ΕΠOΠΤΕΥΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΑΥΘΙΝΟΣ

Transcript

1 Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΤΩΝ Π.Α.Ε. ΤΗΣ SUPER LEAGUE ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΔΩΝ ΠΕΡΤΕΣΗ ΜΑΡΙΑ-ΑΛΙΚΗ Α.Μ ΕΠOΠΤΕΥΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΑΥΘΙΝΟΣ ΑΘΗΝΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017

3 3 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον καθηγητή μου κύριο Αυθίνο Ιωάννη και τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής κύριο Μανασή Βασίλειο που με βοήθησαν να ολοκληρώσω την πτυχιακή μου εργασία. Επιπλέον, ευχαριστώ όλους τους καθηγητές που με δίδαξαν κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Βεβαίως ευχαριστώ και όλους τους δικούς μου ανθρώπους που αποτελούν το συγγενικό και φιλικό μου περιβάλλον, οι οποίοι ήταν δίπλα μου με υπομονή και με στήριζαν όλα αυτά τα χρόνια της φοίτησης μου.

4 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι: ΕΙΣΑΓΩΓΗ...6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ.7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Ερευνητική μέθοδος και Συλλογή δεδομένων Πληθυσμός Εγκυρότητα και αξιοπιστία Ανάλυση δεδομένων.14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ.15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V: ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ.33 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ 37 Ιστοσελίδες.. 37 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Ισολογισμοί ομάδων 39

5 5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των μεταγραφικών εξόδων των Π.Α.Ε. μέσω των ισολογισμών των ομάδων για τη τετραετία και η αγωνιστική απόδοση που είχαν συγκριτικά με τον αριθμό νικών τους και την τελική τους κατάταξη στο βαθμολογικό πίνακα της Super League. Τον πληθυσμό αποτέλεσαν οι 22 ομάδες που συμμετείχαν στα πρωταθλήματα της Super League τις περιόδους και τα δεδομένα της έρευνας αντλήθηκαν από τις επίσημες ιστοσελίδες των Π.Α.Ε. της Α Εθνικής Κατηγορίας του συγκεκριμένου πρωταθλήματος της Ελλάδος όπου βρέθηκαν δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις - ισολογισμοί των ομάδων, αλλά και από την επίσημη ιστοσελίδα της Super League. Τα αποτελέσματα της έρευνας μέσω των στατιστικών γραφημάτων έδειξαν ότι μια Π.Α.Ε. κρίνεται απόλυτα αποδοτική και επιτυχημένη αγωνιστικά, όταν πετυχαίνει σε μια αγωνιστική περίοδο το μέγιστο ή ένα μεγάλο αριθμό νικών σε συνδυασμό με τη δαπάνη όσο το δυνατόν λιγότερων μεταγραφικών εξόδων. Για την τετραετία , παρατηρήθηκε ότι ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος ήταν δυο από αυτές τις ομάδες. Συγχρόνως, όσο καλύτερη οικονομική σταθερότητα έχει μια ομάδα τόσο πιο επιτυχημένη είναι καθώς υλοποιούνται οι αγωνιστικοί της στόχοι, δηλαδή η επίτευξη όσο το δυνατόν περισσότερων νικών και η τελική κατάταξη τους στο πρωτάθλημα σε συνδυασμό με τη δαπάνη λιγότερων μεταγραφικών εξόδων. Ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος ήταν και πάλι οι δυο ομάδες που αποτέλεσαν τις οικονομικά πιο σταθερές κατά τη διάρκεια της τετραετίας, ενώ ακραίο δείγμα οικονομικών δεδομένων και παραγωγικής αγωνιστικής απόδοσης στο Ελληνικό πρωτάθλημα της εξεταζόμενης χρονικής περιόδου ήταν η Π.Α.Ε. Ολυμπιακός, καθώς ανταποκρίθηκε πλήρως στην τελική κατάταξη του βαθμολογικού πίνακα της Super League βρίσκοντάς τον καθόλη τη τετραετία στη πρώτη θέση, αλλά ξοδεύοντας για μεταγραφές τριπλάσια ποσά.

6 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ποδόσφαιρο είναι μακράν το πιο δημοφιλές άθλημα παγκοσμίως. Σε αντίθεση με τα άλλα ομαδικά σπορ, στο ποδόσφαιρο δεν κερδίζει 9 φορές στις 10 ο καλύτερος. Ή ο πιο δυνατός. Ή ο πιο πλούσιος. Το γεγονός ότι αρκετές φορές ο Δαυίδ νικά τον Γολιάθ είναι αυτό που κάνει το σπορ τόσο αγαπητό και διαδεδομένο. Ωστόσο, καθώς τα χρόνια περνούν και το κάποτε λαϊκό σπορ μεταβάλλεται σε παγκόσμια βιομηχανία εκατομμυρίων ευρώ, το απρόβλεπτο και η υπέροχη αφέλεια σιγά - σιγά εξαφανίζονται. Οι «μεγάλοι» μεγαλώνουν και οι «μικροί» μικραίνουν, η «μεσαία τάξη» χάνεται, σαν μια μικρογραφία της κοινωνίας. Από το 1992 και ενταύθα το ποδόσφαιρο όπως το ξέραμε άλλαξε άρδην. Ο πακτωλός χρημάτων που μοιράζει η ευρωπαϊκή συνομοσπονδία μέσω των χορηγών που διαφημίζονται στο αστραφτερό προϊόν της, μετέβαλλε δραματικά και δια παντός τον ποδοσφαιρικό χάρτη της Ευρώπης. Οι ομάδες που συμμετέχουν στο Champions League έχουν τεράστια πλεονεκτήματα έναντι των αντιπάλων τους στα εθνικά πρωταθλήματα. Από τη μία τα μεγάλα οικονομικά οφέλη που συνεπάγεται κάθε συμμετοχή στη διοργάνωση και από την άλλη το γεγονός ότι εκτός των χρημάτων προσελκύουν και τους καλύτερους παίκτες. (Αλεξανδράτος, 2015) Η διάδοση του σύγχρονου ποδοσφαίρου δημιούργησε την ανάγκη κωδικοποίησης των Κανονισμών. Έτσι το 1882 οι τέσσερις βρετανικές ομοσπονδίες ιδρύσαν το Διεθνές Συμβούλιο «International Board», που κωδικοποίησε τους Κανονισμούς και που μέχρι σήμερα εξακολουθεί να τους ελέγχει και να τους τροποποιεί. Τονίζεται ότι οι κατά καιρούς τροποποιήσεις που έχουν γίνει από το 1882, δεν άλλαξαν ουσιαστικά τη μορφή του ποδοσφαίρου. ( «Σύγχρονο ποδόσφαιρο, ») Σύμφωνα με τον Dima (2015), το Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο είναι μια επιχείρηση με ολοένα και πιο ελκυστικό αριθμό για τους επενδυτές μετόχους ή εταίρους σε όλο τον πλανήτη. Έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία 20 χρόνια, ακολουθώντας μια έντονη διαδικασία εξαγορών και μάρκετινγκ, μια διαδικασία που έχει φέρει σημαντικά ποσά σε αυτόν τον κλάδο. Στην Ελλάδα τη τελευταία εικοσαετία η ανάλυση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων των συλλόγων αποκάλυψε ότι οι Ελληνικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι έχουν υψηλή μόχλευση, έντονη ρευστότητα, προβλήματα αποδοτικότητας και αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο της οικονομικής δυσχέρειας, παρά τα αυξημένα ποσά που οι ποδοσφαιρικές ομάδες επένδυσαν. Η παραπάνω κρίση μπορεί να αποδοθεί στη συνολική οικονομική κακοδιαχείριση και τις πολιτικές ανεπάρκειες κατά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια (Dimitropoulos, 2010). Συγχρόνως, υπέρογκα ποσά δαπανούνται σε μισθούς ποδοσφαιριστών (παροχές παικτών, bonus κτλ) με στόχο διακρίσεις και τίτλους τόσο στις εγχώριες αθλητικές υποχρεώσεις τους όσο και σε ευρωπαϊκές επιτυχίες. Οι διοικήσεις των ποδοσφαιρικών συλλόγων δαπανούν αφειδώς εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να ενισχύουν το προϊόν τους «FIFA: Στα τα 4 δισ. Ευρώ...», (2017). Από το παραπάνω συμπεραίνουμε ότι ο προϋπολογισμός που διαθέτει κάθε ομάδα είναι άμεσα συνυφασμένος με την αγωνιστική της απόδοση και με τους στόχους που θέτει ο σύλλογος στην αρχή της σεζόν.

7 7 Σκοπός λοιπόν της παρούσας εργασίας μας είναι να διερευνηθούν οι ισολογισμοί των ομάδων της Super League τη τετραετία και πιο συγκεκριμένα τα έξοδα τους για μεταγραφές, προκειμένου να διαπιστωθεί ο αγωνιστικός αντίκτυπος των ετήσιων οικονομικών τους εξόδων για απόκτηση παικτών. Από την ανάλυση των ισολογισμών των ομάδων θα απαντήσουμε στα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα: 1. Ποια είναι τα μεταγραφικά έξοδα των ομάδων ; 2. Πως τα μεταγραφικά έξοδα των Π.Α.Ε. της Super League της αγωνιστικής περιόδου ανταποκρίνονται στην αγωνιστική απόδοση τους ; 3. Τα μεταγραφικά έξοδα των ομάδων κατά την τετραετία συνέβαλαν στη τελική τους κατάταξη στο βαθμολογικό πίνακα ; 4. Υπάρχει οικονομική σταθερότητα στο μέσο όρο των εξόδων που δαπάνησαν οι ομάδες για μεταγραφές κατά την τελευταία τετραετία ; ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ - ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο δαπανούνται τεράστια ποσά κυρίως σε μεταγραφικά έξοδα τα οποία δεν έχουν το ανάλογο αγωνιστικό αντίκτυπο που προσδοκούν οι ιδιοκτήτες των μεγάλων ΠΑΕ. Το ποδόσφαιρο έχει μεταλλαχτεί από κτήμα του λαού σε ιδιοκτησία- εμπόρευμα με σκοπό την κερδοφορία λίγων. Σχέδιο των ποδοσφαιρικών συλλόγων, είναι μια επιχείρηση κέρδους και εξουσίας. Αποτέλεσμα της στρατηγικής αυτής επιλογής πολιτικών - επιχειρηματιών είναι η δημιουργία μιας άκρως ανθούσας και προσοδοφόρας... πολυκλαδικής επιχείρησης, όπου το ποδοσφαιρικό κομμάτι, είναι το άλλοθι ή αν θέλετε το δόλωμα. Οι αποκαλυπτικές δηλώσεις στελεχών της Μάντσεστερ για τη φιλοσοφία που διέπει το επαγγελματικό ποδόσφαιρο είναι: «Δεν έχουμε κανένα υψηλό ιδανικό σε αυτά που πάμε να πετύχουμε. Όμως, για να ανταγωνιστούμε σε διεθνή βάση, δεν μπορούμε να είμαστε καθισμένοι σε μια καρέκλα. Στόχος μας είναι το πώς θα αγκαλιάσουμε τους οπαδούς μας, τους ανθρώπους που αφήνουν χρήματα στην ομάδα». (Καντζιλιέρης, 2005, σ.14) Η προσήλωση των ομάδων σε αυτή τη στρατηγική οδηγεί στην απομάκρυνση τους από τους ρεαλιστικούς (κατάκτηση πρωταθλήματος, κατάκτηση κυπέλλου) - αγωνιστικούς τους στόχους. Ως στόχος ορίζεται η επίτευξη ενός συγκεκριμένου σκοπού, παρόλα αυτά ο στόχος δεν είναι πάντοτε ίδιος για όλες τις ποδοσφαιρικές ομάδες. Ο στόχος μιας ομάδας μπορεί να είναι είτε αγωνιστικός είτε οικονομικός. Ως προς τα οικονομικά, πρωταρχικός στόχος μιας Π.Α.Ε. μπορεί να αποτελεί είτε η οικονομική της επιβίωση είτε η μεταγραφική της ενίσχυση (Αλαφούζος, 2012). Ένας άλλος οικονομικός στόχος ενός συλλόγου είναι η υγεία και η βιωσιμότητά του («Παναθηναϊκός: Στόχος», 2017) καθώς και η οικονομική του σταθερότητα και άνοδος. Όσον αφορά

8 8 τους αγωνιστικούς στόχους των Π.Α.Ε. οι οποίοι αποτελούν και μελέτη της παρούσας έρευνας, ο μεγαλύτερος είναι η κατάκτηση του Ελληνικού πρωταθλήματος (Κυριακόπουλος, 2017) και η κατάκτηση του κυπέλλου Ελλάδας («Διαψεύδει», 2011). Συγχρόνως, αγωνιστικοί στόχοι των Π.Α.Ε. αποτελούν για κάποιες η έξοδος τους στην Ευρώπη, ενώ για άλλες η παραμονή τους στο πρωτάθλημα και η προσπάθεια τους να μην πέσουν κατηγορία ή σε χαμηλότερη θέση στην τελική κατάταξη του βαθμολογικού πίνακα της Super League. Ωστόσο, για τους σκοπούς της παρούσας εργασίας ως στόχος ορίζεται ο αριθμός νικών των Π.Α.Ε. και η τελική τους βαθμολογική κατάταξη σε σχέση με το ποσό το οποίο δαπάνησαν για μεταγραφές. Η Super League αναφέρεται ως ο φορέας και διοργανώτρια του πρωταθλήματος επαγγελματικού ποδοσφαίρου της Α Εθνικής κατηγορίας, που διεξάγεται σύμφωνα με τους κανονισμούς και την εποπτεία της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ) και των υπερκείμενων διεθνών συνομοσπονδιών ποδοσφαίρου (U.E.F.A, F.I.F.A.) (Superleaguegreece, Διοίκηση, 2017). Σε κάθε αγωνιστική περίοδο της Super League, σύμφωνα με τη προκήρυξη του πρωταθλήματος (Κ.Α.Π.), συμμετέχει ένας συγκεκριμένος αριθμός ομάδων όπου πραγματοποιούνται αγώνες μεταξύ τους εντός και εκτός έδρας με τελικό στόχο τη συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερων βαθμών για την ανάδειξη της πρωταθλήτριας ομάδας. Έτσι, η πρωταθλήτρια ομάδα με τη σειρά της διεκδικεί την πρόκριση για την είσοδο της στους ομίλους του Champions League (διοργάνωση γνωστή ως Κύπελλο Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης ή Ευρωπαϊκό Κύπελλο που πραγματοποιείται κάθε χρόνο από την U.E.F.A.) είτε απευθείας είτε δίνοντας έναν ή δυο προκριματικούς αγώνες. Οι επόμενες τέσσερις ομάδες στη σειρά κατάταξης του πρωταθλήματος της Super League συμμετέχουν σε αγώνες play off εντός και εκτός έδρας, και ο πρώτος μετέχει και αυτός στα προκριματικά του Champions League με στόχο την είσοδό του στους ομίλους. Οι επόμενες τρεις ομάδες της κατάταξης μετέχουν στα προκριματικά του Europa League (Ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική διοργάνωση που διεξάγεται μεταξύ των συλλόγων και πραγματοποιείται από την U.E.F.A.) με στόχο την είσοδό τους στους ομίλους του. Αναλυτικότερα, κατά την αγωνιστική περίοδο πρωταθλήτρια ομάδα ήταν ο Ολυμπιακός που μετείχε στους ομίλους του Champions League όπου τερμάτισε τρίτος και συνέχισε στο Europa League φτάνοντας μέχρι τους 16. Την ίδια περίοδο ο πρώτος των play off της Super League ήταν ο Παναθηναϊκός ο οποίος συμμετείχε στα προκριματικά του Champions League όπου αποκλείστηκε και συνέχισε στους ομίλους το Europa League. Στα play off επίσης συμμετείχαν και ο Ατρόμητος, ο ΠΑΟΚ και η ΑΕΚ, όπου οι δυο πρώτες μετείχαν στα προκριματικά του Europa League, ενώ η ΑΕΚ δεν πήρε άδεια συμμετοχής στα προκριματικά του Europa League. Στην ίδια αγωνιστική περίοδο της Super League υποβιβάστηκαν ο Εργοτελής, ο Παναιτωλικός και η Δόξα Δράμας. Την επόμενη αγωνιστική περίοδο

9 , ο Ολυμπιακός κέρδισε για δεύτερη φορά το πρωτάθλημα της Super League με αποτέλεσμα να περάσει απευθείας στους ομίλους του Champions League. Οι επόμενες πρώτες τέσσερις ομάδες (ΠΑΟΚ, Αστέρας Τρίπολης, Ατρόμητος και ΠΑΣ Γιάννινα) συμμετείχαν στα play off, όπου ο ΠΑΟΚ κατέλαβε τη πρώτη θέση συμμετέχοντας στου προκριματικούς του Champions League, όπου δεν προκρίθηκε και συνέχισε στους ομίλους του Europa League. Ο Ατρόμητος και ο Αστέρας Τρίπολης συμμετείχαν στα προκριματικά του Europa League, ενώ ο ΠΑΣ Γιάννινα δεν πήρε αδειοδότηση από την UEFA για να συμμετάσχει στο Europa League και έτσι τη θέση του έπρεπε να πάρει ο έκτος στη βαθμολογία, ο Παναθηναϊκός. Επειδή όμως ούτε αυτός πήρε αδειοδότηση, το «Ευρωπαϊκό» εισιτήριο πήρε τελικά η έβδομη στη βαθμολογία Skoda - Ξάνθη. Οι ομάδες που υποβιβάστηκαν την ίδια αγωνιστική περίοδο ήταν η ΑΕΚ και η Κέρκυρα. Την αγωνιστική περίοδο , παρατηρήθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ο Ολυμπιακός να κατακτά το πρωτάθλημα της Super League και να εισέρχεται απευθείας στους ομίλους του Champions League. Συγχρόνως, ο πρώτος των play off της Super League ήταν ο Παναθηναϊκός που συμμετείχε στα προκριματικά του Champions League όπως και το , όπου αποκλείστηκε και συνέχισε στους ομίλους το Europa League. Στα play off επίσης συμμετείχαν και ο ΠΑΟΚ, Ατρόμητος και Αστέρας Τρίπολης συνεχίζοντας ο ΠΑΟΚ στους ομίλους του Europa League, ενώ ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος μόνο στους προκριματικούς. Την ίδια περίοδο ο Απόλλων Σμύρνης και ο Άρης έπεσαν κατηγορία με την Skoda-Ξάνθη να διεκδικεί τη θέση της στη Super League παίζοντας έναν αγώνα διαβάθμισης. Ως προς το , τη τελευταία αγωνιστική περίοδο της τετραετίας που εξετάστηκε, ο Ολυμπιακός για μια ακόμη φορά ήταν η νικήτρια ομάδα στο πρωτάθλημα της Super League, εξασφαλίζοντας την είσοδο του στους ομίλους του Champions League. Από τις επόμενες τέσσερις ομάδες (Παναθηναϊκός, Αστέρας Τρίπολης, ΠΑΟΚ και Ατρόμητος) που συμμετείχαν στα play off, ο Παναθηναϊκός πήρε την πρόκριση για την είσοδο του στο Champions League, ενώ οι επόμενοι τρεις συνέχισαν στο Europa League με τον Αστέρα Τρίπολης να συνεχίζει απευθείας, σε αντίθεση με τον Ατρόμητο και τον ΠΑΟΚ που έπαιξαν προκριματικούς για την είσοδο τους. Οι ομάδες που υποβαθμίστηκαν στην αγωνιστική περίοδο ήταν ο Εργοτέλης, ο ΟΦΗ, η Νίκη Βόλου και η ΑΟΚ Κέρκυρα. Ακολουθεί ο Πίνακας 1 με τις ομάδες που συμμετείχαν στα πρωταθλήματα της τετραετίας και τη σειρά κατάταξης που είχαν στο βαθμολογικό πίνακα της Super League.

10 10 Πίνακας 1. Βαθμολογική κατάταξη ομάδων για τις αγωνιστικές περιόδους έως ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΠΑΟΚ ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΑΕΚ ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ΑΡΗΣ ΟΦΗ SKODA ΞΑΝΘΗ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑ ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΑΟΚ ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ SKODA ΞΑΝΘΗ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ΠΑΝΘΡΑΚΙΚΟΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ΒΕΡΟΙΑ ΑΡΗΣ ΟΦΗ ΑΕΚ ΚΕΡΚΥΡΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΑΟΚ ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΟΦΗ ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ ΠΑΝΘΡΑΚΙΚΟΣ ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ΑΕΛ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑ SKODA ΞΑΝΘΗ ΑΠΟΛΛΩΝ ΑΡΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΠΑΟΚ ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ SKODA ΞΑΝΘΗ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ΑΕΛ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΠΑΝΘΡΑΚΙΚΟΣ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ΒΕΡΟΙΑ ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ ΟΦΗ ΝΙΚΗ ΒΟΛΟΥ ΑΟΚ Σημείωση. Στις αγωνιστικές περιόδους και συμμετείχαν Ν=16 συνολικά ομάδες στα πρωταθλήματα της Super League, ενώ το και το συμμετείχαν συνολικά Ν=18 ομάδες. Ο προϋπολογισμός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία σχεδιασμού και ελέγχου των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης για συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Με τον προϋπολογισμό οι επιχειρήσεις μπορούν να προβλέψουν την πορεία τους, να ερμηνεύσουν τις οποιεσδήποτε αλλαγές στα οικονομικά τους μεγέθη και να πάρουν γρήγορες αποφάσεις σε περιπτώσεις προβλημάτων που εμφανίζονται στο οικονομικό περιβάλλον τους. Συνιστά την εκτίμηση του εισοδήματος (εσόδων) και των δαπανών (εξόδων) που βαραίνουν τα έσοδα μιας επιχείρησης. (Κοττώρης, 2011). Ο προϋπολογισμός λοιπόν ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου είναι ο προγραμματισμός που γίνεται όσον αφορά τα έσοδα και τα έξοδα που θα προκύψουν σε μια αγωνιστική περίοδο με σκοπό να μην βρεθεί εκτός πλάνων και να πετύχει τους στόχους που θέτει σε μια σεζόν. Σκοπός της παρούσας έρευνας δεν αποτελεί η διερεύνηση των εξόδων του συνολικού προϋπολογισμού των ομάδων, αλλά συγκεκριμένα τα έξοδα που δαπάνησαν για μεταγραφές κατά τις αγωνιστικές περιόδους (Πίνακας 2).

11 11 Πίνακας 2. Τα μεταγραφικά έξοδα των ΠΑΕ της Super League για τις αγωνιστικές περιόδους ΟΜΑΔΕΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ , , ,53 2.ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΠΑΟΚ , , , ,49 4.ΑΕΚ , , ,85 5.ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ , , , ,93 6.ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ , , , ,99 7.SKODA- ΞΑΝΘΗ , , , ,52 8.ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ , , , ,27 9.ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ , , ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ , , ,06 11.ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ 0, ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ , , ,91 0,00 13.ΚΑΛΛΟΝΗ ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ 0, , ,96 15.ΠΑΝΘΡΑΚΙΚΟΣ ΒΕΡΟΙΑ , , , ,6 17.ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ 0,00 0, , ,33 18.ΟΦΗ 0, , , ,39 Σημείωση. Οι παύλες στις Π.Α.Ε. Λεβαδειακός και Παναιτωλικός φανερώνουν ότι δεν υπήρξε δημοσιευμένος ισολογισμός για την αγωνιστική περίοδο καθώς και για την Π.Α.Ε. ΑΕΚ το Συγχρόνως, για τις Π.Α.Ε. ΑΕΛ Καλλονής και Πανθρακικός δεν υπήρξαν δημοσιευμένα τα μεταγραφικά τους έξοδα στους ισολογισμούς τους τις συγκεκριμένες αγωνιστικές περιόδους αλλά μόνο τα έξοδα ποδοσφαιρικού τμήματος (μικτά έξοδα), και για αυτό το λόγο δεν χρησιμοποιήθηκαν. Οι μεταγραφές ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου πραγματοποιούνται σε δυο περιόδους, τη θερινή και τη χειμερινή. Αναλυτικότερα, η θερινή περίοδος ξεκινάει από 1/7 έως 31/8 ενώ η χειμερινή από 1/1 έως 31/1 (Κ.Α.Π.). Βασική παράμετρος των μεταγραφών είναι η δημιουργία ανταγωνισμού μεταξύ των ομάδων. Η κάθε ομάδα ανάλογα με τα έσοδα της διαθέτει ένα συγκεκριμένο ποσό για μεταγραφές. Η οικονομική ρευστότητα κάθε ομάδας αποτελεί το βασικότερο παράγοντα ενίσχυσης της για μεταγραφές παικτών. Οι μεταγραφές που πραγματοποιεί ένας σύλλογος επηρεάζουν τους στόχους κάθε ομάδας που θέτονται στην αρχή της σεζόν. Ομάδες που συμμετέχουν στο Champions League ξοδεύουν σημαντικά ποσά με κύριο στόχο την επίτευξη υψηλότερης θέσης στη διοργάνωση, κάτι το οποίο συμβαίνει και στο Europa League δαπανώντας βέβαια πολύ λιγότερα χρήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι σύλλογοι από τα κορυφαία πέντε πρωταθλήματα της Ευρώπης (Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Αγγλία και Γαλλία) που για μια ακόμη φορά είχαν τη «μερίδα του λέοντος», πραγματοποιώντας το 21,2% του συνόλου των μεταγραφών «FIFA: Στα τα 4 δισ. Ευρώ...», (2017).

12 Όπως λέει και ο Σπυριδάκης (2010), η οικονομική κρίση έχει έρθει πλέον για τα καλά στην ζωή των Ελλήνων και γενικότερα στην ελληνική κοινωνία. Όπως είναι φυσικό η κρίση αυτή δεν θα μπορούσε να μην «ακουμπήσει» και το ελληνικό ποδόσφαιρο, έχοντας σαφέστατα σημαντικές επιπτώσεις και αναταράξεις στο προϊόν αυτό. Το πρώτο άμεσο μέτρο μέχρι στιγμής που είναι «κληρονομιά» της οικονομικής κρίσης και σχετίζεται άμεσα με το ποδόσφαιρο είναι η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης των επαγγελματιών ποδοσφαιριστών και προπονητών. Η Ελλάδα ήταν η τελευταία της Ε.Ε. στην οποία διατηρούνταν η αυτοτελής φορολόγηση. Μέχρι και σήμερα οι Π.Α.Ε. όταν έκαναν μια μεταγραφή επιβαρυνόταν με το να πληρώσουν φόρο 21% επί του ποσού των δόσεων των συμβολαίων. Πλέον με το νέο φορολογικό καθεστώς η φορολόγηση θα γίνεται βάσει κλίμακας όπως σε όλους τους Έλληνες πολίτες και αυτό θα ισχύσει άμεσα δηλαδή θα επιβαρυνθούν οι Π.Α.Ε. τόσο για τα τρέχοντα συμβόλαια που έχουν όσο και με τις μεταγραφές που πρόκειται να κάνουν πράγμα που σημαίνει ότι ο φόρος που θα πληρώνουν οι ΠΑΕ θα φτάνει το 40% και θα το υπερβαίνει σε κάποιες περιπτώσεις. Οι συνέπειες λοιπόν πρόκειται να είναι σημαντικές για της ελληνικές Π.Α.Ε. καθώς τα προσδοκώμενα έσοδα πρόκειται να μειωθούν αισθητά. Οι χορηγίες, οι διαφημίσεις, τα τηλεοπτικά συμβόλαια και τα εισιτήρια που είναι κάποια από τις πιο σταθερές πήγες εσόδων των Π.Α.Ε. αναμένεται επίσης να μειωθούν αισθητά. Έτσι, οι Π.Α.Ε. προσανατολίζονται στο να ρίξουν τα στάνταρ των στόχων τους, να πραγματοποιούν χαμηλού κόστους μεταγραφές ξεχνώντας οριστικά τις δαπανηρές μεταγραφές και τα «ηγεμονικά» συμβόλαια στους ποδοσφαιριστές. Επίσης, πολλές Π.Α.Ε. προσπαθούν να ξεφορτωθούν κάποια από τα ακριβά τους συμβόλαια ή έστω να τα επαναδιαπραγματευθούν. Συγχρόνως, η απόφαση της NOVA (η οποία έχει τα δικαιώματα του πρωταθλήματος της Super League) για μείωση χορηγικών εσόδων και η απαίτηση της για αλλαγές στο τρόπο διεξαγωγής του πρωταθλήματος (Play Offs και για τον πρωταθλητή, μείωση ομάδων στις 14) βρήκε σθεναρή αντίσταση από τις Π.Α.Ε., οι οποίες ήρθαν σε συμφωνία έπειτα από αμοιβαίες υποχωρήσεις και σκληρές διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα τις μικρότερες δυνατές απώλειες και για τις δυο εμπλεκόμενες πλευρές «Έτσι μοιράζονται», (2017). 12 Σύμφωνα με τον Szymanski (2014), το επαγγελματικό ποδόσφαιρο είναι μια επιχείρηση στο βαθμό που συνεπάγεται επένδυση (σε παίκτες, γήπεδο, εξυπηρέτηση πελατών κ.λπ.) και επιστροφή της επένδυσης (από τις τιμές των εισιτηρίων, τα εμπορεύματα, τα χορηγικά και τα τηλεοπτικά δικαιώματα). Οι σύλλογοι πρέπει να διακινδυνεύσουν χρήματα προσλαμβάνοντας τους παίκτες με την προσδοκία επιτυχίας στον ανταγωνισμό - πρωτάθλημα και κύπελλο - που με τη σειρά τους θα προσελκύσουν οπαδούς για δημιουργία εσόδων. Οι επιτυχημένοι σύλλογοι μπορούν να αναπτυχθούν βελτιώνοντας την ποιότητα της ομάδας τους και αυξάνοντας τον αριθμό των θέσεων στο γήπεδο. Οι ανεπιτυχείς ομάδες κινδυνεύουν να αποτύχουν οικονομικά, καθώς τα έσοδα δεν ανταποκρίνονται στις υποσχέσεις δαπανών. Το παραπάνω είναι ευρέως αποδεκτό στο σύγχρονο ποδόσφαιρο και κατ επέκταση στο Ελληνικό, όπου υπάρχουν ομάδες που διαθέτουν μεγάλα ποσά για τη κατάκτηση του

13 13 πρωταθλήματος και την κάλυψη των εσόδων (εισιτηρίων και αθλητικών προϊόντων), ενώ από την άλλη υπάρχουν ομάδες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις βασικές οικονομικές απαιτήσεις της Super League, όπως η πρόσφατη διάλυση της Π.Α.Ε. Ηρακλής (Τσώχος, 2017). Το οικονομικό αυτό χάσμα το οποίο έχει αγωνιστικές συνέπειες δεν υπάρχει στα μεγάλα πρωταθλήματα της Ευρώπης. Κατά τον Franck (2010), η αγοραστική δύναμη των συλλόγων του Ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου είναι ο κυριότερος παράγοντας που αφενός τους δίνει πλεονέκτημα έναντι των άλλων ομάδων και αφετέρου δημιουργεί μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ τους. Επιπλέον, η κερδοφορία των ποδοσφαιρικών συλλόγων συνδέεται θετικά με την βραχυπρόθεσμη και όχι με τη μακροπρόθεσμη επιτυχία και την εποχιακή αβεβαιότητα του πρωταθλήματος. Ένας ξεχωριστός παράγοντας που είναι άμεσα συνυφασμένος με τις θετικές οικονομικές επιδόσεις ενός συλλόγου, είναι το μέγεθος του που καθορίζεται από τα περιουσιακά του στοιχεία. Έχει αποδειχθεί ότι αυτοί οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι έχουν σημαντικό θετικό αντίκτυπο στη κερδοφορία, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τα περιουσιακά τους στοιχεία και συγχρόνως να είναι και πιο εφευρετικοί (Dimitropoulos, 2009). Σύμφωνα με τους Rohde και Breuer (2016), η οικονομική επιτυχία κάθε Π.Α.Ε. οφείλεται στην εθνική και διεθνή της παρουσία, καθώς και στην αξία της μάρκας που έχει δημιουργήσει, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται από τις επενδύσεις της κάθε ομάδας. Επιπλέον, κατά τον Sartori (2016) οι σύλλογοι επιδιώκουν να αποκτήσουν κύρος και επιτυχία αντί του οικονομικού κέρδους. Η ανάγκη της άμεσης επιτυχίας οδηγείται από τη βραχυπρόθεσμη πίεση των οπαδών, των χορηγών και των μέσων ενημέρωσης. Οι επιτυχίες των ποδοσφαιρικών συλλόγων είναι άμεσα συνυφασμένες με τη δημιουργία οπαδών, από τα μέσα ενημέρωσης και τους χορηγούς. Αυτό με τη σειρά του παράγει έσοδα, τα οποία μπορούν να επενδυθούν για τη βελτίωση της ομάδας προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες περαιτέρω επιτυχίας. Μια άλλη ιδιαιτερότητα των ποδοσφαιρικών συλλόγων, σε σύγκριση με τις εταιρείες που λειτουργούν σε άλλες βιομηχανίες, είναι ότι με μια μικρή αγοραστική επένδυση μπορεί να επέλθει το μέγιστο αποτέλεσμα. Η επιτυχία της Leicester City να κερδίσει το πρωτάθλημα της Αγγλίας το (Premier League) είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα και η απόδειξη ότι η αθλητική επιτυχία δεν μπορεί να είναι πάντα αγοραστή. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Ερευνητική μέθοδος και Συλλογή δεδομένων Για την εκπόνηση της εργασίας, ακολουθήθηκε δειγματοληπτική ποσοτική έρευνα, μη τυχαίας δειγματοληψίας μέσω στατιστικών δεδομένων από τις ομάδες. Συγχρόνως, η δειγματοληψία είναι σκόπιμη καθώς η επιλογή των περιπτώσεων είναι χαρακτηριστική του θέματος που θα διερευνηθεί. Δηλαδή οι περιπτώσεις δεν επιλέγονται με τη μέθοδο τυχαίας δειγματοληψίας από το σύνολο του πληθυσμού, αλλά σκοπίμως για να είναι τυπικές αυτού (Κυριαζή, 2011, σ.116). Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε με την ερευνητική μέθοδο ανάλυσης περιεχομένου σε ό,τι αφορά τα έξοδα μεταγραφών των ποδοσφαιρικών ομάδων της Super League για τη περίοδο και με βάση τους δημοσιοποιημένους ισολογισμούς τους, όπως αυτοί απορρέουν από τις επίσημες ιστοσελίδες τους και τα φύλλα των εφημερίδων

14 14 της κυβερνήσεως (Παραρτήματα). Για την καταγραφή των νικών κάθε ομάδας για ολόκληρη τη τετραετία χρησιμοποιήθηκε η βαθμολογία τους από την επίσημη ιστοσελίδα της Super League όπου καταγράφτηκαν συνολικά 16 ομάδες (Πίνακας 1). Πληθυσμός Τον πληθυσμό της παρούσας εργασίας αποτέλεσαν οι 22 ομάδες που συμμετείχαν στα πρωταθλήματα της Super League τις περιόδους και τα δεδομένα της έρευνας αντλήθηκαν από τις επίσημες ιστοσελίδες των Π.Α.Ε. της Α Εθνικής Κατηγορίας του συγκεκριμένου πρωταθλήματος της Ελλάδος όπου βρέθηκαν δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις για όλη τη τετραετία για τις 16 από τις 22 ομάδες (ο αριθμός 22 απορρέει από τις δέκα ομάδες που ήταν σταθερά και τα τέσσερα χρόνια και από ένα σύνολο δώδεκα ομάδων που εισήρθαν και εξήρθαν στα πρωταθλήματα των αγωνιστικών περιόδων ) της Super League και συγκεκριμένα για τις Π.Α.Ε.: Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, Αστέρας Τρίπολης, Ατρόμητος, Skoda-Ξάνθη, Λεβαδειακός, Παναιτωλικός, ΠΑΣ Γιάννινα, Πανιώνιος, Πλατανιάς, Εργοτέλης, Βέροια, Απόλλων Σμύρνης και ΟΦΗ. Για τις Π.Α.Ε. Άρης, Α.Ο.Κ. Κέρκυρα, Δόξα Δράμας και Νίκη Βόλου δεν υπάρχουν δημοσιευμένες οι οικονομικές καταστάσεις τους ούτε στις επίσημες ιστοσελίδες τους ούτε στα φύλλα εφημερίδων της κυβερνήσεως. Συγχρόνως, οι Π.Α.Ε. ΑΕΛ Καλλονής και Πανθρακικός δεν δημοσίευσαν τα μεταγραφικά τους έξοδα στους αναρτημένους ισολογισμούς τους αλλά μόνο τα έξοδα ποδοσφαιρικού τμήματος, για αυτό το λόγο δεν χρησιμοποιήθηκαν. Εγκυρότητα και αξιοπιστία Κύριο εργαλείο για την εγκυρότητα και αξιοπιστία της έρευνας αποτέλεσε η συγκέντρωση των αριθμητικών δεδομένων των ομάδων (ισολογισμών) από τις επίσημες ιστοσελίδες των ομάδων και φύλλα εφημερίδων της κυβερνήσεως, καθώς και από την επίσημη ιστοσελίδα της Super League όπου καταγράφτηκαν οι βαθμολογίες των ομάδων για τη τετραετία Ανάλυση δεδομένων Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με την ποσοτική μέθοδο ανάλυσης περιεχομένου των ισολογισμών των Π.Α.Ε. της Super League από τις επίσημες ιστοσελίδες τους και τα φύλλα των εφημερίδων της κυβερνήσεως. Αναλυτικότερα, η ανάλυση των δεδομένων στα γραφήματα πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο των Szymanski, Zimbalist, Hall (2002) και Szymanski, Hoehn (1999) στο πρόγραμμα excel. Πιο συγκεκριμένα, στο Γράφημα 1 που αφορά τα συνολικά έξοδα μεταγραφών των ομάδων που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα της Super League, χρησιμοποιήθηκαν συνολικά τα μεταγραφικά έξοδα της κάθε ομάδας και διαιρέθηκαν με τον αριθμό των ομάδων που συμμετείχαν στη τετραετία Στα Γραφήματα 2 έως 5 που αναφέρονται στα ποσοστά μεταγραφικών εξόδων και νικών των Π.Α.Ε. για τις αγωνιστικές περιόδους , τα ποσοστά εξόδων πραγματοποιήθηκαν με τη διαίρεση του αριθμού των εξόδων της κάθε ομάδας και τα συνολικά έξοδα των ομάδων της κάθε αγωνιστικής περιόδου. Συγχρόνως, τα ποσοστά νικών πραγματοποιήθηκαν με βάση τον αριθμό νικών που κάνει μια ομάδα (η ισοπαλία λογίζεται στο 1/3 της νίκης) διά τον μέγιστο αριθμό που μπορεί να κάνει μια ομάδα στο πρωτάθλημα. Το Γράφημα 6 που αφορά

15 15 το συνολικό ποσοστό μεταγραφικών εξόδων και νικών των Π.Α.Ε. δημιουργήθηκε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως τα Γραφήματα 2 έως 5 αλλά αντλώντας τα συνολικά ποσοστά για κάθε ομάδα κατά τη τετραετία Το Γράφημα 7 που αναφέρεται στο μέσο όρο χρημάτων για μεταγραφές των Π.Α.Ε. της Super League σε σχέση με την αγωνιστική κατάταξη τους στο πρωτάθλημα, ο μέσος όρος των μεταγραφικών εξόδων πραγματοποιήθηκε με βάση το διαχωρισμό τους σε υψηλή, μεσαία και χαμηλή θέση ανάλογα με τη κατάταξη της κάθε ομάδας τη τετραετία στο βαθμολογικό πίνακα και τη διαίρεση τους με τον αριθμό των ομάδων που αντιστοιχούσε σε κάθε κατάταξη. Ως προς το Γράφημα 8 που αφορά το μέσο όρο μεταγραφικών εξόδων των Π.Α.Ε. ανά αγωνιστική περίοδο, ο μέσος όρος για κάθε αγωνιστική περίοδο αντλήθηκε από τη διαίρεση των συνολικών χρημάτων των ομάδων για απόκτηση παικτών της κάθε περιόδου με το συνολικό αριθμό των ομάδων που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα κάθε αγωνιστική περίοδο. ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση των μεταγραφικών εξόδων των ΠΑΕ της Super League των αγωνιστικών περιόδων Ο παραπάνω ερευνητικός στόχος υλοποιείται με την απάντηση τεσσάρων ερευνητικών ερωτημάτων. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο ερευνητικό ερώτημα αφορούσε ποια είναι τα μεταγραφικά έξοδα των ΠΑΕ της Super League. Η ανάλυση των δεδομένων της μελέτης και συγκεκριμένα από το Γραφήματα 1 και 1.1 παρατηρείται ότι στα μεταγραφικά έξοδα που δαπάνησε κάθε ομάδα κατά τη τελευταία τετραετία υπήρξε μια εμφανής οικονομική ανισότητα. Πιο συγκεκριμένα, ο Ολυμπιακός βρίσκεται στη κορυφή της κατάταξης με μεγάλη διαφορά και έξοδα ύψους άνω των Ακολουθούν οι επόμενες τρεις ομάδες (Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ, ΑΕΚ) με τα περισσότερα μεταγραφικά έξοδα για τη τετραετία , που κυμαίνονται μεταξύ ,51 έως ,61. Συγχρόνως, στο Γράφημα 1.1 είναι εμφανές ότι τα μεταγραφικά έξοδα των επόμενων τεσσάρων ομάδων (ΠΑΣ Γιάννινα, Skoda- Ξάνθη, Αστέρας Τρίπολης και Ατρόμητος) βρίσκονται σε παρόμοια κλίμακα ξεκινώντας από ,99 έως ,33. Στη συνέχεια, οι επόμενες πέντε ομάδες που παρουσίασαν παρόμοια έξοδα για απόκτηση παικτών ήταν ο Εργοτέλης, ο Πλατανιάς, ο ΟΦΗ, ο Παναιτωλικός και ο Λεβαδειακός ξεκινώντας από ,30 έως ,10. Τέλος, οι ομάδες που είχαν τα λιγότερα μεταγραφικά έξοδα για τις αγωνιστικές περιόδους ήταν η Βέροια, ο Πανιώνιος και ο Απόλλων Σμύρνης δαπανώντας από ,08 έως ,45. ( Γράφημα 1, 1-1)

16 , , , , , , ,00 - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΑΟΚ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΑΕΚ Γράφημα 1 Ομάδες με συνολικά έξοδα μεταγραφών άνω των που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα της Super League κατά την τετραετία , , , , ,00 - Γράφημα 1.1. Ομάδες με συνολικά έξοδα μεταγραφών κάτω των που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα της Super League κατά την τετραετία

17 , , , , , , , , , ,00 - ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ΒΕΡΟΙΑ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ Γράφημα 1.2. Ομάδες με συνολικά έξοδα μεταγραφών κάτω των που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα της Super League κατά την τετραετία

18 18 Το δεύτερο ερευνητικό ερώτημα αφορούσε το πώς τα μεταγραφικά έξοδα των Π.Α.Ε. της Super League της αγωνιστικής περιόδου ανταποκρίνονται στην αγωνιστική τους απόδοση. Από τα Γραφήματα 2 έως 5 που αναφέρονται στα ποσοστά εξόδων και νικών των ομάδων κάθε αγωνιστικής περιόδου ξεχωριστά, καθώς και από το συνολικό τους Γράφημα 6 που γίνεται αναφορά για όλη τη τετραετία, αντικατοπτρίζεται η απόδοση που έχει κάθε ομάδα σε κάθε σεζόν ανάλογα με τις νίκες που πετυχαίνει και τα έξοδα για απόκτηση παικτών που δαπανά. Ακολουθεί ο βαθμολογικός πίνακας της Super League με τον αριθμό νικών και ισοπαλιών των ομάδων για τη τετραετία (Πίνακας 3) Πίνακας 3. Αριθμός νικών και ισοπαλιών*** των ομάδων της Super League για τις αγωνιστικές περιόδους ΟΜΑΔΕΣ **Ν=30 Ν Ι Ν=30 Ν Ι Ν=34 Ν Ι Ν=34 Ν Ι 1.ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΠΑΟΚ ΑΕΚ ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ SKODA-ΞΑΝΘΗ ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ ΒΕΡΟΙΑ ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ ΟΦΗ Σημείωση. *Οι παύλες στις Π.Α.Ε. ΑΕΚ, Παναιτωλικός, Πλατανιάς, Εργοτέλης, Βέροια και Απόλλων Σμύρνης φανερώνουν ότι δεν συμμετείχαν τις συγκεκριμένες αγωνιστικές περιόδους στο πρωτάθλημα της Super League. **Συγχρόνως, ο αναφερόμενος αριθμός N αναφέρεται στον συνολικό αριθμό των αγώνων βάση της κάθε αγωνιστικής περιόδου της Super League. ***Οι ισοπαλίες λογίζονται στο 1/3 των νικών.

19 19 Αναλυτικότερα, στο Γράφημα 2 στο οποίο αναλύονται τα ποσοστά νικών (τις νίκες σε σχέση με το μέγιστο αριθμό νικών που μπορεί να πετύχει μια ομάδα) και το ποσοστό εξόδων (τα έξοδα της κάθε ομάδας σε σχέση με τα συνολικά έξοδα όλων των ομάδων) για την αγωνιστική περίοδο , προκύπτει ότι ο Ολυμπιακός έχει το υψηλότερο ποσοστό νικών (81,11%) συγκριτικά με τις άλλες ομάδες. Επίσης, φαίνεται ότι τα συνολικά του έξοδα είναι τα υψηλότερα (54,99%) με μεγάλη διαφορά σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες. Όσον αφορά το ποσοστό νικών, ο Παναθηναϊκός είναι ο αμέσως επόμενος με το πιο υψηλό (76,67%), ωστόσο τα έξοδα του για απόκτηση παικτών είναι αρκετά λιγότερα (3,88%) συγκριτικά με του ΠΑΟΚ (10,95%) και της ΑΕΚ (10,57%). Το ίδιο ισχύει και για τον Ατρόμητο ο οποίος βρίσκεται στη πρώτη πεντάδα μαζί με τις προηγούμενες, όπου ενώ το ποσοστό εξόδων του είναι αρκετά μικρό (2,65%), το ποσοστό νικών του βρισκόταν αρκετά ψηλά φτάνοντας το 55,56%, αποδεικνύοντας ότι ο Παναθηναϊκός και ο Ατρόμητος για την αγωνιστική περίοδο ήταν οι πιο αποδοτικές ομάδες καθώς δαπάνησαν λιγότερα χρήματα για απόκτηση παικτών και κατάφεραν περισσότερες νίκες. Συγχρόνως, και ο Αστέρας Τρίπολης ήταν αποδοτικός, διότι διαθέτοντας ένα πολύ μικρό ποσό για τις μεταγραφές του (1,80%) είχε ένα αξιόλογο ποσοστό νικών (50%). Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για τον Λεβαδειακό, την Skoda-Ξάνθη, τον ΠΑΣ Γιάννινα, τον ΟΦΗ και τον Πανιώνιο καθώς οι νίκες που πραγματοποίησαν ήταν αρκετά λιγότερες, ανάλογες με το ποσοστό εξόδων τους που ήταν αρκετά μικρότερο. Στη λιγότερο αποδοτική κατάσταση από τις υπόλοιπες ομάδες βρίσκονται ο Εργοτέλης και ο Παναιτωλικός, καθώς το ποσοστό νικών τους (32,22% και 31,11% αντίστοιχα) ήταν το χαμηλότερο συγκριτικά με τις υπόλοιπες ομάδες και το ποσοστό μεταγραφικών τους εξόδων (3,91% και 1,52% αντίστοιχα) παρόμοιο ή και μεγαλύτερο από ομάδες που πέτυχαν πολύ περισσότερες νίκες. (Γράφημα 2)

20 20 Πίνακας 4. Ανάλυση ποσοστών ετήσιων εξόδων μεταγραφών και νικών των ομάδων της Super League για την αγωνιστική περίοδο ΟΜΑΔΕΣ ΕΞΟΔΑ % ΕΞΟΔΩΝ ΝΙΚΕΣ ΙΣΟΠΑΛΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΩΝΩΝ % ΝΙΚΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ,53 54,99% ,11% ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ,88% ,67% ΠΑΟΚ ,49 10,95% ,56% ΑΕΚ ,85 10,57% ,33% ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ,57% ,33% ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ,93 1,80% ,00% ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ,99 2,65% ,56% ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ,27 2,95% ,22% ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ,00 0,58% ,67% SKODA-ΞΑΝΘΗ ,52 4,73% ,00% ΟΦΗ ,39 1,27% ,11% ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ ,54% ,22% ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ ,06 1,52% ,11% ΣΥΝΟΛΟ ,99 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΞΟΔΩΝ (%) 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% ΠΟΣΟΣΤΟ ΝΙΚΩΝ (%) Γράφημα 2 Νίκες και έξοδα απόκτησης παικτών των ΠΑΕ της Super League για την αγωνιστική περίοδο

21 21 Για την αγωνιστική περίοδο είναι εμφανές από το Γράφημα 3 ότι ο Ολυμπιακός συνεχίζει να παραμένει με το υψηλότερο ποσοστό νικών (85,56%) σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες του πρωταθλήματος, με μια εμφανή άνοδο 5,4% σε σχέση με τη προηγούμενη χρονιά, ενώ αντίστοιχα και τα έξοδα ( ,81 ) που δαπάνησε για μεταγραφές ήταν αρκετά υψηλά (55,94%). Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο και για τον Παναθηναϊκό καθώς το ποσοστό νικών του μειώθηκε στο 46,67% συγκριτικά με το που βρισκόταν στο 76,67%. Συγχρόνως, το ποσοστό εξόδων του για απόκτηση παικτών ήταν 10,88%. Όσον αφορά τον ΠΑΟΚ, τον Αστέρα Τρίπολης, τον Ατρόμητο και τον ΠΑΣ Γιάννινα που βρίσκονταν στη πρώτη πεντάδα, παρατηρήθηκε ότι ο Αστέρας Τρίπολης κατάφερε ένα μεγάλο ποσοστό νικών φτάνοντας το 62,22% με το μικρότερο ποσοστό μεταγραφικών εξόδων (2,14%) ολόκληρης της πεντάδας. Ωστόσο, και πάλι γίνεται αντιληπτή η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις πρώτες πέντε ομάδες του πρωταθλήματος (Ολυμπιακός, ΠΑΟΚ, Αστέρας Τρίπολης, Ατρόμητος και ΠΑΣ Γιάννινα) με τις υπόλοιπες ως προς το ποσοστό νικών και εξόδων τους στο πρωτάθλημα. Ο Πανιώνιος και ο Πλατανιάς βρίσκονται στην ίδια κλίμακα όσον αφορά τις νίκες που πραγματοποίησαν (40%) με τη διαφορά ότι ο Πανιώνιος ξόδεψε λιγότερα χρήματα για απόκτηση παικτών (0,10%) σε σχέση με τον Πλατανιά (0,71%). Τα ποσοστά νικών του Λεβαδειακού (37,78%), της Βέροιας (36,67%), του ΟΦΗ (35,56%) και της ΑΕΚ (33,33%) ήταν τα χαμηλότερα για την αγωνιστική περίοδο αντανακλώντας τα έξοδα τους που ήταν αρκετά χαμηλότερα εκτός από την ΑΕΚ που το ποσοστό μεταγραφικών εξόδων της έφτασε στο 5,44%. (Γράφημα 3)

22 22 Πίνακας 5. Ανάλυση ποσοστών ετήσιων εξόδων μεταγραφών και νικών των ομάδων της Super League για την αγωνιστική περίοδο ΟΜΑΔΕΣ ΕΞΟΔΑ % ΕΞΟΔΩΝ ΝΙΚΕΣ ΙΣΟΠΑΛΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΩΝΩΝ % ΝΙΚΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ,81 55,94% ,56% ΠΑΟΚ ,16 11,17% ,89% ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ,93 2,38% ,22% ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ,99 3,49% ,11% ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ,27 3,88% ,89% ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ,88% ,67% SKODA-ΞΑΝΘΗ ,40 3,25% ,44% ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ,10% ,00% ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ,91 0,71% ,00% ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ,50 1,24% ,78% ΒΕΡΟΙΑ ,28 0,26% ,67% ΟΦΗ ,66 1,26% ,56% ΑΕΚ ,98 5,44% ,33% ΣΥΝΟΛΟ ,89 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΞΟΔΩΝ (%) 50,00% 40,00% 30,00% ΠΟΣΟΣΤΟ ΝΙΚΩΝ (%) 20,00% 10,00% 0,00% Γράφημα 3 Νίκες και έξοδα απόκτησης παικτών των ΠΑΕ της Super League για την αγωνιστική περίοδο

23 23 Ως προς τις νίκες που είχαν οι ομάδες σε σχέση με τα μεταγραφικά έξοδα που δαπάνησαν για την αγωνιστική περίοδο , είναι ξεκάθαρη η διαφορά που υπάρχει στο ποσοστό νικών και εξόδων του Ολυμπιακού που κυμάνθηκε σε 84,31% και 62,97% αντίστοιχα, σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες του πρωταθλήματος βρίσκοντάς τον πάλι στη πρώτη θέση. Ο ΠΑΟΚ βρίσκεται επίσης στη πρώτη πεντάδα καθώς το ποσοστό νικών του ήταν αρκετά υψηλό (67,65%) και ταυτόχρονα στο ποσοστό των μεταγραφικών του εξόδων παρατηρήθηκε μια μικρή αύξηση φτάνοντας 13,04%. Συγχρόνως, οι αμέσως επόμενες ομάδες ήταν ο Ατρόμητος και ο Παναθηναϊκός με αντίστοιχο ποσοστό νικών (64,71%), με τη διαφορά ότι ο Ατρόμητος ξόδεψε λιγότερα χρήματα για παίκτες τη συγκεκριμένη αγωνιστική περίοδο έχοντας ποσοστό 2,10% έναντι του Παναθηναϊκού που βρισκόταν στο 8,5%. Η τελική πεντάδα κλείνει με τον Αστέρα Τρίπολης ο οποίος δαπάνησε τα λιγότερα μεταγραφικά έξοδα (1,94%) συγκριτικά με τις προηγούμενες και είχε ένα αρκετά υψηλό ποσοστό νικών που έφτασε το 56,86%. Για το γίνεται αντιληπτό από το Γράφημα 4 ότι ο Εργοτέλης και ο ΟΦΗ ήταν οι επόμενες με τις υψηλότερες νίκες στο πρωτάθλημα (43,14%), κάτι το οποίο συνέβη και στο Λεβαδειακό και Παναιτωλικό καθώς το ποσοστό νικών τους έφτασε το 41,18%. Αντιθέτως, οι υπόλοιπες ομάδες (ΠΑΣ Γιάννινα, Πανιώνιος, Πλατανιάς, Βέροια, Skoda-Ξάνθη) πραγματοποίησαν αρκετά λιγότερα μεταγραφικά έξοδα και νίκες, με κάποιες να έχουν μηδαμινά ή καθόλου μεταγραφικά έξοδα όπως ο Πανιώνιος που είχε ποσοστό μεταγραφικών εξόδων 0,07% και ο Απόλλων Σμύρνης 0,00%. (Γράφημα 4)

24 24 Πίνακας 6. Ανάλυση ποσοστών ετήσιων εξόδων μεταγραφών και νικών των ομάδων της Super League για την αγωνιστική περίοδο ΟΜΑΔΕΣ ΕΞΟΔΑ % ΕΞΟΔΩΝ ΝΙΚΕΣ ΙΣΟΠΑΛΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΩΝΩΝ % ΝΙΚΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ,83 62,97% ,31% ΠΑΟΚ ,61 13,04% ,65% ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ,86 2,10% ,71% ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ,50% ,71% ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ,98 1,94% ,86% ΟΦΗ ,71 1,46% ,14% ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ ,00 0,31% ,14% ΛΕΙΒΑΔΕΙΑΚΟΣ ,41 0,62% ,18% ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ ,67% ,18% ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ,49 4,66% ,20% ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ,00 0,07% ,24% ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ,75 1,23% ,25% ΒΕΡΟΙΑ ,00 0,60% ,25% SKODA-ΞΑΝΘΗ ,54 1,83% ,25% ΑΠΟΛΛΩΝ 0,00 0,00% ,29% ΣΥΝΟΛΟ ,90 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΞΟΔΩΝ (%) ΠΟΣΟΣΤΟ ΝΙΚΩΝ (%) Γράφημα 4 Νίκες και έξοδα απόκτησης παικτών των ΠΑΕ της Super League για την αγωνιστική περίοδο

25 25 Από τα στοιχεία των ποσοστών νικών και μεταγραφικών εξόδων που απορρέουν από το Γράφημα 5, παρατηρείται ότι για την αγωνιστική περίοδο την πρώτη θέση με διαφορά σε έξοδα (46,14%) αλλά και νίκες (76,47%) την κατακτά για άλλη μια σεζόν ο Ολυμπιακός, με τον Παναθηναϊκό και τον ΠΑΟΚ να ακολουθούν στις νίκες έχοντας ποσοστό 67,65% και 63,73% αντίστοιχα, αλλά με αισθητά χαμηλότερο ποσοστό μεταγραφικών εξόδων που κυμάνθηκε στο 12,59% και 26,61% αντίστοιχα. Συγχρόνως, οι ομάδες με το μικρότερο ποσοστό εξόδων για μεταγραφές και αρκετά υψηλό ποσοστό νικών για τη σεζόν που βρίσκονταν στη πρώτη πεντάδα, ήταν ο Αστέρας Τρίπολης με ποσοστό εξόδων 3,46% και ποσοστό νικών 57,84% και ο Ατρόμητος με 0,87% και 52,94% αντίστοιχα. Ο έντονος ανταγωνισμός στη μεσαία κατάταξη των ομάδων φαίνεται και στο Γράφημα 5 του όπως και των προηγούμενων ετών. Ομάδες με πολύ κοντινά ποσοστά εξόδων όπως η Skoda-Ξάνθη με 2,44%, ο Πλατανιάς με 2,62% και η Βέροια με 1,05% βρίσκονται στη μεσαία βαθμολογική κατάταξη παλεύοντας για μια θέση παραμονής στο πρωτάθλημα, ενώ ομάδες χαμηλής κατάταξης στο πρωτάθλημα περιόδου όπως ο Εργοτέλης και ο ΟΦΗ που δεν ξόδεψαν χρήματα για απόκτηση παικτών αλλά συγχρόνως είχαν και τις λιγότερες νίκες στο πρωτάθλημα με ποσοστά 31,37% και 22,55%, ήταν δυο από αυτές που υποβιβάστηκαν. (Γράφημα 5)

26 26 Πίνακας 7. Ανάλυση ποσοστών ετήσιων εξόδων μεταγραφών και νικών των ομάδων της Super League για την αγωνιστική περίοδο ΟΜΑΔΕΣ ΕΞΟΔΑ % ΕΞΟΔΩΝ ΝΙΚΕΣ ΙΣΟΠΑΛΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΩΝΩΝ % ΝΙΚΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ,14% ,47% ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ,59% ,65% ΠΑΟΚ ,17 26,61% ,73% ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ,68 3,46% ,84% ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ,96 0,87% ,94% ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ,55 4,23% ,96% SKODA-ΞΑΝΘΗ ,67 2,44% ,08% ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ,43 2,62% ,14% ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ 0,00 0,00% ,16% ΒΕΡΟΙΑ ,41 1,05% ,16% ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ 0,00 0,00% ,37% ΟΦΗ 0,00 0,00% ,55% ΣΥΝΟΛΟ ,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΞΟΔΩΝ (%) ΠΟΣΟΣΤΟ ΝΙΚΩΝ (%) 10,00% 0,00% Γράφημα 5 Νίκες και έξοδα απόκτησης παικτών των ΠΑΕ της Super League για την αγωνιστική περίοδο

27 27 Το Γράφημα 6 αποτελεί το άθροισμα όλων των παραπάνω γραφημάτων. Γίνεται αντιληπτό ότι την υψηλότερη θέση κατακτά ο Ολυμπιακός καθώς τα συνολικά έξοδα που δαπάνησε για απόκτηση παικτών κατά την τετραετία ήταν τόσο υψηλά (55,01%) που αν προστεθεί το συνολικό ποσοστό εξόδων των υπόλοιπων ομάδων δεν φτάνει τις μεταγραφικές του δαπάνες. Συγχρόνως, παρατηρείται ότι ο Παναθηναϊκός και ο ΠΑΟΚ ενώ είχαν συνολικά τις ίδιες νίκες με ποσοστά 63.93% και 63,96% αντίστοιχα, ο Παναθηναϊκός ξόδεψε λιγότερα χρήματα για απόκτηση παικτών συνολικά κατά την τετραετία (8,96%) σε σχέση με τον ΠΑΟΚ (15,44%). Ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος πέτυχαν σχεδόν τις ίδιες νίκες για τις σεζόν με αρκετά ψηλά ποσοστά που κυμαίνονταν στο 56,73% και 56,08% και ταυτόχρονα τα χρήματα που δαπάνησαν για παίκτες ήταν αρκετά λιγότερα από τις υπόλοιπες ομάδες υψηλής βαθμολογικής κατάταξης, με συνολικά ποσοστά 2,34% και 2,14% αντίστοιχα. Όσον αφορά τις ομάδες Skoda-Ξάνθη, ΠΑΣ Γιάννινα, Παναιτωλικό και Πλατανιά, ομάδες κυρίως μεσαίας βαθμολογικής θέσης είναι εμφανές από το Γράφημα 6 ότι τα ποσοστά νικών τους βρίσκονται αρκετά κοντά (45,82% έως 40,13%) και συγχρόνως τα μεταγραφικά τους έξοδα αρκετά λιγότερα (3,83 έως 1,10%). Είναι ευδιάκριτο το γεγονός λοιπόν, ότι στις ομάδες της υψηλής βαθμολογικής κατάταξης υπάρχουν μεγάλες διαφορές τόσο στο ποσοστό νικών όσο και στο ποσοστό εξόδων-μεταγραφών, σε αντίθεση με τη μεσαία και χαμηλή βαθμολογική κατάταξη που υπάρχει αρκετά μεγάλος ανταγωνισμός καθώς οι ομάδες διαθέτουν παρόμοια ποσά για μεταγραφές με συνέπεια να έχουν και παρόμοιο ποσοστό νικών. Ο Λεβαδειακός από την άλλη είναι μια ομάδα μεσαίας βαθμολογικής κατάταξης στο πρωτάθλημα η οποία όμως είναι εμφανές από το Γράφημα 6 ότι πραγματοποίησε αρκετές νίκες (54,82%) δαπανώντας ελάχιστα ποσά για απόκτηση παικτών (0,81%). Ως προς τον Πανιώνιο, τον Εργοτέλη, τη Βέροια, τον Απόλλων Σμύρνης και τον ΟΦΗ, ομάδες κυρίως χαμηλής βαθμολογικής κατάταξης είναι εμφανές από το Γράφημα 6 ότι και τα ποσοστά νικών τους ήταν αρκετά χαμηλά (39,27% έως 35,29%) και τα έξοδα που δαπάνησαν για μεταγραφές αρκετά λιγότερα φτάνοντας ποσοστό 1% έως 0%. (Γράφημα 6)

28 28 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΜΕΤΑΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΤΕΤΡΑΕΤΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΤΕΤΡΑΕΤΙΑ ,00% 10,00% 0,00% Γράφημα 6 Ποσοστό εξόδων απόκτησης παικτών και ποσοστού νικών των ομάδων της Super League για τα πρωταθλήματα της τετραετίας έως

29 29 Το τρίτο ερευνητικό ερώτημα σχετικά με το αν τα μεταγραφικά έξοδα των ομάδων κατά την τετραετία συνέβαλαν στη τελική τους κατάταξη στο βαθμολογικό πίνακα, στο Γράφημα 7 αντικατοπτρίζεται ο μέσος όρος μεταγραφικών εξόδων των ομάδων για τη συγκεκριμένη τετραετία σε σχέση με τη θέση που κατέλαβαν στο πρωτάθλημα της Super League, κατατάσσοντας αυτές σε υψηλή, μεσαία και χαμηλή θέση. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά το πρωτάθλημα , διαπιστώνεται ότι την υψηλότερη θέση στην κατάταξη κατέλαβαν ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός, ο ΠΑΟΚ, η ΑΕΚ και ο Ατρόμητος που συμπλήρωσαν την πρώτη πεντάδα. Αντιθέτως, είναι εμφανής η μεγάλη διαφορά που υπάρχει στα μεταγραφικά έξοδα των ομάδων της μεσαίας (Αστέρας Τρίπολης, Λεβαδειακός, ΠΑΣ Γιάννινα, ΟΦΗ, Skoda-Ξάνθη, Πανιώνιος) όπου κυμαίνονταν από έως και της χαμηλής κατάταξης (Εργοτέλης, Παναιτωλικός) καθώς τα ποσά κάποιων από αυτών ήταν αρκετά χαμηλότερα φτάνοντας τα 2.258,562. Συγκρίνοντας τα πρωταθλήματα με , υπάρχει μια εμφανής πτώση 30,8% στα μεταγραφικά έξοδα των ομάδων υψηλής κατάταξης καθώς λόγω οικονομικών χρεών μια ομάδας που βρισκόταν στην υψηλή κατάταξη (ΑΕΚ) την προηγούμενη αγωνιστική περίοδο , αποχώρησε από το πρωτάθλημα. Το γεγονός αυτό έριξε και το μέσο όρο εξόδων της λίγκας. Συγχρόνως, την υψηλή κατάταξη στο πρωτάθλημα για το κατέκτησαν ο Ολυμπιακός που βρισκόταν και πάλι στη πρώτη θέση, ο ΠΑΟΚ, ο Αστέρας Τρίπολης, ο Ατρόμητος και ο ΠΑΣ Γιάννινα, ενώ στη μεσαία κατάταξη βρίσκονταν ο Παναθηναϊκός, η Skoda-Ξάνθη, ο Πανιώνιος, ο Πλατανιάς, ο Λεβαδειακός, η Βέροια και ο ΟΦΗ. Την χαμηλότερη θέση στο πρωτάθλημα κατέλαβε η ΑΕΚ καθώς υποβιβάστηκε. Στα μεταγραφικά έξοδα των ομάδων της υψηλής κατάταξης το και το (Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ, Αστέρας Τρίπολης, Ατρόμητος) παρατηρήθηκε μια μεγάλη αύξηση 27% συγκριτικά με τις προηγούμενες δυο αγωνιστικές περιόδους. Αυτό συνέβη λόγω του ότι οι πρώτες τέσσερις ομάδες (Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ και Αστέρας Τρίπολης) και τις δυο χρονικές περιόδους διέθεσαν περισσότερα χρήματα για μεταγραφές στο πρωτάθλημα. Σε σχέση με τις υπόλοιπες δυο κατατάξεις, για το η μεσαία (ΟΦΗ, Εργοτέλης, Λεβαδειακός, Παναιτωλικός, ΠΑΣ Γιάννινα, Πανιώνιος, Πλατανιάς και Βέροια) είχε μια σημαντική πτώση 52% και 32,5% στα έξοδα μεταγραφών της σε σχέση με το και αντίστοιχα, κάτι το οποίο παρατηρήθηκε και στις ομάδες της χαμηλής (Απόλλων Σμύρνης και Skoda Ξάνθη) σε αρκετά μεγαλύτερο βαθμό. Συγχρόνως, στη μεσαία βαθμολογική κατάταξη (ΠΑΣ Γιάννινα, Skoda-Ξάνθη, Πλατανιάς, Βέροια) της επόμενης αγωνιστικής περιόδου , υπήρξε μια αξιοσημείωτη αύξηση 61,1% στα μεταγραφικά έξοδα των ομάδων σε σχέση με το , ενώ στις ομάδες με χαμηλή βαθμολογική θέση δεν υπήρξαν μεταγραφικά έξοδα καθώς ο Εργοτέλης και ο ΟΦΗ δεν δαπάνησαν λεφτά για απόκτηση παικτών τη συγκεκριμένη αγωνιστική περίοδο. (Γράφημα 7)

30 , ,00 N=5 (n=5) N=5 (n=5) N=5 (n=5) , , , , ,00 N=3 N=8 (n=2) (n=6) N=5 (n=5) N=2 (n=1) N=9 (n=7) N=10 N=3 (N=8)(n=2) N=9 (n=4) ΥΨΗΛΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ (ΘΕΣΗ 1-5) ΜΕΣΣΑΙΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ (ΘΕΣΗ 6-13) ΧΑΜΗΛΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ (ΘΕΣΗ 14-18) Σημείωση. Ο αριθμός N αναφέρεται στον συνολικό αριθμό κατάταξης των ομάδων βάση του επίσημου βαθμολογικού πίνακα της Super League, ενώ ο αριθμός (n) στον αριθμό κατάταξης των ομάδων που βρέθηκαν δημοσιευμένοι οι ισολογισμοί τους και χρησιμοποιήθηκαν στο γράφημα. Οι αριθμοί που αντιπροσωπεύουν ομάδες υψηλής, μεσαίας και χαμηλής κατάταξης αντλήθηκαν από τη βαθμολογία της επίσημης ιστοσελίδας της Super League. Γράφημα 7 Μέσος όρος χρημάτων για μεταγραφές των Π.Α.Ε. της Super League σε σχέση με την αγωνιστική τους κατάταξη στa πρωταθλήματα περιόδων

31 31 Τέλος, στο τέταρτο ερευνητικό ερώτημα που αφορούσε το αν υπάρχει οικονομική σταθερότητα στο μέσο όρο εξόδων που δαπάνησαν οι ομάδες για μεταγραφές κατά την τετραετία , από την ανάλυση των δεδομένων και συγκεκριμένα στο Γράφημα 8 όπου αποτυπώνεται ο μέσος όρος μεταγραφικών εξόδων των ΠΑΕ ανά αγωνιστική περίοδο, είναι εμφανές ότι υπήρξε μια οικονομική αστάθεια. Πιο συγκεκριμένα, τα μεταγραφικά έξοδα που δαπανήθηκαν κατά την περίοδο έφτασαν ,77. Σε αυτή τη περίοδο ο Ολυμπιακός διέθεσε ένα αρκετά μεγάλο ποσό για τα μεταγραφές το οποίο έφτασε τα ,53 και ξεπερνούσε στο διπλάσιο τα μεταγραφικά έξοδα των υπόλοιπων ομάδων του πρωταθλήματος ακόμη και της πρώτης βαθμολογικής πεντάδας καθώς ο Παναθηναϊκός ξόδεψε , ο ΠΑΟΚ ,49, η ΑΕΚ ,85 και ο Ατρόμητος ,99. Ταυτόχρονα, υπήρξαν ομάδες μεσαίας βαθμολογικής κατάταξης όπως ο Αστέρας Τρίπολης και ο ΠΑΣ Γιάννινα, που τα μεταγραφικά τους έξοδα έφτασαν του Ατρόμητου που βρισκόταν στη πρώτη πεντάδα, με συνολικά ποσά ,93 και ,99 αντίστοιχα. Συγχρόνως, γίνεται αντιληπτό από το Γράφημα 8 ότι την επόμενη αγωνιστική περίοδο υπήρξε μια μείωση της τάξης του 24% καθώς ο μέσος όρος εξόδων για μεταγραφές έφτασε τα ,76. Σε αυτή τη σεζόν, ο Ολυμπιακός ξόδεψε αρκετά λιγότερα για την απόκτηση παικτών σε σχέση με το , φτάνοντας τα Το ίδιο αλλά σε μικρότερο βαθμό παρατηρήθηκε και στον ΠΑΟΚ καθώς τα συνολικά του έξοδα για μεταγραφές έφτασαν τα ,16 με μια μείωση 22,5% σε σχέση με το Αντιθέτως, ο Αστέρας Τρίπολης, ο Ατρόμητος και ο ΠΑΣ Γιάννινα που βρίσκονταν στη πρώτη πεντάδα είχαν πολύ μικρότερη απόκλιση στα μεταγραφικά τους έξοδα, σε σχέση με την προηγούμενη αγωνιστική περίοδο. Πιο συγκεκριμένα ο Αστέρας Τρίπολης δαπάνησε ,88 με μείωση 9,8% σε σχέση με το , ο Ατρόμητος ,16 με μείωση 15,7% και ο ΠΑΣ Γιάννινα ,02 με μείωση περίπου 10%. Όσον αφορά το , τα έξοδα απόκτησης παικτών κυμάνθηκαν επίσης με μια σχετική μείωση 8% σε σχέση με το , καθώς το συνολικό τους ποσό έφτασε τα ,59. Για μια ακόμα φορά παρατηρήθηκε ότι ο Ολυμπιακός δαπάνησε τα περισσότερα χρήματα για μεταγραφές, φτάνοντας το ποσό των ,83 με μια αύξηση 21,5% σε σχέση με το Ο ΠΑΟΚ και ο Παναθηναϊκός που βρίσκονταν στη πρώτη βαθμολογική πεντάδα μαζί με τον Ολυμπιακό παρουσίασαν επίσης άνοδο στα μεταγραφικά τους έξοδα σε σχέση με το , καθώς το συνολικό ποσό του ΠΑΟΚ έφτασε τα ,61 και του Παναθηναϊκού τα Αντιθέτως, ο Ατρόμητος και ο Αστέρας Τρίπολης που συμπλήρωσαν την πρώτη πεντάδα για την αγωνιστική περίοδο είχαν πολύ μικρότερη απόκλιση και πάλι στα έξοδα για απόκτηση παικτών, καθώς το ποσό του Ατρόμητου κυμάνθηκε στο ,86 και του Αστέρα Τρίπολης στο ,98. Ως προς το , υπήρξε μια αξιοσημείωτη αύξηση 2,4% στα μεταγραφικά έξοδα των Π.Α.Ε. σε σχέση με το , καθώς ο μέσος όρος τους έφτασε τα ,83. Ο

32 32 Ολυμπιακός και ο ΠΑΟΚ και σε αυτή την αγωνιστική περίοδο είχαν μεγάλη απόκλιση σε σχέση με το στα μεταγραφικά τους έξοδα, καθώς του Ολυμπιακού έφτασαν τα και του ΠΑΟΚ τα ,17. Τέλος, ο Ατρόμητος και ο Αστέρας Τρίπολης για μια ακόμη φορά παρουσίασαν τη μικρότερη απόκλιση συγκριτικά με τις άλλες ομάδες και σε σχέση με την αγωνιστική περίοδο , καθώς τα ποσά τους κυμάνθηκαν σε ,96 και ,68 αντίστοιχα. (Γράφημα 8) , , , ,00 N=16 (n=13) N=16 (n=13) N=18 (n=15) N=18 (n=12) , , Σημείωση. Ο αναφερόμενος αριθμός (n) των ομάδων της κάθε αγωνιστικής περιόδου διαμορφώνεται με βάση τους δημοσιοποιημένους ισολογισμούς τους, ο οποίος διαφέρει από τον αριθμό των Π.Α.Ε. που συμμετείχαν στα πρωταθλήματα διότι κάποιες από αυτές δεν τους δημοσίευσαν. Γράφημα 8 - Μέσος όρος μεταγραφικών εξόδων των ΠΑΕ της Super League ανά αγωνιστική περίοδο

33 33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων και συγκεκριμένα από τα Γραφήματα 2-6 που αναφέρονται στα ποσοστά μεταγραφικών εξόδων και νικών των ομάδων της Super League για την τετραετία , αποδεικνύεται ότι η αγωνιστική απόδοση μιας Π.Α.Ε. εξαρτάται από τις νίκες τις οποίες θα πετύχει σε μια αγωνιστική περίοδο σε σχέση με τα έξοδα που θα δαπανήσει σε εκείνη τη σεζόν. Πιο συγκεκριμένα, μια ομάδα λειτουργεί πιο αποδοτικά όταν θα καταφέρει να επιτύχει μεγαλύτερο αριθμό νικών σε ένα πρωτάθλημα δαπανώντας όσο το δυνατόν λιγότερα μεταγραφικά έξοδα. Αναλυτικότερα, από το Γράφημα 2 που αναφέρεται στην αγωνιστική περίοδο , η ομάδα που κατάφερε να λειτουργήσει πιο αποδοτικά στο συγκεκριμένο πρωτάθλημα ήταν ο Παναθηναϊκός, διότι με ποσοστό νικών 76,67% το οποίο ήταν το δεύτερο πιο υψηλό τη συγκεκριμένη αγωνιστική περίοδο, δαπάνησε ένα πολύ μικρό ποσό για την απόκτηση παικτών με ποσοστό μόλις 3,88%, ενώ ο Ολυμπιακός που πέτυχε τις περισσότερες νίκες στο πρωτάθλημα (81,11%), δαπάνησε πολύ περισσότερα μεταγραφικά έξοδα για παίκτες (54,99%) σε σχέση με τις νίκες που πραγματοποίησε. Συγχρόνως, αποδοτικότερα λειτούργησε και ο Ατρόμητος ο οποίος βρισκόταν στη πρώτη πεντάδα της συγκεκριμένης αγωνιστικής περιόδου και με ποσοστό εξόδων 2,65%, κατάφερε ένα σπουδαίο αριθμό νικών φτάνοντας το 55,56% αντίστοιχο με αυτό του ΠΑΟΚ ο οποίος παρόλα αυτά δαπάνησε πολύ περισσότερα χρήματα για παίκτες (10,95%). Όσον αφορά την επόμενη αγωνιστική περίοδο , ο Ολυμπιακός συνέχιζε να παραμένει με το υψηλότερο ποσοστό νικών (85,56%) σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα και συγχρόνως να έχει αρκετά υψηλά έξοδα για απόκτηση παικτών (55,94%), κάτι το οποίο δικαιολογείται λόγω των οικονομικών υποχρεώσεων του απέναντι στις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις που συμμετέχει. Παρόλα αυτά, τη σεζόν πιο αποτελεσματική αποδείχτηκε η Π.Α.Ε. Αστέρας Τρίπολης καθώς κατάφερε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό νικών φτάνοντας το 62,22% με το μικρότερο ποσοστό μεταγραφικών εξόδων (2,14%) ολόκληρης της πεντάδας. (Γράφημα 3) Αντιθέτως, από τα στοιχεία της αγωνιστικής περιόδου όπου αντικατοπτρίζονται στο Γράφημα 4, παρατηρείται ότι οι πέντε πρώτες ομάδες (Ολυμπιακός, ΠΑΟΚ, Ατρόμητος, Παναθηναϊκός και Αστέρας Τρίπολης) απέχουν αγωνιστικά από τις υπόλοιπες καθώς έχουν καταφέρει τις περισσότερες νίκες με διαφορά, αλλά μόνο ο Ολυμπιακός, ο ΠΑΟΚ και ο Παναθηναϊκός να απέχουν πολύ στα έξοδα τους με ποσοστά 62,97%, 13,04% και 8,55% αντίστοιχα, ενώ ο Ατρόμητος με ποσοστό εξόδων 2,10% και ο Αστέρας Τρίπολης με 1,94% να αποτελούν τις πιο αποδοτικές ομάδες για το συγκεκριμένο πρωτάθλημα. Ως προς την τελευταία αγωνιστική περίοδο της τετραετίας, το , ο Ολυμπιακός βρίσκεται για μια ακόμη φορά με το μεγαλύτερο ποσοστό νικών (76,47%) αλλά και χρημάτων για απόκτηση παικτών (46,14%), ξοδεύοντας πολύ περισσότερα από όσο θα έπρεπε για την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Αποτέλεσμα αυτού το γεγονότος είναι το πρωτάθλημα να κρίνεται στο πρώτο γύρο και να χάνεται το ενδιαφέρον των φιλάθλων. Η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός ότι ο Ολυμπιακός ενδιαφέρεται πρωτίστως για το Champions League. Παρόλα αυτά, οι ομάδες με το μικρότερο ποσοστό εξόδων της πρώτης πεντάδας (3,46%, 0,87%) για το και με αρκετά μεγάλο ποσοστό νικών (57,84%, 52,94%) ήταν ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος, για αυτό και κρίνονται απόλυτα

34 34 αποδοτικές, φτάνοντας τις ομάδες υψηλής βαθμολογικής κατάταξης διεκδικώντας μια θέση στο Champions League και το Europa League. Συγχρόνως, λειτούργησαν αποδοτικότερα από όλες τις υπόλοιπες, καθώς το ποσοστό μεταγραφικών εξόδων τους βρισκόταν στα ίδια επίπεδα με αυτό των ομάδων μεσαίας κατάταξης στο πρωτάθλημα αφού κατάφεραν να τερματίσουν στη 4 η θέση πίσω από τον ΠΑΟΚ και τον Παναθηναϊκό οι οποίοι διέθεσαν τετραπλάσια έξοδα για μεταγραφές αλλά τα ποσοστά νικών τους δεν ήταν πολύ μακριά από αυτό του Αστέρα Τρίπολης και του Ατρόμητου.( Γράφημα 5) Ως προς το αν τα έξοδα τα οποία δαπανούν οι ομάδες για απόκτηση παικτών ανταποκρίνονται σε αγωνιστικούς στόχους, δηλαδή στη τελική κατάταξή τους στο βαθμολογικό πίνακα, προκύπτει ότι μια ομάδα που παρατηρήθηκε ότι κατά τη χρονική περίοδο ανταποκρίθηκε πλήρως στους αγωνιστικούς της στόχους ήταν ο Ολυμπιακός, καθώς καθόλη τη τετραετία βρισκόταν στην πρώτη θέση του βαθμολογικού πίνακα της Super League κατακτώντας τα πρωταθλήματα και πετυχαίνοντας νίκες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Europa League. Το αποτέλεσμα αυτό συνάδει με τη βιβλιογραφία όπου αναφέρθηκε ότι κύριος στόχος του Ολυμπιακού είναι η κατάκτηση του πρωταθλήματος (Κυριακόπουλος, 2017). Δεν ισχύει το ίδιο βέβαια για κάποιες άλλες ομάδες υψηλής κατάταξης όπως ο Παναθηναϊκός ο οποίος δαπάνησε πολύ περισσότερα μεταγραφικά έξοδα συγκριτικά με τη τελική κατάταξη του στο βαθμολογικό πίνακα που δεν ήταν πάντοτε η επιθυμητή κατά τη διάρκεια των αγωνιστικών περιόδων Παρόλα αυτά, βρισκόταν στη πρώτη πεντάδα εκτός από την αγωνιστική περίοδο αλλά δεν μπόρεσε να φανεί ανταγωνιστικός στην κατάκτηση κάποιου πρωταθλήματος μέσα στην τετραετία και ταυτόχρονα δεν συνέχισε στους ομίλους του Champions league. Σε παρόμοια κατάσταση βρέθηκε και ο ΠΑΟΚ την τετραετία καθώς από τα συνολικά ποσοστά μεταγραφικών εξόδων και την τελική κατάταξη που είχε σε κάθε σεζόν, αποδεικνύεται ότι ανταποκρίθηκε στους αγωνιστικούς του στόχους διότι βρισκόταν στην υψηλή κατάταξη των πρωταθλημάτων της τετραετίας , βρίσκοντας τον στη 2 η και 3 η θέση του βαθμολογικού πίνακα της Super League, που τον οδηγούσε στο Europa League. (Γράφημα 7) Ο Ατρόμητος και ο Αστέρας Τρίπολης ήταν επίσης δυο ομάδες που κατάφεραν να ανταποκριθούν στους αγωνιστικούς τους στόχους καθώς βρίσκονταν καθόλη τη διάρκεια των πρωταθλημάτων της Super League στην υψηλή κατάταξη (εκτός από το που ο Αστέρας Τρίπολης βρισκόταν στην έκτη θέση του βαθμολογικού πίνακα), με τον Αστέρα Τρίπολης βέβαια να δαπανεί περισσότερα έξοδα για την επίτευξη των στόχων του. Σε σχέση με τις ομάδες μεσαίας και χαμηλής βαθμολογικής κατάταξης υπήρξε ένας εμφανής ανταγωνισμός κατά τον οποίο οι περισσότερες ανταποκρίθηκαν στους στόχους τους να μείνουν στη Super League (Λεβαδειακός, ΠΑΣ Γιάννινα, Skoda Ξάνθη κτλ.), ενώ άλλες (ΟΦΗ, Βέροια κτλ.) απέτυχαν εντελώς και βγήκαν εκτός πλάνων, πέφτοντας σε χαμηλότερη κατηγορία (Γράφημα 7). Η υψηλή κατάταξη σε όλα τα πρωταθλήματα των ομάδων έχει μεγάλη διαφορά από τη μεσαία και τη χαμηλή που εξετάστηκαν και αυτό δικαιολογείται καθώς οι πρώτες θέσεις των ομάδων της λίγκας έχουν ευρωπαϊκές υποχρεώσεις. Ιδιαίτερα η πρώτη ομάδα η οποία βγαίνει Champions League (ενώ οι υπόλοιπες Europa) είναι δικαιολογημένη καθώς ανταγωνίζεται τις

35 35 μεγαλύτερες ομάδες του πλανήτη και για αυτό το λόγο πρέπει να αυξήσει και τα μεταγραφικά της έξοδα. Τέλος, σχετικά με το αν υπάρχει οικονομική σταθερότητα στο μέσο όρο εξόδων που δαπάνησαν οι ομάδες κατά τη τετραετία , είναι εμφανές από το Γράφημα 8 ότι κάποιες ομάδες κυρίως υψηλής βαθμολογικής κατάταξης για το όπως Ατρόμητος και Αστέρας Τρίπολης παρουσιάζουν μια σχετική οικονομική σταθερότητα, καθώς υπήρχε μικρότερη απόκλιση στα μεταγραφικά έξοδα που δαπάνησαν καθόλη τη διάρκεια της τετραετίας συγκριτικά με τις υπόλοιπες ομάδες υψηλής και μεσαίας βαθμολογικής κατάταξης. Πιο συγκεκριμένα, την αγωνιστική περίοδο δαπανήθηκαν αρκετά μεταγραφικά έξοδα με ποσό που έφτασε τα ,77, το οποίο προέκυψε λόγω των ομάδων της πρώτης πεντάδας που διέθεταν υψηλό προϋπολογισμό και πέτυχαν οι οικονομικές επενδύσεις τους. Αναλυτικότερα, ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός, ο ΠΑΟΚ, η ΑΕΚ και ο Ατρόμητος ήταν αυτές με τα υψηλότερα μεταγραφικά έξοδα και την καλύτερη θέση στο πρωτάθλημα. Στον Ολυμπιακό παρατηρήθηκε μια εμφανής αστάθεια καθώς υπήρξαν μεγάλες διακυμάνσεις στα μεταγραφικά του έξοδα κατά το , παρόλα αυτά αυτή η αυξομείωση είναι δικαιολογημένη λόγω των απαιτήσεων στις Ευρωπαϊκές υποχρεώσεις (Champions League και Europa League) που είχε και τα έξοδα που έπρεπε να δαπανήσει σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ομάδες υψηλής κατάταξης (Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ, Αστέρας Τρίπολης και Ατρόμητος) που δεν είχαν τις ίδιες απαιτήσεις για κάθε αγωνιστική περίοδο. Τις επόμενες δυο χρονιές παρατηρήθηκε μια πτώση 24% για το και 8% για το στο μέσο όρο μεταγραφικών εξόδων που δαπάνησαν οι ομάδες συγκριτικά με το , καθώς το βρισκόταν στο ,76 και το έφτασε τα ,59. Αυτή η μείωση των εξόδων για απόκτηση παικτών που υπήρξε κατά τις αγωνιστικές περιόδους και σε σχέση με του ίσως οφείλεται στη γενικότερη οικονομική κρίση της Ελλάδας, κάτι το οποίο έρχεται σε συμφωνία με την αναφορά του Σπυριδάκη (2010) που υποστηρίζει ότι με την οικονομική κρίση οι συνέπειες που υπέστησαν οι Ελληνικές Π.Α.Ε. ήταν αρκετά σημαντικές, καθώς κάποιες από τις πιο σταθερές πήγες εσόδων τους (χορηγίες, διαφημίσεις, τηλεοπτικά συμβόλαια, εισιτήρια κτλ.) μειώθηκαν αισθητά με αποτέλεσμα οι Π.Α.Ε. να ρίξουν τα στάνταρ των στόχων τους, πραγματοποιώντας χαμηλότερου κόστους μεταγραφές σε σχέση με το παρελθόν. Συγχρόνως, τα παραπάνω αποτελέσματα σχετικά με τη μείωση των εξόδων των Π.Α.Ε. επιβεβαιώνονται και με την απόφαση της NOVA να μειώσει τα χορηγικά έσοδα και να αλλάξει τον τρόπο διεξαγωγής του πρωταθλήματος (Play Offs και για τον πρωταθλητή, μείωση ομάδων στις 14), κάτι το οποίο διαπραγματεύτηκε έπειτα με τις Π.Α.Ε. με αποτέλεσμα τις μικρότερες δυνατές απώλειες και για τις δυο εμπλεκόμενες πλευρές «Έτσι μοιράζονται», (2017). Παρόλα αυτά, την αγωνιστική περίοδο υπήρξε μια άνοδος 2,4% στο μέσο όρο μεταγραφικών εξόδων ενώ παρατηρείται ότι ομάδες που διέθεσαν μεγάλα ποσά για μεταγραφικά έξοδα σε όλη τη τετραετία όπως ο Ολυμπιακός, ο ΠΑΟΚ, ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ παρουσίασαν μεγάλη απόκλιση στα έξοδα τους, κάτι που είχε ως συνέπεια την συνολική οικονομική αστάθεια των μέσων όρων εξόδων που δαπάνησαν οι ομάδες κατά τη τετραετία Συνολικά αυτή η οικονομική αστάθεια που παρατηρείται στις

36 36 συγκεκριμένες ομάδες οφείλεται στην λανθασμένη οικονομική τους διαχείριση και στην ανάγκη για άμεση επιτυχία. Τα αποτελέσματα αυτά συνάδουν με τη βιβλιογραφία, όπου αναφέρεται ότι οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι επιδιώκουν κύρος και επιτυχία αντί για οικονομικό κέρδος και σωστή διαχείριση κεφαλαίων (Sartori, 2016). Συμπερασματικά, η αγωνιστική απόδοση μιας Π.Α.Ε. εξαρτάται από τις νίκες τις οποίες θα πετύχει σε μια αγωνιστική περίοδο σε σχέση με τα έξοδα που θα δαπανήσει σε εκείνη τη σεζόν. Για την τετραετία , ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος λειτούργησαν αποδοτικότερα από όλες τις υπόλοιπες, καθώς το ποσοστό μεταγραφικών εξόδων τους (2,34% και 2,14% αντίστοιχα) βρισκόταν στα ίδια επίπεδα με αυτό των ομάδων μεσαίας κατάταξης στο πρωτάθλημα (σχετικά χαμηλό) και ταυτόχρονα ο αριθμός νικών που πέτυχαν ήταν αρκετά υψηλός (56,73% και 56,08% αντίστοιχα). Συγχρόνως, η ομάδα που παρατηρήθηκε ότι κατά τη χρονική περίοδο ανταποκρίθηκε πλήρως στους αγωνιστικούς της στόχους, δηλαδή στη τελική κατάταξη του βαθμολογικού πίνακα της Super League, ήταν ο Ολυμπιακός καθώς και τις τέσσερις αγωνιστικές περιόδους βρισκόταν στην πρώτη θέση του βαθμολογικού πίνακα κατακτώντας τα πρωταθλήματα της Super League, ενώ ως προς την οικονομική σταθερότητα στο μέσο όρο εξόδων των ομάδων, ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος ήταν οι δυο από τις πιο σταθερά οικονομικές ομάδες της Super League κατά τη τετραετία , παρόλα αυτά, γενικότερα υπήρξε μια εμφανής οικονομική αστάθεια στο μέσο όρο εξόδων που δαπάνησαν οι ομάδες για μεταγραφές, κάτι που ίσως οφείλεται στη γενικότερη οικονομική κρίση της Ελλάδας, καθώς όσο λιγότερα είναι τα έσοδα ενός συλλόγου (εισιτήρια, χορηγοί), τόσο λιγότερα κυμαίνονται και τα έξοδα κατ αναλογία.

37 37 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ Dima T. (2015). The Economics of Big Five European Football Leagues, Department of International Business and Economics, Bucharest University of Economic Studies, (ανακτήθηκε 28/09/2017) Dimitropoulos P. (2010). The Financial Performance of the Greek Football Clubs. Department of Sport Management, University of Peloponnese, SMIJ VOL. 6, Number 1. Dimitropoulos E. P. (January, 2009). Profitability of the Greek Football Clubs, Business Intelligence Journal, f (ανακτήθηκε 28/09/2017) Franck E. (2010). Private Firm, Public Corporation or Member s Association Governance Structures in European Football. International Journal of Sport Finance, 5, Hall S., Szymanski S. and Zimbalist A. S. (2002). Testing Causality between Team Performance and Payroll: The Cases of Major League Baseball and English Soccer, Journal of Sports Economics, Vol. 3 No. 2, May, pp Hoehn T. and Szymanski S. (1999). The Americanization of European Football, Economic Policy, Vol. 14, No. 28, April, pp Rohde M. and Breuer C. (2016). Europe s Elite Football : Financial Growth, Sporting Success, Transfer Investment and Private Majority Investors, Institute of Sport Economics and Sport Management, German Sport University Cologne, 2 June Sartori A. (2016). Football Clubs Valuation: The European Elite 2016, KPMG Global Head of Sports, pdf (ανακτήθηκε 28/09/2017) Szymanski S. (2014). Οn the business of football, Money and Business, 11 April, (ανακτήθηκε 28/09/2017) Κυριαζή Ν. (2011). Η κοινωνιολογική έρευνα. Κριτική επισκόπηση των μεθόδων και των τεχνικών, Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο και Νότα Κυριαζή. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ Αλαφούζος Γ. (2012). Αθλητισμός, (ανακτήθηκε 12/09/2017)

38 Αλεξανδράτος Θ. (2015). (ανακτήθηκε 7/09/2017) Βαθμολογία Super League. (ανακτήθηκε 12/09/2017) «Διαψεύδει ο Παναθηναϊκός δημοσίευμα για τα οικονομικά της ΠΑΕ» (2011). (ανακτήθηκε 12/09/2017) Διοίκηση Super League. (ανακτήθηκε 14/09/2017) 38 «Έτσι μοιράζονται τα χρήματα στη Super League» (2017). CE%B9- %CE%BC%CE%BF%CE%B9%CF%81%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84 %CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1- %CF%87%CF%81%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1- %CF%83%CF%84%CE%B7-super-league (ανακτήθηκε 15/09/2017) «FIFA: Στα τα 4 δισ. ευρώ το μεταγραφικό "παζάρι" του καλοκαιριού» (2017). m=rss (ανακτήθηκε 14/09/2017) Καντζιλιέρης Γ. (2005). «Η μεγάλη βιομηχανία του ποδοσφαίρου», Ριζοσπάστης, 6 Μαρτίου, σ.14., (ανακτήθηκε 14/09/2017) Κοττώρης Δ. (2011). «Η έννοια και τα είδη του προϋπολογισμού στις επιχειρήσεις», (ανακτήθηκε 13/09/2017) Κυριακόπουλος Γ. (2017). «Ολυμπιακός: Αυτοί είναι οι στόχοι της νέας σεζόν», (ανακτήθηκε 12/09/2017) «Παναθηναϊκός: Στόχος η υγεία και βιωσιμότητα της ΠΑΕ» (2017). Sport and Business, (ανακτήθηκε 12/09/2017) Σπυριδάκης Γ. (2010). «Οικονομική κρίση και Ελληνικό Ποδόσφαιρο», 10 Νοεμβρίου, (ανακτήθηκε 15/09/2017) «Σύγχρονο ποδόσφαιρο ( )». (ανακτήθηκε 7/09/2017) Τσώχος Μ. (2017). «Διαλύεται ο ιστορικός Ηρακλής, δεν κατεβαίνει στη Football League», (ανακτήθηκε 15/09/2017)