Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη

2 Πηγές- Βιβλιογραφία Aldcroft, D. H. (2007), Ευρωπαϊκή Οικονομία, Αλεξάνδρεια, Αθήνα. Berend, I. T. (2009), Οικονομική Ιστορία του Ευρωπαϊκού 20ού Αιώνα, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. Eichengreen, B. (2013), Η Ευρωπαϊκή Οικονομία μετά το 1945, Αλεξάνδρεια, Αθήνα. Hobsbawm, E. (2006), Η Εποχή των Άκρων: Ο Σύντομος Εικοστός Αιώνας , Θεμέλιο, Αθήνα. Judt, T. (2005), Postwar: A history of Europe since 1945, William Heinemann, London.

3 Οικονομική ολοκλήρωση στη Δυτική Ευρώπη Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) Το δίλημμα της Βρετανίας και η [αγέρωχη] στάση της Γαλλίας Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον Η οικονομική θεωρία και η πολιτική οικονομία της περιφερειακής ολοκλήρωσης

4 Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον Με τη λήξη του Β Παγκοσμίου, η συγκριτικά ευνοημένη είναι η Αμερική. Την περίοδο , τόσο η ευρωπαϊκή όσο και η ασιατική ήπειρος, επικεντρώνονται στην ανοικοδόμησή τους και επιχειρούν την κάλυψη του χάσματος με τις ΗΠΑ, η οποία τελικώς επιτυγχάνεται. Οι δύο δεκαετίες που έπονται του Β ΠΠ, χαρακτηρίζονται από: ανάπτυξη υπερεθνικών συνεργατικών θεσμών ενίσχυση του διεθνούς εμπορίου μέσω της μείωσης/άρσης των δασμών αυξημένες ροές κεφαλαίου

5 Η οικονομική θεωρία & η πολιτική οικονομία της περιφερειακής ολοκλήρωσης Τα στάδια της (περιφερειακής) οικονομικής ολοκλήρωσης κατά Balassa Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών Τελωνειακή Ένωση Κοινή Αγόρά Οικονομική Ολοκλήρωση- δλδ. κοινή αγορά με κάποια εναρμόνιση εθνικών οικονομικών πολιτικών Νομισματική Ένωση Πλήρης Οικονομική Ολοκλήρωση- δλδ. ενοποίηση νομισματικής, δημοσιονομικής, κοινωνικής & μακροοικονομικής πολιτικής διέπονται από υπερεθνική πολιτική εξουσία της οποίας οι αποφάσεις είναι δεσμευτικές για τα κράτη- μέλη. Η ολοκλήρωση της αγοράς και η θεωρία της τελωνειακής ένωσης Παραδοσιακή θεωρία του εμπορίου Νέα θεωρία του εμπορίου Θεωρία της τελωνειακής ένωσης Κοινή Αγορά Η πολιτική οικονομία της ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής αγοράς Πολιτική σκοπιμότητα της τελωνειακής ένωσης μεταξύ των έξι Ο ρόλος των υπερεθνικών θεσμών Οι τριβές της ΕΖΕΣ και η διεύρυνση της ΕΟΚ Η ανολοκλήρωτη κοινή αγορά Η πετρελαϊκή κρίση, οικονομική ύφεση, στασιμότητα του ευρωπαϊκού σχεδίου και η ατζέντα οικονομικής πολιτικής Η μετά το 1985 αναβίωση της ολοκλήρωσης της αγοράς- η Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά

6 Η οικονομική θεωρία & η πολιτική οικονομία της περιφερειακής ολοκλήρωσης Ολοκλήρωση των πολιτικών & η θεωρία της οικονομικής πολιτικής σε πολυεπίπεδα κυβερνητικά συστήματα Η πολιτική οικονομία της ευρωπαϊκής πολιτικής ολοκλήρωσης (ενιαία αγορά, οικονομική ένωση/ ρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς, μακροοικονομικός και δημοσιονομικός συντονισμός, συντονισμός κοινωνικής πολιτικής)

7 ~ προς την ολοκλήρωση~ πολιτικής κληρονομιάς Ευρωπαϊκή ενοποίηση (ως αποτέλεσμα) : οικονομικής κληρονομιάς της θέσης/ στήριξης των ΗΠΑ

8 ~οι κύριοι διαμορφωτές των εξελίξεων

9 και οι θέσεις/τα κίνητρά τους για την ολοκλήρωση~ ο ι υ π έ ρ ο ι ε π ι φ υ λ α κ τ ι κ ο ί

10 έτσι Ί δ ρ υ σ η τ η ς Ε Κ Α Χ, τ ο υ π ρ ώ τ ο υ ε υ ρ ω π α ϊ κ ο ύ ο ρ γ ά ν ο υ

11 Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα & Χάλυβα (ΕΚΑΧ) / European Coal & Steel Community (ECSC) Ιδρύεται με τη Συμφωνία του Παρισιού στις 18 Απριλίου 1951: ο πρώτος κοινοτικός οργανισμός. Απαρτίζεται από Γαλλία- Γερμανία- Ιταλία- Βέλγιο- Ολλανδία- Λουξεμβούργο. Οικονομική πρωτοβουλία και με πολιτική, ωστόσο, σκοπιμότητα. Καταργούνται περιορισμοί στη διακίνηση του ά ν θ ρ α κ α & του χ ά λ υ β α μεταξύ των χωρών. Θεσμικά όργανα στο πλαίσιο της ΕΚΑΧ: α) Ανώτατη Αρχή, β) Συνέλευση, γ) Συμβούλιο, δ) Δικαστήριο.

12 Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) / European Economic Community (EEC) Ιδρύεται με τη Συνθήκη της Ρώμης στις 25 Μαρτίου Ευρύ περιεχόμενο: καλύπτει όλες τις πτυχές της αγοράς εκτός του άνθρακα & χάλυβα (ΕΚΑΧ) και των της ατομικής ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ). Στόχοι η σταθερότητα & η συνεργασία των οικονομιών, μέσω: 1. της κατάργησης των δασμών κάθε είδους(ποσοτικών & άλλων ισοδύναμου αποτελέσματος) από το εμπόριο, 2. υιοθέτηση κοινού εξωτερικού δασμολογίου, 3. ελεύθερη κίνηση προσώπων, υπηρεσιών & κεφαλαίων, 4. υιοθέτηση κοινών πολιτικών & λήψη μέτρων για την αποφυγή ανισορροπιών στα ισοζύγια εξωτερικών συναλλαγών.

13 Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) / European Free Trade Association (EFTA) Ιδρύεται σαν απάντηση στην ΕΟΚ τον Ιανουάριο του 1960 & α ρ χ ι κ ά απαρτίζεται από Βρετανία -Αυστρία Δανία Νορβηγία Πορτογαλία -Σουηδία & Ελβετία, (έ π ε ι τ α & Ισλανδία -Φινλανδία). Πρόκειται για μια απλή οργάνωση με περιορισμένους σκοπούς. Μέσα σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται η οικονομική ανάπτυξη, η ευημερία των Κρατών-Μελών, η στενότερη οικονομική συνεργασία μεταξύ των δυτικοευρωπαϊκών χωρών, αλλά και η ενίσχυση του παγκόσμιου εμπορίου.

14 Το δίλημμα της Βρετανίας Αρχικά, δύσπιστη ως προς το ευρωπαϊκό εγχείρημα αρνητική στην ιδέα της πολιτικής ενοποίησης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών σχέσεις με κοινοπολιτεία Σύντομα όμως, ΕΖΕΣ αντιλαμβάνεται ότι τα συμφέροντά της εξυπηρετούνται με τη συμμετοχή στην ΕΟΚ, αφού μέσω αυτής, αποκτά λόγο στη διαμόρφωση των αποφάσεων. Το 1961 υποβάλλει αίτημα ένταξης.

15 & η [αγέρωχη] στάση της Γαλλίας. σταθερά υπέρ της πολιτικής ενοποίησης, αντιλαμβάνεται την ΕΟΚ ως πεδίο υλοποίησης των συμφερόντων της ενδεχόμενη ένταξη της Βρετανίας, αντιμετωπίζεται ως κίνδυνος για τη διασφάλιση της υπόστασής της ως Μεγάλης Δύναμης Παρά τις προσπάθειες, απόρριψη του βρετανικού αιτήματος το 1963 από το Γάλλο πρωθυπουργό. Η Βρετανία θα γίνει τελικώς δεκτή στην ΕΟΚ το 1973.