάτω άκρου στη μετακίνηση 5. Συλληπτήρια άνω άκρα με αντιτακτούς αντίχειρες 6. Μετακίνηση οφθαλμών προς τα εμπρός και κοντά ο ένας στον άλλο για στερεοσκοπική όραση 7. Αυξημένο μέγεθος εγκεφάλου ιδίως πρίν τη γέννηση 8. Γρήγορη κύηση 9. Αργή εμβρυϊκή ανάπτυξη σε σχέση με μέγεθος μητέρας 10. Μακροζωϊα 11. Απώλεια ενός Ι/i και ενός P/p (2123/2123)
5 Απαρχές των κλάδων Lemuriformes Plesiadapis Adapiformes Lorisiformes Tarsiiformes Platyrrhini Darwinius 47 Eosimias Catarrhini
6
7 Catarrhinι: προς τα κάτω ρουθούνια-κοντα 2 προγόμφιους Μ με 4 κύρια φύματα ημερόβια μη συλληπτήρια ουρά ΠΑΛΑΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Platyrrhini: επίπεδες μύτες προς τα έξω ρουθούνια 3 προγόμφιους Μ με 3 ή 4 κύρια φύματα νυκτόβια ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
8 Catarrhini Μπαμπουϊνος Κερκοπίθηκος Υλοβάτης Ουρακοτάγκος Ασία Γορίλλας Ασία Κολόμπους Κερκοπίθηκος Χιμπατζής Αφρική Αφρική
9 .ο γυμνός Χιμπατζής?... 98% του γονιδιόματος είναι το ίδιο
10 ΗΟΜΙΝΙΝΑΕ Catarrhini Saadanius Ολιγόκαινο (29-28) Catarrhini Propliopithecus Oλιγόκαινο (34-23)
11 Οι πρώτοι πίθηκοι (προπλειοπίθηκοι) ο πίθηκος της Αιγύπτου: Aegyptopithecus Ανακάλυψη Ολιγόκαινο (34-29 My) Δεντρόβιο-τετράποδο Φρουτοφάγο 6.5 Κιλά 22cc Ισχυρός διμορφισμός ο πίθηκος της Αραβίας: Saadanius Ανακάλυψη 2009 Α Ολιγόκαινο (28-29 My) Θηλυκό Αρσενικό Θεωρoύνται πρόγονοι τόσο των μαϊμούδων όσο και των πιθήκων
12 ΗΟΜΙΝΙΝΑΕ Catarrhini Mesopithecus Mειόκαινο Saadanius Ολιγόκαινο (29-28) Catarrhini Propliopithecus Oλιγόκαινο (34-23)
13 Κερκοπίθηκοι (πίθηκοι με ουρά-παλαιός Κόσμος) Μέτριου-μεγάλου μεγέθους Δενδρόβια έως πλήρως εδαφόβια (μπαμπουϊνοι) Φυτοφάγα Κατανομή σύγχρονων μορφών
14 Μεσοπίθηκος-χαρακτηριστική μορφή του Α. Μειοκαίνου Mesopithecus A. Μειόκαινο-Ευρασία Χαλκιδική Πικέρμι
15 Australopithecinae ΗΟΜΙΝΙΝΑΕ Catarrhini Α. africanus Πλειόκαινο (4-2) Sahelanthropus A. Μειόκαινο (6-7) Mesopithecus Mειόκαινο Catarrhini Ouranopithecus A. Μειόκαινο (9.5) Kenyapithecus Μειόκαινο (18-15) Proconsul Μειόκαινο (23-18) Saadanius Ολιγόκαινο (29-28) Propliopithecus Oλιγόκαινο (34-23)
16 Ανθρωποειδέις πίθηκοι Απουσία ουράς Κατ αγκώνα άρθρωση
17 Πρόδρομος ανθρωποειδής πίθηκος: Proconsul (προ «χιμπατζής») Ανατολική Αφρική (4 είδη)- Κ. Μειόκαινο (23-18) κιλά ~130cc Ισχυρός Διμορφισμός Τετράποδη βάδιση Δεντρόβιο-Φρουτοφάγο Βαθύ στέρνο Ανθρώπινο «χέρι» Ισχυρός προγναθισμός Ασθενή υπερόφρυα Απουσία ουράς?
18 Ο πίθηκος της Κένυας: Kenyapithecus και η πρώτη έξοδος από την Αφρική Κένυα Μέσο Μειόκαινο (18-15 My) Ισχυρή κάτω γνάθος Μικρότερος προγναθισμός Οδοντοσειρές με μικρή πίσω απόκλιση Μικρότεροι C από Proconsul Mεγαλύτερα μασητικά δόντια με παχύτερη αδαμαντίνη από Proconsul κιλά?κάθετη αναρρίχηση
19 Η πρώτη έξοδος από Αφρική 23Μy 20-17Μy Κενυαπίθηκος Γριφοπίθηκος 14.5 Γερμανία Σύγκλιση Αφρικής Ασίας μέσω Αραβικής πλάκας ~15 Εκ. έ. Γριφοπίθηκος Γερμανία, Τσεχία, Τουρκία Ομοιότητες με Kenyapithecus
20 Pierolapithecus 13 My Ισπανία Ανακάλυψη 2002 Εχει ειδικές προσαρμογές για να σκαρφαλώνει στα δένδρα, όπως ισχυρό ώμο και μικρά δάκτυλα Μεγάλος προγναθισμός Προσωπική περιοχή παρόμοια των μαιμούδων Θεωρείται από μερικούς ως κοινός πρόγονος των μεγάλων πιθήκων και του ανθρώπου.
21 Δρυοπίθηκοι (Ευρώπη) και Σιβαπίθηκοι (Ασία) M-A. Μειόκαινο (12-8 My) Sivapithecus Τετράποδο-Εδαφόβιο Dryopithecus Τετράποδο-Δεντροβιο Pongo Ουρακοτάγκος
22 Ouranopithecus (Ουρανοπίθηκος)-Ελλάδα 9,6-9,0Μy Μορφολογία κρανίου ανάλογη του Γορίλλα Μικροί κυνόδοντες και γομφίοι ανάλογοι Αυστραλοπιθήκων/Ανθρώπων ~90 κιλά σκληρή διατροφή
23 Ουρανoπίθηκος κρανίο, XIR Γνάθοι, NKT Ολότυπος, RPl Πύργος Βασιλίσης Γραικοπίθηκος
24 Ο Σαχελάνθρωπος του Τσαντ (Sahelanthropus) και η απαρχή του ανθρώπινου Γένους 2002 Τσαντ Κ. Αφρική Αν/το Μειόκαινο (6-7My) (Tumai) cc Μικροί C Μικροί γομφίοι με ισχυρό σμάλτο Βραχύ πρόσωπο με έντονα υπερόφρυα Δίποδη? Βάδιση
25 O Πλειοκαινικός Ardipithecus ( Μy) Αιθιοπία (Ardi) cc Μειωμένος προγναθισμός Παμφάγο Μειωμένος Διμορφισμός Αντιτακτός αντίχειρας Μικροί C Επιλεκτικά Δίποδο
26 Αυστραλοπίθηκοι (οι πίθηκοι του Νότου) Εμφανίζονται πριν περίπου από 4 My και εξαφανίζονται πριν περίπου από 2 My Διακρίνονται σε μικρόσωμους (Australopithecus) και μεγαλόσωμους (Paranthropus) 3,9-2,9Ma «Λούση» Α. afarensis P. robustus P. boisei
27 Australopithecus africanus 1924, 1948 Πλειστόκαινο (2-3 Μy) Μικρόσωμος αυστραλοπίθηκος ~450cc, ~50 κιλά (Αρσ), ~120ύψος Δίποδο Χέρια λίγο μεγαλύτερα από τα πόδια Μικρότερος προγναθισμός και κυνόδοντες και μεγαλύτεροι γομφίοι από Α. afarensis Ανοικτές σαβάννες Mrs Pless Taung child
28 Μοντέλο προστασίας από εχθρό : Για να αντιμετωπίσει πιθανούς εχθρούς θα έπρεπε να εφοδιαστεί με όπλα => θα έπρεπε από τη μία να χρησιμοποιήσει τα άνω άκρα για αυτόν τον σκοπό και από την άλλη να αποκτήσει και όρθια στάση. Όλα αυτά οδήγησαν στην εμφάνιση του διποδισμού Θεωρία Δαρβίνου: συνδέει τον διποδισμό με το κυνήγι -κατανάλωση κρέατος και την κατασκευή εργαλείων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αφενός την μείωση του μεγέθους των κυνοδόντων και κατά δεύτερον την εξειδίκευση των χεριών => οδηγούμαστε στον διποδισμό Μοντέλο περπατώντας πάνω στα κλαδιά : Πρόγονος δίποδων με σκελετικές δομές που δείχνουν τόσο χερσαία όσο και δενδρόβια διαβίωση. Λογικό σενάριο, καθώς ο άνθρωπος δεν μπορεί να προήλθε από κάποιον πρόγονο ο οποίος είχε αποκλειστικά δενδρόβια χαρακτηριστικά!
29 Υπόθεση της σαβάνας 6-7 Ma πριν: μείωση της θερμοκρασίας της Γης => μείωση της διαθεσιμότητας σε νερό στα κοντινά ηπ. τεμάχη, όπως η Αφρική Συνέπεια; Ελάττωση της στάθμης της θάλασσας Αποτέλεσμα; Μετατροπή του κλίματος σε τύπου σαβάνας Προσαρμογή στον νέο τρόπο διαβίωσης με ανάπτυξη διαφορετικού τρόπου μετακίνησης, λιγότερο Πηγή: δενδρόβιο
30 Προσαρμογές στη δίποδη βάδιση δάχτυλα των ποδιών: το μεγάλο δάχτυλο είναι τοποθετημένο δίπλα στα άλλα, δηλαδή δεν αποκλίνει όπως συμβαίνει για παράδειγμα στους χιμπατζήδες. Έτσι, όταν περπατάμε χρησιμοποιούμε το μεγάλο μας δάχτυλο για να ωθούμε το σώμα μας κατά την κίνηση.
31 H ανάδυση του Homo Τί μας κάνει ανθρώπους?
32 H ανάδυση του Homo Τα παλαιότερα γνωστά λίθινα εργαλεία ~ 2.5My, Ολντουβάι-Τανζανία
33 H ανάδυση του Homo Homo habilis (επιτήδειος) My Κένυα, Τανζανία 1960 ~640cc, 1.3 ύψος επιμήκη χέρια μικρός προγναθισμός ανθρώπινη κατασκευή κρανίου-δοντιών Ολντουβαία λιθοτεχνία Η. habilis Homo rudolfensis >1.9 My Κένυα cc Η. rudolfensis
34 Homo ergaster [2-1.5] H. erectus [(2) My] Κένυα Iava Man, 1891 ΚΝΜ-ΕR 3733 Turkana Boy ετών 1.63 ύψος Peking Man cc Έντονα υπερόφρυα με αεροφόρες κοιλότητες Ισχυρά οστά κρανίου Παραβολικό οδοντικό τόξο Ορθογναθισμός Απουσία «πηγουνιού» Μικρός Διμορφισμός Χρήση φωτιάς (~1,5?, 0,6) Αχελαία λιθοτεχνία (~1.5)
35 Διαφορές erectus-sapiens
36 Η πρώτη έξοδος του Homo ~1.8 Μy Homo georgicus 1,77My Γεωργία ~ cc, 1.5 ύψος παμφάγο χονδροειδή εργαλεία Μορφολογικά μεταξύ H. habilis-h. ergaster H. habilis georgicus
37 Φυλογενετικά σενάρια Σύγχρονοι άνθρωποι Hobbit Σύγχρονοι άνθρωποι H. erectus H. erectus H. georgicus H. ergaster H. georgicus H. ergaster H. habilis H. habilis
38 the Mauer Jaw, 1908 O Ανθρωπος της Χαιδελβέργης H. heidelbergensis (1.2) Atapuerca Rhodesian Man Arago Broken Hill Bodo cc <1.8 ύψος Aχελαία λιθοτεχνία Ταφές Θυσίες Γλώσσα?
39 Ο Ανθρωπος των Πετραλώνων Τελικό στάδιο H. heidelbergensis ~ Ανακαλύφθηκε το 1960 στο cc Σπήλαιο Κόκκινων Πετρών Έντονα υπερόφρυα Παχιά οστά κρανίου Ισχυρός «πνευματισμός» Όχι πολύ προεξέχον αλλά ισχυρό ινιακό όγκωμα Μεγάλες παραλληλόγραμμες οφθαλμικές κόγχες Πλατύ ρινικό άνοιγμα Μικρός προγναθισμός Μικρή αναθόλωση
40 Ο Ανθρωπος του Νεάντερνταλ Homo neanderthalensis ( ) Ευρώπη-Εγγύς Ανατολή-Ουράλια 500 άτομα 20 πλήρεις σκελετοί Εκλεπτυσμένα εργαλεία (Μουστέρια λιθοτεχνία) Ταφές-Ξύλινες κατασκευές Σε σχέση με σύγχρονο άνθρωπο: 1500 cc 1.7 ύψος Ρωμαλέα σωματική διάπλάση Χαμηλότερο και μεγαλύτερο κρανίο Ισχυρά υπερόφρυα με πνευματισμό Μικρότερο μέτωπο (αναθόλωση) Φαρδύτερη μύτη Φαρδείς ώμοι και θώρακας Πλατύτερος αγκώνας και γόνατο Βραχύτερη κνήμη
41 Νεάντερνταλ στην Ελλάδα 2013, Καλαμάκια χρ
42 Νεαντερντάλιοι Κοκκινομάλληδες & Λευκόδερμοι? Ανάμιξη γονιδίων με H. sapiens? Ψιμύθια & εργαλεία «θρησκευτική»? ταφή Τέχνη?
43 Ο σοφός Ανθρωπος (Homo sapiens) [0.26?/0.16-] H.s.idaltu Αιθιοπία Ανθρωπος του Ηελμ Ν. Αφρική Μεταβατικός? H.sapiens Μαρόκο 1350cc H.sapiens Ισραήλ
44 Η εξάπλωση του σύγχρονου ανθρώπου (DNA)
45 Οι Gro Magnon Gro-Magnon cave Ωρινάσια Λιθοτεχνία Predmosti
46 Φυλογενετικά σενάρια Ευρώπη H. neanderthalensis H. sapiens Αφρική H. heidelbergensis Hobbit H. georgicus H. erectus H. ergaster H. erectus H. georgicus H. ergaster H. habilis H. habilis
47 Και άλλοι άνθρωποι.. Ο νάνος του Flores, η X-Woman
48 έτη, Κίνα 2012
49
50 Σύνοψη Ηδη από τις αρχές του Καινοζωϊκού αιώνα εμφανίζονται τα πρώτα πρωτεύοντα θηλαστικά ενώ στο Ηώκαινο κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτοι ταρσόμορφοι πίθηκοι. Στο Ολιγόκαινο θα εμφανιστούν οι πρώτοι κατάρρινοι πίθηκοι ενώ στις αρχές του Μειοκαίνου εμφανίζονται στην Αφρική οι πρώτοι ανθρωποειδείς πίθηκοι με τον Proconsul. Στο Μέσο Μειόκαινο (18-15 εκ. χρ) οι ανθρωποειδείς πίθηκοι εξαπλώνονται στην Ευρασία δίνοντας δύο κλάδους: τους δασικούς και λεπτοκαμωμένους Δρυοπίθηκους και τους πιο εύρωστους Σιβαπίθηκους απ τους οποίους θα προκύψουν οι Ουρακοτάγκοι. Ενας δυτικός ΝΑ ΕυρωΠαικός κλάδος θα δώσει στο Α. Μειόκαινο μορφές όπως ο Ουρανοπιθηκος με πιο εδαφόβια και εξελιγμένα χαρακτηριστικά. Πριν από 6-7 εκ.χ. εμφανίζεται στην Αφρική ο Σαχελάνθρωπος με πιθανή επιλεκτική όρθια βάδιση. Α αυτόν θα προκύψουν οι Πλειοκαινικοί Αρδιπίθηκοι και Αυστραλοπίθηκοι. Ενας κλάδος μικρόσωμων Αυστραλοπιθήκων θα οδηγήσει στο γένος Homo με πρώτο αντιπρόσωπο τον Homo habilis και πρώτα εργαλεία πριν από 2.5 εκ.χ. 1.8 εκ. χ. πριν το γένος Homo βγαίνει για πρώτη φορά από την Αφρική.
51 σύνοψη Ο Η. habilis θα οδηγήσει γρήγορα στον H. ergaster/h. erectus ο οποίος θα εξαπλωθεί στην Ευρασία και θα αναπτύξει την Αχελαία λιθοτεχνία πριν από 1.5 εκ. χ. και θα χαλιναγωγήσει τη φωτιά πριν από ~ χρ. Τον H. erectus θα διαδεχθεί ο πιο εξελιγμένος Ανθρωπος της Χαιδελβέργης (Πετράλωνα). Από τον ευρωπαϊκό πληθυσμό αυτού του είδους θα προέλθουν οι Νεαντερντάλιοι ενώ από τν αφρικανικό οι σύγχρονοι σοφοί άνθρωποι (Homo sapiens) Τα παλαιότερα ευρήματα του H. sapiens χρονολογούνται πριν από χρ. στη Ν. Αφρική, ενώ πριν από το είδος εμφανίζεται στην Μέση Ανατολή και πριν από χρ. στην Ευρώπη με τον Ανθρωπο του Gro Magnon με την Ωρινάσια λιθοτεχνία. Παρότι το αρχείο των απολιθωμάτων προσφέρει συντριπτικές αποδείξεις για την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, παραμένει αποσπασματικό, ενώ κάθε νέα ανακάλυψη προσθέτει νέες ενδείξεις και οδηγεί συχνά σε αναθεωρήσεις προηγούμενων υποθέσεων.
ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ
ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 9ο: η εξέλιξη του Ανθρώπου Η προέλευση των πρωτευόντων Πρωτεύοντα Κατάρρινοι και Μειοκαινικοί Πίθηκοι Ο Ουρανοπίθηκος και η σημασία του Από το Σαχελάνθρωπο στον Σοφό Ανθρωπο
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΟΙ ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΟΙ Δρ Σωκράτης Ρουσιάκης Επίκουρος Καθηγητής
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Εργαστηριακή άσκηση Η Εξέλιξη των Πρωτευόντων με έμφαση στον άνθρωπο
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Εργαστηριακή άσκηση Η Εξέλιξη των Πρωτευόντων με έμφαση στον άνθρωπο Ηράκλειο 2013 Επιμέλεια Πουλακάκης Νίκος Συστηματική Πρωτευόντων Πρωτεύον ονομάζεται κάθε μέλος
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Η Εξέλιξη των Πρωτευόντων με έμφαση στον άνθρωπο. Επικ. Καθ. Πουλακάκης Νίκος
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Η Εξέλιξη των Πρωτευόντων με έμφαση στον άνθρωπο Επικ. Καθ. Πουλακάκης Νίκος Συστηματική Πρωτευόντων Πρωτεύον ονομάζεται κάθε μέλος της τάξης των Θηλαστικών Πρωτεύοντα
Διαβάστε περισσότεραΕξέλιξη των πρωτευόντων
Π. Πάσχου Εξέλιξη των πρωτευόντων Η ιστορία των σπονδυλωτών στη γη διαιρείται σε τρεις εποχές (αιώνες) -Παλαιοζωικό η εποχή της αρχαίας ζωής µε ψάρια, αµφίβια και πρωτόγονα ερπετά -Μεσοζωικό ενδιάµεση
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΟΛΙΓΟΚΑΙΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΜΕΙΟΚΑΙΝΙΚΟΙ ΚΑΤΑΡΡΙΝΟΙ ΔΙΠΟΔΗ ΒΑΔΙΣΗ ΠΡΩΙΜΑ
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι
ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΩΝ Ι Συστηματική Πρωτευόντων Συστηματική Πρωτευόντων
Διαβάστε περισσότεραΗ εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών
Διάλεξη 36η, 21-12-2016 Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου Η εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών Δρ. Μαρία Ελένη Χοβαλοπούλου Οι βιολόγοι βρίσκονται αντιμέτωποι: εκτός
Διαβάστε περισσότεραΟ Homo erectus έχει σωματικές αναλογίες που μοιάζουν με τις ανθρώπινες. Τρέχει σταθερά και κυνηγάει συστηματικά. Έχει μικρό σε
HOMO ERECTUS HOMO ERGASTER HOMO GEORGICUS HOMO CERPACENSIS Γεωργία Φραγκιαδάκη Κατερίνα Χαραλαμπάκη Ειρήνη Ρηγάκη Μαρία Φραγιαδάκη Καλλιόπη Χαραλαμπάκη HOMO ERECTUS Ο Homo Erectus (άνθρωπος ο όρθιος στα
Διαβάστε περισσότεραΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η ΕΞΕΛΙΞΗ:
Πρόλογος: Η θεωρία της Εξέλιξης, είναι µια επιστήµη που οι προβλέψεις της αποδεικνύονται από τις διαρκείς ανακαλύψεις καθηµερινά. Η πρακτική επιβεβαίωση των προβλέψεων, είναι χαρακτηριστικό για κάθε πραγµατική
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 10: Ιδού ο Άνθρωπος
Κεφάλαιο 10: Ιδού ο Άνθρωπος Σύνοψη Καταγωγή, βασική φυλογένεση και κύρια μορφολογικά χαρακτηριστικά των Πρωτευόντων. Χαρακτηριστικά απολιθώματα πρώιμων Πρωτευόντων. Πλατύρρινοι και Κατάρρινοι πίθηκοι.
Διαβάστε περισσότεραΕικόνα 1.1. Ρομπογιαννάκη Αγγελική Α3 Καλαϊτζάκη Χρύσα Α2 Ρίζου Μαρία Α3 Μακρυδάκη Κωνσταντίνα Α2 Κεφαλάκη Γιώτα Α2 Μπελιπασάκης Παύλος Α3
«ΟΙ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΟΙ» Εικόνα 1.1 Ρομπογιαννάκη Αγγελική Α3 Καλαϊτζάκη Χρύσα Α2 Ρίζου Μαρία Α3 Μακρυδάκη Κωνσταντίνα Α2 Κεφαλάκη Γιώτα Α2 Μπελιπασάκης Παύλος Α3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εξέλιξη του ανθρώπου έχει περάσει
Διαβάστε περισσότεραΤΑΞΕΙΣ CHIROPTERA (ΧΕΙΡΟΠΤΕΡΑ), SCANDENTIA (ΔΕΝΔΡΟΜΥΓΑΛΕΣ), DERMOPTERA (ΔΕΡΜΟΠΤΕΡΑ), PRIMATES (ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΑ)
ΤΑΞΕΙΣ CHIROPTERA (ΧΕΙΡΟΠΤΕΡΑ), SCANDENTIA (ΔΕΝΔΡΟΜΥΓΑΛΕΣ), DERMOPTERA (ΔΕΡΜΟΠΤΕΡΑ), PRIMATES (ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΑ) Οι τάξεις Chiroptera (χειρόπτερα), Scandentia (δενδρομυγαλές), Dermoptera (δερμόπτερα) και Primates
Διαβάστε περισσότεραΤα πρωτεύοντα. Plesiadapis (55-58εκ. χρ)
Ανθρώπινη εξέλιξη Τα πρωτεύοντα Plesiadapis (55-58εκ. χρ) Τα θηλαστικά αναπτύσσονται από τα ερπετά κατά τη διάρκεια της Τριασικής περιόδου, περίπου 200-245 εκατομμύρια έτη πριν. Μετά από την τελική κρητιδική
Διαβάστε περισσότεραOΥΡΑΝΟΠΙΘΗΚΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ
1 OΥΡΑΝΟΠΙΘΗΚΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ (Ouranopithecus macedoniensis) ΓEΩΡΓΙΟΣ Δ. ΚΟΥΦΟΣ Καθηγητής Παλαιοντολογίας, Α.Π.Θ. Ιστορικό Η παρουσία απολιθωμένων θηλαστικών ζώων στην ευρύτερη κοιλάδα του Αξιού ποταμού
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΑ PLESIADAPIFORMES
Διαβάστε περισσότερα1 Bιολογική ανθρωπολογία και εξέλιξη 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Bιολογική ανθρωπολογία και εξέλιξη vii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος xvii Πρόλογος Πέμπτης Ελληνικής Έκδοσης xxiii Πρόλογος Έβδομης Ελληνικής Έκδοσης xxv Οδηγός xxvii ΜΕΡΟΣ I Εξελικτικό υπόβαθρο 1 1
Διαβάστε περισσότεραέ ό ή ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΕΞΕΛΙΞΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΕΞΕΛΙΞΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Η βιοποικιλότητα είναι γύρω μας, παντού. «Όλα τα είδη προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο. Κάποια αποκλίνουν και δημιουργούν νέα είδη. Οι αποκλίσεις γίνονται μέσω τηςδιεργασίαςτηςφυσικήςεπιλογήςσύμφωναμετηνοποίαένας
Διαβάστε περισσότεραHOMO HABILIS HOMO GAUTENGENSIS HOMO RUDOLFENSIS
HOMO HABILIS HOMO GAUTENGENSIS HOMO RUDOLFENSIS Αδαμοπούλου Μαρίνα Α1 Σαββοπούλου Ζέτα Α3 Χαρίδημος Τζαγκαράκης Α4 Λιονάκης Νεκτάριος Α2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο homo habilis, o homo rudolfensis και o homo gautengensis
Διαβάστε περισσότεραΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου
Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου Στην επιστήμη της βιολογίας, με τον όρο εξέλιξη εννοείται η αλλαγή στις ιδιότητες ενός πληθυσμού οργανισμών στο πέρασμα
Διαβάστε περισσότεραΗ εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών
Διάλεξη 37η 38η, 17-01-2017 Μαρία Ελένη Χοβαλοπούλου Η εξέλιξη και η ποικιλομορφία του ανθρώπινου σκελετού Η ιστορία των ανθρωπογονικών Δρ. Μαρία Ελένη Χοβαλοπούλου Αυστραλοπίθηκος σεντίμπα: Μια μεταβατική
Διαβάστε περισσότεραΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. «Τίποτε δεν έχει νόημα στη Βιολογία παρά μόνο υπό το φως της εξέλιξης» Θεοδόσιος Ντομπζάνσκυ
Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ «Τίποτε δεν έχει νόημα στη Βιολογία παρά μόνο υπό το φως της εξέλιξης» Θεοδόσιος Ντομπζάνσκυ Η σημασία της θεωρίας της εξέλιξης για τη Βιολογία Η θεωρία της εξέλιξης δεν αποτελεί
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΩΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΥΦΥΟΥΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΓΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΛΟΓΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΑΣ Ή ΟΧΙ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ
ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΩΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΥΦΥΟΥΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΓΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΛΟΓΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΑΣ Ή ΟΧΙ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ Δρ. ΚΩΝ/ΝΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΦΥΤΟΦΑΓΑ λαγός. ΠΑΜΦΑΓΑ γουρούνι. ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ τσακάλι. ΦΥΤΟΦΑΓΑ αγελάδα. ΠΑΜΦΑΓΑ αλεπού. ΦΥΤΟΦΑΓΑ πρόβατο. ΠΑΜΦΑΓΑ αρκούδα
Τα θηλαστικά είναι η πιο εξελιγμένη κατηγορία σπονδυλωτών ζώων. Ζουν σε κάθε φυσικό περιβάλλον, στις ζούγκλες, στις ερήμους, στα ποτάμια, στους ωκεανούς. Έχουν όλα μία βασική ομοιότητα. Θηλάζουν τα μικρά
Διαβάστε περισσότεραΗ καταγωγή και η εξέλιξη του Ανθρώπινου Γένους. Μέρος 1ο
Εισαγωγή Η καταγωγή και η εξέλιξη του Ανθρώπινου Γένους Μέρος 1ο Η ιστορία της καταγωγής και εξέλιξης του ανθρώπινου γένους είναι γραμμένη στα απολιθωμένα απομεινάρια, που συνεχώς ανακαλύπτονται από τους
Διαβάστε περισσότεραHomo antecessor Homo heidelbergensis Homo neanderthalensis
Homo antecessor Homo heidelbergensis Homo neanderthalensis Κατερινα Μπουζα Α3 Βασιλης Παπαδακης του Ιωαννη Α3 Βασιλης Παπαδακης του Χρηστου Α3 Πετρας Κωνσταντινος Α3 Χουστουλακης Ηρακλης Α4 Homo antecessor
Διαβάστε περισσότεραΠερίληψη Περιεχομένων
Περίληψη Περιεχομένων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή στη Φυσική Ανθρωπολογία 3 Κληρονομικότητα και εξέλιξη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η διαμόρφωση της εξελικτικής θεωρίας 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η βιολογική βάση της ζωής 49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Κληρονομικότητα
Διαβάστε περισσότεραΠερί της Φύσης του Ανθρώπου. Ιωάννης Μαχαίρας Δρ. Ανθρωπολογίας - Βιολόγος
Περί της Φύσης του Ανθρώπου Ιωάννης Μαχαίρας Δρ. Ανθρωπολογίας - Βιολόγος Έχει νόημα, αφού κανείς παρακάμψει τις συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες που προσδιορίζουν τα κοινωνικά φαινόμενα, να διερευνήσει
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτικό σενάριο: Η εξέλιξη του ανθρώπου. Διάρκεια 3 διδακτικές ώρες
Διδακτικό σενάριο: Η εξέλιξη του ανθρώπου Διάρκεια 3 διδακτικές ώρες Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Ο μαθητής να μπορεί: Να περιγράφει τα στάδια εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Να επιχειρηματολογεί
Διαβάστε περισσότεραΑ Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου)
Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) 01/35 Το Ερειστικό Σύστημα αποτελείται από: 1. Τα Οστά 2. Τις Αρθρώσεις 3. Τους Συνδέσμους 02/35 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Σύνολο: 285 οστά
Διαβάστε περισσότεραΣχέση μεταξύ της Φυσικής Επιλογής και της Εξέλιξης * Φυσική επιλογή είναι ο μηχανισμός με τον οποίο συμβαίνει η Εξέλιξη.
3.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Λόγοι για τους οποίους άργησε να γίνει αποδεκτή η θεωρία της εξέλιξης των ειδών που διατυπώθηκε από τον Κάρολο Δαρβίνο; A. στην κοινή γνώμη 1) Ο «κοινός νους» είναι δύσκολο να αποδεχτεί πολλές
Διαβάστε περισσότεραΚινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια
Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται
Διαβάστε περισσότεραΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ
ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 8ο: Τα Θηλαστικά Η Γη στον Καινοζωϊκό Αιώνα Παλαιοκαινικά θηλαστικά : Κονδύλαρθρα Λαυρασιθήρια Αφροθήρια Ευαρχοντογλίρες και η προέλευση των πρωτευόντων 2.56 Η Γη στον
Διαβάστε περισσότεραΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ
ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 8ο: Τα Θηλαστικά Η Γη στον Καινοζωϊκό Αιώνα Παλαιοκαινικά θηλαστικά : Κονδύλαρθρα Λαυρασιθήρια Αφροθήρια Ευαρχοντογλίρες και η προέλευση των πρωτευόντων 2.56 Η Γη στον
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα
ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογικός χρόνος Ηλικία της γης Ηλικία της γης ονοµάζεται το χρονικό διάστηµα που πέρασε από τη στιγµή που η γη αποσπάστηκε
Διαβάστε περισσότεραΠροέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών
Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Εισαγωγή Στην εργασία μας, θα μιλήσουμε για την προέλευση και την εξέλιξη των οργανισμών. Δηλαδή θα εξηγήσουμε το φαινόμενο της δημιουργίας του κόσμου, αλληλένδετα και
Διαβάστε περισσότεραΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Κεφάλαιο 3 ο : Εξέλιξη
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κεφάλαιο 3 ο : Εξέλιξη 1 3. ΕΞΕΛΙΞΗ Theodosius Dobzhansky: «τίποτε στην Βιολογία δεν έχει νόημα χωρίς το φως της εξέλιξης». Εξέλιξη είναι το φαινόμενο να
Διαβάστε περισσότεραΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. K.E. Κεραµάρης ρ. Βιολόγος
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ K.E. Κεραµάρης ρ. Βιολόγος Σε ποιές θεµελιώδεις γενικεύσεις βασίζεται η επιστήµη της Βιολογίας; Η Βιολογία, όπως και κάθε άλλη επιστήµη, βασίζεται
Διαβάστε περισσότεραΠαλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή στην Ελλάδα
Προϊστορικές Κοινωνίες Παλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Οι περίοδοι της Προϊστορίας στην Ελλάδα: Παλαιολιθική εποχή (800.000-10.500 ΠΣ) Μεσολιθική εποχή
Διαβάστε περισσότεραPederpes-350. Tulerpeton. Ichthyostega-360. Acanthostega-365. Tiktaalik-375. Panderichthys-390 Osteolepiformes. Eusthenopteron
Pederpes-350 Tulerpeton Acanthostega-365 Tiktaalik-375 Ichthyostega-360 Eusthenopteron Panderichthys-390 Osteolepiformes Eucritta melanolimnetes 345Ma ΕST KIRKTON Casineria B R Batrachomorpha Reptliomorpha
Διαβάστε περισσότεραΣκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο
Σχολές Συστηματικής Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο Φυλογενετικό δέντρο Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο 14 12 11 7 Φαινόγραμμα
Διαβάστε περισσότεραΔΕΛΤΙΟ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ. ΟΝΟΜΑ: Στεγόσαυρος. ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΝΟΜΑΤΟΣ: Σαύρα με οροφή. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ:
ΟΝΟΜΑ: Στεγόσαυρος ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΝΟΜΑΤΟΣ: Σαύρα με οροφή. Ογκώδες τετράποδο που είχε μήκος 8 10 μέτρα. Η πλάτη του καλύπτονταν από μεγάλες κεράτινες πλάκες που ξεκινούσαν μικρές από τη βάση του κεφαλιού, μεγάλωναν
Διαβάστε περισσότεραΑνατομία και μορφολογία πτηνού
Ανατομία και μορφολογία πτηνού Τα πτηνά είναι ομοιόθερμα σπονδυλωτά που φυλογενετικά σχετίζονται με τους Δεινοσαύρους Τα αρτίγονα πουλιά (Νεόρνιθες) διαιρούνται σε δύο ομάδες: (1) Παλαιόγναθα (κίβι, έμου,
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία Γενικής Παιδείας
Βιολογία Γενικής Παιδείας ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Το πρώτο είδος ανθρώπων είναι ο: Α. Αυστραλοπίθηκος Homo sapiens Homo habilis Άνθρωπος
Διαβάστε περισσότεραArchosauria. Ornithodira. Crurotarsi. ARCHOSAURIA Περμιο. Scleromochlus Α. Τριαδικό
Archosauria Ornithodira Crurotarsi Scleromochlus Α. Τριαδικό ARCHOSAURIA Περμιο Τι χαρακτηρίζει ένα πουλί? Ικανότητα πτήσης Πτέρωμα Διακλαδιζόμενες νηματοειδείς δομές κερατίνης κολάρο K. Κρητιδικό Κίνας
Διαβάστε περισσότεραΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ
Α. Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ BIG BANG: πριν 15 δις χρόνια. Αποτέλεσμα η σύμπτυξη των 11 διαστάσεων σε 4 (μήκος, πλάτος, ύψος και χρόνος) δηλ. η δημιουργία του χρόνου και του χώρου και η διαστολή της ύλης που οδηγεί
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Στοιχεία της ανθρώπινης Βιολογίας
ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Διαλέξη:7η 14/10/2015 Ε. Δ. Βαλάκος Στοιχεία της ανθρώπινης Βιολογίας Ταξινόµηση των ειδών Η θέση των ανθρώπων στη φύση Μέθοδοι ταξινόµησης Ταξινοµικές προσεγγίσεις Βιβλιογραφία Ταξινομηση
Διαβάστε περισσότεραΟ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Η Προϊστοριολογία προχωρεί πέρα από την αρχαιολογική ανάλυση, πίσω από τα κατάλοιπα, τα προϊόντα δηλαδή της πολιτιστικής δράσης και επειδή υποχρεώνεται να διεισδύσει
Διαβάστε περισσότεραΑπό τους πρώτους ανθρώπους ως το νεολιθικό πολιτισμό 2.000.000--3000 π.χ. περίπου
Απο τουσ Πρωτουσ Ανθρωπουσ ωσ το Νεολιθικο Πολιτισμο Κεφάλαιο 1 Από τους πρώτους ανθρώπους ως το νεολιθικό πολιτισμό 2.000.000--3000 π.χ. περίπου H εξέλιξη του ανθρώπου κράτησε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια
Διαβάστε περισσότεραΗ συγγραφή του βιβλίου είναι απότέλεσμα
ΤΟΜΟΣ E Η συγγραφή του βιβλίου είναι απότέλεσμα συλλογικής εργασίας μελών της Πανελλήνιας Ένωσης Βιολόγων, στα πλαίσια του διαγωνισμού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τη συγγραφή διδακτικών βιβλίων Βιολογίας
Διαβάστε περισσότεραΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ
ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 10ο: Ο ελληνικός χώρος Η εξέλιξη της Μεσογείου και του Ελληνικού χώρου Απολιθώματα Ιχθύων της Ελλάδας Απολιθώματα Ερπετών της Ελλάδας Απολιθώματα Πτηνών της Ελλάδας Απολιθωματοφόρες
Διαβάστε περισσότερα(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης
Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν.
Διαβάστε περισσότεραΑ1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες
Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω τη θέση της Αφρικής στον κόσμο; Θα χρησιμοποιήσω τον Παγκόσμιο Χάρτη Ποια είναι η θέση της Αφρικής στον κόσμο; Η απάντηση μπορεί
Διαβάστε περισσότεραΟ λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης
250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3 Δρ Βορεάδου Κατερίνα Υπεύθυνη Εκπαίδευσης ΜΦΙΚ Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης Το όνομά του εικάζεται πως προέρχεται από τη λέξη 'λύκη που σημαίνει
Διαβάστε περισσότεραΥπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά
Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά Είναι σπονδυλωτά που φέρουν σωματικά εξαρτήματα χειριδία (και όχι πτερύγια, όπως τα ψάρια) Μερικά έχουν χάσει ένα ή δυο ζεύγη εξαρτημάτων
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία Γενικής Παιδείας
Γ ΓΕΛ 12/ 04 / 2018 Βιολογία Γενικής Παιδείας ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Το πρώτο είδος ανθρώπων είναι ο: Α. Αυστραλοπίθηκος Β. Homo sapiens
Διαβάστε περισσότεραΑφού παρακολουθήσετε τα βίντεο με τα σαρκοφάγα φυτά και τις ναστίες συμπληρώστε την παραπάνω ερώτηση. Με ποιους τρόπους στηρίζονται τα φυτά;
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι ζωικοί οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους
Διαβάστε περισσότεραΠαλαιοντολογία Σπονδυλωτών
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών Ενότητα 6: Οι Κυρίαρχοι του Αέρα Δημήτριος Κωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωλογίας, Α.Π.Θ Άδειες Χρήσης
Διαβάστε περισσότεραΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: επιλέξτε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή συνέχεια της πρότασης. 1. Η θεμελιώδης μονάδα ταξινόμησης των οργανισμών είναι: α. ο πληθυσμός. β. το είδος.
Διαβάστε περισσότεραΑποφάσεις Ανωτάτου Δικαστηρίου & Επαρχιακών Δικαστηρίων. Λούης Παρλάς
Αποφάσεις Ανωτάτου Δικαστηρίου & Επαρχιακών Δικαστηρίων Λούης Παρλάς ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2018 Τροχαία Ατυχήµατα Σωµατικές Βλάβες Επιµέλεια Έκδοσης: Λούης Παρλάς Β.Α. (ECO) Copyright ã ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΚΟΝΟΜΟΣ ISBN:978-9963-2242-4-5
Διαβάστε περισσότεραΌΛΑ ΤΑ ΕΜΒΙΑ ΟΝΤΑ ΕΊΝΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΑΡΒΙΝΟΣ
EΞΕΛΙΞΗ ΌΛΑ ΤΑ ΕΜΒΙΑ ΟΝΤΑ ΕΊΝΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΑΡΒΙΝΟΣ και πριν από αυτόν οι αρχαίοι Έλληνες (Ηράκλειτος, Θαλής ο Μιλήσιος, Αναξίμανδρος, Ξενοφάνης, Εμπεδοκλής,
Διαβάστε περισσότερα10. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΟΝΤΙΩΝ
10. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΟΝΤΙΩΝ Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό θα αναφερθούν οι μορφολογικές διαφορές μεταξύ των νεογιλών και των μονίμων δοντιών, όπως επίσης και μεταξύ των μονίμων δοντιών, στοιχεία απαραίτητα
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω
Διαβάστε περισσότεραΑνθρώπινος Σκελετός. ñ Ανθεκτικότητα στην αποικοδόµηση. ñ Ιδανική πηγή πληροφοριών: προϊστορικά, ιστορικά, σύγχρονα
Ανθρώπινος Σκελετός ñ Ανθεκτικότητα στην αποικοδόµηση ñ Ιδανική πηγή πληροφοριών: προϊστορικά, ιστορικά, σύγχρονα ñ Σκελετική ανατοµία: γονίδια + περιβάλλον ñ Ποικιλοµορφία: οντογένεση, φύλο, πληθυσµός,
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ISAAC ASIMOV
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ISAAC ASIMOV Το σύμπαν δημιουργήθηκε από μια «μικρή συμπαγή μάζα» η οποία εξερράγη ( big bang - george lemaitre Βέλγος αστρονόμος) πριν από 15 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου. Το 1973
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 3. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ
Κεφάλαιο 3. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ Σε συνεργασία με τη διδάκτορα Μ.E. Χοβαλοπούλου Σύνοψη Σκοπός του κεφαλαίου είναι να εισαγάγει τους φοιτητές στη μεθοδολογία του προσδιορισμού του φύλου μέσω της μελέτης
Διαβάστε περισσότεραΜΥΟΛΟΓΙΑ. 1. Σκελετικοί µύες
ΜΥΟΛΟΓΙΑ Μυϊκός ιστός και Μυϊκό σύστηµα Ι. Γενικά Α. Μύες = όργανα µαλακά συσταλτά 1. οι συσπάσεις των µυϊκών ινών κινούν τα µέρη του σώµατος 2. προσδίδει το σχήµα του σώµατος 3. τρία είδη µυών α. Σκελετικοί
Διαβάστε περισσότεραΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά
Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό
Διαβάστε περισσότεραΓεωµαγνητικές αντιστροφές. 781 ka (Matuyama/Brunhes)
Boxgrove, Ν. Αγγλία Γεωµαγνητικές αντιστροφές 781 ka (Matuyama/Brunhes) K-Ar K-40 à Ar-40 Ηµιζωή 1,3 δισεκατοµµύρια χρόνια 50.000/100.000-5.000.000 χρόνια ηφαιστειογενή πετρώµατα Σειρές ουρανίου τ U-234
Διαβάστε περισσότεραΠοικιλομορφία μετρικών χαρακτήρων του ανθρώπινου σκελετού I. Δρ. Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου
Ποικιλομορφία μετρικών χαρακτήρων του ανθρώπινου σκελετού I Δρ. Μαρία-Ελένη Χοβαλοπούλου Μετρικοί χαρακτήρες Η μέτρηση στοιχείων του σκελετού (ανθρωπομετρία) επιτρέπει την ποσοτική μελέτη της σκελετικής
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ Α ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ & ΣΠΟΥ ΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Να γράψετε
Διαβάστε περισσότερα1 ο ΜΑΘΗΜΑ ΑΝΑΡΡΙΧΗΣΗΣ
1 ο ΜΑΘΗΜΑ ΑΝΑΡΡΙΧΗΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΝΑΡΡΙΧΗΣΗΣ-ΚΑΤΑΡΡΙΧΗΣΗΣ 2012-2013 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Η αναρρίχηση και η καταρρίχηση ανήκουν στην μεγαλύτερη οικογένεια της ορειβασίας.
Διαβάστε περισσότερα5.4 Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
3. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: Α. Η μέλισσα είναι έντομο που: α. έχει σπονδυλική στήλη β. μπορεί να κολυμπάει γ. πετάει με τη βοήθεια μεμβρανωδών
Διαβάστε περισσότεραΣχεδιασμός Προγραμμάτων
Σχεδιασμός Προγραμμάτων Ευλυγισία & Ισορροπία Μ. Μιχαλοπούλου Δ. Π. Θράκης Διατάσεις με καρέκλα Κάθισμα σε καρέκλα και Αυτί στον ώμο (κατέβασμα του αυτιού προς τον ώμο). Το σαγόνι βλέπει τον ώμο. Κυκλικές
Διαβάστε περισσότεραΑ3. Τα κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα ενεργοποιούνται από τα: Α. Β λεμφοκύτταρα Β. Μακροφάγα Γ. Βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα Δ. Αντιγόνα ιστοσυμβατότητας
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 12/04/2017 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ.Π. ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΔΩΔΕΚΑ (12) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά
Διαβάστε περισσότεραΚαλωσήρθατε στο Μεγάλο Ζωολογικό Πάρκο PLAYMOBIL!
Καλωσήρθατε στο Μεγάλο Ζωολογικό Πάρκο PLAYMOBIL! Τι είναι το ζωολογικό πάρκο; Το ζωολογικό πάρκο ή ζωολογικός κήπος είναι ένα είδος πάρκου στο οποίο πολλά και διαφορετικά είδη ζώων μένουν και μεγαλώνουν,
Διαβάστε περισσότεραKΕΦΑΛΑΙΟ 3: Εξέλιξη. Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συµπληρώνει σωστά την πρόταση:
KΕΦΑΛΑΙΟ 3: Εξέλιξη Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συµπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Όταν διατύπωσε τη θεωρία της εξέλιξης των
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ζωολογία Αμφίβια Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Λεονάρδος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α Να γράψετε
Διαβάστε περισσότεραPROJECT Β 1 ΓΕΛ. Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη
PROJECT Β 1 ΓΕΛ Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη ΟΡΙΣΜΟΣ Μετανάστευση ονομάζεται η γεωγραφική μετακίνηση ανθρώπων είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες. Υπάρχουν δυο είδη μετανάστευσης : 1. Η
Διαβάστε περισσότεραΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση»
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους οργανισμούς
Διαβάστε περισσότεραΗ πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο
Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων / ΔΠΘ Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Ιδανικός πλανήτης για τη ζωή Θερμοκρασία
Διαβάστε περισσότεραΟ Βιτρούβιος Άντρας του Λεονάρντο Ντα Βίντσι
Ο Βιτρούβιος Άντρας του Λεονάρντο Ντα Βίντσι Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι ένα διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, που φτιάχτηκε περίπου το 1490 σε ένα από τα ημερολόγιά
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Σεμινάριο βιολογίας Ε.Κ.Φ.Ε. (22 & 23 / 02 / 10)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Σεμινάριο βιολογίας Ε.Κ.Φ.Ε. (22 & 23 / 02 / 10) Επιμέλεια ppt: Π. Πάλλα 1 Σπηλαιογραφία Βίσωνα από το σπήλαιο Αλταμίρας 15000-12000 π.χ. 7 ΕΞΕΛΙΞΗ Επιμέλεια ppt: Π. Πάλλα 2 Τρεις
Διαβάστε περισσότεραΔιαφορές Νεογιλών Μόνιμων Δοντιών
Κεφάλαιο 1 Διαφορές Νεογιλών Μόνιμων Δοντιών Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται τα εξής: Η μορφολογία των νεογιλών δοντιών. Οι βασικές διαφορές ως προς τη μύλη, τη ρίζα και τον πολφό στα νεογιλά και τα μόνιμα
Διαβάστε περισσότεραΟ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α Να γράψετε
Διαβάστε περισσότεραΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ
ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ Εισαγωγή Ακτινογραφίες εκτός στόματος άμβάνονται όταν πρέπει να εξετασθεί μεγάλη περιοχή του στόματος και των γνάθων ή όταν ο ασθενής δεν μπορεί να ανοίξει το στόμα του για να τοποθετηθεί
Διαβάστε περισσότεραΠυρήνες οστέωσης παιδικου σκελετου. Χρόνοι εμφάνισης.
Πυρήνες οστέωσης παιδικου σκελετου. Χρόνοι εμφάνισης. Κωτούλα Αγορίτσα, Ιατρος ακτινολόγος, Επιμελήτρια Β Ακτινολογικό Εργαστήριο Νοσοκομείου Α.Ν.Θ. ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ, Θεσ/νίκης Τα οστά σχηματίζονται με δύο τρόπους:
Διαβάστε περισσότεραΕξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος. Συστηµατική κατάταξη
2 η ΑΣΚΗΣΗ Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος Συστηµατική κατάταξη Κλάση Τάξη Οστεϊχθύες Perciformes Οικογένεια Cichlidae Γένος Tilapia Γενικά : Η οικογένεια Cichlidae περιλαµβάνει
Διαβάστε περισσότεραΖωική Ποικιλότητα. Ενότητα 5. Πανίδα της Ελλάδας (Μέρος Α ) Αναστάσιος Λεγάκις, Αναπληρωτής Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας
Ζωική Ποικιλότητα Ενότητα 5. Πανίδα της Ελλάδας (Μέρος Α ) Αναστάσιος Λεγάκις, Αναπληρωτής Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ποια είναι η ελληνική πανίδα; 1/2 Μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε
Διαβάστε περισσότεραΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ Επικοινωνία και συνεννόηση μεταξύ καθηγητή Φ.Α και μαθητών Καλύτερη συνεργασία Εξοικονόμηση
Διαβάστε περισσότεραΟ ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ
Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενικοί σπόνδυλοι 7 Θωρακικοί σπόνδυλοι 12 Οσφυϊκοί σπόνδυλοι 5 Ιερό οστό 5 συνοστεομένοι σπόνδυλοι Κόκκυγας Φυσιολογικά Κυρτώματα Σ.Σ. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι
Διαβάστε περισσότεραΈνα ζώο χωρίς ιδιαίτερη σημασία
1 Ένα ζώο χωρίς ιδιαίτερη σημασία Πριν από περίπου 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια, σε ένα γεγονός που είναι γνωστό ως η Μεγάλη Έκρηξη, γεννήθηκαν η ύλη, η ενέργεια, ο χρόνος και ο χώρος. Η ιστορία αυτών των
Διαβάστε περισσότεραΤα Ζώα και οι Φωλιές τους. Μια εργασία των μαθητών και των μαθητριών του Β2 με τη δασκάλα τους Λαζοπούλου Ελένη 1 ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης
+ Τα Ζώα και οι Φωλιές τους Μια εργασία των μαθητών και των μαθητριών του Β2 με τη δασκάλα τους Λαζοπούλου Ελένη 1 ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Γιάννης Κορνηλία Ρηνιώ Κυριακή Νάσια Γιώργος Στράτος +
Διαβάστε περισσότεραασκήσεις για τον αυχένα
ασκήσεις για τον αυχένα 1 η ΑΣΚΗΣΗ θέση καθιστή ή όρθια Έχοντας σταθερούς τους ώμους, κατεβάζουμε το κεφάλι προς τα κάτω, έτσι ώστε το πηγούνι να ακουμπήσει στο στέρνο. στην αρχική θέση. Σηκώνουμε το κεφάλι
Διαβάστε περισσότερα1. Πατήστε στο ανθρωπάκι, πάνω αριστερά στο παράθυρο και επιλέξτε «ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» - ΜΥΪΚΟ
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (1) ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΕΡΑΚΗ ΑΛΕΞΑΝ ΡΑ ΒΙΟΛΟΓΟΣ 10ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ SOFTWARE: «Εγκυκλοπαίδεια του ανθρώπινου Σώµατος». Μπαίνουµε στο πρόγραµµα και επιλέγουµε
Διαβάστε περισσότεραΜύες του προσώπου και της κεφαλής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑ Μύες του προσώπου και της κεφαλής 38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑ ΜΕΤΩΠΟΪΝΙΑΚΟΣ* Επικράνιος Κρανίο - πλάγια άποψη Ινιακή γαστέρα (ινιακός μ.) Από τα δύο έξω τριτημόρια της άνω αυχενικής γραμμής του ινιακού
Διαβάστε περισσότεραΚινησιολογία : Έννοιες : Βαρύτητα : Κέντρο βάρους : Άρθρωση : Τροχιά κίνησης : Εύρος τροχιάς(rom) : Ροπή : Μοχλός : Μοχλοί :
Κινησιολογία : Είναι η επιστήμη που ασχολείται με την ανθρώπινη κίνηση.βοηθάει να γίνονται οι κινήσεις με ασφάλεια,επάρκεια και αποτελεσματικότητα και αναλύει την κίνηση. Έννοιες : Πρόσθιος (μπροστινός)
Διαβάστε περισσότερα