ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. «Ανάλυση και γεωγραφική κατανομή των μικρών δόσεων γ- ακτινοβολίας»

Transcript

1 ΔΙΑΝΟΜΗ Ευρεία Περιορισμένη Απόρρητο ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ «Ανάλυση και γεωγραφική κατανομή των μικρών δόσεων γ- ακτινοβολίας» Π. Ασκούνης, Φ. Δημητροπούλου, Ε. Καρίνου, Χ. Κυργιάκου, Ε. Παπαδομαρκάκη, A. Μαλτέζος και Β. Καμενοπούλου Τμήμα Δοσιμετρίας Α/Α: 3/2007 Μάιος

2 Εισαγωγή Τα ατομικά δοσίμετρα που χρησιμοποιούνται σήμερα από την ΕΕΑΕ είναι τα δοσίμετρα θερμοφωταύγειας (TLD) κι έχουν αντικαταστήσει από το 2000 τα δοσίμετρα φωτογραφικού φιλμ. Η λειτουργία του βασίζεται στο φαινόμενο της θερμοφωταύγειας. Σύμφωνα με το φαινόμενο αυτό, το ποσό της ενέργειας που έχει απορροφήσει το δοσιμετρικό υλικό, μετά από έκθεση του σε ιοντίζουσες ακτινοβολίες, μετατρέπεται σε φωτεινή ενέργεια μετά από θέρμανσή του. Η ποσότητα της φωτεινής ενέργειας εξαρτάται από την ποσότητα ακτινοβολίας που έχει απορροφηθεί και μπορεί μετά από κατάλληλη βαθμονόμηση να δώσει εκτίμηση της ισοδύναμης δόσης. Το μέγεθος που ανακοινώνεται από τις μετρήσεις των δοσιμέτρων προσωπικού, είναι το ατομικό ισοδύναμο δόσης βάθους 10 mm (Ηp(10)), το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί συντηρητική εκτίμηση της ενεργού δόσης. Τα υλικό που χρησιμοποιείται για τα δοσίμετρα θερμοφωταύγειας (TLD) είναι φθοριούχο λίθιο (LiF) για τον υπολογισμό της ολόσωμης δόσης ή της δόσης στα δάκτυλα και βορικό λίθιο (Li 2 B4O 7 ) για τον υπολογισμό της δόσης στον καρπό του χεριού. Μέρος του σήματος που καταγράφει ένα δοσίμετρο οφείλεται σε ακτινοβολία από το φυσικό περιβάλλον, κτήρια, πετρώματα, κοσμική ακτινοβολία κ.ά. Το δοσίμετρο αρχίζει να καταγράφει αμέσως μετά τη μέτρησή του, είτε ο εργαζόμενος το χρησιμοποιεί είτε όχι. Το μέρος αυτό του σήματος, σύμφωνα με την πρακτική του Τμήματος Δοσιμετρίας, αφαιρείται από το συνολικό σήμα που κατέγραψε το δοσίμετρο. O υπολογισμός του μέρους του σήματος που αφαιρείται γίνεται λαμβάνοντας υπ όψιν: τη μέση τιμή του σήματος μιας ομάδας μη ακτινοβολημένων δοσιμέτρων, τα οποία παραμένουν στο χώρο του Τμήματος Δοσιμετρίας για διάρκεια ενός, δύο ή τριών μηνών αντίστοιχα με τα δοσίμετρα που χρησιμοποιούσαν οι εργαζόμενοι για τους προηγούμενους ένα, δύο ή τρεις μήνες αντίστοιχα και το χρόνο που παρήλθε από την αμέσως προηγούμενη μέτρηση του δοσιμέτρου. Με το τρόπο αυτό δεχόμαστε κατά σύμβαση ότι η ακτινοβολία από το περιβάλλον είναι η ίδια σε όλες τις περιοχές και τα ιδρύματα της χώρας, Επιπρόσθετα, για τον καλύτερο υπολογισμό των δόσεων στην περιοχή [0,1 0,2] msv αφαιρείται από τη μετρούμενη ποσότητα φωτός το μέρος που οφείλεται στο σήμα μηδενικής ακτινοβόλησης. Σαν σήμα μηδενικής ακτινοβόλησης (ΣΜΑ) ονομάζουμε το μέρος του σήματος των μετρούμενων δοσιμέτρων που οφείλεται στο περιβάλλον της μέτρησης (θερμό αέριο άζωτο 2

3 στο θάλαμο μέτρησης) καθώς και το σήμα που προέρχεται από το ίδιο το TLD, αλλά δεν οφείλεται σε πιθανή ακτινοβόληση του (ακτινοβολία μέλανος σώματος). Ο υπολογισμός του ΣΜΑ των TLD γίνεται με τη βοήθεια μεθόδου που αναπτύχθηκε στο Τμήμα Δοσιμετρίας, η οποία, έχοντας ενσωματωθεί πλήρως στη ρουτίνα του εργαστηρίου, εφαρμόζεται στις μετρήσεις όλων των δοσιμέτρων (1). Με τις δύο αυτές εφαρμογές επιτυγχάνεται καλύτερη ακρίβεια των μετρήσεων στις μικρές κυρίως δόσεις. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η προσπάθεια ανάλυσης των μικρών δόσεων ακόμα και αυτών που είναι κάτω από το όριο ανακοίνωσης (δηλαδή το 0,1 msv) και ο συσχετισμός τους με τις δόσεις από το φυσικό περιβάλλον. 1. Επεξεργασία Η μελέτη πραγματοποιήθηκε για δοσίμετρα που μετρήθηκαν στο χρονικό διάστημα Ιανουάριος 2005-Μάρτιος Συγκεκριμένα, εκδόθηκαν δοσίμετρα από τα οποία τα 6 χαρακτηρίστηκαν «Κατεστραμμένα Δοσίμετρα (ΚΔ)» και δεν μετρήθηκαν. Στα από τα παραπάνω δοσίμετρα μόνο στα (8%), καταχωρήθηκε μη μηδενική δόση ενώ στο υπόλοιπο ποσοστό 92% καταχωρήθηκε μηδενική τιμή (Διάγραμμα 1). Από τα δοσίμετρα με μηδενική καταγραφή της δόσης: ποσοστό 41%, μετά την επεξεργασία των σημάτων, υπολογίστηκε μηδενική τιμή δόσης ενώ ποσοστό 59%, υπολογίστηκε τιμή μεγαλύτερη του μηδενός, ωστόσο μικρότερη από το όριο ανακοίνωσης, 0,1 msv (Διάγραμμα 2). Tο πλήθος των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0-0,2] 1 msv αποτελεί τη συντριπτική πλειοψηφία των μετρημένων δοσιμέτρων σε ποσοστό 96% του συνολικού αριθμού των μετρημένων δοσιμέτρων (Διάγραμμα 1). 1 Μέχρι το έτος 2000 το όριο ανακοίνωσης ήταν 0,2 msv. 3

4 Ιανουάριος Μάρτιος 2006 Καταχωρημένη Δόση Ηp(10) στο διάστημα [0,10 0,20] msv 4% 4% Καταχωρημένη Δόση Ηp(10)>0.2 msv 92% Καταχωρημένη Δόση Ηp(10)=0.00 msv Διάγραμμα 1: Κατανομή δόσεων Η πληροφορία για δόσεις μικρότερες από 0,1 msv δεν καταχωρείται στην κεντρική βάση δεδομένων της ΕΕΑΕ (Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΑΔ). Υπάρχει, ωστόσο, σε αρχεία κειμένου αποθηκευμένα στον κεντρικό Η/Υ της ΕΕΑΕ, χωρίς να είναι συσχετισμένη με τον εργαζόμενο που χρησιμοποίησε το δοσίμετρο. Με μια σειρά διαδικασιών, η πληροφορία από τα αρχεία αυτά και από το ΕΑΔ μπορεί να συνδυαστεί έτσι ώστε να συσχετιστούν στοιχεία για τους εργαζόμενους, τα συνεργαζόμενα ιδρύματα και τα αποτελέσματα δόσεων, μικρότερα από 0,1 msv. Στο διάγραμμα 3 απεικονίζεται η κατανομή των δοσιμέτρων με δόσεις στο διάστημα [0-0,1] msv. Σημειώνεται ότι η τιμή για το σήμα που θεωρείται ότι οφείλεται στο φυσικό υπόβαθρο έχει αφαιρεθεί από όλα τα αποτελέσματα των μετρήσεων. Δοσίμετρα σώματος με καταχωρημένη Δόση Hp(10)=0 msv 41% Δοσίμετρα με Δόση Ηp(10)=0 59% Δοσίμετρα με Δόση 0<Ηp(10)<0,1 Διάγραμμα 2: Κατανομή των δόσεων στο διάστημα [0-0,1) msv. 4

5 Ιανουάριος Μάρτιος 2006 Αριθμός Δοσιμέτρων με δόσεις [0-0,2] msv Αριθμός Δοσιμέτρων Δόση (msv) Διάγραμμα 3: Κατανομή δόσεων στο διάστημα [0 0,1] msv. Στη συνέχεια η στατιστική επεξεργασία επικεντρώνεται στις δόσεις στο διάστημα [0-0,2] για δύο λόγους: αποτελεί τη μεγαλύτερη πλειοψηφία των δοσιμέτρων και τυχόν επίδραση από μη τεχνικές πηγές ακτινοβολίας, είναι δύσκολο να διακριθεί σε υψηλές τιμές δόσεων, τουλάχιστον σε πρώτη εκτίμηση. Η κατανομή των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0-0,2] msv αναλύθηκε ανά νομό 2 της χώρας. Η κατανομή δεν ακολουθεί τη μορφή του παραπάνω διαγράμματος 3 για κάθε νομό της χώρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα δοσίμετρα με μηδενική τιμή δόσης είναι η πλειοψηφία. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως, ελάχιστα δοσίμετρα έχουν καταχωρηθεί με μηδενική δόση. Σαν χαρακτηριστικά ακραία παραδείγματα αναφέρουμε: το νομό Ρεθύμνης όπου σε ποσοστό 46%, έχουν μηδενική δόση, ενώ στο νομό Ροδόπης μόλις 1,36%, έχουν μηδενική δόση. 2 Τα διάφορα συνεργαζόμενα εργαστήρια στα οποία και διακινούνται μηνιαία τα δοσίμετρα είναι καταχωρημένα στο ΕΑΔ με τα πλήρη στοιχεία διεύθυνσης τους, συμπεριλαμβανομένου και του νομού. Μια μικρή διαφοροποίηση με τη διοικητική διαίρεση της χώρας υπάρχει στο νομό Πειραιώς όπου τα εργαστήρια που βρίσκονται στην πόλη του Πειραιά είναι καταχωρημένα στο νομό Αττικής. 5

6 2. Αποτελέσματα Στον παρακάτω πίνακα 1 δίνεται η μέση δόση ανά δοσίμετρο και μήνα για κάθε νομό της χώρας για τα δοσίμετρα με δόση στο διάστημα [0-0,2] msv. Επίσης στο παράρτημα 1 παραθέτονται σε γραφικές παραστάσεις αναλυτικά οι κατανομές των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0-0,2] msv, για όλους τους νομούς της χώρας, αλφαβητικά. Ηp(10) Ηp(10) Ηp(10) Νομός (msv) Νομός (msv) Νομός (msv) ΞΑΝΘΗΣ 0,10 ΕΒΡΟΥ 0,04 ΑΤΤΙΚΗΣ 0,02 ΠΕΛΛΗΣ 0,09 ΛΑΚΩΝΙΑΣ 0,04 ΧΑΝΙΩΝ 0,02 ΚΑΒΑΛΑΣ 0,08 ΚΟΖΑΝΗΣ 0,04 ΚΕΡΚΥΡΑΣ 0,02 ΔΡΑΜΑΣ 0,07 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 0,03 ΒΟΙΩΤΙΑΣ 0,02 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 0,07 ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 0,03 ΧΙΟΥ 0,02 ΡΟΔΟΠΗΣ 0,06 ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 0,03 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 0,02 ΗΜΑΘΙΑΣ 0,06 ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 0,03 ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 0,02 ΚΙΛΚΙΣ 0,06 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 0,03 ΗΛΕΙΑΣ 0,02 ΛΕΣΒΟΥ 0,06 ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ 0,03 ΡΕΘΥΜΝΗΣ 0,02 ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 0,05 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 0,03 ΕΥΒΟΙΑΣ 0,02 ΣΕΡΡΩΝ 0,05 ΑΧΑΙΑΣ 0,03 ΖΑΚΥΝΘΟΥ 0,01 ΦΛΩΡΙΝΑΣ 0,05 ΓΡΕΒΕΝΩΝ 0,03 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 0,01 ΠΙΕΡΙΑΣ 0,05 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 0,03 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 0,01 ΣΑΜΟΥ 0,05 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 0,03 ΛΕΥΚΑΔΑΣ 0,01 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 0,05 ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 0,02 ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ 0,01 ΛΑΡΙΣΑΣ 0,04 ΦΩΚΙΔΑΣ 0,02 ΠΡΕΒΕΖΑΣ 0,01 ΑΡΚΑΔΙΑΣ 0,04 ΚΥΚΛΑΔΩΝ 0,02 ΑΡΤΑΣ 0,01 Πίνακας 1: Μέση δόση ανά δοσίμετρο και μήνα για κάθε νομό. H χρωματική κατανομή βοηθά στην κατανόηση της κατανομής της δόσης. Χρωματίζοντας ανάλογα το χάρτη της χώρας, μπορούμε να δούμε τη γεωγραφική κατανομή των δόσεων (χάρτης 1). Πρέπει να σημειωθεί ότι οι μετρήσεις των δοσιμέτρων δεν αφορούν όλο το εύρος του νομού αλλά κυρίως τις πρωτεύουσες και τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου συνήθως υπάρχουν μονάδες υγείας (νοσοκομεία, κέντρα υγείας, ιδιωτικές κλινικές ή διαγνωστικά εργαστήρια) και χρησιμοποιούνται δοσίμετρα Στο χάρτη 2 παραθέτονται τα ίδια αποτελέσματα για το διάστημα [0-0,1] msv. Στο χάρτη 3 παρουσιάζεται το ποσοστό των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0,1 0,2] msv προς το συνολικό αριθμό των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0 0,2] msv. 6

7 Χάρτης 1: Ιανουάριος 2005 Μάρτιος 2006 Γεωγραφική κατανομή της μέσης τιμής δόσης των δοσιμέτρων στο διάστημα [0 0,2] msv Χάρτης 2: Ιανουάριος 2005 Μάρτιος 2006 Γεωγραφική κατανομή της μέσης τιμής δόσης των δοσιμέτρων στο διάστημα [0 0,1] msv 7

8 Χάρτης 3: Ποσοστό των Δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0,1 0,2] msv προς το συνολικό αριθμό των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0 0,2] msv Στους χάρτες 1 και 2 παρατηρείται αυξημένη συγκέντρωση δόσεων κυρίως στη βόρεια Ελλάδα. Η κατανομή των δόσεων στις χαμηλές τιμές που έχουν καταγραφεί από τα δοσίμετρα και που παρατηρείται ανά περιοχή της χώρας, οφείλεται στην αντίστοιχη διακύμανση της ακτινοβολίας από το φυσικό περιβάλλον. Σημειώνεται ότι συγκριτικά η βόρεια Ελλάδα παρουσιάζει αυξημένη ακτινοβολία από το φυσικό περιβάλλον, όπως φαίνεται και από το χάρτη 4 με τις μετρήσεις του ρυθμού δόσης ακτινοβολίας γ στον αέρα που έχει πραγματοποιήσει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Από το χάρτη 3 παρατηρούμε ότι σε πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας τα αποτελέσματα των μετρήσεων που ανακοινώνονται και που αποτελούν και το επίσημο αρχείο της χώρας επηρεάζονται από την ακτινοβολία του φυσικού υποστρώματος. Ειδικά για τους πέντε νομούς που χρωματίζονται με κόκκινο (Λέσβου, Δράμας, Καβάλας, Πέλλης, Ξάνθης) το ποσοστό των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0,1 0,2] msv προς το συνολικό αριθμό των δοσιμέτρων με δόση στο διάστημα [0 0,2] msv κυμαίνεται από 8,2 έως 22.2% 8

9 Χάρτης 4: Γεωγραφική κατανομή γ-ακτινοβολίας (πηγή:εμπ) (2) 3. Σύγκριση με το Δίκτυο Τηλεμετρίας της ΕΕΑΕ Στη συνέχεια επιχειρείται η σύγκριση των δόσεων που προκύπτουν από τα ατομικά δοσίμετρα για το διάστημα [0 0,1] msv με αυτές που προκύπτουν από το τηλεμετρικό δίκτυο ραδιενέργειας περιβάλλοντος της ΕΕΑΕ. Τα αποτελέσματα παραθέτονται στον πίνακα 2 και στο διάγραμμα 5. Η σύγκριση των μεγεθών αυτών γίνεται σε γενικό επίπεδο και σε τάξεις μεγέθους αφού οι τιμές του φυσικού υποβάθρου μπορεί να αλλάζουν σε μικρή απόσταση από το σταθμό μέτρησης, ενώ οι τιμές που προκύπτουν από τη δοσιμετρία προσωπικού αναφέρονται στους χώρους των εργαζομένων με ιοντίζουσες ακτινοβολίες, που συνήθως είναι διαφορετικοί από τις θέσεις των μετρητών του συστήματος τηλεμετρίας. Για παράδειγμα, οι μετρήσεις του δικτύου στην Αρκαδία γίνονται στη Μεγαλόπολη ενώ οι εργαζόμενοι, τα δοσίμετρα των οποίων χρησιμοποιήθηκαν στην επεξεργασία, απασχολούνται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους στο νοσοκομείο της Τρίπολης. Παρά τις παραπάνω διαφοροποιήσεις που αφορούν τα μεγέθη αυτά, από τη σύγκρισή τους προκύπτει ικανοποιητική συμφωνία των τιμών. 9

10 Νομός nsv/h Νομός nsv/h ΞΑΝΘΗΣ ΧΙΟΥ ΠΕΛΛΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΔΡΑΜΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΡΟΔΟΠΗΣ ΧΑΝΙΩΝ ΗΜΑΘΙΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΚΙΛΚΙΣ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΠΙΕΡΙΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΣΑΜΟΥ ΑΧΑΙΑΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΗΛΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΡΤΑΣ ΕΒΡΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Πίνακας 2: Mέση τιμή των δόσεων των δοσιμέτρων που κατέγραψαν δόση στο διάστημα [0-0,1] msv. 10

11 150 Σύγκριση με το Δίκτυο Τηλεμετρίας [nsv/h] Δίκτυο Τηλεμετρίας Μετρήσεις Δοσιμετρίας 0 Συμπεράσματα Από την παρούσα μελέτη μπορούν να διεξαχθούν τα ακόλουθα συμπεράσματα: η ακτινοβολία υποβάθρου στην Ελλάδα παρουσιάζει διακυμάνσεις ανιχνεύσιμες με τα δοσίμετρα θερμοφωταύγειας που χρησιμοποιούνται στη δοσιμετρία προσωπικού και μικρό μέρος των ανακοινώσιμων δόσεων στους επαγγελματικά εκτιθέμενους, στη Βόρεια Ελλάδα οφείλεται σε ακτινοβολία από το φυσικό περιβάλλον. Για ακριβέστερα αποτελέσματα των δόσεων στην περιοχή [0,1-0,2] msv, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί διαφορετική τιμή για τη δόση από το φυσικό περιβάλλον για κάθε περιοχή της χώρας. Αυτό θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κυρίως με χρήση δοσιμέτρων μέτρησης ακτινοβολίας υποστρώματος που θα αποστέλλονται μαζί με τα δοσίμετρα των εργαζομένων. Εκτιμάται όμως ότι η διαδικασία αυτή θα παρουσίαζε τα εξής προβλήματα: σημαντική αύξηση του αποθέματος των δοσιμέτρων ώστε να υπάρχουν αρκετά που θα μπορούν να καλύψουν και τις ανάγκες καταμέτρησης της ακτινοβολίας υποβάθρου αλλαγή στην όλη διαχείριση των προγραμμάτων υπολογισμού της δόσης των εργαζομένων ώστε να χρησιμοποιηθούν οι κατά τόπους τιμές των δοσιμέτρων υποβάθρου και 11

12 τέλος, σε περίπτωση μη επιστροφής των δοσιμέτρων υποστρώματος στο κατάλληλο χρονικό διάστημα, δεν θα είναι εφικτή η εκτίμηση του σήματος ακτινοβολίας υποστρώματος και σαν αποτέλεσμα και η δόση των εργαζομένων Επιπρόσθετα, η ακτινοβολία υποστρώματος που καταγράφεται από τα δοσίμετρα που ήδη χρησιμοποιούνται είναι χαμηλότερη από αυτή της Βορείου Ελλάδας με αποτέλεσμα να μην αφαιρείται επιπλέον σήμα. Το μόνο πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι στην «ανησυχία» των δοσιμετρούμενων που παρατηρούν να καταγράφονται χαμηλές τιμές δόσεων σε πρακτικές που δεν τις δικαιολογούν. Όμως, κατάλληλη ενημέρωση μπορεί και τα θέματα ανησυχίας να προλάβει και η αξιοπιστία των μετρήσεων του Τμήματος Δοσιμετρίας να διατηρηθεί. Επομένως, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω καθώς και το γεγονός ότι ο μέχρι τώρα τρόπος υπολογισμού της ακτινοβολίας υποστρώματος (χρήση δοσιμέτρων υποστρώματος που παραμένουν στην ΕΕΑΕ) βρίσκεται από την ασφαλή πλευρά εκτίμησης της δόσης από άποψη ακτινοπροστασίας, προτείνεται η διατήρηση της ίδιας μεθοδολογίας στον υπολογισμό του υποστρώματος, με τη μόνη διαφορά την εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος διερεύνησης στον υπολογισμό της δόσης από ακτινοβολία υποστρώματος στις περιοχές που παρατηρούνται αυξημένες τιμές. Συμπερασματικά εκτιμάται ότι η χρήση δοσιμέτρων υποστρώματος που φυλάσσονται στο Τμήμα Δοσιμετρίας και μετρώνται στους αντίστοιχους μήνες, δίνει μία συντηρητική εκτίμηση της δόσης από φυσική ραδιενέργεια. Επιπλέον, τα συμπεράσματα της παρούσας μελέτης μπορούν μέσω ενημερωτικών φυλλαδίων και της ιστοσελίδας της ΕΕΑΕ να βοηθήσουν τους επαγγελματικά εκτιθέμενους να κατανοήσουν τις μικρές τιμές των δόσεων που πιθανόν να καταγράφονται από χρήση σε περιοχές με αυξημένη φυσική ραδιενέργεια. Αναφορές (1) Askounis, E. Carinou, E. Papadomarkaki, H. Kyrgiakou, F. Dimitropoulou, V. Kamenopoulou, "A method for the evaluation of the "zero signal" for personal thermoluminescent dosemeters", 10th Workshop on "Experience and new Developments in implementing ALARA", Prague, Czech Republic, September (2) NATURAL RADIOACTIVITY MAPPING OF GREEK SURFACE SOILS M.J.Anagnostakis, E.P.Hinis, S.E.Simopoulos, and M.G.Angelopoulos Nuclear Engineering Section, Mechanical Engineering Dept., National Technical University of Athens, Athens, Greece. 12