«Λογοτεχνία και έντυπη δημοσιογραφία: ένθετα βιβλίου, βιβλιολογικές σελίδες προσφορές βιβλίων»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Λογοτεχνία και έντυπη δημοσιογραφία: ένθετα βιβλίου, βιβλιολογικές σελίδες προσφορές βιβλίων»"

Transcript

1 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Μ. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «Λογοτεχνία και έντυπη δημοσιογραφία: ένθετα βιβλίου, βιβλιολογικές σελίδες προσφορές βιβλίων» ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Νομίζω ότι μπορούμε να αρχίσουμε. Σιγά σιγά θα έρχονται και οι συμμετέχοντες εδώ. Ελπίζουμε ότι το διάλειμμα τελείωσε. Δεν προβλεπόταν, αλλά τελείωσε. Ήδη έχει ξεπεραστεί ο χρόνος από την προηγούμενη ενότητα, γι αυτό θα πρέπει να επισπεύσουμε λιγάκι και θα ζητούσα εδώ από τους συνομιλητές να είναι όσο γίνεται όσο γίνεται σύντομοι. Η δεύτερη σημερινή ενότητα αυτού του Συνεδρίου που έχει ως θέμα: «Λογοτεχνία και μέσα μαζικής ενημέρωσης», η δεύτερη αυτή ενότητα έχει ως τίτλο: «Λογοτεχνία και έντυπη δημοσιογραφία: ένθετα βιβλίου, βιβλιολογικές σελίδες βιβλιολογικές με την ευρύτερη έννοια του βιβλιολογικού και προσφορές βιβλίων». Θα παρουσιάσω εδώ τους συμμετέχοντες σ αυτό το πάνελ με τη σειρά την αλφαβητική. Είναι ο κ. Αναστάσης Βιστωνίτης, ποιητής και δοκιμιογράφος. Είναι ο κ. Νίκος Καρατζάς, από το βιβλιοπωλείο IANOS. Είναι ο κ. Κώστας Κατσουλάρης, συγγραφές και δημοσιογράφος. Είναι ο κ. Νίκος Ξυδάκης, δημοσιογράφος και κριτικός. Είναι ο κ. Ντίνος Σιώτης, ποιητής και εκδότης του περιοδικού «(Δε)κατα» και είναι η κα Κατερίνα Σχινά, δημοσιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας. Οι εισηγήσεις θα γίνουν με την αλφαβητική σειρά που αναφέρονται στο πρόγραμμα. Θα γίνει μόνο μια εξαίρεση για λόγους θεματικούς. Δηλαδή ο κ. Νίκος Καρατζάς ζήτησε και οι άλλοι συνομιλητές εδώ αποδέχθηκαν να μιλήσει τελευταίος γιατί έχει να πει κάτι ξεχωριστό θεματολογικά. 130

2 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης Κύριε Βιστωνίτη έχετε το λόγο. Α. ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ: Καλημέρα. Θα είμαι όσο το δυνατόν σύντομος, δηλαδή ίσως να είμαι και πάρα πολύ σύντομος, γιατί προτιμότερο είναι να υπάρξει μια ζωντανή συζήτηση παρά να λέμε εμείς τα δικά μας τα κατεβατά. Θα μιλήσω κυρίως με την δημοσιογραφική και όχι με την συγγραφική μου ιδιότητα. Τα ένθετα των βιβλίων στις εφημερίδες, όπως τα ξέρουμε, προέκυψαν από μια πραγματική ανάγκη και από ένα γεγονός, το οποίο ήταν η μεγάλη αύξηση της βιβλιοπαραγωγής τα τελευταία χρόνια. Αυτό σηματοδοτεί δυο πράγματα. Πρώτον, ότι υπάρχει μια αγορά και όπου υπάρχει αγορά και οικονομικό ενδιαφέρον υπάρχει και δημόσιο ενδιαφέρον, έτσι για να το πούμε ωμά και δεύτερον, σημαίνει και κάτι άλλο, ότι ο ερασιτεχνισμός είναι πλέον μια υπόθεση που ανήκει στο παρελθόν. Όταν ξεκινήσαμε το 1996 στο «Βήμα» το ένθετο των βιβλίων, εάν θυμάμαι καλά, ο αριθμός των τίτλων που εκδίδονταν ετησίως, που εκδόθηκαν εκείνη τη χρονιά ήταν Σήμερα η φετινή χρονιά, απ ό,τι λένε τα έως τώρα στοιχεία και σε σύγκριση με πέρυσι, κατά πάσα πιθανότητα θα φτάσουμε τους τίτλους, ίσως και να τους ξεπεράσουμε. Η αύξηση αυτών των τίτλων βέβαια δεν συνάδει με μια αντίστοιχη αύξηση του χώρου αποθήκευσης των βιβλίων. Αποθήκευσης δεν θα το έλεγα. Του χώρου, του συνολικού εμβαδού των ραφιών που είναι διαθέσιμα στα βιβλιοπωλεία για να υποδεχθούν τους τίτλους. Αυτό έχει ποικίλες συνέπειες, αλλά δεν είναι του παρόντος. Όμως είναι ένα γεγονός που δείχνει και τα προβλήματα και τις αδυναμίες που έχουμε ως χώρα γενικότερα. Όπως είναι αναπόφευκτο, η δημοσιογραφική κάλυψη παρακολουθεί τις εξελίξεις της αγοράς και ως ένα βαθμό αντανακλά και τα ήθη της. Οι εφημερίδες είναι καθρέφτης της κοινωνίας, ας επαναλάβω τη γνωστή κοινοτοπία. Αυτά σε πρώτο επίπεδο. 131

3 Σε δεύτερο επίπεδο η κριτική αξιολόγηση των βιβλίων που εκδίδονται είναι ένα ζήτημα διαφορετικό, που ανάγεται και στο ιδεολογικό πλαίσιο της κάθε εφημερίδας και στο είδος του αναγνωστικού κοινού στο οποίο η κάθε εφημερίδα απευθύνεται, το κοινό της δηλαδή και ως ένα βαθμό και στις ανθρώπινες ανάγκες ή αδυναμίες ή χίλια δυο, διότι για να υπάρχει πλήρης κάλυψη, πλήρης παρακολούθηση όλων αυτών των τίτλων που εκδίδονται ετησίως, αντιλαμβάνεται κανείς ότι χρειάζεται η κάθε εφημερίδα να έχει ένα τεράστιο team και με τα δεδομένα και με το ύψος των πωλήσεων των εφημερίδων. Οι εφημερίδες δεν μπορούν να έχουν ένα τόσο ευρύ team. Αναγκαστικά λοιπόν ορισμένα πράγματα γίνονται εκ των ενόντων. Αυτά για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Εκείνο που εγώ έχω διαπιστώσει τα τελευταία χρόνια είναι ότι εκδίδονται όλο και περισσότερο βιβλία που παλαιότερα δεν θα είχαν καμιά εμπορική τύχη και τα τελευταία 3 με 4 χρόνια θα έλεγα ότι μετά την ας το πω φρενίτιδα εκδόσεως μυθιστορημάτων, η οποία κάπως έχουμε κοπάσει, όχι τελείως, οι εκδότες ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για βιβλία με γενικότερο ενδιαφέρον που μας προφέρουν μια εικόνα του κόσμου που μας περιβάλλει. Γι αυτά τα βιβλία ειδικά, όπως μπορεί να διαπιστώσει εύκολα ο καθένας, τη μερίδα του λέοντος στην αγορά την παίρνουν οι διασημότητες. Αυτό βεβαίως συνέβαινε πάντα. Δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο. Είναι βασικό όμως να το γνωρίζουμε και να μην κατηγορούμε τις εφημερίδες για παραλείψεις, ότι δεν καλύπτουν σε κριτικό επίπεδο το σύνολο της παραγωγής ή ότι τους διαφεύγουν πράγματα ή, ή, ή, διότι οι εφημερίδες δεν θα διορθώσουν τις παραλείψεις της ίδιας της λογοτεχνικής οικογένειας. Όταν στα λογοτεχνικά περιοδικά δεν έχουμε κριτική, για ποιο λόγο μπορούμε να απαιτούμε ότι η κριτική κάλυψη στα ένθετα των εφημερίδων είναι τέτοια ώστε να αναπληρώνει και τις ελλείψεις των λογοτεχνικών περιοδικών; Όταν λοιπόν οι αξιολογήσεις στο εσωτερικό της συντεχνίας έχουν πέσει σε ένα επίπεδο αρκετά χαμηλό, δεν μπορούμε γι αυτό να κατηγορούμε τις εφημερίδες. 132

4 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης Αυτό έχει ως αποτέλεσμα βέβαια οι νεώτεροι συγγραφείς να καταργούν τη λεγόμενη εσωτερική ιεραρχία που υπήρχε παλιά στη λογοτεχνία και να πηγαίνουν κατευθείαν στους εκδότες πριν καν περάσουν από κάποια στάδια αναγνώρισης δημοσιεύσεων ώστε να βρεθούν στο σημείο να είναι ικανοί να γράψουν ένα βιβλίο που μπορεί να ενδιαφέρει έναν εκδότη. Γράφουν το βιβλίο και πηγαίνουν κατευθείαν στον εκδότη και πολλά απ αυτά εκδίδονται. Κάτι άλλο που θα πρέπει να τονίσουμε είναι ότι τα ένθετα των βιβλίων προσπαθούν να συντονιστούν μ αυτό που γίνεται όχι μόνο στην ελληνική αγορά, αλλά και στην παγκόσμια αγορά κι αυτό είναι αναπόφευκτο και κατά τη γνώμη μου αναγκαίο, γιατί πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι οι σελίδες για το βιβλίο σε μια εφημερίδα, δεν είναι δυνατόν να μην είναι συμβατές με την υπόλοιπη τρέχουσα ύλη της. Οι εφημερίδες δεν είναι χώροι διεκπεραίωσης των προσωπικών μας απόψεων, των ιδεών κλπ. Τις φιλοξενούν και αυτές βέβαια. Είναι και αυτές επιχειρήσεις οι οποίες πρέπει να βγάλουν τα έξοδά τους, να πληρώσουν το προσωπικό τους και βέβαια να έχουν και κάποια κέρδη. Η δεκαετία που πέρασε, 11 χρόνια από την έκδοση του δικού μας ένθετου, φυσικά και των άλλων που ακολούθησαν αργότερα, ήταν χρόνος αρκετός για να προβούμε εμείς τουλάχιστον εσωτερικά σε κάποιες διαπιστώσεις και η βασικότερη απ αυτές είναι ότι τα ένθετα των εφημερίδων έφεραν ένα καινούργιο κοινό στο βιβλίο. Τα ένθετα των βιβλίων δημιούργησαν αναγνώστες διότι στο ευρύτερο πεδίο της δημοσιότητας πέρασαν τα βιβλία τα οποία σε πολλές περιπτώσεις στις εφημερίδες έφτασαν στο σημείο να αξιολογηθούν ως πρώτες ειδήσεις. Έχουν συμβεί αυτά κατά το παρελθόν και νομίζω ότι εξακολουθούν να συμβαίνουν, τουλάχιστον όσον αφορά την προβολή και το χώρο που τους αφιερώνουν οι εφημερίδες. Τι συνέβη με την παρουσίαση των ενθέτων των βιβλίων; Ο παλιός διαχωρισμός λογοτεχνία και δημοσιογραφία δεν έχει την ίδια ισχύ. Άλλωστε το μεγάλο άνοιγμα των 133

5 εφημερίδων προς το βιβλίο έφερε πολλούς από το συγγραφικό επάγγελμα να γράφουν στις εφημερίδες. Όποιος γράφει στην εφημερίδα είτε τη θεία κωμωδία δημοσιεύει είτε ένα μονόστηλο, δημοσιογραφεί. Αυτό θα πρέπει να το πούμε καθαρά. Επομένως υπακούει στους κανόνες, στις συμβάσεις και στους περιορισμούς αν θέλετε που επιβάλλει το μέσο, αλλά ο διαχωρισμός αυτός δεν ισχύει διότι και οι εφημερίδες έχουν αλλάξει. Η τηλεόραση άλλαξε το τοπίο των media και οι δημοσιογράφοι του γραπτού τύπου τουλάχιστον βρίσκονται σήμερα αναγκαστικά πολύ πιο κοντά σ αυτό που κάνει ο συγγραφέας. Προσπαθούν να αναπτύξουν κι αυτοί ύφος και άποψη που είναι τα κύρια ζητούμενα στον τύπο, διότι όσον αφορά την ταχύτητα της ενημέρωσης καμία εφημερίδα, κανένα περιοδικά, κανένα έντυπο δεν μπορεί να συναγωνιστεί την τηλεόραση, την αμεσότητα της τηλεόρασης και την ευκολία με την οποία η εικόνα μπορεί να περάσει μέσα σε δευτερόλεπτα, σε ελάχιστα λεπτά της ώρας αυτό το οποίο συμβαίνει γύρω μας. Επίσης ένας άλλος παράγοντας, τον οποίο θα πρέπει να τον λάβουμε σοβαρά υπόψη, είναι η παρουσία του διαδικτύου, το οποίο προσφέρει σχεδόν το σύνολο των πληροφοριών που χρειάζεται να αντλήσει κανείς προκειμένου να σχηματίσει τουλάχιστον μια γενική ιδέα για κάποιο θέμα πριν το μελετήσει σοβαρά και το γεγονός ότι υπάρχουν τόσα κείμενα και τόσα πράγματα στο διαδίκτυο, καθιστά την υπόθεση της γραφής μια διαδικασία πολύ πιο προκλητική και πολύ πιο δύσκολη. Έτσι λοιπόν θα έλεγα ότι το μέλλον του βιβλίου και το μέλλον του χάρτινου τύπου, της εφημερίδας και του περιοδικού, είναι αν όχι ταυτόσημα, προχωρούν μαζί, από το ένα εξαρτάται το άλλο και η σχέση ανάμεσα στις εφημερίδες και στα βιβλία γίνεται όσο πάει και πιο στενή. Αναγκαστικά πάμε δηλαδή σε ένα καθεστώς που μοιάζει με αυτό που ίσχυε τον 19 ο αιώνα. Το θέμα βέβαια της επιβίωσης του γραπτού λόγου κλπ, είναι μια άλλη πολύ μεγάλη 134

6 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης ιστορία που δεν μπορώ να τη θίξω εδώ στα περιορισμένα χρονικά όρια που έχω. Θα ήθελα να πω δυο λόγια για την ποιότητα των ελληνικών εφημερίδων, τουλάχιστον όσον αφορά τα δικά μας θέματα, τα θέματα του βιβλίου, την οποία αν τη δει κανείς συγκριτικά με αυτό που συμβαίνει στο εξωτερικό, δεν είναι χαμηλή όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, όπως και η ποιότητα γενικά του ελληνικού Τύπου. Είναι μύθος ότι οι ελληνικές εφημερίδες είναι κατώτερες των εφημερίδων που κυκλοφορούν στον υπόλοιπο κόσμο, όπως είναι μύθος ότι και το ελληνικό βιβλίο είναι κατώτερο από το βιβλίο το οποίο κυκλοφορεί στην υπόλοιπη Ευρώπη και από πλευράς τυποτεχνικής, αλλά και από πλευράς ποιότητας σε μεγάλο βαθμό ο έντυπος λόγος στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλής και σε κάποιες περιπτώσεις εξαιρετικής ποιότητας. Η επικαιρότητα επηρεάζει τη βιβλιοπαραγωγή, όπως το βιβλίο επηρεάζει τις εφημερίδες. Βιβλία δημοσιογραφικής αιχμής εμφανίζονται στην ελληνική αγορά αμέσως μετά την έκδοσή τους στην πρωτότυπη γλώσσα. Είναι ένα καινούργιο φαινόμενο, που αποδεικνύει βέβαια την οικονομική ευρωστία του εκδοτικού συστήματος, παρά βέβαια τις συνεχείς νεοελληνικές κραυγές, μια από τις οποίες είναι κρίση κρίση. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου κάθε χρόνο οι εκδότες λένε ότι έχουν κρίση και κάθε χρόνο ο αριθμός των παραγόμενων τίτλων εν Ελλάδι ανεβαίνει, γιατί όταν μέσα σε μια δεκαετία έχει διπλασιαστεί η βιβλιοπαραγωγή, χωρίς να έχει συμβεί το ίδιο και με τον αριθμό των βιβλιοπωλείων, δεν μπορούμε βέβαια να μιλάμε για κρίση. Αυτό που παρατηρούμε, το οποίο είναι ελαφρώς ή και πολύ ανησυχητικό, είναι ότι έχει μειωθεί η ζωή του βιβλίου στην αγορά και γι αυτό δεν φταίνε βέβαια οι εφημερίδες. Στις εφημερίδες, στον Τύπο καθρεφτίζονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της αγοράς κι αν κανείς δει συγκριτικά από τα εκδιδόμενα βιβλία ποια έχουν την τύχη να προβληθούν στις εφημερίδες, θα δει ότι οι εφημερίδες λίγο πολύ επιλέγουν κατά κανόνα τα βιβλία που έχουν κάτι να πουν. 135

7 Θα κλείσω με δυο πράγματα τα οποία τα θίξω ακροθιγώς. Το ένα είναι η διαφήμιση στον Τύπο. Η διαφήμιση είναι συστατικό της προβολής του βιβλίου. Η διαφήμιση βεβαίως συντηρεί τα έντυπα. Θα έλεγα ότι οι εκδότες που δεν πιστεύουν στη διαφήμιση κάνουν λάθος, έτσι απλά, ότι η διαφήμιση του βιβλίου δεν αποδίδει και ότι το βιβλίο ακολουθεί μια πορεία ερήμην της διαφήμισης κι αυτό είναι λάθος. Μπορεί να υπάρξουν βιβλία τα οποία να κινηθούν κατά έναν περίεργο τρόπο και να σημειώσουν σημαντικές ή μεγάλες πωλήσεις χωρίς να τύχουν της ανάλογης προβολής έχουν υπάρξει τέτοια φαινόμενα- αυτό όμως δεν σημαίνει ότι γενικότερα το προϊόν δεν πρέπει να προβάλλεται. Είμαστε σε μια κοινωνία η οποία χρειάζεται τις βιτρίνες της. Η διαφήμιση είναι μια από τις μεγάλες βιτρίνες της κοινωνίας, του κόσμου που ζούμε. Σ αυτόν τον κόσμο ζούμε, αυτό είναι το σύστημα. Άρα οι διαφημίσεις είναι απαραίτητες. Αυτά τα λίγα. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Να ευχαριστήσω τον κ. Βιστωνίτη. Ευχαριστούμε τον κ. Βιστωνίτη γι αυτήν τη σύνδεση των ενθέτων των βιβλίων με την αγορά, ένα θέμα που το ξέρει από μέσα, την οποία μας παρουσίασε αναλυτικά νομίζω. Συνεχίζουμε με τον κ. Κατσουλάρη. Κύριε Κατσουλάρη έχετε το λόγο. Κ. ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ: Ευχαριστώ. Καλημέρα και από μένα. Θα σας πω κι εγώ δυο λόγια για τα ένθετα βιβλίου και για τη σχέση τους με την αγορά τόσο ως αναγνώστης εδώ και χρόνια ενθέτων, όσο και εδώ και λίγους μήνες υπεύθυνος ενός απ αυτά, του «1455» στον «Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής», και για να μην είναι ξεπερασμένη η συζήτηση, όπως σημείωσε ο Παύλος Τσίμας, γιατί καμιά φορά υπάρχει αυτός ο κίνδυνος να κυνηγάμε φαντάσματα, θέλω να ξεκινήσω με δυο τρία απλά πράγματα τα οποία καμιά φορά τα παραγνωρίζουμε. Ο χώρος ο οποίος δίνεται στα έντυπα μέσα εδώ και μια δεκαετία στο βιβλίο και στη λογοτεχνία ειδικότερα, δεν έχει καμία σύγκριση μ αυτό που γινόταν παλιά. Δη- 136

8 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης μιουργήθηκαν ένθετα εφημερίδων και μαζί και όλος ο χώρος, όλα τα άλλα έντυπα και πια και τα blog και το Internet. Δεν είναι το πρόβλημα, αν υπάρχει πρόβλημα και να δούμε ποιο είναι, δεν είναι πρόβλημα χώρου πια. Δεν είναι ζήτημα δηλαδή να διεισδύσουμε κάπου ως συντεχνία ή ως άνθρωποι που αγαπάμε το βιβλίο, αλλά άλλων ζητημάτων που αφορούν ενδεχομένως την επιλογή και τέτοια πράγματα και νομίζω ότι συζητώντας ειδικά για τα ένθετα των εφημερίδων, θα πρέπει να έχουμε στο νου μας μερικές διαβαθμίσεις. Σας καλώ να σκεφτείτε, για παράδειγμα, ότι στην Ελλάδα έχουμε ρεκόρ λογοτεχνικών επιθεωρήσεων είτε ειδικών εντύπων που αφορούν τη λογοτεχνική θεωρία, την πολιτική επιστήμη, την ποίηση αρκετά, πράγμα που σημαίνει ότι ο αναγνώστης ο απαιτητικός που έχει ειδικά ενδιαφέροντα, έχει πάρα πολλές επιλογές στις οποίες μπορεί να ανατρέξει για να ενημερωθεί. Έχει επίσης και επιλογές αν θέλει απλώς να πληροφορηθεί ακόμα και για τα τεκταινόμενα στο χώρο του βιβλίου, το «Διαβάζω» για παράδειγμα πάρα πολύ καλά, μια μεγάλη γκάμα από πληροφορίες γύρω από το χώρου του βιβλίου. Ωστόσο, παρότι η πραγματικότητα είναι νομίζω αυτή, υπάρχει μια μεγάλη γκρίνια με τα ένθετα βιβλίου. Πολλοί πιστεύουν ότι δεν παρουσιάζονται τα βιβλία που θα έπρεπε, δεν παρουσιάζεται αρκετά η ποίηση ή κάποια ειδικά θέματα θεωρίας, φιλοσοφίας κλπ. Πρόσφατα μάλιστα υπήρξε και μια τέτοια διαμάχη αναφορικά με την ποίηση που ανάγκασε ένθετο να εντάξει με ένα ιδιάζοντα τρόπο την ποίηση στην ύλη του. Θέλω μήπως να πω μ αυτά ότι δεν πρέπει να περιλαμβάνονται στα ένθετα βιβλίου δύσκολα κείμενα ή κείμενα που απευθύνονται και σε πιο ειδικά κοινά; Ας μου επιτραπεί η έκφραση. Όχι βέβαια. Απλώς πιστεύω ότι κάθε τι πρέπει να έχει και το χώρο που του αναλογεί με βάση το ενδιαφέρον που έχει το κοινό. Αλλιώς μπαίνει σε μια διαδικασία η οποία στο μόνο στο οποίο θα οδηγήσει είναι στο να μην υπάρχει το ένθετο μετά από λίγο καιρό, γιατί όλες οι μετρήσεις θα δείχνουν ότι κανείς δεν το διαβάζει. 137

9 Έκανε μια αρκετά ενδιαφέρουσα για μένα τοποθέτηση χθες ο Παντελής Καψής, ο διευθυντής τομέων, για όσους από σας ήταν εδώ πέρα, ο οποίος προσπάθησε με αρκετό πάθος κατά τη γνώμη μου να εξηγήσει τις προσπάθειες που έκαναν στα «Νέα» να κρατήσουν το ενδιαφέρον του κοινού γύρω από το ένθετό τους και κάποιες στιγμές δυσαρέστησε και μερικούς. Εγώ θεωρώ τύχη για τις εφημερίδες και έχουμε και εμείς αυτή την τύχη να έχουμε έναν διευθυντή που αγαπάει το βιβλίο, να έχεις έναν διευθυντή ο οποίος παρακολουθεί από κοντά το ένθετο και δίνει μεγάλη σημασία σε αυτό. Τα ένθετα βιβλίου στις εφημερίδες καλούνται να παίξουν ένα σύνθετο ρόλο, τον οποίο καμιά φορά προσπαθούμε να τον ράψουμε και να τον κόψουμε με βάσει τις στενές μας επιθυμίες ή επιδιώξεις. Ο ρόλος της είναι καταρχάς να πληροφορήσει. Πρόκειται για εφημερίδα. Τούτο σημαίνει ότι πρέπει κανείς να επιλέγει ανάμεσα σε χιλιάδες, όπως αναφέρθηκε και πριν, τίτλους και να μεταφέρει με όσο το δυνατόν πειστική εικόνα αυτού που συμβαίνει. Πειστική δεν σημαίνει ότι καθρεφτίζει όμως, κι αυτό δεν το κάνουν τα ένθετα βιβλίου παρά τα όσα λέγονται. Υπάρχουν εκδοτικοί οίκοι που παράγουν εκατοντάδες τίτλους οι οποίοι δεν εμφανίζονται ποτέ στα ένθετα βιβλίου. Το ξέρετε αυτό. Να μην αναφερθώ με ονόματα. Πάρα πολλά βιβλία τα οποία έχουν και τεράστια απήχηση στο κοινό, δεν έχουν καμία παρουσία σε κανένα ένθετο βιβλίου, ούτε σ αυτά που είναι ας πούμε τα πιο εμπορικά ένθετα βιβλίου, πράγμα που σημαίνει ότι οι αρχισυντάκτες, οι υπεύθυνοι κάνουν κατά τη γνώμη μου καλά τη δουλειά τους, επιλέγουν. Αν τώρα για ορισμένους επιλογή σημαίνει μόνο πολύ ειδικά πράγματα ή πράγματα τα οποία δεν έχουν πωλήσεις ή ενδιαφέρουν το ευρύ κοινό, αυτό νομίζω ότι είναι μια ακραία άποψη. Κι εμείς, για παράδειγμα, στο «1455» στο πλαίσιο των επιλογών που κάνουμε, είναι να επιλέγουμε αρκετά συχνά βιβλία που έχουν θα έλεγα έναν ιδεολογικό χαρακτήρα και λαμβάνουμε υπόψη μας και την εφημερίδα μέσα στην οποία είμαστε. Δη- 138

10 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης λαδή προσπαθούμε να παρουσιάζουμε βιβλία που είναι αντιεθνικιστικά, που προκαλούν σε σκέψη γύρω από την έννοια του έθνους, το ρόλο της Εκκλησίας, που προκαλούν προβληματισμό, γιατί θεωρώ ότι τα ένθετα έχουν κι έναν παιδευτικό χαρακτήρα. Δεύτερον. Το ένθετο δεν κάνει μόνο μια επιλογή με βάση τους τίτλους. Οφείλει να είναι και δελεαστικό για τον αναγνώστη. Ως εκ τούτου δεν είναι μεμπτό αν για παράδειγμα έχετε εικόνα δίπλα από το κείμενο και μάλιστα αν καμιά φορά και η εικόνα έχει και σημαντικό ρόλο. Αν αυτό θα φέρει περισσότερους αναγνώστες και εν πάση περιπτώσει και η εικόνα δεν είναι κάτι το οποίο πρέπει να το αντιμετωπίζουμε σαν να είναι κάτι κακό. Εμείς, για παράδειγμα, αναφέρομαι και λίγο προσωπικά και στα δικά μας, υπάρχουν άνθρωποι καλλιτέχνες οι οποίοι εικονογραφούν ειδικά τα κείμενα, πληρώνονται γι αυτό και καμιά φορά όταν το αποτέλεσμα πετυχαίνει, φαινόταν και πάρα πολύ ενδιαφέρον, η ενδιαφέρουσα αυτή συνύπαρξη κειμένου και εικόνας. Όπως, για παράδειγμα, πρέπει κανείς να δει και το μέγεθος των κειμένων. Δεν μπορούμε, για παράδειγμα, την Κυριακή, παίρνοντας όλες αυτές τις εφημερίδες μαζί μας να διαβάσουμε τεράστια κείμενα. Κανείς από μας, ακόμα κι εμείς που είμαστε πιο διεστραμμένοι σε σχέση με την ανάγνωση, δεν έχουμε το χρόνο να διαβάσουμε τόσο μεγάλα κείμενα. Οπότε το να εμφανίζεται ένα κείμενο λέξεις σε μια εφημερίδα, που είναι ένας λογικός αριθμός λέξεων, δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με ειρωνεία. Είναι νομίζω μια πραγματικότητα. Τα ένθετα εφημερίδων στις εφημερίδες αποτελούν τμήμα των εφημερίδων. Έχουν κόστος μεγάλο, αναφέρθηκε σ αυτό ο κ. Καψής χθες, και πρέπει κατά τη γνώμη μου να δικαιολογούν την ύπαρξή τους, όσο κυνικό κι αν ακούγεται αυτό, κάτι που δεν οφείλει να κάνει η λογοτεχνία, αλλά συχνά μπερδεύουμε αυτά τα δυο. Η λογοτεχνία δεν οφείλει να δώσει λογαριασμό σε κανέναν. Γίνεται, παράγεται ελεύθερα και βρίσκει την τύχη της ή δεν την έχει την τύχη της. 139

11 Τα ένθετα βιβλίου είναι μέρος ενός οικονομικού οργανισμού, μέρος ενός concept και πρέπει να το υπηρετούν αυτό και να προσπαθούν να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους. Ως εκ τούτου πρέπει να αφουγκράζονται και την αγορά, όχι όμως να γίνονται υπηρέτες ή δέσμιοί της και νομίζω ότι δεν το κάνουν και ανέφερα πριν και το παράδειγμα για τα πάρα πολλά βιβλία που κυκλοφορούν και δεν υπάρχουν στα ένθετα. Νομίζω ότι το βασικότερο χρέος, και τελειώνω μ αυτό, των ενθέτων βιβλίων είναι να προσπαθήσουν όχι μόνο να ικανοποιήσουν τους ήδη υπάρχοντες αναγνώστες, απαιτητικούς, λιγότερο απαιτητικούς, όσο κυρίως να δημιουργήσουν αναγνώστες, να έλκουν ανθρώπους προς την ανάγνωση, προς το βιβλίο και κάθε προσπάθεια σ αυτή την κατεύθυνση που δεν μειώνει την ποιότητα των κειμένων ούτε των παρουσιαζόμενων βιβλίων, είναι πιστεύω θετική και πρέπει να τη βλέπουμε όχι με μεμψιμοιρία. Νομίζω ότι πρέπει να προσπαθούμε να δούμε αυτό που έρχεται. Να μην αντιμετωπίζουμε τα πράγματα μόνο με νοσταλγία και γκρινιάζοντας, γιατί αυτό που έρχεται δεν είναι πάντοτε χειρότερο απ αυτό που ήταν. Σας ευχαριστώ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούμε τον κ. Κατσουλάρη για την εισήγησή του, που μας κατέδειξε μεταξύ άλλων και τη διχοστασία που υπάρχει σε ένθετα βιβλίου ανάμεσα σ αυτό που επιδιώκουν, δηλαδή να παρουσιάζουν αυτό που ενδιαφέρει το κοινό, γιατί οι μετρήσεις ενδεχομένως θα είναι αρνητικές, αν ήταν άλλη η επιλογή, και από την άλλη πλευρά ότι υπάρχουν και ορισμένα κριτήρια ιδεολογικοπολιτικά στην επιλογή των βιβλίων, όπως αναφέρθηκε επί παραδείγματι σε βιβλία που καταπολεμούν τον εθνικισμό, αν δεν κάνω λάθος. Το λόγο έχει ο κ. Νίκος Ξυδάκης. Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Καλησπέρα σας. Θα πω κι εγώ το τετριμμένο: θα προσπαθήσω να μην σας κουράσω. Έχω μια σειρά διαπιστώσεων περισσότερο και όχι αποφάνσεων ή κρίσεων. Διαπιστώσεων που πηγάζουν από μια αρκετά έτσι πολυετή πορεία στο χώρο 140

12 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης των εντύπων πάσης μορφής, από περιθωριακά περιοδικά μέχρι καθεστωτικές εφημερίδες, ας το πούμε έτσι, και με πολλές μορφές ανάμειξης στην κατασκευή έντυπου λόγου. Είναι μια πείρα η οποία σωρεύεται. Τα καινούργια δεν αναιρούν τα παλιά. Εμπλουτίζεται όλο αυτό το πράγμα, οπότε θα προσπαθήσω να σας πω επιγραμματικά μερικές επικεφαλίδες απ αυτή την διαδρομή. Έχω δυο σκέλη. Το βιβλίο στην εφημερίδα και η λογοτεχνία στην εφημερίδα. Θα σας πω πρώτα για τη λογοτεχνία στην εφημερίδα, που το είχα αφήσει τελευταίο και είναι μια πολύ εμπειρική διαπίστωση. Πριν από τρία χρόνια περίπου ένας πολύ προσφιλής μου συγγραφέας, ο Δημήτρης Νόλλας, με πήρε τηλέφωνο και μου είπε: δέχεσαι μια παραγγελία, να μου δώσεις μια παραγγελία να γράψω ένα διήγημα; Με αιφνιδίασε και μου έδωσε μεγάλη ευχαρίστηση διότι αυτομάτως έμπαινε στη θέση του Παπαδιαμάντη κι εγώ στη θέση του Γαβριηλίδη. Ήταν κολακευτικό και για τους δυο μας, μάλλον περισσότερο για τον Δημήτρη Νόλλα. Εν πάση περιπτώσει, αυτά τα πράγματα καμιά φορά λειτουργούν έτσι τόσο απλά, να ξαναβρείς αυτό το νήμα, αυτή την παράδοση και να την κάνεις ενεργή και δραστική. Το στοίχημα λοιπόν ήταν αν θα μπορούσε αυτή η παράδοση, μια εφημερίδα να παραγγείλει ένα διήγημα να ξαναγίνει δραστική, να είναι αποτελεσματική, να είναι ευχάριστη και να προσφέρει απόλαυση. Δεν το είχα κάνει. Το δοκίμασα. Προσέθεσα εγώ μια δική μου ιδέα να δώσω το διήγημα σε έναν ζωγράφο και να το εικονογραφήσει, να κάνει μια ζωγραφιά μόνο γι αυτό το πράγμα και νομίζω ότι λειτούργησε. Είχα μια σχετικά καλή ανταπόκριση, είχαμε σαν εφημερίδα και το συνεχίσαμε έκτοτε προσθέτοντας όχι μόνο τα Χριστούγεννα, αλλά και το Πάσχα, κάνοντας διάφορα ζευγάρια. Ο Νόλλας με τον Μανόλη Ζαχαριουδάκη, η Μήτσορα με τον Χρήστο Μποκόρο, ο Δημητρίου με τον Σακαγιάν, ο Δαββέτας με την Άννα Μαρία Τσακάλη και τώρα η Μάρω Δούκα με την Μανταλένα Ψωμά. 141

13 Νομίζω ότι αυτό το ελάχιστο πράγμα, το μικρούτσικο εμβαδόν μιας σελίδας εφημερίδας που βγαίνει μια γιορτινή ημέρα, κυρίως είναι κιόλας μια ημέρα που οι εφημερίδες δεν πολυξεψαχνίζονται, ο κόσμος είναι απορροφημένος είτε στα ψώνια του είτε στην οργάνωση του σπιτιού για τις γιορτές, είτε παρασυρμένος σ αυτή τη μέθη των εορτών είτε σε ένα ταξίδι, οι εφημερίδες που πέφτουν να κυκλοφορήσουν κιόλας πάνω στις ημέρες των Χριστουγέννων είτε της Πρωτοχρονιάς έχουν κυκλοφορία, παρ όλα αυτά εκείνη την ημέρα πρέπει και η εφημερίδα να φορέσει κάτι άλλο, να παρουσιαστεί αλλιώς. Νομίζω ότι αυτή η πολύ μικρούτσικη ενέργεια εκείνη την ημέρα της γιορτής, τη διαφορετική ημέρα, η εφημερίδα προσπαθεί να φορέσει το ρούχο της τέχνης υπό όλες της τις μορφές και να συσταθεί αλλιώς, να μπει στο σπίτι με άλλο ρούχο, είναι ένα πράγμα που αξίζει να το κάνουμε. Είναι ένα πράγμα που αξίζει να το κάνουν οι δημοσιογράφοι, αυτοί που κατασκευάζουν τις εφημερίδες και είναι ένα πράγμα που αξίζει να το δοκιμάζουν οι καλλιτέχνες, αυτοί που γράφουν λογοτεχνία, αυτοί που ζωγραφίζουν τα έργα, αυτοί που κάνουν τις φωτογραφίες. Εδώ μπαίνει ένας νέος παράγοντας. Όχι νέος παράγοντας, καθόλου νέος. Είναι ένα πράγμα στο οποίο εγώ δίνω μεγάλη σημασία. Έχω μια αγωνία γι αυτό. Βάζω πάντα τον εαυτό στη θέση του αναγνώστη, τι θα ήθελα να διαβάσω σε μια εφημερίδα, τι θα με ευχαριστούσε. Αυτό το λέω πολύ συχνά σε πολλούς εξωτερικούς συνεργάτες και το λέω και στους συναδέλφους όταν συζητάμε τι θέλουμε να φτιάξουμε. Μπείτε στη θέση του αναγνώστη, μπείτε στη θέση ενός ανθρώπου που ας πούμε την Κυριακή έχει μπροστά του κιλά τυπωμένου χαρτιού και μόνο μισή ώρα ή μια ώρα και είναι σε μια λιακάδα και πίνει έναν καφέ, τι θα ήθελε να διαβάσει, τι προλαβαίνει να διαβάσει, πώς θα του κλέψεις τη ματιά, πώς θα τον κάνεις να σταθεί μπροστά σε έναν τίτλο ή σε ένα κείμενο. Νομίζω ότι αυτό μας οδηγεί στο πεδίο της εφημερίδας σήμερα, σ αυτό το πεδίο της μετα-ειδησεογραφίας, των μετα-news. Θα το έλεγα χονδρικά ότι είναι το πεδίο της 142

14 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης απόλαυσης και της συγκίνησης και νομίζω ότι η εφημερίδα θα πρέπει να οργανώνει την ύλη της βάσει αυτού του οδηγού. Φεύγω απ αυτόν τον τομέα και πηγαίνω τώρα στο βιβλίο στην εφημερίδα. Εγώ προέρχομαι από μια εφημερίδα στην παρούσα φάση, η οποία ποτέ της δεν είχε ιδιαίτερα συγκροτημένα ένθετα βιβλίου. Έχει σελίδες βιβλίου, οι οποίες έχουν έναν μεταβαλλόμενο χαρακτήρα. Έχει μια μακρινή παράδοση της φιλολογικής σελίδας της «Καθημερινής» που ήταν μέσα στη βδομάδα και μια πολύ βραχεία παράδοση των σελίδων βιβλίου στην κυριακάτικη έκδοση. Σταδιακά όμως έχει αλλάξει ο τύπος πάρα πολύ βαθιά. Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή ο τύπος έχει εκτοπίσει τα περιοδικά από το mainstream, από την προσοχή. Ό,τι όριζε τη δεκαετία του 80, ένα πεδίο επιρροής οριζόταν από τα περιοδικά του life style, έχει συρρικνωθεί και ταυτοχρόνως απορροφώντας όλο το κοινό, το ενδιαφέρον των περιοδικών η εφημερίδα, η ίδια η εφημερίδα μεταλλάχθηκε σε λίγο πολύ εβδομαδιαίο έντυπο. Θέλω να πω ότι όλη η κυκλοφορία των ημερησίων φύλλων, συγκρινόμενη προς τον όγκο της κυριακάτικης κυκλοφορίας είναι ένα πολλοστημόριο. Οι αναγνώστες των ημερησίων φύλλων είναι σχεδόν συνδρομητές πια, είναι οι φανατικοί, οι φίλοι, αυτοί που έχουν την καθημερινή συνήθεια ανάγνωσης και είναι μια ομάδα κοινού που διαρκώς συρρικνούται, μειούται. Αντιθέτως η κυριακάτικη αγορά, το κυριακάτικο κοινό τα τελευταία χρόνια ζει μια άνθιση. Δεν ξέρω αν είναι το κύκνειο άσμα του τύπου αυτό, υπό τη μορφή που τον ξέρουμε τώρα, πάντως φαίνεται ότι αυτός που λέει: διαβάζω εφημερίδα, κατά 90% εννοεί διαβάζω κυριακάτικη εφημερίδα. Τι γίνεται λοιπόν στο θέμα μας με το βιβλίο. Νομίζω ότι το βιβλίο ψάχνει να βρει ένα χώρο στο πεδίο της δημοσιότητας, αυτόν τον τεράστιο χώρο του publicity. Είναι μια δημοσιότητα που διαρκώς ογκούται, κυρίως με τα ηλεκτρονικά μέσα, με την τη- 143

15 λεόραση και με το διαδίκτυο, αλλά ο χώρος για την υψηλή κουλτούρα, για την υψηλής φιλοδοξίας κουλτούρα, ας πούμε είναι η λογοτεχνική δημιουργία, δεν νομίζω ότι συστοίχως αυξάνεται. Αντιθέτως νομίζω ότι οι δείκτες είναι αντιστρόφως ανάλογοι και ότι το πεδίο το προνομιακό για να αναπτυχθεί η ομιλία για την κλασική μουσική, για την καλή λογοτεχνία, για τη φιλοσοφία βαίνει μειούμενη, τουλάχιστον σ αυτόν τον mainstream δημόσιο χώρο, στη μεγάλη δημοσιότητα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει καμία εκπομπή βιβλίου ή εικαστικών ή κλασικής μουσικής σε κάποιον τηλεοπτικό σταθμό ιδιωτικό, απ αυτούς που γράφουν μεγάλα νούμερα και τους βλέπει ο κόσμος και δεν φαντάζομαι με τους παρόντες όρους πώς θα μπορούσε να φτιαχτεί μια τέτοια εκπομπή και να προσελκύσει το κοινό. Μπορεί και να γίνεται, δεν το ξέρω. Άρα όλο αυτό το πράγμα που λέμε υψηλός πολιτισμός, συνωθείται στο κατώφλι των κυριακάτικων εφημερίδων. Και οι κυριακάτικες εφημερίδες τι κάνουν; Είπαν οι συνάδελφοι πριν ότι οι κυριακάτικες εφημερίδες είναι μέρος κι αυτές μιας αγοράς, της αγοράς του τύπου. Νομίζω ότι χονδρικώς οι κυριακάτικες εφημερίδες, οι εφημερίδες γενικά, μετά το σοκ του ανταγωνισμού με τα ηλεκτρονικά μέσα, κάπως έχουν βρει έναν βηματισμό και νομίζω ότι σε μεγάλο βαθμό λειτουργούν σαν οδηγοί, σαν οδηγοί ανάγνωσης, αλλά και σαν οδηγοί για shopping υψηλού πολιτισμού. Οι σελίδες βιβλίων εν πολλοίς είναι και shopping guide. Σε μια αγορά που παράγει τίτλους, ο αναγνώστης, ο δυνητικός αναγνώστης βιβλίου και πιθανώς αναγνώστης εφημερίδας πώς θα βγάλει άκρη, πώς θα ενημερωθεί για να διαλέξει το κάτι του; Από τους πάγκους, τους ελάχιστους πάγκους; Τους ποιους; Από ποια άλλη πηγή; Η κυριακάτικη εφημερίδα ιδίως, που είναι ένα αρκετά μαζικό μέσο, προσφέρει αυτόν τον μπούσουλα, μια πυξίδα σε μια αγορά όλο και πιο πληθωρική, όλο και πιο χαοτική. Μια αγορά που σε αγχώνει. Υπάρχουν ασφαλώς βιβλία, ειπώθηκε πριν από τον 144

16 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης κ. Κατσουλάρη ότι υπάρχουν βιβλία τα οποία δεν αναφέρονται ποτέ στις εφημερίδες. Θα συμπλήρωνα εγώ ότι η Modern Times ή η Εμπειρία Εκδοτική έχουν άλλους τρόπους προβολής που δεν τους ενδιαφέρει καν η εφημερίδα ή η βιβλιοκριτική. Διαφημίζονται στην τηλεόραση σε όλες τις νυχτερινές ζώνες. Υπάρχει ένα ιδιότυπο telemarketing που αφορά αυτές τις νουβέλες. Είναι νουβέλες με name και πωλούνται σε super market, στις εισόδους μαιευτηρίων. Είναι ένας άλλος κόσμος, σε βενζινάδικα, στα πάντα. Καλά, εντάξει και ο Σαρκοζί πωλείται στον Βασιλόπουλο, δεν έχει καμία σημασία. Δεν είναι κακό βιβλίο, αλλά μιλάμε για άλλο κόσμο. Νομίζω λοιπόν μια πρώτη λειτουργία της εφημερίδας και των βιβλιοκριτικών σελίδων ή των βιβλιοπαρουσιαστικών σελίδων είναι ένας οδηγός. Είναι μια επιλογή πρόταση. Ο βιβλιοκριτικός και δημοσιογράφος επιλέγει και προτείνει κι όλο αυτό το πράγμα υπόκειται βεβαίως στη σιδηρά και συχνά άδικη, περιοριστική σύμβαση του γούστου. Έχει ένα γούστο. Έχει κάποιους περιορισμούς αυτός που κάνει τις επιλογές και υπόκειται σε αυτές και αυτόν τον περιορισμό τον υφίσταται και ο αναγνώστης. Μια δευτερογενής, ένα δεύτερο επίπεδο μάλλον, μια δεύτερη σκηνή είναι ότι ταυτοχρόνως οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν αυτή τη στιγμή στα χέρια τους αυτό το εργαλείο, αυτό το guide για τα βιβλία, τον οδηγό για τα βιβλία, ατύπως διαμορφώνουν έναν κανόνα του ποιο είναι η καλή λογοτεχνία κάθε φορά, τι είναι το διαβάσιμο, το must, αυτό που είναι τα βιβλία της χρονιάς και γι αυτό, όπως επισημάνθηκε, μερικές φορές βλέπεις σε αρκετές εφημερίδες, στις μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδες, οι κριτικές να συγκλίνουν στα ίδια μυθιστορήματα, στα ίδια γνωστά ονόματα, συχνά δικαίως, διότι αυτό είναι μάλλον καλύτερο από τα άλλα. Αναμφισβήτητα όμως αυτό το πράγμα διαμορφώνει και κάποια πεδία εξουσίας. Οι άνθρωποι οι οποίοι κάνουν τις επιλογές ασκούν εξουσία. Ας μπούμε στο ίδιο το βιβλιοκριτικό υλικό ή στο βιβλιοπαρουσιαστικό και μπορώ να μιλήσω μόνο προσωπικά βέβαια. Η δική μου έγνοια για το τι είναι ένα κείμενο σε μια εφημερίδα που μιλάει για βιβλίο, η πρώτη μου έγνοια, η πρώτη φροντίδα είναι να πρόκειται για ένα αύ- 145

17 ταρκες ανάγνωσμα, ένα ανάγνωσμα που θα είναι εύληπτο, επαρκές και απολαυστικό και σύντομο. Νομίζω ότι το όριο αναγνωστικής αντοχής γι αυτόν τον βομβαρδισμένο αναγνώστη εφημερίδας είναι οι 700 λέξεις και αυτό δεν προκύπτει μόνο εμπειρικά. Έχω ένα ανέκδοτο με κάποιον άξιο φιλόλογο, έναν καταπληκτικό νέο φιλόλογο, τώρα διδάσκει στον Καναδά, είναι Καθηγητής, όπου μου έφερνε πάρα πολύ ενδιαφέροντα κείμενα τα οποία ήταν γύρω στις λέξεις. Πολύ καλογραμμένα, πολύ ακριβή, για πολύ ειδικά θέματα βέβαια, τα οποία μου προκαλούσαν μια δυσφορία. Όταν τον πίεσα να τα κάνει μικρότερα, μου είπε: μα δεν γίνεται, θα αφήσω κάτι απέξω. Του λέω: κρίνε εσύ τι θα λέει όμως. Όταν αποκαταστήσαμε μια κάποια σχέση κι αυτός έπεσε στις 800 λέξεις και μετά στις 700 και κάποια στιγμή έφτασε και στις 600, για εξειδικευμένα φιλολογικά βιβλία, ήταν κλασικός φιλόλογος, μου αποκάλυψε ότι ναι, έχεις δίκιο και στο Classical Review του Κέμπριτζ το όριο είναι 700 λέξεις. Σπανίως γράφεται κάτι μεγαλύτερο, μόνο αν πρόκειται για κάτι πολύ σπουδαίο. Αυτό έγινε πριν από αρκετά χρόνια και έκτοτε το τηρώ με ευλάβεια, προσπαθώ να το συμπιέσω κιόλας, διότι διαπιστώνω όλο και περισσότερο ότι ακόμη και η έκταση αναγκάζει αυτόν που γράφει να γίνει πιο σβέλτος, πιο ζωηρός, πιο ενδιαφέρων, να κερδίσει τον αναγνώστη με λιγότερα πράγματα. Από την άλλη μεριά πάλι αυτή την αυτάρκεια του βιβλιοκριτικού κειμένου στην εφημερίδα δεν τη βλέπω μόνο με τη χρηστική του διάσταση. Πολλές φορές και το συζητάμε με ανθρώπους που γράφουν, νομίζω ότι μπορεί το ίδιο αυτό το κείμενο, νομιμοποιείται τουλάχιστον να έχει φιλοδοξίες ενός αυτοτελούς έργου τέχνης, ενός αυτοτελούς κειμένου με τη δικιά του υπόσταση. Δεν είναι μόνο μια σύσταση ενός καλού, μέτριου ή σπουδαίου βιβλίου προς ένα κοινό. Το ίδιο το κείμενο υποστασιώνεται, έχει τη δική του οντότητα και τη δική του φιλοδοξία και ακόμη και σ αυτά τα πιεστικά όρια της εφημερίδας νομίζω ότι μπορεί να αρτιωθεί ένα κείμενο που να έχει αρετές και φιλοδοξίες. 146

18 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης Θα πω τώρα μια παρατήρηση για μια ασθένεια. Είχα και κάποιες άλλες διαπιστώσεις, αλλά νομίζω ότι έχω ξεπεράσει τις αντοχές σας. Θα τελειώσω μ αυτήν. Η λογοτεχνία έχει την πιο προνομιακή μεταχείριση στις εφημερίδες. Νομίζω ότι οι μελέτες, παρότι τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν, έχουν έναν εκδοτικό οργασμό, πολλά και σπουδαία βιβλία εκδίδονται, υπάρχει ένας δισταγμός στην υποδοχή και στην παρουσίασή τους. Προσωπικά προκρίνω τις μελέτες. Πιστεύω ότι το καλό λογοτεχνικό έργο θα βρει την τύχη του και από στόμα σε στόμα μιλώντας και είναι το πιο σίγουρο και το πιο δυνατό και ίσως η λογοτεχνία η ίδια είναι πιο ευάλωτη στο γούστο του κριτικού. Οι μελέτες χρειάζονται περισσότερο τη διαμεσολάβηση του πρώτου αναγνώστη, του κριτικού, αυτού που το συστήνει σε ένα ευρύτερο κοινό. Αυτό που βλέπουμε όμως είναι, και ερχόμαστε στη μεγαλύτερη δυσκολία, είναι να βρεις τους ανθρώπους που θα έχουν τις ικανότητες και το κέφι να γράψουν μ αυτόν τον τρόπο που περιγράφουμε. Εκεί πέφτουμε σε κάποια άλλα πράγματα. Πέφτουμε σ αυτό που πολλές φορές κάποιος από το λογοτεχνικό σινάφι θα γράψει κατά παραγγελία ή προσδοκώντας κάτι, μπαίνοντας σχεδόν σε ένα κλίμα υπόρητης ή και πολύ φανερής συναλλαγής. Θα γράψει ένα λιβανωτό για κάποιον άλλον του σιναφιού προσδοκώντας την ανταπόδοση κλπ. Αυτά έχουν λιγοστέψει. Ήταν πολύ περισσότερα παλιά. Ωστόσο αυτά μάλλον βλάπτουν το όλο κύκλωμα και τη λογοτεχνία και τις εφημερίδες, γιατί εν τέλει τα κείμενα τα περισσότερα απ αυτά που γράφονται είναι κείμενα κατά συνθήκη, κατά παραγγελία. Είναι άνευρα, δεν έχουν χυμούς, δεν έχουν ψυχή και δεν έχει κανένα νόημα. Αυτό όμως νομίζω ότι περιορίζεται. Αυτό που αυξάνεται πολύ περισσότερο και είναι και ευάλωτες οι εφημερίδες εκεί γιατί δεν έχουν την παράδοση και την εμπειρία που έχουμε όταν κρίνουμε μια λογοτεχνική κριτική κι ένα λογοτεχνικό βιβλίο, είναι στις κριτικές και τις παρουσιάσεις των επιστημονικών βιβλίων, των μελετών. 147

19 Εδώ έχουμε μια μάστιγα αυτή τη στιγμή από έναν ακαδημαϊσμό, την αλλαξοκωλιά των ακαδημαϊκών, όπου παράγουν κείμενα κακά, ανέμπνευστα και εντελώς υποβολιμαία. Συνήθως γράφουν λέκτορες ή επίκουροι οι οποίοι περιμένουν την εκλογή τους στην επόμενη βαθμίδα και το μόνο που τους νοιάζει είναι να δει το κείμενό τους τυπωμένο ο εκλέκτορας, ο εκδότης τους, κάποιο συμφέρον. Έχουν γραμμένο στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τον αναγνώστη, την εφημερίδα, όλο αυτό το context για το οποίο εμείς συζητάμε. Δεν τους νοιάζει καθόλου και δυστυχώς έχουμε χιλιάδες τίτλους σπουδαίων βιβλίων μελετών επιστημονικών και έχουμε και πανεπιστημιακούς οι οποίοι όλοι συνωθούνται στις πόρτες των εφημερίδων για να γράψουν κάτι γι αυτά. Νομίζω ότι αυτό στο εξής θα είναι από τα μεγάλα προβλήματα των σελίδων βιβλίου στον mainstream, στον μεγάλο τύπο, διότι ο επιστημονικός τύπος είναι μικρός και μικρής κυκλοφορίας. Βεβαίως εκεί οι απαιτήσεις είναι πολύ υψηλές γιατί απευθύνονται μόνο σε επιστήμονες και διαβάζονται μόνο από επιστήμονες, αυτοί όμως οι επιστήμονες που θέλουν να γράψουν στις εφημερίδες δεν τους ενδιαφέρει να γράψουν για την επιστήμη. Τους ενδιαφέρει να γράψουν μόνο για την προσωπική τους ανέλιξη, αλλά ταυτοχρόνως δεν είναι διανοούμενοι. Είναι ανίκανοι να γράψουν ελκυστικά και πειστικά και γι αυτό δεν τους ενδιαφέρει να γράψουν. Ποιοι γράφουν; Νομίζω τελικά ότι το τελευταίο μέρος αυτής της μεγάλης ζήτησης, αυξάνεται η αγορά παραγωγής, η βιβλιοπαραγωγή. Αυξάνονται οι σελίδες στις μεγάλες εφημερίδες. Κάθε τόσο εμφανίζεται και κάποια απόπειρα τηλεοπτικής εκπομπής. Ποιοι όμως γράφουν γι αυτούς που γράφουν; Νομίζω ότι είναι μια δουλειά πολύ δύσκολη, πολύ άχαρη και πολύ κακοπληρωμένη. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να ζητήσεις από έναν άνθρωπο να βάλει την ψυχή του και το κέφι του και τη γνώση του για ένα πράγμα για το οποίο θα πληρωθεί 100 ευρώ μικτά ή 120 ευρώ μικτά και θα πρέπει να έχει φάει κάνα δυο βδομάδες για να διαβάσει το βιβλίο και κάνα δυο ημέρες για να στρώσει το κείμενο. 148

20 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης Γίνεται μια συζήτηση πολλές φορές για το τι περιέχουν οι εφημερίδες και ποιος γράφει για το βιβλίο από ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν κάτσει ποτέ να στρωθούν να γράψουν 300 λέξεις για ένα βιβλίο. Είναι πάρα πολύ δύσκολο και μ αυτό σας ευχαριστώ και με συγχωρείτε που σας κούρασα. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούμε τον κ. Ξυδάκη. Ευχάριστη η κούραση. Επισημαίνω ότι μας μετέφερε την εμπειρία του από την επανεισαγωγή της λογοτεχνίας στην εφημερίδα. Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Όχι κ. Κατσίγερα, δεν ήμασταν οι πρώτοι. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Είπα επανεισαγωγή. Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Όχι ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Δεν είπα ότι ήσασταν πρώτοι. Είπα ότι μας μεταφέρατε την εμπειρία σας από την επανεισαγωγή της λογοτεχνίας στην εφημερίδα και από τους προβληματισμούς που προκάλεσε η εφαρμογή αυτή, αυτή η διαδικασία. Επίσης επισημαίνω τη συρρίκνωση του σημαντικού στη μεγάλη δημοσιότητα και την καταφυγή του αν θέλετε στον κυριακάτικο τύπο, όπου δημιουργούνται άλλα πεδία εξουσίας και το τελευταίο κομμάτι της εισήγησής του σχετικά μ αυτό που έχει διεθνώς ονομαστεί «οι εντελοκράτ», αυτοί δηλαδή που γράφει ο ένας για τον άλλον και που εν προκειμένω στα δικά μας προσδιορίζεται εντονότερο το φαινόμενο αυτό στο χώρο τον ακαδημαϊκό. Θα παρακαλούσα τον κ. Σιώτη και την κα Σχινά που θα ακολουθήσει, να είναι όσο γίνεται σύντομοι γιατί έχουμε ξεπεράσει, όχι από δική τους υπαιτιότητα βεβαίως, κυρίως από δική μου, έχουμε ξεπεράσει πολύ το χρόνο. Κύριε Σιώτη έχετε το λόγο. 149

21 Ν. ΣΙΩΤΗΣ: Θα προσπαθήσω να είμαι πολύ σύντομος. Εγώ θα σας μεταφέρω σε μια άλλη περιοχή, στη βόρειο Αμερική. Θα σας μιλήσω για την εμπειρία μου από τα χρόνια που έχω ζήσει εκεί κι απ ό,τι παρακολουθώ τα δυο τελευταία χρόνια που είμαι στην Ελλάδα από το διαδίκτυο, τα ένθετα στον βορειοαμερικανικό Τύπο. Η κριτική ή ακόμα και η απλή παρουσίαση του βιβλίου στον Τύπο της βορείου Αμερικής περνά μεγάλη κρίση. Περνά πολύ μεγάλη κρίση. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που ξεκίνησε πριν από 20 σχεδόν χρόνια και από τότε συνεχώς χειροτερεύει. Είχα δει ακόμα και από τη δεκαετία του 80 όταν ήμουν στον Καναδά, μικρές αλλαγές συρρίκνωσης των σελίδων για το βιβλίο στις «The Glob and Mail» «Devoir» και «The Toronto Star», τρεις από τις καλύτερες, σημαντικότερες εφημερίδες εκείνης της εποχής και αργότερα είχα κάνει μερικές επισημάνσεις σε ένα άρθρο μου το 2002 όταν είχα δει αλλαγές πάλι προς το χειρότερο στα ένθετα για το βιβλίο στις εφημερίδες «New York Times», «Washington Post», «Boston Globe», «Los Angeles Times» και «Chicago Tribune». Όλες μεγάλης κυκλοφορίας και έγκυρες εφημερίδες. Είχα τότε επισημάνει ότι ορισμένες στήλες, όπως η «Books in Brief» από εβδομαδιαίες είχαν γίνει δισεβδομαδιαίες. Παρόμοια φαινόμενα συρρίκνωσης του θέματος βιβλίου τότε είχα επισημάνει και στη «Seatle Times» και στην «San Jose Mercury». Πολύ φοβάμαι πως πέρασε η χρυσή εποχή του βιβλίου στον ημερήσιο Τύπο της Αμερικής και του Καναδά. Θα επανέλθω όμως σ αυτό αργότερα για να δούμε τις αιτίες. Πριν γίνω όμως η Κασσάνδρα και ο κομιστής κακών μαντάτων, θα πω δυο λόγια για το πώς έχουν σήμερα τα πράγματα ή μάλλον μέχρι τα τέλη του 2005 που είχα άμεση αντίληψη, διότι τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ, όπως και πολλοί από σας το τι γίνεται από το διαδίκτυο ή σε σύντομες επισκέψεις που κάνω στην Αμερική. Καταρχήν το κυρίως όργανο της κριτικής σκέψης για το βιβλίο παραμένει το κυριακάτικο ένθετο της «New York Times» που συνεχώς συρρικνώνεται. Έχει κύρος. Οι κριτικές που δημοσιεύονται συζητούνται και σχολιάζονται. 150

22 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης Οι συνεργάτες του είναι συνήθως συντάκτες της εφημερίδας, αλλά και πολλοί καθηγητές πανεπιστημίων και συγγραφείς. Ξέρω από άνθρωπο που εργαζόταν στο ένθετο για το βιβλίο ότι κάποτε, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 80 λάβαιναν την εβδομάδα γύρω στις 80 εξωτερικές συνεργασίες. Όμως η ίδια η εφημερίδα, και ας προσέξουν οι υπεύθυνοι για το βιβλίο στον ελληνικό ημερήσιο τύπο, παρουσιάζει βιβλία κάθε μέρα, ημερησίως κι αυτές οι καθημερινές βιβλιοκριτικές είναι από συντάκτες και φυσικά κάνουν τη διαφορά. Να σημειώσω βέβαια ότι παρουσιάζονται παντός είδους βιβλία, χωρίς να δίνεται κάπου ιδιαίτερη έμφαση. Το ίδιο κάνουν ή έκαναν τουλάχιστον μέχρι το 2004 και οι άλλες τρεις εφημερίδες που ανέφερα, η «Boston Globe», η «Los Angeles Times» και η «Chicago Tribune», όχι στην ίδια έκταση με τα κυριακάτικα ένθετα, όχι πάντα με τους ίδιους συνεργάτες, αλλά καθημερινά υπάρχει η παρουσίαση ενός βιβλίου στις σελίδες για τον πολιτισμό σε δίστηλα ή τρίστηλα άρθρα. Ένα λοιπόν το κρατούμενο. Η μεγάλη διαφοροποίηση του αμερικανικού με τον ελληνικό ημερήσιο Τύπο είναι ότι εκεί έχουμε συστηματικά, καθημερινά και επαγγελματικά κριτικές, παρουσιάσεις βιβλίων, ενώ εδώ, αν δούμε, που βλέπουμε να παρουσιάζονται στα καθημερινά φύλλα και όχι στα ένθετα, αυτό γίνεται εντελώς περιστασιακά και με βάση ποιος ξέρει ποιον, ποιος έγραψε το βιβλίο, ποιος ή ποια το παρουσίασε και πού και όχι με βάση την αξία του ίδιου του βιβλίου και σαφώς όχι σε επαγγελματική βάση. Δεύτερον. Τα ένθετα για το βιβλίο στις κυριακάτικες εφημερίδες είναι πολυσέλιδα. Να σημειώσω ότι στις «New York Times» δεν πέφτει ποτέ κάτω από 20 σελίδες, ενώ έχουν υπάρξει ένθετα γύρω στα Χριστούγεννα 36 και 40 σελίδων. 16σελίδα και 32-σελίδων είναι της «Washington Post», της «Los Angeles Times» και της «Chicago Tribune». Σημείωση εδώ. Μόλις τον περασμένο Ιούνιο η «Los Angeles Times» διέκοψε το έν- 151

23 θετό της για το βιβλίο και το ενσωμάτωσε στις σελίδες γνώμης, κάτι που είχε κάνει το 2003 και η «Boston Globe». Επίσης η εφημερίδα «Atlanta Journal-Constitution», που τη διαβάζουν κάθε μέρα 2,3 εκατομμύρια αναγνώστες, σκέφτεται να απομακρύνει τον υπεύθυνο για το βιβλίο. Η ειρωνεία εδώ είναι ότι η διεύθυνση της εφημερίδας για το θέμα της παύσης του υπευθύνου για το βιβλίο, ζήτησε τη γνώμη των αναγνωστών, αλλά κατόπιν εορτής, αφού τον είχε ήδη απολύσει, ενώ πιο κάτω στην ανακοίνωσή της λέει ότι δεν έχει πρόθεση να παύσει τη θέση του. Ένα παιχνίδι της διεύθυνσης της εφημερίδας με το αναγνωστικό κοινό. Άλλες εφημερίδες που εξαφάνισαν το ένθετό τους για το βιβλίου είναι οι αδελφές «San Francisco Chronicle» και «San Francisco Examiner» του συγκροτήματος Hearst στο Σαν Φρανσίσκο. Η θλιβερή διαπίστωση είναι ότι αν σε μια πόλη όπως το San Francisco, τόσο στενά συνδεμένη με το βιβλίο, τη λογοτεχνία και την ποίηση, που ακόμα και ο οδοκαθαριστής ξέρει ένα ποίημα του Φερλινγκέτι ή του Γκίνσμπεργκ, καταργείται το ένθετο για το βιβλίο και το ενσωματώνει τις σελίδες γνώμης του κυριακάτικου φύλλου, φανταστείτε τι έχει να γίνει στις λίγες εκείνες που απέμειναν και που δεν κυκλοφορούν, δεν εκδίδονται σε κουλτουριάρικες πόλεις όπως το San Francisco. Ακόμα να προσθέσω ότι όπου υπάρχουν ένθετα για το βιβλίο, προβάλλουν όλων των ειδών τα βιβλία, από τα πιο λαϊκά και ευπώλητα έως τα υψηλής διανόησης, τα επιστημονικά, τα φιλοσοφικά, τις ποιητικές συλλογές (σπάνιο αυτό), βιβλία μαγειρικής και πολλά βιβλία «How to», δηλαδή πώς να επισκευάσετε τη βάρκα σας, τη στέγη σας, πώς να κάνετε μόνος το εξοχικό σας, βιβλία που πουλάνε πάρα πολύ στην Αμερική αφού ο μέσος Αμερικανός θέλει να μάθει να τα κάνει όλα μόνος του, όλων των ειδών τα βιβλία. Κάτι άλλο που πρέπει να επισημάνω είναι ότι τα βιβλία παρουσιάζονται κάθε Κυριακή από σχεδόν όλες τις εφημερίδες στην Αμερική και τον Καναδά. Μιλάω προσέξτε το αυτό για όλες τις εφημερίδες, ακόμα και τις πιο μικρές και ασήμαντες, τις επαρχιακές, οι οποίες θέλουν να προβάλουν τους ντόπιους συγγραφείς τους. 152

24 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης Έχω ταξιδέψει Σαββατοκύριακα σε πολλές μικρές πόλεις της Αμερικής και του Καναδά και καθώς έχω μανία με τις εφημερίδες και τα βιβλία, αγοράζω και κυριακάτικες εφημερίδες όπου βρεθώ και σας ορκίζομαι, ακόμα και στο χωριουδάκι Χάι Φολς της Νέας Υόρκης των κατοίκων είδα στην τοπική εφημερίδα να παρουσιάζονται βιβλία. Ένθετα για το βιβλίο θα βρούμε σε εφημερίδες των Πολιτειών Νορθ Ντακότα, Νεμπράσκα, Ουαϊόμιν, αλλά όχι στην Άϊοβα, στην πόλη της Άϊοβα όπου και το ξακουστό στην Αμερική πρόγραμμα γραφής International Writing Program. Όταν κάποιος γράψει ένα κριτικό σημείωμα ή σχολιάσει αρνητικά τη συρρίκνωση των σελίδων του βιβλίου για όλη αυτή την επερχόμενη έρημο, την έρημη χώρα των ένθετων του βιβλίου στον αμερικανικό Τύπο, του λένε ότι πρόκειται για οικονομικές αποφάσεις. Το βιβλίο είναι ο φτωχός συγγενής της εφημερίδας και ασφαλώς έχουν δίκιο. Όταν μια εφημερίδα δεν βγαίνει οικονομικά και πρέπει να γίνουν περικοπές, αν το έχετε προσέξει, πάντα ξεκινούν από τις σελίδες του βιβλίου. Τότε οι υπεύθυνοι για το βιβλίο βάζουν τις φωνές στους εκδότες και στους αρχισυντάκτες, αλλά σταματούν εκεί. Δεν έχουν άλλο τρόπο να αντιδράσουν παρά έναν. Αρχίσουν κι αυτοί τα δικά τους βιβλιομπλόγκς για να διοχετεύουν εκεί την κριτική ενέργεια που αποκομίζουν, συσσωρεύουν μέσα τους από τα βιβλία που διαβάζουν. Το περασμένο καλοκαίρι το Φεστιβάλ Βιβλίου του Λονδίνου φιλοξένησε μια ημερίδα στο Λονδίνο όπου συζήτησαν για τα ισπανικά ένθετα του βιβλίου. Στην Ισπανία ειπώθηκε ότι υπάρχουν 25 τέτοια ένθετα, ενώ έχουν προγραμματιστεί άλλα τόσα. Ένας μάλιστα από τους εισηγητές, ο Ράπερ Σορτ της γνωστής μας επιθεώρησης «Τhe Times Literary Supplement» κοκκίνισε για λογαριασμό της Αγγλίας και τη συρρίκνωση αυτή. Σήμερα η μεγάλη απειλή της κριτικής και της παρουσίασης του βιβλίου στις σελίδες του ημερήσιου Τύπου έρχεται από δυο πλευρές. Πρώτον, από τη συνεχή μείωση των αναγνωστών των εφημερίδων και δεύτερον, από τη συνεχή και τερατώδη ανάπτυξη του φαινομένου των bloggers. Σημειώστε ότι κάθε 80 δευτερόλεπτα δημι- 153

25 ουργείται κι ένα καινούργιο blog, κι αν κάνουμε την υπόθεση ότι στα 100 blogs, τα τρία με πέντε παρουσιάζουν καθ οιονδήποτε τρόπο βιβλία, εύκολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι με κάθε blogs ίσως ένας που γράφει για βιβλία σε κάποια εφημερίδα χάνει τη δουλειά του. Βέβαια ένας που είναι δημοσιογράφος και γράφει για το βιβλίο σε μια εφημερίδα, ενώ παράλληλα διατηρεί και blog όπου αναδημοσιεύει τα δικά του κείμενα, τι σόι δημοσιογράφος είναι ή μάλλον το σόι blogger είναι; Οι γνήσιοι bloggers ασχολούνται μόνο με τα blog τους. Μόλις τον περασμένο Μάιο η Μοτό Κορίς στους «New York Times» είχε ένα εμπεριστατωμένο άρθρο για το φαινόμενο των bloggers που οδηγούν στη μείωση των βιβλιοπαρουσιάσεων από τον Τύπο. Είναι αλληλένδετα όλα αυτά. Ενδεικτικά σας λέω μόνο τον τίτλο του άρθρου της. «Are book reviewers out of print»; Δηλαδή μήπως δεν κυκλοφορούν πια, μήπως εξαντλήθηκαν όσοι γράφουν κριτική βιβλίου; Εννοεί βέβαια η έγκυρη συντάκτρια αν εξαφανίζονται από τον ημερήσιο Τύπο οι βιβλιοκριτικοί, πράγμα που συμβαίνει προσθέτω και ερμηνεύει το φαινόμενο αυτό με σαφήνεια αναλύοντας μια άκρως ενδιαφέρουσα άποψη. Οι bloggers ισχυρίζονται ότι διαθέτουν πολυφωνία. Αυτό είναι σίγουρο, όπως σίγουρο είναι ότι δεν τους εμπιστεύεται πολύς κόσμος. Όπως σίγουρο είναι ότι τα stamp blogs, δηλαδή στην ψηφιακή δημοσιογραφία υπάρχει απόλυτη ελευθερία να γράψει ο οιοσδήποτε ό,τι του κατέβει, ό,τι του καπνίσει, ό,τι του αρέσει αφού δεν κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά του αν γράψει ανακρίβειες. Εδώ θα δείτε καλές κριτικές ή παρουσιάσεις πολύ κακών βιβλίων, κάκιστων βιβλίων, κάτι που μας παραπέμπει στο: όσοι τυφλοί και κουτσοί στον Άγιο Παντελεήμονα. Σαφώς και δεν είμαι κατά των βιβλιο-bloggers, οι οποίοι είναι οι πρωτοπόροι του διαδικτύου και των οποίων οι αναγνώστες αναζητούν στα κείμενά τους έξυπνες βιβλιοπαρουσιάσεις και ανταλλάσσουν μαζί τους απόψεις για βιβλία και συγγραφείς, αλλά δεν γίνεται ο καθένας να γίνεται κριτικός λογοτεχνίας και να παραμυθιάζει τους αναγνώστες του blog του με κάθε είδους αναφορές. Η γνώμη του δεν είναι κριτική. Ας εξετάσουμε τι σημαίνει κριτική βιβλίου, με ποιους κανόνες πρέπει να συντάσσεται και μετά ας ξανακοιτάξουμε το τι γράφεται για το βιβλίο στα blogs και να δούμε 154

26 το παρόν και το μέλλον μιας συμπόρευσης αν είναι όντως κριτική ή άκριτο λιβάνισμα του συγγραφέα ή του εκδότη. Φυσικά το διαδίκτυο είναι ένα απέραντο δημοκρατικό λογοτεχνικό τοπίο και ο καθείς κάνει τις επιλογές του τι θα γράψει, τι θα διαβάσει, ποιον θα διαβάσει κι αν θα μπορέσει να επηρεάσει, να πάει να αγοράσει ένα βιβλίο. Περιττό να πω ότι πολλοί από τους βιβλιομπλόγκερς γράφουν και δημοσιεύουν άρθρα τους και στον Τύπο. Ακόμα πριν λίγους μήνες στο πρώτο φύλλο του «Βήματος των Ιδεών», ένα νέο εβδομαδιαίο ένθετο της εφημερίδας «Το Βήμα», διαβάσαμε το ενδιαφέρον άρθρο του Ζαν Μαρί Κολομπανί με θέμα «Το διαδίκτυο απειλεί τον γραπτό Τύπο». Τον απειλεί, αλλά όχι με εξαφάνιση βέβαια. Το αποτέλεσμα του περιορισμού των σελίδων για το βιβλίο στον ημερήσιο Τύπο είναι ότι συνολικά ολοένα και λιγότερα βιβλία θα παρουσιάζονται με ολοένα και συντομότερα κριτικά σημειώματα και σχόλια. Αυτό σημαίνει ότι όποιος θέλει να διαβάζει περισσότερα πράγματα ή πιο εμπεριστατωμένα άρθρα για βιβλία, θα πρέπει να στρέφεται στα ειδικά περιοδικά για το βιβλίο, στα λογοτεχνικά περιοδικά ή οπωσδήποτε στο διαδίκτυο. Άποψή μου είναι ότι τα ένθετα για το βιβλίο στον Τύπο είναι μια κατάκτηση της δημοσιογραφίας, των εκδοτών βιβλίου, της γνώσης, της δημοκρατίας, του πολιτισμού της γλώσσας. Είναι η γέφυρα που περνά τον μαζικό αναγνώστη στην άλλη όχθη, εκεί που τον περιμένουν το βιβλίο, ο συγγραφέας και η περιπέτεια και η μοναξιά της γραφής. Για να κλείσω ως ρεαλιστής και όχι ως ονειροπόλος, θα καταλήξω λέγοντας ότι το μεγάλο πλήγμα το βιβλίο στην εφημερίδα το δέχεται από το διαδίκτυο και τους βιβλιομπλόγκερς. Αυτοί είναι που θα βάλουν και το τελευταίο καρφί στο φέρετρό του. Ευχαριστώ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούμε τον κ. Σιώτη πρώτα για τον χειμαρρώδη ρυθμό του, που μας διευκολύνει πολύ από την άποψη του χρόνου και βεβαίως επί της ουσίας για την 155

27 χαρτογράφηση της συρρίκνωσης των σελίδων και των ένθετων του βιβλίου στον βορειοαμερικανικό Τύπο και βεβαίως την προβληματική του για το ρόλο των blog και των blogger στην κριτική του βιβλίου, στην παρουσίαση του βιβλίου, στο πλασάρισμα του βιβλίου και την αντίθεσή τους με τη δημοσιογραφία όπως την ξέρουμε. Ο λόγος στην κα Σχινά. Κ. ΣΧΙΝΑ: Τι να πω; Εγώ είμαι τελευταία. Ό,τι είχα να πω το είπαν οι άλλοι. Ακόμα και ο κ. Σιώτης, τα πολύ ενδιαφέροντα που νόμιζα ότι είχα βρει, με τα οποία θα σας ενημέρωνα σήμερα, τα σχετικά με την Αμερική, μου τα πήρε ο κ. Σιώτης. Αυτό είναι το δράμα όποιου μιλάει τελευταίος. Εν πάση περιπτώσει, αυτό ίσως είναι καλό για σας γιατί θα πω πολύ λίγα πράγματα. Θα πω καταρχάς ότι προφανώς τα ένθετα δημιουργήθηκαν λόγω των αναγκών της βιβλιοαγοράς. Κανένας εκδότης εφημερίδας, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων και κανένας διευθυντής της δεν συναίνεσε στη δημιουργία των ενθέτων για το βιβλίο κινούμενος από κάποιας λογής διαφωτιστικό ιδεώδες. Δημιουργήθηκαν ως παραπλήρωμα της αγοράς περίπου όπως δημιουργήθηκαν και οι ροζ σελίδες οι οικονομικές στον Τύπο. Βέβαια δεν μπορώ να πω ότι οι αναγνώστες των ελληνικών εφημερίδων άρχισαν να συνωθούνται στα βιβλιοπωλεία όπως συνωθούνται στη Σοφοκλέους, αλλά πραγματικά η αγορά είχε αρχίσει να διογκώνεται από το 95 και μετά και έπρεπε αυτό το πράγμα να βρει την αντανάκλασή του και στις εφημερίδες, κι έτσι φτάσαμε σήμερα να έχουμε πάρα πολλά ένθετα. Εμείς δεν είμαστε κυριακάτικο ένθετο, είμαστε ένθετο της Παρασκευής. Μπήκε το ένθετό μας την Παρασκευή θεωρώντας ότι αυτό θα έδινε ώθηση στην πιο αδύναμη ίσως ημέρα στις εφημερίδες από πλευράς κυκλοφορίας. Κάτι τέτοιο έγινε πενιχρά μάλλον. Δηλαδή κερδίσαμε ίσως αναγνώστες περισσότερους, οι οποίοι με τον καιρό άρχισαν κι αυτοί να φυλλορροούν και ξαναβρεθήκαμε περίπου στα ίδια, οπότε δεν θεωρώ ότι γενικώς τα ένθετα των βιβλίων ενισχύουν την εφημερίδα με οποιονδήποτε τρόπο. Ενισχύουν όμως τους εκδότες και η σχέση των ενθέτων με την αγορά είναι αμ- 156

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό Ημερομηνία 9/6/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://plusmag.gr/ Αλεξάνδρα Παναγοπούλου http://plusmag.gr/article/%cf%84%ce%b1%ce%bd_%cf%86%ce%b5%ce%b3%ce%bf%cf %85%CE%BD_%CF%84%CE%B1_%CF%83%CE%BD%CE%BD%CE%B5%CF%86%CE%B1_%CE%B

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΑΣΗ 1 η )

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΑΣΗ 1 η ) ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΑΣΗ 1 η ) 1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ JACKSON POLLOCK ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ WILLIAM WRIGHT ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 1950. Το καλοκαίρι του 1950 o δημοσιογράφος William Wright πήρε μια πολύ ενδιαφέρουσα ηχογραφημένη

Διαβάστε περισσότερα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11 Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΟ 1 ο ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ: «Ο Αγροτικός Τομέας της Ελλάδας μετά

Διαβάστε περισσότερα

Ι. Πανάρετος.: Καλησπέρα κυρία Γουδέλη, καλησπέρα κύριε Ρουμπάνη.

Ι. Πανάρετος.: Καλησπέρα κυρία Γουδέλη, καλησπέρα κύριε Ρουμπάνη. (Συνέντευξη του Ι. Πανάρετου στην Νίνα Γουδέλη και τον Γρηγόρη Ρουμπάνη για τα θέματα της Παιδείας (Μήπως ζούμε σ άλλη χώρα;, ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84) Ν. Γουδέλη: Καλησπέρα κύριε Πανάρετε. Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 14: Συμβουλές προς έναν νέο προγραμματιστή

Κεφάλαιο 14: Συμβουλές προς έναν νέο προγραμματιστή Κεφάλαιο 14: Συμβουλές προς έναν νέο προγραμματιστή Φτάσαμε σιγά σιγά στο τέλος του βιβλίου. Αντί για κάποιον επίλογο σκέφτηκα να συλλέξω κάποια πράγματα που θα ήθελα να πω σε κάποιον ο οποίος αρχίζει

Διαβάστε περισσότερα

Οι αριθμοί σελίδων με έντονη γραφή δείχνουν τα κύρια κεφάλαια που σχετίζονται με το θέμα. ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑ

Οι αριθμοί σελίδων με έντονη γραφή δείχνουν τα κύρια κεφάλαια που σχετίζονται με το θέμα. ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑ Τί σε απασχολεί; Διάβασε τον κατάλογο που δίνουμε παρακάτω και, όταν συναντήσεις κάποιο θέμα που απασχολεί κι εσένα, πήγαινε στις σελίδες που αναφέρονται εκεί. Διάβασε τα κεφάλαια, που θα βρεις σ εκείνες

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Συνέντευξη της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Λούκας Τ. Κατσέλη, στο ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ και το δημοσιογράφο Μπ.

Θέμα: Συνέντευξη της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Λούκας Τ. Κατσέλη, στο ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ και το δημοσιογράφο Μπ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ημερομηνία: Τετάρτη, 20 Οκτωβρίου 2010 Θέμα: Συνέντευξη της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Λούκας Τ. Κατσέλη, στο ραδιοφωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη

Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη ΝΑΤΑΣΑ ΚΑΡΥΣΤΙΝΟΥ 21.06.2017-12:28 Η «Ψαρόσουπα», «Το χρυσό μολύβι»,

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Κυριακή, 2 Ιουλίου 2017 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Πείτε μας λίγα λόγια

Διαβάστε περισσότερα

Μεγάλο βραβείο, μεγάλοι μπελάδες. Μάνος Κοντολέων. Εικονογράφηση: Τέτη Σώλου

Μεγάλο βραβείο, μεγάλοι μπελάδες. Μάνος Κοντολέων. Εικονογράφηση: Τέτη Σώλου Συλλογή Περιστέρια 148 Εικονογράφηση εξωφύλλου: Εύη Τσακνιά 1. Το σωστό γράψιμο Έχεις προσέξει πως κάποια βιβλία παρακαλούμε να μην τελειώσουν ποτέ κι άλλα, πάλι, από την πρώτη κιόλας σελίδα τα βαριόμαστε;

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Λίβος: «Η συγγραφή δεν είναι καθημερινή ανάγκη για μένα. Η έκφραση όμως είναι!»

Στέφανος Λίβος: «Η συγγραφή δεν είναι καθημερινή ανάγκη για μένα. Η έκφραση όμως είναι!» Ημερομηνία 27/4/2015 Μέσο Συντάκτης Link www.thinkover.gr Ανδριάνα Βούτου http://www.thinkover.gr/2015/04/27/stefanos-livos/ Στέφανος Λίβος: «Η συγγραφή δεν είναι καθημερινή ανάγκη για μένα. Η έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. '' 1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 6 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ

ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 6 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 6 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ Κριός Αυτή την εβδομάδα η δυναμικότητα που θα έχεις θα είναι πολύ μεγάλη και να ξέρεις ότι θα σου συμβαίνουν

Διαβάστε περισσότερα

Modern Greek Beginners

Modern Greek Beginners 2017 HIGHER SCHOOL CERTIFICATE EXAMINATION Modern Greek Beginners ( Section I Listening) Transcript Familiarisation Text Τι θέλεις να σπουδάσεις του χρόνου; Θέλω να γίνω φαρμακοποιός. Σε ποιο πανεπιστήμιο;

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα!

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα! Ημερομηνία 14/02/2017 Μέσο Συντάκτης Link www.mothersblog.gr Κατερίνα Ηλιάκη http://www.mothersblog.gr/synenteyxeis/item/43377-o-ksexoristos-kosmos-tondidymon--i-eyi-stathatou-mila-sto-mothersblog--gia-to-proto-tis-syggrafikoegxeirima

Διαβάστε περισσότερα

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr»

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Επεξήγηση web site με λογικό διάγραμμα «Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Web : www.e-base.gr E-mail : support@e-base.gr Facebook : Like Twitter : @ebasegr Πολλοί άνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ»

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» «Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» ΚΕΦΆΛΑΙΟ 1 ΘΑ ΣΟΥ ΠΩ τι πιστεύω για την εξαφάνιση, αλλά δώσε μου λίγο χρόνο. Όχι,

Διαβάστε περισσότερα

Το άρθρο είναι δημοσίευμα σε εφημερίδα ή σε περιοδικό που πραγματεύεται ένα ειδικό, επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος. Με το κύριο άρθρο, που

Το άρθρο είναι δημοσίευμα σε εφημερίδα ή σε περιοδικό που πραγματεύεται ένα ειδικό, επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος. Με το κύριο άρθρο, που ΑΡΘΡΟ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΡΘΡΟ Το άρθρο είναι δημοσίευμα σε εφημερίδα ή σε περιοδικό που πραγματεύεται ένα ειδικό, επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος. Με το κύριο άρθρο, που δημοσιεύεται στην πρώτη σελίδα, η

Διαβάστε περισσότερα

Πότε πήρατε την απόφαση να γράψετε το πρώτο σας μυθιστόρημα; Ήταν εξαρχής στα σχέδιά σας να πορευθείτε από κοινού ή ήταν κάτι που προέκυψε τυχαία;

Πότε πήρατε την απόφαση να γράψετε το πρώτο σας μυθιστόρημα; Ήταν εξαρχής στα σχέδιά σας να πορευθείτε από κοινού ή ήταν κάτι που προέκυψε τυχαία; Δευτέρα, Ιουνίου 23, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΛΙΑ ΖΩΤΟΥ ΚΑΙ ΘΟΔΩΡΗ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Η Λία Ζώτου και ο Θοδωρής Καραγεωργίου γεννήθηκαν σε δύο γειτονικά χωριά της Καβάλας. Η Λία σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής

Διαβάστε περισσότερα

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗ: http //blgs.sch.gr/anianiuris ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Νιανιούρης Αντώνης (email: anianiuris@sch.gr) Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε Διηγούμαστε ή αφηγούμαστε ένα γεγονότος, πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι.

Εισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι. Εισαγωγή Ο οδηγός που κρατάς στα χέρια σου είναι μέρος μιας σειράς ενημερωτικών οδηγών του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Σκοπό έχει να δώσει απαντήσεις σε κάποια βασικά ερωτήματα που μπορεί να έχεις

Διαβάστε περισσότερα

Λένα Μαντά : «Προσπαθώ να μην πονέσω κάποιον, παρά να του οφείλω μια συγνώμη»

Λένα Μαντά : «Προσπαθώ να μην πονέσω κάποιον, παρά να του οφείλω μια συγνώμη» Λένα Μαντά : «Προσπαθώ να μην πονέσω κάποιον, παρά να του οφείλω μια συγνώμη» Συνέντευξη στην Ελευθερία Καμπούρογλου Το «Μια συγνώμη για το τέλος» είναι η νέα συγγραφική δουλειά της Λένας Μαντά, που μόλις

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου :21

Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου :21 Ημερομηνία 12/12/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://now24.gr/ Μαίρη Γκαζιάνη http://now24.gr/i-singrafeas-giota-gouveli-ke-i-proti-kiria/ Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα»

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» Ο συγγραφέας στο νέο του βιβλίο παρουσιάζει μια ορθολογική θέαση της κρίσης Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» 23 Jan 201611.00 ΜΕΓΕΝΘΥΝΣΗ Συνέντευξη στη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΕΠΕΑΚ

ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΕΠΕΑΚ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΕΠΕΑΕΚ 381 ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΕΠΕΑΚ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: ΤΟ επόμενο θέμα είναι πολύ σημαντικό. Μας απασχολεί πάρα πολύ, μόνο ως προφήτες όμως μπορούμε να λειτουργήσουμε. Έχει

Διαβάστε περισσότερα

#Shooting: Στέφανος Δάνδολος: «Αν μπορούσα να ζήσω για πάντα ίσως να έκανα χωρίς φόβο πράγματα που με φοβίζουν»

#Shooting: Στέφανος Δάνδολος: «Αν μπορούσα να ζήσω για πάντα ίσως να έκανα χωρίς φόβο πράγματα που με φοβίζουν» #Shooting: Στέφανος Δάνδολος: «Αν μπορούσα να ζήσω για πάντα ίσως να έκανα χωρίς φόβο πράγματα που με φοβίζουν» Ο συγγραφέας Στέφανος Δάνδολος απαντά σε 20 ερωτήσεις της Νικολέτας Μακρή Πώς θα περιγράφατε

Διαβάστε περισσότερα

Λήστευαν το δημόσιο χρήμα - Το B' Μέρος με τους αποκαλυπτικούς διαλόγους Άκη - Σμπώκου

Λήστευαν το δημόσιο χρήμα - Το B' Μέρος με τους αποκαλυπτικούς διαλόγους Άκη - Σμπώκου Λήστευαν το δημόσιο χρήμα - Το B' Μέρος με τους αποκαλυπτικούς διαλόγους Άκη - Σμπώκου - από τον Φουάτ σε τρεις εταιρίες χρήματα... μπλου μπρουμέλ, άλλη μια P.A κάπως έτσι και άλλη μία που μου είχες πει

Διαβάστε περισσότερα

Στην ηλεκτρονική φόρμα του ΑΣΕΠ στην κατηγορία Πρόσθετα Προσόντα (και αλλού) αναφέρει με κόκκινα γράμματα την λέξη Σημαντικό και εξηγεί ότι " Ο

Στην ηλεκτρονική φόρμα του ΑΣΕΠ στην κατηγορία Πρόσθετα Προσόντα (και αλλού) αναφέρει με κόκκινα γράμματα την λέξη Σημαντικό και εξηγεί ότι  Ο Πρώτον θεωρώ ότι πρέπει να έχει διαβάσει 3 πράγματα πριν πάει κάποιος να καταθέσει την αίτηση του. Το πρώτο και βασικότερο είναι ο Νόμος, το δεύτερο η προκήρυξη του ΑΣΕΠ και το τρίτο η πρόσκληση του Υπουργείου.

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος Ασφαλώς Κυκλοφορώ (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού Tάξη & Τμήμα:... Σχολείο:... Ημερομηνία:.../.../200... Όνομα:... Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ - Α,α,α,α,α,α,α! ούρλιαξε η Νεφέλη - Τρομερό! συμπλήρωσε η Καλλιόπη - Ω, Θεέ μου! αναφώνησα εγώ - Απίστευτα τέλειο! είπε η Ειρήνη και όλες την κοιτάξαμε λες και είπε

Διαβάστε περισσότερα

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Ο Μικρός Πρίγκιπας έφτασε στη γη. Εκεί είδε μπροστά του την αλεπού. - Καλημέρα, - Καλημέρα, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, ενώ έψαχνε να βρει από πού ακουγόταν η

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Β - Γ Δημοτικού

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος Ασφαλώς Κυκλοφορώ (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Β - Γ Δημοτικού Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Β - Γ Δημοτικού Tάξη & Τμήμα:... Σχολείο:... Ημερομηνία:.../.../200... Όνομα:... Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς

Διαβάστε περισσότερα

«Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε»

«Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε» «Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε» της Άννας Κουππάνου Στις σελίδες που ακολουθούν υπάρχουν δραστηριότητες σχετικά με το βιβλίο: «Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε» Οι δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα.

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα. Ήρθε ένας νέος μαθητής στην τάξη. Όλοι τον αποκαλούν ο «καινούριος». Συμφωνείς; 1 Δεν είναι σωστό να μη φωνάζουμε κάποιον με το όνομά του. Είναι σαν να μην τον αναγνωρίζουμε. Σωστά. Έχει όνομα και με αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Είναι το Life Coaching για εσένα;

Είναι το Life Coaching για εσένα; Τι είναι το life coaching; Είναι το Life Coaching για εσένα; Το life coaching, όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα της International Coach Federation, και σε δική μου μετάφραση, είναι η διαδικασία μέσα από

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ EUCLID TSAKALOTOS MINISTER OF FINANCE, GREECE

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ EUCLID TSAKALOTOS MINISTER OF FINANCE, GREECE THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ EUCLID TSAKALOTOS MINISTER OF FINANCE, GREECE TO THE 21 st ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE UNRAVELLING GREECE UNTANGLING ΠΕΜΠΤΗ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΙΛΟΥΝ Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη σε μια εποικοδομητική συνέντευξη στο

Διαβάστε περισσότερα

Η Σόφη Θεοδωρίδου στο arive.gr

Η Σόφη Θεοδωρίδου στο arive.gr Η Σόφη Θεοδωρίδου στο arive.gr συνέντευξη πωλίνα_ταϊγανίδου Με αφορμή την παρουσίαση του νέου της βιβλίου, Στεφάνι από ασπάλαθο Λίγα λόγια για το έργο: Μια όμορφη καλοκαιρινή μέρα του 1939, η Κασσιανή

Διαβάστε περισσότερα

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08)

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) (συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) Φ.Κ.: ας επιστρέψουμε τώρα στο μεγάλο θέμα της ημέρας σε παγκόσμια κλίμακα, της Αμερικάνικές προκριματικές εκλογές. Πήραμε

Διαβάστε περισσότερα

«Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και...

«Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και... «Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και... «Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και κάθε γυναίκα πρέπει να διαβάσει 10 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινομίες και είδη ερωτήσεων. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Ταξινομίες και είδη ερωτήσεων. Δρ Δημήτριος Γκότζος Ταξινομίες και είδη ερωτήσεων Δρ Δημήτριος Γκότζος Κριτήρια ταξινόμησης ερωτήσεων - ταξινομίες Κριτήρια ταξινόμησης Νοητικές λειτουργίες Είδος γνώσης Διδακτικές λειτουργίες Πρόσωπο που τις υποβάλει Φύση

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά»

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» Αναστασία Μπούτρου Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» α) Αν κάποιος έχει φαντασία, μπορεί και φαντάζεται έναν καλύτερο κόσμο. Κλείνει τα μάτια του και βλέπει αυτό που ποθεί. Αυτό το απόσπασμα εννοεί

Διαβάστε περισσότερα

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus ISSP 1998 Religion II - Questionnaire - Cyprus Για σας. Είμαστε από το Κέντρο Ερευνών του Cyprus College. Kάνουμε μια διεθνή έρευνα για κοινωνικές και ηθικές αντιλήψεις. Η έρευνα αυτή γίνεται ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Α.ΚΕΙΜΕΝΟ Η πρώτη εμφάνιση αυτού που θα ονομάσουμε σύγχρονο κουτσομπολιό έγινε μέσω του Τύπου. Κάποτε υπήρχαν ειδικά έντυπα που ασχολούνταν με κουτσομπολιά για

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2007-2008 Τάξη: Γ 3 Όνομα: Η μύτη μου είναι μεγάλη. Όχι μόνο μεγάλη, είναι και στραβή. Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο με λένε Μυτόγκα. Μα η δασκάλα τα μαλώνει: Δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 2015 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΓΡΙΒΑ ΕΛΕΝΗ 5/2/2015 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτό το portfolio φτιάχτηκε

Διαβάστε περισσότερα

Κάτι μου λέει πως αυτή η ιστορία δε θα έχει καλό

Κάτι μου λέει πως αυτή η ιστορία δε θα έχει καλό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΡΧΕΤΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ! Κάτι μου λέει πως αυτή η ιστορία δε θα έχει καλό τέλος. Κρέμομαι στο χείλος ενός γκρεμού από τις άκρες των σπασμένων μου νυχιών. Το μόνο πράγμα που βρίσκεται ανάμεσα σ εμένα

Διαβάστε περισσότερα

Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247

Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247 Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247 Κείμενο [Η επίδραση της τηλεόρασης στην ανάγνωση] Ένα σημαντικό ερώτημα που αφορά τις σχέσεις τηλεόρασης και προτιμήσεων του κοινού συνδέεται

Διαβάστε περισσότερα

Η Πένυ Παπαδάκη μας μιλά με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου της "Φως στις σκιές"

Η Πένυ Παπαδάκη μας μιλά με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου της Φως στις σκιές Η Πένυ Παπαδάκη μας μιλά με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου της "Φως στις σκιές" Κυρία Παπαδάκη, το βιβλίο σας Φως στις Σκιές που επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Ψυχογιός, πραγματεύεται δύσκολα κοινωνικά

Διαβάστε περισσότερα

Η Λένα Μαντά στο Outnow: Το πιο δύσκολο είναι όταν πρέπει να γράψω το «τέλος»!

Η Λένα Μαντά στο Outnow: Το πιο δύσκολο είναι όταν πρέπει να γράψω το «τέλος»! Η Λένα Μαντά στο Outnow: Το πιο δύσκολο είναι όταν πρέπει να γράψω το «τέλος»! OUTNOW, AUGUST 4, 2014 Μια γνήσια Κωνσταντινοπολίτισσα, με ιδιαίτερο ταπεραμέντο και αξιοπρόσεχτη πένα! Το πρώτο της βιβλίο

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 1. Ας γνωριστούμε λοιπόν!!! Σήμερα συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Μαζί θα περάσουμε τους επόμενους

Μάθημα 1. Ας γνωριστούμε λοιπόν!!! Σήμερα συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Μαζί θα περάσουμε τους επόμενους Μάθημα 1 Ας γνωριστούμε λοιπόν!!! Σήμερα συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Μαζί θα περάσουμε τους επόμενους μήνες και θα μοιραστούμε πολλά! Ας γνωριστούμε λοιπόν. Ο καθένας από εμάς ας πει λίγα λόγια για τον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ Καταρχάς, βασική προϋπόθεση για το κλείσιμο μιας συνάντησης είναι να έχουμε εξακριβώσει και πιστοποιήσει ότι μιλάμε με τον υπεύθυνο που λαμβάνει μια απόφαση συνεργασίας ή επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

Maria Gravani Open University of Cyprus

Maria Gravani Open University of Cyprus Εστιάζει σε δυο σημεία του ρόλου του ΣΕΠ στο ΑΠΚΥ: 1) ως εκπαιδευτή ενηλίκων, δεδομένου ότι το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται αποτελείται κατά αποκλειστικότητα από ενήλικους εκπαιδευόμενους. 2) ως συνεργάτη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

Σόφη Θεοδωρίδου: "Αν δε συμπάσχεις με τους ήρωές σου, δεν είναι αληθινοί"

Σόφη Θεοδωρίδου: Αν δε συμπάσχεις με τους ήρωές σου, δεν είναι αληθινοί Σόφη Θεοδωρίδου: "Αν δε συμπάσχεις με τους ήρωές σου, δεν είναι αληθινοί" Το clickatlife επιλέγει ρήσεις από έντεκα συγγραφείς της παγκόσμιας κλασσικής λογοτεχνίας για να ανοίξει διάλογο με σύγχρονους

Διαβάστε περισσότερα

Ο συγγραφέας Θάνος Κονδύλης και το «Έγκλημα στην αρχαία Αμφίπολη Σάββατο, 10 Οκτωβρίου 2015-10:2

Ο συγγραφέας Θάνος Κονδύλης και το «Έγκλημα στην αρχαία Αμφίπολη Σάββατο, 10 Οκτωβρίου 2015-10:2 Ο συγγραφέας Θάνος Κονδύλης και το «Έγκλημα στην αρχαία Αμφίπολη Σάββατο, 10 Οκτωβρίου 2015-10:2 Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη «Τελικά οι σύγχρονοι Έλληνες φέρουμε στο αίμα μας το dna των αρχαίων προγόνων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ Η έκθεση ακαδημαϊκών ενδιαφερόντων συνοδεύει σχεδόν πάντα την αίτηση για την είσοδο σε οποιοδήποτε πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών. Την έκθεση ακαδημαϊκών ενδιαφερόντων

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Πουλάω 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Πουλάω 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Πουλάω 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Η καταναλωτική συμπεριφορά των πελατών

Διαβάστε περισσότερα

«Δεν είναι ο άνθρωπος που σταματάει το χρόνο, είναι ο χρόνος που σταματάει τον άνθρωπο»

«Δεν είναι ο άνθρωπος που σταματάει το χρόνο, είναι ο χρόνος που σταματάει τον άνθρωπο» ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΚΟΥΡΤΖΗ «Δεν είναι ο άνθρωπος που σταματάει το χρόνο, είναι ο χρόνος που σταματάει τον άνθρωπο» Ημερομηνία: 13 Μαρτίου 2019, 20:33 Κατηγορία: Βιβλίο, Συνεντεύξεις ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις;

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις; Πρόλογος Όταν ήμουν μικρός, ούτε που γνώριζα πως ήμουν παιδί με ειδικές ανάγκες. Πώς το ανακάλυψα; Από τους άλλους ανθρώπους που μου έλεγαν ότι ήμουν διαφορετικός, και ότι αυτό ήταν πρόβλημα. Δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Λήστευαν το δημόσιο χρήμα - Το Α' Μέρος με τους αποκαλυπτικούς διαλόγους Άκη Σμπώκου

Λήστευαν το δημόσιο χρήμα - Το Α' Μέρος με τους αποκαλυπτικούς διαλόγους Άκη Σμπώκου Λήστευαν το δημόσιο χρήμα - Το Α' Μέρος με τους αποκαλυπτικούς διαλόγους Άκη Σμπώκου - Έλα - πέρασες μια φορά ε; Σε είδα σε μια στιγμή αλλά δεν ήμουν βέβαιος, δεν με είδες; - πέρασα με το αμάξι και έκανα

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Πατρών Μεταπτυχιακό Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων

Πανεπιστήμιο Πατρών Μεταπτυχιακό Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστήμιο Πατρών Μεταπτυχιακό Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Μελέτη με θέμα: Διερεύνηση του βαθμού ανάπτυξης εμπιστοσύνης και ασφάλειας στην καθημερινή χρήση του διαδικτύου Ερωτηματολόγιο 1. Πόσο καιρό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY

ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY AT THE WORLD IN 2017 GALA DINNER ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 19/10/2015

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 19/10/2015 Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 19/10/2015 Τι Είναι μια Παρουσίαση Επικοινωνία σε προφορικό λόγο Η Σημασία του Προφορικού Λόγου (1) Έχει μεγαλύτερη δύναμη από

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 11/10/2017

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 11/10/2017 Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 11/10/2017 Τι Είναι μια Παρουσίαση Επικοινωνία σε προφορικό λόγο Η Σημασία του Προφορικού Λόγου (1) Έχει μεγαλύτερη δύναμη από

Διαβάστε περισσότερα

Ο Νίκος Πιλάβιος μιλάει στην Μαίρη Γκαζιάνη για τον «Παραμυθά» των βιβλίων του Πέμπτη, 07 Ιούνιος :11

Ο Νίκος Πιλάβιος μιλάει στην Μαίρη Γκαζιάνη για τον «Παραμυθά» των βιβλίων του Πέμπτη, 07 Ιούνιος :11 Ο Νίκος Πιλάβιος μιλάει στην Μαίρη Γκαζιάνη για τον «Παραμυθά» των βιβλίων του Πέμπτη, 07 Ιούνιος 2018-11:11 Από την Μαίρη Γκαζιάνη Είναι αδύνατον να μην γνωρίζει κάποιος τον «παραμυθά» Νίκο Πιλάβιο είτε

Διαβάστε περισσότερα

Βάλε το βιβλίο στην καρδιά σου... ή καλύτερα

Βάλε το βιβλίο στην καρδιά σου... ή καλύτερα Βάλε το βιβλίο στην καρδιά σου... ή καλύτερα την καρδιά σου στο βιβλίο... Το διάβασμα είναι ταξίδι... Πολλές φορές ένα ταξίδι που σκέφτεσαι αν θα το κάνεις, αλλά που, όταν το ξεκινάς, τελικά δε θέλεις

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα για το Πριν, το Τώρα και το Μετά.

Λίγα για το Πριν, το Τώρα και το Μετά. 1 Λίγα για το Πριν, το Τώρα και το Μετά. Ψάχνοντας από το εσωτερικό κάποιων εφημερίδων μέχρι σε πιο εξειδικευμένα περιοδικά και βιβλία σίγουρα θα έχουμε διαβάσει ή θα έχουμε τέλος πάντων πληροφορηθεί,

Διαβάστε περισσότερα

Το παιχνίδι των δοντιών

Το παιχνίδι των δοντιών Το παιχνίδι των δοντιών Ρία Φελεκίδου Εικόνες: Γεωργία Στύλου Εκπαιδευτικό υλικό από τη συγγραφέα του βιβλίου [1] EΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ - ΤΑΞΙΔΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Διαβάστε περισσότερα

Αύξηση πελατών. Λίγα λόγια για Επιτυχημένες προωθήσεις

Αύξηση πελατών. Λίγα λόγια για Επιτυχημένες προωθήσεις Αύξηση πελατών Λίγα λόγια για Επιτυχημένες προωθήσεις Βελτίωση των προωθήσεων σας Εισαγωγή Συγκρίνετε τι σας συμφέρει Αποτέλεσμα και επανάληψη Υπάρχουν δυνατότητες για όλες τις επιχειρήσεις Εισαγωγή πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Νίκος Μακρής, Μπετίνα Ντάβου, Θανάσης

Διαβάστε περισσότερα

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη!

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! «Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα! Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα, ή κάτι τέτοιο,

Διαβάστε περισσότερα

Το κυνηγί της φώκιας νέο index Το κυνήγι της φώκιας...2 Λεξιλόγιο...2 Ερωτήσεις...4 Κείμενο...5 Το κυνήγι της φώκιας...5

Το κυνηγί της φώκιας νέο index Το κυνήγι της φώκιας...2 Λεξιλόγιο...2 Ερωτήσεις...4 Κείμενο...5 Το κυνήγι της φώκιας...5 Το κυνηγί της φώκιας νέο index Το κυνήγι της φώκιας...2 Λεξιλόγιο...2 Ερωτήσεις...4 Κείμενο...5 Το κυνήγι της φώκιας....5 Page 1Τ Το κυνήγι της φώκιας Λεξιλόγιο Καταλαβαίνεις τις λέξεις; 1. Ολοκληρώνομαι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΕΤΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ. ΑΡΗΣ (Συναντώνται μπροστά στη σκηνή ο Άρης με τον Χρηστάκη.) Γεια σου Χρηστάκη, τι κάνεις;

ΣΚΕΤΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ. ΑΡΗΣ (Συναντώνται μπροστά στη σκηνή ο Άρης με τον Χρηστάκη.) Γεια σου Χρηστάκη, τι κάνεις; ΣΚΕΤΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΑΡΗΣ (Συναντώνται μπροστά στη σκηνή ο Άρης με τον Χρηστάκη.) Γεια σου Χρηστάκη, τι κάνεις; ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ Μια χαρά είμαι. Εσύ; ΑΡΗΣ Κι εγώ πολύ καλά. Πάρα πολύ καλά! ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ Σε βλέπω

Διαβάστε περισσότερα

στόχοι καινοτομία επιτυχίες πωλήσεις προϊόντα γκάμα ιδέες μερίδιο αγοράς επιτυχίες στρατηγική αγοραστές πτώση άνοδος αγορές επιδιώξεις αστοχίες πώληση

στόχοι καινοτομία επιτυχίες πωλήσεις προϊόντα γκάμα ιδέες μερίδιο αγοράς επιτυχίες στρατηγική αγοραστές πτώση άνοδος αγορές επιδιώξεις αστοχίες πώληση αγοραστές άνοδος στόχοι πτώση προϊόντα επιτυχίες μερίδιο αγοράς αγορές καινοτομία επιδιώξεις πώληση ιδέες στρατηγική επιτυχίες αστοχίες γκάμα πωλήσεις ρεκόρ 5 ΜΕ ΤΙ ΕΧΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΠΩΛΗΣΕΙΣ 7 ΟΙ ΠΩΛΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Λένα Μαντά: Εξηγεί γιατί αναθεώρησε και δίνει βιβλίο της να μεταφερθεί στην τηλεόραση Ημερομηνία: 16/05/2016

Λένα Μαντά: Εξηγεί γιατί αναθεώρησε και δίνει βιβλίο της να μεταφερθεί στην τηλεόραση Ημερομηνία: 16/05/2016 Λένα Μαντά: Εξηγεί γιατί αναθεώρησε και δίνει βιβλίο της να μεταφερθεί στην τηλεόραση Ημερομηνία: 16/05/2016 Λίγες μέρες πριν την παρουσίαση του νέου της βιβλίου στην Κύπρο, η συγγραφέας των Best Seller

Διαβάστε περισσότερα

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την αποδοχή στην Γλώσσα 2 και χαιρετίσματα από την Ιταλία"

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την αποδοχή στην Γλώσσα 2 και χαιρετίσματα από την Ιταλία Aurora Μου άρεσε πολύ Γλώσσα 2. Σπούδασα Ελληνικά όταν ήμουν στο Πανεπιστήμιο και με αυτό το πρόγραμμα μπόρεσα να ασκήσω πάλι αυτή. Ήταν πολύ εύκολο για μένα να σπουδάσω στο σπίτι μου και στον ελεύθερο

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Γ1 Χρήση γλώσσας Γ1 Χρήση γλώσσας 1

Επίπεδο Γ1 Χρήση γλώσσας Γ1 Χρήση γλώσσας 1 Γ1 1 Επίπεδο Γ1 (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Ο φίλος σας έγραψε μία μελέτη για τη σημασία της τέχνης στη ζωή μας. Επειδή, όμως, είναι ξένος, κάνει ακόμη λάθη, όταν γράφει, και

Διαβάστε περισσότερα

II29 Θεωρία της Ιστορίας

II29 Θεωρία της Ιστορίας II29 Θεωρία της Ιστορίας Ενότητα 2: Αντώνης Λιάκος Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας Ερωτήσεις Μαθήματος 1 Ιστορία μου, αμαρτία μου, λάθος μου μεγάλο Είσαι αρρώστια μου, στενοχώρια μου, και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα»

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα» Ημερομηνία 27/11/2015 Μέσο trikalakids.gr Συντάκτης Link http://www.trikalakids.gr/bookcorner/%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b9%ce%bd %CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%B7- %CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CF%85%CF%87%CE%AF%CE%B1-

Διαβάστε περισσότερα

Η Μαρίνα Γιώτη στο agrinio-life Συνέντευξη στην Ιουλία Ιωάννου

Η Μαρίνα Γιώτη στο agrinio-life Συνέντευξη στην Ιουλία Ιωάννου Ημερομηνία 28/07/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://agrinio-life.gr/ Ιουλία Ιωάννου http://goo.gl/kpy6j7 Η Μαρίνα Γιώτη στο agrinio-life Συνέντευξη στην Ιουλία Ιωάννου 171 Views July 28, 2015 No Comments

Διαβάστε περισσότερα

Ιόλη. Πως σας ήρθε η ιδέα;

Ιόλη. Πως σας ήρθε η ιδέα; Ιόλη Πως σας ήρθε η ιδέα; Μ.Τ.: Όπως γράφω και στο τέλος του βιβλίου, είχα γνωρίσει την κυρ Αγγέλω, την έζησα για αρκετά χρόνια και μου γεννήθηκε η επιθυμία να γράψω ένα μυθιστόρημα με εκείνην ως πρωταγωνίστρια.

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσιογράφος: Όχι, όχι, δεν θα καθυστερήσετε. Οι ερωτήσεις είναι πολύ λίγες. Έχετε κόψει τελείως κάποια από τις συνήθειες που είχατε παλιότερα;

Δημοσιογράφος: Όχι, όχι, δεν θα καθυστερήσετε. Οι ερωτήσεις είναι πολύ λίγες. Έχετε κόψει τελείως κάποια από τις συνήθειες που είχατε παλιότερα; Συγγραφέας: Μαρίνα Ματθαιουδάκη Δεξιότητα: Κατανόηση προφορικού λόγου Τύπος κειμένου: Συνέντευξη Θεματική: Καθημερινή ζωή συνήθειες Θα ακούσετε (2) φορές έναν διάλογο μεταξύ ενός δημοσιογράφου που κάνει

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Αναπτύσσομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Γιατί είναι απαραίτητη η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

Όταν κάποιος ξεκινήσει τον πλειστηριασμό με μια αγορά σκοπός του είναι να περιγράψει όσο καλύτερα μπορεί το χέρι του στον συμπαίκτη του.

Όταν κάποιος ξεκινήσει τον πλειστηριασμό με μια αγορά σκοπός του είναι να περιγράψει όσο καλύτερα μπορεί το χέρι του στον συμπαίκτη του. Πλειστηριασμός Όταν κάποιος ξεκινήσει τον πλειστηριασμό με μια αγορά σκοπός του είναι να περιγράψει όσο καλύτερα μπορεί το χέρι του στον συμπαίκτη του. Πλειστηριασμός Ο συμπαίκτης του ανοίξαντα αναλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος: Γιατί ένα τέτοιο βιβλίο και πώς να «e-ξεκολλήσουμε» παρέα;

Πρόλογος: Γιατί ένα τέτοιο βιβλίο και πώς να «e-ξεκολλήσουμε» παρέα; Πρόλογος: Γιατί ένα τέτοιο βιβλίο και πώς να «e-ξεκολλήσουμε» παρέα; Αν και είναι συνηθισμένο να λέμε ότι το Διαδίκτυο, οι υπολογιστές, τα κινητά, τα τάμπλετ και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές άλλαξαν ριζικά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε., Γ. ΠΙΤΣΙΛΗ ΣΤΟ Ρ/Σ ΣΚΑΪ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΤΑΣΟ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε., Γ. ΠΙΤΣΙΛΗ ΣΤΟ Ρ/Σ ΣΚΑΪ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΤΑΣΟ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 08 Αυγούστου 2019 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε., Γ. ΠΙΤΣΙΛΗ ΣΤΟ Ρ/Σ ΣΚΑΪ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΤΑΣΟ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ Τ. Τέλλογλου: «Καλημέρα κ. Πιτσιλή. Γ. Πιτσιλής: Καλημέρα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 23-01-2014. οργάνωσης και λειτουργίας της Βουλής, πενήντα ένας μαθητές και μαθήτριες και

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 23-01-2014. οργάνωσης και λειτουργίας της Βουλής, πενήντα ένας μαθητές και μαθήτριες και ΣΕΛ.210 οργάνωσης και λειτουργίας της Βουλής, πενήντα ένας μαθητές και μαθήτριες και τρεις εκπαιδευτικοί από το Γυμνάσιο Ξηροκαμπίου Λακωνίας. Η Βουλή τούς καλωσορίζει. (Χειροκροτήματα απ όλες τις πτέρυγες

Διαβάστε περισσότερα

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή:

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή: Naoki HigasHida Γιατί χοροπηδώ Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού Εισαγωγή: david MiTCHELL 41 Ε13 Προτιμάς να είσαι μόνος σου; «Α, μην ανησυχείτε γι αυτόν προτιμά να είναι μόνος του». Πόσες φορές το

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΝΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ! ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ ΟΧΙ!

ΓΙΝΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ! ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ ΟΧΙ! ΓΙΝΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ! ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ ΟΧΙ! Μαθητές: Βαγγελιώ Χατζάκη Ρένα Νικολούδη Άρης Ζαχαριουδάκης Νίκος Φραγκιουδάκης Υπεύθυνος καθηγητής: Στέφανος Παναγιωτόπουλος Λύκειο Μοιρών Σχολ. έτος: 2014-2015 1 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα