κορεσµένων και trans λιπαρών οξέων στην ανάπτυξη υπερχοληστεριναιµίας και καρδιαγγειακής νόσου είναι τεκµηριωµένη

Transcript

1

2 q Η σηµασία της κατανάλωσης κορεσµένων και trans λιπαρών οξέων στην ανάπτυξη υπερχοληστεριναιµίας και καρδιαγγειακής νόσου είναι τεκµηριωµένη q Όσο µεγαλύτερος ο αριθµός παραγόντων κινδύνου, τόσο πιο έντονη η παρουσία αθηροσκλήρυνσης στην αορτή και στις στεφανιαίες αρτηρίες ήδη από την παιδική ηλικία

3 Πνευµονικά νοσήµατα Άπνοια κατά τον ύπνο Σύνδροµο υποαερισµού. Λιπώδες ήπαρ µη αλκοολικής αιτιολογίας (NAFLD) Στεάτωση Στεατοηπατίτιδα Κίρρωση Χολοκυστοπάθεια Γυναικολογικές ανωµαλίες Διαταραχές κύκλου ΣΠΩ Οστεοαρθρίτιδα Ουρική αρθρίτιδα ΑΕΕ Καταρράκτης Στεφανιαία νόσος Σακχαρώδης Διαβήτης Δυσλιπιδαιµία Υπέρταση Καρκίνος µαστού, µήτρας, τραχήλου, κόλο, οισοφάγος, πάγκρεας, νεφρό, προστάτης. Φλεβίτιδα Φλεβική στάση

4

5 Διαφορετικός χρόνος ωρίµανσης για τις διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου Οι περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου ξεκινούν την δηµιουργία του περιβλήµατος της µυελίνης στη διάρκεια των 2 πρώτων χρόνων της ζωής. Οι περιοχές αυτές συνδεόνται µε τις πιο βασικές λειτουργίες, όπως η επεξεργασία των πληροφοριών και η κίνηση. Οι πρόσθιοι λοβοί ωριµάζουν τελευταίοι και η επιµυελίνωσή τους συνεχίζεται και στην εφηβεία. Οι πρόσθιοι λοβοί εµπλέκονται σε πιο πολύπλοκες γνωσιακές λειτουργίες (προγραµµατισµός, προσοχή, µνήµη, συγκέντρωση).

6 ΣΙΔΗΡΟΣ παίζει ρόλο σε q µυελίνωση q νευροδιαβιβαστές q δέσµευση οξυγόνου στο αίµα ΙΩΔΙΟ παίζει ρόλο στην q αναπτυξιακή ορµόνη του θυροειδούς ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ παίζει ρόλο σε q ένζυµα, νευρογένεση, νευροµεταβίβαση, νευρωνική µετανάστευση ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ και ΕΝΕΡΓΕΙΑ παίζουν ρόλο σε q ανάπτυξη και λειτουργία

7 ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ B1, B2, B6, B12, ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ µετάδοση νευρικών µηνυµάτων, υπο-µεθυλίωση και σύνθεση νευροδιαβιβαστών, διατήρηση αγγείων, δηµιουργία νευρικού αυλού ΩΜΕΓΑ-3/PUFA παίζουν ρόλο σε n n n κύτταρα µεµβρανών, για διατήρηση υγρών µυελίνωση, για καλύτερη µεταφορά µηνυµάτων νευροδιαβιβαστές

8 Απαραίτητη βιταμίνη για την οστική υγεία- κατάκτηση μέγιστης οστικής πυκνότητας Πιθανότατα ενισχύει και το ανοσοποιητικό σύστημα έχοντας αντιφλεγμονώδεις δράσεις σε πολλά όργανα Δρα συνεργικά με το ασβέστιο και τις πρωτείνες

9 11-14 έτη Το οστό που αποκτάται στην ηλικία αυτή ισοδυναμεί με αυτό που θα χαθεί κατά τα 30 έτη μετά την εμμηνόπαυση

10 ΕΤΗΣΙΩΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ ΜΗΝΕΣ Έλλειψη βιταµίνης D ( 15 ng/ml) Ανεπάρκεια βιταµίνης D ( 20 ng/ml) Φυσιολογική βιταµίνη D (>20 ng/ml) 11,3% 14,8% 19,7% 25,9% 69% 59,3% Παρατηρήθηκε στατιστικά σηµαντική συσχέτιση µεταξύ βιταµίνης D και της PTH (p< 0,05)

11 Υπάρχει ανάστροφη σχέση μεταξύ Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) και επιπέδων του ορού της 25(OH)D. Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και η συσσώρευσή της στο σωματικό λίπος μειώνει τη βιοδιαθέσιμότητα της. Implications of a New Definition of Vitamin D Deficiency in a Multiracial US Adolescent Population : The National Health and Nutrition Examination Survey III Sandy Saintonge,Heejung Bang and Linda M. Gerber Pediatrics 2009; 123;

12 Μόνο για τα παιδιά που έχουν κοιλιοκάκη ( αλλεργία- εντεροπάθεια γλουτένης) Δεν προλαμβάνει ούτε βελτιώνει τα συμπτώματα του αυτισμού

13 Πόσα γνωρίζουν τα παιδιά µας για την υγιεινή διατροφή ;

14 Γνώσεις µαθητών των πρώτων τάξεων του δηµοτικού σχολείου (µαθητές Α, Β, Γ, Δ τάξης) Ζεύγη τροφίµων - Ερωτήσεις Γνώσεις διατροφής Σωστή απάντηση Αριθµός µαθητών Ποσοστό µαθητών (%) Λανθασµένη απάντηση Αριθµός µαθητών Ποσοστό µαθητών (%) ,6 52 2, ,4 99 4, , , , , ,9 86 3, , , , , , , , , ,1 91 3, , , , Ζεύγη τροφίµων: 1:γάλα/αναψυκτικό, 2:µήλο/γαριδάκια, 3:µαύρο ψωµί/άσπρο ψωµί, 4:κοτόπουλο/χάµπουργκερ, 5:φυσικός χυµός/αναψυκτικό, 6:µήλο/σοκολάτα, 7:ψητή πατάτα/τηγανητές πατάτες, 8:πορτοκάλι/κέικ, 9:τυρί/

15 Εκπαίδευση Γονέων Εκπαίδευση Διδασκόντων Προγράμματα Διατροφικής Επιτήρησης Κέντρα Αναφοράς και Σχεδιασμού Εκστρατεία ΜΜΕ Αντιμετώπιση παραπληροφόρησης Αυστηρή Αδειοδότηση - Ποινές

16 Εκλογικευμένη απώλεια βάρους Περιβάλλον: Διαιτητική συμπεριφορά + Οικογένεια + Σχολείο Φυσική άσκηση Αλλαγή συμπεριφοράς ü Επαγγελματίες υγείας

17 α) Διαιτητική συμπεριφορά Σαφείς οδηγίες για συνολικό ποσό θερμίδων ημερησίως + προτεινόμενο ποσοστό πρόσληψης θερμίδων από υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος β) Γονεϊκό περιβάλλον obesogenic environment (τα γονίδια από μόνα τους δε μπορούν να εξηγήσουν την έξαρση της παχυσαρκίας) γ) Σχολείο! Κυλικεία " Γυµναστική

18 Διατροφή Φυσική άσκηση Συμπεριφορά

19 Μέσα από τη στάση της οικογένειας απέναντι στο φαγητό, όπως εκφράζεται μέσα από τις καθημερινές διατροφικές συνήθειες, μεταδίδονται στο παιδί αντιλήψεις και συνήθειες, τις οποίες αργότερα συνήθως υιοθετεί και το ίδιο. Ένα παιδί πρέπει να αποκτήσει την ικανότητα αυτορρύθµισης της ποσότητας της τροφής που χρειάζεται να καταναλώσει v Όταν οι γονείς ασκούν πίεση στο παιδί τους προκειμένου να φάει ή όταν το τιμωρούν επειδή αυτό δεν τρώει σύμφωνα με τις δικές τους επιθυμίες, τότε το παιδί δεν μπορεί να αναπτύξει την αυτονομία και τον αυτοέλεγχο στη διατροφή του. v Η υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων, η οποία τους οδηγεί στον υπερβολικό έλεγχο της διατροφής των παιδιών τους, μπορεί συχνά να στερεί από τα ίδια τα παιδιά τη δυνατότητα να αναπτύξουν την ικανότητα αυτορρύθμισης της διατροφής τους

20 Βελτίωση του σχολικού προγράμματος και αύξηση των διδακτικών ωρών που αφιερώνονται στην αθλητική δραστηριότητα, τη γυμναστική, τα προγράμματα φυσικής αγωγής- > Προτεραιότητα 3. Φυσική άσκηση Η προσθήκη βάρους επιτυγχάνεται όταν η πρόσληψη ενέργειας υπερβαίνει την κατανάλωση. Η τελευταία περιλαµβάνει το βασικό µεταβολισµό (BMR), τη θερµογένεση και τη µυϊκή άσκηση (η οποία είναι η παράµετρος που εξαρτάται λιγότερο από τη γενετική προδιάθεση και έτσι είναι πιο ευαίσθητη σε αλλαγές) Καθηµερινά min/ ηµέρα τουλάχιστον (+ ώρες άσκησης στο σχολείο)

21 Α) Τηλεόραση φαγητό απέναντι από την τηλεόραση ( ενεργειακή πρόσληψη, κατανάλωση ή απόρριψη ορισμένων τροφίμων) i δυνατότητας περισσότερο ενεργών συμπεριφορών Διαφημίσεις Τα παιδιά είναι σημαντική ομάδα- στόχος, εξαιτίας: ô της επιρροής που ασκούν στους γονείς τους, ô της αγοραστικής τους δύναμης και ô της μελλοντικής τους ιδιότητας ως καταναλωτές Η έκθεση ενός τροφίµου σε διαφήµιση αυξάνει την κατανάλωσή του και το αίτηµα των παιδιών στους γονείς για αγορά του προϊόντος.

22 Διαµορφώνουν τις διαιτητικές συνήθειες και προτιµήσεις των παιδιών US : Έκθεση σε 40,000 διαφηµίσεις τροφίµων/ χρόνο, 72% των οποίων αναφέρονται σε µπισκότα, δηµητριακά και fast food American Psychological Association Institute of Medicine (ΙΟΜ) Παιδιά 8 y: εν γένει ανήµπορα να καταλάβουν την πρόθεση των διαφηµίσεων για πειθώ, ώστε να τις αντιµετωπίζουν πιο σκεπτικά και µε κριτική µατιά (όπως τα µεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι) Έχει προταθεί η απαγόρευση διαφήµισης junk food και ανθυγιεινών» (µη θρεπτικών φαγητών) στα παιδιά M Ευθύνη των γονέων να επιβλέπουν τι τρώνε τα παιδιά Απαγόρευση διαφηµίσεων τροφίµων στην παιδική ζώνη

23 Β) Νόμος ενημέρωση 1. Τρόφιµα: Σχολεία: Καθορισµός κατώτερων «διατροφικών» standards στα σχολικά κυλικεία Πολιτική για απαγόρευση πώλησης τροφίµων µε προσθήκη ζάχαρης Κοινωνία: Φορολόγηση τροφίµων χαµηλής σύστασης σε θρεπτικά συστατικά. Οικονοµικά κίνητρα για παραγωγούς ή και αγοραστές τροφίµων πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά Φόροι στα junk food, όχι σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά Χρήση διατροφικών πινάκων στα τρόφιµα Δανία -> νόµος που απαγόρευε την πώληση φαγητών που περιέχουν βιοµηχανικά παραγόµενα trans λιπαρά 2. Φυσική άσκηση: Σχολεία: επαρκής διάθεση διδακτικών ωρών στη φυσική άσκηση. Προγράµµατα για αύξηση της φυσικής δραστηριότητας µετά το σχολείο Κοινωνία: Χρηµατοδότηση για κατασκευή χώρων περιπάτου και ποδηλατοδρόµων

24

25 q q q q q q q q q q q q Σαντουιτς τοστ τυποποιημένα (Με ψωμί ολικής αλέσεως ή λευκό. Συνιστάται ολικής αλέσεως. Με τυρί ή και γαλοπούλα. Από τα λαχανικά επιτρέπεται η προσθήκη ντομάτας. Χωρίς μαγιονέζα. Δεν συνιστάται η προσθήκη βουτύρου ή μαργαρίνης. Αν προστεθεί μαργαρίνη, τότε η περιεκτικότητά της σε trans λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων. Απλά αρτοσκευάσματα (όπως φρυγανιές, αρτίδια, φρατζολάκια, σησαμένια κουλούρια, παξιμάδια, κριτσίνια) σε ατομική συσκευασία έως 50 g. Διάφορα αρτοσκευάσματα (σταφιδόψωμο, μουστοκούλουρο, μπισκότα χωρίς γέμιση απλά με trans < 2% και ανά 100 g προϊόντος η ζάχαρη < 10 g, ολικά λιπαρά < 10 g, SFA < 5 g, Νa < 0,5 g) έως 60 g. Τυρόπιτα, σπανακόπιτα (έως 200 g). Με τυρί φέτα ή κασέρι. Γιαούρτι παντός τύπου χωρίς συνθετικές γλυκαντικές ουσίες. Συνιστάται χαμηλό σε λιπαρά. Φρέσκα φρούτα (μήλο, αχλάδι) καλά πλυμένα σε ατομική συκευασία. Ξηρά φρούτα (σύκα, δαμάσκηνα, βερίκοκα χωρίς κουκούτσι) σε ατομική συσκευασία (έως 50 g). Γάλα χαμηλό σε λιπαρά, γάλα πλήρες και γάλα με κακάο χωρίς συθετικές γλυκαντικές ουσίες. Σε ατομική συσκευασία έως 250 ml για κακάο και 330 ml για το σκέτο γάλα. Ρυζόγαλο απλό, κρέμα απλή (χωρίς προσθήκη άλλων συστατικών έως 150 ml). Φρέσκοι χυμοί φρούτων χωρίς πρόσθετη ζάχαρη (έως 330 ml). Εμφιαλωμένο νερό του 0,5 λίτρου. Καφές και αφεψήματα μόνο για το προσωπικό.

26 q Ότι και των δηµοτικών και επιπλέον: q Ξηροί καρποί ανάλατοι, σε ατοµική συσκευασία (έως 50 g). q Μέλι σε ατοµική συσκευασία. q Χαλβάς και παστέλι (παντός τύπου), σε ατοµική συσκευασία (έως 50 g). q Σοκολάτα υγείας και γάλακτος, χωρίς γέµιση, σε µικρή συσκευασία (έως 30 g).

27 Β) Νόµος ενηµέρωση 3. Κοινωνική Ασφάλιση Αναγνώριση της παχυσαρκίας ως νόσου # Ενηµέρωση, προώθηση και προγραµµατισµός µέσω προγραµµάτων και κοινωνικών συλλόγων, διοργάνωση για διατροφική ενηµέρωση και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας Απαιτείται οριστική αλλαγή του τρόπου ζωής «lifestyle»

28 Ø Ρόλος κλειδί παιδιάτρων (+ λειτουργοί πρωτοβάθµιας φροντίδας ) Όµως, <20% των παιδιάτρων εφαρµόζουν την πιο βασική αρχή/guideline: την εύρεση του BMI. Βασικό σηµείο την κλινικής εξέτασης και να ενσωµατώνεται στις επισκέψεις σε κέντρα πρωτοβάθµιας υγείας Barlow SE et al.; Pediatrics. 2002;110 Ενημέρωση των παχύσαρκων γονέων για το κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας στα παιδιά τους, όχι μόνο λόγω ενδεχόμενης κληρονομικής προδιάθεσης αλλά και ανθυγιεινής συμπεριφοράς. Σημαντικός ο ρόλος της μητέρας αφού έχει κεντρικό ρόλο στον καθορισμό του διαιτολογίου και των προτύπων φυσικής άσκησης για τα παιδιά της. Όλα τα παχύσαρκα παιδιά θα πρέπει να υποβάλλονται σε screening για παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, ορθοπαιδικά, δερματολογικά και ψυχολογικά νοσολογικά επακόλουθα.

29 Πρόβληµα συµπεριφοράς!!!! Να µην υπερτονίσουµε την πλευρά της παχυσαρκίας ως διατροφικό πρόβληµα και να σηµειώσουµε τη σηµασία του ως προβλήµατος συµπεριφοράς. Τα παιδιά δεν τρώνε λίπος και θερµίδες, αλλά τρώνε φαγητά. Δεν καίνε θερµίδες, αλλά παίζουν. Ίσως, οι αποτελεσµατικότερες λύσεις θα είναι εκείνες που εστιάζουν σε συγκεκριµένες συµπεριφορές, που µε τη σειρά τους οδηγούν σε σωστές διατροφικές επιλογές.