Στρατηγική Προώθησης του Εθελοντισμού Δυνατότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης: η Περίπτωση του Συνδέσμου Προστασίας & Ανάπτυξης Υμηττού

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Στρατηγική Προώθησης του Εθελοντισμού Δυνατότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης: η Περίπτωση του Συνδέσμου Προστασίας & Ανάπτυξης Υμηττού"

Transcript

1 Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης Τμήμα Εξειδίκευσης: Πολιτική Προστασία Δ Εκπαιδευτική Σειρά Στρατηγική Προώθησης του Εθελοντισμού Δυνατότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης: η Περίπτωση του Συνδέσμου Προστασίας & Ανάπτυξης Υμηττού Σπουδάστρια: Ειρήνη Κραμπή Επιβλέπων: κ. Απόστολος Παραλίκας Σεπτέμβριος 2011

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο θεσμός του εθελοντισμού συνεισφέρει τις τελευταίες δεκαετίες στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και τα μηνύματα σχετικά με τη μελλοντική του πορεία εμφανίζονται αισιόδοξα για το σύνολο της Ευρώπης. Ωστόσο, τα προοιωνίσματα στην Ελλάδα είναι λιγότερο θετικά. Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός πλάνου προώθησης του εθελοντισμού σε τοπικό επίπεδο, αξιοποιώντας τα εργαλεία που προσφέρει το κοινωνικό μάρκετινγκ. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται στην επίτευξη του παραπάνω σκοπού είναι η μελέτη της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, οι συζητήσεις με άτομα που έχουν μακροχρόνια εμπειρία στον τομέα του εθελοντισμού, η ανάλυση του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης του Υμηττού, καθώς και η διεξαγωγή ποιοτικής έρευνας μέσω της διενέργειας συνεντεύξεων σε βάθος και ομάδας εστίασης ενδιαφέροντος. Τα αποτελέσματα της διεξαχθείσας έρευνας αποκαλύπτουν πως η χρήση των τεχνικών του κοινωνικού μάρκετινγκ μπορούν να οδηγήσουν το κοινό στην υιοθέτηση της εθελοντικής συμπεριφοράς. Παράλληλα, αναπτύσσεται ένα επικοινωνιακό πλάνο προώθησης του εθελοντισμού το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε Δήμο, τοπική εθελοντική ομάδα και οργανισμό που επιθυμεί να γνωστοποιήσει τη δράση του και να προσελκύσει εθελοντές. Λέξεις κλειδιά: εθελοντισμός, κοινωνικό μάρκετινγκ, τοπική αυτοδιοίκηση, ΣΠΑΥ 2

3 ABSTRACT In recent decades, the institution of volunteerism has contributed to economic and social development, while positive signs are exhibited for its future course for the whole of Europe. However, present indications are less positive in Greece. The objective of this report is to present a plan to promote volunteerism on a local level, utilizing the tools offered by social marketing. The means used to achieve this goal is the study of existing literature, the interaction with individuals with many years of experience in volunteerism, the analysis of the Association for the Protection and Development of Hymettus and the implementation of qualitative research including in-depth interviews and focus group. The results of the conducted research reveal that the public can be lead to adopt volunteering behaviour by utilizing social marketing techniques. Additionally, there is the development of a Marketing Plan for volunteerism that can be used by any municipality, local volunteer group and organization wishing to inform of their actions and to attract volunteers. Keywords: volunteerism, social marketing, local government, SPAY 3

4 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΩΣ ΘΕΣΜΟΣ Ο εθελοντισμός ως τρόπος ζωής Ο εθελοντισμός στην Ευρώπη και την ελληνική κοινωνία Ο εθελοντισμός ως παράγοντας στην τοπική κοινωνία Τομείς δραστηριοποίησης εθελοντικών οργανώσεων Ο εθελοντισμός στη δασοπροστασία Νομοθετικό πλαίσιο Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Βασικές αρχές του μάρκετινγκ Συγκριτική προσέγγιση εμπορικού και κοινωνικού μάρκετινγκ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΣΠΑΥ Δίκτυο Εθελοντικών Ομάδων Υμηττού Δικτύωση και σχέσεις Δράσεις προώθησης ΠΛΑΝΟ ΔΡΑΣΗΣ Ανάλυση παρούσας κατάστασης Αναγνώριση αναγκών Πολιτικοί Παράγοντες Κοινωνικοί Παράγοντες Οικονομικοί Παράγοντες Επίπεδο και πρόοδος της τεχνολογίας Υποθέσεις Σχεδιασμού Κοινό Στόχος Γεωγραφικά Χαρακτηριστικά Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

5 6.3.3 Ψυχογραφικά Χαρακτηριστικά SWOT Ανάλυση Δυνάμεις του ΣΠΑΥ Αδυναμίες του ΣΠΑΥ Ευκαιρίες Απειλές Καθορισμός στόχων Προγράμματα Διαφήμιση Δημόσιες Σχέσεις Άμεση Προώθηση Προσωπική Επαφή Οικονομικά Κείμενα Μέθοδοι Παρακολούθησης και Ελέγχου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Περιγραφική και επαγωγική έρευνα Μελέτη με τη χρήση ποιοτικής έρευνας Συλλογή δεδομένων Συνεντεύξεις σε βάθος Ομάδα Εστίασης Ενδιαφέροντος (Focus group) Ανάλυση δεδομένων Αντιλήψεις και κίνητρα Διαφήμιση Δημόσιες Σχέσεις Άμεση Προώθηση Προσωπική Επαφή ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συζήτηση Συμπεράσματα Η ενημέρωση ως παράγοντας ενεργοποίησης Διαμόρφωση του τελικού πλάνου προώθησης του εθελοντισμού σε τοπικό επίπεδο Πρακτικές Εφαρμογές

6 8.4 Περιορισμοί ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Άρθρα Βιβλία Διαδικτυακές Πηγές - Τόποι Πηγές Σχετική Βιβλιογραφία ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Παράρτημα 1: Χρήση της λέξης «volunteer» Παράρτημα 3: Διαφημίσεις κοινωνικού μάρκετινγκ Παράρτημα 3: Διαφημίσεις κοινωνικού μάρκετινγκ Παράρτημα 4: Κριτήρια ένταξης και συμμετοχής στο ΣΠΑΥ Παράρτημα 5: Προφίλ ερωτώμενων

7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφημα 1: Απεικονιστική κατηγοριοποίηση κινήτρων Γράφημα 2: Πλάνο Μάρκετινγκ Γράφημα 3: Χάρτης Υμηττού Γράφημα 4: Δίκτυο σχέσεων του ΣΠΑΥ Γράφημα 5: SWOT Ανάλυση Γράφημα 6: Τρόπος επίδρασης της επικοινωνίας Γράφημα 7: Ολοκληρωμένη επικοινωνιακή πολιτική Γράφημα 8: Διαγραμματική απεικόνιση των Δημοσίων Σχέσεων Γράφημα 9: Προτεινόμενο πλάνο προώθησης Γράφημα 10: Τελικό πλάνο προώθησης

8 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το 2011 έχει ανακηρυχθεί ως το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού και αποτελεί μία γιορτή για τα επιτεύγματα των εθελοντικών δράσεων και ταυτόχρονα μία πρόκληση θέτοντας υψηλότερους στόχους για το μέλλον. Η συνεισφορά των εθελοντών στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη είναι εξαιρετικής σημασίας ιδιαίτερα στις δύσκολες κοινωνικές περιόδους που διανύει ο παγκόσμιος χάρτης. Το γεγονός ότι το 23% ( των Ευρωπαίων πολιτών εμπλέκονται σε εθελοντικές δράσεις γεννά ελπιδοφόρα μηνύματα. Λιγότερο αισιόδοξες είναι ωστόσο οι προοπτικές για το μέλλον του εθελοντισμού στην ελληνική κοινωνία, καθώς μόνο το 0,3% ( των πολιτών αναλαμβάνει εθελοντική δράση. Το ασαφές νομικό πλαίσιο, η κυριαρχία του διατεταγμένου εθελοντισμού και η έλλειψη κοινωνικής εμπιστοσύνης αποτελούν τα βασικά εμπόδια προς την υιοθέτηση της εθελοντικής συμπεριφοράς. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η αξιοποίηση των κατάλληλων τεχνικών για την προώθηση του εθελοντισμού σε τοπικό επίπεδο, έτσι ώστε περισσότερα άτομα να υιοθετήσουν έναν τρόπο ζωής με τον οποίο θα συνεισφέρουν στην κοινότητα. Στην προσπάθεια αυτή αναγνωρίζονται και αναλύονται τα εργαλεία που προσφέρει το κοινωνικό μάρκετινγκ για την τροποποίηση, διακοπή ή υιοθέτηση μίας συμπεριφοράς. Στην εργασία τίθενται δύο βασικοί στόχοι. Ο πρώτος αφορά τη δημιουργία ενός πλάνου προώθησης το οποίο εμπεριέχει εργαλεία επικοινωνίας με βασικά χαρακτηριστικά το χαμηλό κόστος, την υψηλή διάχυση των μηνυμάτων και την ευκολία χρήσης. Ως δεύτερος στόχος αναγνωρίζεται ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας των παραπάνω τεχνικών. Με αυτόν τον τρόπο προκύπτει η παραγωγή ενός σχεδίου προώθησης το οποίο είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε Δήμο, τοπική εθελοντική ομάδα ή οργανισμό που επιθυμεί να προσελκύσει περισσότερους πολίτες στην ανάληψη εθελοντικής δράσης. Η επίτευξη του παραπάνω σκοπού γίνεται εφικτή αξιοποιώντας τα παρακάτω μέσα: Μελέτη της υπάρχουσας βιβλιογραφίας και νομοθεσίας. Ακαδημαϊκές έρευνες που έχουν διενεργηθεί στον τομέα του εθελοντισμού συνεισφέρουν στην κατανόηση της εθελοντικής συμπεριφοράς, των κινήτρων που ωθούν το άτομο στην 8

9 υιοθέτησή της και των παραγόντων που το αποτρέπουν από την ανάληψη τέτοιας δράσης. Παράλληλα, μελέτες με θέμα το κοινωνικό μάρκετινγκ προσφέρουν τα κατάλληλα εργαλεία για την προώθηση του εθελοντισμού. Η βιβλιογραφία αναζητείται σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες, σε βιβλία και στο διαδίκτυο. Επίσης, η μελέτη της υφιστάμενης νομοθεσίας συμβάλλει στην αποσαφήνιση του τρόπου λειτουργίας του εθελοντισμού στην Ελλάδα, αποκαλύπτοντας ελλείψεις και κενά που δυσχεραίνουν την ανάληψη εθελοντικής δράσης. Διεξαγωγή ποιοτικής έρευνας Τα αποτελέσματα της ποιοτικής έρευνας συνεισφέρουν στην επαλήθευση ή μη της αποτελεσματικότητας των προτεινόμενων τεχνικών προώθησης που χρησιμοποιούνται στο επικοινωνιακό πλάνο. Παράλληλα, τα ευρήματα που προέρχονται από τις συνεντεύξεις σε βάθος και την ομάδα εστίασης ενδιαφέροντος αναδεικνύουν εναλλακτικά εργαλεία προώθησης τα οποία δεν προκύπτουν από τη βιβλιογραφία. Μελέτη περίπτωσης Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η περίπτωση του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ) του οποίου σκοπός είναι η προστασία του δάσους του Υμηττού και η λήψη αναπτυξιακών μέτρων για την προστασία και τη βελτίωση του αντίστοιχου οικοσυστήματος. Η μελέτη του ΣΠΑΥ αναδεικνύει στρατηγικές προώθησης που ήδη χρησιμοποιούνται, ενώ παράλληλα ο Σύνδεσμος αποτελεί εργαλείο επαλήθευσης των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την ποιοτική έρευνα. Συζητήσεις Στα πλαίσια αναζήτησης πληροφοριών για την διερεύνηση της υφιστάμενης κατάστασης σχετικά με τον εθελοντισμό στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις με άτομα που έχουν μακροχρόνια εμπειρία στο χώρο. Πιο συγκεκριμένα με τους: o Κ. Σ. Βερνίκο, Δημιουργό και Επιστημονικό Υπεύθυνο του προγράμματος εθελοντικής δράσης για τη Διαχείριση Κινδύνων και Κρίσεων «Προστατεύω τον εαυτό μου και τους άλλους», Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης o Κα. Ο. Κακαλιάγκου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων, Εθελοντισμού Εκπαίδευσης και Εκδόσεων της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας o Κα. Φ. Μέλλου, Προϊσταμένη του Τμήματος Εθελοντισμού της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας o Κα. Α. Μπούρα, Ειδική σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα Νέας Γενιάς 9

10 Η μεθοδολογία που ακολουθεί η εργασία έχει τέσσερα διακριτά μέρη. Αρχικά, πραγματοποιείται η ανάλυση της εθελοντικής συμπεριφοράς και του κοινωνικού μάρκετινγκ μέσω της μελέτης ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας. Η παραπάνω διαδικασία συμβάλλει στην αποσαφήνιση των εννοιών και στην αντίληψη της λειτουργίας των δύο αυτών στοιχείων, θέτοντας τις βάσεις για το δεύτερο μέρος, αυτό της διατύπωσης των στόχων. Εν συνεχεία, λαμβάνοντας υπόψη τις διαπιστώσεις που προκύπτουν από τη μελέτη περίπτωσης, ακολουθεί η διεξαγωγή της έρευνας. Στην παρούσα εργασία η ποιοτική έρευνα κρίνεται καταλληλότερη από την ποσοτική, καθώς δίνει τη δυνατότητα κατανόησης των βαθύτερων κινήτρων και κριτηρίων για την υιοθέτηση μίας συμπεριφοράς. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια αυτής συνίστανται σε εννέα συνεντεύξεις σε βάθος και μία ομάδα εστίασης ενδιαφέροντος. Καθώς η έρευνα θεωρείται παράγοντας εξαιρετικής σημασίας για τη σύνθεση έγκυρων αποτελεσμάτων και την επίτευξη των στόχων, η μεθοδολογία αυτής αναλύεται διεξοδικά στο 7 ο κεφάλαιο. Τέλος, τα ευρήματα της έρευνας οδηγούν στην παραγωγή συμπερασμάτων και πρακτικών εφαρμογών. Η υπόθεση εργασίας της παρούσας μελέτης είναι ότι η εφαρμογή των τεχνικών που παρέχει το κοινωνικό μάρκετινγκ μπορεί να προσελκύσει και να ενεργοποιήσει την τοπική κοινωνία στο θέμα του εθελοντισμού. Η υπόθεση εργασίας ελέγχεται μέσω διεξαγωγής ποιοτικής έρευνας, τα αποτελέσματα της οποίας αναδεικνύουν την εγκυρότητα της παραπάνω πρότασης. Το στοιχείο της υπόθεσης εργασίας συζητείται πιο διεξοδικά στο κεφάλαιο 4. Η διάρθρωση των κεφαλαίων είναι η ακόλουθη: Αρχικά παρουσιάζεται το θέμα του εθελοντισμού και τα κίνητρα που οδηγούν στην υιοθέτηση της εθελοντικής συμπεριφοράς. Παράλληλα γίνεται αναφορά στην επικρατούσα κατάσταση του θεσμού στην Ευρώπη, την Ελλάδα και την τοπική κοινωνία. Σε ξεχωριστή ενότητα αναφέρονται οι τομείς των εθελοντικών δράσεων και πιο συγκεκριμένα ο κλάδος της δασοπυρόσβεσης και τη δασοπροστασίας, καθώς και το νομικό πλαίσιο που επικρατεί σε αυτούς. Το επόμενο κεφάλαιο εξετάζει τη λειτουργία και τη χρήση του κοινωνικού μάρκετινγκ και το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην προώθηση μίας συγκεκριμένης συμπεριφοράς. 10

11 Στη συνέχεια τίθενται οι στόχοι της έρευνας και αποτυπώνεται η υπόθεση εργασίας, ενώ επιχειρείται και η ανάδειξη της συσχέτισης μεταξύ του κοινωνικού μάρκετινγκ και της προώθησης του εθελοντισμού. Ακολουθεί η μελέτη του ΣΠΑΥ, όπου παρουσιάζεται ο τρόπος λειτουργίας, οι δομές και οι στόχοι του. Μετά από την εξέταση της συγκεκριμένης περίπτωσης, καθορίζεται το πλάνο δράσης που δύναται να χρησιμοποιήσει ο Σύνδεσμος, η τοπική εθελοντική οργάνωση ή ο Δήμος προκειμένου να προσελκύσει νέους εθελοντές. Κατόπιν περιγράφεται η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται ώστε να ελεγθεί η αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου σχεδίου προώθησης. Όπως αναφέρθηκε η ποιοτική έρευνα είναι αυτή που θα επιβεβαιώσει ή όχι την στρατηγική προώθησης, μέσα από τα ευρήματα που προκύπτουν από τις συνεντεύξεις σε βάθος και την ομάδα εστίασης ενδιαφέροντος. Τέλος, αναλύονται τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την έρευνα, οι εφαρμογές που μπορεί να έχει στην πράξη, ενώ αναφέρονται και οι περιορισμοί του όλου εγχειρήματος. 11

12 "Ν' αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω." Νίκος Καζαντζάκης 2. Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΩΣ ΘΕΣΜΟΣ Ο θεσμός του εθελοντισμού έχει υπάρξει αντικείμενο μελέτης από πληθώρα κοινωνικών επιστημών (Gillath et al, 2005), καθώς διαμορφώνει το άτομο σε προσωπικό επίπεδο και επιδρά στο σύνολο της κοινότητας (Lee και Brudney, 2009). Στοχεύοντας στην κατανόηση της συμβολής του εθελοντισμού στην κοινωνία, την οικονομία και το ίδιο το άτομο, ακολουθεί η ερμηνεία της έννοιας αυτής. Ο εθελοντισμός ορίζεται ως μία προσωπική δέσμευση που δεν πραγματοποιείται προς κάλυψη οικονομικών αναγκών και δεν είναι υποχρεωτική σε πολιτικό-κοινωνικό επίπεδο. Πρόκειται για μία συμπεριφορά που πρωτίστως ενεργοποιείται από τα ψυχικά ωφελήματα που εξασφαλίζει στους συμμετέχοντες και έχει ως αποτελέσματα δράσεις με σημαντική αξία για την κοινωνία (Brown, 2000). Ιστορικά, από το στάδιο της φιλανθρωπικής δραστηριότητας βρίσκεται πλέον σε αυτό του οργανωμένου εθελοντισμού με κύρια χαρακτηριστικά τον παρεμβατισμό, τις δημοκρατικές λειτουργίες, τον κοινωνικό επαγγελματισμό και τη συμβολή στην ανάπτυξη του τρίτου τομέα - αλληλέγγυα οικονομία (Βερνίκος, 2011). Σύμφωνα με τους Boulet et al (2008), οι αρχές που διέπουν τον εθελοντισμό είναι ότι ωφελεί τόσο τον εθελοντή όσο και την κοινωνία, κινείται έξω από τη σφαίρα της πληρωμένης εργασίας, χωρίς να την αντικαθιστά και είναι πάντα προσωπική επιλογή. Ο εθελοντισμός αποτελεί μέσο ενεργής συμμετοχής σε θέματα της κοινότητας και εργαλείο για τη διευθέτηση ανθρωπιστικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών θεμάτων. Παράλληλα, πρεσβεύει αρχές όπως η ισότητα, η αξιοπρέπεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο αμοιβαίος σεβασμός. Άλλωστε, η ίδια η ετυμολογία της λέξης εμπεριέχει το στοιχείο της προσωπικής επιλογής. Στην ελληνική σχηματίζεται από το θέμα της μετοχής ἐθέλων,-οντ(ος) του ρήματος ἐθέλω, το οποίο σημαίνει δύναμαι οικειοθελώς (Μπαμπινιώτης, 2009). Αλλά και στην αγγλική, το 12

13 volunteer προκύπτει από το γαλλικό voluntair, το οποίο προέρχεται από το λατινικό ρήμα velle που επίσης σημαίνει δύναμαι/θέλω (Webster Dictionary on-line). Στην αγγλική η λέξη ήταν στενά συνδεδεμένη με την έννοια του στρατού, όπως μαρτυρούν κείμενα του 17 ου αιώνα και χρησιμοποιούνταν περισσότερο σε περιόδους πολέμων (Παράρτημα 1). Η λέξη «volunteer» ξεκινά να αποκτά τη σημερινή της σημασία στα μέσα του 20 ου αιώνα, όπου ο εθελοντισμός λαμβάνει πλέον την έννοια της κοινωνικής προσφοράς ( 13

14 "We make a living by what we get, but we make a life by what we give." Winston Churchill 2.1 Ο εθελοντισμός ως τρόπος ζωής Γίνεται κατανοητό τόσο από τον ορισμό της έννοιας, όσο και από την ετυμολογία της λέξης, πως ο εθελοντισμός προκύπτει από τη βαθιά επιθυμία του ατόμου να συνεισφέρει στο κοινό καλό και αποτελεί όχι παροδική και αυθόρμητη διαδικασία, αλλά στάση ζωής. Θα πρέπει σε αυτό το σημείο να εξετασθούν τα κίνητρα που ωθούν τα άτομα στην υιοθέτηση αυτού του τρόπου ζωής. Η εθελοντική συμπεριφορά αποτελεί μία περίπλοκη διαδικασία η οποία προκειμένου να γίνει κατανοητή πρέπει να εξετασθεί πέρα από τα στενά όρια μίας και μόνο επιστήμης, ώστε να υπάρξει σφαιρική και ουσιαστική προσέγγιση (Lockstone, 2004). Εκτεταμένες έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί από την ακαδημαϊκή κοινότητα για τα κίνητρα που ωθούν το άτομο στον τομέα του εθελοντισμού. Ανάλογα με την κατηγοριοποίηση των κινήτρων έχουν αναπτυχθεί μοντέλα μονοδιάστατα, τα οποία εντάσσουν τα κίνητρα σε μία μόνο κατηγορία με διαφορετικές πτυχές, δισδιάστατα, τρισδιάστατα και πολυδιάστατα (Widjaja, 2010) τα οποία απεικονίζονται ως εξής: 14

15 τρουιστικών & εγωϊστικά 1 Πολυδιάστατα: Αξίες Αντίληψη Κοινωνικά κριτήρια Καριέρα Αυτοπροστασία Αυτοβελτίωση Μονοδιάστατα: Επικάλυψη εγωιστικών και αλτρουιστικών κινήτρων Τρισδιάστατα: Αλτρουϊστικα- υλικάκοινωνικά κίνητρα Δισδιάστατα: Εσωτερικά & εξωτερικά ¹ Αλτρουιστικά & εγωιστικά κίνητρα Γράφημα 1: Απεικονιστική κατηγοριοποίηση κινήτρων Πηγή: Widjaga, 2010 Το πολυδιάστατο μοντέλο βασίζεται στα ευρήματα των Clary et al (1998, όπως αναφέρεται στην Widjaja, 2010) οι οποίοι υποστηρίζουν πως ο εθελοντισμός στηρίζεται σε έξι διακριτά στοιχεία τα οποία σχετίζονται σε χαμηλό βαθμό μεταξύ τους. Τα στοιχεία αυτά έχουν επιβεβαιωθεί από πολλούς μελετητές και είναι τα ακόλουθα: 1 Εσωτερικά ή εξωτερικά (Metzer 1996, όπως αναφέρεται στους Bakker et al,2002), με τη έννοια της εγγενούς ευχαρίστησης και αποτελεσμάτων λαμβανομένων από την εθελοντική δραστηριότητα (π.χ. υποτροφίες) αντίστοιχα 15

16 Αξίες: Το στοιχείο των αξιών ωθεί το άτομο να εκφράζει τον αλτρουισμό και τον ανθρωπισμό του. Σχετίζεται με το ενδιαφέρον του εθελοντή για την ευημερία των άλλων και τη βούληση για συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο (Houle et al, 2005). Το παραπάνω στοιχείο βασίζεται στην έμφυτη επιθυμία του ατόμου να βοηθά τους συνανθρώπους του και ιδιαίτερα αυτούς που θεωρεί λιγότερο τυχερούς από τον ίδιο (Widjaja, 2010). Μάλιστα, η προσφορά βοήθειας προς εξαρτημένα άτομα (παιδιά, τραυματίες) δεν είναι απλά επιθυμία, αλλά ένα εγγενές χαρακτηριστικό του ατόμου που έχει ενισχυθεί μέσα από την εξελικτική διαδικασία (Gillath et al, 2005). Έτσι, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός πως το συγκεκριμένο στοιχείο φαίνεται να κατέχει το σημαντικότερο ρόλο ανάμεσα στα κίνητρα για τη συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις (Anderson και Moore (1978) όπως αναφέρεται στους Houle et al, 2005). Αντίληψη: Αφορά την εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, την εκπαίδευση στην αντιμετώπιση καταστάσεων (Brand et al, 2008), καθώς και τη χρήση γνώσεων που τα άτομα δε θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν διαφορετικά. Το στοιχείο αυτό παρουσιάζει μεγάλη σημασία ιδιαίτερα για νεαρά άτομα τα οποία θεωρούν τον εθελοντισμό μία μοναδική εμπειρία για την απόκτηση νέων γνώσεων (Mosler, 2003). Ως κριτική σε αυτή τη συμπεριφορά έχει υποστηριχθεί πως η συμμετοχή σε προγράμματα με στόχο την απόκτηση εμπειριών γίνεται συχνά σε βάρος ανθρώπων που ζουν στην εξαθλίωση και δε συνάδει με την ιδέα του εθελοντισμού (Bamber και Hankin, 2011). Κοινωνικά κριτήρια: Ο εθελοντισμός ενδεχομένως να αποτελεί το μέσο για την διεύρυνση της κοινωνικής ζωής του ατόμου, την ενδυνάμωση των υπαρχόντων σχέσεων που έχει αναπτύξει με άλλα άτομα και την απόκτηση και διατήρηση μίας κοινωνικής ταυτότητας που βοηθά στην αποδοχή από τον κοινωνικό περίγυρο. Οι Chinnman και Wandersman (1999, όπως αναφέρεται στους Brand et al, 2008) αναγνωρίζουν την κοινωνικοποίηση ως ένα από τα ισχυρότερα κίνητρα στην δραστηριοποίηση του εθελοντή. Το τελευταίο στοιχείο της αποδοχής προϋποθέτει την υιοθέτηση θετικών αντιλήψεων γύρω από τον εθελοντισμό από τους σημαντικούς άλλους που πλαισιώνουν το άτομο, καθώς σε αντίθετη περίπτωση είναι πιθανό να επέλθουν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή ο αποκλεισμός του εθελοντή. Παράλληλα, αξίζει σε αυτό το σημείο να σημειωθεί πως κατά περιπτώσεις το άτομο εμπλέκεται σε εθελοντική δραστηριότητα κατόπιν άσκησης πίεσης σε αυτό από τον περίγυρό του (Penner, 2004). 16

17 Καριέρα 2 : Το άτομο μπορεί να δει τον εθελοντισμό ως μέσο βελτίωσης της καριέρας του, καθώς και απόκτησης γνώσεων και δεξιοτήτων που θα μπορέσει να αξιοποιήσει αργότερα στην εργασία του. Αποτελεί για κάποιους έναν τρόπο διερεύνησης εναλλακτικών οδών που θα μπορούσε να ακολουθήσει στην επαγγελματική του πορεία ή ένα μέσο εύρεσης εργασίας στον τομέα που τον ενδιαφέρει. Άλλωστε, υπάρχει ίσως μία απαίτηση από τους νέους να συμπεριλαμβάνουν στο βιογραφικό τους σημείωμα κάποιο είδος εθελοντικής εργασίας, πίεση που ίσως όμως υποβαθμίζει την αξία της εθελοντικής τους δράσης (Bickford και Reynold, 2002). Αυτοπροστασία: Ο εθελοντισμός μπορεί να δράσει ως μέσο απενεχοποίησης σε άτομα που αισθάνονται υπεροχή έναντι των άλλων, καθώς και ως μέσο αντιμετώπισης προσωπικών προβλημάτων ή ως διέξοδο από αυτά. Αυτοβελτίωση: Τέλος, ο εθελοντισμός μπορεί να παρέχει τα μέσα για προσωπική εξέλιξη, αυτοβελτίωση και ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης, ενώ ταυτόχρονα τα άτομα αισθάνονται περισσότερο σημαντικά και αναγκαία στην κοινότητα. Ειδικά για τους νέους ανθρώπους ο εθελοντισμός χρησιμοποιείται ως μέσο εκμάθησης και βελτίωσης του εαυτού τους (Mosler, 2003). Το παραπάνω μοντέλο ορίζει τις βασικές κατηγορίες προσωπικών κινήτρων χωρίς ωστόσο να τις εξαντλεί, έτσι ενδεικτικά αναφέρεται πως σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία βρέθηκε πως η πίστη στη θρησκεία αποτελεί ενθαρρυντικό παράγοντα στη συμμετοχή του ατόμου σε εθελοντικές δράσεις (Carpenter και Myers, 2007). Σε γενικές γραμμές ωστόσο, μπορεί να ειπωθεί πως τα κίνητρα των ατόμων συσχετίζονται με τα παραπάνω έξι στοιχεία. Πέραν των προαναφερθέντων προσωπικών κινήτρων για τα οποία έχει πραγματοποιηθεί εκτενής μελέτη στη βιβλιογραφία, πρέπει να αναφερθεί πως ένα ακόμα κίνητρο που ωθεί το άτομο στον εθελοντισμό είναι το αναμενόμενο αποτέλεσμα στην κοινότητα (Lee και Brudney, 2009). Δράσεις, όπως η καθαριότητα στους δρόμους ή η φύτευση δένδρων, ωφελούν τελικά και τους ίδιους ως μέλη της κοινότητας. 2 Αναφέρεται πως η καριέρα είναι το μοναδικό εξωτερικό κίνητρο από τα έξι (Widjaja, 2010) 17

18 Τα κίνητρα των εθελοντών δεν είναι κατά ανάγκη σταθερά, αλλά μπορούν να μεταβάλλονται στο χρόνο (Ryan et al, 2005). Επίσης είναι δυνατό να λειτουργούν ταυτόχρονα, καθώς δεν είναι αμοιβαίως αποκλειόμενα (Widjaja, 2010). Έτσι, ένας νέος άνθρωπος μπορεί να επιθυμεί την εθελοντική δραστηριότητα τόσο παρακινούμενος από κίνητρα που σχετίζονται με την καριέρα, όσο και από άλλα που σχετίζονται με τις αξίες του. Παράλληλα, τα κίνητρα αποτελούν ουσιαστικό παράγοντα όχι μόνο στην προσέλκυση των εθελοντών, αλλά και στη διατήρηση αυτών στο πέρασμα του χρόνου (Brand et al, 2008). Τα κίνητρα διαφοροποιούνται με βάση την ηλικία και το φύλο. Έτσι για παράδειγμα, οι γυναίκες έχουν ως βασικά τους κίνητρα τις αξίες και την αυτοβελτίωση, γεγονός που υποστηρίζεται και από την ευαίσθητη φύση τους (Papadakis et al, 2004). Σε άλλη συγκριτική έρευνα μεταξύ των δύο φύλων υποδεικνύεται πως οι γυναίκες παρουσιάζουν αλτρουισμό σε μεγαλύτερο βαθμό από τους άντρες, στοιχείο που τις ωθεί συχνότερα σε εθελοντική συμπεριφορά (Simmons και Emanuele, 2007). Ομοίως, τα κίνητρα είναι συνήθως διαφορετικά ανάλογα με τη ηλικία (Widjaja, 2010). Όπως προκύπτει και από τα παραπάνω οι νέοι έχουν συχνά κίνητρα που σχετίζονται με την καριέρα και τη γνώση, ενώ τα άτομα μεγαλύτερων ηλικιών κίνητρα που σχετίζονται με τις αξίες. Πέραν των κινήτρων που ωθούν σε σημαντικό βαθμό το άτομο στον εθελοντισμό, υποστηρίζεται πως η προσωπικότητα διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Δύο είναι τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά που σχετίζονται θετικά με την εθελοντική δράση: το ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο και ο χαμηλός εγωισμός (Penner, 2004). Στη διαδικασία όμως του εθελοντισμού εκτός των κινήτρων που ενεργοποιούν το άτομο, υπάρχει και το στοιχείο του κόστους που το αποτρέπει από την εθελοντική δράση. Το κόστος είναι ουσιαστικά ο χρόνος που διαθέτει το άτομο για τον εθελοντισμό και θα μπορούσε εναλλακτικά να τον αξιοποιήσει για άλλες δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου ή για εργασία με επακόλουθο την απόκτηση εισοδήματος (Lee και Brudney, 2009). Μάλιστα, σύμφωνα με τους ίδιους μελετητές όσο υψηλότερο είναι το ωρομίσθιο του ατόμου και όσες περισσότερες οι ώρες της πληρωμένης εργασίας, τόσο μειώνεται η πιθανότητα εμπλοκής του σε εθελοντική δράση. Τέλος, σημειώνεται πως παρόλο που το άτομο εμπλέκεται στον εθελοντισμό με στόχο την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων, ενδέχεται να υπάρχουν και αρνητικές επιπτώσεις. Έτσι, η 18

19 πολύωρη εθελοντική απασχόληση (ομοίως με την πολύωρη πληρωμένη εργασία) μπορεί να προκαλέσει ψυχική κούραση, κυνική συμπεριφορά προς αυτόν που δέχεται την εθελοντική βοήθεια, καθώς και το αίσθημα ανικανότητας στον εθελοντή (Bakker et al, 2002). 19

20 2.2 Ο εθελοντισμός στην Ευρώπη και την ελληνική κοινωνία Οι κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο ολοένα και περισσότερο συνειδητοποιούν ότι η συμμετοχή των πολιτών σε κοινωνικές δράσεις είναι απαραίτητες τόσο στην παροχή υπηρεσιών, όσο και στην επίλυση προβλημάτων και στη διατήρηση της συνοχής της κοινότητας (Hodgkinson, 2003). Ουσιαστικά η δράση των ΜΚΟ συμβάλλει στην ενίσχυση της διακυβέρνησης μέσω της αύξησης των δεικτών ανάπτυξης του Κοινωνικού Κεφαλαίου (Βερνίκος, 2011). Οι ευρωπαίοι πολίτες έχουν διαφορετικές αντιλήψεις στο θέμα του εθελοντισμού, οι οποίες δημιουργούνται μέσα από τις ιστορικές, πολιτικές και πολιτισμικές συγκυρίες κάθε χώρας. Το παραπάνω γεγονός έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση σημαντικών αποκλίσεων στην εθελοντική δραστηριοποίηση ανάμεσα στα κράτη μέλη. Έτσι, εμφανίζονται χώρες όπως η Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία όπου περισσότερο από το 40% των πολιτών είναι εθελοντές, χώρες όπως η Εσθονία και η Γαλλία με μέτρια ποσοστά συμμετοχής (20-29%) και άλλες όπως η Ιταλία και η Λετονία όπου λιγότερο από το 10% του πληθυσμού αναλαμβάνει εθελοντική δράση. Διαφορές παρουσιάζονται επίσης στην ηλικία, το φύλο και τον τομέα εθελοντικής δράσης ανάλογα με τη χώρα. Παράλληλα, εμφανίζονται ετερομορφίες στα κίνητρα, την εκπαίδευση και το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τον τομέα του εθελοντισμού σε κάθε κράτος-μέλος ( Οι αντιλήψεις και οι στάσεις που αναπτύσσει το άτομο είναι ανάλογες των ερεθισμάτων που λαμβάνει από το περιβάλλον του. Έτσι, γίνεται εμφανές πως ο κάθε πολίτης είναι πιθανό να υιοθετήσει μία συμπεριφορά αντίστοιχη αυτής που έχει η χώρα διαμονής του απέναντι στον θεσμό του εθελοντισμού. Στην Ελλάδα αναπτύχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες εκατοντάδες εθελοντικές οργανώσεις με ποικίλους τομείς δραστηριότητας που αφορούν τη διατήρηση και την προστασία του περιβάλλοντος, την προώθηση και την ενίσχυση του πολιτισμού και τη δραστηριοποίηση σε τομείς κοινωνικής αλληλεγγύης. Ωστόσο, ο εθελοντισμός απέκτησε μία πιο οικεία και δυναμική έννοια με τους Ολυμπιακούς Αγώνες που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το 2004 (Λυγερός, 2004) και κατά τους οποίους υπήρξε προσφορά για εθελοντική εργασία ατόμων, αριθμός ρεκόρ για το εθελοντικό κίνημα (Δούμας, 2004). 20

21 Προβληματισμό ωστόσο προκαλεί τόσο η πραγματική δράση των προαναφερθεισών οργανώσεων, όσο και τα κίνητρα σύστασης και λειτουργίας τους. Σε πολλές περιπτώσεις τα κίνητρα μπορούν να διαφοροποιούνται από αυτά που αναφέρθηκαν σε προηγούμενο κεφάλαιο και να είναι περισσότερο οικονομικά, τα οποία όμως ξεφεύγουν από το ιδεώδες του εθελοντισμού. Παράλληλα, συχνά συναντάται το είδος του διατεταγμένου εθελοντισμού, κατά τον οποίο το κράτος θεωρεί τις εθελοντικές οργανώσεις ως έναν ευέλικτο βραχίονά του που ασκεί συμπληρωματικές δράσεις για την επίτευξη των σκοπών του, ενώ κατά περιπτώσεις και οι ίδιες οι εθελοντικές οργανώσεις αντιμετωπίζουν το κράτος ως τον υποχρεωμένο χρηματοδότη τους (Βερνίκος, 2011). Ένα άλλο αγκάθι στη λειτουργία του εθελοντισμού στην Ελλάδα παραμένει η ελλιπής νομοθεσία όσον αφορά στη λειτουργία, την εκπαίδευση, την ασφαλιστική κάλυψη, τους οικονομικούς πόρους και την αξιολόγηση των εθελοντικών ομάδων (Παντελίδης, 2009). Τα προβλήματα αυτά πρέπει να βρουν λύση, εάν ως στόχος τίθεται η λειτουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος εθελοντισμού το οποίο θα ικανοποιεί τόσο τις επιθυμίες και τα δικαιώματα των εθελοντών, αλλά ταυτόχρονα θα εξυπηρετεί και τους στόχους κάθε φορέα και οργάνωσης. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η λειτουργία του εθελοντισμού στη χώρα μας θα πρέπει να αναγνωριστούν οι συνεχείς προσπάθειες από άτομα, φορείς και οργανώσεις για τη διατήρηση και ενίσχυση του θεσμού. Χαρακτηριστική είναι η συμβολή του Ινστιτούτου Διαρκής Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ) της Γενικής Γραμματείας Διά Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο μέσα από το Εθνικό Πρόγραμμα «Προστατεύω τον εαυτό μου και τους άλλους» στοχεύει στην ενημέρωση και την αφύπνιση του πληθυσμού σε θέματα εθελοντικής δράσης για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών ( Αισιόδοξα είναι τα μηνύματα που γεννά η υψηλή συμμετοχή πολιτών και Δήμων για το μέλλον του εθελοντισμού στην Ελλάδα, καθώς από το 2001 περισσότερα από 6000 άτομα και 200 Δήμοι έχουν εκπαιδευτεί και αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες στη διαχείριση κινδύνων και κρίσεων (Βερνίκος, 2011). 21

22 Αξιοσημείωτη είναι επίσης και η προσπάθεια ενίσχυσης του εθελοντισμού που πραγματοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς (ΓΓΝΓ). Μέσα από προγράμματα, όπως το «Διακοπές και Εθελοντισμός» και η «Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία», παρέχει κίνητρα και πληροφόρηση σε νέους ανθρώπους για συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, διαθέτει εγχειρίδια για τον εθελοντισμό και ιστοσελίδα ώστε να μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να έχει πρόσβαση στην πληροφόρηση που αναζητά εύκολα και γρήγορα. Επίσης, ως ο θεσμικός φορέας υλοποίησης δράσεων στο πλαίσιο της καθιέρωσης του 2011 ως το Ευρωπαϊκό Έτος του Εθελοντισμού, δημιούργησε τη Γέφυρα Συνεργασίας για τον Εθελοντισμό, μια ιστοσελίδα που προωθεί τη δυνατότητα διασύνδεσης πολιτών που θέλουν να προσφέρουν εθελοντική εργασία με οργανώσεις που αναζητούν εθελοντές ( Τέλος, μία ακόμη προσπάθεια ενίσχυσης του εθελοντισμού επιχειρήθηκε από την πολιτεία μέσω του Οργανισμού «Έργο Πολιτών». Μεταξύ άλλων ο Οργανισμός έθετε ως βασικούς στόχους την ανάδειξη, την ανάπτυξη και την αξιοποίηση του εθελοντικού ιδεώδους, την κινητοποίηση και υποστήριξη του εθελοντικού δυναμικού της χώρας, καθώς και τη χάραξη στρατηγικής για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του εθελοντικού έργου (Ν.3390/2005). 22

23 2.3 Ο εθελοντισμός ως παράγοντας στην τοπική κοινωνία Το άτομο που ενδιαφέρεται για τον εθελοντισμό μπορεί να δράσει ατομικά, να συμμετάσχει σε ενέργειες που πραγματοποιούνται μέσω μεγάλων ή μικρότερων εθελοντικών οργανώσεων, αλλά και μέσω δράσεων που οργανώνονται σε εθνικό και τοπικό επίπεδο από τους αντίστοιχους φορείς. Σε χώρες με σημαντική δραστηριοποίηση εθελοντών, όπως η Αμερική, το 25-35% των ατόμων που αναλαμβάνουν εθελοντική δράση, συμμετέχουν σε κυβερνητικά εθελοντικά προγράμματα (Brudney, 2000). Παρά το γεγονός ότι στους ακαδημαϊκούς κύκλους έχει υπάρξει εκτεταμένη έρευνα για την εκτίμηση και αξιολόγηση του εθελοντισμού σε εθνικό επίπεδο, οι αντίστοιχες μελέτες σε τοπικό επίπεδο υστερούν σημαντικά (Cloudhary, 2010). Πέραν των κινήτρων που αναφέρθηκαν, λόγους έναρξης και διατήρησης εθελοντικής δραστηριότητας σε τοπικό επίπεδο αποτελούν η εμπιστοσύνη στα άτομα που συνθέτουν την κοινότητα ή την ομάδα και το πόσο κοντά αισθάνεται το άτομο με αυτή (Lee και Brudney, 2009). Η ίδια μελέτη υποστηρίζει πως όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα εμπιστοσύνης, τόσο αυξάνεται η προθυμία συμμετοχής σε εθελοντικές δραστηριότητες. Αυτό συμβαίνει γιατί οι εθελοντές θεωρούν πως θα υπάρξει αντίστοιχη συμπεριφορά από την πλειοψηφία της κοινότητας, γεγονός που θα αυξήσει τα θετικά αποτελέσματα της εθελοντικής δράσης σε συλλογικό επίπεδο. Από τη ίδια έρευνα προκύπτει πως η προώθηση του εθελοντισμού σε τοπικό επίπεδο αυξάνει την αίσθηση του ανοίκειν στην κοινότητα, γεγονός το οποίο ακόμα και αν δεν οδηγεί πάντα σε εθελοντική συμπεριφορά, συνεισφέρει στην εκδήλωση κοινωνικής συμπεριφοράς που εκφράζεται με τον ενδιαφέρον προς τους άλλους και την προσφορά βοήθειας. Στην Ελλάδα υπάρχει σημαντική δράση εθελοντικών οργανώσεων σε τοπικό επίπεδο καθώς σε κάθε σχεδόν Δήμο συναντάται μία εθελοντική ομάδα με σκοπό την αντιμετώπιση τοπικών κινδύνων και προβλημάτων (π.χ. ομάδες δασοπυρόσβεσης σε περιοχές με δασική έκταση, ομάδα προστασίας ζώων σε περιοχές με προστατευόμενα είδη κλπ). Η λειτουργία και αποτελεσματικότητα των ομάδων αυτών εξαρτάται τόσο από τη φιλοσοφία, τις αντιλήψεις και τη θέληση των μελών της όσο και από την πρακτική/οικονομική δυνατότητα υλοποίησης του έργου τους. 23

24 2.4 Τομείς δραστηριοποίησης εθελοντικών οργανώσεων Ο εθελοντισμός καλύπτει μία γκάμα δραστηριοτήτων που αναφέρονται σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής και καθένας δύναται να προσφέρει εθελοντική δράση σε όποιον τομέα επιθυμεί. Έτσι, σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει η δυνατότητα παροχής εθελοντικής δράσης σε θέατρα, όπερες, μουσεία και ορχήστρες (Birnkraut, 2005) αλλά ακόμα και η δυνατότητα δωρεάς οργάνων. Ως βασικοί τομείς δράσεων εθελοντισμού μπορούν να χαρακτηριστούν: Η προστασία του περιβάλλοντος Η παροχή ιατρικής και παραϊατρικής βοήθειας Η κοινωνική ενίσχυση με δράσεις όπως η διδασκαλία σε άπορα παιδιά ή παιδιά με ειδικές ανάγκες, η βοήθεια ηλικιωμένων και η τακτική αιμοδοσία (Gillath et al, 2005) Η κατηγοριοποίηση αυτή είναι ενδεικτική και πραγματοποιήθηκε με βάση τους στόχους και την αποστολή ελληνικών εθελοντικών οργανώσεων. Πρέπει να τονισθεί πως ο τρόπος ζωής και η φιλοσοφία του ατόμου επηρεάζουν άμεσα τον τομέα που θα διαλέξει να δραστηριοποιηθεί, ώστε αυτός να συνάδει με τις αρχές του. Παράλληλα η εθελοντική οργάνωση στην οποία τα άτομα επιδεικνύουν προτίμηση, έχει την εικόνα εκείνη που περισσότερο αντιπροσωπεύει τους ίδιους (Randle και Dolnicar, 2009). Προκύπτει έτσι συσχέτιση με τη θεωρία των Osgood και Tannembaum (1955) για την συνάφεια που προσπαθεί να επιδείξει το άτομο ανάμεσα στις εκάστοτε αντιλήψεις και προτιμήσεις του. Επίσης, σε άμεση συσχέτιση με τα παραπάνω βρίσκεται η έρευνα των Houle et al (2005). Η μελέτη υποστηρίζει πως το άτομο, έχοντας κάποιο συγκεκριμένο κίνητρο, επιλέγει εκείνη την εθελοντική δράση που τείνει να ικανοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό το προαναφερθέν κίνητρο. Εφόσον το άτομο ενεργοποιηθεί στη δραστηριότητα που θεωρεί ότι θα του αποφέρει τα μέγιστα, ενισχύεται η θετική του άποψη για τον εθελοντισμό. Εντύπωση ίσως προκαλεί το γεγονός ότι το άτομο προτιμά να δραστηριοποιείται σε τομείς διαφορετικούς από αυτούς της εργασίας του, το οποίο υποδεικνύει την απροθυμία περαιτέρω προσωπικής εμπλοκής σε δράσεις σχετικές με αυτές της επαγγελματικής ζωής (Handy και Katz, 2008). 24

25 2.5 Ο εθελοντισμός στη δασοπροστασία Η προστασία του περιβάλλοντος σε γενικό επίπεδο, αλλά και η προστασία των δασών πιο συγκεκριμένα δε θα ήταν εφικτή χωρίς τη βοήθεια των εθελοντών ανά τον κόσμο (Ryan et al, 2001). Σε παγκόσμιο επίπεδο δραστηριοποιούνται χιλιάδες οργανώσεις με στόχο την προστασία του δάσους τόσο σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης, αλλά και μετά την εκδήλωση μιας πυρκαγιάς, στο στάδιο της αποκατάστασης. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση και εκατοντάδες είναι οι οργανώσεις που στοχεύουν στην προστασία των δασών. Αναφέρεται χαρακτηριστικά πως ο αριθμός των εθελοντικών οργανώσεων στον τομέα της δασοπυρόσβεσης και δασοπροστασίας στην Ελλάδα ξεπερνά τους 130 (Κοινωφελές Ίδρυμα Ι. Λάτση, 2008). Βασικό στόχο των εθελοντικών οργανώσεων αποτελεί τόσο η προσέλκυση νέων εθελοντών, όσο και η διατήρηση αυτών, καθώς οι διαδικασίες στρατολόγησης νέων μελών και η εκπαίδευσή τους εμπεριέχουν υψηλό κόστος. Συνεπώς, ιδιαίτερα σημαντική είναι η κατανόηση των αναγκών των εθελοντών και η ικανοποίησή τους στα διαφορετικά στάδια της εθελοντικής τους πορείας προκειμένου να συνεχίζουν τη δράση τους για το μέγιστο χρονικό διάστημα. Όσον αφορά στην εθελοντική προστασία στον τομέα του περιβάλλοντος τα πιο σημαντικά κίνητρα, σύμφωνα με τους Ryan et al (2001), αποτελούν το ενδιαφέρον για τη φύση, η προσωπική ανάπτυξη και η απόκτηση νέων γνώσεων. Το τελευταίο κίνητρο προσφέρεται ιδιαίτερα, καθώς το περιβάλλον είναι τόσο δυναμικό και πολύπλευρο με σχεδόν ανεξάντλητα στοιχεία για γνώση για κάποιον που επιθυμεί να το γνωρίσει καλύτερα. Από την προαναφερθείσα έρευνα, επίσης προκύπτει πως οι εθελοντικές δράσεις με άμεσα ορατά αποτελέσματα (όπως η δενδροφύτευση ή η δημιουργία αναχωμάτων) αποτελούν πρόσθετο κίνητρο για τους εθελοντές που βλέπουν τους κόπους τους να αποδίδουν καρπούς. Στον τομέα της εθελοντικής δασοπυρόσβεσης, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε για την Ελλάδα (Παναγιωτάκης, 2011), στα παραπάνω κίνητρα προστίθενται η αγάπη για τον κίνδυνο και τη δράση, η αίσθηση προσφοράς στην κοινωνία και η μοριοδότηση για την εισαγωγή στο Πυροσβεστικό Σώμα. Η ίδια έρευνα αναγνωρίζει ως ορισμένα δευτερεύοντα κίνητρα, την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, τη γνωριμία με ένα νέο τρόπο ζωής και την 25

26 επιθυμία συμμετοχής σε ομάδα με κοινωνική αποδοχή. Παράλληλα, σύμφωνα με τον THW 3 (Federal Agency for Technical Relief, (2011)) ορισμένα από τα πλεονεκτήματα που έχει η εθελοντική συμμετοχή σε δράσεις πολιτικής προστασίας είναι η δημιουργία καλής φήμης τόσο στο άμεσο κοινωνικό περιβάλλον, όσο και στο εργασιακό. Η προσέλκυση και διατήρηση εθελοντών στη δασοπυρόσβεση είναι ωστόσο δύσκολη, καθώς γίνεται αντιληπτή ως μία δραστηριότητα που εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία (Birch και McLennan, 2007) αποδεικνύει πως υπάρχει πτωτική τάση στον τομέα της εθελοντικής δασοπυρόσβεσης. Ως βασικά αίτια αναγνωρίζονται η έλλειψη χρόνου, η αναγνώριση της δράσης ως επικίνδυνη για τη σωματική ακεραιότητα, η απροθυμία εγκατάλειψης της οικογένειας και της εστίας σε περίπτωση πυρκαγιάς και η αναγνώριση της δράσης ως ιδιαίτερα τρομακτικής και στρεσσογόνας. Η ίδια έρευνα συμπληρώνει πως παράγοντες που θα μπορούσαν να αντιστρέψουν αυτήν την απροθυμία είναι η καλύτερη ενημέρωση του κοινού, η διενέργεια μαθημάτων κατάρτισης και προσανατολισμού, η προσωπική πρόσκληση για ανάληψη εθελοντικής δράσης από τον φορέα της κοινότητας και η λήψη μέτρων για ψυχολογική και σωματική προστασία των εθελοντών. Οι εθελοντικές ομάδες δασοπροστασίας στην Ελλάδα διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες ως ακολούθως (Παντελίδης, 2009): 1. Αυτές που εντάσσονται στο Μητρώο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ή έχουν άμεση σχέση με τους ΟΤΑ. Σε αυτήν την κατηγορία οι συνηθέστερες μορφές των ομάδων είναι οι εξής: Ομάδες αποκλειστικής ενασχόλησης με τη δασοπροστασία (δασοφύλαξη, δασοπυρόσβεση), οι οποίες λειτουργούν είτε αυτόνομα, είτε σε άμεση σύνδεση με τους ΟΤΑ (ΝΠΔΔ/υπηρεσίες ΟΤΑ/ομάδες με ιδιαίτερο νομικό καθεστώς σύνδεσης με τους ΟΤΑ) Σύλλογοι συγκεκριμένων ενδιαφερόντων (όπως εξωραϊστικοί, κυνηγετικοί, ορειβατικοί κ.α.), οι οποίοι παρουσιάζουν ανάλογο έργο ή συνεπικουρούν στη δασοπυρόσβεση και στη δασοπροστασία Ομάδες διάσωσης ή πρώτων βοηθειών, οι οποίες ασχολούνται και με τη δασοπροστασία 3 Η THW (Federal Agency for Technical Relief) αποτελεί υπηρεσία πολιτικής προστασίας ελεγχόμενη από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Γερμανίας. Σημειώνεται πως το 99% των μελών της είναι εθελοντές ( 26

27 Ομάδες προσκοπισμού και οδηγισμού Περιβαλλοντικές οργανώσεις και σύλλογοι 2. Εθελοντές πυροσβέστες που ανήκουν οργανικά στο Πυροσβεστικό Σώμα και 3. Ομάδες ή εθελοντές που δεν έχουν οργανική σχέση με τις παραπάνω κρατικές οντότητες (ΠΣ, ΓΓΓΠ, ΟΤΑ). Είναι συνήθως ομάδες οι οποίες αν και διαθέτουν ένα πλαίσιο οργάνωσης δεν επιθυμούν να οργανωθούν ή και να ενταχθούν υπό τη σκέπη κάποιου συγκεκριμένου φορέα. 27

28 2.6 Νομοθετικό πλαίσιο Το άτομο με τη συμμετοχή του σε εθελοντικές οργανώσεις αναλαμβάνει δράσεις για τις οποίες αφενός απαιτείται να εκπαιδευτεί, αφετέρου να ασφαλιστεί. Ο φορέας ο οποίος πρόκειται να αξιοποιήσει τη δράση των εθελοντών οφείλει να αποσαφηνίσει θέματα εκπαίδευσης, υγείας και κανόνων ασφάλειας, εξόδων και ασφάλισης (Pitt, 2010). Η πολιτεία οφείλει να θέσει τους κανόνες εκείνους που θα διασφαλίζουν στο μέγιστο βαθμό την προστασία του εθελοντή, η οποία δεν πρέπει να εξαντλείται σε αυτή της σωματικής του ακεραιότητας. Παρατηρούνται έτσι χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που προκειμένου να προωθήσουν τον εθελοντισμό, έχουν θεσπίσει νόμους σχετικούς με την προστασία του εθελοντή σε περιπτώσεις αμέλειας και πρόκλησης ζημιών (Cohen, 1997) ή η Αυστραλία της οποίας η νομοθεσία προστατεύσει τους εθελοντές κοινοτικών οργανώσεων και όλων των επιπέδων διακυβέρνησης από την αστική ευθύνη σε περίπτωση πρόκλησης ζημιάς (McGregor-Lowndes et al, 2006). Στις περισσότερες περιπτώσεις η ευθύνη μεταφέρεται στο φορέα που οργανώνει την εθελοντική δράση. Στη συνέχεια αναφέρεται το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τον εθελοντισμό στην Πολιτική Προστασία καθώς και οι κανόνες που χαρακτηρίζουν τον εθελοντή πυροσβέστη. Το εν λόγω κεφάλαιο έχει ήδη αναλυθεί διεξοδικά σε προηγούμενη εργασία (Μέλλου, 2007), έτσι στην παρούσα μελέτη κρίνεται σκόπιμο να πραγματοποιηθεί μόνο μία σύντομη έκθεση της νομοθεσίας. To σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας Το σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας στην Ελλάδα θεσμοθετήθηκε με το Νόμο 3013/2002 περί Αναβάθμισης της Πολιτικής Προστασίας, ο οποίος στοχεύει στην αντιμετώπιση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών μέσω των κατάλληλων μεθόδων πρόληψης και αντιμετώπισης. Στο άρθρο 14 επισημαίνεται ο ρόλος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας στη δημιουργία συστήματος Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας το οποίο θα συμβάλλει στην πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών. Το παρόν άρθρο εν συνεχεία συμπληρώθηκε με την παράγραφο 3 του άρθρου 27 του Ν. 3536/2007 και τροποποιήθηκε με 28

29 τη διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 18 του Ν. 3613/2007 και ρυθμίζει πλέον μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα: Την τήρηση Μητρώου Εθελοντικών Οργανώσεων Πολιτικής Προστασίας και Μητρώου Ειδικευμένων Εθελοντών από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας Τις γενικότερες προϋποθέσεις για την εγγραφή στα παραπάνω μητρώα, ορίζοντας ότι: - Στο Μητρώο Εθελοντικών Οργανώσεων μπορούν να ενταχθούν νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, καθώς και ομάδες προσώπων που δραστηριοποιούνται στα πλαίσια των ΟΤΑ και των οποίων ο σκοπός επικεντρώνεται σε δράσεις πολιτικής προστασίας, όπως προκύπτει είτε από το καταστατικό τους είτε από την αποδεδειγμένη συμμετοχή τους, κατά το πρόσφατο παρελθόν, σε δράσεις που αφορούν την πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών - Στο Μητρώο Ειδικευμένων Εθελοντών μπορούν να ενταχθούν φυσικά πρόσωπα τα οποία είτε λόγω της φύσεως της επαγγελματικής ή επιστημονικής τους ενασχόλησης, είτε λόγω ύπαρξης αποδεδειγμένης εμπειρίας, μπορούν να ανταποκριθούν με πληρότητα στα καθήκοντα πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών. Την επιχειρησιακή ένταξη των Εθελοντικών Οργανώσεων στα Συντονιστικά Νομαρχιακά Όργανα και Συντονιστικά Τοπικά Όργανα 4 Την παροχή εξοπλισμού και μέσων στις Εθελοντικές Οργανώσεις Την πρόβλεψη έκδοσης κανονιστικών πράξεων με σκοπό την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου του εθελοντισμού σε θέματα που αφορούν: 1) την εγγραφή, κατάταξη, αξιολόγηση των εθελοντικών οργανώσεων, 2) την εκπαίδευση και πιστοποίησή των εθελοντών, 3) την ασφαλιστική τους κάλυψη και αποζημίωση Ο αριθμός των εγγεγραμμένων στο μητρώο Εθελοντικών Οργανώσεων φτάνει σήμερα τις 360 και ο αντίστοιχος αριθμός των εγγεγραμμένων στο μητρώο Ειδικευμένων Εθελοντών τους 74. Οι παραπάνω περιλαμβάνονται στο δυναμικό της πολιτικής προστασίας αναλαμβάνοντας την υποστήριξη δράσεων πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης καταστροφών (Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων, Εθελοντισμού, Εκπαίδευσης και Εκδόσεων, Σεπτέμβριος 2011). 4 Σε συνέχεια της εφαρμογής του προγράμματος «Καλλικράτης» και με βάση σχετικό έγγραφο (Αρ. Πρωτ. ΓΓ3, με θέμα τη Λειτουργία Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας, μετά την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης), της ΓΓΠΠ η αρμοδιότητα των ΣΝΟ ασκείται πλέον από τα ΣΟΠΠ. 29

30 Ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη Πέραν της νομοθεσίας για τη λειτουργία του εθελοντισμού στην Πολιτική Προστασία, ειδικές διατάξεις καθορίζουν το πλαίσιο της λειτουργίας των εθελοντών που συμμετέχουν στον τομέα της δασοπυρόσβεσης. Η ανάγκη ύπαρξης εξειδικευμένου νομοθετικού πλαισίου καθορίζεται τόσο από την επικινδυνότητα και τη δυναμική του έργου των εθελοντών πυροσβεστών, όσο και από τη σημαντικότητα της δράσης τους, καθώς αποτελούν περίπου το 15% της δύναμης του Πυροσβεστικού Σώματος και εντάσσονται πλήρως στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του (Συνέντευξη τύπου Υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Βούγια, 2010). Ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη καθιερώθηκε στην Ελλάδα με το Ν.1951/1991. Ακολούθως αναφέρονται ορισμένα από τα βασικά του σημεία: Ο σκοπός του θεσμού είναι η ενίσχυση της υπάρχουσας πυροπροστασίας με την εθελούσια συμμετοχή των πολιτών και η αντιμετώπιση των αναγκών πυροπροστασίας. Η βασική αποστολή του εθελοντή πυροσβέστη είναι η ασφάλεια και προστασία της ζωής των πολιτών και αυτή ασκείται στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του Πυροσβεστικού Σώματος. Ορίζεται σαφώς πως το έργο του εθελοντή πυροσβέστη είναι τιμητικό και άμισθο. Η σύσταση, λειτουργία και αρμοδιότητες των Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών και Κλιμακίων Η προέλευση, εκπαίδευση και ασφαλιστική κάλυψη των εθελοντών πυροσβεστών Οι υποχρεώσεις των δήμων που αφορούν στην παροχή εξοπλισμού, μέσων, εγκαταστάσεων και συστημάτων συναγερμού Τα κίνητρα προσέλευσης των πολιτών ως εθελοντών πυροσβεστών Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως μεταξύ των κίνητρων περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: - Οι εθελοντές πυροσβέστες που έχουν διετή συνεχή ευδόκιμη εθελοντική υπηρεσία και έχουν τα απαιτούμενα προσόντα προτιμώνται κατά τους διαγωνισμούς για κατάταξη στο Πυροσβεστικό Σώμα, έναντι των άλλων υποψηφίων που έχουν τα ίδια προσόντα, ενώ το ποσοστό των εκάστοτε κενών οργανικών θέσεων που υποχρεωτικά πληρούνται από εθελοντές πυροσβέστες ορίζεται σε 20% αυτών - Μπορεί να παρέχεται εφ' άπαξ ειδική αποζημίωση στο εθελοντικό προσωπικό των Εθελοντικών Πυροσβεστών Σταθμών και Κλιμακίων που έλαβε μέρος στην 30

31 αντιμετώπιση μεγάλων πυρκαγιών και εκτεταμένων Θεομηνιών, εφ' όσων η περιοχή τους έχει κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης - Στους εθελοντές πυροσβέστες παρέχεται το δικαίωμα εισόδου δωρεάν στις αίθουσες δημοσίων θεαμάτων και στους αθλητικούς χώρους της περιοχής ευθύνης του Εθελοντικού Πυροσβεστικού Σταθμού που υπηρετούν, υπό τον όρο ότι δεν θα υπερβαίνουν τα πέντε άτομα - Στους εθελοντές πυροσβέστες απονέμονται οι ηθικές και υλικές αμοιβές, που απονέμονται και στους επαγγελματίες πυροσβέστες Τον παραπάνω νόμο συμπληρώνει και τροποποιεί το Π.Δ. 32/1992 σχετικά με τον Κανονισμό Οργάνωσης και Λειτουργίας Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών και Κλιμακίων. Στο εν λόγω διάταγμα αναφέρονται μεταξύ άλλων τα κάτωθι: Η βαθμολογική εξέλιξη των εθελοντών πυροσβεστών, σύμφωνα με την οποία αυτοί προάγονται στους βαθμούς του Αρχιπυροσβέστη και Πυρονόμου όταν συμπληρώνουν πέντε έτη υπηρεσίας σε κάθε έναν από τους ανωτέρω βαθμούς, ενώ διευκρινίζεται πως οι βαθμοί των εθελοντών πυροσβεστών είναι τιμητικοί και άμισθοι Στους εθελοντές πυροσβέστες για εξαιρετικές πράξεις που υπερβαίνουν το καλώς εννοούμενο καθήκον απονέμονται οι υλικές και ηθικές αμοιβές που προβλέπονται και για τους επαγγελματίες πυροσβέστες. Τέλος, με την υπ αριθμόν 8281/Φ.101.4/ καθορίζονται τα βασικά φορητά μέσα πυρόσβεσης, των εθελοντικών Πυροσβεστικών Κλιμακίων. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο θεσμός του εθελοντισμού στην Ελλάδα, είναι αδιαμφισβήτητο πως συνεισφέρει όχι μόνο στη βελτίωση και αντιμετώπιση κοινωνικών δυσμενών καταστάσεων και προβλημάτων, αλλά και στην ανάπτυξη του ίδιου του ατόμου. Είναι συνεπώς ουσιώδες να εξεταστεί πως μπορούν τα άτομα να ωθηθούν προς την απόκτηση της κουλτούρας του εθελοντισμού και την υιοθέτηση της αντίστοιχης συμπεριφοράς. Το κοινωνικό μάρκετινγκ αποτελεί εκείνο το μέσο που παρέχει τα κατάλληλα εργαλεία για την αλλαγή συμπεριφοράς του ατόμου. 31

32 3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Η ιδέα του κοινωνικού μάρκετινγκ αναδείχθηκε το 1971 από τους Philip Kotler και Gerald Zaltman ως μία προσπάθεια προώθησης κάποιας επιθυμητής κοινωνικής συμπεριφοράς με τη χρήση ενός μοντέλου στηριγμένου στην παραδοσιακή λογική του μάρκετινγκ. Ωστόσο, ο Wiebe ήδη είχε μιλήσει το 1952 για την ιδέα «της πώλησης της αδελφοσύνης όπως πουλάμε το σαπούνι», ενώ στην πράξη σχετικές ενέργειες υπήρχαν και στο πιο μακρινό παρελθόν με προσπάθειες κατάργησης της παιδικής εργασίας, παραχώρησης δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες και αποδοχή των αφροαμερικάνων ως ισότιμα μέλη στην κοινωνία. Ο ορισμός που αποδίδεται στο κοινωνικό μάρκετινγκ είναι ο εξής: «η χρήση των αρχών και των τεχνικών του μάρκετινγκ με σκοπό την άσκηση επιρροής σε μια ομάδα στόχο προκειμένου να αποδεχθεί, να απορρίψει, να τροποποιήσει ή να αποβάλει εθελοντικά μια συμπεριφορά προς όφελος ατόμων, ομάδων ή της κοινωνίας σα σύνολο (Kotler, 2002:7)» Σήμερα το κοινωνικό μάρκετινγκ χρησιμοποιείται ευρέως στον τομέα της δημόσιας υγείας προωθώντας τη διακοπή και την αποφυγή της καπνιστικής συμπεριφοράς (Hastings και McDermott, 2006), την ορθολογική χρήση φυτοφαρμάκων (Flocks et al, 2001) και τη φυσική άσκηση (Stead et al, 2007). Παράλληλα συναντάται και σε άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής όπως στην προώθηση της ασφαλούς οδήγησης και της αποφυγής χρήσης ναρκωτικών (Hastings, 2003), της αποφυγής άσκησης ενδοοικογενειακής βίας και της ισότητας των φύλων (Παράρτημα 2). Συνεπώς και με βάση τα παραπάνω παραδείγματα γίνεται αντιληπτό πως το κοινωνικό μάρκετινγκ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία μία κρίσιμη κοινωνική συμπεριφορά είναι επιθυμητό να αλλάξει. Σε πολλές περιπτώσεις ο στόχος επιτυγχάνεται και καθοριστικό ρόλο σε αυτή την επιτυχία διαδραματίζει η ενεργητική ακρόαση του κοινού και η κατανόηση των αναγκών του (Hastings και McDermott, 2006). Πλέον το κοινωνικό μάρκετινγκ μέσα από θεωρητικές προσεγγίσεις, έρευνες και δοκιμές, βρίσκεται στη φάση της ωριμότητάς του (Andreasen, 2003) και προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία για την προώθηση της επιθυμητής ιδέας ή συμπεριφοράς (Stead et al, 2007). Ωστόσο, και παρά την αποτελεσματικότητά του, έχει υποστεί σε αρκετές περιπτώσεις έντονη 32

1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών

1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών 1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών Το στάδιο αυτό ορίζεται ως η συγκέντρωση ενός ικανοποιητικού αριθµού κατάλληλων υποψήφιων εθελοντών για την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ. Το παρόν κείμενο αποτελεί τον Κανονισμό λειτουργίας της «Μητρώου

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ. Το παρόν κείμενο αποτελεί τον Κανονισμό λειτουργίας της «Μητρώου ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ «ΜΗΤΡΩΟ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΕΥΡΩΤΑ» Το παρόν κείμενο αποτελεί τον Κανονισμό λειτουργίας της «Μητρώου Εθελοντών» του Δήμου Ευρώτα, όπου περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες τις σχετικές

Διαβάστε περισσότερα

Διακήρυξη. των Δικαιωμάτων. και Ευθυνών. των Εθελοντών ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ

Διακήρυξη. των Δικαιωμάτων. και Ευθυνών. των Εθελοντών ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ Διακήρυξη των Δικαιωμάτων και Ευθυνών των Εθελοντών Συμμετέχω Διαμορφώνω Συμμετέχω Έχω ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0079/193. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0079/193. Τροπολογία 6.3.2019 A8-0079/193 193 Αιτιολογική σκέψη 10 (10) Οι δραστηριότητες αυτές είναι προς όφελος των κοινοτήτων και, ταυτόχρονα, προωθούν την προσωπική, εκπαιδευτική, κοινωνική, επαγγελματική εξέλιξη του ατόμου

Διαβάστε περισσότερα

Κώδικας εοντολογίας για Επαγγελματίες στην Υποστηριζόμενη Απασχόληση

Κώδικας εοντολογίας για Επαγγελματίες στην Υποστηριζόμενη Απασχόληση Κώδικας εοντολογίας για Επαγγελματίες στην Υποστηριζόμενη Απασχόληση Η Ευρωπαϊκή Ένωση για την Υποστηριζόμενη Απασχόληση (εφεξής ΥπΑπ) έχει αναπτύξει έναν Κώδικα Δεοντολογίας, που περιλαμβάνει την αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη του

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες. Επιχειρηματικότητα είναι η διαδικασία μέσω της οποίας ένας ή περισσότεροι του ενός ανθρώπου, δημιουργούν και αναπτύσσουν μία επιχείρηση.

Έννοιες. Επιχειρηματικότητα είναι η διαδικασία μέσω της οποίας ένας ή περισσότεροι του ενός ανθρώπου, δημιουργούν και αναπτύσσουν μία επιχείρηση. Womens Business Gerasimos Tzamarelos, PhD 27 November 2014 Έννοιες Επιχειρηματικότητα είναι η διαδικασία μέσω της οποίας ένας ή περισσότεροι του ενός ανθρώπου, δημιουργούν και αναπτύσσουν μία επιχείρηση.

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

Συχνές Ερωτήσεις / Απαντήσεις

Συχνές Ερωτήσεις / Απαντήσεις Συχνές Ερωτήσεις / Απαντήσεις 1. Πότε θεσμοθετήθηκε η Κοινωνική Οικονομία στην χώρα μας και ποια τα αποτελέσματα έως τώρα;... 2 2. Ποιο είναι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την Κοινωνική Οικονομία;... 2

Διαβάστε περισσότερα

Μάριος Βρυωνίδης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Εθνικός Συντονιστής Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας

Μάριος Βρυωνίδης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Εθνικός Συντονιστής Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας Μάριος Βρυωνίδης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Εθνικός Συντονιστής Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας Χριστίνα Παπασολομώντος Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Μέλος Ομάδας Συντονισμού για Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

25/6/2015. Ποιο το κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τα στελέχη πρόληψης;

25/6/2015. Ποιο το κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τα στελέχη πρόληψης; ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑ Ή ΠΡΟΚΛΗΣΗ; Άννα Τσιμπουκλή, PhD Υπεύθυνη Τομέα Εκπαίδευσης ΚΕ.Θ.Ε.Α. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων πρόληψης όπως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΒΑΡΗΣ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΒΑΡΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΒΑΡΗΣ Ο εθελοντισμός είναι μια δραστηριότητα που πραγματοποιείται μέσω μη κερδοσκοπικών οργανώσεων ή

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστημιακή - Επιχειρηματική Συνεργασία

Πανεπιστημιακή - Επιχειρηματική Συνεργασία Πανεπιστημιακή - Επιχειρηματική Συνεργασία Π Ε Σ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ Συνδιοργάνωση Ημερίδας Φοιτητές «σαΐνια» παράγουν καινοτομία διαγωνισμός καινοτομίας Μαρινόπουλου Πανόραμα

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ονοματεπώνυμο: Τουφεξή Ασπασία Σειρά: 12 Επιβλέπων καθηγητής: Ιωαννίδης Α. Διευθυντής ΠΜΣ: Σιώμκος Γεώργιος Ο ρόλος του μουσείου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ EAC/S15/2018. Ανταλλαγές και κινητικότητα στον αθλητισμό

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ EAC/S15/2018. Ανταλλαγές και κινητικότητα στον αθλητισμό ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ EAC/S15/2018 Ανταλλαγές και κινητικότητα στον αθλητισμό Η παρούσα πρόσκληση υποβολής προτάσεων αποσκοπεί στην υλοποίηση της προπαρασκευαστικής ενέργειας με τίτλο «Ανταλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ armaos@kethea.gr Προτεραιότητες & βασικά μεγέθη εκπαίδευσης 2 Η ΔΒΜ αποτελεί προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών 4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών Στο προηγούμενο κεφάλαιο (4.1) παρουσιάστηκαν τα βασικά αποτελέσματα της έρευνάς μας σχετικά με την άποψη, στάση και αντίληψη των μαθητών γύρω από θέματα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- ΣΥΝΕΧΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ H αντίληψή μας για τον εθελοντισμό Τι προσφέρουν οι εθελοντές Δούναι και λαβείν Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση Γλωσσάρι Η ομάδα MATURE διαθέτει σημαντική εμπειρία στη διαχείριση και υλοποίηση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και γνωρίζει ότι τα ζητήματα επικοινωνίας ενδέχεται να προκαλέσουν σύγχυση. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας

Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας Μαρία Δημοπούλου Υπεύθυνη Π.Ε Α Δ/νσης Π.Ε Αθηνών Συντονίστρια Τοπικού Δικτύου «Αειφόρα σχολεία Α Δ/νσης Π.Ε Αθηνών» ΤΟΠΙΚΟΥΔΙΚΤΥΟ ςχολειων AEΙΦΟΡΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων

Πληροφορίες για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Πληροφορίες για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων 1. Το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) Το Πλαίσιο Προσόντων του ΕΧΑΕ, γνωστό και ως Πλαίσιο της Μπολόνια, έχει ως στόχους:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΣΕΠ: Ένα Χρήσιμο Εργαλείο για τις Τοπικές Κοινωνίες

ΚΟΙΝΣΕΠ: Ένα Χρήσιμο Εργαλείο για τις Τοπικές Κοινωνίες ΚΟΙΝΣΕΠ: Ένα Χρήσιμο Εργαλείο για τις Τοπικές Κοινωνίες Βασικές αρχές: Αλληλεγγύη Κοινωνική συνοχή Υπεροχή του ατόμου έναντι του κεφαλαίου, Κοινωνική υπευθυνότητα και δημοκρατική λήψη αποφάσεων Στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Τι εννοούμε με το όρο «εθελοντισμός;»

Τι εννοούμε με το όρο «εθελοντισμός;» Το θέμα του εθελοντισμού αναδείχθηκε στη χώρα μας με την ευκαιρία των Ολυμπιακών αγώνων του 2004, όταν προέκυψαν πολλές ανάγκες για την αίσια οργάνωση και διεξαγωγή του τεράστιου αυτού εθνικού εγχειρήματος..

Διαβάστε περισσότερα

5 η Διδακτική Ενότητα Οι βασικές αρχές και η σημασία της Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στην περίπτωση των τουριστικών επιχειρήσεων

5 η Διδακτική Ενότητα Οι βασικές αρχές και η σημασία της Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στην περίπτωση των τουριστικών επιχειρήσεων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην οργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών 5 η Διδακτική Ενότητα Οι βασικές αρχές και

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ

Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Oι πολυάριθμοι φορείς της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας που συμμετείχαν και συνεργάστηκαν στο Φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, 20-21 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΕΦΟΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΕΦΟΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Κυπριακή Δημοκρατία ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΕΦΟΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ «Ο Ρόλος και η Σημαντικότητα του Εκπαιδευτικού Συστήματος στην Ανάπτυξη της Συνεργατικής Κουλτούρας» Εκπρόσωπε του Υπουργού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ. Τίτλος του έργου FORUM ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Χρηματοδοτικά στοιχεία του έργου Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ή Κοινοτική Πρωτοβουλία

ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ. Τίτλος του έργου FORUM ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Χρηματοδοτικά στοιχεία του έργου Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ή Κοινοτική Πρωτοβουλία ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Η Δημοτική Αναπτυξιακή Επιχείρηση Καβάλας υλοποιεί τις παρακάτω δράσεις στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53 Πίνακας Περιεχομένων Εισαγωγή... 5 Κεφάλαιο 1 Πώς μαθαίνουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας...11 Η Φυσική Αγωγή στην προσχολική ηλικία...14 Σχέση της Φυσικής Αγωγής με τους τομείς ανάπτυξης του παιδιού...16

Διαβάστε περισσότερα

ΤI ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΘΕΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ; ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ; ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ; ΜΠΟΡΕΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ;

ΤI ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΘΕΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ; ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ; ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ; ΜΠΟΡΕΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ; ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΘΕΑ ΤI ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ; ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ; ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ; ΜΠΟΡΕΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ; Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΩΘΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ; ΤI ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ. «Δια Βίου Μάθηση» Άρθρο 1. Ορισμοί. 1. Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει την Δια Βίου Εκπαίδευση και την Δια Βίου Κατάρτιση.

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ. «Δια Βίου Μάθηση» Άρθρο 1. Ορισμοί. 1. Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει την Δια Βίου Εκπαίδευση και την Δια Βίου Κατάρτιση. ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «Δια Βίου Μάθηση» Άρθρο 1 Ορισμοί 1. Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει την Δια Βίου Εκπαίδευση και την Δια Βίου Κατάρτιση. 2. Ως «Δια Βίου Εκπαίδευση» ορίζεται κάθε διαδικασία απόκτησης γνώσης,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ [Εγκρίθηκε στην Τακτική Γενική Συνέλευση της 5 ης Σεπτεμβρίου 2019]

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ [Εγκρίθηκε στην Τακτική Γενική Συνέλευση της 5 ης Σεπτεμβρίου 2019] ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019 [Εγκρίθηκε στην Τακτική Γενική Συνέλευση της 5 ης Σεπτεμβρίου 2019] ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 ΜΕΡΟΣ Α ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ... 3 ΜΕΡΟΣ Β - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΜΟΙΒΩΝ ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ο δρόμος προς την ανάπτυξη

Ο δρόμος προς την ανάπτυξη Ο δρόμος προς την ανάπτυξη Χρηματοδοτικό Μοντέλο της SciFY Βασίλης Γιαννακόπουλος Marketing manager SciFY.org Image courtesy of Stuart Miles / FreeDigitalPhotos.net Βασίλης Γιαννακόπουλος Marketing Management

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρόγραμμα Mentoring του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο σταυροδρόμι της εκπαίδευσης, της αγοράς εργασίας και της κοινωνίας.

Το Πρόγραμμα Mentoring του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο σταυροδρόμι της εκπαίδευσης, της αγοράς εργασίας και της κοινωνίας. Το Πρόγραμμα Mentoring του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο σταυροδρόμι της εκπαίδευσης, της αγοράς εργασίας και της κοινωνίας. Τι είναι το Πρόγραμμα Mentoring Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Οι νέοι μας σήμερα περισσότερο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα Α: Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ: ΤΑΣΕΙΣ,

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ Κ. ΓΚΙΟΥΛΕΚΑ

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ Κ. ΓΚΙΟΥΛΕΚΑ ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ Κ. ΓΚΙΟΥΛΕΚΑ- 31.3.2014 Κε Γενικέ Γραμματέα, Κε Ειδικέ Γραμματέα, Διακεκριμένοι καλεσμένοι μας, Κυρίες και Κύριοι, H σημερινή εκδήλωση αφορά στην επίσημη έναρξη της Πανελλαδικής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ (ΠΕΣΥΠ) ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

4 ο ΓΕΛ ΛΑΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

4 ο ΓΕΛ ΛΑΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 4 ο ΓΕΛ ΛΑΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016-17 ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο σκοπός της εργασίας είναι η ανάπτυξη υγιούς συνεργασίας μεταξύ των μελών της κάθε ομάδας. Βέβαια δεν πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρήσεις 2.0 & Η Νέα Επιχειρηματικότητα. Επιχειρηματικότητα. Εισηγητής: Βασίλης Δαγδιλέλης

Επιχειρήσεις 2.0 & Η Νέα Επιχειρηματικότητα. Επιχειρηματικότητα. Εισηγητής: Βασίλης Δαγδιλέλης Επιχειρήσεις 2.0 & Η Νέα Επιχειρηματικότητα Επιχειρηματικότητα Εισηγητής: Βασίλης Δαγδιλέλης Ποια είναι η «δημόσια εικόνα» της; Οπωσδήποτε δεν είναι πάντοτε μια έννοια «θετικά φορτισμένη» τουλάχιστον στη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (ΤΕΕ, )

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (ΤΕΕ, ) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (ΤΕΕ, 12-14.12.2012) ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2004/35/ΕΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Δ. Χατζηδάκης*, I. Παναγόπουλος*,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΝAOME1372 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 10 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΕΔΕ

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΕΔΕ ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΕΔΕ ΑΘΗΝΑ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Εισαγωγικό Σημείωμα Η Ελληνική Εταιρία Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) είναι μη κερδοσκοπικό Σωματείο, που ως σκοπό έχει τη «διάδοση των αρχών και της σωστής

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0079/204. Τροπολογία. Linda McAvan, Ελένη Θεοχάρους εξ ονόματος της Επιτροπής Ανάπτυξης

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0079/204. Τροπολογία. Linda McAvan, Ελένη Θεοχάρους εξ ονόματος της Επιτροπής Ανάπτυξης 8.3.2019 A8-0079/204 204 Αιτιολογική σκέψη 6 (6) Οι δραστηριότητες αλληλεγγύης που παρέχονται στους νέους θα πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να ανταποκρίνονται σε εκκρεμείς

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Το Όραμα του Πανεπιστημίου Πειραιώς είναι: να είναι ένα Ίδρυμα διεθνούς κύρους στο σύγχρονο Ακαδημαϊκό Χάρτη και να αναγνωρίζεται για: την αριστεία στην εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 90 ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με την ολοκλήρωση της Α φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (ΜΗΤΡΩΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ)

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (ΜΗΤΡΩΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) Τι είναι η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση; Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) είναι αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και διαθέτει εκ του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ; Η επαγγελματική ανάπτυξη και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται. Η εξελικτική πορεία του ατόμου δεν κλείνει με την είσοδό του στο επάγγελμα ή σε έναν οργανισμό αλλά αντίθετα, την στιγμή εκείνη αρχίζει μία

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτοβουλία για την Καινοτομία

Πρωτοβουλία για την Καινοτομία Πρωτοβουλία για την Καινοτομία Ολοκληρωµένα Προγράµµατα, Πρωτοβουλίες και Δικτυώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων Καινοτομίας Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Πέρα από την τυπολογία της χρηματοδότησης, των εμπλεκόμενων ομάδων-στόχων και την διάρκεια, κάθε project διακρατικής κινητικότητας αποτελεί μια

Διαβάστε περισσότερα

Τα «λαϊκά πανεπιστήμια» ως θεσμός Δια Βίου Μάθησης:

Τα «λαϊκά πανεπιστήμια» ως θεσμός Δια Βίου Μάθησης: Τα «λαϊκά πανεπιστήμια» ως θεσμός Δια Βίου Μάθησης: Η περίπτωση του Σύγχρονου Λαϊκού Πανεπιστημίου του δήμου Νέας Σμύρνης (ΣΥ.ΛΑ.Π) Κατωμέρης Στυλιανός MSc Κοινωνικής Πολιτικής Επιβλέπουσα καθηγήτρια Πρόκου

Διαβάστε περισσότερα

GET-UP ] Συνοπτική έκθεση σχετικά με τα ερωτηματολόγια

GET-UP ] Συνοπτική έκθεση σχετικά με τα ερωτηματολόγια Πράσινο Πρόγραμμα Κατάρτισης Επιχειρηματικότητας (GET-UP) O 5 - Πράσινη επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη - Συγκριτική προοπτική GET-UP ] Συνοπτική έκθεση σχετικά με τα ερωτηματολόγια Με την παρούσα έκθεση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Δημητρίου Γεώργιος. Αναφορά Απασχολησιμότητας. Απρίλιος, 2013. Αναφορά Απασχολησιμότητας Δημητρίου Γεώργιος Απρίλιος, 2013 Σελίδα 1 / 7

Δημητρίου Γεώργιος. Αναφορά Απασχολησιμότητας. Απρίλιος, 2013. Αναφορά Απασχολησιμότητας Δημητρίου Γεώργιος Απρίλιος, 2013 Σελίδα 1 / 7 Δημητρίου Γεώργιος Απρίλιος, 2013 Αναφορά Απασχολησιμότητας Αναφορά Απασχολησιμότητας Δημητρίου Γεώργιος Απρίλιος, 2013 Σελίδα 1 / 7 Περιεχόμενα Εισαγωγή... 3 Προφίλ Απασχολησιμότητας... 3 Πώς να διαβάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 05: Εννοιολογικές οριοθετήσεις της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης II Πολυξένη Ράγκου Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Καταγραφή αναγκών στελεχών της δημόσιας διοίκησης

Καταγραφή αναγκών στελεχών της δημόσιας διοίκησης Καταγραφή αναγκών στελεχών της δημόσιας διοίκησης Ειρήνη Ρήγου Εισαγωγή Για να επιτευχθεί μια Διοικητική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα, δεν αρκεί μόνο το να σχεδιάζονται πολιτικές σε εθνική κλίμακα παρακολουθώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ. ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ-ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ Απρίλιος 2012 Ανάλυση της Τοπικής Αγοράς Εργασίας 1. Περιγραφή των βασικών χαρακτηριστικών της περιοχής παρέμβασης στην οποία θα εφαρμοστεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πολιτική διασφάλισης ποιότητας... 2 2. Σχεδιασμός και έγκριση των προγραμμάτων σπουδών... 3

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρα αριστείας Jean Monnet

Κέντρα αριστείας Jean Monnet Κέντρα αριστείας Jean Monnet Τι είναι τα κέντρα αριστείας Jean Monnet; Τα κέντρα αριστείας Jean Monnet αποτελούν εστίες εξειδικευμένων ικανοτήτων και γνώσεων σε θέματα που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ TΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ TΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ TΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 10 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 ΤΡΙΤΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΓΜΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΜΙΓΜΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΙΓΜΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ονοματεπώνυμο: Αντωνοπούλου- Δεληγιώργη Ελισσάβετ Σειρά: 11 Επιβλέπων Καθηγητής: Πανηγυράκης Γεώργιος Ιούνιος

Διαβάστε περισσότερα

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση»

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Π.1.4.3.β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ & ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» Συνήγορος του Παιδιού 14 & 15 Ιουνίου 2012

«ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ & ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» Συνήγορος του Παιδιού 14 & 15 Ιουνίου 2012 «ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ & ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» Συνήγορος του Παιδιού 14 & 15 Ιουνίου 2012 Εισήγηση με θέμα: «ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΕ ΑΝΗΛΙΚΑ ΑΤΟΜΑ» Εισηγήτρια:

Διαβάστε περισσότερα

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική Υ.Α Γ2/6646/20-11-97 Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική ΥΠΕΠΘ-Γ2/6646120.Ι 1.97 Ενηµέρωση για το πρόγραµµα επιµόρφωσης Καθηγητών στο Σχολικό Επαγγελµατικό Προσανατολισµό και

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ΔΕΠΠΣ ΑΠΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του, γ. η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΑΡΩΓΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ 1) ΚΟΙΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2) ΑΠΟΦΥΓΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ. ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΜΟΡΙΟΔΟΤΗΣΗ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1-100) Ο δικαιούχος είναι ΟΤΑ Α Βαθμού

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ. ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΜΟΡΙΟΔΟΤΗΣΗ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1-100) Ο δικαιούχος είναι ΟΤΑ Α Βαθμού ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Τίτλος Δράσης Βασικές υπηρεσίες & ανάπλαση χωριών σε αγροτικές περιοχές Κωδικός Δράσης 19.2.4 Τίτλος υπο-δράσης Στήριξη για υποδομές μικρής κλίμακας (π.χ. ύδρευση, αποχέτευση, οδοποιία

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡOΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΡΓAΤΗ ΕΡΓΟΔOΤΗ ΓΙΑ ΤA ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚA ΚΑΙ TON ΤΟΥΡΙΣMO

ΠΡOΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΡΓAΤΗ ΕΡΓΟΔOΤΗ ΓΙΑ ΤA ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚA ΚΑΙ TON ΤΟΥΡΙΣMO ΠΡOΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΡΓAΤΗ ΕΡΓΟΔOΤΗ ΓΙΑ ΤA ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚA ΚΑΙ TON ΤΟΥΡΙΣMO Μέσω του στρατηγικού συνεταιρισμού διαμορφώνουμε το μέλλον της ξενοδοχειακής και τουριστικής βιομηχανίας Η Πρόκληση Τα τελευταία χρόνια,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Αθήνα, 17 Οκτωβρίου 2014

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Αθήνα, 17 Οκτωβρίου 2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ EΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Αθήνα, 17 Οκτωβρίου 2014 «Λειτουργία Περιφερειακών Μηχανισμών Υποστήριξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας για την δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2013

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2013 ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2013 Βασικές Νομοθετικές & Θεσμικές παρεμβάσεις (Οικονομική Διαχείριση) Θέμης Λιακόπουλος Σύμβουλος Επιχειρησιακής Ανάπτυξης OTS. Βασικές Νομοθετικές & Θεσμικές παρεμβάσεις (Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΩΝ (E.F.P.P.A.)

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΩΝ (E.F.P.P.A.) ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΩΝ (E.F.P.P.A.) ΜΕΤΑ-ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΘΙΚΗΣ 1. Προοίμιο Οι ψυχολόγοι αναπτύσσουν ένα έγκυρο και αξιόπιστο σύνολο γνώσεων βασισμένων στην έρευνα και εφαρμόζουν

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνα κοινής γνώμης για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Σύνοψη Αποτελεσμάτων Συμπεράσματα

Ερευνα κοινής γνώμης για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Σύνοψη Αποτελεσμάτων Συμπεράσματα Ερευνα κοινής γνώμης για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο 2011 Σύνοψη Αποτελεσμάτων Συμπεράσματα ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ - ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Ο σχεδιασμός της έρευνας έγινε αρχικά από την ΕΥΣΕΚΤ με σκοπό τη δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

Υπαίθριες Δραστηριότητες Αναψυχής

Υπαίθριες Δραστηριότητες Αναψυχής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Υπαίθριες Δραστηριότητες Αναψυχής Υπαίθριες Δραστηριότητες Αναψυχής: Δραστηριότητες Υπαίθριας Αναψυχής (σχεδιασμός υπηρεσιών) Νικόλαος

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνία σε κρίση, αυτοδιοίκηση σε δράση»

«Κοινωνία σε κρίση, αυτοδιοίκηση σε δράση» Συνέδριο «Κοινωνία σε κρίση, αυτοδιοίκηση σε δράση» Έκθεση ΠΟΛΙΣ, Θεσσαλονίκη 21-22 / 11/ 2013 «Κοινωνικές Δράσεις στη Νέα Προγραμματική Περίοδο» Αγγελική Ωραιοπούλου Προϊσταμένη ΕΔΑ Περιφέρειας Κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ. ΠΥΛΑΙΑΣ-ΧΟΡΤΙΑΤΗ Απρίλιος 2012 Ανάλυση της Τοπικής Αγοράς Εργασίας 1. Περιγραφή των βασικών χαρακτηριστικών της περιοχής παρέμβασης στην οποία θα εφαρμοστεί το προτεινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2009/0072(CNS) της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2009/0072(CNS) της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης 14.10.2009 2009/0072(CNS) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης προς την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας σχετικά με

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 6.1 Εισαγωγή Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Φροντίδας

Διαβάστε περισσότερα

Αποστολή, όραμα, αξίες και στρατηγικοί στόχοι

Αποστολή, όραμα, αξίες και στρατηγικοί στόχοι Αποστολή, όραμα, αξίες και στρατηγικοί στόχοι Αποστολή Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο είναι το θεσμικό όργανο της ΕΕ το οποίο ιδρύθηκε από τη Συνθήκη για τη διενέργεια του ελέγχου των οικονομικών της

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΣ ΑΡΙΘ. 1951 «Καθιέρωση του θεσμού του Εθελοντή Πυροσβέστη και άλλες διατάξεις». Σκοπός και αποστολή

ΝΟΜΟΣ ΑΡΙΘ. 1951 «Καθιέρωση του θεσμού του Εθελοντή Πυροσβέστη και άλλες διατάξεις». Σκοπός και αποστολή Ο θεσμός του Εθελοντή Πυροσβέστη είναι σχετικά νέος στη χώρα μας και ουσιαστικά το 1991 με το Νόμο 1951 τέθηκαν οι βασικές αρχές λειτουργίας των Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών και Κλιμακίων. Το Πυροσβεστικό

Διαβάστε περισσότερα

Κώδικας Επαγγελματικής Ηθικής και Δεοντολογίας Μέλους Σ.Ε.Σ.Α.Ε. Σεβασμός, Εμπιστοσύνη, Συνέπεια, Ακεραιότητα, Εντιμότητα

Κώδικας Επαγγελματικής Ηθικής και Δεοντολογίας Μέλους Σ.Ε.Σ.Α.Ε. Σεβασμός, Εμπιστοσύνη, Συνέπεια, Ακεραιότητα, Εντιμότητα Κώδικας Επαγγελματικής Ηθικής και Δεοντολογίας Μέλους Σ.Ε.Σ.Α.Ε. Υπηρετούμε και βιώνουμε τις Αξίες: Σεβασμός, Εμπιστοσύνη, Συνέπεια, Ακεραιότητα, Εντιμότητα Προς τον σκοπό αυτό, αυτοδεσμευόμαστε σε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1.

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1. 8 Ιουνίου 2018 Νέα Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1. Το θέμα του κειμένου αφορά τον συσχετισμό «παιδείας» και «εκπαίδευσης». Αρχικά, η

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία και Διοικηση. Αποτελεσματική Ηγεσία στο Χώρο της Εργασίας

Ηγεσία και Διοικηση. Αποτελεσματική Ηγεσία στο Χώρο της Εργασίας Ηγεσία και Διοικηση Αποτελεσματική Ηγεσία στο Χώρο της Εργασίας 1. Η έννοια της αποτελεσματικής ηγεσίας Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε πως η έννοια της ηγεσίας δεν είναι ταυτόσημη με τις έννοιες της

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη θετικής αυτό-εικόνας Εισαγωγή Ορισμοί Αυτό-αντίληψη Αυτό-εκτίμηση Μηχανισμοί ενίσχυσης και προστασίας της αυτό-εκτίμησης

Η ανάπτυξη θετικής αυτό-εικόνας Εισαγωγή Ορισμοί Αυτό-αντίληψη Αυτό-εκτίμηση Μηχανισμοί ενίσχυσης και προστασίας της αυτό-εκτίμησης Η ανάπτυξη θετικής αυτό-εικόνας Εισαγωγή Ο εαυτός ως αντικείμενο συνειδητής σκέψης αποτελεί κεντρικό θέμα διερεύνησης από διάφορους επιστημονικούς κλάδους. Η άποψη που έχουμε για τον εαυτό μας και τις

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΙ 1. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική εκτέλεση ορισμένων από αυτές Απόκτηση γνώσεων από την αθλητική επιστήμη (πώς ώ και γιατί) κα

ΣΚΟΠΟΙ 1. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική εκτέλεση ορισμένων από αυτές Απόκτηση γνώσεων από την αθλητική επιστήμη (πώς ώ και γιατί) κα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΑΧΙΜΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Σκοποί Στόχοι Επιδιώξεις- Θεματικές Ενότητες ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ: Πέτρος Πατσιάς Στέλιος Αδάμου ΣΚΟΠΟΙ 1. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Πίνακας Περιεχομένων 1. Εισαγωγή... 3 2. Ανθρώπινα Δικαιώματα... 3 3. Υγεία και Ασφάλεια... 3 4. Ικανότητες, δεξιότητες και υποχρεώσεις εργαζομένων... 4 5. Αρχές Επαγγελματικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Morela Eri, PhD Έννοια της Ολυμπιακής Παιδείας Μορφωτική διαδικασία που αποσκοπεί στην αγωγή των νέων σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ Υπηρεσιών Ενότητα 3η: Βασικές Προσεγγίσεις Μέτρησης Ποιότητας της Υπηρεσίας

Μάρκετινγκ Υπηρεσιών Ενότητα 3η: Βασικές Προσεγγίσεις Μέτρησης Ποιότητας της Υπηρεσίας Μάρκετινγκ Υπηρεσιών Ενότητα 3η: Βασικές Προσεγγίσεις Μέτρησης Ποιότητας της Υπηρεσίας Θεοδωρίδης Προκόπης Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων &

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Public Relations Management

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Public Relations Management ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Public Relations Management Στόχος του Προγράμματος Το πρόγραμμα Διοίκηση Επικοινωνίας Δημοσίων Σχέσεων είναι ένα πλήρες και ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Ο εθελοντισμός ως εφόδιο: η φοιτητική δράση στην ειδική αγωγή. Παπανικολάου Σταυρούλα Ψυχολόγος Α.Π.Θ.

Ο εθελοντισμός ως εφόδιο: η φοιτητική δράση στην ειδική αγωγή. Παπανικολάου Σταυρούλα Ψυχολόγος Α.Π.Θ. Ο εθελοντισμός ως εφόδιο: η φοιτητική δράση στην ειδική αγωγή Παπανικολάου Σταυρούλα Ψυχολόγος Α.Π.Θ. Ο εθελοντισμός ως εργασία Αγαθά, υπηρεσίες με ουσιαστική αξία για τον παραλήπτη Μη αμειβόμενη εργασία

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Στρατηγικής και Επιχειρηματικότητας. «Ενισχύοντας τις επιχειρηματικές προθέσεις των νέων»

Εργαστήριο Στρατηγικής και Επιχειρηματικότητας. «Ενισχύοντας τις επιχειρηματικές προθέσεις των νέων» Εργαστήριο Στρατηγικής και Επιχειρηματικότητας Κοδριγκτώνος 12, 210 8203573, 210 8203 803 http://este.dmst.aueb.gr/ «Ενισχύοντας τις επιχειρηματικές προθέσεις των νέων» ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η προώθηση της

Διαβάστε περισσότερα

Liveschool Marketing Services

Liveschool Marketing Services Liveschool Marketing Services Περιεχόμενα Βελτιστοποίηση website SEO... 3 Social media design & creation... 4 Social media management... 4 Διαγωνισμοί Facebook... 5 Google Adwords... 5 Facebook Ads...

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία.

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Η παρακολούθηση ενός project κινητικότητας. Η διαδικασία παρακολούθησης ενός διακρατικού project κινητικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση ιεθνούς Συνάντησης AGE/inc, Κολόνια, Γερµανία 16-17 Μαΐου 2006 Στα πλαίσια ενός υπερεθνικού προγράµµατος ανταλλαγής µε χρηµατοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συναντήθηκαν εκπρόσωποι συνδέσµων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. «Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2012-13: Ενδείξεις ανάκαμψης της μικρής επιχειρηματικότητας;»

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. «Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2012-13: Ενδείξεις ανάκαμψης της μικρής επιχειρηματικότητας;» ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 Tsami Karatassou, 117

Διαβάστε περισσότερα