ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Transcript

1 ΕΜΠ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πρόγραμμα Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, Καθηγήτρια ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

2 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, Καθηγήτρια ΕΜΠ, Πολυξένη Ηλιοπούλου-Δρ. Οικονομικής Γεωγραφίας, Καθηγήτρια ΤΕΙ Αθηνών Νίκος Μπελαβίλας, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Ελένη Χανιώτου, Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΜΠ Ειρήνη Κλαμπατσέα, Λέκτορας ΕΜΠ Γιώτα Θεοδωρά,Εκλεγμένη Επικ.Καθηγήτρια ΕΜΠ Συμμετέχουν οι Υποψήφιοι Διδάκτορες: Αναστασία Τουφεγγοπούλου Γιάννης Σπυρόπουλος

3 Σκοποί του μαθήματος είναι Η εισαγωγή στις μεθόδους και τεχνικές εμπειρικής έρευνας των επιστημών του χώρου Ηδιερεύνηση: α) των ιδιομορφιών που παρουσιάζονται στον ελληνικό χώρο, όπως αυτές προκύπτουν από τις δημογραφικές, κοινωνικές και οικονομικές ανακατατάξεις της μεταπολεμικής περιόδου και β) των εναλλακτικών δυνατοτήτων ανάπτυξης με όρους αειφορίας, στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών και πολιτικών δεδομένων, των περιοχών που «στερούνται» πόρων και χαρακτηρίζονται από φαινόμενα κρίσης ή/και λειτουργικής εξειδίκευσης, στα πλαίσια των συνθηκών παγκοσμιοποίησης και των κλιματικών αλλαγών.

4 Διδακτικές Ενότητες

5 1. Εισαγωγή στις μεθόδους και τεχνικές εμπειρικής έρευνας των επιστημών του χώρου Εισαγωγή στις μεθόδους της Γεωγραφίας, η σύνθεση πολλών επιστημονικών προσεγγίσεων Οσυνεχήςχώρος Ο περιέχων και περιεχόμενος χώρος Χρόνος και χώρος Οι πηγές της έρευνας Η φύση των στοιχείων Η συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων. Η γεωγραφική τους ερμηνεία Οι τομείς και τα προβλήματα της γεωγραφικής έρευνας

6 Φυσικός Χώρος - Τοπίο Η έννοια του τοπίου στις επιστήμες του χώρου Ορισμοί και μέθοδοι ανάλυσης Το τοπίο στη Γεωγραφία και η χρήση τους ως μέσο ανάλυσης, κατανόησης και οργάνωσης του χώρου Παραδείγματα

7 Η συμπεριφορά του πληθυσμούεπιπτώσεις στο χώρο Ο πληθυσμός ως μηχανισμός μετασχηματισμού του χώρου Γεωγραφικές κατανομές: δημογραφική πυκνότητα, συντελεστές διαφοροποίησης και έντασης Γεωγραφική και κοινωνική κινητικότητα του πληθυσμού: μετανάστευση, αγροτικοί και αστικοί πληθυσμοί Τύποι πόλεων και αστικής δυναμικής Η περίπτωση της Ελλάδας

8 Η οικονομική κρίση της υπαίθρου, η ενσωμάτωση της ελληνικής γεωργίας - επιπτώσεις στο χώρο Χωρική ανάλυση και σχεδιασμός Μέθοδοι χωρικής δειγματοληψίας Ανάλυση και επεξεργασία γεωγραφικών δεδομένων Χωρική οργάνωση & σύγχρονες αναδιαρθρώσεις του πρωτογενή τομέα Το παράδειγμα της ελληνικής γεωργίας (συστήματα αγροτικής παραγωγής και τύποι αγροτικών περιοχών στην Ελλάδα, σχέσεις της γεωργίας με τους άλλους παραγωγικούς τομείς, κρίση και ενσωμάτωση της ελληνικής γεωργίας. Κοινή Αγροτική Πολιτική. Σημερινή κατάσταση και προοπτικές)

9 Ο δευτερογενής τομέας οι σύγχρονες αναδιαρθρώσεις και οι νέοι καταμερισμοί εργασίας - επιπτώσεις στο χώρο Χωρική οργάνωση και σύγχρονες αναδιαρθρώσεις του δευτερογενή τομέα Διαχρονική εξέλιξη των περιοχών και πόλεων της βιομηχανίας Νέος καταμερισμός εργασίας μετά την δεκαετία 1980 στην Ελλάδα: Φαινόμενα κρίσης και φθίνουσες βιομηχανικές περιοχές Νέες τάσεις: εισαγωγή καινοτομιών και νέων τεχνολογιών Εξελίξεις στο θεσμικό πλαίσιο των επενδύσεων, ευέλικτα συστήματα παραγωγής και νέα δίκτυα. Επιπτώσεις στο χώρο ΤανέαχωροταξικάπλαίσιαστηνΕλλάδα

10 Ο τομέας των υπηρεσιών. Ο τουρισμός Χαρακτηριστικά και πολιτική του τουρισμού κατά την μεταπολεμική περίοδο στην Ελλάδα. Επιλεκτική ανάπτυξη και κυρίαρχα πρότυπα Περιοχές τουριστικής ανάπτυξης και προβλήματα Αναζήτηση λύσεων και ιδιαιτερότητες διαχείρισης της τουριστικής ανάπτυξης Αειφόρος τουριστική ανάπτυξη, θεωρητικές και εμπειρικές προσεγγίσεις Τανέαχωροταξικάπλαίσια

11 Τυπολογία των περιοχών του ελληνικού χώρου 1. Εύθραυστες Περιοχές: Το παράδειγμα του Αιγαίου Ο ρόλος της γεωγραφίας στη συγκρότηση του αστικού και αγροτικού χώρου στα νησιά. Οικιστικά και ναυτικά δίκτυα Πόλεις και λιμάνια. Γεωπολιτικές ανακατατάξεις και μετασχηματισμοί. Δύο μεγάλες αλλαγές στο τοπίο τωννησιώνκατάτον19ο και20ο αιώνα. Νέα και παλαιά τοπία της βιομηχανίας Αποδοχή και απαξίωση-παραδείγματα. Η αναστροφή του νεωτερισμού στη συλλογική συνείδηση Νέα τοπία του τουρισμού-παραδείγματα. Δυναμικές και αδιέξοδα

12 Τυπολογία των περιοχών του ελληνικού χώρου 2. Η σύνθεση Τύποι των περιοχών του ελληνικού χώρου. Ορισμένα τυπικά παραδείγματα (σχολιασμός επιλεγμένων ερευνών και της μεθοδολογίας τους) Προβλήματα και δυνατότητες βιώσιμης ανάπτυξης. Ο ρόλος της τοπικής διοίκησης, ηπαρέμβασητης κοινοτικής πολιτικής Κατευθύνσεις του νέου Γενικού Πολεοδομικού Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης

13 Βιβλιογραφία Α. Στατιστική-Μεθοδολογική Β. Γενική Βιβλιογραφία Γ. Βιβλιογραφικές αναφορές εφαρμοσμένης έρευνας

14 Δύο ζητούμενα του μαθήματος Παρακολούθηση των μαθημάτων Εκπόνηση μιας εργασίας λέξεων

15 Η οργάνωση του μαθήματος ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ

16 Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΕΑΡΙΝΟΕΞΑΜΗΝΟ: ΕΥΝΟΪΚΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΕ ΟΡΟΥΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ

17 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Α. Η εμβάθυνση στις σύγχρονες ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους ανάλυσης του χώρου και στις εξελίξεις στις τεχνικές εμπειρικής έρευνας των επιστημών του χώρου Β. Η διερεύνηση: - των ιδιομορφιών που παρουσιάζονται στον ελληνικό χώρο, και - των εναλλακτικών δυνατοτήτων ανάπτυξης με όρους αειφορίας, στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών και πολιτικών δεδομένων, με έμφαση στις περιοχές που «στερούνται» πόρων και χαρακτηρίζονται από φαινόμενα κρίσης, υποβάθμισης και λειτουργικής εξειδίκευσης, - των επιπτώσεων από τους όρους της παγκοσμιοποίησης και τις κλιματικές αλλαγές. Προοπτικές.

18

19

20

21

22

23

24