ƒ π πø À π : ƒ æ À ø π π, ƒ ª, π, ƒ Ã π ª À π π À ƒã À π π π À ƒπ π à π π

Transcript

1 ƒ π πø À π : ƒ æ À ø π π, ƒ ª, π, ƒ Ã π ª À π π À ƒã À π π π À ƒπ π à π π Στο προηγούµενο τεύχος του «Τ» (Σεπτέµβριος Οκτώβριος 2008), είχαµε ασχοληθεί µε την Εθνική Τράπεζα και ιδιαίτερα την προκλητική ενέργεια της να προχωρήσει στην απόλυση δύο συναδέλφων, χωρίς λόγο και αιτία µε γνώµονα µόνο τη συνδικαλιστική τους επιλογή και δράση. Οι εξελίξεις για το θέµα αυτό περιορίστηκαν µέχρι το τέλος του Οκτωβρίου που έκλεισαν οι στήλες του προηγούµενου τεύχους, γι αυτό σήµερα θα προχωρήσουµε στα γεγονότα που µεσολάβησαν από την 1η Νοεµβρίου µέχρι και σήµερα (31/12/2008). Αρχές Νοεµβρίου, η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, µε επιστολή της κάλεσε τις δύο πλευρές και τους γνωστοποίησε την απόφαση / εισήγησή της για καθορισµό κοινά αποδεκτού ιαιτητή που θα αναλάµβανε το βάρος της εσµευτικής διαιτησίας που είχε ήδη αποφασισθεί µε την επιστολή της ηµεροµηνίας 24/10/2008. Ο κ. Πόλυς Πολυβίου Ως διαιτητή, η κα Υπουργός είχε επιλέξει / εισηγηθεί και έγινε αποδεκτός και από τις δύο πλευρές (ΕΤΥΚ και Εθνική Τράπεζα) τον κ. Πόλυ Πολυβίου, διακεκριµένο δικηγόρο µε πολλές εµπειρίες και γνώσεις στο χώρο των Τραπεζών και των Εργασιακών Σχέσεων. Ú appleâ ÈÎfi

2 Οι Αρµοδιότητες του διαιτητή και οι όροι εντολής του έχουν δηµοσιευτεί στο προηγούµενο τεύχος του «Τ». Τους παραθέτουµε όµως και πάλι πιο κάτω γιατί τους θεωρούµε σηµαντικότατο κοµµάτι της όλης διαδικασίας. ª À π π π π Η διαφορά παραπέµπεται σε δεσµευτική διαιτησία δυνάµει του Μέρους ΙΙ Β2 και 3 Γ1 (β) του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων, µε τους εξής όρους εντολής: α) Ο διαιτητής να αποφασίσει αν οι απολύσεις ήταν δικαιολογηµένες ή αδικαιολόγητες. β) Αν αποφασίσει ότι ήταν αδικαιολόγητες, να διατάξει τρόπους θεραπείας. γ) Ο διαιτητής να διεκπεραιώσει το έργο του εντός ενός µηνός από την ηµέρα του διορισµού του. Ο διορισµός του διαιτητή έγινε µε επιστολή της κας Υπουργού στις 4/11/2008 και ο κ. Πόλυς Πολυβίου από την εποµένη, 5/11/2008, ανέλαβε πρωτοβουλίες µε στόχο εντός ενός µηνός (5/12/2008) να έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία και να εκδώσει την απόφασή του. Από την πρώτη συνάντηση, η Τράπεζα µέσω του δικηγόρου της έθεσε τις δικές της απόψεις, µε τις οποίες αναµφισβήτητα η δική µας πλευρά διαφωνούσε έντονα, διότι τις θεωρούµε λανθασµένες και έξω από το πνεύµα που είχε συµφωνηθεί µε την Υπουργό Εργασίας και φυσικά έξω από τις διαδικασίες του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων. Συγκεκριµένα, η Τράπεζα µέσω του δικηγόρου κατέθεσε επιστολή µε την οποία προσπάθησε να κατευθύνει τη διαιτησία έξω από τους αρχικούς όρους εντολής. Κατά την πρώτη συνάντηση ο διαιτητής κ. Πόλυς Πολυβίου άκουσε τόσο την επιχειρηµατολογία της Τράπεζας όσο και την επιχειρηµατολογία της Οργάνωσής µας και κατέληξε στην τοποθέτηση, που καθαρά και ξάστερα περιλαµβάνεται στο πρακτικό το οποίο παραθέτουµε πιο κάτω: 5 Ú appleâ ÈÎfi - 08

3 ΟΡΟΙ ΕΝΤΟΛΗΣ 1. Κατ αρχήν ο ιαιτητής αναφέρθηκε στην επιστολή που έλαβε από το Τµήµα Εργασιακών Σχέσεων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ηµεροµηνίας 4/11/08, µε την οποία διορίστηκε ιαιτητής για την πιο πάνω εργατική διαφορά βάση του Μέρους ΙΙ.Β.3(α) του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων καθώς και στην «Πρόταση της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για την επίλυση της εργατικής διαφοράς µεταξύ της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Κύπρου) και της ΕΤΥΚ, ηµερ. 24/10/08». Ο ιαιτητής κατέστησε σαφές ότι είχε διοριστεί ιαιτητής στο πλαίσιο του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων και ότι θα λειτουργούσε εντός των παραµέτρων του Κώδικα. ΙΑ ΙΚΑΣIΑ: Ο ΙΑΙΤΗΤHΣ E ΩΣΕ ΤΙΣ ΑΚOΛΟΥΘΕΣ Ο ΗΓIΕΣ: 1. Μέχρι το µεσηµέρι της 18/11/08, οι δύο πλευρές να αποστείλουν Περίγραµµα Αγόρευσής τους, το οποίο να αποτελείται από τα γεγονότα των υποθέσεων, από τους νοµικούς, συνδικαλιστικούς και άλλους ισχυρισµούς της κάθε πλευράς καθώς και από όλα τα έγγραφα στην κατοχή τους. 2. Συµπληρωµατικό Σηµείωµα, αν είναι αναγκαίο, να κατατεθεί στο ιαιτητή µέχρι τις 4:00 µ.µ. της Η υπόθεση ορίζεται για ακρόαση ενώπιον του ιαιτητή στις , στις και , στις 4 µ.µ., στο ικηγορικό Γραφείο του κ. Π.Γ. Πολυβίου. 4. Πρώτα θα δώσει µαρτυρία η Εθνική, µε όποιους µάρτυρες επιθυµεί. Είναι προτιµότερο - αν καταστεί δυνατό - κάθε µάρτυρας να προσκοµίσει Γραπτή ήλωσή του, όπως είναι η πρακτική των Επαρχιακών ικαστηρίων. 5. Το βάρος απόδειξης αναφορικά µε το δικαιολογηµένο ή αδικαιολόγητο των απολύσεων βαρύνει την Εθνική. Το βάρος στοιχειοθέτησης οποιασδήποτε θεραπείας και της έκτασής της βαρύνει τους απολυθέντες (χωριστά ο καθένας). 6. Η Εθνική να προσκοµίσει, µε τον πρώτο µάρτυρά της, τους προσωπικούς φακέλους των απολυθέντων καθώς και το φάκελο της διαδικασίας και / ή ενεργειών που κατέληξαν στην απόλυση των ενδιαφεροµένων µερών, εάν τέτοιος φάκελος υπάρχει. Ú appleâ ÈÎfi

4 Υποβλήθηκαν διάφορες ερωτήσεις και ηγέρθησαν διάφορα θέµατα από τους παρισταµένους. Ο κ. Πολυβίου επαναβεβαίωσε τα πιο κάτω: 1. Θα ενεργήσει σαν ιαιτητής στο πλαίσιο του Κώδικα. Οι Όροι Εντολής του είναι καθορισµένοι από την Υπουργό στην Πρότασή της, και έχουν γίνει αποδεκτοί από τα µέρη. Ο ιαιτητής θα κινηθεί εντός των παραµέτρων της πιο πάνω πρότασης, µε βάση πάντα τις πρόνοιες του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων. 2. Εάν τα µέρη επιθυµούν να εγείρουν οποιαδήποτε θέµατα - πραγµατικά, νοµικά, συνδικαλιστικά ή άλλα - έχουν απόλυτο δικαίωµα να το πράξουν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, αλλά πρώτιστα στις τελικές τους αγορεύσεις. 3. Είναι η πρόθεση του ιαιτητή να διεκπεραιωθεί η ιαιτησία εντός της περιόδου ενός µηνός, όπως καθορίζει η Πρόταση της Υπουργού. Καλεί εποµένως τα δύο µέρη να βοηθήσουν, κατά το δυνατό, στην επιτάχυνση της διαδικασίας και στην οµαλή διεκπεραίωση της ιαιτησίας. Τα µέρη θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν όλη την αναγκαία µαρτυρία και επιχειρή- µατα ενώπιον του ιαιτητή, χωρίς όµως οποιαδήποτε καθυστέρηση ή κατάχρηση. Ο ιαιτητής εισηγείται να προσκοµισθεί µόνο η αναγκαία µαρτυρία, για να µπορέσει να αποφανθεί επί των δύο θεµάτων που έχουν τεθεί στην πρόταση της Υπουργού, όπως έγινε αποδεκτή από τα µέρη. Ο ιαιτητής επανέλαβε την παράκλησή του να του σταλούν, το ενωρίτερο δυνατό, όλα τα σχετικά έγγραφα στην κατοχή της κάθε πλευράς. Από την πρώτη συνάντηση ο ιαιτητής καθόρισε τη διαδικασία και ξεκαθάρισε ότι θα ενεργήσει σαν ιαιτητής στο πλαίσιο του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων. Ακολούθησαν αρκετές συναντήσεις, κατά τις οποίες η Εθνική Τράπεζα παρουσίασε τους µάρτυρες της και η ΕΤΥΚ περιορίστηκε στην αντεξέταση των µαρτύρων της Τράπεζας χωρίς να παρουσιάσει δικούς της µάρτυρες. Φυσικά στην όλη διαδικασία κατέθεσαν τις θέσεις τους και οι δύο απολυθέντες συνάδελφοι Χάρης Οικονοµίδης και Ρένος Στυλιανού. Την Τράπεζα καθ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας εκπροσωπούσε ο δικηγόρος κ. ηµήτρης Αραούζος (από το δικηγορικό γραφείο Χρύση ηµητριάδη & ΣΙΑ) ενώ παρευρισκόταν και ο κ. Μ. Κόκκινος ενώ µάρτυρες της Τράπεζας ήταν ο κ. Σάββας Ιωάννου, ο κ. Ανδρέας Χαραλάµπους και η κα Γεωργία Μιχαλοπούλου. 7 Ú appleâ ÈÎfi - 08

5 Επικεφαλής της οµάδας της ΕΤΥΚ ήταν ο Πρόεδρός της, συνάδελφος Λοΐζος Χατζηκωστής, ενώ την οµάδα αποτελούσαν οι συνάδελφοι Πρόδροµος Χαραλάµπους και Μίµης Θεοδότου. Η απόφαση του κ. Πόλυ Πολυβίου δόθηκε στις δύο πλευρές στις 5/12/2008. Η ίδια η απόφαση είναι πλήρης και τεκµηριωµένη και δεν αφήνει αναπάντητο κανένα κενό ή ερωτηµατικό (το πλήρες κείµενο είναι στην ιστοσελίδα της ΕΤΥΚ). Η Οργάνωσή µας από την πρώτη στιγµή που παρέλαβε και µελέτησε την απόφαση δήλωσε πλήρως ικανοποιηµένη, αφού διαπίστωσε ότι οι θέσεις της δικαιώθηκαν και µαζί µε αυτές διασφαλίσθηκαν τα συνδικαλιστικά δικαιώµατα των εργαζοµένων καθώς και οι θεσµοί και οι διαδικασίες. Πιο κάτω επιλεκτικά παραθέτουµε τα πλέον σηµαντικά σηµεία της απόφασης παραµερίζοντας το ιστορικό της υπόθεσης το οποίο είναι ήδη γνωστό σ όλους. ÚÁ ÙÈÎ È ÊÔÚ ÌÂÙ Í ÙË ıóèî Ú appleâ ÙË ÏÏ Ô ( appleúô ) ( ıóèî Ú appleâ ıóèî ) Î È ÙË À Û ÂÙÈÎ ÌÂ ÙËÓ applefiï ÛË ÙÔ Î. Ã ÚË ÈÎÔÓÔÌ Ë Î È ÙÔ Î. ƒ ÓÔ Ù ÏÈ ÓÔ. º Α. ΟΡΟΙ ΕΝΤΟΛΗΣ Στις η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων υπέβαλε Πρόταση για Επίλυση της Εργατικής ιαφοράς µεταξύ της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Κύπρου) (που θα αναφέρεται ως «η Εθνική» ή «η Εθνική Τράπεζα» ή «η Τράπεζα») και της ΕΤΥΚ, αναφορικά µε δυο απολύσεις µελών της ΕΤΥΚ και εργοδοτουµένων της Εθνικής. Η Πρόταση αυτή (Επισύναψη 1) έγινε αποδεκτή από τις δυο πλευρές, δηλαδή την Εθνική και την ΕΤΥΚ. Η Πρόταση αυτή, µεταξύ άλλων, περιλαµβάνει τα πιο κάτω: «Η διαφορά παραπέµπεται σε δεσµευτική διαιτησία δυνάµει του Μέρους ΙΙ Β2 και 3 και Γ1 (β) του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων, µε τους εξής όρους εντολής: Ú appleâ ÈÎfi

6 (α) Ο ιαιτητής να αποφασίσει αν οι απολύσεις ήταν δικαιολογηµένες ή αδικαιολόγητες. (β) Αν αποφασίσει ότι ήταν αδικαιολόγητες, να διατάξει τρόπους θεραπείας. (γ) Ο ιαιτητής να διεκπεραιώσει το έργο του εντός ενός µηνός από την ηµέρα του διορισµού του». Στις έλαβα επιστολή από τον κ. Κύπρο Κυπριανού, ιευθυντή του Τµήµατος Εργασιακών Σχέσεων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, µε την οποία µε πληροφόρησε ότι διορίστηκα ιαιτητής για την πιο πάνω εργατική διαφορά βάσει του Μέρους ΙΙ.Β 3(α) του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων (Επισύναψη 2). Προκύπτει ότι οι όροι εντολής µου έχουν συµφωνηθεί από τα δυο µέρη. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί και ενώπιον µου. Σαν αποτέλεσµα, έχω να απαντήσω τα δυο πιο κάτω ερωτήµατα: (α) Οι υπό κρίση απολύσεις ήταν δικαιολογηµένες ή αδικαιολόγητες; (β) Αν ήταν αδικαιολόγητες, ποιοι είναι οι τρόποι θεραπείας που θα πρέπει να διαταχθούν από το ιαιτητή και να υιοθετηθούν από τα µέρη; Β. ΠΛΑΙΣΙΟ ΙΑΙΤΗΣΙΑΣ Η παρούσα ιαιτησία διεξάγεται µε βάση τον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων (Κώδικας). Γενικά οµιλούντες, υπάρχουν τρία είδη ιαιτησίας. (α) ιαιτησία δυνάµει του Περί ιαιτησίας Νόµου, Κεφ. 4, που είναι η διαδικασία που διεξάγεται µε βάση τους Νόµους της Κυπριακής ηµοκρατίας (για όλες τις διαφορές). (β) ιαιτησία δυνάµει του Κεφ. 187, αποκλειστικά για εργατικές διαφορές, και (γ) ιαιτησία δυνάµει του Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων. Η παρούσα ιαιτησία, σαφώς, γίνεται µε βάση τον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων. Αυτό αναφέρεται τόσο στην Πρόταση της Υπουργού (που έγινε αποδεκτή από τα µέρη) καθώς και στην επιστολή µου από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ηµερ Ο Κώδικας δεν είναι ούτε Νόµος ούτε Κανονισµός της Πολιτείας, αλλά Συµφωνία (θα τη χαρακτήριζα σαν την «Βασική Συµφωνία») που έχει συνοµολογηθεί µεταξύ των Εργοδοτών και των Συντεχνιών. 9 Ú appleâ ÈÎfi - 08

7 Ο χαρακτήρας και η φύση του Κώδικα προκύπτουν αβίαστα τόσο από το εν γένει περιεχόµενο του (συµπεριλαµβανοµένης της εισαγωγής του) όσο και από τη σταθερή πρακτική που ακολουθείται σχετικά στην Κύπρο τουλάχιστον από το Ο Κώδικας είναι βασικό στοιχείο στην ύπαρξη υγιών εργατικών σχέσεων και στη διατήρηση εργατικής ειρήνης στην Κύπρο, εφόσο οι εργατικές σχέσεις βασίζονται όχι τόσο στους Νόµους και τους Κανονισµούς της Πολιτείας, ή στο νοµικό καταναγκασµό µε τον οποίο οι Νόµοι και οι Κανονισµοί εφαρµόζονται, όσο στην αποδοχή και εφαρµογή από τους κοινωνικούς εταίρους ενός Κώδικα Συµπεριφοράς που βασίζεται στα κοινά συµφέροντα εργοδοτών και εργοδοτουµένων, µέσω των αντιστοίχων οργανώσεων τους, καθώς και στην αµοιβαία εκτίµηση των µερών και την αποφασιστικότητα τους να επιλύσουν τις διαφορές τους µε βάση κοινωνικά και ηθικά αποδεκτές αρχές (που ενσωµατώνονται σε ένα κοινωνικά και πολιτειακά αποδεκτό Κώδικα, ο οποίος όµως δεν έχει την ισχύ Νόµου). Η παρούσα ιαιτησία είναι δεσµευτική. Αυτό αναφέρεται σαφώς στην Πρόταση της Υπουργού καθώς και στον Κώδικα. Η παρούσα διαφορά έχει παραπεµφθεί σε δεσµευτική ιαιτησία, µε βάση τις σχετικές πρόνοιες του Κώδικα, και µε βάση Ορους Εντολής που καταγράφονται στην Πρόταση της Υπουργού. Ο όρος «δεσµευτικότητα» έχει πολλές έννοιες. Σίγουρα, η «δεσµευτικότητα» δεν αφορά µόνο το Νόµο και τον καταναγκασµό που προκύπτει από το Νόµο και το νοµικό σύστηµα µιας Πολιτείας, αλλά προκύπτει και από συµφωνίες µεταξύ των µερών και συµφωνηµένους κώδικες συµπεριφοράς, τους οποίους τα µέρη έχουν αποδεχθεί. Στην παρούσα περίπτωση, τα µέρη, δηλαδή η Εθνική και η ΕΤΥΚ, έχουν από κοινού αποδεχθεί την Πρόταση της Υπουργού και έχουν από κοινού αποδεχθεί την παραποµπή της διαφοράς σε δεσµευτική ιαιτησία, µε βάση τις πρόνοιες του Κώδικα. Κατά την άποψή µου, ενόψει και της σοβαρότητας των µερών, θα ήταν αδιανόητο τα µέρη να µην συµµορφωθούν µε την Απόφασή µου, αφού αυτή αποτελεί την κατάληξη της δεσµευτικής ιαιτησίας που έχουν αποδεχθεί τα µέρη. Οι όροι εντολής µου ικανοποιούνται µε την έκδοση Απόφασης επί των δυο θεµάτων που µου έχουν παραπεµφθεί. Τα µέρη της ιαιτησίας είναι η Εθνική Τράπεζα και η ΕΤΥΚ. Θεωρώ τους δυο απολυθέντες ως ενδιαφερόµενα µέρη. Ο ορθός τίτλος της ιαιτησίας είναι αυτός που αναγράφεται στην παρούσα Απόφαση, και σε άλλες κοινοποιήσεις από το ιαιτητή, και όχι «ο τίτλος» που έχει χρησιµοποιήσει η Εθνική στα έγγραφά της. Ú appleâ ÈÎfi

8 Η Εθνική επέµενε και επιµένει ότι η ιαιτησία διεξάγεται µε βάση τον Περί ιαιτησίας Νόµο, Κεφ. 4. Με όλο το σέβας διαφωνώ. Η ιαιτησία διεξάγεται µε βάση τον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων, όπως έχουν σαφώς συµφωνήσει τα µέρη αποδεχόµενα την Πρόταση της Υπουργού Εργασίας ηµερ Ο δικηγόρος της Εθνικής, στην πολύ καλή παρουσίαση της υπόθεσης εκ µέρους των πελατών του, ισχυρίστηκε ότι τα µέρη της ιαιτησίας είναι η Εθνική Τράπεζα και οι δυο απολυθέντες. Χαρακτήρισε ως «ατυχή» τον τίτλο της Πρότασης της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. εν µπορώ να συµφωνήσω. Ο τίτλος της Πρότασης της Υπουργού είναι απόλυτα σαφής. Οι όροι της Πρότασης της Υπουργού είναι επίσης ξεκάθαροι. Εκδηλα, η παρούσα ιαιτησία βασίζεται στον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων (που έχω χαρακτηρίσει σαν την «Βασική Συµφωνία» στον τοµέα των εργασιακών σχέσεων στην Κύπρο). Παραπέµπω στην επιστολή του ιευθύνοντα Συµβούλου της Εθνικής προς την Υπουργό ηµερ , µε την οποία η Εθνική Τράπεζα αποδέχεται την παραποµπή του θέµατος σε ιαιτησία µε βάση τον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων. Εποµένως, τα µέρη της ιαιτησίας είναι η Εθνική Τράπεζα και η ΕΤΥΚ, µε τους δυο απολυθέντες ως ενδιαφερόµενα µέρη. ΣΤ. ΜΑΡΤΥΡΙΑ ια ζώσης µαρτυρία έδωσαν, εκ µέρους της Εθνικής Τράπεζας, ο ιευθύνων Σύµβουλος κ. Μιχάλης Κόκκινος, οι υπάλληλοι της Τράπεζας κ.κ. Ανδρέας Χαραλάµπους και Σάββας Ιωάννου, και η Προϊσταµένη του Τµήµατος Προσωπικού κα Γεωργία Μιχαλοπούλου. Από την άλλη πλευρά, έδωσαν µαρτυρία τα ενδιαφερόµενα µέρη κ.κ. Χάρης Οικονοµίδης και Ρένος Στυλιανού. Κατατέθηκαν Γραπτές ηλώσεις εκ µέρους ορισµένων µαρτύρων, καθώς και αριθµός τεκµηρίων. Κατατέθηκαν επίσης πολύ βοηθητικά και τεκµηριωµένα Περιγράµµατα Αγόρευσης. Τέθηκε ενώπιον µου και η Εκθεση της Επιτροπής Ερευνας, που είχε συσταθεί δυνάµει του άρθρου 8 (γ) του περί Εµπορικών ιαφορών (Συνδιαλλαγή, ιαιτησία και Ερευνα) Νόµου, Κεφ. 187, που παραδόθηκε στο Υπουργικό Συµβούλιο στις Aποδέχοµαι, χωρίς επιφύλαξη, τη µαρτυρία των ενδιαφεροµένων µερών. Θεωρώ τη µαρτυρία τους ως καθόλα αξιόπιστη. Μάλιστα, δεν θεωρώ ότι υπήρξε σοβαρή αµφισβήτηση της µαρτυρίας τους, στα καίρια τουλάχιστον θέµατα. Οι απολυθέ- 11 Ú appleâ ÈÎfi - 08

9 ντες, αµέσως µετά την άρση των απεργιακών µέτρων στην Εθνική, τέθηκαν σε υποχρεωτική άδεια, αργότερα µετακινήθηκαν στο Τµήµα Οργάνωσης και Μεθόδων όπου και παρέµειναν για σηµαντικό χρονικό διάστηµα χωρίς να τους ανατεθεί οποιαδήποτε εργασία, και στη συνέχεια απολύθηκαν από τη ιεύθυνση της Τράπεζας, χωρίς να τους παρασχεθεί το δικαίωµα να προβούν σε οποιεσδήποτε παραστάσεις. Αποδέχοµαι τη µαρτυρία τους ότι απολύθηκαν λόγω των συνδικαλιστικών τους τοποθετήσεων. εν αποδέχοµαι τη µαρτυρία της ιεύθυνσης της Τράπεζας ότι δήθεν απολύθηκαν «για αντικειµενικούς λόγους». Το συµπέρασµα στο οποίο κατέληξα είναι ότι η ιεύθυνση της Τράπεζας, για να πλήξει την ΕΤΥΚ και για να τιµωρήσει τα ενδιαφερόµενα µέρη (µέλη της ΕΤΥΚ), τους αποµόνωσε και µετά τους απέλυσε, χωρίς οποιοδήποτε επαρκή λόγο και σε παράβαση κάθε σωστής διαδικασίας (όπως επεξηγώ σε λεπτοµέρεια πιο κάτω). Θέλω να καταστήσω σαφές ότι όταν αναφέροµαι στην Εθνική Τράπεζα, αναφέροµαι στη ιεύθυνση της, καθότι δεν υπάρχει οποιοσδήποτε ισχυρισµός ότι εµπλέκεται στην υπόθεση το ιοικητικό Συµβούλιο της Τράπεζας είτε στην Κύπρο είτε στην Ελλάδα. Ι. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Αναγνωρίζω ότι η Εθνική Τράπεζα έχει αξιόλογη τραπεζική παρουσία (τόσο στην Κύπρο όσο και παγκόσµια), µε µεγάλη προσφορά στην Κύπρο. Ταυτόχρονα όµως δεν µπορώ παρά να προβώ σε αναφορά στις εξαιρετικά ελλειπείς διαδικασίες που υπάρχουν στην Εθνική αναφορικά µε θέµατα προσωπικού. Συγκεκριµένα, (i) εν υπάρχει σύστηµα αξιολόγησης υπαλλήλων εδώ και πολλά χρόνια, κάτι που θεωρώ σοβαρή έλλειψη. (ii) εν υπάρχει σύστηµα γραπτών αναφορών και συστάσεων αναφορικά µε θέµατα προαγωγών, και όχι µόνο. (iii) Πολλές αποφάσεις φαίνεται να λαµβάνονται µε βάση προφορικές πληροφορίες και/ή εντυπώσεις και/ή ενδείξεις, χωρίς σαφή προέλευση και χωρίς διασταύρωση των πληροφοριών αυτών. Και πάλι, δεν φαίνεται να υπάρχουν σαφείς διαδικασίες για λήψη αποφάσεων που αφορούν το προσωπικό. εν παραγνωρίζω ότι η Εθνική είναι µια σχετικά µικρή Τράπεζα στην Κύπρο, και Ú appleâ ÈÎfi

10 πως δεν έχει υποχρέωση να λειτουργεί ούτε σαν ικαστήριο ούτε σαν Οργανισµός ηµοσίου ικαίου. Έχει όµως υποχρέωση να λειτουργεί µε ακριβοδίκαιο και αντικει- µενικό τρόπο, και αυτή η υποχρέωση δεν µπορεί να ικανοποιηθεί εάν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες διαδικασίες (που να βασίζονται πρώτιστα όχι σε εντυπώσεις και σε προφορικές πληροφορίες αλλά σε γραπτά κείµενα, συµπεριλαµβανοµένων αξιολογήσεων, βαθµολογιών και συστάσεων). Σαν αποτέλεσµα των πιο πάνω, ελλείπουν τα εχέγγυα αµερόληπτης και αντικειµενικής κρίσης σε πλείστα όσα θέµατα προσωπικού, όπως έχει καταδείξει σαφώς η µαρτυρία ενώπιον µου. Κ. ΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΩΡΗΣ ΑΦΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ Κατά τη διάρκεια της ιαιτησίας, έγινε αναφορά στο Σχέδιο Πρόωρης Εθελούσιας Αφυπηρέτησης των Υπαλλήλων της Εθνικής, ηµερ Η Εθνική ισχυρίστηκε ότι το Σχέδιο αυτό δεν ισχύει πλέον. Η ΕΤΥΚ ισχυρίστηκε ότι το Σχέδιο αυτό εφαρ- µόστηκε και µετά την ηµεροµηνία της επίσηµης λήξης του. Το Σχέδιο αυτό θα µπορούσε ενδεχόµενα να δώσει λύση στη διαφορά, εάν η Εθνική ενέτασσε τους δυο απολυθέντες στο Σχέδιο αυτό (µε τη συγκατάθεσή τους, βεβαίως). Η Εθνική όµως κατέστησε σαφές, σε απάντηση διαφόρων ερωτήσεων από εµένα, ότι «το σχέδιο ήταν νεκρό» και ότι δεν ήταν διατεθειµένη να το χρησιµοποιήσει στην περίπτωση των απολυθέντων. Λυπούµαι για την πιο πάνω τοποθέτηση, καθότι ενδεχόµενη χρησιµοποίηση αυτού το Σχεδίου θα επέλυε τη διαφορά χωρίς παραποµπή σε ιαιτησία. 13 Ú appleâ ÈÎfi - 08

11 Λ. ΟΙ ΥΟ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ Μετά από µελέτη όλων των γεγονότων και περιστατικών των υποθέσεων, και αφού άκουσα προσεκτικά τους µάρτυρες και αξιολόγησα την µαρτυρία τους, καταλήγω ότι και οι δυο απολύσεις ήταν αδικαιολόγητες. Σηµειώνω τα πιο κάτω: 1. Απολύθηκαν και οι δυο µε επιστολές ηµερ Παρόλο που ασχολούµαστε µε δυο εργοδοτουµένους, οι επιστολές που τους στάληκαν είχαν ακριβώς το ίδιο περιεχόµενο (και δόθηκαν την ίδια ηµέρα). Οι επιστολές αυτές είναι γενικές και αόριστες και δεν παρατίθενται σ αυτές συγκεκριµένα στοιχεία και γεγονότα που να δικαιολογούν την κατάληξη ότι οι υπό κρίση εργοδοτούµενοι θα πρέπει να απολυθούν. 2. Ο συλλογισµός και των δυο επιστολών είναι «διαφωτιστικός». Στην πρώτη παράγραφο γίνεται αναφορά σε «σοβαρές παρεκκλίσεις κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και εν γένει µή ικανοποιητικής υπηρεσιακής επίδοσης τους». Στη δεύτερη παράγραφο, η Τράπεζα αναφέρεται «στις παραπάνω αρνητικές συνθήκες» (που θα πρέπει να είναι αναφορά στην πρώτη παράγραφο), και αµέσως µετά αναγνωρίζει (η Τράπεζα) ότι «(η ίδια) έχει αποµακρύνει ουσιαστικά (τους υπαλλήλους) από τα καθήκοντα τους, επί µακρόν, και δεν έχει, πλέον, τη δυνατότητα να τους αναθέσει οποιασδήποτε µορφής ευθύνες στο χώρο της Πληροφορικής για τον οποίο αποκλειστικά και µόνο έχουν προσληφθεί, δεδοµένου ότι έχει κλονιστεί ανεπανόρθωτα η εµπιστοσύνη της προς αυτούς». Οι επιστολές καταλήγουν ότι είναι σαφές ότι, κάτω από αυτά τα δεδοµένα, «η σχέση εργοδότη και εργοδουµένου δεν µπορεί, εκ των πραγµάτων, να αναµένεται εύλογα ότι είναι δυνατόν να συνεχιστεί». Ο συλλογισµός και το σκεπτικό και των δυο επιστολών πάσχει ανεπανόρθωτα. Όχι µόνο δεν υπάρχει συγκεκριµενοποίηση οποιωνδήποτε στοιχείων που να δικαιολογούν την κατάληξη των επιστολών, αλλά επίσης η Εθνική αναγνωρίζει ότι είναι η ίδια η Τράπεζα που «έχει αποµακρύνει επί µακρόν τους εργοδοτου- µένους από τα καθήκοντα τους» και «δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να τους αναθέσει οποιασδήποτε µορφής ευθύνες στο χώρο της Πληροφορικής». Ú appleâ ÈÎfi

12 Η Εθνική δηλαδή επικαλείται τις ίδιες της τις πράξεις και παραλείψεις, για να καταλήξει στο συµπέρασµα ότι «η σχέση εργοδότη και εργοδοτουµένου δεν µπορεί να αναµένεται εύλογα ότι είναι δυνατό να συνεχιστεί». Είναι ολοφάνερο όσο αφορά το περιεχόµενο των επιστολών ότι τόσο ο συλλογισµός όσο και η κατάληξη τους δεν ικανοποιούν στοιχειώδεις κανόνες δικαίου. Η Εθνική, εν ολίγοις, αναφέρεται σε «σοβαρές παρεκκλίσεις κατά την εκτέλεση των καθηκόντων» των εργοδοτουµένων και σε «µη ικανοποιητική επίδοση τους» - κάτι που ουδόλως έχει στοιχειοθετηθεί ενώπιον µου και µετά αναγνωρίζει ότι είναι η ίδια που τους έχει παραµερίσει και αποµακρύνει από τα καθήκοντα τους, και µάλιστα «επί µακρόν». Μα αυτή η ενέργεια και η αδυναµία ανάθεσης καθηκόντων στους απολυθέντες οφείλονται αποκλειστικά στην Εθνική, και όχι στους εργοδοτουµένους. Είναι όχι µόνο παράδοξο αλλά και έκδηλα λανθασµένο ο εργοδότης να επικαλείται τις ίδιες του τις πράξεις και παραλείψεις, και να καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η αναγκαία εµπιστοσύνη µεταξύ των δυο (δηλαδή του εργοδότη και του εργοδοτουµένου) έχει κλονισθεί ανεπανόρθωτα. Εποµένως, οι απολύσεις, ως εργοδοτικές αποφάσεις και πράξεις, πάσχουν νοµικά, και µάλιστα έκδηλα. 3. Υπήρξε σαφής παραδοχή εκ µέρους της Εθνικής ότι είχε κατ ουσία προαποφασισθεί η απόλυση των ενδιαφεροµένων µερών, πολύ πριν τους δοθούν οι επιστολές απόλυσης. Αυτό παραδέχθηκε και η Προσωπάρχης της Τράπεζας, η οποία ανέφερε ότι η απόλυση τους είχε ουσιαστικά αποφασιστεί πριν τη µετάθεσή τους στο Τµήµα Οργάνωσης και Μεθόδων. Η µαρτυρία του κ. Μιχάλη Κόκκινου, ιευθύνοντα Σύµβουλου, ήταν πολύ παρόµοια. Αυτό αναφέρεται και στην Τελική Αγόρευση της Εθνικής ηµερ , όπου δικαιολογείται η καθυστέρηση «λόγω δεσµεύσεων προς τον Υπουργό Εργασίας και την Ερευνητική Επιτροπή ότι η Εθνική δεν θα προέβαινε σε οποιεσδήποτε απολύσεις» καθώς και λόγω «Προεδρικών Εκλογών». ιαφωνώ κάθετα µε τέτοια προσέγγιση. Κανονικά, όταν ο εργοδότης αποφασίσει να τερµατίσει την απασχόληση του εργοδοτουµένου χωρίς αποζηµίωση και χωρίς προειδοποίηση, θα πρέπει να πράττει τούτο άµεσα, ή τουλάχιστον εντός ευλόγου χρόνου. Κάτι τέτοιο δεν έγινε στην παρούσα περίπτωση. Το θεωρώ µάλιστα ιδιαίτερα επιβαρυντικό για τη ιεύθυνση της Τράπεζας ότι απεφάσισε να απολύσει τους ενδιαφεροµένους αλλά δεν έπραξε τούτο «λόγω δεσµεύσεων προς τον Υπουργό και την Ερευνητική Επιτροπή», και µετά την πάροδο κάποιου χρονικού διαστήµατος και αφού τους απε- µόνωσε και τους ταλαιπώρησε - απεφάσισε να παραγνωρίσει προ- 15 Ú appleâ ÈÎfi - 08

13 κλητικά «τις δεσµεύσεις» που είχε δώσει, προχωρώντας µε την απόλυση των δυο υπαλλήλων χωρίς λόγο και χωρίς προειδοποίηση. 4. Είναι παραδεκτό ότι κατά την παραµονή τους στο Τµήµα Οργάνωσης και Μεθόδων ουδέν καθήκον ή εργασία ανατέθηκε στους απολυθέντες. Ουσιαστικά, τοποθετήθηκαν στο Τµήµα αυτό, σαν προοίµιο της απόλυσής τους. Σηµειώνεται ότι ήταν οι µόνοι Λειτουργοί του Τµήµατος Οργάνωσης και Μεθόδων που δεν συστεγάστηκαν µε τα άλλα µέλη του Τµήµατος, αλλά τοποθετήθηκαν σε άλλο χώρο, χωρίς οποιαδήποτε σχέση µε το Τµήµα Οργάνωσης και Μεθόδων. Η Τράπεζα, στην τελική της Αγόρευση, υπεστήριξε τη θέση ότι η ιεύθυνση της Τράπεζας «επέδειξε αυτοσυγκράτηση και µάλιστα µε µεγάλο οικονοµικό κόστος, µε δεδοµένο ότι προκειµένου να µη προβεί σε άµεσο τερµατισµό των υπηρεσιών των υπαλλήλων... συνέχισε να τους εργοδοτεί µε συνολικό µηνιαίο κόστος για την Τράπεζα 7.215,67 χωρίς να λαµβάνει οποιοδήποτε αντάλλαγµα και µάλιστα για περίοδο πέραν του ενός έτους». Θεωρώ απαράδεκτη αυτή τη θέση της ιεύθυνσης της Τράπεζας, καθότι η τιµωρητική αποµόνωση δυο υπαλλήλων και η µή ανάθεση σε αυτούς οποιασδήποτε εργασίας - µε σκοπό να ατονήσουν «οι δεσµεύσεις» που είχε δώσει προηγουµένως και να τους απολύσει «στα µαλακά» - δεν δείχνουν ούτε «αυτοσυγκράτηση» ούτε στοιχειώδη σεβασµό προς µέλη του προσωπικού, αλλά αυθαιρεσία και προκλητική συµπεριφορά. Οι εργοδοτούµενοι πρέπει να τυγχάνουν σεβασµού, και να µην υποβάλλονται σε εξευτελιστική και µειωτική µεταχείριση και µετά να απολύονται χωρίς οποιοδήποτε επαρκή λόγο ή αιτία. 5. Πριν απολυθούν, δεν υπήρξε οποιαδήποτε διαβούλευση µε τον Προϊστάµενο του Τµήµατος. Ο κ. Ανδρέας Χαραλάµπους, όπως ο ίδιος ανέφερε, πληροφορήθηκε την απόλυσή τους περίπου τον ίδιο χρόνο όπως και οι ίδιοι, χωρίς οποιαδήποτε πρότερη συνεννόηση µαζί του. Προκύπτει σαφώς ότι η τοποθέτηση των δυο απολυθέντων στο Τµήµα Οργάνωσης και Μεθόδων ήταν εικονική, µε σκοπό την παραπλάνηση και µόνο. 6. Όπως είναι παραδεκτό, δεν υπήρξε ουδεµία ακρόαση των απολυθέντων πριν την απόλυση τους Οι απολυθέντες δεν κλήθηκαν να προβούν σε παραστάσεις σε σχέση µε τους λόγους που οδήγησαν την Εθνική στην απόλυση τους (ή τους οποίους η Εθνική επικαλείται ως δικαιολογούντας την απόλυσή τους). Αυτό, από µόνο του, αποτελεί σοβαρότατο σφάλµα, που µολύνει την όλη διαδικασία. Κατά την άποψή µου, η διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθεί η οποιαδήποτε Ú appleâ ÈÎfi

14 Τράπεζα σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να βασίζεται στις αρχές της φυσικής δικαιοσύνης. Αναγνωρίζω φυσικά ότι η οποιαδήποτε Τράπεζα (η Εθνική στην παρούσα περίπτωση) δεν είναι νοµικό πρόσωπο δηµοσίου δικαίου, αλλά ότι είναι Εταιρεία που κινείται στο χώρο του ιδιωτικού δικαίου. Εποµένως, δεν τίθεται νοµική ανάγκη συµµόρφωσης µε οποιουσδήποτε Νόµους ή Κανονισµούς που αφορούν τη ηµόσια Υπηρεσία ή τα νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου (Ηµικρατικούς Οργανισµούς) ή τον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα. Ανεξάρτητα όµως από τα πιο πάνω, κρίνω ότι η Εθνική θα έπρεπε να είχε ακολουθήσει µια δίκαιη και αντικειµενική διαδικασία, που να βασίζεται στις αρχές της φυσικής δικαιοσύνης. Παρόλο που δεν αναµένεται από ένα εργοδότη να προχωρήσει µε δικαστική διαδικασία, εντούτοις θα πρέπει ο εργοδοτούµενος προτού να του επιβληθούν κυρώσεις να έχει το δικαίωµα να ακουστεί και να υπερασπίσει τον εαυτό του. Το δικαίωµα υπεράσπισης κατοχυρώνεται, µεταξύ άλλων, από το άρθρο 7 του Περί της Συµβάσεως περί του Τερµατισµού της Απασχολήσεως (Κυρωτικού) Νόµου 1985 (Ν. 45/85) το οποίο προνοεί: «Άρθρο 7: Η απασχόληση εργαζοµένου δεν πρέπει να τερµατίζεται για λόγους σχετιζόµενους µε τη συµπεριφορά του ή την εργασία του πριν να του δοθεί η δυνατότητα να υπερασπίσει τον εαυτό του από τις καταγγελίες που έχουν διατυπωθεί σε βάρος του, εκτός αν δεν µπορεί λογικά να αναµένεται από τον εργοδότη να του δώσει αυτή τη δυνατότητα». Πιο συγκεκριµένα, θα πρέπει ο υπό κρίση υπάλληλος να πληροφορηθεί τα όσα του καταλογίζονται, θα πρέπει να του δοθεί η ευκαιρία να απαντήσει στις κατηγορίες που προβάλλονται εναντίον του, και (στην παρούσα περίπτωση) θα πρέπει να του δοθεί η ευκαιρία να συνοδεύεται από εκπρόσωπο της Συντεχνίας του. Κατά την άποψή µου, δεν απαιτείται η παρουσία δικηγόρου, καθότι δεν πρόκειται για δικαστική διαδικασία (Κακοφεγγίτου ν. Κυπριακές Αερογραµµές Λτδ, Πολιτική Έφεση Αρ , ηµερ ). Επαναλαµβάνω ότι µε τα πιο πάνω δεν σηµαίνει ότι η Εθνική Τράπεζα θα µεταβληθεί σε ικαστήριο ούτε ότι θα διεξαχθεί µια δικαστική διαδικασία ή πειθαρχική διαδικασία (του τύπου που διεξάγεται στο δηµόσιο τοµέα). Αντίθετα, θα πρέπει να ακολουθηθούν οι γενικές αρχές της φυσικής δικαιοσύνης, που συνεπάγονται επαρκή διερεύνηση των κατ ισχυρισµών παραπτωµάτων και/ή ελλείψεων και/ή παρεκκλίσεων και την παροχή στον υπό κρίση υπάλληλο της ευκαιρίας να προβεί σε παραστάσεις και να υπερασπίσει εαυτόν. 17 Ú appleâ ÈÎfi - 08

15 Κάτι τέτοιο δεν έγινε στην παρούσα περίπτωση. εν αποδέχοµαι τη θέση της Εθνικής ότι όταν υπάλληλος απολυθεί για λόγους «ανεπάρκειας» ή «µή εκτέλεσης καθηκόντων» ή «κλονισµού εµπιστοσύνης µεταξύ εργοδότη και εργοδοτουµένου», δεν απαιτείται «ακρόαση» του ενδιαφεροµένου υπαλλήλου. Η Εθνική υποστήριξε τη θέση ότι ακρόαση του ενδιαφεροµένου υπαλλήλου επιβάλλεται όταν αυτός καταγγέλλεται για συγκεκριµένο παράπτωµα και µόνο, και όχι όταν απολύεται για γενικότερους λόγους που ανάγονται σε ανεπάρκεια ή κλονισµό εµπιστοσύνης. Θεωρώ αυτή τη θέση ως παντελώς ανεδαφική και νοµικά ανυπόστατη. Η ορθή θέση είναι αυτή που αναφέρω πιο πάνω, ότι δηλαδή όταν υπάλληλος απολύεται λόγω συµπεριφοράς ή ενεργειών ή παραλείψεών του, ή για κατ ισχυρισµό κλονισµό εµπιστοσύνης µεταξύ εργοδότη και εργοδοτουµένου, θα πρέπει να του παρέχεται δικαίωµα ακρόασης, που να µην είναι εικονικό αλλά ουσιαστικό. 7. εν υπήρξε οποιαδήποτε πειθαρχική ή άλλη διαδικασία πριν από την απόλυσή των εργοδοτουµένων. εν υπάρχει καν φάκελος της διαδικασίας (η οποία, στην πραγµατικότητα, ουδέποτε έλαβε χώρα), που να επεξηγεί γιατί δυο υπάλληλοι απολύονται άµεσα και χωρίς οποιαδήποτε αποζηµίωση. 8. εν έχει προσκοµισθεί ίχνος πειστικής µαρτυρίας ενώπιον µου ότι οι απολυθέντες ήσαν ανεπαρκείς στην εργασία τους ή ότι αρνήθηκαν να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους. Η οποιαδήποτε «µαρτυρία» για δήθεν ανεπάρκεια ουδόλως τεκµηριώνεται από τα γεγονότα, είναι αόριστη και είναι αντίθετη προς τις πραγµατικότητες της υπόθεσης. Αντίθετα, όταν τοποθετήθηκαν στο Τµήµα Οργάνωσης και Μεθόδων το καλοκαίρι του 2007 και µέχρι την ηµέρα της απόλυσής τους στις , οι εργοδοτούµενοι κατέβαλαν πολλές προσπάθειες να τους ανατεθούν καθήκοντα ή και οποιαδήποτε άλλη εργασία, χωρίς καµιά ανταπόκριση. 9. Προκύπτει, µε βάση το µαρτυρικό υλικό ενώπιον µου, ότι και οι δυο απολύσεις είναι έκδηλα εκδικητικές και τιµωρητικές, και αποκλειστικό σκοπό είχαν την τιµωρία των απολυθέντων για την προηγούµενη συνδικαλιστική τους δράση. Αφού έχω µελετήσει όλα τα τεκµήρια ενώπιον µου, και αφού έχω ακούσει µε προσοχή όλους τους µάρτυρες, έχω καταλήξει στο συµπέρασµα χωρίς οποιαδήποτε αµφιβολία ότι η Εθνική, λόγω της συνδικαλιστικής δράσης και πεποιθήσεων των απολυθέντων, απεφάσισε να τους τιµωρήσει και να τους απολύσει. εν το έπραξε αµέσως, µε συγκεκριµένη επιστολή ή κατόπιν κάποιας διαδικασίας (όχι ότι κάτι τέτοιο θα ήταν, υπό τις περιστάσεις, νόµιµο). Αντίθετα, αφού τους έθεσε σε υπο- Ú appleâ ÈÎfi

16 χρεωτική άδεια (µετά την άρση των απεργιακών µέτρων), τους µετέθεσε στο Τµήµα Οργάνωσης και Μεθόδων, µε σκοπό την αποµόνωσή τους και τον εξαναγκασµό τους σε παραίτηση. εν τους έδωσε οποιαδήποτε εργασία κατά την περίοδο της παραµονής τους στο Τµήµα αυτό και ουσιαστικά τους απαγόρευσε να έχουν οποιαδήποτε επαφή µε την υπόλοιπη Τράπεζα. Η ιεύθυνση της Εθνικής λυπούµαι να παρατηρήσω απεφάσισε να τους απολύσει, αφού θα τους είχε µειώσει, ταλαιπωρήσει και εξευτελίσει. Στο σηµείο αυτό, σηµειώνω ότι στην Εκθεση της ηµερ η Επιτροπή Ερευνας που είχε συσταθεί από το Υπουργικό Συµβούλιο «αναφορικά µε εργατική διαφορά µεταξύ της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος Κύπρου και της ΕΤΥΚ» εκφράζει την άποψη εξετάζοντας ορισµένα «αδιαµφισβήτητα γεγονότα» ότι υπήρξε «εκδικητικότητα» από την Εθνική έναντι εργοδοτουµένων της Εθνικής λόγω της συµµετοχής τους σε απεργιακά µέτρα. Πιο συγκεκριµένα, στις σελ. 155 και 156 της Εκθεσης, η Επιτροπή Ερευνας αναφέρεται σε «αδιαµφισβήτητα γεγονότα» και εκφράζει την άποψη ότι «τα γεγονότα µιλούν από µόνα τους και οι εξηγήσεις της Τράπεζας δεν πείθουν τον αντικει- µενικό τρίτο (ότι δηλαδή δεν υπήρχε δυσµενής µεταχείριση των προσώπων οι οποίοι είχαν συµµετοχή στην τότε απεργία»). Η Επιτροπή καταλήγει στο συµπέρασµα ότι όταν υπάλληλοι που κρίθηκαν υποστηρικτές της απεργίας επέστρεψαν στην εργασία τους, µετά την άρση των απεργιακών µέτρων, έτυχαν µεταχείρισης από τη ιεύθυνση της Τράπεζας που οι ίδιοι και η Συντεχνία ερµήνευσαν ως εκδικητική/τιµωρητική, εκ µέρους της Τράπεζας, λόγω της συµµετοχής τους στην απεργία. Η Τράπεζα φυσικά αρνήθηκε ότι η µεταχείριση από τη ιεύθυνση της Τράπεζα προς τους απεργούντας ήταν εκδικητική και τιµωρητική, αλλά η Επιτροπή αναφέρει µε τρόπο σαφή ότι «τα πιο πάνω γεγονότα µιλούν από µόνα τους και οι εξηγήσεις της Τράπεζας δεν πείθουν τον αντικειµενικό τρίτο». Η Επιτροπή αναφέρει σαφώς ότι η εκδικητικότητα και η τιµωρητική µεταχείριση της ιεύθυνσης της Τράπεζας είχαν επιδειχθεί «στους απεργήσαντες υπαλλήλους, καθώς και στους δυο άλλους υπαλλήλους που κρίθηκαν συµπαθούντες/υποστηρικτές της απεργίας». Είναι αδιαµφισβήτητο ότι η αναφορά «στους δυο άλλους υπαλλήλους» είναι αναφορά στα ενδιαφερόµενα πρόσωπα (δηλαδή στους απολυθέντες) στην παρούσα διαδικασία. Επίσης, η Επιτροπή καταγράφει ότι οι πιο πάνω υπάλληλοι είχαν χαρακτηριστεί από αξιωµατούχο της Τράπεζας «ως προδότες» και ως προδώσαντες την Τράπεζα. Επίσης, η Επιτροπή καταγράφει στην Εκθεσή της ότι ουδείς άλλος υπάλληλος έτυχε δυσµενούς µεταχείρισης εκτός από τους πιο πάνω αναφερόµενους, δηλαδή τους απεργήσαντες καθώς και τους δυο άλλους (δηλαδή τους απολυθέντες). 19 Ú appleâ ÈÎfi - 08

17 Εποµένως, κατά την κρίση µου, οι επίδικες απολύσεις αποτελούν το επιστέγασµα εκδικητικής και τιµωρητικής συµπεριφοράς της Εθνικής, η οποία εκδηλώθηκε για πρώτη φορά µετά τη λήξη της απεργίας το Η Εθνική αγνοεί πλήρως τις υποδείξεις της Εκθεσης της Επιτροπής Ερευνας και προχωρεί παραγνωρίζοντας κάθε κανόνα χρηστής συµπεριφοράς µε την απόλυση των δυο υπαλλήλων της. Κρίνω ότι ο τερµατισµός της απασχόλησης των εργοδοτουµένων ήταν όχι µόνο αδικαιολόγητος αλλά και έκδηλα παράνοµος, κακόπιστος και εκδικητικός. Ισοδυναµεί µε περιφρονητική συµπεριφορά προς το Υπουργείο Εργασίας και τον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων, καθώς και τους εργατικούς θεσµούς της Κυπριακής ηµοκρατίας. Συνιστά επίσης αποστέρηση εκ µέρους της Τράπεζας των συνταγµατικών δικαιωµάτων των εργοδοτουµένων, καθότι είναι το σαφές εύρηµα µου ότι αυτοί τιµωρούνται για τη συνδικαλιστική τους δράση και πεποιθήσεις και όχι για οτιδήποτε άλλο. Καταλήγω, χωρίς οποιαδήποτε αµφιβολία ή δισταγµό, ότι η απόλυση και των δυο ήταν έκδηλα παράνοµη, αδικαιολόγητη, κακόπιστη και εκδικητική. Είχε προαποφασιστεί και προσχεδιαστεί, και εκτελεστεί κατά παράβαση κάθε αρχής δικαίου, δικαιοσύνης και χρηστής διοίκησης, και µε τρόπο που να προκαλεί την µεγαλύτερη δυνατή ταλαιπωρία, αναστάτωση και ταπείνωση στους απολυθέντες. Χωρίς οποιαδήποτε αµφιβολία, οι απολύσεις έγιναν για να τιµωρηθούν οι ενδιαφερόµενοι για τις συνδικαλιστικές τους θέσεις και για να παραδειγ- µατισθούν οι υπόλοιποι υπάλληλοι. Περαιτέρω, οι απολύσεις, κατά τη σαφή άποψή µου όπως προκύπτει από τη µαρτυρία, έγιναν για να πληγεί η Συντεχνία τους, η ΕΤΥΚ, σε καταπάτηση κάθε αρχής συνδικαλιστικής ελευθερίας. Μ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Εχω ακούσει µε προσοχή τις εισηγήσεις των µερών γι αυτό το σηµαντικό θέµα, το οποίο µε έχει προβληµατίσει. Υπάρχει επί του θέµατος κάποια ασάφεια, ενόψει της ύπαρξης στην Κύπρο δυο συστηµάτων αποζηµίωσης για παράνοµη απόλυση, Ú appleâ ÈÎfi

18 αυτό που περιέχεται στο Νόµο Περί Τερµατισµού Απασχόλησης 1967, όπως τροποποιήθηκε (και που εφαρµόζεται από το ικαστήριο Εργατικών ιαφορών), και αυτό που προκύπτει από το Κοινό ίκαιο (Common Law), και που εφαρµόζεται από τα Επαρχιακά ικαστήρια. Κατά την άποψή µου, όταν διεξάγεται ιαιτησία µε βάση τον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων, και τα µέρη όπως εδώ δεν έχουν καθορίσει µε περισσότερη ακρίβεια το ύψος των αποζηµιώσεων που µπορεί να επιδικασθεί, τότε ο ιαιτητής δεν δεσµεύεται ούτε από το ένα σύστηµα δικαίου ούτε από το άλλο, και µπορεί να διατάξει τέτοιες αποζηµιώσεις όπως ο ίδιος θεωρεί δίκαιες υπό τις περιστάσεις, χωρίς να δηµιουργείται οποιοδήποτε νοµικό προηγούµενο. Επαναλαµβάνω ότι η παρούσα ιαιτησία αφορά «εργατική διαφορά µεταξύ της Εθνικής Τράπεζας και της ΕΤΥΚ», αναφορικά µε τις υπό κρίση απολύσεις. Εποµένως, όπως ήδη έχω αναφέρει, δεν δεσµεύοµαι από νοµικά προηγούµενα και αυθεντίες, παρόλο που µπορώ και πρέπει να αντλήσω καθοδήγηση από αυτά. Επίσης, όπως έχω ήδη υποδείξει, θα πρέπει «να διατάξω τρόπους θεραπείας», µια φράση που δεν είναι αυστηρά νοµική αλλά µου δίνει το δικαίωµα να εκδώσω τέτοια διαταγή που να επιλύει κατά την άποψή µου δίκαια τη διαφορά ενώπιον µου. Ενόψει της κατάληξής µου όπως αναφέρεται πιο πάνω, δεν χρειάζεται να αποφασίσω τελικά το θέµα των αποζηµιώσεων. Σαν αποτέλεσµα των ευρηµάτων µου, ότι δηλαδή και οι δυο απολύσεις είναι όχι µόνο αδικαιολόγητες και παράνοµες αλλά και εκδικητικές και τιµωρητικές, που σκοπό είχαν τη θυµατοποίηση των απολυθέντων για παραδειγµατισµό των άλλων υπαλλήλων, κρίνω ότι η οποιαδήποτε αποζηµίωση (που θα µπορούσα να επιδικάσω) είναι ανεπαρκής µε βάση τα πρωτοφανή γεγονότα αυτής της υπόθεσης. ιατάζω την επαναπρόσληψη των απολυθέντων. Η επαναπρόσληψη προνοείται από το Νόµο Περί Τερµατισµού Απασχόλησης του 1967, όπως έχει τροποποιηθεί (δέστε άρθρο 2 του Νόµου 61(Ι) του 1994, που τώρα αποτελεί αναπόσπαστο µέρος του άρθρου 3 (1) του Νόµου). Εχω σηµειώσει την επιχειρηµατολογία του κ. ηµήτρη Αραούζου, εκ µέρους της Εθνικής, ότι µόνο το ικαστήριο Εργατικών ιαφορών έχει εξουσία να εκδίδει διατάγµατα επαναπρόσληψης και ότι ως ιαιτητής δεν έχω τέτοια εξουσία. Συµφωνώ ότι µόνο το ικαστήριο Εργατικών ιαφορών έχει την εξουσία αυτή, υπό την έννοια ότι ουδέν άλλο ικαστήριο έχει αυτή την εξουσία. Οι εξουσίες και αρµοδιότητες των 21 Ú appleâ ÈÎfi - 08

19 ικαστηρίων καθορίζονται από το Νόµο, κατά τρόπο σαφή και συγκεκριµένο. Εγώ όµως, επαναλαµβάνω, είµαι ιαιτητής µε βάση τον Κώδικα Βιοµηχανικών Σχέσεων, οι Οροι Εντολής µου και ο διορισµός µου έχουν συµφωνηθεί από τα µέρη, και ο δεύτερος όρος εντολής µου είναι «να διατάξω τρόπους θεραπείας». Μόνο τα µέρη θα µπορούσαν να δεσµεύσουν την ευχέρεια και αρµοδιότητά µου µε τη συµφωνία τους, κάτι που δεν έπραξαν. Εποµένως, µπορώ να διατάξω επαναπρόσληψη όταν συντρέχουν οι συνθήκες που καθορίζονται στο Νόµο και/ή όταν θεωρώ ότι η επαναπρόσληψη είναι ο ενδεδειγµένος τρόπος θεραπείας. Στην παρούσα περίπτωση, δεν έχω αµφιβολία ότι η επαναπρόσληψη προσφέρεται σαν η µόνη θεραπεία στην παρούσα εργατική διαφορά. εν παραγνωρίζω ότι η επαναπρόσληψη είναι εξαιρετική θεραπεία, που σπάνια αποδίδεται. Στην παρούσα περίπτωση, τη θεωρώ όχι µόνο σαν την ενδεδειγµένη αλλά και σαν τη µόνη πρέπουσα και κατάλληλη θεραπεία. Έχω καταλήξει στο συµπέρασµα αυτό διότι ο τερµατισµός της απασχόλησης των απολυθέντων ήταν έκδηλα παράνοµος και κακόπιστος, διότι οι εργοδοτούµενοι το έχουν επιδιώξει ως θεραπεία και διότι, κατά την άποψή µου, οι περιστάσεις το δικαιολογούν απόλυτα. Η Εθνική θα πρέπει να καταβάλει στους ενδιαφεροµένους όλους τους απολεσθέντες µισθούς και άλλα οφέλη από την ηµέρα της παράνοµης απόλυσής τους µέχρι την τελεσίδικη λήξη του θέµατος, δηλαδή µέχρι την επαναπρόσληψή τους. Ευελπιστώ ότι η επαναπρόσληψη και αποκατάσταση των απολυθέντων δεν θα είναι εικονικές αλλά ουσιαστικές. Όπως έχω αναφέρει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας στα µέρη, καθώς και στους ενδιαφεροµένους, ούτε ο ιαιτητής ούτε ικαστής µπορεί να καθορίσει και να ελέγξει ανθρώπινες σχέσεις. Πρέπει όµως να γίνει κατανοητό ότι δεν µπορεί και δεν πρέπει να συνεχιστεί η θυµατοποίηση των απολυθέντων. Θα πρέπει να υπάρξει ουσιαστική άρση της τεράστιας αδικίας που έχει γίνει, µε επαναπρόσληψη και αποκατάστασή τους. Εάν αυτό δεν γίνει, τότε θα πρέπει το θέµα να τύχει του κατάλληλου χειρισµού από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και τις άλλες αρµόδιες αρχές της ηµοκρατίας. Σηµειώνω ότι σε ξένη νοµολογία γίνεται αναφορά σε re-employment, reinstatement και re-engagement (Deakin & Morris, Labour Law, Butterworths 1995, σελ. 435, Νew Encyclopaedia Of Employment Law and Practice, Εd. Frank Walton, παραγρ. 5, Smith, Wood and Thomas, Industrial Law, 5η έκδοση, 1993, σελ 385). Στο Κυπριακό ίκαιο, ο όρος είναι «επαναπρόσληψη» Είναι η άποψή µου ότι το βασικό είναι ότι µε «διαταγή επαναπρόσληψης» ο εργο- Ú appleâ ÈÎfi

20 δότης θα πρέπει να θεωρήσει ότι ο εργοδοτούµενος ουδέποτε απολύθηκε. Στην παρούσα περίπτωση, αυτή κατά την άποψή µου είναι η έννοια και το αποτέλεσµα «της επαναπρόσληψης», που προνοεί και επιτρέπει ο Νόµος και η ανάλογη διεθνής και ευρωπαϊκή πρακτική στο χώρο των εργασιακών σχέσεων, αφού η επαναπρόσληψη µπορεί να διαταχθεί µόνο εκεί που ο τερµατισµός της απασχόλησης ήταν έκδηλα παράνοµος ή παράνοµος και κακόπιστος. Εποµένως, η έννοια της «επαναπρόσληψης» συνεπάγεται ουσιαστικά την ακύρωση της απόλυσης και την αποκατάσταση των απολυθέντων. Με βάση τη σχετική νοµολογία και πρακτική, δίδω οδηγίες η επαναπρόσληψη και αποκατάσταση των απολυθέντων, µε όλα τα συνεπακόλουθα, να ολοκληρωθούν εντός µιας εβδοµάδας από σήµερα. Νοείται ότι εάν τα µέρη καταλήξουν σε φιλική διευθέτηση εθελοντικής αφυπηρέτησης µε συµφωνηµένη αποζηµίωση πριν την παρέλευση µιας εβδοµάδας από σήµερα, τότε η συµφωνία των µερών θα υπερισχύσει της διαταγής για επαναπρόσληψη που έχω εκδώσει. Εάν για οποιοδήποτε λόγο τέτοια συµφωνία δεν προκύψει, τότε η Εθνική θα πρέπει να αποκαταστήσει τα ενδιαφερόµενα µέρη, όπως ορίζεται πιο πάνω. Ν. ΣΥΝΟΨΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΞΗ Σε κατάληξη, απαντώ στα δυο ερωτήµατα που µου τέθηκαν ως ακολούθως: (α) Οι απολύσεις ήταν αδικαιολόγητες. (β) Υπό τις περιστάσεις, η πρέπουσα θεραπεία είναι αυτή της επαναπρόσληψης και αποκατάστασης και των δυο ενδιαφεροµένων, και αυτή είναι η διαταγή µου. Ξ. ΕΞΟ Α ιατάζω όλη η δαπάνη της ιαιτησίας να βαρύνει την Εθνική Τράπεζα. Λευκωσία Π. Γ. Πολυβίου ιαιτητής 23 Ú appleâ ÈÎfi - 08