αρ.πρωτοδικείου θεσ/νίκης ΤΕΥΧΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΤΙΜΗ 5,00Ε

Transcript

1 αρ.πρωτοδικείου θεσ/νίκης ΤΕΥΧΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΤΙΜΗ 5,00Ε περιοδικο indd 1 12/5/2015 2:13:15 μμ

2 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 2-3 Η φροντίδα των πρώτων δοντιών του παιδιού σας 3-4 Διακοπές μακριά από τους γονείς 5-6 Βελτιώνοντας τις κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού μου 7-8 Όλα δικά μου! 9 Κανόνες ασφαλείας για να απολαύσουμε την θάλασσα χωρίς απρόοπτα 10 Μαμά, φοβάμαι Δύσκολο παιδί; Έχει τα... κουμπιά του Μάθετέ τους να διαχειρίζονται την απογοήτευση! περιοδικο indd 2 12/5/2015 2:13:16 μμ

3 ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ» ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΕΜΑΣ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΜΑΣ. Ο Σύλλογος <<Αγάπη για το παιδί >> είναι ένας μη κερδοσκοπικός σύλλογος που ιδρύθηκε από νέα άτομα με ένα κοινό όραμα-την προσφορά βοήθειας σε παιδιά και νέους που έχουν ανάγκη φυσικής, κοινωνικής και οικονομικής υποστήριξης. Σε καθημερινή βάση, τα παιδιά αναγκάζονται να ζήσουν στην φτώχεια, στη βία, στην κατάχρηση και σε πολλά άλλα προβλήματα που ο κόσμος παρουσιάζει και αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς. Σκοπός μας είναι να ευαισθητοποιούμε τον κάθε ένα από εμάς και να ενώσουμε όλοι μαζί τις δυνάμεις μας, είτε ως ιδιότητες, ιδρύματα, κοινωνικοί φορείς ακόμα και επιχειρήσεις, για να παρέχουμε βοήθεια και οικονομική υποστήριξη σε παιδιά και νέους που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας όπως ανίατες ασθένειες και μη, σε άπορες και ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και σε παιδιά και νέους που στερούνται επαρκεί μέσα για την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης όσο και την συνέχιση σε επόμενες βαθμίδες. Ακόμα η παροχή οικονομικής ενίσχυσης σε παιδιά και νέους με ιδιαίτερα προσόντα σε τομείς της τέχνης, του αθλητισμού και της επιστήμης τα oποία στερούνται επαρκών μέσων για την ολοκλήρωση επέκτασης των σπουδών/παρακολούθησης προγραμμάτων στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό καθώς και η εν γένει παροχή κάθε μορφής στήριξης, είτε αυτή είναι οικονομική είναι ψυχολογική, για την κάλυψη των βασικών και όχι μόνο αναγκών τους είναι για εμάς προτεραιότητες. Η άλλη προσπάθεια του Συλλόγου <<Αγάπη για το παιδί>> στηρίζει στην ενημέρωση για την παροχή βοήθειας που πραγματοποιείται μέσα από συγκεντρώσεις, ημερίδες, σεμινάρια καθώς και έντυπες εκδόσεις. Τα ποσά που συγκεντρώνονται από όλες της δράσεις του συλλόγου πηγαίνουν για την επίτευξη των στόχων του, δηλαδή σε αυτούς που το έχουν πραγματικά ανάγκη, χωρίς διακρίσεις. Με το άχρωμο πολιτικό χαρακτήρα που διέπει την οργάνωση καθώς και την αμεροληψία, αναπτύσσουμε συνεργασίες με αξιόπιστους φορείς της κοινωνίας των πολιτών,μκο τοπικές και μη, συλλόγους κοινότητες και οργανώσεις, πανεπιστημιακά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθώς και με φυσικά πρόσωπα στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Κινητήριος μοχλός της δράσης μας είναι ο εθελοντισμός, ο οποίος μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας, ενδημώντας την κοινωνική αλληλεγγύη, ενισχύοντας την ενεργό συμμετοχή και την συνύπαρξη. περιοδικο indd 3 12/5/2015 2:13:16 μμ

4 ( Η φροντίδα των πρώτων δοντιών του παιδιού σας ) Η φροντίδα των πρώτων δοντιώνσυνεχίζεται και εντατικοποιείται κατά τον τρίτο χρόνο, με στόχο την προστασία και ενίσχυσή τους. Η φροντίδα, εξάλλου, των πρώτων δοντιών αποτελεί το υπόβαθρο για την ανάπτυξη και την ανώδυνη έξοδο των μόνιμων δοντιών. Αυτό σημαίνει ότι υγιή νεογιλά δόντια δημιουργούν τις προϋποθέσεις για υγιή μόνιμα δόντια. Γι αυτό από την αρχή του τρίτου χρόνου -αν δεν έχει γίνει πιο νωρίς-θα πρέπει να ξεκινήσει πλέον το συστηματικό βούρτσισμα των δοντιών του παιδιού, το οποίο πρέπει να γίνεται δύο με τρεις φορές την ημέρα. Αν το παιδί δεν είναι συνεργάσιμο, εξασφαλίστε τουλάχιστον ότι βουρτσίζονται τα δόντια πριν το βραδινό ύπνο, γιατί το σάλιο κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι λιγότερο, με αποτέλεσμα να αυξάνει η πιθανότητα εμφάνισης τερηδόνας. Γι αυτό: Προμηθευτείτε μία μαλακή παιδική οδοντόβουρτσα και οδοντόπαστα με φθόριο για παιδιά. Να θυμάστε ότι στα μικρά παιδιά απαιτείται μικρή ποσότητα οδοντόπαστας, περίπου όσο το κεφάλι καρφίτσας πάνω στην οδοντόβουρτσα. Δείξτε στο παιδί πώς να βουρτσίζει τα δόντια του κι αφήστε το να πειραματιστεί και να παίξει με την όλη διαδικασία. Κάντε κι εσείς το ίδιο, δίνοντας το σωστό παράδειγμα. Στη συνέχεια, θα πρέπει να συνεχίσετε εσείς το σχολαστικό καθάρισμα των δοντιών. Το τελικό βούρτσισμα πρέπει πάντα να γίνεται από έναν ενήλικο για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητά του. Για να αποφύγετε τις αντιδράσεις, κρατήστε το παιδί στην αγκαλιά, βάζοντάς το στο πλάι. Περάστε το χέρι γύρω από τον ώμο του και βουρτσίστε τα δόντια με την οδοντόβουρτσα με το άλλο χέρι, με κινήσεις που ξεκινούν από τα ούλα προς τα κάτω για την πάνω οδοντοστοιχία και από τα ούλα προς τα πάνω για την κάτω. Χρησιμοποιώντας ένα πλαστικό ποτηράκι εκπαιδεύστε το να πίνει μικρές γουλιές και να φτύνει το νερό στο νιπτήρα. Εξηγήστε στο μικρό σας ότι δεν πρέπει να καταπίνει την οδοντόκρεμα. Δώστε του το ποτηράκι και δείξτε του πώς να γεμίζει το στόμα με νερό και μετά να το φτύνει. Αν επιμένει να καταπίνει την οδοντόκρεμα, προτιμήστε να πλένετε σε πρώτη φάση τα δόντια του με σκέτο νερό. Να ξεπλένετε πολύ καλά την οδοντόβουρτσακαι να τη φυλάτε σε μέρος προστατευμένο από μικρόβια ή βακτηρίδια. Αντικαταστήστε την κάθε μήνα. Η πιθανή κατανάλωση ζάχαρης και γλυκών πρέπει πάντα να ακολουθείται από τον καθαρισμό των δοντιών. περιοδικο indd 4 12/5/2015 2:13:17 μμ

5 Μάθετε τους κανόνες της τιμωρίας και ανακαλύψτε τα όρια του παιδιού σας Στα παιδιά, οι τιμωρίες λειτουργούν όπως τα φάρμακα: συχνά βοηθούν, δημιουργούν όμως και παρενέργειες... Οι τιμωρίες είναι το πιο δύσκολο κεφάλαιο της διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι επιπτώσεις θα έχει στην ψυχή ενός παιδιού μια σωματική τιμωρία (ένα σκαμπίλι, ένα τράβηγμα του αυτιού κλπ.), αλλά και μια ηπιότερη τιμωρία, όπως το μάλωμα, ο περιορισμός στο δωμάτιο, η αποβολή από το παιχνίδι ή η αφαίρεση κάποιων «προνομίων» που του έχετε παραχωρήσει. Άλλοτε οι τιμωρίες μπορεί να λειτουργήσουν θετικά, άλλοτε όμως όχι. Μερικές φορές τα θετικά αποτελέσματα μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες, άλλοτε όμως μόνο μερικές ώρες. Πολύ συχνά, μάλιστα, συμβαίνει να έχουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από το αναμενόμενο. Ο λόγος που οι τιμωρίες είναι ένα ζήτημα τόσο περίπλοκο έχει να κάνει κυρίως με το ότι οι προϋποθέσεις και οι συνθήκες διαφέρουν από παιδί σε παιδί και από κατάσταση σε κατάσταση. Ό,τι μπορεί να ήταν σωστό και αποτελεσματικό στην περίπτωση ενός παιδιού, μπορεί να αποδειχθεί εντελώς λανθασμένο στην περίπτωση ενός άλλου. Ό,τι είχε αποτελέσματα χθες, μπορεί αύριο, σε μια παρόμοια κατάσταση, να μην έχει τα ανάλογα αποτελέσματα. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με το κλίμα μέσα στην οικογένεια, με το πόση ένταση επικρατεί, αλλά και με το γεγονός ότι πολλές φορές γίνεται κατάχρηση του μέτρου των τιμωριών από τους γονείς. «Όταν επικρατεί ηρεμία μέσα στο σπίτι μας, όταν δεν υπάρχει γκρίνια, συνήθως αρκεί να υψώσω λίγο τον τόνο της φωνής μου, για να με ακούσει ο μικρός μας. Όταν όμως κυριαρχεί ένταση, ακόμα και αν του τις βρέξω, δεν πρόκειται να με ακούσει. Μάλιστα, έχω παρατηρήσει ότι, με τον καιρό, έχει συνηθίσει πια τα σκαμπίλια», μας διηγείται μια μητέρα. Οι σωματικές τιμωρίες έχουν επιπτώσεις στην αυτοπεποίθηση των παιδιών Στις σχέσεις μας με τα παιδιά, οι τιμωρίες έχουν ως στόχο να υπογραμμίσουν το ποιος έχει «το πάνω χέρι». Ιδιαίτερα οι σωματικές τιμωρίες, σκοπό έχουν να δείξουν στα παιδιά ότι εμείς, ως γονείς, έχουμε τον πρώτο λόγο και ότι αυτά το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να υπακούν και να υπομένουν τις όποιες σωματικές τιμωρίες για το καλό τους, μιας και εμείς είμαστε οι «αυθεντίες» που γνωρίζουν ποιο είναι το σωστό από παιδαγωγικής άποψης. Όποιος γονιός, λοιπόν, καταφεύγει στις σωματικές τιμωρίες, είναι σαν τσαλαπατά το αίσθημα αυτοεκτίμησης των παιδιών του. Αυτό, βέβαια, δεν γίνεται από πρόθεση, μιας και σήμερα οι γονείς κάνουν τα πάντα για να έχουν τα παιδιά τους αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία. Άρα, λοιπόν, όποιος δέρνει τα παιδιά του, υπονομεύει μοιραία τις ίδιες του τις προθέσεις. Οι σωματικές τιμωρίες καταστρέφουν τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των παιδιών και των γονιών τους. Από τη μια προσποιούμαστε ότι τα παίρνουμε στα σοβαρά, ρωτώντας τα για την άποψή τους σε κάποιο θέμα, συζητώντας μαζί τους όταν προκύπτει κάποιο ζήτημα, και από την άλλη «τους τις βρέχουμε» όταν δεν συμμορφώνονται σε αυτά που τους λέμε. Έτσι, δημιουργούνται αναπόφευκτα ανακολουθίες και, κατά λογική συνέπεια, κρίση στη σχέση μας μαζί τους. Οι σωματικές τιμωρίες αφήνουν συχνά ισόβια ψυχικά τραύματα στα παιδιά. Οι σωματικές τιμωρίες κάνουν τα παιδιά συνεσταλμένα (μερικά, μάλιστα, καταρρέουν ψυχολογικά). Οι σωματικές τιμωρίες απομακρύνουν συναισθηματικά τα παιδιά από τους γονείς τους. Οι σωματικές τιμωρίες κάνουν τα παιδιά ατίθασα και επιθετικά. περιοδικο indd 5 12/5/2015 2:13:17 μμ

6 Διακοπές μακριά από τους γονείς Ο πρώτος καλοκαιρινός αποχωρισμός, όσο κι αν σας φοβίζει, είναι απαραίτητος για να χαρεί το μικρό σας ολόκληρο το καλοκαίρι. Ψυχραιμία, όταν ξαναβρεθείτε, θα δείτε πόσο ωραία πέρασε. Θυμάμαι ακόμα την αγωνία που ένιωθα την πρώτη φορά που έστελνα το μικρό μου να περάσει τις διακοπές στο πατρικό μου, μακριά από την Αθήνα. Πέρα από τον τεράστιο φουσκωμένο σάκο που είχα ετοιμάσει με ρούχα -λες και θα καθόταν ένα χρόνο- ένιωθα ακόμα πιο φουσκωμένη την καρδιά μου από τις ενοχές και την ανασφάλεια. Το έστελνα σε δικούς μου ανθρώπους, και τι μ αυτό; Αγωνιούσα λες και το έστελνα στη ζούγκλα με τα άγρια θηρία. Ευτυχώς, οι όποιοι φριχτοί εφιάλτες μου δεν επαληθεύτηκαν κι όταν πήγα να το πάρω αντίκρισα ένα γελαστό, μαυρισμένο, πιο παχύ, χαρούμενο μπόμπιρα. Οι πρώτες χωριστές διακοπές είναι πάντα μια δύσκολη στιγμή για παιδιά και γονείς. Τα πράγματα όμως είναι απλούστερα απ ό,τι φαίνονται. Αρκεί να λέμε την αλήθεια \ στα παιδιά και να είμαστε συνεπείς στις όποιες υποσχέσεις. Ξεκινάμε λοιπόν... Μια ασφαλής ηλικία για τον πρώτο αποχωρισμό, όπως λένε οι ειδικοί, είναι όταν το παιδί έχει κλείσει τα 2,5-3 χρόνια του. Ο κυριότερος λόγος είναι ότι σε αυτή την ηλικία πια το παιδί μπορεί να καταλάβει αυτά που του λένε, κι έτσι οι γονείς μπορούν να του εξηγήσουν ότι θα φύγουν και κάποιες μέρες μετά θα ξαναγυρίσουν. Το παιδί πρέπει να ξέρει πού θα πάνε οι γονείς (ταξίδι, πίσω στη δουλειά κ.λπ.), πότε θα γυρίσουν, κάθε πότε θα το παίρνουν τηλέφωνο, με λίγα λόγια τι ακριβώς θα μεσολαβήσει μέχρι να ξαναβρεθεί μαζί τους. Έτσι, ξέρει τι θα γίνει αυτό το διάστημα και τι να περιμένει. Πέρα απ αυτό, υπάρχει κι ένας άλλος λόγος. Μέχρι την ηλικία των 2-2,5 ετών, αναπτύσσεται η αίσθηση ασφάλειας του παιδιού μέσα από τη σχέση του με το πρόσωπο που το φροντίζει. Με άλλα λόγια, είναι η εποχή που το μικρό μαθαίνει ότι υπάρχει ένας άνθρωπος συγκεκριμένος ( η μαμά συνήθως) ο οποίος είναι εκεί για να καλύψει κάθε του ανάγκη. Αυτή η αίσθηση της ασφαλούς βάσης χτίζεται μέσα στα πρώτα 2,5 χρόνια της ζωής του. Είναι η σιγουριά ότι «έχω ανάγκες, μπορεί να πονάω, να νιώθω άσχημα, αλλά είναι κάποιος εδώ που θα με βοηθήσει». Αν στα 2,5 χρόνια του το παιδί έχει αναπτύξει αυτή την ασφαλή σχέση με τη μητέρα του, τότε οι αποχωρισμοί γίνονται πιο εύκολοι και η διαδικασία να μείνει το παιδί μόνο του φαίνεται πιο ομαλή. Κι αυτό επειδή νιώθει ασφάλεια και σκέφτεται ότι ακόμα κι αν οι γονείς του είναι μακριά δεν το έχουν παρατήσει. Ξέρει ότι το σκέφτονται, το αγαπάνε, κι αν συμβεί τίποτα θα έρθουν να το πάρουν. Καλοκαίρι στη γιαγιά Η εμπειρία της συμβίωσης με τη γιαγιά και τον παππού είναι μοναδική για κάθε παιδί. Μπορεί να φαντάζει απλή, καθώς είναι η άμεσος δράση για κάθε ανάγκη, αλλά είναι κάτι που θα ζεσταίνει για πάντα τις αναμνήσεις του μικρού σας. Αν μένουν μακριά από την πρωτεύουσα ή αν πηγαίνουν εκτός πόλης για διακοπές, αυτοί είναι η πρώτη λύση για τους γονείς που έχουν μόνο λίγες μέρες άδεια. Το παιδί σας θα περάσει τις διακοπές του σ ένα περιβάλλον που ξεχειλίζει από αγάπη και φροντίδα. Όμως κι εδώ χρειάζεται καλή επικοινωνία με τους γονείς, που θα του εξηγήσουν πώς και γιατί πρέπει να μείνει με τους παππούδες για κάποιο διάστημα. Οι πρώτες φορές που το παιδί θα φύγει από το σπίτι για να πάει στη γιαγιά και στον παππού πρέπει να είναι σύντομες. Θεωρούνται «πειραματικές» και για τις δυο πλευρές. Οι γονείς θα δουν πώς τα πάει το παιδί στο νέο περιβάλλον κι εκείνο θα δει πώς τα πάει μακριά τους. Ιδανικό θα ήταν, την πρώτη φορά, να πάνε κι αυτοί μαζί, να προσαρμοστούν μαζί και μετά να φύγουν. Κι επειδή αυτά τα πράγματα πρέπει να γίνονται σταδιακά, η πρώτη φορά μπορεί να είναι λίγες μέρες, για παράδειγμα, το διάστημα ανάμεσα σε δυο Σαββατοκύριακα. περιοδικο indd 6 12/5/2015 2:13:18 μμ

7 Και μετά η επόμενη να είναι περισσότερο, κι όλο και πιο πολύ. Κατασκήνωση Η κατασκήνωση είναι το όνειρο αλλά και ο φόβος πολλών παιδιών κι άλλων τόσων μαμάδων. Ποια είναι καλύτερη ηλικία γι αυτό το μεγάλο βήμα; Θα μπορούσε να είναι ακόμα κι όταν το παιδί πηγαίνει Α δημοτικού, αν κι εκεί θα γίνει για ένα μικρό διάστημα. Πειραματικό κι αυτό. Εδώ, γι άλλη μια φορά, παίζει ρόλο η ασφαλής σχέση που έχει αναπτύξει το παιδί με τη μητέρα. Ένα παιδί που έχει καλή σχέση νιώθει άνετα και μπορεί να αντεπεξέλθει χωρίς πρόβλημα. Ένας φίλος για παρέα ή κάποια παιδιά που ξέρει από πριν θα βοηθήσουν ακόμα περισσότερο στην προσαρμογή του, αφού το περιβάλλον θα φαίνεται πιο οικείο με τα γνωστά πρόσωπα. Βέβαια, καλό θα είναι το παιδί να είναι προετοιμασμένο ακόμα και για τις δύσκολες στιγμές. Θα του πούμε, για παράδειγμα: «Κοίταξε, θα μείνεις εκεί μία εβδομάδα. Εμείς θα σε σκεφτόμαστε, θα παίρνουμε τηλέφωνο να δούμε τι κάνεις. Θέλουμε να περάσεις καλά. Κάποιες στιγμές μπορεί να σου λείψουμε, να στενοχωρηθείς, να θες να φύγεις. Αυτό δεν το περνάς μόνο εσύ. Το περνάνε κι άλλα παιδάκια εκεί, αλλά άμα το αφήσεις θα σου περάσει. Δεν χρειάζεται με το που θα νιώσεις λίγο άσχημα να πεις πρέπει να φύγω τώρα. Θα ασχοληθείς με τα άλλα παιδιά και θα σου περάσει». Όσο πιο κοινωνικό είναι ένα παιδί, τόσο πιο εύκολα είναι τα πράγματα. Αν όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, ίσως θα ήταν καλύτερα να προετοιμαστεί πριν πάει στην κατασκήνωση. Κάτι που θα το βοηθήσει πολύ είναι να ενταχθεί από τον προηγούμενο χειμώνα σε κάποια ομάδα συνομηλίκων του, π.χ. ποδόσφαιρο, μπαλέτο, ζωγραφική κ.λπ., οτιδήποτε μπορεί να το φέρει σε επαφή με τα άλλα παιδιά. Θα αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες, θα ξέρει τι σημαίνει ένταξη σε μια ομάδα και κυρίως θα έχει αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους του διαφορετική από εκείνη που έχει στις σχολικές αίθουσες. Παιχνίδια αυτοπεποίθησης Αυτές οι διακοπές μακριά από τους γονείς βοηθούν το παιδί να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση και τις ικανότητές του. Αν αυτός ο αποχωρισμός γίνει σε κατάλληλες συνθήκες και το μικρό είναι προετοιμασμένο, μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ. Μαθαίνει να αισθάνεται ασφαλές και μακριά από τους γονείς, να τα βγάζει πέρα μόνο του, αναγκάζεται να συμβιώσει με άγνωστα παιδιά και να χτίζει κοινωνικές σχέσεις, μαθαίνει το ομαδικό πνεύμα. Αυτά τα παιχνίδια αυτοπεποίθησης βέβαια δεν προϋποθέτουν παντελή απουσία σας. Το παιδί έχει ανάγκη να νιώθει και την υψηλή προστασία σας. Μία φορά την ημέρα είναι καλό να μιλάτε στο τηλέφωνο μαζί του. Άντε, και δύο δεν υπάρχει πρόβλημα. Προς Θεού όμως μην είστε κρεμασμένη όλη τη μέρα από το ακουστικό. Κάτι τέτοιο δεν βοηθάει το παιδί και το κάνει να μη νιώθει ασφάλεια εκεί που βρίσκεται. Όταν οι γονείς έχουν πολύ άγχος και το δείχνουν, το παιδί αισθάνεται την ένταση και θεωρεί ότι υπάρχει πρόβλημα. Εντελώς ασυνείδητα του έρχεται η σκέψη ότι η μητέρα είναι αγχωμένη, επειδή αυτό δεν είναι σε ασφαλές περιβάλλον, άρα καλό είναι να φύγει από εκεί. Όσο για τις επισκέψεις, χρειάζονται κι αυτές. Μην αφήνετε το παιδί μόνο στην κατασκήνωση, π.χ., για τρεις εβδομάδες επειδή φοβάστε ότι θα ζητήσει να φύγει μαζί σας. Φαντάζεστε πώς αισθάνεται όταν βλέπει τα άλλα παιδιά με τους γονείς τους; Κι εδώ όμως παίζει ρόλο η συνέπεια. Το παιδί πρέπει να ξέρει αν θα το επισκεφθείτε και πότε. Ποτέ όμως μην υποσχεθείτε κάτι που δεν θα μπορέσετε να τηρήσετε. Κι αν στενοχωριέται την ώρα που φεύγετε, σκεφτείτε ότι είναι λογικό για ένα παιδί. Εδώ χρειάζεται η σταθερή στάση: «Θα μείνεις εδώ και θα δεις ότι θα ξαναπροσαρμοστείς». Κι αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο. Και μην ανησυχείτε όταν φεύγετε. Πολύ γρήγορα θα ξαναστρωθεί στο παιχνίδι. περιοδικο indd 7 12/5/2015 2:13:21 μμ

8 Βελτιώνοντας τις κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού μου Σίγουρα, δεν χρειάζονται όλα τα παιδιά βοήθεια ως προς τις ίδιες κοινωνικές δεξιότητες, ενώ οι πρακτικές που θα πρέπει εμείς σαν γονείς να εφαρμόσουμε θα μπορούσαν να διαφέρουν, ανάλογα με την ηλικία τους. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις φυσιολογικές αναπτυξιακές δεξιότητες για διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, ώστε να μπορεί να προσδιοριστεί που είναι απαραίτητη μια βοήθεια. Οι κοινωνικές δεξιότητες που διδάσκονται, χωρίζονται σε τρία στάδια: 1. τον προσδιορισμό των κοινωνικών δεξιοτήτων που χρειάζονται ανάπτυξη, 2. την επιλογή των τρόπων διδασκαλίας των δεξιοτήτων και 3. την ενίσχυση της διδασκαλίας με τους κατάλληλους τρόπους. Θα μελετήσουμε μαζί τα τρία στάδια, με παραδείγματα για το πως ένα παιδί που διακατέχεται από συστολή και κοινωνικό άγχος, μπορεί να μετατραπεί σε ένα φιλικό παιδί που νιώθει άνετα και είναι έτοιμο να χειριστεί οποιεσδήποτε κοινωνικές επαφές. Kαθορισμός των σταδίων της κοινωνικής ανάπτυξης Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά θα πρέπει έχουν αναπτύξει ορισμένες κοινωνικές δεξιότητες σε κάποιες συγκεκριμένες ηλικίες ως εξής: 2 έως 3 ετών: είναι σε θέση να επιδιώξει την προσοχή, να ξεκινά την κοινωνική επαφή με άλλους, τόσο προφορικά (λέγοντας Γεια σας και Αντίο ) αλλά και σωματικά, δηλαδή να εστιάζει σε ένα άτομο που μιλάει, να έχει την ικανότητα να αναλαμβάνεται τους όρους ενός διαλόγου και να γελάει με αστεία αντικείμενα και γεγονότα. 3 έως 4 ετών: είναι σε θέση να αναλαμβάνεται τις εναλλαγές στη σειρά όταν παίζει παιχνίδια με άλλους, αντιμετωπίζει μια κούκλα ή ένα λούτρινο ζωάκι σαν να είναι αληθινό και μπορεί να ξεκινήσει η λεκτική επικοινωνία με ολοκληρωμένες λέξεις. 4 έως 5 ετών: είναι σε θέση να δείξει περισσότερη συνεργασία με τα άλλα παιδιά, υπακούει σε άμεσα αιτήματα (όπως το σταμάτα ), είναι πιο επιρρεπές στην φλυαρία και να προσποιείται ότι είναι η μαμά ή ο μπαμπάς σε παιχνίδια φαντασίας. 5 έως 6 ετών: είναι σε θέση να λέει συγνώμη, παρακαλώ και ευχαριστώ, κατανοεί ποιες λέξεις είναι κακές, είναι πιο στρατηγικό στις διαπραγματεύσεις, μπορεί να παίξει ανταγωνιστικά παιχνίδια και να κατανοήσει την έννοια του ευ αγωνίζεσθαι. 6 έως 7 ετών: είναι σε θέση να συμπάσχει με τους άλλους, μοιράζεται τα πράγματά του, χρησιμοποιεί γλώσσα του σώματος και χειρονομίες, περιμένει τη σειρά του, αντιμετωπίζει καλύτερα την ήττα, είναι λιγότερο πιθανό να ρίχνει το φταίξιμο του αλλού, διασκεδάζει περισσότερο και ακούει τις απόψεις των άλλων. Σε αυτή την ηλικία, ωστόσο, ακόμα δεν μπορεί ακόμα να καταλάβει τη σαφή διαφορά ανάμεσα στο σωστό και το λάθος και μπορεί να μη δέχεται εύκολα καθοδήγηση. Βελτίωση της κοινωνικής ανάπτυξης Οι συναντήσεις με άλλα παιδιά για παιχνίδι, είναι ένα κρίσιμο μέρος της ανάπτυξής τους, αλλά τα παιδιά με κοινωνικές δυσκολίες μπορεί να περνάνε κάπως δύσκολα. Οι συναντήσεις, είναι ένας πολύ καλός τρόπος που θα εισάγει το παιδί στην έννοια της τήρησης κανόνων, όταν ένας φίλος έρχεται στο σπίτι. Συζητήστε νωρίτερα κάθε κατάσταση που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε δυσάρεστη. Φτιάξε ένα πλάνο εκ των προτέρων. Σκέψου όλα τα διαφορετικά πράγματα που τα παιδιά μπορούν να κάνουν μαζί και στη συνέχεια βάλε το παιδί να ζητήσει από τον επισκέπτη του να επιλέξει από 2-3 διαφορετικές δραστηριότητες, τι προτιμάει να κάνουν. Μπορείτε ακόμη να κάνετε πρόβα, με τη μορφή παιχνιδιού, για το πως θα υποδεχτεί και πως θα χαιρετίσει την παρέα του. Αν είναι απαραίτητο, φτιάξε ένα σενάριο για να βοηθήσεις να μειωθεί το άγχος του παιδιού. Για να ενισχύσεις την κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού περαιτέρω, ρίξε μια ματιά στις στρατηγικές που ακολουθούν. - Δίδαξε την ενσυναίσθηση. Πες του διάφορες ιστορίες, ζητώντας από το παιδί να σου πει πως άλλοι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται όταν συμβαίνουν ορισμένα πράγματα. - Μάθε του να κάνει σωστά τα κοινωνικά ανοίγματα.εξήγησε στο παιδί τον σωστό τρόπο για να ξεκινήσει μια συνομιλία, να τραβήξει την προσοχή κάποιου ή να συμμετέχει σε μια ομάδα από παιδιά που ήδη παίζουν. Αυτές οι καταστάσεις που μπορούν να συζητηθούν κατά το γεύμα, ή στο αυτοκίνητο στο δρόμο για το σχολείο ή τις δραστηριότητες. - Εξήγησε την εναλλαγή της σειράς. Παίξε με το παιδί, για τουλάχιστον μια ώρα την ημέρα, ώστε να του εξηγήσεις τι σημαίνει να περιμένει τη σειρά του και να παίζει εκ περιτροπής. περιοδικο indd 8 12/5/2015 2:13:22 μμ

9 Ρατσισμός: πως θα διδάξουμε στα παιδιά τον σεβασμό στην διαφορετικότητα Στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία του σήμερα, οι άνθρωποι καλούμαστε να συνυπάρχουμε σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη με ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικές κουλτούρες, πολιτισμούς, θρησκείες. Αυτό είναι πραγματικά υπέροχο. Δυστυχώς όμως, τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο ρόδινα. Η διαφορετικότητα όπως κι αν εκφράζεται, συνήθως δεν είναι αποδεκτή από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, φέρνοντας μεμονωμένους ανθρώπους σε δύσκολη θέση ή στοχοποιώντας ευρύτερες κοινωνικές ομάδες. Η μόνη ελπίδα για να αλλάξουμε αυτές τις νοοτροπίες, είναι να εμπνεύσουμε στην νέα γενιά το όραμα του σεβασμού στην διαφορετικότητα. Τι κάνουμε λοιπόν; Ας δούμε μερικές απλές συμβουλές που είναι καλό να ακολουθούμε: 1. Τα παιδιά μας θα ακούσουν ρατσιστικά σχόλια και οφείλουμε να τα προετοιμάσουμε γι αυτό Δεν είναι ασυνήθιστο τα παιδιά να ακούσουν τους συνομηλίκους τους να χρησιμοποιούν ρατσιστικές βρισιές, ακόμα και στην πρώτη τάξη του δημοτικού. Τα παιδιά ξεκινούν να δέχονται ερεθίσματα από εξωτερικούς παράγοντες που δεν λαμβάνουμε πάντα υπ όψη μας. Επίσης, ποτέ μην θεωρείς την οικογένειά σας στο απυρόβλητο για μια επίθεση με ρατσιστικά σχόλια ή μη αποδοχή της διαφορετικότητας. 2. Δεν πρέπει να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε καν το πρόβλημα Συχνά ισχυριζόμαστε ότι δεν έχουμε ρατσιστικές αντιλήψεις, ότι δεν βλέπουμε πουθενά διαφορές στους ανθρώπους και είμαστε μάλιστα περήφανοι για αυτό. Το ζητούμενο δεν είναι απαραίτητα αυτό. Οφείλουμε να εντοπίζουμε τις διαφορές, να τις σεβόμαστε και φυσικά να εντοπίζουμε την παθογένεια της ρατσιστικής προκατάληψης. Κάθε πρόβλημα για να λυθεί, πρέπει πρώτα να μας γίνει συνείδηση. 3. Κάνουμε συχνές και χαλαρές συζητήσεις σχετικά με τον ρατσισμό Δεν χρειάζεται να περιμένουμε μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή για να συζητήσουμε για τον ρατσισμό. Γύρω μας υπάρχουν άπειρα ερεθίσματα που θα δίνουν τροφή σε μια τέτοια συζήτηση. Τα πρότυπα που προβάλλονται στην τηλεόραση για παράδειγμα, συχνά διακατέχονται από σεξισμό. Ο εισαγόμενος κινηματογράφος παρουσιάζει με συγκεκριμένους τρόπους τους έγχρωμους ανθρώπους. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια καλή αρχή για ανάλυση. 4. Γινόμαστε εμείς το παράδειγμα Οι πράξεις μιλούν δυνατότερα από τις λέξεις. Αν λέμε στα παιδιά μας ότι θα πρέπει να αποδέχονται τους πάντες, ανεξάρτητα από τη φυλή τους, αλλά εμείς συναναστρεφόμαστε μόνο ανθρώπους που μας μοιάζουν, τότε ποιο μήνυμα άραγε μεταδίδουμε στο παιδί μας; 5. Δεν σταματάμε να αυτοβελτιωνόμαστε διαλύοντας τις δικές μας ρατσιστικές αντιλήψεις Δεν μπορούμε να δώσουμε το καλό παράδειγμα, αν δεν αλλάξουμε πρώτα τον εαυτό μας. Καλό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν θα ξυπνήσουμε ένα πρωί και θα απαλλαγούμε από όλες τις ρατσιστικές πεποιθήσεις μας. Θα πρέπει να έχουμε συνείδηση των δικών μας προκαταλήψεων και να μην σταματήσουμε ποτέ να δουλεύουμε για την αντιμετώπισή τους. περιοδικο indd 9 12/5/2015 2:13:23 μμ

10 περιοδικο indd 10 12/5/2015 2:13:23 μμ

11 Όλα δικά μου! Απ ό,τι φαίνεται... τα πάντα ανήκουν στο μικρό σας: «Δικό μου» το μπλουζάκι, «δικό μου» το καρεκλάκι, «δικό μου» το παιχνιδάκι... Μόνο που δεν είναι όλα όσα δείχνει και διεκδικεί δικά του, όπως π.χ. τα παιχνίδια των άλλων παιδιών. Πώς θα το καταλάβει όμως; Επιστημονική επίβλεψη: Αλκμήνη Μπούτρη, συμβουλευτική ψυχολόγος Ανάμεσα στις λίγες φράσεις που έχει μάθει το μικρό σας, ξεχωρίζει μία* η πιο... αγαπημένη απ ό,τι φαίνεται. Ποια είναι αυτή; Η φράση «δικό μου!». Όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, οι λέξεις αυτές υποδηλώνουν άλλη μία κατάκτηση του παιδιού. Η χρήση της είναι ένα σημάδι ότι το πιτσιρίκι αρχίζει να καταλαβαίνει τον εαυτό του και τη δική του ιδιαίτερη προσωπικότητα, ότι γνωρίζει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του. Όταν όμως οι φράσεις «δικό μου», «είναι όλα δικά μου», «το θέλω» αρχίζουν να χρησιμοποιούνται όλο και πιο συχνά, και μάλιστα για πράγματα που δεν ανήκουν στο μικρό, τότε αρχίζουν τα προβλήματα... Γιατί, πώς να απαντήσεις σ ένα απαιτητικό πιτσιρίκι που τα θέλει όλα δικά του και αρχίζει τις γκρίνιες όταν του λέτε «Όχι, αυτό δεν σου ανήκει!»; Γιατί φέρεται έτσι; Αυτή η τρομερή επιθυμία για διάφορα πράγματα και κυρίως για τα παιχνίδια που ανήκουν σε άλλα παιδάκια είναι φυσιολογική. Η φάση τού «είναι όλα δικά μου» είναι ένα από τα φυσιολογικά στάδια της ανάπτυξης των μικρών. Όλα όσα συμβαίνουν αυτή την περίδο δικαιολογούν την τάση του μικρού να τα βλέπει όλα δικά του. Και να γιατί: Σ αυτό το διάστημα το παιδί κάνει ένα πέρασμα από ένα στάδιο απόλυτης εξάρτησης από τους γονείς (και ειδικά από τη μητέρα του) σ ένα στάδιο μερικής αυτονομίας. Φυσικά, συνεχίζει να εξαρτάται από τους μεγάλους για τα απαραίτητα, όμως έχει κάνει και σημαντικές κατακτήσεις: κινείται πια με μεγαλύτερη επιδεξιότητα και σιγουριά, αντιλαμβάνεται λέξεις και φράσεις, αρχίζει να εμπλουτίζεται το λεξιλόγιό του και μπορεί να επικοινωνεί καλύτερα με τους άλλους και να γίνεται κατανοητό. Έτσι αρχίζει να νιώθει πια ότι είναι ανεξάρτητο άτομο, ξεχωριστό από τη μαμά και τον μπαμπά του. Καταλαβαίνει πως είναι μικρό -η σύγκριση με τους μεγάλους δεν του αφήνει αμφιβολίες-, αλλά αρχίζει να σκέφτεται σαν μεγάλο. Με άλλα λόγια, αντιμετωπίζει τον κόσμο και βαδίζει προς την κατάκτησή του. Και γι αυτό έχει την ψυχολογία του κατακτητή: τα θέλει όλα! Το παιδί δεν έχει ακόμα ακριβή εικόνα στο μυαλό του για το ποια είναι τα όριά του, δεν έχει βρει ακόμη τη θέση του στον κόσμο σε σχέση με τους άλλους. Όταν, για παράδειγμα, θέλει το παιχνίδι που ανήκει σε ένα άλλο παιδάκι, δεν το κάνει από εγωισμό και κτητικότητα, αλλά από φυσιολογικό εγωκεντρισμό. Για ένα παιδί αυτοί οι μήνες αντιπροσωπεύουν μια καταπληκτική περιπέτεια. Μέρα τη μέρα εξοικειώνεται με τον κόσμο ακόμα περισσότερο, και οι ικανότητές του βελτιώνονται, ενώ οι νέες εμπειρίες φαίνεται να μην τελειώνουν ποτέ. Επενδύει όλη την ενέργειά του στην ανάπτυξή του και στην κατάκτηση όσο περισσότερης αυτονομίας γίνεται. Έτσι δοκιμάζει με σιγουριά τις δυνατότητές του, τι μπορεί να αποκτήσει και τι όχι, συχνά παίζοντας και με τα... νεύρα σας. Δεν μπορείς να τα έχεις όλα! Σίγουρα αυτή η κτητικότητα του μωρού σάς κάνει περήφανους, αφού καταλαβαίνετε ότι μεγαλώνει, ότι διεκδικεί πράγματα, ότι καταλαβαίνει τον κόσμο γύρω του. Από την άλλη, όμως, ανησυχείτε λίγο και είστε μπερδεμένοι, γιατί δεν ξέρετε πώς να ελέγξετε τις υπερβολές του, ειδικά όταν δίνει την εικόνα ενός μικρού «εγωκεντρικού τυράννου». Τι κάνουμε λοιπόν σ αυτές τις περιπτώσεις; Κατ αρχάς, τόσο η υποχώρηση στις απαιτήσεις του μικρού, όσο και η αυστηρότητα και η άρνηση χωρίς δεύτερη κουβέντα είναι λάθος. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να βάλετε όρια στο παιδί* δηλαδή, πρέπει να δείξετε στο μικρό σας τι επιτρέπεται και τι όχι. Φυσικά, θα πρέπει να είστε ελαστικοί, γιατί σ αυτή την ηλικία το παιδί δεν είναι ακόμα σε θέση να καταλάβει τη σημασία κάποιων «αφηρημένων» κανόνων. Έχοντας συνηθίσει μέχρι και πριν λίγο καιρό να είναι το ευνοημένο και το χαϊδεμένο σας (αρκούσε να κλαψουρίσει λίγο και έπαιρνε αυτό που ήθελε), δεν μπορεί να καταλάβει από τη μια μέρα στην άλλη γιατί οι επιθυμίες του δεν ικανοποιούνται... αμέσως. Από την άλλη, όμως, θα πρέπει να φροντίσετε να κρατήσετε μια σταθερή συμπεριφορά απέναντι στο μωρό, που έχει ανάγκη από όρια αλλά και προστασία. Γίνετε διαλλακτικοί. Τι σημαίνει αυτό; Ότι πρέπει να... «παζαρεύετε» με το παιδί όταν έχει... παράλογες επιθυμίες και γίνεται πολύ εγωκεντρικό. Δηλαδή, πείτε του ότι π.χ. δεν μπορεί να έχει αυτό το παιχνιδάκι, γιατί δεν είναι δικό του, αλλά στα γενέθλιά του θα του αγοράσετε ένα παρόμοιο. Παίρνει τα παιχνίδια των άλλων! «Είναι δικό μου», «Όχι, δικό μου». Το μικρό σας αρπάζει το παιχνιδάκι που ανήκει σε κάποιο άλλο παιδί και το... οικειοποιείται... έτσι απλά. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν βοηθά σε τίποτα το να το μαλώσετε. Αν προσπαθήσετε να του πάρετε από τα χέρια το παιχνίδι που με βία έχει βουτήξει από ένα άλλο παιδάκι, θα ακολουθήσει μια έντονη σκηνή με κλάματα και τσιρίδες. Να, λοιπόν τι πρέπει να κάνετε: Προσπαθήστε να τραβήξετε την προσοχή του από το παιχνίδι σε κάτι άλλο. Προσπαθήστε να βρείτε αυτό που θα καταφέρει να του αποσπάσει την προσοχή από τη «λεία» του. Για παράδειγμα, προτείνετέ του μια καλή ανταλλαγή (π.χ. αν αφήσει το λάφυρό του, θα πάρει ένα άλλο παιχνίδι, μια λειχουδιά κλπ.). Επίσης, καλό είναι να το απομακρύνετε από τη σκηνή του «εγκλήματος», προτείνοντάς του κάτι ενδιαφέρον, π.χ. μια βόλτα κλπ. 3 λάθη που πρέπει να αποφύγετε 1ον) Μην υποχωρείτε σε όλες τις απαιτήσεις του παιδιού για να το ευχαριστήσετε. Έτσι το καλομαθαίνετε, του δίνετε την εντύπωση ότι μπορεί να έχει τα πάντα και το μικρό αισθάνεται... παντοδύναμο. Όταν λοιπόν θα αντιμετωπίσει καταστάσεις όπου πραγματικά δεν μπορεί να έχει κάτι (π.χ. το παιχνιδάκι ενός άλλου παιδιού) θα δυσκολευτεί να καταλάβει το «γιατί», θα νιώσει περιορισμένο και θα πληγωθεί. 2ον) Μην είστε αρνητικοί! Αν περιορίζετε το μικρό, του λέτε πάντα«όχι» και δεν ικανοποιείτε καμία επιθυμία του, υπάρχει ο κίνδυνος το πιτσιρίκι να νιώσει ότι δεν αξίζει. Απογοητεύεται και χάνει την αυτοπεποίθησή του. περιοδικο indd 11 12/5/2015 2:13:24 μμ

12 Κανόνες ασφαλείας για να απολαύσουμε την θάλασσα χωρίς απρόοπτα Πρόσεχε να προφέρεις καθαρά τη λέξη θάλασσα έτσι που να γυαλίσουν μέσα της όλα τα δελφίνια... Έτσι έγραφε ο Ελύτης για την ομορφιά της ελληνικής θάλασσας, έτσι την γνωρίζουμε κι εμείς στα παιδιά μας, σαν ένα θησαυρό ομορφιάς κι απέραντης γαλήνης. Είναι όμως πάντα έτσι; Η αλήθεια βέβαια είναι πως σε μια χώρα, όπως η δική μας που το περισσότερο μέρος του χρόνου έχει ήλιο και περιβάλλεται κατά τα δυο τρίτα της από νερό, είναι κάτι παραπάνω από αυτονόητο κι επιβεβλημένο όχι μόνο να γνωρίζουν τα παιδιά μας κολύμπι και τους απαραίτητους κανόνες συμπεριφοράς μέσα στο θάλασσα, αλλά κι εμείς οι γονείς να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι για την προφύλαξή τους από τους κινδύνους που κρύβει το απέραντο γαλάζιο για τα μικρά μας δελφίνια... Οι σχετικές έρευνες εξάλλου δείχνουν ότι ο συνδυασμός ήπιου κλίματος και υγρού στοιχείου, κάνει τα παιδιά στη χώρα μας ιδιαίτερα επιρρεπή στα ατυχήματα από πνιγμό. Είναι τραγικό αλλά αποδεδειγμένο ότι τα μικρά παιδιά μπορούν να πνιγούν, σε λίγα μόνο εκατοστά νερό σε ελάχιστο χρόνο. Για τον λόγο αυτό το Σωματείο «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος»* για την Πρόληψη των Παιδικών Ατυχημάτων το καλοκαίρι μας δίνει πολύτιμες συμβουλές για να απολαύσουμε κι αυτό το καλοκαίρι τη θάλασσα και τις χαρές της με ατέλειωτο παιχνίδι αλλά πάνω απ όλα με προσοχή κι ασφάλεια για τα παιδιάμας. Στη Θάλασσα Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά μας από την πιο μικρή ηλικία να κολυμπούν σωστά, το κολύμπι σώζει ζωές. Ποτέ μην αφήνουμε μικρά παιδιά κοντά στο νερό χωρίς επίβλεψη, ακόμα και εάν ξέρουν να κολυμπούν. Να μην βασιζόμαστε σε φουσκωτά αντικείμενα όπως μπρατσάκια και κουλούρες, για την ασφάλεια των παιδιών μας. Να μην κολυμπούν τα παιδιά με γεμάτο στομάχι, πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον 3 ώρες από το τελευταίο γεύμα. Μην αφήνουμε τα παιδιά να απομακρύνονται από την ξηρά χωρίς επίβλεψη. Είναι επικίνδυνο το κολύμπι σε πολύ ταραγμένη θάλασσα και σε περιοχές όπου υπάρχει δυνατό θαλάσσιο ρεύμα. Είναι σημαντικό τα παιδιά να μην υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους στο κολύμπι και να αποφεύγουν τους ηρωϊσμούς. Επικίνδυνα παιχνίδια στο νερό, όπως πατητές, κράτημα αναπνοής και άλλα, πρέπει να αποφεύγονται, μπορούν πολύ εύκολα να καταλήξουν σε πνιγμό. Στις μικρές ηλικίες, όταν τα παιδιά βρίσκονται σε σκάφος πρέπει πάντα να φοράνε εγκεκριμένα σωσίβια και να επιβλέπονται. Θαλάσσια Αθλήματα Όταν κάνουν θαλάσσια αθλήματα τα παιδιά, πρέπει πάντα να φορούν εγκεκριμένα σωσίβια, ακόμα και εάν κολυμπούν καλά. Εφόσον τα παιδιά θέλουν να ασχοληθούν με θαλάσσια αθλήματα, όπως ιστιοπλοΐα, θαλάσσιο ski, ιστιοσανίδα και καταδύσεις, είναι σημαντικό να παρακολουθήσουν πρώτα, μαθήματα σε εξειδικευμένες σχολές και να μάθουν να ακολουθούν τους κανόνες του κάθε αθλήματος. Σε περίπτωση που μεγαλύτερα παιδιά, κάνουν καταδύσεις και υποβρύχιο ψάρεμα, πρέπει να χρησιμοποιούν τον κατάλληλο εξοπλισμό, να ακολουθούν πιστά τους κανόνες ασφαλείας, να είναι συνδεδεμένα με την ειδική σημαδούρα για να διακρίνονται από διερχόμενα σκάφη και να είναι πάντα συνοδευόμενα. Σε Πισίνα Εφόσον υπάρχουν μικρά παιδιά στην οικογένεια, ηπισίνα πρέπει να είναι σωστά περιφραγμένη ή να έχει κάλυμμα ασφαλείας. Ποτέ να μην κολυμπάνε παιδιά σε πισίνα, χωρίς επίβλεψη. Να μάθουμε στα παιδιά, να προσέχουν ιδιαίτερα τον περίγυρο της πισίνας, γιατί τρέχοντας ή παίζοντας, μπορούν εύκολα να γλιστρήσουν και να τραυματιστούν σοβαρά. Στην πισίνα όπως στη θάλασσα, είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά να κάνουν βουτιές, μόνον εφόσον βεβαιωθούν ότι τα νερά είναι αρκετά βαθιά και δεν υπάρχουν εμπόδια. Σε άλλους Χώρους όπου υπάρχει νερό Είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά να μην πλησιάζουν κοντά σε φουσκωμένο χείμαρρο ή ποτάμι, γιατί εάν πέσουν μέσα μπορεί να πνιγούν. Για τον ίδιο λόγο δεν πρέπει να κολυμπούν σε ποτάμι, όταν υπάρχει δυνατό ρεύμα. Τα παιδιά να αποφεύγουν τις βουτιές σε λίμνη, όταν τα νερά είναι θολά. Τα μικρά παιδιά δεν πρέπει να πλησιάζουν και να σκύβουν πάνω από πηγάδια, στέρνες και αρδευτικά κανάλια, γιατί πέφτοντας μέσα, μπορεί να τραυματιστούν σοβαρά ή να πνιγούν. περιοδικο indd 12 12/5/2015 2:13:24 μμ

13 Μαμά, φοβάμαι... 0 Ξαφνικά διαπιστώσατε ότι η ζωή του παιδιού σας γεμίζει με όλο και περισσότερες «απειλές». Αναγνωρίστε τους παιδικούς φόβους και αντιμετωπίστε τους. Πόσες φορές δεν έχετε έρθει αντιμέτωποι με το φοβισμένο μουτράκι του παιδιού σας να σας κοιτάζει γεμάτο αγωνία και ανάγκη για προστασία; Και πόσες φορές δεν πρέπει να αντιμετωπίσετε μαζί με το παιδί τους τρομερούς κινδύνους που μπορεί να κρύβει το σπίτι σας; Το φάντασμα μέσα στην ντουλάπα, το τέρας κάτω από το κρεβάτι ή το λύκο που είναι κρυμμένος στο παιδικό δωμάτιο... Όλες αυτές οι σκηνές ανήκουν στην καθημερινότητα ενός σπιτιού που έχει μικρό παιδί. Γιατί όλα τα παιδιά κάποια στιγμή στη ζωή τους έρχονται αντιμέτωπα με τους φόβους τους. Πες μου τι φοβάσαι Δεν είναι εύκολο να καταλάβουμε τι ακριβώς φοβάται ένα παιδί, γιατί δεν εκφράζεται πάντα με λόγια. Το παιδί, για να εκφράσει το φόβο του, θα χρησιμοποιήσει το σώμα του και τη συμπεριφορά του. Μπορεί, για παράδειγμα, να δείχνει ταραγμένο και αγχωμένο, να κλείνεται στον εαυτό του, να γίνεται πολύ φρόνιμο ή αντίθετα πολύ επιθετικό. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που μπορεί να εκδηλώσει ακόμα και σωματικά συμπτώματα. Πολλοί ενδεχομένως να σκέφτονται πως όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί, τόσο πιο μικρός είναι και ο φόβος του. Όμως αυτό δεν ισχύει. Οι παιδικοί φόβοι, παρόλο που αφορούν μικρά παιδιά, κάθε άλλο παρά μικροί είναι γι αυτά. Ένα παιδί, π.χ., που φοβάται τα φαντάσματα, στη θέα μιας σκιάς μέσα στη νύχτα μπορεί κυριολεκτικά να τρομοκρατηθεί! Κι αν θέλετε να καταλάβετε πώς πραγματικά νιώθει όταν φοβάται, δεν έχετε παρά να θυμηθείτε τον εαυτό σας σε μικρότερη ηλικία. Τότε που κι εσείς φοβόσασταν το σκοτάδι ή το τέρας που κρυβόταν στη δική σας ντουλάπα! Τελικά τι είναι ο φόβος; Κανένας από εμάς δεν έχει συνδέσει την έννοια του φόβου με μια φυσιολογική και θετική κατάσταση. Κι όμως, ο φόβος είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, είναι μια φυσιολογική αντίδραση προσαρμογής, που στόχο της έχει να μας κινητοποιήσει να αντιδράσουμε σε γεγονότα ή καταστάσεις που αποτελούν κίνδυνο για εμάς. Έτσι προστατεύουμε τον εαυτό μας. Η σημασία του περιβάλλοντος Οι φόβοι μπορεί να είναι είτε έμφυτοι είτε επίκτητοι. Έμφυτοι είναι όσοι παρουσιάζονται στο παιδί χωρίς να τους δημιουργεί το περιβάλλον. Τέτοιοι είναι ο φόβος του πόνου, του ύψους, αυτός που προκαλείται από έναν δυνατό και ξαφνικό κρότο κ.λπ. Είναι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης που κάνει τα παιδιά να φοβούνται και να αντιδρούν σε φυσικά κυρίως φαινόμενα, όπως είναι η αστραπή ή ο σεισμός. Αρκετές φορές, όμως, δεν υπάρχουν πραγματικές αιτίες που τα κάνουν να φοβούνται. Τότε μιλάμε για επίκτητους φόβους, οι οποίοι μπορεί να προέλθουν από το περιβάλλον. Έτσι, πηγές φόβου για τα παιδιά μπορεί να γίνουν η τηλεόραση, ο κινηματογράφος, τα παραμύθια ή ακόμα και οι ίδιοι οι άνθρωποι. Τι τρέμουν σε κάθε ηλικία; Αν παρατηρήσουμε τα παιδιά, θα δούμε πως όπως αλλάζουν τα ίδια μεγαλώνοντας, έτσι αλλάζουν και οι φόβοι τους. Μπορούμε λοιπόν να καταλάβουμε τι φοβούνται και γιατί έχοντας ως βάση την ηλικία τους. - Σ ένα νεογέννητο μωρό, μπορούμε να προκαλέσουμε φόβο από τις πρώτες κιόλας μέρες της ζωής του, κάνοντας έναν δυνατό κρότο ή με το να κάνουμε πως το αφήνουμε να πέσει. Αυτό συμβαίνει γιατί ορισμένες λειτουργίες όπως η ακοή και η ισορροπία έχουν κυρίαρχη σημασία για το βρέφος, αφού τώρα αρχίζουν να αναπτύσσονται. - Από τον έβδομο μήνα και μετά, το μωρό αλλάζει στάση απέναντι στους αγνώστους. Τότε εμφανίζεται το άγχος προς τα ξένα πρόσωπα, το οποίο θα αρχίσει να υποχωρεί από τον δωδέκατο μήνα, και το άγχος του αποχωρισμού, το οποίο θα αρχίσει να υποχωρεί γύρω στο τρίτο έτος. - Από ενός έως τριών ετών, τα παιδιά αρχίζουν να κάνουν νέες γνωριμίες και να ζουν πρωτόγνωρες καταστάσεις. Τότε εμφανίζεται ο φόβος για το γιατρό ή για τα ζώα, συνήθως όταν έχει προηγηθεί μια αρνητική εμπειρία, όπως, για παράδειγμα, μια επίσκεψη στο γιατρό η οποία τρόμαξε το παιδί ή το έκανε να πονέσει. - Μετά την ηλικία των δύο ετών, το παιδί γίνεται όλο και πιο ανεξάρτητο, ενώ η φαντασία του αρχίζει να αναπτύσσεται. Τώρα δεν φοβάται μόνο πραγματικές καταστάσεις, αλλά καταστάσεις που δεν μπορεί να ελέγξει καθώς και τον δικό του εσωτερικό κόσμο. Εμφανίζεται λοιπόν ο φόβος για το σκοτάδι, τους κεραυνούς και τις αστραπές. περιοδικο indd 13 12/5/2015 2:13:25 μμ

14 Δύσκολο παιδί; Έχει τα... κουμπιά του... Γκρινιάζει, κάνει φασαρία και σκανταλιές... συμπεριφέρεται άσχημα. Και το χειρότερο; Σας είναι δύσκολο να το αντιμετωπίσετε... Υπάρχει όμως ένας «μαγικός» τρόπος, χωρίς φωνές και τιμωρίες, να επαναφέρετε στην... τάξη το μικρό σας όταν δημιουργεί προβλήματα με τη συμπεριφορά του. Ένας μπαμπάς πήγε με τον τρίχρονο γιο του για ψώνια στο βιβλιοπωλείο. Ο μικρός άγγιζε τα πάντα, τους μαρκαδόρους, τα στυλό, τα πολύχρωμα λούτρινα ζωάκια, τα μπρελόκ κλπ. Όσο κι αν τον συμβούλευε, στην αρχή με καλό τρόπο και ύστερα με αυστηρό, να μην τα πειράζει και να σταματήσει να πιάνει τα πάντα, εκείνος τον αγνοούσε, λες και δεν τον άκουγε καν Δεν είναι η πρώτη φορά που του δημιουργεί δυσκολίες και πραγματικά ο μπαμπάς του πιτσιρικά δεν ξέρει πώς να αντιδράσει όταν ο γιος του φέρεται έτσι. Βάζει τις φωνές, αλλά αυτό δεν έχει τελικά κανένα αποτέλεσμα». Ορισμένες φορές τα παιδιά από αγγελάκια γίνονται... διαβολάκια. Η συμπεριφορά τους είναι εκνευριστική και φέρνει εκτός εαυτού τους γονείς. Άλλοι προσπαθούν με απαγορεύσεις, π.χ. περιορίζοντας το παιδί στο δωμάτιό του, άλλοι με καλοπιάσματα, άλλοι με φωνές, να το επαναφέρουν στην τάξη. Και όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις όλα αυτά δεν φέρνουν αποτέλεσμα. Μπορεί το μικρό να σταματήσει να δημιουργεί για λίγο δυσκολίες, αλλά έπειτα συνεχίζει ακάθεκτο. Τι κάνουμε, λοιπόν; Χρειάζεται κάποια πιο δραστική τιμωρία; Στην εποχή μας το θέμα της τιμωρίας διχάζει τόσο τους γονείς όσο και τους ειδικούς. Από τη μια προσπαθούμε να καταφεύγουμε όσο το δυνατόν πιο σπάνια -ή ακόμη και καθόλου- στην τιμωρία. Αυτό που βασικά μάς ενδιαφέρει σήμερα ως γονείς -και είναι και ο βασικότερος στόχος της διαπαιδαγώγησης του παιδιού μας- είναι να του μάθουμε να φέρεται σωστά και συνετά, συνειδητά, από μόνο του, και όχι επειδή φοβάται την τιμωρία. Θέλουμε να ακολουθεί τους κανόνες, ακόμη και όταν νιώθει ότι δεν το παρακολουθεί κανείς και δεν έχει το φόβο για κυρώσεις. Αυτή η «ελευθερία», όμως, έχει και τις παρενέργειές της. Δηλαδή, το παιδί γίνεται αλαζονικό και προκλητικό, αναζητά τρόπους να δοκιμάσει τα όριά μας και έτσι κάνει πράγματα που εμείς δεν μπορούμε να τα αποδεχτούμε έτσι απλά. Και ενώ παιδαγωγικά είμαστε σωστοί, στην πράξη δεν ξέρουμε πώς να χειριστούμε από εκεί και έπειτα την κατάσταση. Τι κάνουμε, λοιπόν; Πώς πρέπει να προχωρήσουμε, πώς πρέπει να αντιδράσουμε; Πόσο βοηθούν οι κλασικές μορφές τιμωρίας; Τιμωρία ναι, όχι εκδίκηση Ένας διάσημος «γκουρού» της Παιδαγωγικής στις δεκαετίες του 60 και του 70, Ο Rudolf Dreikurs, που έχει ασχοληθεί όσο κανείς άλλος με το θέμα της τιμωρίας, ήταν ο πρώτος που είδε την τιμωρία στις σωστές της βάσεις. Δηλαδή, τη διαχώρισε από την εκδίκηση και τα αντίποινα. Γι αυτό και σύστηνε στους γονείς να βάζουν στο παιδί τιμωρίες οι οποίες έχουν άμεση και λογική σχέση με το παράπτωμά του. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Εκδίκηση: Αν απαγορεύσω στο μικρό να φάει γλυκό μετά το φαγητό επειδή δεν τακτοποίησε τα παιχνίδια του, τότε η πράξη μου είναι μια καθαρή μορφή εκδίκησης και δεν έχει κανένα νόημα και αποτέλεσμα. Λογική τιμωρία: Αντίθετα, αν πω στο παιδί «Δεν θα φας κέικ, αν δεν φας όλο το φαγητό σου», τότε υπάρχει μια λογική αντιστοιχία ανάμεσα στην πράξη του παιδιού και στην τιμωρία που του βάζουμε και η απαγόρευσή μας δεν ακούγεται σαν αντίποινα, σαν κάτι αυθαίρετο που πηγάζει από τη δική μας εξουσία. Η τιμωρία που εκλαμβάνεται από τα παιδιά σαν εκδίκηση, τα κάνει να παραφέρονται. Τα μικρά αισθάνονται ότι οι γονείς τα μεταχειρίστηκαν άδικα και σχεδιάζουν τη ρεβάνς. Οι παράλογες τιμωρίες και τα συναισθήματα εκδίκησης που γεννούν, δηλητηριάζουν μακροπρόθεσμα τις σχέσεις γονιών και παιδιών και δημιουργούν ένα άσχημο κλίμα μεταξύ τους. περιοδικο indd 14 12/5/2015 2:13:26 μμ

15 Πως αντιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά τις έννοιες σχετικά με το σεξ Η συζήτηση για τα πουλάκια και τις μελισσούλες, είναι μια διαδικασία που πολλοί γονείς συχνά αναβάλλουν όσο το δυνατόν περισσότερο. Όμως, αν μιλάμε στα για τη σεξουαλικότητα τους ως ένα φυσιολογικό κομμάτι της ανάπτυξης τους και αν απαντάμε στις ερωτήσεις τους με ειλικρίνεια, με κατάλληλο πάντα τρόπο για την ηλικία τους, τότε μάλλον ακολουθούμε την καλύτερη στρατηγική. Ας δούμε μερικές συμβουλές για το τι να πούμε και πότε! Τι μπορούν τα παιδιά να καταλάβουν, ανάλογα με την ηλικία Ηλικίες 2 έως 3 ετών: Τις σωστές λέξεις για τα γεννητικά όργανα, όπως πέος και κόλπος Ηλικίες 3 έως 4 ετών: Από που προέρχεται ένα μωρό. Φυσικά, δεν μπορεί να καταλάβει όλες τις λεπτομέρειες της αναπαραγωγής, έτσι ένα απλό η μαμά έχει μια μήτρα μέσα στην κοιλιά της, όπου έζησε το μωράκι μέχρι να είναι αρκετά μεγάλο για να γεννηθεί είναι μια χαρά. Ηλικίες 4 έως 5 ετών: Πώς ένα μωρό γεννιέται. Δώστε του μια συγκεκριμένη απάντηση: Όταν το μωρό ήταν έτοιμο να γεννηθεί, κατέβηκε από τη μήτρα θα βγήκε έξω από τον κόλπο της μαμάς. Ηλικίες 5 έως 6 ετών: Έχουν μια γενική ιδέα για το πως γίνονται τα μωρά. Εσύ φτιάχτηκες από τη μαμά και τον μπαμπά. Ή αν το παιδί απαιτεί περισσότερες λεπτομέρειες: Ένα μικροσκοπικό κύτταρο μέσα στον μπαμπά ονομάζεται σπερματοζωάριο το οποίο ενώνονται με ένα μικροσκοπικό κύτταρο μέσα στη μαμά που ονομάζεται ωάριο. Ηλικίες 6 έως 7 ετών: Μια βασική κατανόηση της συνουσίας. Μπορείς να πεις, Φύση δημιούργησε αρσενικά και θηλυκά όργανα για να ταιριάζουν μεταξύ τους σαν κομμάτια ενός παζλ. Όταν το πέος και ο κόλπος ενώνονται μεταξύ τους, το σπέρμα κολυμπάει μέσα από το πέος και φτάνει στο ωάριο. Εξήγησέ τους τις σκέψεις σου για το σεξ και τις σχέσεις. Για παράδειγμα: Το σεξ είναι ένας από τους τρόπους που άνθρωποι δείχνουν την αγάπη τους σε κάποιον άλλο. Ηλικίες 8 έως 9 ετών: Το παιδί κατά πάσα πιθανότητα γνωρίζει ότι το σεξ είναι φλέγον θέμα, από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή τους συμμαθητές του. Ένα παιδί σε αυτή την ηλικία μπορεί να αντιληφθεί μια βασική εξήγηση για οποιοδήποτε θέμα, συμπεριλαμβανομένου για παράδειγμα ακόμα και του βιασμού. Θυμάσαι, όταν λέγαμε για το σεξ ότι είναι μέρος μιας σχέσης αγάπης; Ο βιασμός είναι όταν κάποιος αναγκάζει ένα άλλο πρόσωπο να κάνει και αυτό είναι κακό. Ηλικίες 9 έως 11 ετών: Ποιες αλλαγές συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Επίσης, είναι σε θέση να συζητήσει θέματα που σχετίζονται με το σεξ, που μπορεί να βλέπει στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο. Διάβασε επίσης: Πώς θα προετοιμάσω την κόρη μου για την πρώτη της περίοδο; Ηλικία 12 ετών: Μέχρι τώρα, τα παιδιά διαμορφώνουν εικόνα μόνα τους, γι αυτό έλεγξε κάθε τόσο, για να εξασφαλίσεις ένα καλύτερο πλαίσιο για τις πληροφορίες που λαμβάνει το παιδί. Αλλά να αποφύγεις τις υπερβολές, γιατί θα αρχίσει να σε αποφεύγει. περιοδικο indd 15 12/5/2015 2:13:27 μμ

16 Μάθετέ τους να διαχειρίζονται την απογοήτευση! Η απογοήτευση είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής, αλλά θα πρέπει να είμαστε σε θέση να την αποδεχτούμε και να την αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά, αν θέλουμε να έχουμε μια επιτυχημένη και ικανοποιητική ζωή. Ένα μικρό παιδί δεν μπορεί να εκλογικεύσει δυσάρεστες καταστάσεις και να χειρίζεται το άγχος και την απογοήτευση. Αποκτά αυτή την ικανότητα με την πάροδο του χρόνου, και με τη σωστή καθοδήγηση θα την αναπτύσσει από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Βοηθήστε τα παιδιά σας να αποδεχτούν τα αναπόφευκτα «πάνω» και «κάτω» της. Μερικοί τρόποι για να το καταφέρετε είναι οι εξής: Μάθετε ποιο είναι το παιδί σας. Υπάρχουν νήπια που μπορούν να καθίσουν ήσυχα για ώρες σε ένα τραπεζάκι φτιάχνοντας πύργους από κυβάκια, και άλλα που μόλις το πρώτο κυβάκι κουμπώσει στραβά και ο πύργος αρχίζει να γέρνει παθαίνουν υστερία. Γνωρίζοντας σε ποια κατηγορία ανήκει το δικό σας, θα είναι πιο εύκολο να αναγνωρίσετε τη στιγμή που θα πρέπει να παρέμβετε. Επιτρέψτε τους ένα βαθμό ανεξαρτησίας. Τα νήπια θέλουν συνέχεια να δοκιμάζουν πράγματα, και η αγαπημένη τους φράση είναι «μόνος/η μου». Φτιάξτε τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να μπορούν να παίζουν, να πειραματίζονται και να δοκιμάζουν τις ικανότητές τους με ασφάλεια. Επιλέξτε παιχνίδια που είναι σχεδιασμένα για την ηλικία τους, ώστε οι πιθανότητες επιτυχίας να είναι περισσότερες - αυτό θα τους προσφέρει ικανοποίηση. Συντροφέψτε τα στο παιχνίδι. Παίξτε μαζί τους, υιοθετώντας το ρόλο του συμπαίχτη και όχι του καθοδηγητή. Καθίστε στο πάτωμα δίπλα τους, δείτε τον κόσμο από το «ύψος» των δικών τους ματιών και παρακολουθήστε τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν στον εκνευρισμό και την απογοήτευση. Χωρίς να προσπαθήσετε να προσφέρετε τη λύση, ενθαρρύνετε τις προσπάθειές τους και βοηθήστε τα να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους (π.χ. «Το ξέρω ότι θυμώνεις που ο πύργος σου συνέχεια πέφτει, όμως, εάν προσπαθήσεις, είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρεις»). Διδάξτε τους τεχνικές ηρεμίας. Ακόμα και τα μωρά μπορούν να διδαχτούν μικρές τεχνικές που τα ηρεμούν, όταν έχουν εκνευριστεί. Τέτοιες μπορεί να είναι μια σφιχτή αγκαλιά, ένα τραγουδάκι, ένα παραμύθι ή ένα παιχνιδάκι. Βοηθήστε τα να κατανοήσουν πως, όταν νιώθουν εκνευρισμένα, εάν καταφύγουν σε μία από αυτές τις γνώριμες διαδικασίες, θα αισθανθούν άμεσα καλύτερα και θα ηρεμήσουν. Δώστε το καλό παράδειγμα. Ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά αντιδρούν στην απογοήτευση επηρεάζεται από το πώς αντιδρούν οι γονείς σε ανάλογες καταστάσεις. Αν αυτοί την αντιμετωπίζουν με ανυπομονησία ή θυμό, το παιδί μπορεί να μάθει ότι αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος. Εάν εσείς επιτρέπετε στον εαυτό σας να εκνευρίζεται, επειδή το παιδί σας έχει εκνευριστεί, το μόνο που καταφέρνετε είναι να δημιουργήσετε ένα φαύλο κύκλο. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά μαθαίνουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους παρακολουθώντας πώς κάνουν το ίδιο οι ενήλικοι. Προσπαθήστε να παραμείνετε ήρεμοι, διατηρήστε έναν ήπιο τόνο στη φωνή σας και αντιμετωπίστε την έκρηξή τους με κατανόηση αλλά και αυστηρότητα. περιοδικο indd 16 12/5/2015 2:13:28 μμ

17 Μεγαλώνοντας ένα παιδί με Σύνδρομο Down Παρατηρώντας τα μέλη μιας κοινωνίας μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς τη διαφορετικότητα ανάμεσα στα μέλη της. Μέσα σε αυτή τη διαφορετικότητα ανήκουν και τα άτομα με σύνδρομο Down. Mε τη λέξη σύνδρομο όπως αναφέρεται στο λεξικό εννοείται η ποικιλία συμπτωμάτων ή χαρακτηριστικών που σχετίζονται με την ίδια κλινική εικόνα, η αιτιολογία της οποίας δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα στους γιατρούς, ενώ το όνομα Down προέρχεται από το όνομα του γιατρού, John Langdon Down, που πρώτος περιέγραψε το σύνδρομο το Περίπου 100 χρόνια μετά ανακαλύφθηκε η αιτιολογία των σωματικών χαρακτηριστικών και των μαθησιακών δυσκολιών από τον ιατρό-νηπιαγωγό Jerome Lejeune στο Παρίσι. Η αιτιολογία ήταν η παρουσία ενός παραπανίσιου χρωμοσώματος σε κάθε κύτταρο του σώματος. Τα χρωμοσώματα είναι μικροσκοπικά σωματίδια μέσα στα κύτταρα που μεταφέρουν τις κωδικοποιημένες πληροφορίες για όλα τα χαρακτηριστικά που κληρονόμησε το άτομο. Κάθε κύτταρο έχει 46 χρωμοσώματα, από τα οποία τα μισά το άτομο τα παίρνει από τη μητέρα και τα άλλα μισά από τον πατέρα του. Το άτομο με σύνδρομο Down έχει ένα επιπλέον χρωμόσωμα στο 21ο ζεύγος χρωμοσωμάτων, δηλαδή αντί για δύο έχει τρία, με αποτέλεσμα το άτομο αυτό να έχει 47 χρωμοσώματα. Το σύνδρομο Down δεν είναι ασθένεια αλλά είναι μια γενετικά καθορισμένη κατάσταση και οφείλεται στην τρισωμία του 21ου χρωμοσώματος. Τα άτομα με σύνδρομο Down, επειδή έχουν το παραπάνω χρωμόσωμα, παρουσιάζουν κοινά σωματικά χαρακτηριστικά. Η αναλογία γεννήσεων παιδιών με σύνδρομο Down είναι 1 στις 700 γεννήσεις. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν είναι ακόμη σαφής. Τα παιδιά με σύνδρομο Down γεννιούνται από γονείς που ανήκουν σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, εθνικές ομάδες και με διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης. Η πιθανότητα γέννησης παιδιού με σύνδρομο Down αυξάνεται όσο μεγαλώνει η ηλικία της μητέρας, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 35 ετών. Μεγαλώνοντας ένα παιδί με σύνδρομο Down. Όσο πιο ενημερωμένοι είναι οι γονείς για το Σύνδρομο Down τόσο πιο επιτυχημένη είναι η ανάπτυξη του παιδιού. Όπως όλα τα παιδιά χρειάζονται σωστή και την πιο κατάλληλη εκπαίδευση, ανατροφή και ισορροπία κατά την ανάπτυξή τους, όπως όλοι οι γονείς ξενυχτάνε με τα κλάματα, ψάχνουν νέες μεθόδους και τρόπους για την ορθότερη διαπαιδαγώγηση το ίδιο συμβαίνει και με τους γονείς των παιδιών με σύνδρομο Down. Η ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα, η αντιμετώπιση, η υπομονή και η πρόθεση για να βρεθεί το καταλληλότερο σύστημα διαπαιδαγώγησης και υποστήριξης ανοίγουν το δρόμο για την εποικοδομητική ανατροφή του παιδιού. Μεγαλώνοντας ένα παιδί με σύνδρομο Down, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η ιατρική γνωμάτευση και οι ιατρικές συμβουλές σχετικά με τη σωματική του υγεία είναι πολύ σημαντικές. Όσο για τη διανοητική και ψυχική κατάσταση του παιδιού, η εκπαίδευση που θα λάβει θα τη διαμορφώσουν ανάλογα. Άλλωστε έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά με σύνδρομο Down παρόλο που έχουν κοινά χαρακτηριστικά και κοινές τάσεις, αυτό δεν αποτελεί ένδειξη των μελλοντικών δυνατοτήτων ή ικανοτήτων τους αλλά ότι τα παιδιά μεγαλώνοντας διαφοροποιούνται πολύ. Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η ενασχόληση των παιδιών με την άθληση, τη μουσική και τις τέχνες τα βοηθά στην ανάπτυξη ενώ τελευταία ιδιαίτερα στο εξωτερικό επικρατεί η άποψη ότι τα παιδιά με σύνδρομο Down είναι καλό να εντάσσονται σε γενικά σχολεία και όχι σε ειδικά γιατί η επαφή με τους συνομήλικούς τους, ενισχύει την πρόοδό τους. Επίσης μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στην American Journal of Medical Genetics δείχνει τις θετικές επιδράσεις που ασκεί το σύνδρομο στις οικογένειες. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι το 79% των γονιών δηλώνουν ότι άλλαξε η στάση τους προς τη ζωή με πιο θετικό τρόπο λόγω του ότι έχουν ένα παιδί με Σύνδρομο Down, όπως επίσης 94% των παιδιών μιας οικογένειας νιώθουν μεγάλη περηφάνια για τα αδέλφια τους με σύνδρομο Down, ενώ το 99% των παιδιών με Σύνδρομο Down δηλώνουν ευτυχισμένα με τη ζωή τους. περιοδικο indd 17 12/5/2015 2:13:28 μμ