Το δημόσιο σύστημα υγείας στην Αρχαία Ελλάδα και στο Βυζάντιο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το δημόσιο σύστημα υγείας στην Αρχαία Ελλάδα και στο Βυζάντιο"

Transcript

1 Το δημόσιο σύστημα υγείας στην Αρχαία Ελλάδα και στο Βυζάντιο Η Ελληνική πόλη κράτος μεταξύ των άλλων διευκολύνσεων που παρείχε στο σώμα των πολιτών συμπεριλαμβάνονταν και η δωρεάν παροχή ιατρικής περίθαλψης. Δημόσιοι γιατροί αμείβονταν από τις τοπικές κυβερνήσεις συνήθως σε ετήσια βάση με σκοπό να προσφέρουν τις απαιτούμενες ιατρικές θεραπείες στους κατά περίπτωση ασθενείς. Η παροχή της δημόσιας ιατρικής πρόνοιας θεωρούνταν ως κάτι δεδομένο για τους νομοθέτες. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αποδεικτικό στοιχείο πως οφείλεται στο νομοθετικό έργο του Σόλωνα, γεγονός που συνηγορεί στην αρχαιότερη θέσπιση του θεσμού. Οι γιατροί αναφέρονται από τον Όμηρο ως ειδική κατηγορία ανθρώπων (Homer, Odyssey, xvii, ) ενώ στον Πλάτωνα κατατάσσονται στην πεζή κατηγορία των τεχνιτών (Plato, Gorgias,445b).Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης διασώζει μία διαταγή του νομοθέτη Χάροντα ο οποίος είχε διατάξει όλοι ανεξαιρέτως οι ιδιώτες να δέχονται τις φροντίδες γιατρού αμειβομένου με δημόσια έξοδα (Diodorus Siculus, xii.13). Για την περίπτωση της Αθήνας των κλασσικών χρόνων έμμεση πληροφόρηση παρέχεται από τα έργα του Αριστοφάνη. Ο Δικαιόπολης στην κωμωδία του Αριστοφάνη «Αχαρνείς» παροτρύνει τον φτωχό και τυφλό αγρότη να επισκεφτεί τον διάσημο χειρούργο Πίτταλο ( Aristophanes, Acharnians ) ενώ στο έργο «Σφήκες» είναι ο μισολιπόθυμος Λάμαχος που ζητάει έναν δημόσιο χειρούργο (Aristophanes, Wasps 1432). Σχολιαστές αναφέρουν πως ο «δημόσιος χειρούργος» εκλέγονταν με δημόσιες μεθόδους και πρόσφερε ιατρικές υπηρεσίες χωρίς πληρωμή (Suidas s.v, Scholiast ad Aristoph. Acharn. 1030). H αναφορά στην ειδική αυτή κατηγορία γιατρών γίνονταν με τους ακόλουθους όρους : Ο δημόσιος ιατρός, ο δημοσιεύων ιατρός, ο δημοσιεύων, ο ιατρός. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους γίνονται γνωστοί με την ορολογία «αρχίατροι».ο ετήσιος μισθός ενός δημόσιου ιατρού στις πόλεις της Κλασσικής Ελλάδος πρέπει να κυμαίνονταν περίπου στις 500 δραχμές, στους επόμενους αιώνες η αμοιβή τους αυξήθηκε σε αστρονομικές πληρωμές π.χ ο Ασκληπιάδης από την Πέργη τον 2 ο π.χ αιώνα λάμβανε 1000 δραχμές από την αιγιακή πόλη της Σελεύκειας στην Παμφυλία. Σε αρκετές περιπτώσεις οι δημόσιοι γιατροί δημιουργούσαν περιουσίες όπως ο γιατρός των Δελφών Φίλιστος ο οποίος πρόσφερε τον 3 ο π.χ αιώνα ως δωρεά στην γενέτειρα του Κω το ποσό των δραχμών για την κάλυψη στρατιωτικών δαπανών. Αρχικά το «Ιατρείον» τους πρέπει να ήταν ένα μικρό δωμάτιο με ιδιωτικό εξοπλισμό, στην εποχή του Γαληνού (2 ος μ.χ αιώνας) όμως τα απλά δωμάτιο είχαν μετατραπεί σε μεγάλα κτήρια εξοπλισμένα από κρατικά κονδύλια. Οι γιατροί, μέχρι την δημιουργία των μεγάλων νοσοκομείων (κυρίως στρατιωτικών) επισκέπτονταν τους ασθενείς στο σπίτι. Αυτοί που καλούνταν να επιλέξουν ιατρούς στις δημόσιες θέσεις της πόλης τους δεν ήταν άλλοι από τους κατοίκους μέσω άμεσης ψηφοφορίας. Ο υποψήφιος ιατρός δεν είχε παρά να πείσει τους ψηφοφόρους για τα μοναδικά χαρίσματα του και τις εξαιρετικές του ικανότητες. Αυτό όμως δεν σήμαινε πως ο εκλεγμένος ιατρός θα ήταν και ο πιο άριστος ή καλύτερος από ιδιωτικούς γιατρούς. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα οι υποψήφιοι γιατροί για τα δημόσια αξιώματα έπρεπε πριν τις εκλογές να δικαιολογήσουν με το καλύτερο τρόπο την υποψηφιότητά τους προκειμένου να εκλεγούν (Plato,Gorgias, 514d) ενώ σε άλλο σημείο του έργου ο Σωκράτης έχοντας επισημάνει τον ενδεχόμενο κίνδυνο από μία τέτοια υποκειμενική εκλογή υποστηρίζει πως ακόμα και ένας νομικός με την κατάλληλη ομιλία μπορούσε να εκλεγεί στο αξίωμα αυτό (Plato, Gorgias, 456b). Σε κάθε περίπτωση όμως οι ψηφοφόροι

2 γνώριζαν πως σε αυτούς πέφτει η ευθύνη της εκλογής του κάτι που δεν το αφήνει ασχολίαστο ο Ξενοφώντας (Xenophon Cyropaedia I,6,15).Σε ανάλογο σχολιασμό προχωρεί και ο Κυνικός Φιλόσοφος Τέλης ο οποίος στο έργο του «Περί φυγής» χωρίς υπεκφυγές φορτώνει την ευθύνη της όποιος λανθασμένης εκλογής (όνειδος) δημόσίου γιατρού στους ψηφοφόρους. Οι γιατροί ήταν παρόντες σε όλες τις δημόσιες εκδηλώσεις όπως σε γιορτές και κυρίως σε αθλητικούς αγώνες ώστε να μπορούν άμεσα να περιθάλψουν αποχωρούντες με τραυματισμό αθλητές. Επίσης οι δημόσιοι γιατροί είχαν ειδικά καθήκοντα όπως την ιατρική επίβλεψη των ομάδων των «Εφήβων» κατά την περίοδο της στρατιωτικής τους εκπαιδεύσεως και θητείας θητείας. Όλες οι ομάδες των «Εφήβων» είχαν στρατιωτικούς δημόσιους γιατρούς (Ιnscription I.G ii/iii, 2237, A.D ) ένας διαχρονικός θεσμός που ισχύει και σήμερα σε κάθε οργανωμένο στρατό. Αναφορικά με την σημασία των στρατιωτικών γιατρών οι Έλληνες ήδη από την Ομηρική εποχή είχαν αντιληφθεί τις αναντικατάστατες υπηρεσίες τους και για τον λόγο αυτό τους είχαν απαλλάξει από καθημερινές αγγαρείες και πολεμικές συγκρούσεις ώστε να αφοσιωθούν στο έργο της αποκατάστασης ( Diodorus Siculus, iv,71). Οι γιατροί τόσο οι δημόσιοι όσο και οι ιδιωτικοί ήταν οργανωμένοι σε συλλόγους γύρω από την λατρεία του Ασκληπιού. Στην Αθήνα το ιερό του Ασκληπιού βρίσκονταν στην νότια πλευρά της Ακρόπολης. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ο δημοφιλέστερος ιατρός πριν τον Ιπποκράτη ήταν ο Δημοκήδης ο Κροτωνιάτης (Herodotus,iii,131). Αρχικά μετοίκησε στην Αίγινα και το δεύτερο χρόνο της παραμονής του στο νησί έλαβε το αξίωμα του δημόσιου γιατρού λόγω της αναγνώρισης των δεξιοτήτων του από τους ντόπιους. Τον τρίτο έτος τον προσέλαβαν ως κρατικό ιατρό οι Αθηναίοι προσφέροντας του αντίστοιχο μισθό. Στην συνέχεια ο τύραννος της Σάμου Πολυκράτης στο κλίμα αντιζηλίας των Ελληνικών πόλεων προσέλαβε τον Δημοκήδη με ετήσιο μισθό δύο ταλάντων το χρόνο. Η λαμπρή αυτή επαγγελματική σταδιοδρομία του Δημοκήδη τον κατέστησε τον δημοφιλέστερο ιατρό του Ελληνικού κόσμου και προσέδωσε στην γενέτειρα του την υστεροφημία πως προσφέρει τους καλύτερους γιατρούς. Πολλοί είναι οι γιατροί που στα πλαίσια του επαγγέλματος τους δεν δίστασαν να ταξιδέψουν σε όλα τα μήκη και πλάτη του Ελληνικού κόσμου προκειμένου να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, αρκετές φορές μάλιστα κάτω από αντίξοες συνθήκες στις οποίες ανταποκρίθηκαν με αξιοζήλευτο πνεύμα αυταπάρνησης. Ο ιατρός Δαμιάδας από την Σπάρτη, υπηρέτησε μετά από ψηφοφορία ως δημόσιος γιατρός στην πόλη του Γυθείου για δύο έτη επιδεικνύοντας αταλάντευτη προσωπική και επαγγελματική συμπεριφορά. Όταν η πόλη του Γυθείου λόγω κακής κατάστασης των οικονομικών της δεν μπορούσε να συγκεντρώσει την απαιτούμενη ετήσια μισθοδοσία, ο Δαμιάδας αρνήθηκε να πληρωθεί για τον έτος αυτό. Για αυτήν την αυτοθυσία του η πόλη τον τίμησε με τους τίτλους του «Πρόξενου» και του «ευεργέτη».ο Μενόκριτος o Σάμιος υπηρέτησε την πόλη της Καρπάθου για 20 χρόνια (Ιnscription,Ι.G. xii,i,1032,second century B.C.). Πριν από αυτό πρόσφερε αμισθί τις υπηρεσίες του στην πόλη της Ρόδου. Μεγάλη ήταν και η ευεργεσία του στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Κω όπου μεταξύ άλλων ανδραγαθημάτων κατά την πολιορκία της πόλης από τον Φίλλιπο Έ (Polybius, iii, 2, 8;Appian,Macedonica,4) o Μενόκριτος από ανιδιοτέλεια ορμώμενος και με δικά του προσωπικά έξοδα περιέλθαπτε ασταμάτητα από το πρωί μέχρι το βράδυ τους τραυματισμένους συμπολίτες του. Στην Λαμία, ο Μητρόδωρος υιός του Ανδρομένη βοήθησε όλους όσους του ζήτησαν βοήθεια χωρίς να λάβει πληρωμή (Inscription.I.G. ix,ii,69,second century B.C). O Απολλώνιος ο Μιλήσιος παρόλο που δεν ήταν δημόσιος γιατρός

3 προσφέρθηκε να υπηρετήσει ως τέτοιος στην νήσο Τήνο σε μία δύσκολη για την πόλη περίοδο και συμφώνησε να μην δεχθεί μισθό για τους πρώτους έξι μήνες. Αλλά και όταν μία νέα συμφορά (λοιμός) ακολούθησε το νησί δεν το εγκατέλειψε αλλά συνέχισε με αυτοθυσία και ανιδιοτέλεια να θεραπεύει και να ανακουφίζει (Inscription.I.G.XII,V,824, B.C). Ο ιατρός Ερμείας από την Κω θα εξέπληξε τους πάντες με την αυτοθυσία του να ανακουφίζει πληγωμένους στρατιώτες και από τα δύο μέτωπα στο πόλεμο που ξέσπασε μεταξύ της Γόρτυνας και της Κνωσού στα τέλη του 3 ου αιώνα π.χ. Οι πόλεις ανεγνώριζαν την προσφορά τους και τους τιμούσαν ανάλογα. Τα δώρα που τους έκαναν ήταν τόσο υλικά π.χ στέμμα από χρυσό, λάδι όσο και δώρα τιμής π.χ πολιτογράφηση και τιτλοδοσία όπως «πρόξενος» και «ευεργέτης». Η πόλη της Ελάτειας στην Φωκίδα, σε ανάμνηση και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπο του γιατρού Ασκληπιόδωρου από την Κω, έδωσε προνόμια σε όσους γιατρούς που το όνομα τους άρχιζε με τα αρχικά Ασκλ-.Ο Ασκληπιόδωρος όχι μόνο είχε βοηθήσει τους αρρώστους της Ελάτειας αλλά και είχε δώσει μία σειρά δημόσιων διαλέξεων περί κανόνων δημόσιας υγείας ( Supplementum Epigraphicum Graecum,III,416,second century B.C).Oι Δελφοί το 235π.Χ θα απαλλάξουν τον ιατρό Φίλιστο και στους απογόνους του από οποιαδήποτε φόρους μεταξύ αυτών συμπεριλαμβανομένου και του φόρου για την Υπηρεσία Υγείας (Sylloge Inscriptionum Graecarum, ed.w.dittenberger, 437,c.263 B.C). Η απαλλαγή αυτή κρίθηκε αναγκαία ως ένδειξη ευγνωμοσύνης στις πολύτιμες υπηρεσίες του ιατρού των Δελφών που πρόσφερε ανεξαιρέτως τόσο σε ντόπιους όσο και σε προσκυνητές (inscription.s.i.g.,538,c B.C). Στον Ισθμό ο δήμος της πόλης θα τιμήσει τον δημόσιο γιατρό Σάτυρο (Inscriptions of Cos 409,second sentury B.C) Οι Έλληνες γιατροί λόγω του πνεύματος ανιδιοτέλειας και της υψηλής αίσθησης καθήκοντος πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους σε όσους τις χρειάζονταν, βοηθούσαν ανεξαιρέτως όλες τις κοινωνικές και οικονομικές κατηγορίες ανθρώπων. Οι σκλάβοι ήταν ενταγμένοι και αυτοί στο πρόγραμμα ιατρικής βοήθειας. Για αυτούς το αφεντικό τους έπρεπε να πληρώσει έναν ειδικό φόρο, «τα ιατρικά».η τιμητική στήλη στο δήμο του Γυθείου προς τιμή του Δαμιάδη εγκωμιάζει την προσφορά του η οποία κατευθύνονταν σε όλους αδιάκριτα καθώς περιέλθαπτε φτωχούς, πλούσιους, σκλάβους και ελεύθερους (inscription. I.G.v,i,1145, c.70 B.C).Ο Πλάτωνας άφηνε απλά την ευθύνη των σκλάβων στα αφεντικά τους χωρίς να σχολιάσει κάτι παραπάνω (Plato,Laws,720 b-e). Η δράση τους ξεπερνούσε την ανθρώπινη φυλή και επεκτείνονταν και στα ζώα, κυρίως τα οικόσιτα. Ο Μητρόδωρος αναφέρεται από τους κατοίκους της Λαμίας και ως «υπίατρος».από πάπυρους της Ελληνιστικής Αιγύπτου γίνεται γνωστός ένας ειδικός φόρος που αποσκοπεί στην πληρωμή του «ιππιατρικόν» (Pap.Hideh,45, B.C) ενός φόρου που η ύπαρξη του συνεχίστηκε μέχρι τον 4 ο τουλάχιστον αιώνα (Pap.Oxyrhynchus, 92,A.D. 335). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον άξιο αναφοράς αποτελεί η περίπτωση της Ελληνιστικής Πτολεμαϊκής Αιγύπτου. Λόγω της διογκωμένης γραφειοκρατίας του κράτους κάθε κίνηση των δημοσίων ιατρών ορίζονταν με λεπτομέρειες βάση πρωτοκόλου.ο δημόσιος ιατρός θα έπρεπε αρχικά να δράσει σύμφωνα με τις γραπτές υποδείξεις των συναδέλφων του οι οποίες λειτουργούσαν ως οδηγοί αντιμετώπισης ασθενειών. Στην περίπτωση που παρόλο την τήρηση των οδηγιών και την κατάλληλη θεραπεία, ο ασθενής απεβίωνε ο ιατρός απαλλάσσονταν από περαιτέρω αναζήτηση ευθυνών για λάθος χειρισμούς. Σε αντίθετη περίπτωση ο ιατρός διώκονταν με ανάλογες κατά περίπτωση κυρώσεις (Diodorus Siculus,i, 82; 12).ο Αριστοτέλης αναφέρει πως ο γιατρός μπορούσε να δράσει κατά βούληση μονάχα μετά το πέρας τριών ημερών

4 αγωγής σύμφωνης με τις υπάρχουσες γραπτές οδηγίες. Μετά το χρονικό αυτό διάστημα αν η αγωγή δεν είχε φέρει κανένα ορατό αποτέλεσμα μπορούσε να ακολουθήσει την δική του προσωπική θεραπεία (Aristotle,Politics,1286a).Στην Αίγυπτο ο υπουργός που είχε επωμιστεί την ομαλή λειτουργία της υπηρεσίας δημόσιας υγείας έφερε το τίτλο ο «επί των ιατρών» όπως για παράδειγμα ο Χρύσερμος από την Αλεξάνδρεια,γιός του Ηρακλείτου και εξ αίματος συγγενής του Βασιλέα Πτολεμαίου VI [Inscription.Orientis Graeci Inscriptiones Selectae (O.G.I.S),104, reing of Ptolemy VI (I81-146) B.C from Delos]. Μία ακόμα πτυχή του ιατρικού επαγγέλματος ήταν η παρουσία τους σε τόπους φονικών έτσι ώστε να γνωμοδοτήσουν την αιτία θανάτου των θυμάτων. Συνήθως οι δημόσιοι γιατροί καλούνταν από τον τοπικό διοικητή για παροχή ιατροδικαστικής γνωμάτευσης π.χ την εποχή του Μάρκου Αυρήλιου ο γιατρός Διονύσιος έκανε αναφορά στον στρατηγό Κλαυδιανό ότι μετά από εξέταση του πτώματος ενός Ιέραξ εξακρίβωσε πως ο θάνατος του προήλθε από αγχόνη (Inscription.Pap.Oxyrhynchus,51,A.D. 173). Στους αιώνες που θα ακολουθήσουν το Ρωμαϊκό δημόσιο σύστημα υγείας θα εισέλθει σε μία περίοδο καινοτομικών μεταρρυθμίσεων τόσο σε επίπεδο στελέχωσης, υποδομών και ιεραρχίας που θα το οδηγήσουν σε τέτοια επίπεδα προσφοράς υπηρεσιών τα οποία δεν θα ξεπεραστούν παρά μόνο τον 19 ο αιώνα στις Δυτικές κοινωνίες. Από τον 4 ο αιώνα και μετέπειτα τα νοσοκομειακά φιλανθρωπικά ιδρύματα μαζί με τις Εκκλησίες θα δεσπόζουν ανάμεσα στην δημόσια ζωή των μεγάλων πόλεων της Αυτοκρατορίας. Οι Αυτοκράτορες και η Εκκλησία θα αποτελέσουν τους κύριους χορηγούς ανέγερσης δημόσιων ιδρυμάτων υγείας τα οποία από το τέλος του 6 ου αιώνα θα έχουν ως κύριο σκοπό την δωρεάν ανακούφιση και την θεραπεία των νοσούντων. Οι «ξενώνες» ή «νοσοκομεία» πλαισιωμένα με επαγγελματίες ιατρούς και με χρήση ορθολογιστικών θεραπευτικών αγωγών θα εστιάζουν στην προσφορά υπηρεσιών υψηλού επιπέδου. Πριν το 4 ο αιώνα δεν υπάρχουν μαρτυρίες για ύπαρξη μόνιμων ιδιωτικών ή δημόσιων ιδρυμάτων που να είναι ικανά να προσφέρουν σχετική περίλθαψη σε φτωχούς, σε σκλάβους και γενικότερα στα κατώτερα στρώματα της Αυτοκρατορίας. Η αναγνώριση του Χριστιανισμού ως επίσημης κρατικής θρησκείας της Ρωμαϊκής θρησκείας από τον Μ.Κωνσταντίνο θα αποτελέσει τη απαρχή για μία σειρά πρωτοποριακών καινοτομιών στον τομέα της παροχής ιατροφαρμακευτικής περίλθαψης. Η Βυζαντινή φιλανθρωπία συμβατή με το φιλοσοφικό ανθρωπιστικό ρεύμα της ύστερης Ρωμαϊκής κοινωνίας και αποκρυσταλλωμένο στην Χριστιανική θεολογία της Καινής Διαθήκης θα αρχίσει σιγά σιγά να γίνεται πράξη με την ανέγερση δημόσιων νοσοκομείων με την βοήθεια των Αυτοκρατόρων και της Αυτοκρατορικής Εκκλησίας.Η φιλανθρωπία καλυμένη με τον χριστιανικό μανδύα θα προπαγανδίζεται ως μία από τις αυτοκρατορικές αρετές.αυτή η νέα επικρατούσα αντίληψη πολιτειακής έκφρασης αναφορικά με το θέμα της κοινωνικής αλληλεγγύης θα εκδηλωθεί με χορηγιές στα ιδρύματα που επέβλεπε η Εκκλησία. Η πρώτη μαρτυρία για ίδρυση μόνιμων αγαθοεργών εστιών αφορά τον Επίσκοπο Αντιοχείας Λεόντιο ( στο αξίωμα μεταξύ ) ο οποίος θα πρωτοστατήσει στην ανέγερση «ξενώνων» στην Αντιόχεια με σκοπό την εξυπηρέτηση των φτωχών και των περαστικών. Η ύπαρξη αυτών των μικρών ιδρυμάτων επιβεβαιώνεται και από το «Πασχάλιο Χρονικό» αλλά παραμένει ακόμη ανεξακρίβωτο το γεγονός αν παρείχαν κάποιου είδους περίλθαψης για αρρώστους πέρα της καλύψεως των αναγκών σίτισης και στέγασης. Μεταξύ θα αναγερθούν τα «φτωχοτροφεία» του Επισκόπου Σεβάστειας Ευστάθιου για τα οποία και πάλι δεν είναι εύκολο μέχρι σήμερα να επιβεβαιωθούν ως ιδρύματα στα οποία

5 ήταν δυνατή η προσφορά ιατρικής περίλθαψης. Η σωζόμενη μαρτυρία του Επιφάνιου σχετικά με τα ιδρύματα αυτά δεν αναφέρει κάτι περισσότερο από προσφορά τροφής και στέγης ( Epiphanios Panarion 75.1). Τα πρώτα ιδρύματα που συγγενεύουν με πραγματικά σύγχρονα νοσοκομεία θα ανεγερθούν από τον επίσκοπο της Καππαδοκίας Βασίλειο Καισαρείας ( ) ο οποίος θα χρηματοδοτήσει τα αποκαλούμενα «καταγώγια» στην περιφέρεια της πόλης της Καισαρείας. Ο Μ.Βασίλειος για μια καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενειών των νοσούντων θα προσλάβει επαγγελματίες γιατρούς, νοσοκόμες και μεταφορείς κατορθώνοντας με αυτό τον τρόπο να επιτύχει μία σημαντική ποιοτική αναβάθμιση των κοινωφελών ιδρυμάτων και ταυτόχρονα προετοιμάζοντας τον δρόμο για περαιτέρω θετικές μεταρρυθμίσεις (Ep.94:Saint Basil, Letters). Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος στην διάρκεια της υπηρεσίας του ως επίσκοπος Κωνσταντινούπολης ( ) θα ιδρύσει παρόμοια ιδρύματα στην πόλη γνωστά με το όνομα «Νοσοκομεία».Ο όρος νοσοκομείο αρχικά χρησιμοποιείται για χώρους περίλθαψης εντός των Μοναστικών συγκροτημάτων και χρησιμεύαν κατά κύριο λόγο για την ανάρωση των μοναχών. Η ίδρυση των Νοσοκομείων της Κωνσταντινούπολης από το Πατριαρχείο βρίσκεται μέσα στα πλαίσια των ευρύτερων μεταρρυθμίσεων που απέβλεπαν στη ισχυροποίηση του Πατριαρχικού θεσμού σε επίπεδο όχι μανάχα δογματικής αλλά και σε επίπεδο κοινωνικής πολιτικής και πρόνοιας.μέχρι τότε η φιλανθρωπική μέριμνα βρίσκονταν διάσπαρτη σε διάφορους ανεξάρτητους μοναστικούς πυρήνες. Με το μεταρρυθμιστικό έργο του Χρυσοστόμου ο ρόλος του Πατριαρχείου ενδυναμώθηκε και μονοπώλησε τους οργανισμούς της δημόσιας οργανωμένης περίλθαψης. Την διοικητική μεριμνά των ιδρυμάτων θα την αναθέσει σε ιερείς μοναχούς, την επισιτιστική μέριμνα σε επαγγελματίες μαγείρους ενώ στο καθαρά ιατρικό κομμάτι επαγγελματίες γιατροί και οι βοηθοί τους θα αναλάβουν την αντιμετώπιση των ασθενειών. Για πρώτη φορά εδώ συναντούμε ένα δημόσιο νοσηλευτικό ίδρυμα στο οποίο ξεκάθαρα ο πρωταρχικός στόχος είναι προσανατολισμένος στην θεραπεία των τυχών ασθενών με χρήση ορθολογιστικών μεθόδων. Την πραγματικότητα αυτή την επιβεβαιώνουν και ο βιογράφος του Μ.Βασιλείου Παλλάδιος και ο ασκητής Νείλος της Άγκυρας (S.Nili epistolarum liber II,epp ). Τα νοσοκομιακά ιδρύματα στα μέσα του 7 ου αιώνα είχαν αναβαθμιστεί σε διοικητικό και ιατρικό επίπεδο από τα αντίστοιχα των περασμένων αιώνων. Από το Miracula Sancti, ένα κείμενο γραμμένο λίγο μετά το 650 στην Κωνσταντινούπολη, μαθαίνουμε πως εν γένει λειτουργικές και διοικητικές αδυναμίες των νοσοκομείων του 5 ου αιώνα δεν ήταν πλέον παρούσες όπως πχ. πιθανή έλλειψη εξειδικευμένων ιατρικών τμημάτων, διοικητική στελέχωση από άπειρους ιερείς ή ακόμα προέλευση ασθενών προερχόμενων μονάχα από φτωχές κοινωνικές τάξεις. Στο κείμενο αυτό ο Στέφανος, διάκονος στο Ναό της Αγίας Σοφίας μετά από αποτυχημένες κατ οίκον θεραπείες θα νοσηλευτεί στο «ξενώνα Σαμσών» και συγκεκριμένα σε κλίνη του οφθαλμιατρικού τμήματος. (Miracula Artemii, mir. 21,25-28).Ο ξενώνας «Σαμψών» ιδρύθηκε κάπου στις αρχές του 6 ου αιώνα, ιδρυτής του ήταν ένας ιδιώτης γιατρός εν ονόματι Σαμψών ο οποίος είχε μετατρέψει το σπίτι του σε πρόχειρο νοσοκομείο όπου εκεί ασκούσε το επαγγελμά του αμισθεί. Οι πηγές αναφέρουν πως αφού κατάφερε να θεραπεύσει τον Ιουστινιανό μετά από την χορήγηση μιάς επιτυχούς θεραπείας, ο Αυτοκράτορας σε αντάλλαγμα ευγνωμοσύνης του δώρησε μεγάλη χορηγία προς ενίσχυση του άτυπουν ιατρείου του. Ο εν λόγω ξενώνας με το σύστημα των χορηγιών θα λειτουργήσει ακατάπαυστα μέχρι τις αρχές του 14 αιώνα. Eπίσης πληροφορούμαστε πως ένας άλλος ασθενής, με παρόμοιο πρόβλημα στην όραση, παρέμεινε στον «ξενώνα Χριστοδότης». Εκεί θα δεχθεί τις φροντίδες των Αρχίατρων, των Υπουργών και των Υπηρετών δηλ. των επαγγελματιών γιατρών και των επίσης επαγγελματιών βοηθών

6 τους. Αυτές οι περιγραφές οδηγούν στο συμπέρασμα πως τα Βυζαντινά νοσοκομεία των μεγάλων πόλεων του 7 ου αιώνα εξυπηρετούσαν ασθενείς της μεσαίας τάξης, διέθεταν διαφορετικές πτέρυγες για διαφορετικές κατηγορίες ασθενειών και κατά προέκταση υπήρχε εξειδικευμένο και ιεραρχημένο προσωπικό επαγγελματιών γιατρών. Σταδιακά από τον αιώνα αυτό και μετέπειτα οι διοικητικοί άρχισαν αν προέρχονται όλο και περισσότερο από τις τάξεις του νοσηλευτικού προσωπικού, τουλάχιστον στις μεγάλες πόλεις. Τον 10 ο αιώνα οι διοικητικές θέσεις καλύπτονταν αποκλειστικά από ιατρούς. Στις αναβαθμισμένες δημόσιες υπηρεσίες υγείας του 7 ου αιώνα συνέδραμε ιδιαίτερα σχετική προηγούμενη νομοθεσία του Ιουστινιανού σύμφωνα με την οποία οι γιατροί της πόλης θα πρέπει να υπάγονται στο ιατρικό προσωπικό των ξενώνων και όχι στις διοικητικές αρχές της εκάστοτε πόλης (Miracula Artemii, mir 22, 28-31). Προς σε αυτήν την κατεύθυνση θα έπρεπε να αποσκοπεί και ο νόμος που απαγόρευε τις απ ευθείας κρατικές παροχές στους Αρχίατρους των πόλεων (Procopius Anecdota 26.5). Ως αποτέλεσμα, από την εποχή του Ιουστινιανού οι γιατροί όλο και περισσότερο συνδέονταν με το χώρο των νοσοκομείων έτσι ώστε αυτά τα δύο να γίνουν τελικά συνώνυμα και αδιαίρετα. Ομολογουμένως ήταν μία σοφή διάταξη που είχε πολλές ευεργετικές συνιστώσες δηλ. βοήθησε στην ανάπτυξη εξειδικευμένου προσωπικού, βοήθησε στην δημιουργία και ανάπτυξη διοικητικής και ιατρικής αξιολογικής ιεράρχησης, έδωσε ώθηση στην έρευνα και γενικότερα κατέστησε τα νοσοκομεία δημόσια κέντρα υγείας με δυνατότητα προσφορών υψηλών υπηρεσιών. Η Εκκλησία φρόντησε να κατηγοριοποιήσει τα φιλανθρωπικά ιδρύματα ανάλογα των προσφερόμενων εξειδικευμένων υπηρεσιών. Έτσι τα ιδρύματα κατηγοριοποιήθηκαν με βάσει των αναγκών των χρηστών τους δηλ. σύμφωνα με ηλικία τους (βρεφοκομεία, γηροκομεία), σύμφωνα με οικονομικές ανάγκες (πτωχοκομεία), σύμφωνα με εντοπιότητα (καταγώγια), σύμφωνα με την υπάρχουσα φυσική κατάσταση ( νοσοκομεία /ξενώνες). Τα παραπάνω κοινοφελή αυτά ιδρύματα όπως γίνεται φανερό πρόσφεραν όλο το φάσμα των υπηρεσειών σε αδύναμες ομάδες πολιτών, ένας λειτουργικός διαχωρισμός που επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας γνωρίζοντας παγκόσμια εξάπλωση. Τα νοσοκομεία μαζί με τις Εκκλησίες έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της αστικής ζωής των μεγάλων Βυζαντινών πόλεων. Η ανέγερση τους γίνονταν με δημόσια δαπάνη και πολλά από αυτά χτίστηκαν με χορηγίες των Αυτοκρατόρων. Στην Κωνσταντινούπολη οι πιο ονομαστοί ξενώνες μεταξύ 4 ου και 6 ου αιώνα ήταν αυτοί της Αγίας Ειρήνης, του Περάματος, του Άγιου Παντελεήμονα, του Σαμψών και του Εύβουλος (De cerimonis I.32,173). Η Αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία ( ) θα κατασκευάσει ένα νέο νοσοκομείο στην πρωτεύουσα στα τέλη του 8 ου αιώνα (Scriptores originum Constantinopolitanarum), ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος ( ) επίσης θα χορηγήσει την ανέγερση ξενώνα (Theophanes Continatus, Chronographia) Ξενώνες μαρτυρούνται επίσης στην Αντιόχεια (Procopius, De aedificiis II.10,25), στην Αλεξάνδρεια, στην Δερβισό της Μ.Ασίας, στην Αράβισσος της Καππαδοκίας (προσφορά του Αυτοκράτορα Μαυρίκιου ),στην Γόρτυνα της Κρήτης δωρεά του Μητροπολίτη Κρήτης Ανδρέα (8 ος αιώνας), στην Νικομήδεια με ιδρυτή τον Επίσκοπο Θεοφύλαχτο (9 ος αιώνας), στην Θεσσαλονίκη του 12 ου αιώνα, στην Νίκαια του 13 ου αιώνα κα.υπάρχουν περιπτώσεις όπου νοσοκομεία χτίστηκαν στο περίβολο μονών όπως έγινε στην μονή της Αγίας Λαύρας στο Άγιο όρος όταν ένα τέτοιο ίδρυμα ιδρύθηκε από τον Αθανάσιο Αθωνίτη στο δεύτερο μισό του 10 ου αιώνα, το οποίο τουλάχιστον μέχρι και τον 12 ο αιώνα πρέπει να εξυπηρετούσε και κοσμικούς. Από τον 10 ο αιώνα τα Βυζαντινά νοσοκομεία λειτουργούσαν και ως κέντρα διδασκαλίας της ιατρικής επιστήμης, από μαρτυρία του 12 ου αιώνος πληροφορούμαστε πως ο ξενώνας του Παντοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη προσέλαβε ιατρό μεγάλου

7 κύρους για να διδάξει στα παιδιά των ιατρών του ιδρύματος. Το οικοδομικό συγκρότημα του Χριστού Παντοκράτορα ανεγέρθει με ιδιωτικές χορηγίες του Αυτοκράτορα Ιωάννη Β Κομνηνού ( ) και θα περιλαμβάνει οικογενειακό Μαυσωλείο, γηροκομείο, λεπροκομείο και ξενώνα. Ο ξενώνας ήταν μεγάλη νοσοκομειακή μονάδα που το 1136 βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη περιλαμβάνοντας 50 κλίνες εν ενεργεία. Διέθετε πέντε τμήματα, (χειρουργικό, οφθαλμολογικό, γαστρεντερικό, γυναικολογικ/μαιευτικό και 2 πτέρυγες για περίλθαψη κατάκοιτων). Διάσημος διδάσκαλος της ιατρικής επιστήμης ήταν ο Ιωάννης Αργυρόπουλος ο οποίος δίδασκε στην Κωνσταντινούπολη μέχρι την ημέρα της άλωσης. Οι ιατροί απασχολούνταν στα νοσοκομεία με βάρδιες, συνήθως εργάζονταν έξι μήνες κάθε χρόνο και τους υπόλοιπους ασκούσαν το επάγγελμα τους ως ιδιώτες. Οι μισθοί που λάμβαναν από το κράτος κατά την διάρκεια των έξι μηνών άγγιζαν το βασικό μισθό της εποχής αλλά η αγάπη για το επάγγελμα τους και για ικανοποίηση από την κοινωνική τους προσφορά κάλυπταν το χαμηλό μισθολόγιο τους. Στους επόμενους μήνες ασκούσαν ιδιωτική ιατρική. Όπως ήταν φυσικό ο αριθμός των νοσοκομείων ποίκιλε από εποχή σε εποχή ανάλογα με την πολιτικοστρατιωτική κατάσταση της Βυζαντινού κράτους. Επί παραδείγματι ο αριθμός τους στις πόλεις των Ανατολικών επαρχιών μειώθηκε από τα μέσα του 7 ου αιώνα ως αποτέλεσμα της Αραβικής κατάκτησης της Συρίας και Αιγύπτου αλλά και των επιθέσεων τους στις πόλεις της Μ.Ασίας οι οποίες ακόμα δεν είχαν προλάβει να συνέλθουν από τις Περσικές καταστροφές. Στην Κλασική Ελλάδα η θεσμική υποχρέωση από την πλευρά της πολιτείας για παροχή φιλανθρωπίας δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί και για αυτό ήταν παντελώς απούσα. Η πόλης κράτος δεν μεριμνούσε για δημόσια φιλανθρωπικά ιδρύματα, τέτοιου είδους ιδρύματα ήταν ξένα προς την θεσμική της συγκρότηση.το άτομο έπρεπε να παλέψει με τις δικές του δυνάμεις για να βγεί αβλαβή και σώο από τα αναποδογυρίσματα της τύχης. Στους μόνους που πραγματικά μπορούσε να ζητήσει βοήθεια σε γήϊνο επίπεδο πέρα από τους θεούς, ήταν περιστασιακοί πρόσχεροι προστάτες και συγγενείς. Ο Χριστιανισμός στα πλάισια της «Αγάπης», ακολουθώντας το θεωρητικό πρότυπο της θεοθυσίας του Ιησού, θα επικεντρώσει από νωρίς την προσοχή του στο κεφάλαιο της φιλανθρωπίας. Η έννοια της φιλανθρωπίας είχε ήδη ωριμάσει στα παγανιστικά Ελληνιστικά φιλοσοφικά ρεύματα της ύστερης αρχαιότητας αλλά ο Χριστιανισμός ήταν αυτός που τελικά την αυτονόμησε και την ανέδειξε σε επίσημο θεσμό οδηγώντας στην ανέγερση νοσοκομείων τόσο από την πλευρά του κράτους όσο και από την πλευρά της Εκκλησίας. Στον θυελώδης 4 ο αιώνα ο Αυτοκράτορας Ιουλιανός ( ) δεν μπορεί να πιστέψει πόσο πίσω είχε μείνει η Ελληνική παγανιστική Εκκλησία προς την κατεύθυνση αυτή, ενώ οι Χριστιανοί είχαν κάνει τόσες πολλές ενέργειες σχετικές με περίθαλψη απόρων οι προσπάθειες των παγανιστών παρέμεναν ανοργάνωτες και ασυντόνιστες. Τα νοσοκομεία αντιπροσώπευαν την Θεϊκή Πρόνοια η οποία υλοποιούνταν διαμέσου της Χριστιανικής Εκκλησίας και του κλήρου, ήταν μέρος της Χριστιανικής «Αγάπης» και «φιλοκαλίας» που συμφιλίωνε τα πλήθη, που ανεδείκνυε ως πρότυπο μία πρωτοποριακή ειρηνική κοινωνία σχέσεων και κοινωνικής ανιδιοτέλειας. Το ανθρωπολογικό αυτό πρότυπο θα αντέξει για πάνω από μία χιλιετία εξασφαλίζοντας την ύπαρξη και συνοχή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στους δύσκολους και ταραχώδεις καιρούς που θα ακολουθήσουν τους επόμενους αιώνες.

8 (α) (β) (γ)

9 (δ) α)σκηνή που αντανακλά την καθημερινή πραγματικότητα των βυζαντινών ιατρείων. Ο γιατρός («σπετσίαλος») κρατώντας στο αριστερό του χέρι ένα ουροδοχείο εξετάζει την φύση των ούρων του ασθενή για αναγνώριση της ασθένειας και χορήγηση αγωγής. Μπροστά του μία ποικιλία ασθενών με διάφορα σωματικά νοσήματα και τραυματισμούς. Στα δεξιά της εικόνας οι δύο βοηθοί του γιατρού φορώντας απλούστερα ρούχα. Τα φάρμακα παρασκευάζονταν επί τόπου όπως μαρτυρούν τα γεμάτα ράφια με διάφορες φυάλες πρώτων υλών. Η όλη αναπαράσταση αναδεικνύει την ορθολογιστική επαγγελματική προσέγγιση των ιατρών στο Βυζάντιο πάνω στην αντιμετώπιση των ασθενειών (εξέταση/ παρατήρηση/ αντιμετόποιση). Λεπτομέρεια μικρογραφίας από το Aντιδοτήριον του ιατρού («ακτουάριου») Νικολάου Mυρεψού, Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη β) Η άλλη πλευρά της ιάσης. Όταν όλες οι ανθρώπινες επιστημονικές προσπάθειες έχουν εξαντληθεί χωρίς κανένα αποτέλεσμα τότε μένει μονάχα η επέμβαση του υπερφυσικού.στην εικόνα αυτή, ο άγιος Ευστάθιος θεραπεύει έναν ψυχικά διαταραγμένο άτομο (Λεπτομέρεια από επιστύλιο με θαύματα του αγίου Ευστρατίου. Τέμπερα σε ξύλο, β μισό 12ου αι. Σινά, Μονή Αγίας Αικατερίνης).Οι θεραπευτές Άγιοι κατείχαν σημαντική θέση στην λαϊκή ιατρική θαυματοποιία η οποία συχνά βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την επίσημη επιστημονική ιατρική όπως και στις μέρες μας.ιδιαίτερα στις καταστάσεις ψυχικών νοσημάτων η λαϊκή ιατρική εμφανίζονταν παντοδύναμη λόγω του μη ανεπτυγμένου κλάδου της ψυχιατρικής την εποχή αυτή γ) H Αγία Aναστασία η Φαρμακολύτρια. Tοιχογραφία, 14ος αι. Kύπρος, Nαός Παναγίας Φορβιώτισσας. Μία γυναίκα ζητά την βοήθεια της Αγίας, της οποίας ο ιατρικός χαρακτήρας αντανακλάται στην φιάλη που κρατά στα χέρια της. Για τις γυναίκες των μέσων τάξεων ήταν πιο δύσκολο να καταφύγουν στην βοήθεια των γενικών γιατρών ιδιαίτερα για γυναικολογικής φύσεως σωματικές δυσλειτουργίες. Αυτό το γεγονός σε συνδιασμό με την συναισθηματική τους φύση τις έκανε πιο αποδεκτές στις πρακτικές της λαϊκής θαυματουργικής ιατρικής.με βάση την Αγιολογία, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι γυναίκες στο Βυζάντιο ήταν η καταληψή τους από δαιμονικό πνεύμα. Η πιο συνήθης αιτία για την δαιμονική επήρεια ήταν κάποιο σαρκικό αμάρτημα ή ερωτικό πάθος/ακολασία το οποίο μπορούσε να θεραπευτεί μονάχα ύστερα από θεϊκή υπερφυσική παρέμβαση διαμέσου των Αγίων δ) H κολυμβήθρα της Bηθεσδά, γύρω από την οποία είναι ξαπλωμένοι ασθενείς που αναμένουν τη θεραπεία τους. Eικονογραφημένο χειρόγραφο (κώδ. 587μ, φ. 17β), 11ος αι. Άγιον Όρος, Mονή Διονυσίου.Η εγκοίμηση ασθενών για θεραπευτικούς σκοπούς κοντά ή μέσα σε ιερούς χώρους υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Η συνήθεια αυτή ήταν τόσο βαθιά ριζωμένη στην λαϊκή ψυχή που συνεχίζει να επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας. Με την οριστική νίκη του Χριστιανισμού, οι διάφορες ιαματικές θεότητες του Παγανισμού αντικαταστάθηκαν από χριστιανούς μάρτυρες και αγίους. Τώρα λοιπόν, οι απελπισμένοι ασθενείς αναζητούσαν θύραθεν θεραπεία γύρω

10 από τα λείψανα και τις εικόνες των θαυματουργών ιαματικών Αγίων.Ένα γνωστό χριστιανικό κέντρο εγκοίμησης ήταν η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου στην Οξεία στην Κωνσταντινούπολη στη εσωτερικό της οποίας βρίσκονταν τοποθετημένο το λείψανο του Αγίου Αρτεμίου. Ο Άγιος Αρτέμιος αποτελούσε την ύστατη λύση σε μη αντιμετωπίσημα ιατρικά προβλήματα, παρουσιάζονταν στα όνειρα των πιστών ασθενών και πρόσφερε την ανάλογη θεραπεία. Μετά από την επέμβαση του Αγίου ο ασθενής ανακτούσε την υγεία του κάτι που η επίσημη ιατρική είχε αποτύχει να προσφέρει. Αποτελεί γεγονός πως στα «Θαύματα του Αγίου Αρτεμίου» υπάρχει διάχυτη μία εύκολα ανιχνεύσιμη πολεμική εναντίον της επίσημης ιατρικής σχολής. Αυτή η πολεμική θα πρέπει να ενταχθεί στο γενικότερο πλαίσιο ανταγωνισμού της λαϊκής ιατρικής μεθόδου της εγκοιμήσεως με τις επίσημες μεθοδολογικές πρακτικές της ιατρικής επιστήμης των νοσοκομείων.

Τα νοσοκομεία στο Βυζάντιο

Τα νοσοκομεία στο Βυζάντιο Τα νοσοκομεία στο Βυζάντιο Στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, όπως και στην μεσαιωνική βυζαντινή αυτοκρατορία η πίστη και η ιατρική ήσαν ανέκαθεν στενά συνδεδεμένες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα Ασκληπιεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ H Βυζαντινή Αυτοκρατορία (αλλιώς Βυζάντιο, Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Διαβάστε περισσότερα

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία 3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία Εισαγωγή Και οι τρεις γεννήθηκαν τον 4ο αιώνα μ.χ., στα Βυζαντινά Χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ. αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις

7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ. αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις 7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις πώς διαχειρίστηκε ο Ηράκλειος τόσο τους κινδύνους που απειλούσαν τα σύνορα του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους όσο και τα σοβαρά προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα: 9 Μέγεθος: 56 cm ² Μέση κυκλοφορία: 1030 Επικοινωνία εντύπου:

Σελίδα: 9 Μέγεθος: 56 cm ² Μέση κυκλοφορία: 1030 Επικοινωνία εντύπου: Σελίδα: 16 Μέγεθος: 510 cm ² Μέση κυκλοφορία: 7510 Επικοινωνία εντύπου: (210) 8113000 Σελίδα: 9 Μέγεθος: 56 cm ² Μέση κυκλοφορία: 1030 Επικοινωνία εντύπου: 210 5231.831-4 Είδος: Εφημερίδα / Κύρια / Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

& ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ»

& ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» «ΙΑΤΡΙΚΗ & ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» Εισηγήτριες ΒΟΥΛΙΓΕΑ ΕΛΕΝΗ, Αρχαιολόγος της Η Εφορείας Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων ΣΙΤΑΡΑ ΜΑΡΙΑ, Αρχαιολόγος της Η Εφορείας Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

α. Βασίλειο πόλεις-κράτη ομοσπονδιακά κράτη συμπολιτείες Η διάσπαση του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου (σελ ) απελευθερωτικοί αγώνες εξεγέρσεις

α. Βασίλειο πόλεις-κράτη ομοσπονδιακά κράτη  συμπολιτείες Η διάσπαση του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου (σελ ) απελευθερωτικοί αγώνες εξεγέρσεις ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 323 [Θάνατος Μ. Αλεξάνδρου] ΕΩΣ 30 π.χ. [κατάληψη της Αιγύπτου από τους Ρωμαίους ολοκληρώνεται η κατάκτηση της Ανατολής από τους Ρωμαίους, ξεκινά η περίοδος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας]

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ήταν γύρω στον 11 ου αι. στα χρόνια του Αλέξιου Κομνηνού όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε με νέα διαμάχη. Άνθρωποι των γραμμάτων και μη,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ο Μέγας Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός Ιωάννης ο Χρυσόστομος Ποιοί ήταν; Πού έζησαν; Τί έκαναν; Δρ. Χρυσόστομος Παπασπύρου 30 Ιανουαρίου 2015 Βασίλειος ο Μέγας (330-379) Ο Βασίλειος ο

Διαβάστε περισσότερα

Οι τρεις Ιεράρχες. 30 Ιανουαρίου

Οι τρεις Ιεράρχες. 30 Ιανουαρίου Οι τρεις Ιεράρχες 30 Ιανουαρίου Οι τρεις Ιεράρχες Ποίοι ήταν οι τρεις Ιεράρχες και γιατί τους τιμούμε; Με τον όρο Τρεις Ιεράρχες, αναφερόμαστε συνοπτικά στους τρεις επιφανείς Αγίους και θεολόγους, Βασίλειο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ. Ομάδα 1 η Δήμου Σωτήρης, Νακούτση Ευαγγελία, Τσιώλης Φώτης

ΤΟ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ. Ομάδα 1 η Δήμου Σωτήρης, Νακούτση Ευαγγελία, Τσιώλης Φώτης ΤΟ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Ομάδα 1 η Δήμου Σωτήρης, Νακούτση Ευαγγελία, Τσιώλης Φώτης ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ Η Αθηναϊκή δημοκρατία ήταν το πολιτικό σύστημα που αναπτύχθηκε στην πόλη-κράτος της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές:

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣΚΑΙΟΙΠΕΡΙΑΥΤΟΝ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΟΙKAI BOYΛΕΥΤΕΣ (HONESTIORES ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΙ) - ΣΤΡΑΤΟΣ- ΚΛΗΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Αυτοκράτορας: H ανάρρηση στο θρόνο χάρη στο

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΗΔΑΚΗ ΑΘΗΝΑ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ (ΥΚΟΝ) ΓΕΝΙΚΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ «ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ»

ΔΕΛΗΔΑΚΗ ΑΘΗΝΑ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ (ΥΚΟΝ) ΓΕΝΙΚΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ «ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» ΔΕΛΗΔΑΚΗ ΑΘΗΝΑ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ (ΥΚΟΝ) ΓΕΝΙΚΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ «ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» Νομοθετικό Πλαίσιο & Υπάρχουσες Δομές για τις Υπηρεσίες Κατ Οίκον Νοσηλείας (ΥΚΟΝ),

Διαβάστε περισσότερα

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Κωνσταντίνος Λιάκος Β2 49 ο Γυμνάσιο Αθηνών 2011-2012 Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Πρωτοβάθμια εκπαίδευση Όπως και στον σύγχρονο κόσμο, έτσι

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Οι βυζαντινοί ήταν καλά πληροφορημένοι για τις γειτονικές χώρες από δικούς τους ανθρώπους. Όταν έφταναν επισκέπτες, έμποροι, μισθοφόροι ή στρατιωτικοί φυγάδες, ή ακόμα κρατικές

Διαβάστε περισσότερα

Ο εθελοντισμός εκφράζεται με ένα πλήθος τρόπων, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικό του κοινωνικό χαρακτήρα και μέθοδο δράσης.

Ο εθελοντισμός εκφράζεται με ένα πλήθος τρόπων, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικό του κοινωνικό χαρακτήρα και μέθοδο δράσης. Ο εθελοντισμός εκφράζεται με ένα πλήθος τρόπων, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικό του κοινωνικό χαρακτήρα και μέθοδο δράσης. Κοινό χαρακτηριστικό όμως όλων είναι η συμμετοχή τους στην υπεράσπιση

Διαβάστε περισσότερα

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Το άνοιγμα του Χριστιανισμού στον εθνικό κόσμο Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Ο Βαρνάβας Υπήρξε πιθανώς ένας από τους εβδομήκοντα αποστόλους του Κυρίου. Γεννήθηκε στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Το πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 5: Άγιοι Αρχιεπίσκοποι της Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ:

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: ΜΑΘΗΜΑ 18 Ο ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: 1. Η αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων

Διαβάστε περισσότερα

Η αυτοκάθαρση στην Εκκλησία (Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου)

Η αυτοκάθαρση στην Εκκλησία (Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου) Η αυτοκάθαρση στην Εκκλησία (Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου) Date : Μαΐου 7, 2006 Τα σύγχρονα γεγονότα που αφορούν τα λεγόμενα σκάνδαλα στην Εκκλησία ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως,

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ α. η αραβική εξάπλωση με την καθοδήγηση των δύο πρώτων χαλιφών οι Άραβες εισέβαλαν και κατέκτησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις πλούσιες χώρες της Εγγύς

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή ΜΑΘΗΜΑ 6 Ο ΠΟΙΗΣΩΜΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ... Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, κατά τη διδασκαλία του Χριστιανισμού, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. Στη συνέχεια,

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ

Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1ο ΘΕΜΑ 1.α. (Ι). Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως προς την ορθότητά τους, γράφοντας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα από τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ Εισαγωγή Η προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα διασφάλισης του επιπέδου φροντίδας για την υγεία των πολιτών. Τα ανθρώπινα δικαιώματα στον τομέα

Διαβάστε περισσότερα

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός κεφάλαιο 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός Πρόκειται για μια γενικότερη πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησία Ιεροσολύμων: πρότυπο χριστιανικών κοινοτήτων

Εκκλησία Ιεροσολύμων: πρότυπο χριστιανικών κοινοτήτων Εκκλησία Ιεροσολύμων: πρότυπο χριστιανικών κοινοτήτων Η αγάπη και η κοινοχρησία των πρώτων χριστιανών Μετά το πρώτο κήρυγμα του αποστόλου Πέτρου, την ημέρα της Πεντηκοστής, πίστεψαν και βαπτίσθηκαν 3.000

Διαβάστε περισσότερα

To Ιερό Προσκύνημα Οσίου Ιωάννη του Ρώσου στο Προκόπι Ευβοίας

To Ιερό Προσκύνημα Οσίου Ιωάννη του Ρώσου στο Προκόπι Ευβοίας 23/02/2019 To Ιερό Προσκύνημα Οσίου Ιωάννη του Ρώσου στο Προκόπι Ευβοίας / Ορθόδοξες Προβολές Ένα από σημαντικότερα προσκυνήματα, όχι μόνο της Εύβοιας αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού είναι ο ναός του

Διαβάστε περισσότερα

β. έχει κατοχυρωμένο το απόρρητο και από την Εκκλησία και από την Πολιτεία

β. έχει κατοχυρωμένο το απόρρητο και από την Εκκλησία και από την Πολιτεία ΜΑΘΗΜΑ 24 Ο ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Ο Ιπποκράτης υποστηρίζει πως η τροφή μπορεί να γίνει και φάρμακο. Τα βότανα χρησιμοποιήθηκαν σε θεραπευτικές πρακτικές ως φαρμακευτικά είδη αλλά και ως φορείς της θεϊκής ευλογίας. Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 8 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 8 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 8 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Οδοιπορικό στο ιερό Προσκύνημα της Χιοπολίτιδας Αγίας Μαρκέλλας

Οδοιπορικό στο ιερό Προσκύνημα της Χιοπολίτιδας Αγίας Μαρκέλλας 22/07/2019 Οδοιπορικό στο ιερό Προσκύνημα της Χιοπολίτιδας Αγίας Μαρκέλλας / Ιερές Μονές Στο κεφαλοχώρι της Βολισσού σε γραφική ακρογιαλιά βρίσκεται το κτιριακό συγκρότημα του ιερού Προσκυνήματος της Χιοπολίτιδας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:..

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:.. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02 /06/2017 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογραφή: Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14 Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος Διδ. Εν. 14 Σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς Με την Ανάληψη, επισφραγίζεται

Διαβάστε περισσότερα

1. Οι ραστηριότητες του Εθελοντισµού

1. Οι ραστηριότητες του Εθελοντισµού 1. Οι ραστηριότητες του Εθελοντισµού Οι πιο χαρακτηριστικές δραστηριότητες του εθελοντισµού παρουσιάζονται στη συνέχεια και σκιαγραφούνται µε τη χρήση παραδειγµάτων: Κοινοτική ραστηριότητα Η παροχή βοήθειας

Διαβάστε περισσότερα

Μικρασιατική καταστροφή

Μικρασιατική καταστροφή Μικρασιατική καταστροφή Η εκστρατεία στη Μ. Ασία Μετά τη λήξη του Α Παγκοσμίου πολέμου οι νικήτριες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ξεκίνησαν εργασίες με σκοπό τη διανομή των εδαφών. Η απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ)

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) 1.1 Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας Επιμέλεια, Δ. Πετρουγάκη, Φιλόλογος Οι διοικητικές αλλαγές Ο Διοκλητιανός (284 μ.χ.) επεδίωξε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #4: Για αρχάριους Οι Σταυροφορίες Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής.

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής. ΜΑΘΗΜΑ 15 Ο ΣΥΝΑΓΜΕΝΟΙ ΣΤΗ Θ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΕΛΠ 11: Ελληνική Ιστορία Ακ. Έτος: 2008-9 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ: Η βυζαντινή αριστοκρατία κατά τους 9 ο έως 12 ο αιώνα: δομή και χαρακτηριστικά, ανάπτυξη και σχέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 1 - Το μυστικό της ιατρικής Σε κάθε θέμα ή επιστήμη υπάρχει πάντα ένα δεδομένο που είναι σημαντικότερο σε σύγκριση με

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά Χρόνια. Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία

Βυζαντινά Χρόνια. Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία Βυζαντινά Χρόνια Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία Τι έτρωγαν Στη διατροφή των Βυζαντινών βασικό ρόλο είχαν το ψωμί, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά που τα μαγείρευαν με διάφορους

Διαβάστε περισσότερα

Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά

Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά 19 Νοεμβρίου 2018 Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Θρησκεία / Πατερική Θεολογία Alexander Milenkovits, Θεολόγος 1. Βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Ο Άγιος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες.

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες. ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Μάθημα: Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Τάξη: Β Γυμνασίου Ενότητα: Οι πρώτοι αιώνες του Βυζαντίου Χρόνος εξέτασης: 45 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 10 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 10 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 10 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα. των εικόνων (εικονομαχία)

Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα. των εικόνων (εικονομαχία) Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων (εικονομαχία) ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ Πνευματική κίνηση εμφανίστηκε στο Βυζάντιο στα μέσα του 9 ου αι. Είναι σύμφωνη με τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας ή όχι

Διαβάστε περισσότερα

Οι πιο σύγχρονες υπηρεσίες υγείας στη διάθεσή σας!

Οι πιο σύγχρονες υπηρεσίες υγείας στη διάθεσή σας! Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Υγείας Οι πιο σύγχρονες υπηρεσίες υγείας στη διάθεσή σας! Νοσοκομειακή Περίθαλψη Το πρόγραμμα σας εξασφαλίζει πλήρη Νοσοκομειακή Περίθαλψη σε περίπτωση Ατυχήματος ή Ασθένειας καλύπτοντας

Διαβάστε περισσότερα

Τα προσκυνήματα του Δεκαπενταύγουστου από την Τήνο μέχρι την Αμοργό

Τα προσκυνήματα του Δεκαπενταύγουστου από την Τήνο μέχρι την Αμοργό Τα προσκυνήματα του Δεκαπενταύγουστου από την Τήνο μέχρι την Αμοργό Όπου και να βρεθεί κανείς τον Δεκαπενταύγουστο μοσχοβολά η χάρη Της. Αυτή θα σε οδηγήσει να ανάψεις ένα κερί και να γιορτάσεις μαζί Της

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Ἱστορίης Ἐπίσκεψις Μάθημα: Βυζαντινή Ιστορία ιδάσκουσα: Ειρήνη Χρήστου Ειρήνη Χρήστου Βυζαντινή Ιστορία Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ/ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ/ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ/ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ TMHMA Α4 ΠΕΡΙΟΡΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΕΡΖΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΑ ΤΕΡΠΙΤΣΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1 Τι είναι σύστημα υγείας; Σύστημα Υγείας είναι ο τρόπος με τον οποίο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί Β. Αριστοκρατία β. Κριτήριο

Διαβάστε περισσότερα

4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ 4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ Οι Αθηναίοι πολίτες ~120.000 Ήταν η μοναδική κυρίαρχη δύναμη στην πόλη. Από αυτούς πήγαζε κάθε εξουσία. Κατάγονταν

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 4: Ιστορικό πλαίσιο 6 ου αιώνα. Βυζαντινή Ιστοριογραφία: είδη - χαρακτηριστικά. Προκόπιος και Μαλάλας: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις

Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.χ) Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις Σελ. 92-94 1 Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος Ο Θεσμός της πόλης-κράτους και τα πολιτεύματα Μέσα στο θεσμό της πόλης κράτους λειτούργησαν κοινωνικοί

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Μάθημα 6 : Σωτήριος Σ. Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΙΙ (Λουκάς-Πράξεις) 2 Ευαγγέλιο = χαρμόσυνη αγγελία

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΑΝ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Παναγιώτου Χρυσούλα Ανώτερη Νοσηλευτικός Λειτουργός Νοσηλεύτρια Ελέγχου Λοιμώξεων ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΦΟΥ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΑΝ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Παναγιώτου Χρυσούλα Ανώτερη Νοσηλευτικός Λειτουργός Νοσηλεύτρια Ελέγχου Λοιμώξεων ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΦΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΑΝ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Παναγιώτου Χρυσούλα Ανώτερη Νοσηλευτικός Λειτουργός Νοσηλεύτρια Ελέγχου Λοιμώξεων ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΦΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΑΝ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Φτάνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΡΗΝΗ ΒΥΖΙΡΙΑΝΝΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΟΥΡΗΣ

ΕΙΡΗΝΗ ΒΥΖΙΡΙΑΝΝΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΟΥΡΗΣ ΕΙΡΗΝΗ ΒΥΖΙΡΙΑΝΝΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΥΛΟΣ ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΟΥΡΗΣ Α1 Στην Αρχαία Ελλάδα οι ημέρες της ειρήνης εναλλάσσονται με εκείνες του πολέμου. Συνεχής ειρήνη δεν υπήρχε ποτέ. O πόλεμος είχε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Η χαρά της αγάπης

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Η χαρά της αγάπης ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Η χαρά της αγάπης Καρδιά που νοιάζεται για όλους Ο Αγιος Ιωάννης ο Ελεήμων Ο Άγιος Ιωάννης γεννήθηκε στην πόλη της Άμαθούντας*. Οι γονείς του ήταν ευσεβείς χριστιανοί. Ο πατέρας του ήταν

Διαβάστε περισσότερα

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας H ιστορία του κάστρου της Πάτρας Από την Αρχαιότητα μέχρι την Α' περίοδο Τουρκοκρατίας Μία εργασία της ομάδας Γ (Αβούρης Ε, Γεωργίου Ν, Καρατζιάς Γ, Παπατρέχας Ι) Το κάστρο βρίσκεται στα νότια της Ελλάδας,

Διαβάστε περισσότερα

TMHMA ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕΥΠ ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΑΠΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

TMHMA ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕΥΠ ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΑΠΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ TMHMA ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕΥΠ ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΑΠΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Παρουσίαση: ρ Μαρία Λαβδανίτη Καθηγήτρια Εφαρμογών Τμήμα Νοσηλευτικής Ορισμός της Νοσηλευτικής Η Νοσηλευτική είναι ανθρωπιστική

Διαβάστε περισσότερα

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 ΕΝΑ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΓΕΜΑΤΟ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ. 33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 Εικόνα 1 Εικόνα 2 Ρωμαϊκές λεγεώνες

Διαβάστε περισσότερα

3. Να αναλύσετε τον τρόπο µε τον οποίο η στωική φιλοσοφία και ο νεοπλατωνισµός επηρέασαν τους Απολογητές και τους Πατέρες της Εκκλησίας.

3. Να αναλύσετε τον τρόπο µε τον οποίο η στωική φιλοσοφία και ο νεοπλατωνισµός επηρέασαν τους Απολογητές και τους Πατέρες της Εκκλησίας. 2.2.2. Η Ανατολική Λεκάνη της Μεσογείου κατά τους τρεις πρώτους µ.χ. αιώνες - Το Ελληνικό Πνεύµα κατά τους τρεις πρώτους µ.χ. αιώνες - Η Παλαιοχριστιανική τέχνης - Μια Τέχνη Ελληνική Eρωτήσεις ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο.

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο. ΜΑΘΗΜΑ 23 ο ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Η πραγματικότητα για την υποτιθέμενη δίωξη των καταληψιών της Μονής Εσφιγμένου (φώτο)

Η πραγματικότητα για την υποτιθέμενη δίωξη των καταληψιών της Μονής Εσφιγμένου (φώτο) 28/02/2019 Η πραγματικότητα για την υποτιθέμενη δίωξη των καταληψιών της Μονής Εσφιγμένου (φώτο) / Ιερές Μονές Το κεντρικό κτήριο της Μονής Εσφιγμένου τελεί υπό κατάληψη από ομάδα ΓΟΧ («γνησίων ορθοδόξων

Διαβάστε περισσότερα

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους ΜΑΘΗΜΑ 30 Ο 31 Ο ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να συμπληρώσετε την πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΧΑΜΑΛΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΑΞΗ: Α 6

ΑΓΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΧΑΜΑΛΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΑΞΗ: Α 6 ΑΓΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΧΑΜΑΛΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΑΞΗ: Α 6 Ο Γέρων Παΐσιος ή Όσιος Παΐσιος (κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης), ήταν Έλληνας μοναχός που έζησε κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.η φήμη του ως αγίου μεταξύ των

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία Κουτίδης Σιδέρης Η βυζαντινή κοινωνική διαστρωμάτωση Εισαγωγή Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε μία από τις πλέον μακραίωνες κρατικές δομές στην μέχρι τώρα ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. Α.ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ Β. ΑΠΟΤΗΡΩΜΗΣΤΟΒΥΖΑΝΤΙΟ 1 Τα ελληνιστικά βασίλεια Ελληνιστικός : από το ρήµα ελληνίζω, δηλ. µιµούµαι τους Έλληνες Ήταν τα βασίλεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ π.χ.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ π.χ. ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 323 30 π.χ. Θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου Έλλειψη διαδόχου (νόμιμου και ικανού) διασπαστικές τάσεις: 1. Εξεγέρσεις (Αθηναίων και Αιτωλών) εναντίον των Μακεδόνων υποταγή των Αθηναίων 2. Εξεγέρσεις

Διαβάστε περισσότερα

Τσώτα Ελένη και Στρατηγοπούλου Δήμητρα

Τσώτα Ελένη και Στρατηγοπούλου Δήμητρα Τσώτα Ελένη και Στρατηγοπούλου Δήμητρα ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ η εκπαίδευση ήταν ιδιαίτερα στρατιωτική. τα παιδιά μάθαιναν να αντέχουν όχι μόνο στον πόνο αλλά και σε δύσκολες συνθήκες επιβίωσης από ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη).

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). 1. Σ ένα πολιτισμό όπου επικρατεί το εμπορικό πνεύμα και η

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΑ ΣΤΟΝ ΕΟΠΥΥ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΟ Π.Ε.Δ.Υ. ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΑ ΣΤΟΝ ΕΟΠΥΥ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΟ Π.Ε.Δ.Υ. ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΑ ΣΤΟΝ ΕΟΠΥΥ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΟ Π.Ε.Δ.Υ. ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΟΝ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΟ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ o ΙΔΡΥΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 6298/1934 o Τροποποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση Όταν, σε ηλικία 11 ετών, µου ανακοίνωσαν ότι πάσχω από Κυστική Ίνωση, µια ασθένεια παντελώς άγνωστη σε µένα µέχρι τότε, είναι αλήθεια πως δεν θορυβήθηκα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΤΑΞΗ: Β ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: 23 ΑΓΟΡΙΑ: 13 ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 10 ΕΚΠΟΝΗΣΗ: ΛΙΑΠΗ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Σε όλα τα φιλοξενούμενα παιδιά και έφηβους παρέχονται υπηρεσίες: o Στέγασης, σίτισης και ολοκληρωμένης καθημερινής φροντίδας o Φροντίδας της Υγείας o Κοινωνικής συμβουλευτικής, ψυχολογικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 4: ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ (Ο )- ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 α) Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας,

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

ικαιώματα των ασθενών όσον αφορά τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη: ερωτήσεις και απαντήσεις

ικαιώματα των ασθενών όσον αφορά τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη: ερωτήσεις και απαντήσεις ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ (ΜΕΜΟ) Βρυξέλλες, 22 Οκτωβρίου 2013 ικαιώματα των ασθενών όσον αφορά τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη: ερωτήσεις και απαντήσεις Ένας ηλικιωμένος Γερμανός που

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΑΔΑ ΓΕΝΝΑ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥΣ

Η ΕΛΛΑΔΑ ΓΕΝΝΑ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΓΕΝΝΑ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥΣ Σύγχρονοι Άγιοι της Εκκλησίας μας Οι Άγιοι είναι το βιωμένο Ευαγγέλιο, ο βιωμένος Χριστός και σήμερα και στους αιώνες, γιατί «Ο Χριστός χθες και σήμερον και εις τους αιώνας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΝΑ ΤΑΞΙ ΕΥΟΥΝ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΠΑΤΣΟΥΛΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο CATERINA MALANDUGNO Φοιτήτρια Το 741 ο Κωνσταντίνος Κοπρώνυμος ακολουθώντας τα βήματα του Λεόντος Γ ξεκίνησε μία σκληρή καταδίωξη

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ:

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ: Η Αικατερίνη είχε κάλλος και ομορφιά ασύγκριτη. Η μητέρα της και οι συγγενείς της την πίεζαν συνεχώς να παντρευτεί, για να μην φύγουν από τα χέρια τους

Διαβάστε περισσότερα

Νοσοκομειακό Πρόγραμμα Υγείας

Νοσοκομειακό Πρόγραμμα Υγείας Νοσοκομειακό Πρόγραμμα Υγείας Ευελιξία Συνθέστε το δικό σας Medical Safety Εστιάστε στα σημεία που θέτει ως προτεραιότητα ο υποψήφιος ασφαλισμένος. 2 3 Βασικά Κριτήρια Επιλογής 1. Ανώτατο Όριο Ετήσιων

Διαβάστε περισσότερα

Μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη.

Μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη. Μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη. Ο Χριστός. Ψηφιδωτό Παναγίας της Κανακαριάς. Λυθράγκωμη- Καρπασίας Τα ψηφιδωτά αυτά

Διαβάστε περισσότερα

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 1 Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 Αγαπητοί μου Αδελφοί, λίγες ημέρες μετά από τη λαμπρή πανήγυρη της Ανάστασης του Κυρίου, πλημμυρισμένοι από πνευματική χαρά εορτάζουμε σήμερα τον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Α. Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ 462 Π.Χ. Μέχρι το 462 π.χ., έτος της πτώσης της πολιτικής

Διαβάστε περισσότερα

Η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Kλάσης Δυτική Εξαρχία:

Η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Kλάσης Δυτική Εξαρχία: Aνακοίνωση Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Kλάσης - Δυτική Εξαρχία, είναι μια τοπική παραδοσιακή Ορθόδοξη Εκκλησία που συνεχίζει την προ-σχισματική (1054) Πίστη και Πρακτική της πρώιμης Δυτικής Εκκλησίας. Με αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α6: Οι θεολόγοι του 13ου αιώνα Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο.

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. 107. Ο Κύριος να είναι μαζί σας. Και με το πνεύμα σου. ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. Ακολουθεί το

Διαβάστε περισσότερα