Graffiti Βανδαλισµός ή Τέχνη;

Transcript

1 Graffiti Βανδαλισµός ή Τέχνη; ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΙΩΝΙΔΕΙΟΥ Ερευνητική εργασία, Α Λυκείου, 2014

2 Graffiti: Βανδαλισµός ή Τέχνη; µια προσπάθεια Δοµή της εργασίας: Στην προσπάθειά µας να καταλάβουµε που βρίσκονται τα όρια µεταξύ τέχνης και βανδαλισµού, όταν πρόκειται για το δηµόσιο χώρο, ακολουθήσαµε τα εξής βήµατα: n Αρχικά συλλέξαµε πληροφορίες και κείµενα, κυρίως απο το διαδίκτυο, αλλά και απο περιοδικά και εφηµερίδες που είχαν ως θέµα το grafiiti. Είδαµε τον ορισµό του Graffiti και τα στάδια ανάπτυξής του n Στη συνέχεια γυρίσαµε την πόλη µας και φωτογραφήσαµε δηµόσιους χώρους µε έργα graffiti. Συλλέξαµε περισσότερες απο ογδόντα φωτογραφίες. n Συντάξαµε ερωτηµατολόγια και τα µοιράσαµε στους µαθητές του σχολείου µας αλλά και σε γονείς και καθηγητές. Θέλαµε να δούµε µέσα απο αυτά πως εκλαµβάνουν οι διάφορες ηλικιακές οµάδες την έννοια του Graffiti στους δηµόσιους χώρους. Μετά µορφοποιήσαµε τα ερωτηµατολόγια σε διαγράµµατα, ανάλογα µε την ηλικία των ερωτηθέντων n Ακόµα πήραµε µια συνέντευξη απο συµµαθητή µας που ασχολείται µε το Graffiti και είχε πραγµατικά πολλά να µας πει. Δείξαµε στην παρουσίαση το αντίστοιχο βίντεο n Επίσης φτιάξαµε δικά µας Graffiti και τα παρουσιάσαµε στους συµµαθητές µας. n Εκείνο όµως που νοµίζουµε πως είχε τη µεγαλύτερη αξία, είναι ο τρόπος που διαχειριστήκαµε τα κείµενα που συλλέξαµε. Αποφασίσαµε να τα παρουσιάσουµε σε µορφή

3 δηµόσιας αντιπαράθεσης (debate). Μελετήσαµε τα κείµενα και ξεχωρίσαµε τα υπέρ και κατά που αφορούσαν τα Graffiti και την έκθεσή τους σε δηµόσιους χώρους. Χωριστήκαµε σε οµάδες όπου κάποιοι εµφανίζονταν ως υποστηρικτές και κάποιοι ως κατήγοροι αυτής της συνήθειας. Κάποιοι ως υπέρµαχοι της τέχνης των Graffiti και κάποιοι ως κατακριτές του βανδαλισµού του δηµόσιου χώρου. Δεν ξέρουµε αν είναι πάντα εύκολο να βγουν συµπεράσµατα, όµως σίγουρα έµεινε ένας έντονος προβληµατισµός σε εµάς και τους συµµαθητές µας n Οι οµάδες που εργάστηκαν είναι οι εξής: ΟΜΑΔΑ Α: ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ-ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ Γ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΟΥΣΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΤΣΗ ΝΕΦΕΛΗ ΒΑΣΤΑΡΔΗ ΛΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ ΕΛΕΝΑ ΚΑΛΛΑΣ ΘΑΝΟΣ ΡΑΝΙΑ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ΟΜΑΔΑ Β: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΟΜΑΔΑ Δ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΝΑ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΛΥΔΙΑ ΔΑΒΑΛΑ ΖΟΥΛΙΝΟΥ ΧΑΡΑ ΜΑΪΡΑ ΚΑΠΝΙΑ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΑΒΑΝΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΙΑΛΟΥΣΗΣ ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΑΚΑΒΕΛΟΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΜΙΧΕΛΟΓΓΟΝΑ ΒΑΛΙΑ ΝΤΡΕΛΙΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ

4 Χρήσιµες πληροφορίες Graffiti είναι η αναγραφή κειµένου (όπως συνθηµάτων) ή ζωγραφική σε επιφάνειες που συνήθως βρίσκονται σε δηµόσιους χώρους (για παράδειγµα σε τοίχους). Πρωτοεµφανίστηκε την ίδια περίοδο και στα ίδια µέρη που αναπτύχθηκε το κίνηµα του Χιπ χοπ, από τον ίδιο καταπιεσµένο κόσµο. Γι' αυτό πολλοί θεωρούν ότι αποτελεί µέρος της κουλτούρας Χιπ χοπ. (Ορισµός Graffiti Βικιπαίδεια) Graffiti< graffiti < graffito < graffiato (λατ.) < graffiare (λατ. χαράσσω) < Γράφω Η ξένη λέξη graffiti είναι στον πληθυντικό, ενώ στον ενικό γίνεται graffito. Κάποια παραδείγµατα από την ιστορία είναι: n Η Επιγραφή στην αρχαία πόλη της Εφέσου στη Μικρά Ασία n Οι Επιγραφές που βρέθηκαν σε σπίτια στην Πομπηία n Η αναγραφή συνθημάτων σε τοίχους της Αρχαίας Ρώμης n Κάποιες Επιγραφές στο Σινικό τείχος : Αυτή η περίοδος µπορεί να χαρακτηριστεί "πρωτοποριακή εποχή", γιατί τα graffiti απέκτησαν µεγάλη δηµοτικότητα. Το Μπρονξ στο Μανχάτταν παρήγαγε έναν από τους πρώτους καλλιτέχνες graffiti: Ο TAKI 183 ήταν ένας ελληνοαµερικάνος από την Ουάσιγκτον που χρησιµοποίησε ένα µίγµα του ονόµατός του dimitris, TAKI, και τον αριθµό της οδού του, 183rd ως υπογραφή. Λόγω του ονόµατος και του αριθµού, οι άνθρωποι άρχισαν να παίρνουν το µήνυµα του, γράφοντας στους τοίχους Mary 122, George 21 κτλ. Αυτό καταγράφηκε σε ένα άρθρο του 1971 στο New York Times µε τον τίτλο Taki 183 και έτσι ο TAKI 183 έγινε ο πρώτος που αναγνωρίστηκε από την κοινωνία.

5 Μορφές graffiti µπορούν να θεωρηθούν σχέδια όταν βρίσκονται: Σε εξωτερικούς τοίχους στους δρόµους ή σε εσωτερικούς τοίχους και επιφάνειες (συνήθως µικρού µεγέθους), π.χ. τουαλέτες, σκοπιές, θρανία Και µπορεί να παρουσιάζουν: n Συνθήματα n Ζωγραφική (φαινόμενο προερχόμενο από την Αμερική) n Διαμαρτυρία (για παράδειγμα στην Βόρεια Ιρλανδία, με τα murals που απαθανατίζουν νεκρούς και θέματα από τις συγκρούσεις με τους Βρετανούς) n Αυτοσχέδια ποιήματα Το στένσιλ είναι µια µορφή έτοιµου προτύπου απο λαµαρίνα ή ξύλο του σχεδίου που θέλει να κάνει ο καλλιτέχνης σε κάποιον δηµόσιο χώρο και χρησιµοποιείται συχνά σε πορείες διαµαρτυρίας για "γρήγορα" γκράφιτι. Σηµαντικός καλλιτέχνης αυτής της τεχνικής είναι ο Βρετανός Banksy. Σε ορισµένες πόλεις του κόσµου υπάρχουν τοίχοι µόνο για γκραφίτι. Ακόµα, το graffitiµπορεί να γίνει κατά επιθυµία του ιδιοκτήτη του κτιρίου, για διακόσµηση Κατά τα όσα συνηθίζονται ανάµεσα στους γκραφιτάδες, υπάρχουν και τοίχοι που είναι µόνο για καλούς γκραφίστες, και οι υπόλοιποι δεν δικαιούνται να κάνουν πάνω στο δικό τους γκραφίτι µια µουτζούρα ή κάποιο άλλο σχέδιο Το "tag" είναι η υπογραφή που γίνεται µε σπρέι σε έναν τοίχο, από τον καλλιτέχνη ενός γκραφίτι ή και µόνη της. Σε ένα γκραφίτι η υπογραφή είναι µικρή και βρίσκεται ή µέσα στην ζωγραφιά ή κάτω σε µια άκρη

6 Αντιπαράθεση (Debate) (όπως παρουσιάστηκε) ΓΙΑΝΝΗΣ. Πιο εύκολα κόβει ο Έλληνας το τσιγάρο παρά τη συνήθεια να χαράζει σε τοίχους, κολόνες, πεζοδρόµια το όνοµα της αγαπηµένης του, µια ζωγραφιά, µια καρδούλα, µια σηµαδιακή ηµεροµηνία γι' αυτόν. Έχω την αίσθηση ότι µε τον τρόπο που γράφουν και βωµολοχούν οι εν λόγω βιαστές της αισθητικής πάνω στα ανυπεράσπιστα νεοκλασσικά και µη κτήρια, θα έγραφαν ακόµα και πάνω στην Ακρόπολη αν είχαν πρόσβαση. Ακόµα και ο Λόρδος Βύρων δεν απέφυγε τον πειρασµό να χαράξει το όνοµά του σε έναν κίονα του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Από θαυµασµό για το µνηµείο βέβαια, αλλά και επειδή κι άλλοι το συνήθιζαν ή από µαταιοδοξία για να µείνει του όνοµά του στην αιωνιότητα. ΔΗΜΗΤΡΗΣ. Ναι, αλλά αν κάποιοι άνθρωποι δεν είχαν χαράξει στις κολόνες του Θησείου γεγονότα που συνέβησαν στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας, ίσως τώρα να αγνοούσαµε τη µεγάλη πυρκαγιά της Αθήνας το 1951 και έναν φοβερό λοιµό που είχε ως κύριο αποτέλεσµα να πεθάνουν πάρα πολλοί κάτοικοι του κάστρου της Ακρόπολης το Μη σας φανεί παράξενο, αν σε λίγα χρόνια σηµερινά graffiti κηρυχθούν διατηρητέα, γιατί θα αποτελούν µια τοιχογραφία της εποχής µας. ΓΙΩΡΓΟΣ. Παραφράζοντας τον Bruce Lee, οι τοίχοι δεν µπορούν να αµυνθούν, ούτε να φωνάξουν, πόσο µάλλον να απαντήσουν σ' αυτούς τους άνανδρους που κυριολεκτικά βγάζουν τις εσωτερικές αναζητήσεις και τα υπαρξιακά τους προβλήµατα πάνω σε αθώους και ανυποψίαστους τοίχους. ΜΑΡΙΑΝΝΑ Το graffiti είναι η επανάστασή µας, ο φίλος µας, όταν όλα πάνε στραβά, ο τρόπος που βλέπουµε τα πράγµατα, µε δηµιουργία και χρώµα δηλαδή. Είναι αυτό που δεν µας έχει κάνει hooligans σε κάποιο γήπεδο. ΓΙΑΝΝΗΣ. Εγώ πιστεύω όµως πως το graffiti τροµάζει τους ανθρώπους και αποτελεί δείγµα κοινωνικής παρακµής. ΔΗΜΗΤΡΗΣ. Όπως λέει και ένας διάσηµος γκραφιτάς της Νέας Υόρκης, ο Banksy, τα

7 graffiti κρύβουν κινδύνους µόνο για τους πολιτικούς, τα στελέχη των διαφηµιστικών, αλλά και για τους ίδιους τους δηµιουργούς τους, τους γκραφιτάδες. ΓΙΩΡΓΟΣ. Μα το graffiti δεν είναι καν έκφραση του περιθωρίου πια, όταν τα σπρεί είναι τόσο ακριβά. Οι περισσότεροι γραφιτάδες ανήκουν στην αστική και µεγαλοαστική τάξη. Δεν είναι παρά µόνο παιδιά που βγαίνουν σε οµάδες, όταν πέσει η νύχτα. Όµως έχεις αναλογιστεί τι πραγµατικά κάνουν; Έχουν απλά ένα χόµπι να γράφουν τα ονόµατά τους µε διάφορα χρώµατα πάνω σε απαγορευµένες επιφάνειες όπως κτήρια, σπίτια και µνηµεία! ΜΑΡΙΑΝΝΑ. Ναι είναι χόµπι, δηλαδή ασχολούνται µαζί του εντελώς ερασιτεχνικά όλες οι ηλικίες, είτε είναι 12 είτε είναι 30. Και χόµπι σηµαίνει πως δεν βγάζουν λεφτά από αυτό. Το graffiti είναι ένα κάτι στο οποίο έχω δώσει τη ζωή µου, την ψυχή µου, τον ιδρώτα και την αγάπη µου, το σεβασµό µου, το χρόνο και την υποµονή µου. ΓΙΑΝΝΗΣ. Τι λές τώρα! Οι γκραφιτάδες ουσιαστικά είναι οι βάνδαλοι που καταστρέφουν την αισθητική όψη της πόλης και τα έργα τους είναι βροµιές στους τοίχους. ΔΗΜΗΤΡΗΣ. Εγώ εκπροσωπώντας τους, πιστεύω πως είναι ανήσυχοι και ταλαντούχοι καλλιτέχνες, σε µια κοινωνία ψυχολογικής και γκρίζας καταπίεσης και όσο συνεχίζουν να δίνουν χρώµα και ελπίδα µε τα σχέδιά τους, τόσο η τέχνη τους θα γίνεται ολοένα και πιο αποδεκτή. ΓΙΩΡΓΟΣ. Το graffiti είναι ένα κινητό αίσχος που µας περιβάλλει συνέχεια. Σαφώς και δεν έχει καµία σχέση µε την τέχνη, αλλά πολύ απλά αποτελεί δείγµα κακής αισθητικής και ίσως και εκδικητικότητας. ΜΑΡΙΑΝΝΑ. Μα τι λες; Το graffiti δεν είναι τέχνη; Αφού έχει ήδη αναγνωριστεί ως τέχνη. Ο Martinez, καθηγητής κοινωνιολογίας στο κολλέγιο της Νέας Υόρκης, πήγε και γνώρισε τους UGA -United Graffiti Artists-Αυτοί είναι από τους καλύτερους γκραφιτάδες των υπογείων σιδηροδρόµων και επιδείκνυαν τη δουλειά τους σε gallery! Ο Martinez τους βοήθησε σε αυτό και το 1973 ένα άρθρο του περιοδικού New York Magazine ουσιαστικά αναγνώρισε το graffitiως τέχνη. Αυτή η τέχνη, λοιπόν, έκανε τα πρώτα της δειλά βήµατα στην Ελλάδα στα τέλη των 80's ώστε να ανδρωθεί αργότερα απο οµάδες σε όλη την χώρα και να καταλήξει άρρηκτα συνδεδεµένη µε την καθηµερινότητα της εκάστοτε πόλης! ΓΙΑΝΝΗΣ. Δεν µπορώ να καταλάβω πως το µίσος κι η έλλειψη σεβασµού αυτών των ορνιθοσκαλισµάτων που παραπέµπουν µάλιστα και στην απόλυτη και τυφλή βία, χαρακτηρίστηκε ως τέχνη. Σε ορισµένους µάλλον αρέσει η µιζέρια, η ασχήµια, η

8 καταστροφή, ο εκφυλισµός κάθε θεσµού, συµβόλου και αξίας... ΔΗΜΗΤΡΗΣ. Αν θες να ξέρεις πλέον το graffiti έχει υποσκελιστεί από τους τοίχους του Facebook, τα συνθήµατα του Twitter, τα Blogs στο διαδίκτυο και έχει µετατραπεί σε µία ιαχή που χλευάζει την κρίση, τους πολιτικούς, το βόλεµα, τις αξίες, που οδήγησαν στην παρακµή. Ουσιαστικά κινητοποιεί, ενθαρρύνει, σαρκάζει, κρίνει και παρωδεί, αποτελώντας πάντα τη σκέψη που δεν τόλµησε κανείς να προφέρει και το υποσυνείδητο µήνυµα που καθρεφτίστηκε στον τοίχο ενός κτηρίου. ΓΙΩΡΓΟΣ. Όχι, διαφωνώ κάθετα. Εσύ λες ότι πρέπει να τους ευχαριστούµε κιόλας που µας ανοίγουν τα µάτια µε τα συνθήµατά τους. Είναι βάνδαλοι που βεβηλώνουν οικίες, ιστορικά µνηµεία, πλατείες και παραβιάζουν τον ιδιωτικό µας χώρο, µιας και κάνουν τις µουτζούρες τους µέχρι και στις τουαλέτες! Μπορούµε να πούµε ακόµα πως είναι και ήρωες µια υποκουλτούρας. ΜΑΡΙΑΝΝΑ. Για εσένα είναι απλά µουτζούρες, για εµένα όµως είναι εντυπωσιακά σχέδια τα οποία καλύπτουν τοίχους, σχολεία, εγκαταλειµµένα κτήρια, γέφυρες, λεωφορεία, ακόµα και τρένα. Χρώµατα αντικαθιστούν το γκρίζο της πόλης, στίχοι και συνθήµατα µιλούν στον κόσµο πολύ πιο αποτελεσµατικά από τα ξύλινα λόγια της πολιτείας. Μπορεί από µερικούς το graffiti να κατατάσσεται στην υποκουλτούρα, όµως στη συνείδηση του περισσότερου κόσµου οι γκραφιτάδες κάθε άλλο παρά αλήτες είναι.. ΓΙΑΝΝΗΣ. Τι να σου πω, µπορεί να συµπεράνει κανείς ότι η τέχνη του graffiti-δηλαδή ο κυριολεκτικός βιασµός και η κακοποίηση των κτηρίων- στην Ελλάδα ίσως και να αποτελεί κάτι παραπάνω από έκφραση. Ίσως και να αποτελεί µέρος της διαρκής /αποδόµησης της εθνικής µας ταυτότητας, κληρονοµιάς και αισθητικής. ΔΗΜΗΤΡΗΣ.Ο τοίχος είναι το χαρτί και το σπρέι η πένα- ---είναι µαγεία

9 Ερωτηματολόγιο Τώρα που η τέχνη βγήκε στο δρόµο καιρός να βάλουµε τη µιζέρια µας στο µουσείο Graffiti: Βανδαλισµός ή τέχνη ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Ηλικία: >45 2. Γνωρίζεις άτοµα που κάνουν γκράφιτι; Ναι 'Οχι 3. Κάνεις εσύ γκράφιτι; Ναι 'Οχι 4. Ποια είναι η γνώµη σου: Τα γκράφιτι είναι βανδαλισµός ή τέχνη; Τέχνη Βανδαλισµός

10 5. Αν βρισκόσουν µπροστά στη σύλληψη ενός γκραφιτά, θα τον υπερασπιζόσουν; Ναι 'Οχι 6. Αν το παιδί σου ασχολούνταν µε το γκράφιτι, πώς θα αντιδρούσες; Το γκράφιτι, κατά τη γνώµη σου, οµορφαίνει τις γκρίζες γωνιές της πόλης; Ναι 'Οχι 8. Θα επιδοκίµαζες οµάδες καλλιτεχνών οι οποίοι κάνουν graffiti µε σκοπό να ζωντανέψουν τα νεκρά και σάπια µέρη της πόλης, δίνοντας µια νέα πνοή; Ναι 'Οχι (εφαρµογή σε 100 άτοµα)

11 Γραφήματα Ηλικίες 14-18

12

13 Ηλικίες Γνωρίζεις άτοµα που κάνουν γκράφιτι; 26% 74% Ναι Όχι Κάνεις εσύ γκράφιτι; 16% 84% Ναι Όχι

14 Ποια η γνώµη σου για τα γκράφιτι : Βανδαλισµός ή Τέχνη; 20% 16% 64% Τέχνη Βανδαλισµός Λευκό Αν βρισκόσουν µπροστά στη σύλληψη ενός γκραφιτά θα τον υπερασπιζόσουν; 38% 14% 48% Ναι Όχι Λευκό Αν το παιδί σου ασχολούνταν µε το γκράφιτι πώς θα αντιδρούσες; 26% 30% 22% 22% Θετικά Αρνητικά Ουδέτερα Λευκό

15 Το γκράφιτι κατά τη γνώµη σου οµορφαίνει τις γκρίζες γωνίες της πόλης ; 22% 18% 60% Ναι Όχι Λευκό Θα επιδοκίµαζες οµάδες καλλιτεχνών οι οποίοι κάνουν γκράφιτι µε σκοπό να ζωντανέψουν τα νεκρά και σάπια µέρη της πόλης, δίνοντας µια νέα πνοή ; 42% 58% Ναι Όχι

16 Ηλικίες >30 Γνωρίζεις άτοµα που κάνουν γκράφιτι; 30% 70% Ναι Όχι Κάνεις εσύ γκράφιτι; 5% 95% Ναι Όχι

17 Ποια η γνώµη σου για τα γκράφιτι : Βανδαλισµός ή Τέχνη ; 15% 15% 70% Τέχνη Βανδαλισµός Λευκό Αν βρισκόσουν µπροστά στη σύλληψη ενός γκραφιτά θα τον υπερασπιζόσουν; 10% 40% 50% Ναι Όχι Λευκό Αν το παιδί σου ασχολούνταν µε το γκράφιτι πώς θα αντιδρούσες; 15% 20% 15% 50% Θετικά Αρνητικά Ουδέτερα Λευκό

18 Θα επιδοκίµαζες οµάδες καλλιτεχνών οι οποίοι κάνουν γκράφιτι µε σκοπό να ζωντανέψουν τα νεκρά και σάπια µέρη της πόλης, δίνοντας µια νέα πνοή; 30% 70% Ναι Όχι Το γκράφιτι κατά τη γνώµη σου οµορφαίνει τις γκρίζες γωνιές της πόλης; 10% 10% 80% Ναι Όχι Λευκό

19 Τα Graffiti της πόλης µας

20

21

22

23

24

25

26 Πηγές n ticle/244353/ints- to- graffiti- htan- o- prosopikos- moy- psyhologos.html?mainid= n simon- sylaidhs- h- monh- diexodos- einai- h- dhmioyrgia.html?mainid= n n graffiti- mia- kraygi- enantia- stin- krisi n writers- an- eheis- toiho- vafe.html n n η- τέχνη- του- δρόμου/ n el.wikipedia.org/wiki/γκράφι τι n hommages/ grafiti.html

27 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Graffiti: Βανδαλισµός ή Τέχνη; µια προσπάθεια... 2 Δοµή της εργασίας:... 2 Χρήσιμες πληροφορίες... 4 Αντιπαράθεση (Debate)... 6 Ερωτηματολόγιο... 9 Γραφήματα Ηλικίες Ηλικίες Ηλικίες > Τα Graffiti της πόλης μας... 19