ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ COM/2008/414/EC

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΩΝ Οκτώβριος 2008 ΕΓΓΡΑΦΟ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΕΟ (Συμβουλίου Ευρωπαίων Οδοντιάτρων) ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ COM/2008/414/EC 1

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1. Το Συμβούλιο των Ευρωπαίων Οδοντιάτρων (ΣΕΟ = CED, Council of European Dentists) είναι η αντιπροσωπευτική οργάνωση για το οδοντιατρικό επάγγελμα στην ΕΕ, εκπροσωπώντας πάνω από εν ενεργεία οδοντιάτρους μέσω 32 εθνικών οδοντιατρικών ομοσπονδιών. Ιδρυθέν το 1961 με σκοπό να γνωμοδοτεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με θέματα που έχουν σχέση με το οδοντιατρικό επάγγελμα, το ΣΕΟ προωθεί υψηλές προδιαγραφές για την στοματική φροντίδα υγείας και αποτελεσματική, εστιασμένη στον ασθενή, επαγγελματική άσκηση σε όλη την Ευρώπη. 2. Στην οδοντιατρική, παρόλο που έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα για τους οδοντιατρικούς ασθενείς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, ένας σχετικά μικρός αριθμός ασθενών αναζητά υγειονομική περίθαλψη σε άλλο κράτος-μέλος. Η απόφαση τους δεν βασίζεται κυρίως στην ιατρική αναγκαιότητα, την έλλειψη διαθεσιμότητας της θεραπείας στην πατρίδα τους ή στην αναζήτηση μιας υψηλότερης ποιότητας σε άλλη χώρα. Μάλλον, η απόφαση λαμβάνεται σε σχέση με την έκταση της ιδιωτικής οικονομικής συμμετοχής του ασθενούς στη θεραπεία, που μπορεί να εξαρτάται από το εάν συμπεριλαμβάνονται και διατίθενται συγκεκριμένες θεραπείες στο ασφαλιστικό κοινωνικό σύστημα του ασθενούς. Αυτό κάνει την κινητικότητα του ασθενή στον τομέα της οδοντιατρικής περίθαλψης κάπως διαφορετική σε σχέση με την κινητικότητα των ασθενών σε άλλους τομείς της υγειονομικής περίθαλψης. 3. Το ΣΕΟ καλωσορίζει την προτεινόμενη οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Υποστηρίζουμε πολλά από τα μέτρα που έχουν σχεδιαστεί ώστε να αποσαφηνίσουν τα δικαιώματα των ασθενών, να προστατεύσουν την ασφάλεια του ασθενή και να βελτιώσουν την ποιότητα των υπηρεσιών και την ανταλλαγή πληροφοριών και την καλή άσκηση, ενώ παράλληλα έχουμε υπόψη μας ότι το νέο άρθρο 152 της Συνθήκης της Λισσαβόνας δεν είναι ακόμη εν ισχύ και ότι η ΕΕ δεν έχει πρωταρχικές εξουσίες σχετικά με τη δομή της υγείας και των κοινωνικών ασφαλιστικών συστημάτων των κρατών-μελών. Ωστόσο, μια οδηγία-πλαίσιο θα αφήσει κατ ανάγκη άλυτα πολλά θέματα και προβλέπουμε ότι θα υπάρξει μεγάλη διαμάχη, αντιπαράθεση και σημαντικό έργο να διεκπεραιωθεί προκειμένου να εφαρμοστούν οι ρυθμίσεις στα κράτη-μέλη, καθώς θα υπάρξουν πολλές προκλήσεις για αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν σε όλα τα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας. 4. Το ΣΕΟ δίνει έμφαση στη σημαντικότητα της συνέχισης της περίθαλψης και της στενής σχέσης μεταξύ του οδοντιάτρου και του ασθενούς. Συχνά η οδοντιατρική θεραπεία απαιτεί μία σειρά επισκέψεων στον οδοντίατρο ώστε αυτός να σχεδιάσει κατάλληλα και να φέρει εις πέρας τη θεραπεία και να διαθέσει μετα-θεραπευτική φροντίδα. Στις περιπτώσεις που οι ασθενείς παραμένουν κοντά στον οδοντίατρο για περιορισμένο χρόνο πολύ συχνή περίπτωση όταν οι ασθενείς λαμβάνουν περίθαλψη στο εξωτερικό η συνολική ποιότητα της υπηρεσίας υγείας είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί. Το ΣΕΟ, συνεπώς, δεν θεωρεί ότι η κινητικότητα του ασθενούς στον τομέα της οδοντιατρικής περίθαλψης πρέπει να προωθηθεί δυναμικά. 2

3 5. Η ποιότητα και η ασφάλεια των υγειονομικών υπηρεσιών μπορούν να διασφαλιστούν καλύτερα εξασφαλίζοντας εκσυγχρονισμένες ελάχιστες εκπαιδευτικές προϋποθέσεις για τους επαγγελματίες υγείας, προωθώντας δεοντολογικούς κώδικες που θα έχουν εκπονηθεί από τις Ευρωπαϊκές Οργανώσεις Επαγγελματιών Υγείας, στο πλαίσιο της διασυνοριακής περίθαλψης, μέσω της Συνεχούς Επαγγελματικής Εξέλιξης και μέσω της δέσμευσης σε μια επαγγελματική άσκηση που θα επικεντρώνεται στην ασφάλεια του ασθενούς. Το ΣΕΟ πιστεύει ότι οι επαγγελματικές και οι δεοντολογικές προδιαγραφές μπορούν να αναπτυχθούν επί τω βελτίω σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Θεωρούμε ότι ο καθορισμός τέτοιων προϋποθέσεων ουδόλως αποτελεί αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν). 6. Οι ασθενείς πρέπει να είναι ενήμεροι ότι η υψηλής ποιότητας θεραπεία εξαρτάται από την κατάλληλα σχεδιασμένη περίθαλψη που συνυπολογίζει και τη μετα-θεραπευτική περίθαλψη. Οι ασθενείς πρέπει να έχουν πρόσβαση σε σαφή πληροφόρηση σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα και τη διαδικασία για να αποζημιώνονται για τις δαπάνες της υγειονομικής περίθαλψης που έλαβε χώρα στο εξωτερικό. Η πληροφόρηση για πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας σε άλλες χώρες της ΕΕ πρέπει να είναι αντικειμενική και να μην περιλαμβάνει οποιαδήποτε αξιολόγηση. Αν και υποστηρίζουμε ένθερμα την ίδρυση εθνικών σημείων επαφής (national contact points), δεν είμαστε σίγουροι ότι οι διατάξεις στην πρόταση οδηγίας σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα πληροφοριών είναι αρκούντως σθεναρές. 7. Το ΣΕΟ συμφωνεί με τη διάταξη οι υπηρεσίες υγείας να παρέχονται σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους-μέλους στο οποίο παρέχεται η θεραπεία. Πιστεύουμε ότι η πρόταση οδηγίας οφείλει, επιπροσθέτως, να ορίσει σαφώς ότι η ρυθμιστική ευθύνη στο πλαίσιο της κινητικότητας του ασθενούς πρέπει να ανήκει στο κράτος-μέλος στο οποίο πραγματοποιείται η θεραπεία. 8. Το ΣΕΟ υποστηρίζει τις διατάξεις της πρότασης οδηγίας για διευρυμένη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένων: της αμοιβαίας αναγνώρισης των συνταγών, της ίδρυσης Ευρωπαϊκών Δικτύων Αναφοράς, της ηλεκτρονικής υγείας (ehealth) και της διαχείρισης νέων τεχνολογιών υγείας. Πιστεύουμε ότι αυτά τα μέτρα θα συνεισφέρουν στην προαγωγή της ποιότητας και της ασφάλειας, θα βελτιώσουν την περίθαλψη του ασθενούς και θα βελτιώσουν μακροπρόθεσμα τη σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας. 9. Ο ρόλος της Επιτροπής Εφαρμογής (Implementing Committee) που προτείνεται στην πρόταση οδηγίας πρέπει να καθοριστεί προσεκτικά και να περιοριστεί σε θέματα που δεν θα θίγουν άμεσα τον ρόλο και την αρμοδιότητα των κρατών-μελών στην οργάνωση των οικείων υγειονομικών τους συστημάτων. ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΕΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ 10. Το ΣΕΟ πιστεύει ότι οι περισσότεροι ασθενείς στην Κοινοτική επικράτεια θα συνεχίσουν να προτιμούν να λαμβάνουν υγειονομική περίθαλψη στη χώρα τους, είναι όμως σημαντικό τα δικαιώματα και οι ευθύνες τους να είναι σαφή, εάν επιλέξουν διαφορετικά, όπως είναι επίσης σημαντικό να είναι κατάλληλα προστατευμένοι. 3

4 11. Η νομολογία του ΔΕΚ, ενώ πιθανώς αποσαφηνίζει την Κοινοτική νομική θέση και εφαρμόζει τις αρχές της Συνθήκης, δεν αποτελεί ικανοποιητικό τρόπο προστασίας των δικαιωμάτων στην περίπτωση που ένας αυξανόμενος- αν και σχετικά περιορισμένοςαριθμός πολιτών της ΕΕ επιθυμούν να κάνουν χρήση της ελευθερίας τους διακίνησης και αυτής της επιλογής. 12. Η πρόταση Οδηγίας, συνεπώς, είναι ένα σημαντικό βήμα προόδου. Ωστόσο, ως Οδηγία-πλαίσιο, αφήνει πολλούς τομείς σε ασάφεια και είναι προφανές ότι απομένουν πολλά θέματα προς επίλυση στα δικαστήρια, είτε σε εθνικό επίπεδο, είτε σε επίπεδο ΔΕΚ, και/ή με τη νομοθεσία ή με τις ρυθμίσεις που θα προκύψουν. Αυτοί οι τομείς περιλαμβάνουν τους τρόπους που τα κράτη-μέλη θα προσδιορίσουν τιμολόγια αποζημιώσεων (reimbursement tariff) και τις αποφάσεις που θα λαμβάνουν για τη διαθεσιμότητα της υγειονομικής περίθαλψης, τι περιφερειακές εκδοχές μπορεί να υπάρξουν, ποια γραφειοκρατικά εμπόδια και ποια εμπόδια για προέγκριση μπορεί να επιβληθούν στους ασθενείς και εάν τα κράτη-μέλη απαιτηθεί να παρέξουν υγειονομική περίθαλψη σε υπηκόους άλλων κρατών. Στο πλαίσιο αυτών των εισαγωγικών σκέψεων το ΣΕΟ καταθέτει τα ακόλουθα σχόλια για την πρόταση της Οδηγίας: Άρθρο 5 Ευθύνες των Αρχών του κράτους-μέλους της θεραπείας 13. Σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, τα κράτη μέλη της θεραπείας φέρουν την ευθύνη της διασφάλισης της συμμόρφωσης με τις κοινές αρχές για τις ποικίλες μορφές της υγειονομικής περίθαλψης. Αυτές περιλαμβάνουν την ποιότητα, την ασφάλεια, την παροχή υπηρεσιών που βασίζεται στη γνώση και είναι δεοντολογικά κατοχυρωμένη, την επικεντρωμένη στον ασθενή θεραπεία, την αποζημίωση και τον σεβασμό της ιδιωτικότητας και της εμπιστευτικότητας των προσωπικών δεδομένων. Το ΣΕΟ συμφωνεί απολύτως με αυτή την προσέγγιση. 14. Εξέχουσα σημασία έχει η απαίτηση οι πάροχοι διασυνοριακών υγειονομικών υπηρεσιών να παρέχουν απόδειξη επαγγελματικής αστικής ευθύνης. Ωστόσο, το ΣΕΟ επισημαίνει συγκεκριμένα και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το θέμα της ευθύνης του κινδύνου ή την εφαρμογή - σε Κοινοτικό επίπεδο - της αρχής της αντιστροφής του βάρους απόδειξης στο πεδίο της ιατρικής/οδοντιατρικής θεραπείας. 15. Το Άρθρο 5, παράγραφος 3, εκχωρεί στην Κομισιόν το δικαίωμα να θέτει κατευθυντήριες γραμμές και προδιαγραφές, σε θέματα όπως είναι για παράδειγμα, η ποιοτική ασφάλεια, οι προδιαγραφές ασφάλειας, και η πληροφόρηση του ασθενούς. Το ΣΕΟ συνηγορεί υπέρ μια ήπιας προσέγγισης. Η δικαιοδοσία της Κομισιόν να θέτει προδιαγραφές πρέπει πάση θυσία να είναι περιορισμένη σε εκείνα τα θέματα που δεν θίγουν άμεσα το ρόλο των κρατών-μελών στην εθνική πολιτική υγείας. Συγκεκριμένα, ο έλεγχος της ποιοτικής ασφάλειας πρέπει να παραμείνει στη δικαιοδοσία των κρατών-μελών και των επαγγελματικών τους οργανώσεων. Πέραν τούτου, η Ανοιχτή Μέθοδος Συντονισμού για ερωτήματα που αφορούν την πολιτική της υγείας σε Κοινοτικό 4

5 επίπεδο, ήδη αντιπροσωπεύει μία διαδικασία συντονισμού των ως άνω θεμάτων μεταξύ των κρατών-μελών. 16. Η προσέγγιση του ΣΕΟ σε ό,τι αφορά την ποιότητα βασίζεται στην προστασία του επαγγελματισμού. Πιστεύουμε ότι ο αυξημένος επαγγελματισμός θα προάγει τις κλινικές προδιαγραφές και θα συνεισφέρει στη συνεχή βελτίωση της ασφάλειας του ασθενούς. Ωστόσο, δεν πιστεύουμε ότι η διαμόρφωση επαγγελματικών και δεοντολογικών προδιαγραφών σε επίπεδο ΕΕ θα επιφέρει προστιθέμενη αξία. Μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο τους ασθενείς μέσω της εφαρμογής προδιαγραφών «χαμηλότερου κοινού παρονομαστή»( lowest common denominator). Προδιαγραφές για υψηλής ποιότητας υγειονομική περίθαλψη πρέπει να αναπτυχθούν σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, εμπλέκοντας και τις επαγγελματικές οργανώσεις. Δεν νομίζουμε ότι η Κομισιόν έχει να διαδραματίσει κάποιο ρόλο σε αυτό το θέμα. Άρθρα 7 ως 9 Αποζημίωση υγειονομικής περίθαλψης που παρέχεται σε άλλο κράτος-μέλος. 17. Το ΣΕΟ συμφωνεί με τους κανονισμούς σχετικά με το ύψος της αποζημίωσης όπως προκύπτουν από την πρόσφατη νομολογία του ΔΕΚ. Σε ό,τι αφορά τις προϋποθέσεις για προέγκριση συμφωνούμε να είναι δεκτές αν αποτρέπουν μία σοβαρή απειλή για την οικονομική ισορροπία του κοινωνικού ασφαλιστικού συστήματος των κρατών-μελών, την ικανότητα σχεδιασμού θεραπείας κ.α. Ωστόσο, δεν αντιλαμβανόμαστε ακόμα πως θα ερμηνευτούν αυτές οι προϋποθέσεις σε πρακτικό επίπεδο. Άρθρα 10 ως 12 «Πληροφορίες για τους ασθενείς» και «εθνικά σημεία επαφής» 18. Το ΣΕΟ καλωσορίζει την πρόταση οι ασθενείς να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με την λήψη υγειονομικής περίθαλψης σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε., καθώς και ποιοι όροι και προϋποθέσεις συντρέχουν μεταξύ άλλων όταν προκαλείται βλάβη από υγειονομική περίθαλψη που έλαβε ο ασθενής σε άλλο κράτος μέλος. Ωστόσο, θα προτείναμε το έργο/καθήκοντα των εθνικών σημείων επαφής να περιοριστούν σε ρεαλιστικά μεγέθη. Για παράδειγμα, τα εθνικά σημεία επαφής δεν μπορούν να παρέχουν αξιόπιστη πληροφόρηση για τα νομικά συστήματα σε όλα τα άλλα 26 κράτημέλη. Οποιαδήποτε αξιολόγηση των πιθανοτήτων της θεραπείας πρέπει επίσης αυστηρά να αποκλείεται, καθώς δεν υπάρχουν αξιόπιστα κριτήρια για κάτι τέτοιο. 19. Οργανώσεις επαγγελματιών υγείας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο πρέπει να εμπλέκονται στη διαδικασία διαμόρφωσης οποιωνδήποτε συστημάτων πληροφόρησης. 20. Η πρόταση Οδηγίας πρέπει να αποσαφηνίσει περισσότερο, ότι στο πλαίσιο της κινητικότητας του ασθενούς, η ευθύνη για την παροχή πληροφοριών σχετικά με το 5

6 ρυθμιστικό σύστημα πρέπει να ανήκει στο κράτος μέλος στο οποίο πραγματοποιείται η θεραπεία. Άρθρο 11 Κανόνες που διέπουν την υγειονομική περίθαλψη η οποία παρέχεται σε άλλο κράτος μέλος 21. Το ΣΕΟ συμφωνεί απολύτως οι διασυνοριακές υπηρεσίες υγείας να παρέχονται σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους-μέλους στο οποίο πραγματοποιείται η θεραπεία. 22. Όπως επισημαίνεται παραπάνω, η πρόταση Οδηγίας θα πρέπει να αποσαφηνίσει περαιτέρω ότι το κράτος μέλος στο οποίο πραγματοποιείται η θεραπεία θα είναι εκείνο που θα ρυθμίζει τις υπηρεσίες που θα παρέχονται στους επισκέπτες και εκείνο θα εξασφαλίζει ότι θα έχουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται, συμπεριλαμβανόμενου του πως θα διεκδικήσουν αποζημίωση εάν τούτου κρίνεται αναγκαίο. Οι επαγγελματίες υγειονομικής περίθαλψης και οι πάροχοι πρέπει να είναι ενήμεροι για την ευθύνη που φέρουν να αποκτούν έγκυρη συγκατάθεση. Γνωρίζουμε εκ πείρας ότι οι γλωσσικές και πολιτιστικές διαφορές μπορεί να αποτελέσουν σημαντικά εμπόδια για την αποτελεσματικότητα της υγειονομικής περίθαλψης και συγκεκριμένα της κατανόησης και των προσδοκιών του ασθενούς για την υγειονομική περίθαλψη. Άρθρο 15 Ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς 23. Το ΣΕΟ υποστηρίζει την ανάπτυξη Ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς για να συλλέγουν πηγές και εμπειρογνωμοσύνη προκειμένου να διασφαλίσουν την πρόσβαση και την ποιότητα σχετικά με την υψηλή εξειδικευμένη υγειονομική περίθαλψη για ασθενείς από όλα τα κράτη-μέλη. Ωστόσο, δεν νομίζουμε ότι ο ορισμός των κριτηρίων για τα δίκτυα αναφοράς μπορεί να αποτελεί καθήκον μόνον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - πρέπει να διευθετηθεί σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη, τις επαγγελματικές οργανώσεις και τους ακαδημαϊκούς. Μέριμνα πρέπει επίσης να λαμβάνεται για τη διασφάλιση του ότι η ίδρυση των δικτύων αναφοράς δεν θα οδηγήσει σε οποιουδήποτε τύπου μεροληψία, είτε από πλευράς τόπου(εγκατάστασης του δικτύου) είτε από πλευράς παρόχου που ήδη παρέχουν και υψηλής ποιότητας και εξειδικευμένη θεραπεία -είτε από πλευράς ιατρικών ερευνητών. Άρθρο 16 Ηλεκτρονική υγεία (e-health) 24. Το ΣΕΟ υποστηρίζει μέτρα που είναι αναγκαία για την επίτευξη της διαλειτουγικότητας των συστημάτων τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, ώστε να προάγουμε την ασφαλή, υψηλής ποιότητας και αποτελεσματική παροχή διασυνοριακών υγειονομικών υπηρεσιών. Προτείνουμε τα υπάρχοντα μέτρα σε κάθε κράτος μέλος να λαμβάνονται υπόψη και όπου είναι δυνατόν να γίνεται χρήση αυτών. 6

7 Άρθρο 17 Συνεργασία για τη διαχείριση των νέων τεχνολογιών στον τομέα της Υγείας 25.Το ΣΕΟ δέχεται καταρχήν την ανάπτυξη και λειτουργία ενός δικτύου που θα συνδέει τις εθνικές αρχές ή φορείς που είναι αρμόδιοι για την αξιολόγηση των τεχνολογιών στον τομέα της υγείας. Ωστόσο, και εδώ, μέριμνα πρέπει να ληφθεί ώστε να συμμετέχουν και εκπρόσωποι των επαγγελμάτων υγείας. Άρθρο 18 - Συλλογή δεδομένων για στατιστικούς σκοπούς και για σκοπούς παρακολούθησης 26. Σύμφωνα με αυτό το άρθρο, τα κράτη-μέλη πρέπει να συλλέγουν τα στατιστικά και άλλα συμπληρωματικά δεδομένα που απαιτούνται για την παρακολούθηση της παροχής διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης, της παρεχόμενης περίθαλψης, των παρόχων της περίθαλψης αυτής και των ασθενών, του κόστους και των αποτελεσμάτων. Πρέπει να διασφαλιστεί μία ισορροπία ανάμεσα στο κόστος και τα οφέλη της συλλογής αυτών των στοιχείων. Πρέπει να δηλωθεί ρητά ποιος επιτρέπεται να χρησιμοποιεί αυτά τα στοιχεία και με ποιο τρόπο. Άρθρο 19 Επιτροπή Εφαρμογής 27.Το ΣΕΟ εγκρίνει το σύστημα της Επιτροπής που έχει κατ επανάληψη δοκιμαστεί επιτυχημένα προκειμένου να υιοθετηθούν διατάξεις εφαρμογής, υπό τον όρο, όμως, ότι οι εξουσίες που θα εκχωρηθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι αυστηρά καθορισμένες και νομοθετικά περιορισμένες. ώστε να αποφεύγεται η δυσανάλογη, απροσδόκητη και ακατάλληλη διαρροή στον ρόλο των κρατών μελών και των οργάνων τους. Ενεκρίθη ομόφωνα από την Ολομέλεια του ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΩΝ στις 28 Νοεμβρίου 2008 ************************************* 7