Το Γράμμα Έτος IΓ, αριθ. 76

Transcript

1 Το Γράμμα Έτος IΓ, αριθ. 76 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΕΚΔΟΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Μάνος Τσελίκας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΤΕΩ 1, ΠΑΤΗΣΙΑ, Τ.Κ , ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛΕΦ ΔΕΚ ΙΑΝ croton@hol.gr Κωδικός αριθμός: 3769 Καλά Χριστούγεννα! Μανουήλ Πανσέληνου, Η των μάγων προσκύνησις

2 2 Ιστορίες αγάπης & θάρρους Αποκαλύπτομαι, Μις Ρουπ μουν στη Δευτέρα Λυκείου πριν από μισό αιώνα. Είχα πρόβλημα με το μάθημα της Άλγεβρας, που δεν έμπαινε στο μυαλό μου. Η μαθηματική γλώσσα με απέλπιζε τελείως. Ο φόβος μου για τη μαθηματικό μας, τη Μις Ρούπ, ήταν κάτι ανεπανάληπτο. Το άκαμπτο πρόσωπό της και η αυστηρή της φύση με έκαναν να τρέμω. Έλπιζα ότι δεν θα με σήκωνε ποτέ να λύσω κάτι. Ήμουν σίγουρη ότι δεν θα ήξερα το μάθημα και τα αετίσια μάτια της μου έλεγαν ότι το ήξερε ότι δεν θα ξέρω. Η τύχη μου τελείωσε μια μέρα και φώναξε το όνομά μου, με κάλεσε στον πίνακα και μου είπε να λύσω ένα πρόβλημα. Στεκόμουν μπροστά στον πίνακα με τη μύτη μου πολύ κοντά, κοίταζα το πρόβλημα και το χέρι με την κιμωλία δεν κουνιόταν καθόλου. Δεν μπορούσα να καταπιαστώ με αυτές τις καταραμένες εξισώσεις. Στο τέλος η Μις Ρουπ πήρε την κιμωλία έγραψε το ένα και το άλλο και κατέληξε στη λύση. «Δεσποινίς, μπορείτε να καθήσετε στη θέση σας», μου είπε. «Μάλιστα, δεσποινίς Ρουπ», είπα με το κεφάλι κατεβασμένο και χώθηκα στο κάθισμά μου. Έμοιαζε ατελείωτο αυτό το μάθημα, αλλά κάποτε χτύπησε το κουδούνι και πήγα προς την πόρτα για να δραπετεύσω, αλλά την τελευταία στιγμή άκουσα τη Μις Ρουπ να λέει «Μις Στογκ, θα ήθελα να σας δω». της Κρύσταλ Άντερσον Μέσα μου έλεγα «όμως εγώ δεν θέλω να σας δω», αλλά έστριψα και πήγα να σταθώ μπροστά στην έδρα. «Δεσποινίς Στογκ, έχετε πολύ μεγάλο πρόβλημα με την Άλγεβρα. Χρειάζεστε οπωσδήποτε βοήθεια. Αν έρθετε μετά το σχολείο, θα σας βοηθήσω εγώ μέχρις ότου αντιληφθείτε τη γλώσσα της Άλγεβρας», είπε. Βοήθεια και ανακούφιση! Συμφώνησα να ξαναπηγαίνω. Χασομερούσε με μένα κάθε απόγεμα που μπορούσα να πάω, ώσπου στο τέλος κατάλαβα τι προσπαθούσε να μου εξηγήσει. Τελείωσα το μάθημα με βαθμό 16 κι αυτό το χρωστάω σε μια καθηγήτρια που ξεπερνούσε τα κοινό μέτρο, μια εξαιρετική δασκάλα που δεν άφηνε τους μαθητές της στη μέση του δρόμου. Δεν ήμουν η μόνη που ευεργετήθηκε από τη διδασκαλία αυτής της γυναίκας. Μόνο μετά από χρόνια κατάλαβα καλά πόσο φρόντιζε για μας η Μις Ρουπ και ότι το άκαμπτο πρόσωπό της και η αυστηρή της φύση έκρυβε μια μεγάλη καρδιά, που αγαπούσε αυτούς που δίδασκε. Και όταν έμπαινε στο γήπεδο να παρακολουθήσει έναν σχολικό αγώνα πολύ συχνά την χειροκροτούσαν. Την σέβονταν και το άξιζε. Είναι καιρός που δεν είναι πια σ αυτό τον κόσμο, αλλά όποτε τη σκέφτομαι λέω στον εαυτό μου «Αποκαλύψου στη μις Ρουπ, το αξίζει». HeroicStories.com ============================================================================ Οι δύο καλόγεροι Irmgard Schloegl Δ ύο καλόγεροι που πήγαιναν σε προσκύνημα έφτασαν στο πέρασμα ενός ποταμού. Εκεί είδαν ένα καλοντυμένο κορίτσι που αναρωτιόταν τι να κάνει, αφού το ποτάμι ήταν βαθύ και δεν ήθελε να χαλάσει τα ρούχα της. Χωρίς πολλά πολλά ο ένας καλόγερος την πήρε στην πλάτη του και την πέρασε στην άλλη όχθη, όπου την άφησε πάλι κάτω σε στέρεο έδαφος. Ύστερα οι δύο καλόγεροι συνέχισαν το δρόμο τους. Ο άλλος καλόγερος όμως μετά από μία ώρα άρχισε να γρινιάζει: «Ασφαλώς δεν ήταν σωστό να αγγίξεις μια γυναίκα. Είναι αντίθετο προς τις εντολές του Θεού να έρχεσαι σε στενή επαφή με γυναίκες. Πώς μπορείς να κάνεις κάτι που είναι αντίθετο με τους κανονες των μοναχών; Ο καλόγερος που κουβάλησε το κορίτσι προχωρούσε σιωπηλός. Κάποια στιγμή όμως είπε: «Εγώ την άφησα στην όχθη του ποταμού πριν από μια ώρα, εσύ γιατί την κουβαλάς ακόμα;» Η σοφία των δασκάλων του Ζεν

3 Ο πόνος, ένα μυστήριο του Κώστα Tριανταφυλλίδη Σε όσους πονούν (ή συν-πονούν) τ αφιερώ. Ε ίμαι ιδιαίτερα ευτυχής που επικοινωνώ σήμερα μαζί σας, φίλες και φίλοι καθηγητές της Σχολής Νοσοκόμων και αγαπητές μαθήτριες. Και λέω πως είμαι ευτυχής, γιατί η επαφή με ένα τέτοιο περιβάλλον αποτελεί σπάνια πηγή συγκινήσεων και εσωτερικών αυθεντικών εμπειριών. Γιατί, άραγε, λέγω ότι η επαφή του ανθρώπου με το νοσοκομειακό περιβάλλοv είναι αποκαλυπτική και εμπλουτιστική; Γιατί εδώ μέσα πλανάται ένα στοιχείο πόνου, συμπόνοιας και θυσιαστικής ανθρωπιάς. Tι πιο φυσικό, λοιπόν, σ αυτή τη συνάντησή μας να καταθέσω κι εγώ μερικούς στοχασμούς για τον πόνο, τη σημασία και το βαθύτερο νοημά του; Αλλά έχει ο πόνος ένα βαθύτερο νόημα; Πρώτα -πρώτα ας διακρίvουμε τα δυο είδη του πόνου: τον σωματικό και τον ψυχικό. Όταν αλγώ γιατί πάσχει η σάρκα μου, έχω τον «σωματικό» πόνο όταν όμως υφίσταμαι τις τύψεις της συνείδησής μου ή θρηνώ μια χαμένη για πάντα ευτυχία, έχω «ψυχικό» πόνο. Όμως αυτή η απόλυτη διάκριση μεταξύ σωματικού και ψυχικού πόνου είναι σχηματική και γίνεται για λόγους συστηματικούς και διδακτικούς. Κατά βάθος ο πόνος είναι βίωμα του όλου ανθρώπου. Κι όπως ο άνθρωπος σύμφωνα με την ισχύουσα Ιατρική της Προσωπικότητος είναι ΕΝΑΣ, ένας (αδιαίρετος) είναι και ο πόνος. (Άλλωστε και η αρρώστια: ανεξάρτητα από την αφετηρία του πόνου, καθίσταται καθολική λειτουργική διαταραχή της υπάρξεως). 'Οταν ο πόνος ευρίσκεται στην περιφέρεια της συνείδησης φαινόμενο κυρίως «ζωϊκό» θεωρείται πόνος σωματικός. 'Oταν όμως ο πόvος γίνει απόλυτα συνειδητός (ανακύψουν, δηλαδή, τα ερωτήματα «τι;», «πώς;» και προπαντός εκείνο το καταλυτικό «γιατί;»), τότε (και ο σωματικός πόνος) είναι του «προσώπου». Και ιδού ότι αρχίζουμε να ανιχνεύουμε την παρουσία του «προσώπου» - «προσωπικού». Όνrως, ο πόνος εivαι «προσωπικός» «του ΕΝΟΣ». Ποτέ, κανείς δεν μπορεί να άρει το σταυρό σου είσαι υποχρεωμένος να τον φέρεις μόνος σου. Και προσέχουμε: όσο πιο προσωπικός είναι ο πόνος σου, τόσο και πιο βαθύς. Κι όσο πιο βαθύς, τόσο και πιο «σιωπηλός». Ο βαθύς πόνος ποτέ δεν θεατρίζεται. Δεν χειρονομεί, δεν δείχνει τις πληγές του. Εκφράζεται «στεναγμοίς αλαλήτοις» και είναι τόσο «ιερός», ώστε αρκείται στοv εαυτό του. Μοιάζει με το λούλουδο που κρύβεται στο φράχτη του περιβολιού. Ευωδιάζει από σεμνότητα και στρέφεται με αιδημοσύνη προς το περιβόλι. Είναι ο χώρος του. [Κοιτάξτε την «Κοιμωμένη», το γλυπτό α- ριστούργημα του Χαλεπά στο πρώτο νεκροταφείο των Αθηνών. Η παιδούλα (η «κοιμωμένη», βέβαια, όχι η νεκρή) Έχει φωτισμένο το πρόσωπο με ένα μακάριο, θείο και ερατεινό χαμόγελο (ένα «χαίρε» μεταξύ χαράς και αποχαιρετισμού ). Αυτό το χαμόγελο έκανε τον Ζαχαρία Παπαντωνίου να γράψει: «Ο Γιαννούλης Χαλεπάς έστησε την ιδέα της αθανασίας στο νεκροταφείο της Αθήνας!»] Β Αλλά ο πόνος είναι και υπαρκτικά σημαντικός. Σκεφθείτε ότι τίποτε μεγάλο δεν έρχεται στη ζωή δίχως τη μαθητεία στη σχολή του πόνου. Αν στρέψουμε την προσοχή μας, θα διαπιστώσουμε ότι παντού (στη φύση, στη ζωή, στη δημιουργία) λειτουργεί το ακόλουθο διαλεκτικό σχήμα: Αγάπη -Πόνος -Δημιουργία. Στη φύση: σπορά -κυοφορία -καρποφορία. Στον άνθρωπο: έρως -ωδίνες -γέννηση. Στην τέχνη: έμπνευση -πυρετός -δημιουργία. Και νάναι τάχα τυχαίο ότι η τραγωδία, ένα από τα υψηλότερα και ευγενέστερα δημιουργήματα του ελληνικού πνεύματος, έχει ως θεμελιακό της στοιχείο τον πόνο; Είναι γνωστό: η ευτυχία απολαμβάνει ενώ ο πόνος δημιουργεί. (Ένας φιλόσοφος των αρχών του 20ού αιώνα έσχατα βασανισμέvη ύπαρξη ομολογεί: «Όσο για τη μακροχρόνια αρρώστια μου, της οφείλω μιαν ανώτερη υγεία. Μόνον ο μεγάλος πόνος είναι ο έσχατος απελευθερωτής του πνεύματος, Eίναι ο διδάσκαλος της μεγάλης υποψίας». Με εκπλήσσει και μια ρήση του Αριστοτέλη: «Πάνrες οι περιττοί (εξέχοντες) άνδρες, μελαγχολικοί γεγόνασι». Για να προσθέσουμε: όπου υπάρχει πόνος, εκεί υπάρχει γη ιερή...). Γ Yπάρχει μια ωραία διαλεκτική σχέση ανάμεσα σ αυτόν που αγαπά και σ εκείνον που αγαπιέται. Όσο πιο μεγάλη είναι η αγάπη, τόσο και πιο μεγάλοι οι πόνοι της. Αλλά περίεργο: όσο πιο μεγάλος είναι ο πόνος, τόσο κοι πιo λυτρωτικός γιατί ανοίγει τους κανθούς των ματιών στη θέα μυστικώv ωραιοτήτων. Οδηγεί όχι στην εκμηδένιση, αλλά στην Ανάσταση! Μέσα σ αυτή την διαλεκτική ως και οι τάφοι τώρα την άνοιξη μοιάζουv με κάνιστρα γεμάτα 3

4 4 αγριολούλουδα. Moσκοβολάει το χώμα γύρω και στη μέση ένα κανrηλάκι. Το βράδυ βράδυ, όταν ο άνεμος κουνάει το προσκυνητικό κλαδάκι του πεύκου, ο ίσκιος του πέφτει εδώ κι. εκεί και το καντηλάκι μια ανάβει, μια σβύνει. 'Ομως πάντα αγρυπνεί από την έγνοια μιας αθάνατης αγάπης... * Αγαπητές μαθήτριες, είναι ώρα να συμμαζέψουμε τα λιγοστά μας λόγια. Όσο επεκτείνεται κανείς στους λόγους, τόσο απομακρύνεται από την άμεση βιωματικότητα της πράξης. Eκτός εάν οι λόγοι μας είναι «έμ-πρακτοι» και οι πράξεις μας είναι «έλ-λογες». Και σεις είστε «γραμμέvες» και των δύο, ω ιέρειες της ευσπλαχvίας και της προσφοράς. ================================ «Μετέωρο» το εγχείρημα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης εράστια προβλήματα αντιμετωπίζουν η ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και η κοινωνική ένταξη των ψυχικά ασθενών στη χώρα μας, παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια. Αυτό επισήμαναν τον Οκτώβριο διακεκριμένοι Έλληνες πανεπιστημιακοί ψυχίατροι με αφορμή το 9 ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ διεθνώς μόλις το 8-12% των εισαγωγών στα ψυχιατρικά νοσοκομεία γίνονται με εισαγγελική παραγγελία, στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό ανέρχεται στο 55%, γεγονός που οφείλεται κυρίως στο ότι η οικογένεια, που έχει φτάσει να υποκαθιστά το κοινωνικό κράτος καθώς σε αυτήν επιστρέφει πάνω από το 90% των ασθενών που βγαίνουν από το νοσοκομείο, δεν βρίσκει τις απαιτούμενες υποστηρικτικές ψυχιατρικές υποδομές στην κοινότητα. Σοβαρές ελλείψεις Σήμερα λειτουργεί μόνο ένα από τα συνολικά 19 κέντρα που προβλέπονταν (από το νόμο) να λειτουργούν για τον αυτισμό, 6 από τα 51 ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, 21 από τα 50 ψυχιατρικά τμήματα γενικών νοσοκομείων, 2 από τα 7 κέντρα αντιμετώπισης της νόσου Αλτσχάιμερ κλπ. Εφημερίδα ΜΕΤΡΟ, Θεραπεία μέσω εικαστικών τεχνών (Art Therapy) της Γιάννας Κιλίμη, θεραπευτρίας μέσω τέχνης (ΜΑ Art therapist) Η art therapy είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας κατά την οποία ο άνθρωπος γίνεται δημιουργός με το πινέλο, τo χρώμα, τοv πηλό, δημιουργεί πράγματα-έργα, που δεν τα ελέγχει ο ορθολογισμός, και εκπλήσσεται, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Κα Έλενα Τονικίδη, ψυχολόγος εικαστικός και πρόεδρος τoυ διοικητικού συμβουλίου της επιστημονικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας "Ψυχολογία και Τέχνη". Art Therapy είναι "ζωγραφίζω και βλέπω πράγματα που δεν έβλεπα παλιότερα". Η θεραπευτική ικανότητα της art therapy έγκειται στην ανακάλυψη. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς καλλιτέχνης για να δώσει μορφή στο χάος του, να περάσει από την αδράνεια στην κίνηση, από τη σύγχυση στην τάξη, οπό το chiaro scuro στο χρώμα. Η επαφή με το δημιουργικό μας εαυτό είναι μια πράξη αγάπης. Η θεραπεία μέσω των εικαστικών αξιοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί και να επικοινωνήσει. Ο άνθρωπος δημιουργός σε ένα πλαίσιο αποδοχής, σεβασμού κοι γνώσης εκπλήσσεται και απορεί, αποκαλύπτει και συγκινεί, θαυμάζει και συγχωρεί Συνδέοντας την ψυχολογία με την τέχνη η ομώνυμη μη κερδοσκοπική εταιρία έχει ως στόχο μέσα από διάφορα μοντέλα εκπαίδευσης (σεμινάρια, ημερίδες, διαλέξεις, βιωματικές ομάδες) να προάγει και να προσφέρει μια βαθύτερη κατανόηση της ψυχολογίας και της τέxνης. Η υλοποίηση αυτού του στόχου διακρίνεται σε τέσσερις τομείς: α) Ψυχολογία β) Eπιστήμη και Τέχνη γ) Τέχνη δ) Εργαστήρια σχέσεων για παιδιά. Απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους κοι ενήλικες, σε φοιτητές κοι επαγγελματίες από τo χώρο της ψυχικής υγείας, της παιδαγωγικής και της εκπαίδευσης με εξειδικευμένα σεμινάρια και κύκλους μαθημάτων. ΠΗΓΗ: Proton Newsletter, τεύχος 128, εκδότης HEALTHELLAS, Αδραμυττίου 15, 17121, Νέα Σμύρνη.

5 Ο Μουχάμαντ Γιουνούς, βραβείο Νόμπελ Ειρήνης 2006 Βιογραφικά στοιχεία Γιουνούς γεννήθηκε το 1940 στο χωριό Μπάθουα, κοντά στην πόλη Τσιτακόγκ του Μπαγκλαντές. Ο πατέρας του ονομαζόταν Χατζή Ντουλά Μία Σουντάγκαρ κα τη μητέρα του Σουφία Κατούν. Τα πρώτα του χρόνια τα πέρασε στο χωριό. Το 1947 η οικογένειά του μετακόμισε στην Τσιτακόγκ, όπου ο πατέρας του είχε χρυσοχοείο. Ο Γιουνούς παντρεύτηκε την Αφρότζι Γιουνούς, καθηγήτρια της φυσικής. Έχει δυο κόρες, την Ντίνα και την Μόνικα. Οι αδελφοί του είναι κι αυτοί επιστήμονες. Ο Ιμπραήμ διδάσκει Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Ντάκα και ο Τζαχαγκίρ είναι γνωστός παρουσιαστής στην τηλεόραση. Eκπαίδευση Μετά το δημοτικό σχολείο ο Γιουνούς πήγε στο Κολλεγιακό του Τσιτακόγκ και σε ένα διαγωνισμό βγήκε 16 ος από σπουδαστές. Ήταν πρόσκοπος και ταξίδεψε το 1952 στο Πακιστάν και την Ινδία Το 1955 μετέσχε στο παγκόσμιο Τζάμπορυ των Προσκόπων στον Καναδά εκ μέρους του Πακιστάν. Επιστρέφοντας ταξίδεψε σ όλη την Ευρώπη και Ασία οδικώς. Ως σπουδαστής του Κολλεγίου μετείχε σε αγροτικές δραστηριότητες και πήρε βραβεία ηθοποιΐας παίζοντας στο θέατρο. Το 1957 γράφτηκε στην Σχολή Οικονομίας του Πανεπιστημίου της Ντάκα, απ όπου πήρε πτυχίο ΜΑ το Κατόπιν εργάστηκε, στην αρχή στο ίδιο Πανεπιστήμιο ως βοηθός ερευνητής και μετά ως λέκτορας στο Κολλεγιακό του Τσιτακόγκ. Το 1969 πήγε με υποτροφία στις ΗΠΑ, όπου πήρε πτυχίο Ph.D. Από το 1969 ως το 1972 έγινε υφηγητής στο Πανεπιστήμιο και τελικά γύρισε στο Μπαγκλαντές, όπου έγινε καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Τσιτακόγκ. Η πρώτη ανάμιξη του Γιουνούς στη μάχη κατά της φτώχειας ήταν στο λιμό του 1974 στο Μπαγκλαντές. Τότε ανακάλυψε ότι ένα πολύ μικρό δάνειο μπορεί να κάνει δυσανάλογα διαφορετική τη ζωή ενός φτωχού. Στην αρχή δάνεισε από την τσέπη του ένα μικρό ποσό σε γυναίκες του Χωριού Τζόμπρα κοντά στο Πανεπιστήμιο που έφτιαχναν έπιπλα από μπαμπού. Αυτές ξεπλήρωσαν το τοκογλυφικό δάνειο που είχαν πάρει για να αγοράσουν μπαμπού. Κάθε μέρα κέρδιζαν 5 τάκα (0, 2 δολάρια) καθαρά και δεν μπορούσαν να θρέψουν την οικογένεια τους. Αλλά οι τράπεζες δεν τις δάνειζαν με τον κανονικό τόκο, γιατί δεν ενδιαφέρονταν για τόσο μικρά δάνεια σε φτωχούς που δεν παρείχαν εγγυήσεις. Την εποχή εκείνη ξεκίνησε ένα ερευνητικό πρόγραμμα για τους αγρότες. Το 1974 ανέπτυξε το Πρόγραμμα Αγρόκτημα στα τρία, το οποίο υιοθέτησε η κυβέρνηση. Για να γίνει πιο αποτελεσματικό το πρόγραμμα αυτό, ο Γιουνούς και οι συνεργάτες του πρότειναν και ένα άλλο που ονομάστηκε Η κυβέρνηση του χωριού. Η Κυβέρνηση της χώρας το αποδέχτηκε κι αυτό το 1980, αλλά, όταν άλλαξαν οι κρατούντες, το κατήργησαν. Με τον απελευθερωτικό αγώνα του Μπαγκλαντές Το 1971 άρχισε ο απελευθερωτικός πόλεμος του Μπαγκλαντές. Ο Γιουνούς τότε ήταν στο πανεπιστήμιο Middle Tennessee και άρχισε να συγκεντρώνει χρήματα για τον απελευθερωτικό αγώνα. Μαζί με συμπατριώτες του που ζούσαν στις ΗΠΑ ίδρυσε την Επιτροπή του Πολίτη του Μπαγκλαντές. Αργότερα έκαναν στη Νέα Υόρκη ένα Κέντρο Πληροφοριών για το Μπαγκλαντές. Επίσης βοήθησε τους υπαλλήλους που εργάζονταν στη Πακιστανική Πρεσβεία και ήταν από το Μπαγκλαντές να βγουν από την Πρεσβεία και ήταν μέλος της Αμυντικής Λεγεώνας του Μπαγκλαντές, που 5

6 6 προμήθευε όπλα στους αγωνιστές της ελευθερίας. Ίδρυση της Τράπεζας Γκραμήν Γκραμέεν σημαίνει αγροτική ή χωριάτικη. Το 1976 ο Γιουνούς ιδρυσε την Τράπεζα Γκραμήν, για να δίνει δάνεια στους φτωχούς του Μπαγκλαντές. Η τράπεζα ως τώρα έχει δανείσει πάνω από 5 εκατομμύρια ανθρώπους. Για εξασφάλιση της αποπληρωμής η τράπεζα χρησιμοποιεί ένα σύστημα «ομάδων άλληλεγγύης». Αυτές οι μικρές ανεπίσημες ομάδες ζητούν ομαδικώς δάνεια και τα μέλη τους ενεργούν σαν εγγυητές της εξόφλησης και βοηθούν ο ένας τον άλλο στην οικονομική προκοπή. Καθώς μεγάλωνε, η Τράπεζα Γκραμήν ανέπτυξε και άλλους τρόπους δανεισμού, που εξυπηρετούσαν τους φτωχούς. Εκτός από τα μικροδάνεια, προσφέρει εκπαιδευτικά δάνεια, στεγαστικά δάνεια και χρηματοδότηση προγραμμάτων αλιείας και αρδεύσεως, υφαντηρίων και άλλων, όπως και άλλων τραπεζικών εργασιών σαν την αποταμίευση. Η επιτυχία του προτύπου Γκραμήν ενέπνευσε παρόμοιες προσπάθειες σ όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπως και σε ανεπτυγμένες χώρες, π.χ. στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλά από αυτά τα προγράμματα, που εξαπλώθηκαν σε 23 χώρες, προτιμούν να δίνουν τα μικροδάνεια σε γυναίκες, αλλά όχι όλα. Επειδή αυτές υποφέρουν περισσότερο και αποταμιεύουν επίσης περισσότερο χάριν της οικογένειας. Το βραβείο Νόμπελ Ο Μουχάμαντ Γιουνούς έλαβε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης 2006 μαζί με την Τράπεζα Γκραμήν. Ήταν η πρώτη φορά που το βραβείο αυτό απονέμεται σε κάτοικο Μπαγκλαντές. Και σημειώνει μια στροφή εν σχέσει με τις προηγούμενες συμβατικές απονομές, με την επιλογή κάποιου που εργάσθηκε για την ειρήνη έμμεσα, με την οικονομική ανόρθωση των μαζών. Ο εξηνταπεντάχρονος οικονομολόγος είπε ότι θα διαθέσει το μερίδιό του (1,4 εκατομμύρια δολλάρια) για να δημιουργήσει μια εταιρεία που θα κατασκευάζει φθηνά θρεπτικά τρόφιμα (γαλακτοκομικά) για τους φτωχούς. Τα υπόλοιπα θα πάνε στην ίδρυση οφθαλμιατρικού νοσοκομείου για το Μπαγκλαντές. Η εταιρεία τροφίμων θα πουλάει τα προϊόντα της με ένα συμβολικό τίμημα. (Το για τα μικροδάνεια είναι: info@microcreditsummit.org ) Άλλοι τομείς δράσεως για τους φτωχούς. Η «ΑΓΡΟΤΙΚΗ» (Grameen) εκτός από τις τραπεζικές εργασίες ανέπτυξε και τα εξής: Την Αγροτική Τηλεφωνική με εννέα εκατομμύρια συνδρομητές. Το πρόγραμμα «Τηλέφωνο του χωριού». Η κεντρική ιδέα είναι να δίνει ένα μικρό δάνειο σε γυναίκες που αγοράζουν ένα κινητό τηλέφωνο και το κάνουν μικρό τηλεφωνικό κέντρο στο σπίτι τους. Με τα έσοδα του κέντρου πληρώνεται το δάνειο. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα, δηλαδή μαθήματα για σπουδαστές πάνω σε τομείς που χρειάζονται σήμερα. Αυτό γίνεται για να μην έρχονται από άλλες χώρες και κάνουν σχολές. Τσεκ Grameen. Για να αναπτύσσεται άισθημα ανεξαρτησίας, ο Δρ. Γιουνούς άρχισε μια μόδα να φορούν όλοι απλά τοπικά ρούχα. Φορά λοιπόν και εκείνος το τσεκ γκραμέεν. Έτσι έγινε η πιο επικρατούσα μόδα, ιδίως στην Ντάκα. Δεκάδες ειδικά καταστήματα δείχνουν αυτά τα ρούχα. Βραβεία Ο δρ. Γιουνούς από το 1978 μέχρι τώρα έχει λάβει 46 βραβεία, όπως από τον Προέδρο της χώρας, το «Μητέρα Τερέζα» της Ινδίας, το Βραβείο κοινωνικής και οικονομικής ανανέωσης του «Εκόνομιστ», το Σιμόν Μπολιβάρ της ΟΥΝΕΣΚΟ, το Ανθρωπιστικό της CARE, to Παγκόσμιο Τροφίμων κλπ. Επίσης έχει λάβει 26 τιμητικά ντοκτορά από πανεπιστήμια. Ο Μουχάμαντ Γιουνούς έχει γράψει το βιβλίο «Τραπεζίτης των φτωχών», (Banker to the Poor Micro-Lending and the Battle against World Poverty). Beaverton, Quimby Warehouse. Σ αυτό εκτός από τη διαδρομή της ζωής του, της σκέψης του και του έργου του, καλεί με σοφία και ελπίδα τον καθένα και να συνεργαστεί μαζί του «για να μπουν οι φτωχοί και άστεγοι σε μουσείο, που θα το επισκέπτονται τα παιδιά μας και θα ρωτάνε πώς αφήσαμε τέτοια τρομερή κατάσταση να διαρκέσει τόσο πολύ». Είναι ένα βιβλίο που εμπνέει όλους. Γαιτί ο συγγραφέας είναι ένας οραματιστής πρακτικός και φωτισμένος. Τα προγράμματά του βελτίωσαν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. ΠΗΓΗ: Ευρετήρια Διαδικτύου. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ανοίξουν και να διαβάσουν την ετήσια έκθεση της Συνάντησης Κορυφής των σχετικών προγραμμάτων: The 2005 State of the Microcredit Summit Campaign Report

7 Ιστορίες μικροδανείων σε διάφορες χώρες Σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό ΤΙΜΕ ο Δρ. Γιουνούς είπε και τα εξής: Ερώτ. Το 97% των μελών της Τράπεζας Γκραμήν είναι γυναίκες. Πώς αυτό; Απάντ. Το κύριο προβλημα μιας φτωχής γυναίκας ήταν να υπερνικήσει το φόβο μέσα της, που την παρέλυε. Παρατηρήσαμε ότι, σε σύγκριση με τους άντρες, που ξοδέυουν χρήματα πιο εύκολα, οι γυναίκες οικονομούν για την οικογένεια πολύ περισσότερο. Ερώτ. Σε μια αυστηρή μουσουλμανική κοινωνία μήπως αυτό προκάλεσε αντίδραση; Απάντ. Φυσικά. Η πρώτη αντίδραση ήρθε από τους συζύγους, που νόμισαν ότι τους προσβάλλουμε. Ύστερα ήρθαν οι μουλάδες, που άρχισαν να κηρύττουν ότι το να δανείζεται κανείς από την Τράπεζα Γκραμήν ήταν αντίθετο προς τη θρησκεία. Εμείς τους είπαμε ότι στην ιστορία του Ισλάμ οι γυναίκες αναδείχθηκαν πολεμίστριες και επιχειρηματίες παράδειγμα η πρώτη γυνάικα του Μωάμεθ! Ερώτ. Για ποιο συγκεκριμένο κατόρθωμα υπερηφανεύεστε περισσότερο; Απάντ. Μπορώ να πω ότι έκανα κάτι που ήταν πρόκληση στον κόσμο των τραπεζών. Οι συμβατικές τράπεζες στρέφονται προς τους πλούσιους. Εμείς στρεφόμασε στους εντελώς φτωχούς. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να είναι επιχειρηματίες, αλλά δεν έχουν την ευκαιρία να το ανακαλύψουν. Ερώτ. Πριν από δέκα χρόνια είπατε ότι τα εγγόνια μας θα πρέπει να πάνε στα μουσεία για να δουν τι είναι φτώχεια. Το πιστεύετε ακόμα; Απάντ. Απολύτως : 58% των φτωχών που πήραν δάνειο από την Γκραμήν τώρα δεν είναι πια φτωχοί. Σήμερα πάνω από 100 εκατομμύρια άνθρωποι είναι σε κάποιο πρόγραμμα μικροδανείων. Με το ρυθμό που προχωράμε, θα έχουμε μειώσει στο μισό το σύνολο της φτώχειας το Και θα φτιάξουμε ένα μουσείο φτώχειας το Μικροδάνεια που σώζουν 1. Η Yama Laye γεννήθηκε στη Σενεγάλη και ήταν ανάπηρη στο ένα πόδι. Δεν πήγε σχολείο, γιατί την κορόϊδευαν. Πήρε μαθήματα ραπτικής και κεντήματος και έραβε παιδικά ρούχα για να ζήσει. Το 2001 μια φίλη την πληροφόρησε για το πρόγραμμα Small Economic Activities Development. Δεν το πίστευε, αλλά ένα μικρό δάνειο, όταν επενδυθεί με σύνεση, μπορεί να αυξήσει το εισόδημα και να φύγεις από την αθλιότητα. Τώρα δείχνει (εικόνα) το ωραίο φόρεμα που αγόρασε με τις οικονομίες της. Επίσης η Γιάμα πουλούσε στο δρόμο τσάι, ζάχαρη, αλάτι σπίρτα και καραμέλες κερδίζοντας 0,80 του δολαρίου κάθε μέρα. Ο άντρας της ήταν εργάτης και δεν μπορούσε να της δίνει τακτικά χρήματα. Την πρώτη μερα στις συναντήσεις τού προγράμματος δεν είχε να πληρώσει την εβδομαδιαία συμμετοχή της (1 δολ.), την πλήρωσε η φίλη της. Την τρίτη φορά της έδωσαν ένα δάνειο 10 δολ. Με αυτά αγόρασε σαπούνι, ξύδι, τσιγάρα κ.ά. και αύξησε την πραμάτεια της. Την τέταρτη βδομάδα εξόφλησε τη φίλη της και αγόρασε ρούχα για τον εαυτό της και το παιδάκι της. Τώρα έχει βελτιώσει το φαγητό της οικογένειας με κρέας και σούπα και δίνει χαρτζηλίκι στο παιδί για κολατσιό. Αποταμιεύει πάνω από 2 δολλάρια τη μέρα και ελπίζει να μαζέψει και να ανοίξει μπουτίκ Η Ρατζάμμα ξαναβρίσκει την αξιοπρέπεια 7 Φυγή στην Αίγυπτο, ανάγλυφο από αλάτι (παλιό αλατωρυχείο Πολωνίας) Το πρόγραμμα Γέφυρα της Ινδίας βρήκε τη Ρατζάμμα στην πόλη Καρνατάκα ως υπηρέτρια σε αριστοκρατικό σπίτι, για να παίρνει για τις κόρες της τα αποφάγια του σπιτιού. Απελπίστηκε τόσο, ώστε δανείστηκε από ένα πλούσιο γαιοκτήμονα. Αφού δεν μπορούσε να ξεχρεωθεί, αναγκάστηκε να στείλει τις κόρες της στο σπίτι του πλούσιου να δουλέψουν πρακτικά έγιναν σκλάβες. Στην αρχή η Ρατζάμμα δεν τολμούσε να πάει στις συγκεντρώσεις Αυτοβοήθειας, γιατί φοβόταν ότι θα την

8 8 διώξουν λόγω της κοινωνικής της τάξεως. Κατόπιν πηγε και κάθισε χωριστά από τις άλλες. Τελικά πήρε δάνειο 196 δολάρια για να αγοράσει μια αγελάδα. Σε δέκα μήνες εξόφλησε την αγελάδα και ελευθέρωσε τις κόρες της. Τώρα έχει αγοράσει γη, έχει ζητήαει δάνειο για άρδευση, έχει κι ένα μοσχάρι και στέλνει τη μεγάλη κόρη να μάθει ραπτική και τα άλλα παιδά της στο σχολείο. 3. Οι λάμπες φέγγουν να βγει από τη φτώχεια Η Αναστασία Αμπέλλα, γνωστή ως γιαγιά Τάσυα, ζει σε ένα χωριό στις Φιλιππίνες. Οι συχνές διακοπές του ρεύματος έκαναν απαραίτητες τις λάμπες πετρελαίου. Με τα τέσσερα παιδιά της μάζευαν γυάλινα βαζάκια από τα σκουπίδια, τα έπλεναν, τα έβαφαν, πρόσθεταν φυτίλι και μετάλλινο χερούλι και τα έκαναν λάμπες. Πουλούσαν τις λάμπες και έβγαζαν ένα μικρό εισόδημα. Με ένα δάνειο από τη Διεθνή Ευκαιρία η γιαγιά Τάσυα αγόρασε καθαρά βαζάκια και διπλασίασε την παραγωγή της. Τώρα στα 72 της χρόνια δεν θα πάρει σύνταξη. Αλλά ξέρει ότι είναι από εκείνους που τα κατάφεραν και επέζησαν. 4. Η Μελιόρα από το Περού Η Μελιόρα Jihuallanca ζει στο Περού με το σύζυγο της και τα πέντε της παιδιά. Μικρά δάνεια από την οργάνωση FONDECAP της επέτρεψαν να αρχίσει μια μικρή επιχείρηση εκτροφής ζώων. Το πρώτο της δάνειο ήταν 95 δολλάρια. Το Φεβρουάριο θα εξοφλήσει το τρίτο της δάνειο που ήταν 260 δολ. Δίσταζε πολύ να δανεισθεί χρήματα, γιατί ήταν αγράμματη. Τώρα λέει : «Δεν ξέρω να γράφω και να διαβάζω, αλλά διαθέτω κεφάλι και μπορώ να σκέφτομαι. Αντί να κοιτάζω απλώς τον άντρα μου, του μιλώ». Άλλες ιστορίες μιλούν για τη Μάμπλ, μια πλέκτρια από τη Ζάμπια, που αγόρασε πλεκτομηχανή, για τη Ντόρις, μία ανάπηρη πωλήτρια κουλουριών από το Ελ Σαλβατόρ, που αγόρασε το φούρνο, τη Σάρα από τη Λιβερία, που άρχισε να χτίζει σπίτι κ.ο.κ. Η Ντόρις που πουλούσε κουλούρια και τώρα εχει φούρνο ΠΟΙΗΣΗ Πέρα απ τον καθρέφτη σου Κι αν οι επόμενες γενιές σου πήραν τη δόξα σου. κι αν πια δε λάμπεις και περνάς απαρατήρητη δίπλα απ τα τραπεζάκια και το μαντήλι στο λαιμό σου κρύβει μια αμυδρή ρυτίδα κι ακόμα κι ο καθρέφτης σου σε κοιτάζει καχύποπτα, τα δικά μου μάτια που γερνάνε μαζί σου Θα βλέπουν πάντα είκοσι δύο χρόνια Γιάννης Ασημακόπουλος ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Ιστορικά γεγονότα που έγιναν την 26 η Δεκεμβρίου (Reuters) 1716 Γέννηση του Τόμας Γκράιη, Άγγλου ποιητή γνωστού από την «Ελεγεία γραμμένη σε αυλή εξοχικής εκκλησίας» 1792 Γέννηση του Charles Babbage, Βρεττανού μαθηματικού και εφευρέτη ο οποίος εφεύρε την πρώτη υπολογιστική μηχανη, πρόδρομο των συγχρόνων ηλεκτρονικών υπολογιστών Θάνατος του John Wilkes, Άγγλου πολιτικού, αγωνιστή για την ελυθερία του τύπου Θάνατος του Ερρίκου Σλήμαν, Γερμανού Αρχαιολόγου, που έκανε ανασκαφές και ανακάλυψε την Τροία Γέννηση του Μάο Τσετούγκ, πολιτικού και συνιδρυτού του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Ο Μάο διετέλεσε Πρόεδρος της Κίνας από το 1949 και έκανε τη φοβερή πολιτιστική επανάσταση των νέων. Το 1959 παραιτήθηκε. Έμεινε Αρχηγός του κομμουνιστικού Κόμματος μέχρι το θανατό του (1976) Ανακάλυψη του στοιχείου ραδίου από τον Πέτρο και τη Μαρία Κιουρί και τον G. Bemont Πρεμιέρα της πρώτης μακρού μήκους ταινίας στον κόσμο ``The Story of the Kelly Gang,'' στο Athenaeum Hall, στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.

9 9 Ορχάν Παμούκ-Νόμπελ Λογοτεχνίας 2007 (Δημοσιεύτηκε την Δευτέρα, 16 Οκτωβρίου 2006 στην ιστοσελίδα της Δημοσίας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών) Στην αρχή έγινε γνωστός ως γενικός επιμελητής των απάντων του Ντοστογιέφσκι στα τουρκικά. Είναι ο πρώτος Τούρκος συγγραφέας που τιμάται με Νόμπελ Λογοτεχνίας καταρρίπτοντας ταυτόχρονα ένα ακόμη διεθνές ρεκόρ: να είναι και ο νεότερος σε ηλικία (επιτέλους!). Και όμως οι αντιδράσεις που ακολούθησαν τη βράβευσή του είναι διχαστικές μέσα στην ίδια του την χώρα. Οι συγγραφείς συνάδελφοί του είναι ενθουσιασμένοι. Ο Γιασάρ Κεμάλ, ο πατέρας της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας και συχνά υποψήφιος για το Νόμπελ, τον συνεχάρη ενώ πολλοί άλλοι συγγραφείς αισθάνονται χαρούμενοι, γιατί η βράβευση του Παμούκ θα μπορούσε να αποτελέσει το διαβατήριο για την τουρκική λογοτεχνία γενικότερα στο εξωτερικό. Όμως η εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας «Σαμπάχ» αναρωτιέται, «θα έπρεπε να χαιρόμαστε ή να λυπόμαστε γι αυτό; Αντί», τονίζει, «να είμαστε υπερήφανοι, είμαστε αμήχανοι, αφού δεν μπορούμε να θεωρήσουμε τον Παμούκ έναν σαν κι εμάς». Η αλήθεια είναι ότι από τη μέρα που ο Παμούκ έκανε εκείνη τη δήλωση για τις γενοκτονίες των Τούρκων κατά των Κούρδων και των Αρμενίων, αυτόματα κατέστη και εχθρός της πατρίδας του. Ύστερα από τις διεθνείς πιέσεις η δίκη ανεστάλη, αλλά στις συνειδήσεις των συμπατριωτών του ουδέποτε έπαψε να θεωρείται προδότης. Η Καναδέζα συγγραφέας Μάργκαρετ Άτγουντ σχολιάζοντας τη βράβευση του συγγραφέα λέει ότι ήταν η καλύτερη επιλογή στους δύσκολους καιρούς μας. Η Τουρκία στέκεται στο σταυροδρόμι της Μουσουλμανικής Ανατολής / Μέσης Ανατολής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης / Βορείου Αμερικής. Ο Παμούκ συνδιαλέγεται πολιτιστικά με αυτές τις ζώνες και μέσα από τη δουλειά του μπορεί να αναδείξει τις αντιθέσεις και τις αντικρουόμενες ιδεολογίες. Πάντως ο Παμούκ παραμένει ένας σημαντικός και πολυβραβευμένος συγγραφέας διεθνώς. Κατόρθωσε με τα επτά του μυθιστορήματα να γίνει ένας σύγχρονος μεγάλος παραμυθάς χωρίς να θυσιάσει καθόλου την τεχνική και την ποιότητα της μεταμοντέρνας γραφής του. Καλά διαβασμένος στις ιστορίες του κουβαλάει τις «Χίλιες και μία νύχτες» και την ποίηση της ανατολής αλλά και τις επιρροές που δέχτηκε από τους δυτικούς συγγραφείς, όπως ο Ίταλο Καλβίνο, ο Ουμπέρτο Έκο, ο Τόμας Μαν και η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ για να αναφέρουμε μερικούς. Σίγουρα στη βράβευσή του έπαιξε ρόλο η ανήσυχη χώρα του και σίγουρα από τέτοιες αντιφατικές χώρες προκύπτουν κείμενα σημαδιακά και ενδιαφέροντα. Ας μην ξεχνάμε ότι και η δική μας χώρα παρουσίαζε περισσότερο ενδιαφέρον λογοτεχνικά στην μετεμφυλιακή και μεταπολιτευτική περίοδο, καθώς απελευθερώνονταν οι φιμωμένες φωνές και πρωτοστατούσε το αίτημα της ελευθερίας του λόγου και του ατόμου. Γιατί όλοι οι αληθινοί συγγραφείς, όπως και ο Παμούκ, δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους, για να αποτυπώσουν την αλήθεια. Όχι την αλήθεια των στατιστικών πινάκων, αλλά την αλήθεια της ανθρώπινης εμπειρίας σε ένα συγκεκριμένο τόπο, σε μια συγκεκριμένη στιγμή. Και καταλήγει η Μάργκαρετ Άτγουντ, στο κείμενό της για τον Ορχάν Παμούκ, στην Guardian: «Και όπως συμβαίνει στη μεγάλη λογοτεχνία, μερικές φορές αισθάνεσαι όχι ότι εσύ τον μελετάς εξεταστικά, αλλά ότι σε διαβάζει εκείνος». Γι αυτό ας χαλαρώσουμε λίγο προσπερνώντας το ερώτημα «Μήπως βραβεύτηκε για πολιτικούς λόγους;» Δηλαδή 15 χρόνια επίμονης και προσεκτικής δουλειάς είχαν μόνο αυτό το σκοπό; Τόσα κείμενα, τόσοι χαρακτήρες, τόσες συγκρούσεις πολιτισμών και ανθρώπων έκρυβαν έναν καιροσκόπο; Αλίμονο! Όσοι πιστεύουν αυτό μάλλον δεν έχουν διαβάσει προσεκτικά τα μυθιστορήματά του. Γιατί δόξα, λογοτεχνία και λεφτά είναι ένας συνδυασμός που δεν αφήνει αδιάφορους ακόμη και τους πλέον αδιάβαστους που δυστυχώς είναι οι περισσότεροι σ αυτόν τον κόσμο. Διαβάστε στις σελίδες της Βιβλιοθήκης για τον Ορχάν Παμούκ: ( και στα Λογοτεχνικά Σεμινάρια 2002http://

10 10 ΤΕΣΤ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ Διαλέξτε από τις επόμενες εικόνες το αντικείμενο που σας ταιριάζει περισσότερο για να διαβάσετε για την προσωπικότητά σας. Τα σχήματα αυτά έχουν δημιουργηθεί από ψυχολόγο. Δοκιμάστηκαν σε όλο τον κόσμο για αρκετά χρόνια. Με τη μελέτη των μέχρι τώρα αποτελεσμάτων της έρευνάς μας προσαρμόσαμε προσεκτικά το χρώμα και το σχέδιο κάθε αντικειμένου και το ξαναδοκιμάσαμε μέχρι να βρούμε μια συλλογή που να ανταποκρίνεται καλύτερα στη προσωπικότητα των περισσοτέρων ανθρώπων. Τα αντικείμενα αυτά αναπαριστούν τους εννέα βασικούς τύπους προσωπικότητας. Το βρήκε στο Διαδίκτυο ο Τάσος Οικονόμου. Είναι επιστημονικό και εύστοχο. Οι απαντήσεις στη σελίδα 15. 2

11 Ο «πράσινος» Θεός από άρθρο του David Roberts, συντάκτη του οικολογικού περοδικού Grist Μ ετά τις εκλογές του 2004, σε ηλικία 70 ετών, ο διάσημος δημοσιογράφος των ΗΠΑ Bill Moyers αποσύρθηκε από την δημοφιλή εκπομπή του Now (Τώρα). Αλλά το κανάλι PBS αφιέρωσε τον Οκτώβριο σ αυτόν μια τριπλή εκπομπή, μέρος της οποίας είναι και η συνέντευξη για την περιβαλλοντική συνείδηση των θρησκευτικών παραγόντων της Αμερικής. Από αυτήν την συνέντευξη δημοσιεύουμε κάποια ενδιαφέροντα τμήματα, όπου οι θρησκευτικοί ηγέτες φαίνονται αφ ενός επηρεασμένοι από πολιτικές συμμαχίες και αφ ετέρου ικανοί να βγάλουν τους συμπατριώτες τους από την αδιαφορία και να τους οδηγήσουν προς μια «πράσινη» κατεύθυνση. Ερώτηση: Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με το θέμα αυτό; Bill Moyers: Ένα γράμμα που είδα σε ένα περιβαλλοντικό περιοδικό με αποστολέα ένα πάστορα που έδειχνε το άγχος του. Έλεγε: «Πήγα να ψηφίσω το 2004 και, μπροστά στην κάλπη, ενώ ήθελα να ψηφίσω υπέρ του Μπους, για τη θέση που πήρε στα θέματα των εκτρώσεων, της οικογένειας και του γάμου των ομοφυλοφίλων, δεν πήγαινε το χέρι μου, επειδή είχε καταγραμμένη φρικτή συμπεριφορά στα θέματα περιβάλλοντος». Ήταν η πρώτη φορά που άκουα ένα συντηρητικό ευαγγελικό να παλεύει μέσα του σχετικά με την αφοσίωσή του στον Πρόεδρο και στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Και σκέφτηκα, είναι άραγε προάγγελος μιας στροφής ή τυχαίο; Ξέρουμε ότι οι προοδευτικοί ευαγγελικοί από πολύ καιρό ανησυχούσαν και μιλούσαν για το περιβάλλον. Αλλά συντηρητικοί ευαγγελικοί που έχουν πρόβλημα συνείδησης ως προς το περιβάλλον είναι κάτι καινούργιο. Όταν διέρρευσε ότι επίκειται δήλωση 86 ευαγγελικών ηγετών για την υπερθέρμανση του Πλανήτη, οι αντίπαλοι χτύπησαν τόσο γρήγορα με μια επιστολή και τόσο δυναμικά, ώστε κατάλαβα ότι πηγή της απάντησης πρέπει να ήταν ο Λευκός Οίκος, δηλαδή πολιτικές πεποιθήσεις. Ερώτηση: Ως χριστιανός, πώς αισθανθήκατε μέσα σας αυτή τη μαρτυρία των θρησκευτικών ηγετών; Συμφωνήσατε με τα επιχειρήματά τους; Bill Moyers: Προέρχομαι από συντηρητική χριστιανική παράδοση, από Εκκλησία Βαπτιστών του Τέξας. Εκεί μεγάλωσα, εκεί είναι οι ρίζες μου και η θρησκευτική γλώσσα μού είναι οικεία. Από τότε πήγα σε άλλες εκκλησίες, αλλά ποτέ δεν άκουσα κήρυγμα υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος, ακόμα και σε φιλελεύθερες ή «προοδευτικές» εκκλησίες μέχρι τα τελευταία χρόνια... Ερώτηση: Αυτά που ακούονται σ αυτή την πράσινη ευαγγελική κίνηση είναι απότομη γενική μεταστροφή. Σε τι νομίζετε ότι οφείλεται αυτή η τάση κι αυτές οι μεγάλες ξαφνικές αλλαγές; Bill Moyers: Έξυπνη η παρατήρηση. Έχετε πολύ δίκαιο. Δεν χρειάστηκαν γι αυτό εκατό χρόνια, όπως χρειάστηκαν άλλοτε οι αγωνιστές μέχρις ότου καταργηθεί η δουλεία. Δεν πήρε τόσο χρόνο, όσο χρειάστηκε το φεμινιστικό κίνημα. Ήταν σαν μετάδοση ιώσεως. Πρώτα πρώτα οι άνθρωποι δεν τα είχαν ακούσει αυτά. Ήταν καλά νέα ότι κάτι μπορεί να γίνει για τη σωτηρία του περιβάλλοντος. Άκουσαν λοιπόν τα καλά νέα και, σαν τους πρώτους χριστιανούς που άκουαν το ευαγγέλιο του Χριστού ξαναγεννήθηκαν, αυτή τη φορά μέσω της ελπίδας για το περιβάλλον. Το δεύτερο έιναι η φύση των σύγχρονων επικοινωνιών. Η κίνηση των ιδεών σήμερα είναι αστραπιαία μέσω του κυβερνοχώρου. Ο λόγος τώρα ταξιδεύει πιο γοργά από ότι όταν ο Παύλος πήγαινε από την Ιερουσαλήμ στην Ελλάδα, στη Μικρά Ασία κι από εκεί στη Ρώμη. Χρειαζόταν πολύν καιρό για να εξαπλωθεί το Ευαγγέλιο. Αλλά σήμερα ο Απόστολος Παύλος θα καθόταν εκεί μαζί σου και θα έγραφε ηλεκτρονικά μηνύματα προς τους Κορινθίους, τους Εφεσίους και τους Κολοσσαείς. Τρίτον είναι η επίσκεψη της πραγματικότητας. Η θέρμανση του Πλανήτη δεν έιναι πια ένα θεμα που το επεξεργαζόμαστε θεωρητικά. Δεν πρόκειται πια μ.ονο για τα παγόβουνα που λειώνουν στην Αρκτική. Πρόκειται για τον τυφώνα Κατρίνα, που κατάστρέφει το σπίτι σου στη Νέα Ορλεάνη. Ανεξαρτήτως των θεολογικών σου θέσεων επί του πρώτου κεφαλαίου της Γενέσεως («αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και κατακυριεύσατε την γην»), η θεολογία δεν αποτελεί κλιματιστικό μηχάνημα το καλοκαίρι, όταν η θερμοκρασία ανεβεί τρεις βαθμούς πάνω από το κανονικό λόγω των εκπομπών άνθρακα. Οι χριστιανοί κατάλαβαν ότι δεν μπορούν πια να αγνοούν την πραγματικότητα παρά τα όσα τους είπαν οι πολιτικοί αρχηγοί.

12 12 Ερώτηση: Στην ειδική εκπομπή σας βλέπετε πολλές περιπτώσεις μεταστροφής χριστιανών υπέρ του περιβάλλοντος. Αλλά δεν βλέπετε μετεστροφή ως προς την ιδέα που έχουν για τους οικολόγους. Τους οικολόγους τους γελοιοποιούν μάλλον στις συνεντεύξεις τους. Δεν μοιάζει να μαλάκωσε καθόλου αυτή η εχθρότητα. Δεν σας κάνει εντύπωση; Bill Moyers: Το επόμενο φιλμ που θα κάνω πρέπει να είναι πάνω στο πώς οι οικολόγοι βλέπουν τη θρησκεία. Το γεγονός είναι ότι οι προοδευτικοί χριστιανοί και οι κύριες εκκλησίες έχουν πολλά κοινά με το οικολογικό κίνημα εδώ και κάποια χρόνια. Όμως οι συντηρητικοί ευαγγελικοί έχουν πάθει (και χρησιμοποιώ επίτηδες τις λέξεις) πλύση εγκεφάλου από την πολιτική δεξιά και τους θρησκευτικούς συμμάχους της.. Ο Όργουελ είχε δίκαιο: Μπορείς να αλλάξεις τη γλώσσα ωσότου αλλάξεις συμπεριφορά. Δαιμονοποιώντας καλούς, σοβαρούς, ειλικρινείς οικολόγους η πολιτική δεξιά και οι θρησκευτικοί σύμμαχοί της κατέστησαν αδύνατο σε ανθρώπους της εκκλησίας, της ενορίας, να ακούνε τους οικολόγους. Ερώτηση: Είμαι βέβαιος ότι κάποιος απ αυτούς, που ονομάζετε θρησκευτικούς συμμάχους της δεξιάς, δεν θα είχε αντίρρηση, αν όλες οι εκκλησίες της Αμερικής άρχιζαν να φυτεύουν δέντρα ή να κάνουν ανακύκλωση. Θα οργιζόταν όμως, αν άρχιζαν να μάχονται έναντίον των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Βλέπετε κανένα σημείο δράσεως που να πηγαίνει από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο; Bill Moyers: Από κάπου πρέπει κανείς να αρχίσει. Στην εκκλησία, που αναφέρετε στην εκπομπή σας (Boise Vineyard Church) οι πιστοί ικανοποιούνται περισσότερο, αν φυτέψουν ένα δέντρο παρά αν γράψουν γράμμα σε ένα βουλευτή. Μου φαίνεται ενθαρρυντικό ότι αμέσως πιάνουν να κάνουν κάτι που επηρεάζει την κοινότητά τους. Όλα τα μεγάλα κοινωνικά κινήματα αρχίζουν και μεγαλώνουν από αυτό που κάνουν οι πολίτες σε τοπικό επίπεδο: η κίνηση καταργήσεως της νομοθεσίας, το φεμινιστικό κίνημα, το κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων των δεκαετιών 50 και 60. Πάρτε τον Μάρτιν Λούθερ Κιγκ. Ήταν τοπικός πάστορας πριν γίνει εθνικός ηγέτης. Γι αυτό το βρίσκω ενθαρρυντικό που θέλουν να κανουν κάτι πρακτικό, για να προστατεύσουν το περιβάλλον όπου ζόυνε. Ύστερα αυτή η εθνική έκκληση από 86 ευαγγελικούς υπέρ του περιβάλλοντος έδωσε στους ανθρώπους όπως στους ενορίτρες της εκκλησίας Boise Vineyard, να καταλάβουν ότι υπάρχει ένα κίνημα για αλλαγή πολιτικής, ότι οι πολίτες μιλούν για πολιτική, ακόμα κι όταν καταπιάνονται με τοπικά προβλήματα. Γι αυτό ανησυχούν οι αντίπαλοι =================================== Τρελοί νομπελίστες Associated Press Η βραβευμένη τριάδα που προσδιόρισε γιατί το ξύσιμο του μαυροπίνακα είναι ανατριχιαστικό Στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Έρευνες για την κακοσμία των ποδιών, για την ανοσία των τρυποκάρυδων στον πονοκέφαλο, καθώς και για τον ανατριχιαστικό ήχο που κάνουν τα νύχια, όταν ξύνουν το μαυροπίνακα περιλαμβάνονται στους νικητές των φετεινών βραβείων Ig Nobel το χιουμοριστικό αντίστοιχο των βραβείων Νόμπελ που ανακοινώθηκαν αυτή την εβδομάδα. Η απονομή των Ig Nobel ένα λογοπαίγνιο με τη λέξη ignoble, που σημαίνει «φαύλος» ή «αχρείος»- πραγματοποιήθηκε και φέτος σε αίθουσα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ από το χιουμοριστικό επιστημονικό περιοδικό «Χρονικά της Απίθανης Έρευνας», σε συνεργασία με την Ένωση Επιστημονικής Φαντασίας Χάρβαρντ- Ράντκλιφ και της Εταιρεία Φυσικών Σπουδών Χάρβαρντ Ράντκλιφ. Οι έρευνες αυτές είναι πραγματικές και μάλιστα τα αποτελέσματά τους έχουν δημοσιευτεί συχνά σε έγκυρα επιστημονικά και ιατρικά περιοδικά. Σε αντίθεση με τα Νόμπελ, όμως, οι νικητές των Ig Nobel δεν κερδίζουν χρήματα και μάλλον δεν έχουν πολλές πιθανότητες να αλλάξουν την πορεία της επιστήμης με τις έρευνές τους. «Με τα βραβεία τιμούμε το ασυνήθιστο και το φανταστικό και ξυπνάμε το ενδιαφέρον των ανθρώπων για την επιστήμη, την ιατρική και την τεχνολογία» δήλωσε ο εκδότης του περιοδικού, Μαρκ Έιμπραχαμς.

13 Στροφή του κόσμου στο θέμα της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος Ί σως θα δούμε μεγάλη στροφή στο θέμα της αντιμετώπισης της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος μετά την Έκθεση Στερν. Ήταν 30 Οκτωβρίου, όταν ένας γκριζομάλλης κύριος ανακοίνωσε στον Τύπο τα αποτελέσματα της έρευνάς του. Ήταν κυρίως ένας αριθμός: 5,5 τρισεκατομμύρια ευρώ, το τίμημα που θα πληρώσει η ανθρωπότητα σε ζημίες, αν συνεχίσει να βγάζει τόσο μεγάλες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, αν δεν κάνει τίποτα μέχρις ότου η θερμοκρασία του πλανήτη ανεβεί κατά 5 βαθμούς Κελσίου. Μιλάμε για το ένα πέμπτο των συνολικών εσόδων του κόσμου. Δεν πρόκειται για θεωρίες πια και ηθικές επιταγές, αλλά για χρήματα, κάτι που όλοι καταλαβαίνουν. Ο κ. Νίκολας Στερν, οικονομολόγος και πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, έδωσε τον κατάλογο των συνεπειών της αλλαγής του κλίματος: τεράστιες λωρίδες άγονης γης λόγω ξηρασίας, πλημμυρισμένες ακτές και πόλεις, εξαφάνιση ειδών ζώων και φυτών. Αυτό που κάνει την έκθεση Στερν να ξεχωρίζει είναι ότι έβαλε τιμή σε πολλές καταστροφές που προβλέπονται και σχετίζονται με την αλλαγή του κλίματος. Θα πρόκειται, λέει, για την ευρύτερη οικονομική αποτυχία που έχει δει η ανθρωπότητα. Ακόμα και η εφημερίδα Handelsblatt, που υποστηρίζει τις επιχειρήσεις, συμφώνησε και έγραψε ότι δεν θα φτάνει πια για τους υπεύθυνους των εταιρειών «να εγκαθιστούν μια μικρή ανεμογεννήτρια στα γραφεία της εταιρείας, που μόλις αρκεί να δίνει ρεύμα σε κάποια φώτα». «Δεν υπάρχουν πια δικαιολογίες, δεν υπάρχουν προπετάσματα καπνού για να κρυφτεί κανείς», είπε ο Ch. Kronick της Greenpeace. Και ο Πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, που στάθηκε δίπλα στον Στερν κατά την ανακοίνωση, είπε ότι «η καταστροφή δεν πρόκειται να γίνει σε υποθετικό χρόνο» και ότι «αυτό το έγγραφο των 616 σελίδων είναι το πιο σπουδαίο έγγραφο για το περιβάλλον που έχει διαβάσει όσο είναι πρωθυπουργός». Τα καλά νεά στην Έκθεση Στερν είναι ότι με δαπάνη ίση με το 1% του παγκόσμιου εισοδήματος η καταστροφή μπορεί να αποφευχθεί. Άλλα καλά νέα είναι ότι θα δοθούν ευκαιρίες δημιουργίας νέων επιχειρήσεων και νέων θέσων εργασίας για την παραγωγή «καθαρής» ενέργειας χωρίς καύση άνθρακα και πετρελαίου. Μιλάμε για τζίρο 500 δισεκατομμυρίων το χρόνο το έτος Ο κ. Τόνι Μπλερ εμφανίζεται τώρα ως ο κύριος πολιτικός που μάχεται για το περιβάλλον και ελπίζει ότι μαζί με τον Αλ Γκόρ των ΗΠΑ θα 13 επιτύχουν και τη στροφή της αμερικανικής πολιτικής επί του θέματος. Όσον αφορά την Άγγελα Μέρκελ, Καγκελάριο της Γερμανίας, που θα είναι Πρόεδρος της Ε.Ε. και θα προεδρεύσει και της Συνάντησης των Οκτώ το 2007, και αυτή δεν θέλει να υστερήσει του Άγγλου πρωθυπουργού και του είπε ότι συμφωνεί. Εν τω μεταξύ η πραγματικότητα είναι ότι τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί από το 2000 κατά 2,4% και ο αριθμός των αυτοκινήτων, ένας σοβαρότατος παράγοντας ρύπανσης, κατά 23,9% από το ==================================== Οι συνέπειες της θέρμανσης του πλανήτη για τον κόσμο Έξι χιλιάδες αντιπρόσωποι από όλο τον κόσμο συζήτησαν στο Ναϊρόμπι της Κένυας τα θέματα που σχετίζονται με την αλλαγή του κλίματος γενικώς στη σχετική Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών το Νοέμβριο. Η συζήτηση είχε ως κέντρο δύο ερωτήματα: α) Τι μπορεί να γίνει, για να μην ανέλθει η θερμοκρασία της Γης κατά 5 βαθμούς Κελσίου; β) Πώς θα προετοιμαστεί η ανθρωπότητα για μια άνοδο των θερμοκρασιών κατά 2 βαθμούς Κελσίου, που τώρα θεωρείται αναπόφευκτη; Ιστορικά στοιχεία Πριν από ένα αιώνα ο βραβευμένος με Νόμπελ Svanta Arrhenius παρατήρησε ότι το διοξείδιο του άνθρακα θερμαίνει την ατμόσφαιρα και υπολόγισε ότι αν η ανθρωπότητα με τη δράση της διπλασίαζε την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στον αέρα, αυτό θα κατέληγε σε αύξηση της μέσης θερμοκρασίας από 4 έως 6 βαθμούς Κελσίου. Δεν ανησύχησε όμως και έλεγε ότι προβλέπει να πάρουν τέλος οι κρύοι χειμώνες των βορείων χωρών. Ο πρώτος επιστήμονας που χτύπησε συναγερμό ήταν ο Αμερικανός Roger Revelle. Ο οποίος το 1950 άρχισε να ανεβαίνει τακτικά το βουνό Μάουνα Λόα, όπου και το ηφαίστειο σε ύψος μέτρων στη Χαβάη. Από την κορυφή ελευθέρωνε μετεωρολογικά μπαλόνια συνδεμένα με όργανα μετρήσεως της ατμοσφαιρικής συγκεντρώσεως διοξειδίου άνθρακα. Η καμπύλη που σχηματίστηκε από τις αναγνώσεις των μετρήσεων αποκάλυψε ανησυχητική ανοδική τάση. Ο Ρεβέλ γρήγορα κατάλαβε τι σημαίνει αυτό. Ζήτησε ακρόαση από το Κογκρέσσο και προειδοποίησε ότι κάτι δραματικό συμβαίνει στον πλανήτη που δεν είχε ξανασυμβεί. Συγχόνως ανησύχησε ο εξέχων κλιματολόγος Stephen Schneider, αλλά κανένα από τους δύο δεν τον πήραν στα σοβαρά. DER SPIEGEL; SPIEGEL ONLINE

14 14 ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΤΕΣΤ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ Αν διάλεξες το 1: Αυτοελεγχόμενοι Ευαίσθητοι Σκέπτεσθε αρκετά πρίν κάνετε κάτι. Παλεύετε εξαντλητικά με τον εαυτό σας και το περιβάλλον σας. Μισείτε την επιπολαιότητα και προτιμάτε να είστε μόνος-η, παρά να υπομένετε μια συζήτηση άνευ περιεχομένου. Οι σχέσεις σας με τους φίλους σας είναι πολύ καλές, πράγμα που σας δίνει εσωτερική ηρεμία και αρμονία, που χρειάζεστε για να νοιώθετε καλά. Εντούτοις δεν αποτελεί πρόβλημα για σας το να κάθεστε μόνοι για μεγάλες περοιόδους, χωρίς να βαριέστε. Αν διάλεξες το 2: Ανεξάρτητοι Αντισυμβατικοί Απελευθερωμένοι. Απαιτείτε μια ελεύθερη και ανεξάρτητη ζωή, που σας επιτρέπει να καθορίζετε μόνοι την πορεία σας. Έχετε μια καλλιτεχνική κλίση στη δουλειά και στη διασκέδαση. Η ανάγκη για ελευθερία σάς κάνει καμιά φορά να κάνετε το αντίθετο από αυτό που έπρεπε. Ο τρόπος ζωής σας είναι πολύ ατομιστικός. Δεν θα αντιγράφατε ποτέ τυφλά αυτό που είναι του συρμού. Αντιθέτως προσπαθείτε να ζήσετε σύμφωνα με τις δικές σας ιδέες και πεποιθήσεις, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα «κολυμπήσετε ενάντια στο ρεύμα». Αν διάλεξες το 3: Δυναμικοί Ενεργητικοί Εξωστρεφείς. Δεν έχετε προβλημα να πάρετε ρίσκα και να αναλάβετε μεγάλες υποχρεώσεις με αντιστάθμισμα μια ενδιαφέρουσα και δίκαιη δουλειά. Η ρουτίνα αντιθέτως φαίνεται να σας παραλύει. Αυτό που σας αρέσει περισσότερο είναι το να μπορείτε να έχετε ενεργό ρόλο στα πράγματα. Με τον τρόπο αυτό και το πρώτο σας βήμα είναι και αποφασιστικό. Αν διάλεξες το 4: Πατάτε γερά στα πόδια σας. Ισορροπήμένοι. Αρμονικοί. Δίνετε αξία στο φυσικό στυλ και αγαπάτε τα απλά πράγματα. Οι άλλοι σας θαυμάζουν επειδή πατάτε γερά στα πόδια σας και στηρίζονται επάνω σας. Παρέχετε σ αυτούς που είναι γύρω σας ασφάλεια και ελευθερία. Διακρίνεστε για το ότι είστε ζεστοί και ανθρώπινοι. Απορρίπτετε ότιδήποτε κραυγαλέο και τετριμμένο. Τείνετε να είστε σκωπτικοί σε οποιαδήποτε παραξενιά της μόδας. Για σας το ντύσιμο πρέπει να είναι πρακτικό και ανεπαίσθητα κομψό. Αν διάλεξες το 5: Επαγγελματίες Πραγματιστές Με αυτοπεποίθηση Παίρνετε τη ζωή στα χέρια σας και πιστεύετε περισσότερο στα έργα σας παρά στην τύχη. Λύνετε τα προβλήματά σας με πρακτικό και απλό τρόπο. Στην καθημερινή σας ζωή βλέπετε τα πράγματα ρεαλιστικά και καταπιάνεστε με αυτά χωρίς δισταγμό. Στην εργασία σας έχετε την εμπιστοσύνη των άλλων, διότι γνωρίζουν ότι μπορούν να βασίζονται πάνω σας. Η αποφασιστική δύναμη της θέλησής σας προβάλλει την αυτοπεποίθησή σας και στους άλλους. Δεν είστε ικανοποιημένος-η αν δεν τελειώσετε αυτό που σκεφτήκατε να κάνετε. Αν διάλεξες το 6: Ειρηνικοί Διακριτικοί Μη επιθετικοί. Είστε ανέμελοι, αλλά και διακριτικοί. Κάνετε φίλους αβίαστα, αλλά σας αρέσουν η απομόνωση και η ανεξαρτησία. Σας αρέσει κάπου κάπου να «το σκάτε» από όλους και όλα και να μένετε μόνοι σας, για να βρείτε το νόημα της ζωής και να διασκεδάζετε. Χρειάζεστε ελευθερία και έτσι αποδράτε σε όμορφες κρυψώνες, αλλά δεν είστε μοναχικός τύπος. Έχετε ειρήνη με τον εαυτό σας και τον κόσμο και εκτιμάτε τη ζωή και ότι έχει να σας προσφέρει αυτός ο κόσμος. Αν διάλεξες το 7. Ανέμελοι Παιχνιδιάρηδες Χαρούμενοι. Αγαπάτε την ελεύθερη και αυθόρμητη ζωή. Προσπαθείτε να τη χαρείτε τα μέγιστα, σύμφωνα με το ρητό «Μια ζωή την έχουμε» Είστε πολύ περίεργοι και ανοικτοί σε οτιδήποτε νέο. Ευτυχείτε με τις αλλαγές. Δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από το να νοιώθετε δεσμευμένοι από κάποιον ή κάτι. Βιώνετε το περιβάλλον σας σαν να είναι ασταθές και πάντα καλό για μια έκπληξη. Αν διάλεξες το 8. Ρομαντικοί, ονειροπόλοι, συναισθηματικοί. Είστε πολύ ευαίσθητα άτομα. Αρνείστε να βλέπετε τα πράγματα μόνο από μ.ια λογική, ορθολογιστική άποψη. Το σημαντικό για σας είναι τι σας λένε τα αισθήματά σας. Στην πραγματικότητα νοιώθετε ότι είναι σημαντικό να βλέπεις όνειρα και στον ξύπνιο σου. Απορίπτετε ανθρώπους που απεχθάνονται τον ρομαντισμό και καθοδηγούνται μόνο από τη λογική. Αρνείστε να αφήσετε οτιδήποτε να περιορίσει την πλούσια ποικιλία διαθέσεων και συναισθημάτων σας. Αν διάλεξες το 9. Αναλυτικοί, αξιόπιστοι, με αυτοπεποίθηση. Η εφήμερη ευαισθησία σας αντιπροσωπεύει αυτό που είναι υψηλής ποιότητας και διαρκές. Θέλετε να περιβάλλετε το εαυτό σας με μικρά «κοσμήματα», τα οποία ανακαλύπτετε εκεί που παραβλέπονται από τους άλλους. Η κουλτούρα παίζει σοβαρό ρόλο στη ζωή σας. Έχετε εφεύρει το δικό σας τρόπο ζωής, που είναι κομψός και αποκλειστικός, ελεύθερος από καπρίτσια της μόδας. Το ιδανικό, στο οποίο έχετε βασίσει τη ζωἠ σας είναι η πνευματικά καλλιεργημένη απόλαυση. Αξιολογείτε βάσει ενός προκαθορισμένου επιπέδου πνευματικής καλλιέργειας τους ανθρώπους, με τους οποίους συναναστρέφεστε.

15 Μια νέα βιογραφία του Κάλβου Βρέθηκε Ελπίς Πατρίδος Μια νέα βιογραφία φέρνει στο φως νέες πτυχές της προσωπικότητας του μεγάλου Ζακυνθινού ποιητή, αλλά και μια «χαμένη» ωδή του, τα ίχνη της οποίας ανακαλύφθηκαν στο Διαδίκτυο. Ευλαβώς, τρέμων, ρίπτω πρώτην βολάν τα δάκτυλα επί τηv αργυρόχορδοv πάτριον κιθάpαv. Σήμανε συ ουράνιον Ξύλον, σύ της ψυχής μου την τόλμαν, σύ απαρόρμησον Μουσάων δώρον. Ε ίναι οι δύο πρώτες στροφές από την άγνωστη μέχρι το 2003 ωδή του Ζακυνθινού ποιητή Ανδρέα Κάλβου (Ι792-Ι869). Η χαμένη ωδή με τίτλο Ελπίς Πατρίδος, το πρώτο έργο που έγραψε στα ελληνικά το l8l9 ο Ανδρέας Κάλβος, εντοπίστηκε από τον Κύπριο φιλόλογο και ερευνητή Λεύκιο Ζαφειρίου στην Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Γλασκόβης. Η ποιητική σύνθεση συμπεριλαμβάνεται ολόκληρη στην έκδοση Ο βίος και το έργο του Ανδρέα Κάλβου του Λεύκιου Ζαφειρίου, που κυκλοφορεί εδώ και μερικούς μήνες από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Η ανακάλυψη της Ωδής ανατρέπει τη βεβαιότητα ότι ο Κάλβος δεν έγραφε μέχρι τότε στα ελληνικά και ότι η Επανάσταση του '2l τον έστρεψε προς τη μητρική του γλώσσα. Στην πρώτη στροφή της Ωδής ο ποιητής, με την αγωνία για την υπόδουλη πατρίδα στο μυαλό του, αποπειράται να γράψει στην ομιλουμένη γλώσσα της εποχής. Στη συνέχεια μιλά για τα νέφη της δουλείας, τη σκλαβιά και την ελπίδα της ελευθερίας, που διατρυπά αυτό το σκοτάδι και ζητεί από τη φιλελεύθερη Αγγλία της εποχής του να «φυσήξει» στην πατρίδα του, ώστε να καρποφορήσει το άνθος της ελευθερίας. Καλύτερα να τον βρει ο θάνατος, καταλήγει, αν χάσει την ελπίδα του και δεν δει να χορεύουν μαζί στην πατρίδα του όχι μόνο η ελευθερία, αλλά και οι Μούσες... Το εξάφυλλο φυλλάδιο, που ανακαλύφθηκε δεμένο σε τόμο ανάμεσα σε άλλα έντυπα, εκδόθηκε από τον Λονδρέζο εκδότη της εποχής Σάμιουελ Μπάγκστερ (l772-l85l), φίλο και συνεργάτη του Κάλβου. 0 Λεύκιος Ζαφειρίου εντόπισε σχεδόν τυχαία τη χαμένη Ωδή το 2003, με τη βοήθεια του l7χρονου μαθητή, τότε Τεύκρου Χαχολιάδη, ο οποίος βρήκε αρχικά κάποια ίχνη της Ωδής στο Διαδίκτυο. Μαζί ταξίδεψαν τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς στη Γλασκόβη, και αντίκρυσαν συγκινημένοι το σαράντα στίχων λανθάνον ποίημα του Κάλβου τυπωμένο σε αβιβλιογράφητη έκδοση του 19ου αιώνα. Το κοπιαστικό και φιλόδοξο εγχείρημα του Λεύκιου Ζαφειρίου για τον βίο του ποιητή καταγράφει και παρακολουθεί εξίσου λεπτομερώς τα γεγονότα της προσωπικής και δημιουργικής πορείας του Κάλβου τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, αξιοποιώντας όλα τα καινούργια στοιχεία που έχουν έρθει στο φως για τη ζωή και το έργο του τα τελευταία χρόνια. Ανδρέας Κάλβος, σκίτσο του Γιώργου Σεφέρη ΠΗΓΗ: Περιοδικό LiFO

16 16 Πήγα, είδα, άκουσα, διάβασα και νομίζω Ε ίναι μεγάλη μου τιμή να έχω φίλο και συνεργάτη το φιλόλογο και συγγραφέα Κώστα Τριανταφυλλίδη. Πολλοί αναγνώστες του «Γράμματος» έχουν πάρει, όπως μου έχουν πει, μαθήματα και συγκινήσεις, περιεκτική τροφή για το πνεύμα τους από άρθρα του Κώστα, που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς στο περιοδικό μας. Με πόνο μάθαμε το καλοκαίρι την «αναχώρηση» της αγαπημένης του συζύγου Λένας, φιλολόγου, συγγραφέα και τακτικής συνεργάτιδας τού ωραίου περιοδικού «Ρίζα Αγρινιωτών». Τώρα γίνεται παρηγορητής ο απαρηγόρητος φίλος στέλνοντας σε μένα και σε σας μια ομιλία που είχε κάνει για τον πόνο στη Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων του Νοσοκομείου Αγρινίου στις 28 Ιανουαρίου Αναδημοσιεύεται στη σελ. 3 με τίτλο «Ο πόνος, ένα μυστήριο». Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό «Ρίζα Αγρινιωτών» τον Ιούνιο Ε υχαριστώ θερμά τον καλό φίλο από τα παλιά Χρίστο Κακούρη που μου χάρισε το βιβλίο «Οι Κυριακές της Διαπλάσεως», που δεν υπάρχει στο εμπόριο. Στο πολύτιμο αυτό βιβλίο βρίσκει κανείς όλες τις «Κυριακές» (ετήσιους διαγωνισμούς) όλων των τόμων της «Διαπλάσεως, από το 1896 έως το 1942, όλα τα ονόματα των διασπλασόπουλων που μετείχαν στους διαγωνισμούς αυτούς και μία εισαγωγή του Εμμαν. Κάσδαγλη, όπου αναπτύσσεται με αγάπη η ιστορία του περιοδικού και των «Κυριακών» με πολλά σκίτσα από το περιοδικό. Εκδότες του βιβλίου είναι ο Ε. Χ. Κάσδαγλης, ο Κ. Ι. Αγαπητίδης, ο Χ. Ν. Κακούρης, και ο Π. Γ. Αγγελόπουλος. Ανήκαν στην ίδια συντροφιά που παρήγγειλε σε εξέχοντα γλύπτη ολόσωμη προτομή του Γρηγόριου Ξενόπουλου και την έστησε στην είσοδο του Εθνικού Θεάτρου σε αναγνώρισή τους για όσα προσέφερε στη νεότητα της χώρας μας μέσω του περιοδικού «Η Διάπλαση των Παίδων». Μάλιστα τη μέρα των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα μίλησε ο Κωστάκης Κακούρης, ο οποίος είχε πάρει το πρώτο βραβείο και ως διαπλασόπουλο για την συμμετοχή του σε διαγωνισμό με θέμα «Ποια θεωρείται η μεγαλύτερη ευτυχία στον κόσμο». Ξέρουμε βεβαίως ότι διαπλασόπουλα ήταν πάρα πολλοί εξέχοντες Έλληνες και Ελληνίδες, όπως Ο Γρηγ. Ξενόπουλος στο γραφείο του ο Σεφέρης και ο Ελύτης, αλλά στην εισαγωγή του βιβλίου αυτού βρίσκουμε κατάλογο των ευρύτερα γνωστών διαπλασόπουλων με τα ψευδώνυμά τους, όπως ο Ιω. Θ. Κακριδής, ο Πέτρος Χάρης, ο Σπυρ. Τρικούπης, ο Κωνστ. Μουσούρης, ο Νικ. Κιτσίκης, ο Μαρίνος Σιγούρος, η Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, ο Δημ. Πικιώνης, ο Γ. Τσαρούχης, ο Κωστ. Κακούρης, ο Κων. Καλλίας, ο Σπύρος Πλασκοβίτης, ο Διαμ, Διαμαντόπουλος ο Θρασύβ. Ζωϊόπουλος (Στέφανος Δάφνης) κ. α... Όλα αυτά δείχνουν πόσο ένα περιοδικό μπορεί να ενώνει, να εμπνέει, να μορφώνει, να διδάσκει και να είναι κέντρο και αφορμή για δράση, όσο ποτέ δεν φαντάστηκε ο εκδότης του. Απεβίωσε σε ηλικία 89 ετών ο νομικός, συγγραφέας, δημοσιογράφος και ιδρυτής του κινήματος "Χριστιανική Δημοκρατία", Νικόλαος Ψαρουδάκης. Γράφω γι αυτόν, επειδή δεν ήταν μόνο πολιτικός, αλλά και συγγραφέας και διανοούμενος και προ παντός ένας γενναίος αγωνιστής για ό,τι πίστευε.. Οι απλοί Έλληνες τον καμάρωσαν όταν το 1973, (τότε που ο Ιωαννίδης περιόρισε τον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο στη βίλλα του και ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας μας από τα παρασκήνια,) έγραψε ως τίτλο στην εφημερίδα «Χριστιανική»: Ο ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΕΠΕΣΕ, ΝΑ ΠΕΣΕΙ ΚΑΙ Η ΤΥΡΑΝΝΙΑ! Και το πλήρωσε με εξορία στη Γυάρο, κάτι που ασφαλώς το είχε διακινδυνεύσει, σαν αληθινός αγωνιστής, που δεν καίει και δεν καταστρέφει τίποτε, αλλά θυσιάζεται ο ίδιος. Χωρίς να παίρνω θέση για την άποψή του Ν. Ψαρουδάκη για μια δικαστική απόφαση, ότι η δικτατορία ήταν στιγμιαίο αδίκημα και όχι διαρκές, όπως πίστευε ο ίδιος, σέβομαι τη ηθική του δύναμη να το πεί δημόσια και να φυλακιστεί γι αυτό τρεις μήνες, επειδή δεν ήθελε ή δεν είχε να πληρώσει την μετατροπή της ποινής του. (Έμεινε ο τίτλος του άρθρου ΔΙΑΡΚΕΣ KAI ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΑΣ ΕΓΚΛΗΜΑ, ΚΥΡΙΟΙ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΕΣ ) Και μελέτησε μέσα στη φυλακή τις συνθήκες κράτησης και έγραψε για τους αδελφούς του τους φυλακισμένους, αφού δεν ήθελε να είναι αργός ούτε στη φυλακή Όσο για τα βιβλία του Ν. Ψαρουδάκη, είναι σημαντικό σε μια Ελλάδα που είχε χωριστεί σε αριστερούς διαφόρων χρωμάτων και αντικομμουνιστές το ότι εξέφρασε τη γνώμη ότι και τα δύο άκρα κάνουν το ίδιο σφάλμα, να βασίζονται στον υλισμό, οι μεν κομμουνιστές λόγω θεωρίας, της θεωρίας του ιστορικού υλισμού, οι δε «δεξιοί» λόγω πράξης, του τρόπου ζωής δηλαδή που ο Τσιριντάνης είχε ήδη ονομάσει τομαρισμό και σαπίλα του άκρατου καπιταλισμού. Μ. Τ.