ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 Ê ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Τ Ε Υ Χ Ο Σ 3 8 Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ Α Δ Α Ρ Β - Ν Ι Σ Α Ν

2 περιεχοµενα 03 συνταξης σηµειωµα επιτυχιες και αναλυσεις 04 κοινοτητας διοικηση παγκοσµια WIZO, ψηφισµατα 05 ηµερα µνηµης Ολοκαυτωµατος 06 ψαχνοντας τη χαµενη µας θρησκευτικοτητα 07 αποζηµιωσεις για το Ολοκαυτωµα 08 κοινος νους 09 διασκεψη των προεδρων των µεγαλων αµερικανικων εβραϊκων Οργανισµων 11 Ραχηλ Καπον, ανεκδοτο 13 ταινια-ντοκιµαντερ φιλια εις τα παιδια 14 αραβικες εξεγερσεις και ευρωπαϊκη κοινωνια 16 Βατικανο: δεν ειναι ενοχοι οι Eβραιοι για τη θανατωση του Ιησου Χριστου 17 αποφθεγµα φωτογραφια Εβραιοι που επηρεασαν τον κοσµο Λεο Ζιλαρντ 20 ο φιλος στην αναγκη... κοινοτικη δραση 21 στιγµιοτυπα 22 ο αραβικος κοσµος και το τουρκικο παραδειγµα 24 η µονη ελευθερη κοινωνια στη Μεση Ανατολη 26 µουσουλµανοι ηγετες στο Αουσβιτς 27 πολτοποιηση µνηµης 28 πηγες ελευθεριας στη υση 29 ουαι υµιν υποκριται ΜΜΕ και κοµµατα 30 το αγχος ως παραγοντας αλλαγης 31 τεχνης εργα-σχολια ποιηµα, βιβλιο Ι ΙΟΚΤΗΤΗΣ: Ισραηλιτική Κοινότης Αθηνών, Μελιδόνη 8, Αθήνα , τηλ.: , fax: , ΕΚ ΟΤΗΣ: ο Πρόεδρος της Ι.Κ.Α. Βενιαµίν Αλµπάλας ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚ ΟΣΗΣ-ΣΥΝΤΑ- ΞΗΣ: Βίκτωρ Ελιέζερ fax: , ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ Α: Βίκτωρ Ελιέζερ, Ηλίας Νάχµαν, Ντορίτα Τρέβεζα ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ-ΚΑΛΛ/ΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ρασέλ Μπαλέστρα ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΑΕΒΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ Σ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ: Κωνσταντίνος Γώγος, Αλίκη Αρούχ-Μορδεχάι, Βίκτωρ Ελιέζερ, Υβονη Καπόν, Ζαν Κοέν, Γαρυφαλλιά Μίχα, Ντορίτα Τρέβεζα.

3 συνταξης σηµειωµα 03 επιτυχιες Η εκδότης Ραχήλ Καπόν βραβεύεται από την Ακαδηµία Αθηνών για το σύνολο του καλλιτεχνικού της έργου. «Η κυρία Ραχήλ Καπόν, µε γνώση της ιστορία της τέχνης, µε έντονο καλλιτεχνικό αίσθηµα και κριτήριο, και µε γνώση των πραγµάτων της εκδοτικής τεχνολογίας, κατόρθωσε να προσδώσει νέα µορφή στα βιβλία τέχνης και αρχαιολογίας, η οποία συµβαδίζει αρµονικά µε την εποχή µας αλλά και µε τις µορφές του παρελθόντος που προβάλλει. Η προσφορά της είναι ευρύτατη και µακρόχρονη. Κάθε νέο της έργο αποτελεί αυτόνοµη καλλιτεχνική και επιστηµονική δηµιουργία, η οποία επιδρά στους ανθρώπους και ανυψώνει το επίπεδο της παιδείας τους», γράφει στην έκθεσή του ο γενικός γραµµατέας της Ακαδηµίας, κ. Βασίλειος Πετράκος, που αναγνώσθηκε στην πανηγυρική συνεδρία της Ακαδηµίας. Το ντοκιµαντέρ του Βασίλη Λουλέ µε τίτλο "Φιλιά εις τα παιδιά" προβάλλεται στο φεστιβάλ κινηµατογράφου στη Θεσσαλονίκη, ενώ αργότερα θα προβληθεί από την ΕΡΤ και θα συµµετάσχει σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ. Η ταινία αναφέρεται σε 5 Εβραιόπουλα που γλύτωσαν το θάνατο των στρατοπέδων συγκέντρωσης, χάρις στη προστασία που τους προσέφεραν χριστιανικές οικογένειες. Μουσουλµάνοι ηγέτες επισκέπτονται το Άουσβιτς συνοδευόµενοι από επιζήσαντες του Ολοκαυτώµατος, συµβολίζοντας τη δυνατότητα φωτεινών ηγετών να υπερβούν των πολιτικών και θρησκευτικών διαφορών και να κτίσουν γέφυρες επικοινωνίας και εποικοδο- µητικού διαλόγου. Αµερικανοί ηγέτες εβραϊκών οργανώσεων επισκέφθηκαν την Ελλάδα και µαζί µε τον Έλληνα Πρωθυπουργό συµφώνησαν ότι Ελλάδα και Ισραήλ µπορούν, όχι µόνο να συνεργασθούν προς όφελος των πολιτών τους αλλά και να συµβάλλουν στη σταθερότητα της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου. Ταυτόχρονα, ενδυναµώνεται η συνεργασία της ελληνικής και εβραϊκής διασποράς στις ΗΠΑ. και αναλυσεις Ευχαριστούµε ιδιαίτερα το διδάκτορα του Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών Κωνσταντίνο Γώγο, που διδάσκει στο τµήµα Τουρκικών σπουδών, και την υποψήφια διδάκτορα του Πανεπιστηµίου της Σορβόννης Γαρυφαλλιά Μίχα, που αναλύουν τις εξελίξεις και τις συνέπειες των εξεγέρσεων στον αραβικό κόσµο και στην Ευρώπη, ειδικά για τους αναγνώστες του Άλεφ. Για αυτά και πολλά άλλα θα διαβάσετε στο τεύχος που κρατάτε, Καλή ανάγνωση Βίκτωρ Ισαάκ Ελιέζερ

4 04 κοινοτητας διοικηση παγκοσµια Wizo και Κοινοτητα Αθηνας Η πρόεδρος της παγκοσμίου WIZO Έλενα Γλέιζερ, η οποία συμμετείχε στην αποστολή της διάσκεψης των προέδρων των μεγάλων αμερικανικών Εβραϊκών οργανώσεων που επισκέφθηκε πρόσφατα την Ελλάδα, απέστειλε την επιστολή που ακολουθεί στον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Αθήνας, Βενιαμίν Αλμπάλα. Αγαπητέ Μπέννυ, Ελπίζω αυτό το γράµµα να σε βρίσκει καλά! Το πρόσωπό σου ήταν το πρώτο που είδαµε όταν φτάσαµε στην Αθήνα και το τελευταίο πριν φύγουµε. Κατά τη διαµονή µας, ήσουν συνεχώς δίπλα µας, και η ζεστή φιλοξενία σου, η φροντίδα σου και η σηµασία που έδινες και στην παραµικρή λεπτοµέρεια έκανε τη διαµονή µας µια αξέχαστη εµπειρία, µια εµπειρία ζωής. Η αγάπη και η περηφάνια που νιώθεις για τον Εβραϊσµό είτε όταν βρισκόµασταν στη Συναγωγή είτε στο Πνευµατικό Κέντρο της Κοινότητας ήταν φανερή σε κάθε σου βλέµµα και σε κάθε σου λέξη. Μόνο ένας άνθρωπος αφοσιωµένος σε αυτό που κάνει και που αντιµετωπίζει µε αγάπη τη δουλειά του, µπορεί να πετύχει σε αυτή και να αποτελεί παράδειγµα για τους άλλους. Θα ήθελα να ευχαριστήσω εσένα και τους συνεργάτες σου για τη δουλειά που κάνατε ενόψει της επίσκεψής µας. Επίσης θα ήθελα να µεταβιβάσεις την ευγνωµοσύνη µου σε όλα τα µέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών, που βοήθησαν κατά τη διάρκεια της διαµονής µας. Και κάτι ακόµα. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω προσωπικά για τη στενή σχέση που διατηρείς µε την πρόεδρο και τα µέλη της WIZO στην Ελλάδα. Ελπίζω να σε δω σύντοµα στο Ισραήλ και σου εύχοµαι καλή επιτυχία σε ό,τι κάνεις! Με εκτίµηση, Έλενα Γλέιζερ Ψ Η Φ Ι Σ Μ Α Τ Α Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών συνήλθε σήμερα έκτακτα, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου κ. Βενιαμίν Αλμπάλα, μόλις πληροφορήθηκε την αδόκητη απώλεια του Ε Σ Δ Ρ Α Δ Α Υ Ϊ Δ Μ Ω Υ Σ Η ο οποίος διετέλεσε Σύμβουλος του Δ.Σ. του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος από το 1975 μέχρι το 1998 και υπήρξε αφοσιωμένος στα κοινοτικά της ιδιαίτερης πατρίδας του Λάρισας, την οποία οδήγησε και ως Πρόεδρος το διάστημα Με την καλλιέργεια και την ευρυμάθειά του και το ενδιαφέρον του σε διάφορους τομείς που αφορούσαν στο εβραϊκό στοιχείο και γενικότερα, έγινε γνωστός και αγαπητός στη Λάρισα αλλά και έξω από τα σύνορά της. Ανέπτυξε συγγραφικό έργο, το οποίο αποτελεί αφετηρία και πηγή για να ανατρέχουν οι νεώτεροι και το κενό που αφήνει είναι δυσαναπλήρωτο. Το Διοικητικό Συμβούλιο, αφού άκουσε τον Πρόεδρο να εξαίρει τις αρετές του εκλιπόντος ως ακάματου εργάτη του Εβραϊσμού και ως εξαίρετου οικογενειάρχη με πίστη και συνέπεια στις αξίες της θρησκείας μας, Ψ Η Φ Ι Ζ Ε Ι Να παραστεί στην κηδεία αντιπροσωπεία του με επικεφαλής τον Πρόεδρο κ. Αλμπάλα Να επιδοθεί το ψήφισμα στην οικογένεια του θανόντος Να διατεθεί στη μνήμη του το ποσό των 200 υπέρ του Εβραϊκού σχολείου Λάρισας Να δημοσιευθεί το ψήφισμα στον Εβραϊκό Τύπο. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών συνήλθε έκτακτα σήμερα, έπειτα από επείγουσα πρόσκληση του Προέδρου κ. Βενιαμίν Αλμπάλα, μόλις πληροφορήθηκε τη θλιβερή είδηση της αδόκητης απώλειας του Μ Ι Λ Τ Ι Α Δ Η Ε Β Ε Ρ Τ γιού του αείμνηστου Άγγελου Έβερτ, Διευθυντή της Αστυνομίας Αθηνών κατά την Κατοχή, ο οποίος κατόρθωσε να σώσει πολλούς ομόθρησκους χορηγώντας τους πλαστές ταυτότητες. Ο Μιλτιάδης Έβερτ υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Νέας Δημοκρατίας και το 1974 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής της. Στη συνέχεια, διετέλεσε Υπουργός σε διάφορα Υπουργεία και Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας. Είχε μεσολαβήσει η ιδιαίτερα πετυχημένη θητεία του ως Δημάρχου Αθηναίων και κατόπιν ως πρώτου δημοτικού συμβούλου με το συνδυασμό «ΝΕΑ ΑΘΗΝΑ». Το Κοινοτικό Συμβούλιο, αφού άκουσε τον Πρόεδρο να επισημαίνει το ξεχωριστό ενδιαφέρον που έδειξε και την υποστήριξη που παρείχε, ο αείμνηστος Μιλτιάδης Έβερτ, από όλες τις ανωτέρω θέσεις στα θέματα που απασχολούσαν την Κοινότητά μας, ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ 1.Να παραστούν εκπρόσωποι του Συμβουλίου στην κηδεία 2.Να επιδοθεί το ψήφισμα στην οικογένεια του εκλιπόντος 3.Να γίνει στη μνήμη του δωρεά αντί στεφάνων υπέρ φιλανθρωπικού ιδρύματος 4.Να δημοσιευθεί το παρόν ψήφισμα στον Εβραϊκό Τύπο.

5 05 ηµερα Μνηµης Η Περιφέρεια Αττικής και η Ισραηλιτική Κοινότητα Αθηνών συνδιοργάνωσαν τις εκδηλώσεις για την 27η Ιανουαρίου, Ημέρα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Η κεντρική εκδήλωση έγινε στην Συναγωγή Αθηνών. Ο κ. Ισαάκ Μιζάν, ένας από τους ελάχιστους εν ζωή επιζήσαντες ομήρους από τα ναζιστικά στρατόπεδα, με χαραγμένο τον αριθμό στο μπράτσο του, έκανε έκκληση στη νέα γενιά να «μην ξεχάσει» και να εργαστεί για τη διατήρηση της Μνήμης του πιο φρικιαστικού μαζικού εγκλήματος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο καθηγητής νεότερης ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χάγκεν Φλαϊσερ, ο οποίος αναφέρθηκε στα ατράνταχτα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας για το Ολοκαύτωμα, επισήμανε ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αμφισβήτησή του και τόνισε ότι ο χαρακτήρας της μνήμης του Ολοκαυτώματος εξαρτάται από την εκπαιδευτική και τη δημόσια διαχείριση της δυσβάστακτης κληρονομιάς που μας έχει αφήσει ο Πόλεμος. Τον απόντα στο εξωτερικό πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου, με πρωτοβουλία του οποίου ως Υπουργού Εξωτερικών καθιερώθηκε στην Ελλάδα η Ημέρα Μνήμης, εκπροσώπησε ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Δημήτριος Δόλλης, που ζήτησε να ενωθούν οι φωνές κατά του αντισημιτισμού. Στη σύντομη ομιλία του, ο περιφερειάρχης Αττικής κ. Ιωάννης Σγουρός αναφέρθηκε στο διαχρονικό χρέος της πολιτείας να τηρήσει άσβεστη τη μνήμη. Ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γεώργιος Καμίνης απευθυνόμενος στους παρόντες Ομήρους, είπε ότι αντιλαμβάνεται τη φρίκη του κενού που σφράγισε τη ζωή τους και τόνισε ότι η ετερότητα είναι πλούτος της κοινωνίας και δύναμή της ο σεβασμός της διαφορετικότητας. Ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας κ. Βενιαμίν Αλμπάλας ζήτησε την καταδίκη και την απομόνωση από την πολιτεία, την Εκκλησία και τους θεσμικούς φορείς, όσων σήμερα εκπέμπουν επικίνδυνα αντισημιτικά μηνύματα και αμφισβητούν το Ολοκαύτωμα. Ο πρέσβης του Ισραήλ κ. Άριε Μέκελ μίλησε για το ρόλο του κράτους του Ισραήλ στην προστασία των δικαιωμάτων των εβραϊκών μειονοτήτων ανά τον κόσμο. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας, πραγματοποιήθηκε στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Αθήνα, κατάθεση στεφάνων από εκπροσώπους της Κυβέρνησης, της Βουλής, των Κομμάτων, της Περιφέρειας, του Δήμου, Πρεσβειών, των Ενόπλων Δυνάμεων, Αντιστασιακών οργανώσεων, Ομήρων των στρατοπέδων, Ισραηλιτικών Κοινοτήτων και Εβραϊκών οργανώσεων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Την προηγούμενη ημέρα ο περιφερειάρχης Αττικής κ. Ιωάννης Σγουρός, τέλεσε τα εγκαίνια της έκθεσης «ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ- 16 καλλιτέχνες προτείνουν» στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος. Στην έκθεση, που θα λειτουργεί μέχρι το καλοκαίρι, παρουσιάστηκαν οι προτάσεις των καλλιτεχνών που είχαν συμμετάσχει στον διαγωνισμό για τη δημιουργία του Μνημείου Ολοκαυτώματος στην Αθήνα. πηγή: athjcom.gr

6 της ΥΒΟΝΗΣ ΚΑΠΟΝ 06 ψαχνοντας τη µας θρησκευτικοτητα... Πριν ξεκινήσετε, σκεφτείτε τι θα απαντούσατε εσείς στις παρακάτω ερωτήσεις: Περιγράψτε τον Εβραίο ενήλικα που θα θέλατε να γίνουν ιδανικά τα παιδιά σας. Ποιοι είναι, κατά τη γνώμη σας, οι δύο πιο σημαντικοί στόχοι της εβραϊκής εκπαίδευσης; Ποια εργαλεία θα χρειαζόσασταν για να πραγματοποιήσετε αυτό το ιδανικό ή τουλάχιστον μέρους αυτού; Ποια είναι η βασική κριτική σας στην εβραϊκή εκπαίδευση της Κοινότητάς μας; Τι υποστήριξη θα θέλατε και από ποιον, ως Εβραίοι γονείς; Η εβραϊκή εκπαίδευση ως γέφυρα ανάμεσα στο σχολείο και την Κοινότητα Συζητώντας με άλλους εκπαιδευτικούς για την εβραϊκή εκπαίδευση στο σεμινάριο της Alliance Israelite Universelle στη Βαρκελώνη προέκυψε το εξής: πριν από λίγα χρόνια, ένας άντρας ζήτησε από ένα Ραββίνο να του διδάξει εβραϊκά. Ανήκε στη προπολεμική γενιά και οι γονείς του είχαν αποφασίσει να μην του δώσουν εβραϊκή εκπαίδευση. Είπε πως ήξερε τα πάντα για την κλασσική Ελλάδα και το ρωμαϊκό πολιτισμό αλλά δυστυχώς τίποτα για το δικό του εβραϊκό υπόβαθρο. Κατά τη διάρκεια της συζήτησής του με τον Ραββίνο ήθελε να ξέρει πόσο θα χρειαστεί να πληρώσει για κάθε μάθημα. Όταν ο Ραββίνος του απάντησε, αυτός ξαναρώτησε: και τι γίνεται με κάποιον που δυσκολεύεται να πληρώσει; Ο Ραββίνος απάντησε τότε πως αν έτσι έχει η κατάσταση, θα μπορούσαν να βρουν μια λύση. Αντέδρασε ο άντρας, μάλλον περίεργα, όπως θα λέγαμε στις μέρες μας. Είπε: εγώ θα σου πληρώσω το διπλό απʼ όσα μου ζήτησες. Ο Ραββίνος, απορημένος, έψαξε για απαντήσεις και ο πρώτος συνέχισε: γιατί πρέπει να είσαι πάντα εσύ ή η Κοινότητα που θα ζημιωθείτε αν κάποιος δεν μπορεί να πληρώσει τα μαθήματα; Άσε με να πληρώσω διπλά, μια φορά για μένα και μια για κάποιον άλλο, που δυσκολεύεται. Είχε αυτός ο άντρας δίκιο; Πράγματι δεν ήξερε τίποτα από Εβραϊσμό, όπως ο ίδιος ισχυρίστηκε; Ουσιαστικά: ναι. Δεν μπορούσε να αναγνωρίσει ούτε ένα γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου, ήξερε μόνο για το Γιομ Κιπούρ γιατί ήταν τυπωμένο στο ημερολόγιο που αγόρασε, δεν είχε ακούσει ποτέ τη μελωδία του Μάοζ Τσουρ και δεν είχε τη παραμικρή ιδέα τι μπορεί το «Σέντερ του Πέσσαχ» να σημαίνει. Αλλά επίσης, δεν ήξερε ότι κατανοούσε έναν από τους πιο σημαντικούς στόχους του Εβραϊσμού: Τικούν Ολάμ, επιδιόρθωση του κόσμου ανεβάζοντάς τον σε ένα άλλο επίπεδο. Τι είναι αυτό που θέλουμε ως γονείς αλλά και ως δάσκαλοι να πετύχουμε περνώντας τη γνώση στα παιδιά μας; Αυτή είναι μια από τις κεντρικές ερωτήσεις στην εβραϊκή εκπαίδευση. Το Ταλμούντ (Κιντουσσίμ 40β) μας δίνει την ακόλουθη απάντηση: Ταλμούντ Τορά μεβί λαμαασέ, η μάθηση οδηγεί στη δράση. Η γνώση είναι μόνο το πρώτο βήμα στη διαδικασία της μάθησης. Πιο σημαντικό είναι το γεγονός τι τελικά κάνεις με τη γνώση αυτή. Ο Εβραϊσμός δίνει περισσότερη έμφαση στην εφαρμογή των μιτσβότ (θρησκευτικές υποχρεώσεις) παρά στη τυπική πίστη προς το Θεό. Ένα μεγάλο μέρος των μιτσβότ έχουν σχέση με τη συμπεριφορά προς τους άλλους ανθρώπους και με τις σχέσεις μας προς τον κόσμο. Αυτό είναι στενά συνδεδεμένο με την ιδέα του Τικούν Ολάμ. Σύμφωνα με το

7 07 εβραϊκό όραμα είναι υποχρέωση όλων των ανθρώπων, στα όρια των δυνατοτήτων τους, να συνεισφέρουν στη τελειοποίηση της Δημιουργίας, να καταβάλουν προσπάθειες για μια δικαιότερη κοινωνία. Αυτή η άποψη είναι τόσο ισχυρή στον Εβραϊσμό, που μπορεί να περάσει εν αγνοία μας από τη μία γενιά στην επόμενη, ακόμη κι όταν η θρησκευτική παράδοση έχει ατονήσει σχεδόν εξ ολοκλήρου. Ο «άντρας χωρίς εβραϊκές γνώσεις» συμπεριφέρθηκε με έναν πολύ εβραϊκό τρόπο, αλλά χωρίς να το γνωρίζει: δεν κατάλαβε ότι η αντίδρασή του βασίστηκε στην εβραϊκή παράδοση που είχε «απορροφήσει» μεγαλώνοντας σε ένα εβραϊκό (παρʼ όλα αυτά) σπίτι. Με την ιστορία του στο μυαλό μας, μπορούμε να προσθέσουμε κάτι στην απάντηση που βρίσκουμε στο Ταλμούντ: η μάθηση οδηγεί στη δράση, αλλά και η γνώση δίνει τη δυνατότητα στον καθένα να κάνει την επιλογή του για μια (πιο) συνειδητή εβραϊκή ζωή. «Εβραϊκή γνώση» με την ευρύτερη έννοια είναι η μεταφορά του συνόλου της εβραϊκής μας κληρονομιάς, των εβραϊκών μας παραδόσεων και εθίμων, της ηθικής και των αξιών μας. Παιδιά που μεγαλώνουν σε παραδοσιακές εβραϊκές οικογένειες και/ή παρακολουθούν το πρόγραμμα των εβραϊκών σχολείων ή/και τις εξωσχολικές εκδηλώσεις των Κοινοτήτων, έχουν πολλές πηγές στη διάθεσή τους για την απόκτηση αυτής της γνώσης. Ποια εβραϊκή γνώση εμείς, ως κοινότητα, θέλουμε να μεταβιβάσουμε στα παιδιά; Τι είδους Εβραίοι θα θέλαμε να γίνουν; Επιθυμούμε τα παιδιά να γίνουν άτομα με ευρεία εβραϊκή γνώση, με θετική σύνδεση με τον εβραϊκό λαό, που να μπορούν και να είναι πρόθυμα να συμβάλλουν στην εβραϊκή Κοινότητα, να δείχνουν σεβασμό σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη και να μεταχειρίζονται τους άλλους με ένα φιλικό, ανεκτικό τρόπο; Εν συντομία: να είναι καλοί άνθρωποι, συνειδητά κινητοποιημένοι από την εβραϊκή παράδοση; Μπορεί η εβραϊκή εκπαίδευση, όπως παρέχεται στα εβραϊκά σχολεία να δημιουργήσει τις συνθήκες αυτές, που είναι απαραίτητες για να πραγματοποιηθεί αυτό το ιδανικό ή τουλάχιστον μέρος αυτού; Η αντίθεση ανάμεσα στις επιθυμίες των γονέων και των παιδιών και σε αυτό που τελικά γίνεται μέσα στην τάξη είναι μια πρόκληση για την εβραϊκή εκπαίδευση στις μέρες μας. (Στο επόμενο τεύχος θα αναπτυχθεί το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει ένα καλό πρόγραμμα εβραϊκών σπουδών). για το Ολοκαυτωµα Η ισραηλινή κυβέρνηση και το Εβραϊκό Πρακτορείο εγκαινιάζουν μια παγκόσμια πρωτοβουλία για τον εντοπισμό και την ανάκτηση της περιουσίας των Εβραίων, που χάθηκε ή εκλάπη, στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Χαάρετς». Με την επωνυμία HEART από το ακρωνύμιο των λέξεων Holocaust Era Asset Restitution Taskforce και ετήσιο προϋπολογισμό 2,5 εκατομμυρίων δολαρίων, το πρόγραμμα έχει στόχο την αποκατάσταση της περιουσίας για τους επιζήσαντες, ή τους κληρονόμους τους. Σε πρώτο στάδιο θα επικεντρωθεί στον εντοπισμό προσώπων με δυνάμει διεκδικήσεις κυρίως κατά ανατολικοευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Το πρόγραμμα εγκαινιάζεται αρχές Μαρτίου, με εκδηλώσεις στην Ιερουσαλήμ και την Ουάσιγκτον και θα συνοδεύεται από μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία ενημέρωσης. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,

8 08 του ΒΙΚΤΩΡΑ ΙΣΑΑΚ ΕΛΙΕΖΕΡ κοινος νους Ας επικρατήσει επιτέλους ο κοινός νους, και στη Κοινότητά μας. Και κυρίως ανάμεσά μας, μεταξύ μας. Ας κάνουμε και εμείς, τα μέλη τούτης της Κοινότητας, ένα βήμα μπροστά. Ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι, προκειμένου να δώσουμε μια άλλη όψη στη θρησκευτική ζωή της Κοινότητάς μας, ξεκινώντας από τα απλά καθημερινά θέματα. Στη Κοινότητά μας υπάρχει Ραββίνος, και αυτός είναι ο Ραββίνος Ισαάκ Μιζάν. Ο κοινός νους λοιπόν λέει ό,τι όταν υπάρχει μνημόσυνο είτε στο σπίτι είτε στη συναγωγή είτε στο νεκροταφείο, επικοινωνούμε μαζί του προκειμένου να καθορισθεί ο τόπος και ο χρόνος τέλεσής του. Ο Ραββίνος έχει ρητά διατυπώσει την απόφασή του, προς τιμήν του, ότι τα έσοδα από μνημόσυνα που τελεί στα σπίτια ομοθρήσκων, τα διαθέτει υπέρ των απόρων της Κοινότητας και θα αποδίδεται απόδειξη δωρεάς. Το Σάββατο το βράδυ πολλοί από εμάς τελούμε μνημόσυνα στη συναγωγή. Ο κοινός νους επιτάσσει στις δύσκολες εποχές που βιώνουμε, την όποια οικονομική συμβολή μας στη μνήμη του προσφιλούς προσώπου να την εναποθέτουμε είτε ανώνυμα είτε επώνυμα (μέσα σε κλειστό φάκελο, ώστε να αποσταλεί απόδειξη δωρεάς), στον κουμπαρά (κουπά) της συναγωγής, υπέρ των απόρων ομοθρήσκων μας. Και εδώ σημασία δεν έχει το ποσό αλλά η πράξη. Η πράξη αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπο που έχει ανάγκη επιβίωσης. Ευχάριστες τελετουργίες, όπως γάμοι, μπρίτ και μπρίτ μιλά, μπαρ μιτσβά, μπατ μιτσβά, επίσης καθορίζονται ως προς το χρόνο τους με το Ραββίνο της Κοινότητας. Ο κοινός νους προβλέπει την ενημέρωση της Διοίκησης της Κοινότητας από το ίδιο το ενδιαφερόμενο πρόσωπο, ώστε, με σχετική αίτησή του, να λάβει και τη διοικητική επιβεβαίωση εφόσον έχει ανταποκριθεί πλήρως στις υποχρεώσεις του. Είναι πολλά τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης στο Κοινοτικό μας γίγνεσθαι. Ας ξεκινήσουμε εμείς οι ίδιοι να βάζουμε τάξη στις συναλλαγές μας με το θεσμό, που εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε να υπηρετούμε και να ανήκουμε ως θρησκευτική ομάδα. Ως πρόεδρος της Θρησκευτικής Επιτροπής, είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να το κάνουμε, για να συμβάλλουμε όλοι μαζί στη βελτίωση αυτού του θεσμού. Ο Ραββίνος κ. Μιζάν, γυρίζει σελίδα στη θρησκευτική ζωή της Κοινότητάς μας, ας στηρίξουμε αυτή την προσπάθεια που μας κάνει όλους περισσότερο αλληλέγγυους. πηγή: από την επίσκεψη στο σχολείο μας

9 του ΒΙΚΤΩΡΑ ΙΣΑΑΚ ΕΛΙΕΖΕΡ 09 των προεδρων των αµερικανικων εβραϊκων Αποκλειστικές δηλώσεις τριών ηγετών στο Άλεφ Περπατήσαμε μαζί τους, από την οδό Αδριανού στο Θησείο μέχρι το Μοναστηράκι, μέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Αθήνας που συνόδευαν τους 65 αντιπροσώπους των μεγαλύτερων εβραϊκών οργανισμών της Αμερικής, το Σάββατο 12 Φεβρουαρίου. Στον περίπατο αυτό αποκαλύφθηκε ο ενθουσιασμός από τη θερμή φιλοξενία, που τους παρείχε τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και ο ελληνικός Εβραϊσμός κατά τη διάρκεια της πενθήμερης παραμονής τους στην Αθήνα. Μετά τη συγκινητική επίσκεψή τους στο σχολείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Αθήνας, το απόγευμα ακολούθησε στη συναγωγή Μπέιτ Σαλώμ η λειτουργία της υποδοχής του Σαμπάτ. Το κοινό σημείο αναφοράς των Εβραίων όλου του κόσμου που υποδέχονται την αργία του Σαββάτου. Κατάνυξη και χαρά, ενώνονται στα πρόσωπα όλων, με το Ραββίνο Αθηνών κ. Ισαάκ Μιζάν να ψάλλει το κιντούς και να εύχεται ειρηνικό Σάββατο, «Σαμπάτ Σαλώμ». Υποδοχή στο Πνευματικό Κέντρο. Μέλη της Κοινότητάς μας γνωρίζονται με τους εκλεκτούς επισκέπτες και με τους πρέσβεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Ο πρόεδρος της Κοινότητας Βενιαμίν Αλμπάλας, καλωσορίζει την αμερικανική αποστολή, κάνει μια σύντομη αναφορά στη σπουδαιότητα αυτής της επίσκεψης για την ανάπτυξη των σχέσεων Ελλάδας Ισραήλ, Ελλάδας Ηνωμένων Πολιτειών και επισημαίνει την μεγάλη σημασία της Αλληλεγγύης μεταξύ του ελληνικού και αμερικανικού Εβραϊσμού. Ο πρόεδρος της Διάσκεψης Άλαν Σόλοου εκφράζει την απόλυτη ικανοποίησή του από τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν από την επίσκεψη αυτή, από τις συναντήσεις που είχαν με Υπουργούς της ελληνικής κυβέρνησης και κυρίως από την συνάντησή τους με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου. Ο Μίνος Μωυσής, πρόεδρος της Επιτροπής Επικοινωνίας, παρουσιάζει την Κοινότητά μας, τους στόχους, τα προβλήματα και τα οράματά της, που αποτυπώνονται και σε ειδικό έντυπο που διανεμήθηκε. Οι επισκέπτες μας, ρωτούν, ενδιαφέρονται, θέλουν να βοηθήσουν και να στηρίξουν τις προσπάθειες της Κοινότητάς μας. Τραγουδούν και συζητούν, ενθαρρύνουν και προτείνουν εναλλακτικές λύσεις, το δείπνο του Καμπαλάτ Σαμπάτ στο Πνευματικό Κέντρο δημιουργεί νέες σχέσεις και προοπτικές αναδεικνύοντας τους άρρηκτους δεσμούς μεταξύ των Εβραίων της Διασποράς. Ο Άλαν Σόλοου, σε αποκλειστικές δηλώσεις του στο «Άλεφ», εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόοδο που σημειώθηκε τους τελευταίους μήνες στις σχέσεις

10 10 Ελλάδας Ισραήλ με τις συναντήσεις των δύο Πρωθυπουργών, θεωρεί ότι οι δύο χώρες μπορούν να συμβάλλουν στη σταθερότητα της περιοχής αναπτύσσοντας τις διμερείς σχέσεις και τονίζει ότι ο Εβραϊσμός της Αμερικής θα υποστηρίξει ενεργά τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι δύο κυβερνήσεις Ελλάδας και Ισραήλ, που είναι και χώρες σύμμαχοι των ΗΠΑ. «Μάθαμε πολλά για την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της διαμονής μας» είπε ο Άλαν Σόλοου «μάθαμε τα προβλήματά της αλλά μάθαμε και για τον πολιτισμό της, θαυμάσαμε το καταπληκτικό μνημείο και Μουσείο της Ακρόπολης και διαβεβαίωσα τους συνομιλητές μας ότι θα προτρέψουμε πολλούς φίλους μας να επισκεφθούν τη φιλόξενη χώρα σας». Σε σχέση με την Ισραηλιτική Κοινότητα της Αθήνας, ο Άλαν Σόλοου είχε μόνο θερμά λόγια να πει. «Επισκεπτόμαστε πολλές εβραϊκές Κοινότητες στον κόσμο, αλλά πρέπει να σου πω ότι στο δημοτικό σχολείο της Κοινότητάς σας δακρύσαμε Αξίζουν θερμών συγχαρητηρίων όλοι εκείνοι που εργάζονται εθελοντικά και κρατούν την Κοινότητα αυτή ζωντανή και αισθάνομαι ευτυχισμένος που ήρθαμε στη χώρα αυτή και γνωρίσαμε από κοντά Έλληνες Εβραίους, τους οποίους θεωρούμε αδελφούς μας». Η Έλενα Γλέιζερ, πρόεδρος της παγκοσμίου WIZO, δήλωσε στο Άλεφ «συγκλονισμένη» από το ψηλό επίπεδο εβραϊκής παιδείας που παρέχεται στο δημοτικό σχολείο της Κοινότητάς μας. «Έχετε ένα εξαιρετικό σχολείο, η εκπαίδευση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του Εβραϊσμού και εφόσον επενδύετε στην εκπαίδευση διασφαλίζετε το μέλλον της Κοινότητάς σας» είπε η Έλενα Γλέιζερ ενώ διατύπωσε και την ικανοποίησή της από τις επαφές που είχε η αντιπροσωπεία με τους ελληνικούς πολιτειακούς παράγοντες. Σημειώνει όμως με έμφαση ότι στη διάρκεια της παραμονής της δεν άκουσε από κανένα Έλληνα αξιωματούχο κάποια αναφορά στα κοινωνικά προβλήματα της χώρας, «είμαι εντυπωσιασμένη διότι η Wizo είναι μία κατʼ εξοχήν κοινωνική οργάνωση, προσπαθούμε δηλαδή να συμβάλλουμε στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων στο Ισραήλ και εδώ και πέντε ημέρες δεν άκουσα καμία αναφορά στα κοινωνικά προβλήματα της χώρας σας η κοινωνική ευαισθησία είναι ακρογωνιαίος λίθος στη δραστηριοποίησή μας τόσο στο Ισραήλ όσο και στη διασπορά». Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του διεθνούς Μπνέι Μπριτ Ντάνιελ Μαριασίν, μιλώντας στο Άλεφ χαρακτήρισε την επίσκεψη στην Ελλάδα ως «μια σπουδαία αρχή η οποία μας υποχρεώνει να εργαστούμε σκληρά για να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη του συστήματος των σχέσεων που σχεδιάστηκε τις πέντε ημέρες της παραμονής μας στην Ελλάδα Θα ενθαρρύνουμε τις σχέσεις Ελλάδας Ισραήλ και τις σχέσεις ανάμεσα στην εβραϊκή και ελληνική διασπορά της Αμερικής». Ο Ντάνιελ Μαριασίν, αφού εξέφρασε το θαυμασμό του για τις Κοινότητες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, χαρακτήρισε το εβραϊκό σχολείο της Κοινότητάς μας ως «special highlight που μας θύμισε τη σπουδαιότητα της εβραϊκής παιδείας οπουδήποτε και εάν ζούμε». Το Σάββατο το πρωί, η συναγωγή Μπεϊτ Σαλώμ στην Αθήνα ήταν γεμάτη από διαφορετικούς πολιτισμούς. Εβραίοι σεφαραδίμ με Εβραίους Εσκεναζίμ, από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αλλά και την Πολωνία, τη Ρωσία και την Ουκρανία, από τη Λάρισα και το Βόλο αλλά και τη Νέα Υόρκη και το Σικάγο και το Ισραήλ. Προσεύχονται όλοι μαζί, στην ίδια γλώσσα, μόνο η προφορά διαφέρει. Η χορωδία της Κοινότητάς μας υπό τον Λέοντα Γαβριηλίδη δίνει το σεφαραδίτικο τόνο ψάλλοντας στα λαντίνο, ενώ οι ευχές Σάμπες, στα γίντις, μας θυμίζουν την παραδοσιακή γλώσσα των Εβραίων της ανατολικής Ευρώπης. Ο Δαβίδ Μωυσής, μέλος της Θρησκευτικής Επιτροπής της Κοινότητας, αποδίδει στα αγγλικά με εξαιρετικό τρόπο το νόημα της Περασσά που ήταν η φιλία και η αλληλεγγύη, και οι Αμερικανοί επισκέπτες σηκώνονται και τον συγχαίρουν για την άψογη ανάλυση της Περασσά. Και στο τέλος η συγκίνηση κορυφώνεται όταν ο Ραββίνος Αθηνών κ. Ισαάκ Μιζάν ξεκινά το τραγούδι Oshe shalom im romam και τον ακολουθούν όλοι οι παριστάμενοι. Elmale rahamim στο μνημείο. Περπατούμε στο μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Αθήνα. Η Ματίλντα Μπεράχα, μέλος του Κοινοτικού Συμβουλίου, περιγράφει με το δικό της ξεχωριστό και αυθόρμητο τρόπο το ιστορικό και το συμβολισμό του μνημείου προκαλώντας τον Ραββίνο Μπέιζιλ Χέρρινκ να πλησιάσει τον κεντρικό βράχο και να αναπέμψει την πένθιμη προσευχή Elmale rahamim. Λίγα λεπτά απόλυτης σιγής και ένας - ένας αφήνει ένα πετραδάκι στη μνήμη των Εβραίων θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Περπατάμε όλοι μαζί, με επικεφαλής τον πρόεδρο της Διάσκεψης των μεγάλων εβραϊκών οργανώσεων Άλαν Σόλοου και τον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Αθήνας Βενιαμίν Αλμπάλα, ανεβαίνουμε την οδό Αδριανού, παράλληλα με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, οι εκπρόσωποι 52 Αμερικανικών εβραϊκών οργανώσεων, ολοκληρώνουν την επίσκεψή τους στην Ελλάδα γοητευμένοι από τη φιλοξενία που τους παρείχε τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και οι Ισραηλιτικές Κοινότητες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και απόλυτα ευχαριστημένοι από το κλίμα φιλίας και συνεργασίας που διέπει τις σχέσεις Ελλάδας και Ισραήλ αλλά και τις σχέσεις της ελληνικής πολιτείας με τον ελληνικό Εβραϊσμό.

11 του ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ 11 Ραχηλ Καπον Το μπαλκόνι των γραφείων των εκδόσεων Καπόν, επί της Μακρυγιάννη, έχει μοναδική θέα. Σαν να βλέπεις μέσα στο χρόνο: απέναντι ακριβώς, το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, δεξιά ο Ιερός Βράχος, δεξιότερα ακόμα η Πλάκα και από κάτω, το ιστορικό κτίριο της παλαιάς Χωροφυλακής, ο σταθμός του μετρό, ο πεζόδρομος. Η αρχαία, η παλαιά και η νέα Αθήνα, όλη με μια ματιά. Μέσα στις εκδόσεις, η δουλειά γίνεται με πυρετώδεις ρυθμούς. Δουλειά που αποφέρει καρπούς. Πολύ πρόσφατα, η Ακαδημία Αθηνών απένειμε στη Ραχήλ Καπόν το «Βραβείο Ακαδημίας» για το σύνολο του καλλιτεχνικού της έργου. Η ίδια λέει για τη βράβευση ότι «αποτελεί ιδιαίτερη χαρά και τιμή, γιατί αναγνωρίζεται η δουλειά που έχουμε κάνει για πολλά χρόνια με κόπο, με συνέπεια και με αγάπη. Τιμή, γιατί το βραβείο αυτό το απονέμει η Ακαδημία Αθηνών, το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας μας». Ωστόσο, την ίδια στιγμή επιμένει: «Δεν νιώθω εκδότης. Δηλαδή, έχω γίνει πλέον, αλλά η ιδιότητά μου είναι αυτή του δημιουργικού γραφίστα. Όταν ξεκινούσα, δεν περίμενα ποτέ ότι θα γινόταν αυτό που ακολούθησε». Η Ραχήλ Μισδραχή Καπόν μετράει σαράντα χρόνια παρουσίας στο χώρο. «Στις 2 Οκτωβρίου του 1969», θυμάται (με φωτογραφική μνήμη), «βρέθηκα στην Εκδοτική Αθηνών. Μόλις είχα βγει από τη Σχολή Δοξιάδη. Ήμουν η πρώτη υπάλληλος στο ατελιέ, έχοντας ως διευθύντρια τη Χρυσή Δασκαλοπούλου, που μου δίδαξε την τεχνική του βιβλίου. Εκεί είχα τη μεγάλη τύχη να γνωρίσω και να συνεργαστώ με τις σημαντικότερες προσωπικότητες της εποχής εκείνης, όπως τον Κωστή Μπαστιά, τον Μανόλη Ανδρόνικο, των Ιωάννη Τραυλό, τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, τον Μανόλη Χατζιδάκη και πολλούς άλλους». Η αγάπη της για το Βόλο και τη γύρω περιοχή, όπου περνούσε μικρή τα καλοκαίρια («κατάγομαι από τη Λάρισα, οπότε καταλαβαίνετε το πρόβλημα» λέει γελώντας), την ώθησε να δημιουργήσει ένα βιβλίο με τίτλο «Μαγνησία, το χρονικό ενός πολιτισμού». Το πρώτο αυτό βιβλίο, που «έπλασε» μαζί με το σύζυγό της Μωυσή Καπόν, ο οποίος την ακολούθησε δημιουργικά σε όλη της την πορεία, ήταν προϊόν αγάπης για τον τόπο και το δρόμο που ασυνείδητα επέλεξε. «Με συνένοχο τον Γιώργο Χουρμουζιάδη δημιουργήσαμε φωτογραφικές συνθέσεις γκρουπάροντας τα αρχαιολογικά αντικείμενα. Οι πρωτόγνωρες για την εποχή συνθέσεις ζωντάνευαν τα αντικείμενα, παρουσιάζοντάς τα με μια άλλη, σύγχρονη αισθητική αντίληψη, προσιτή στο ευρύ κοινό». Το βιβλίο αυτό, αν και δεν έγινε best seller, εκτιμήθηκε και βραη επίµονη εκδότρια

12 12 βεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το Αυτό έδωσε τη δύναμη στο ζευγάρι να ξεκινήσει τις Εκδόσεις Καπόν, οι οποίες κυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο αποσπώντας επαινετικά σχόλια από έγκυρα επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες, όπως οι New York Times. «Με ρωτάνε ποιο είναι το εκδοτικό μας πρόγραμμα και βάζω τα γέλια», παραδέχεται η κ. Καπόν. «Το μόνο πρόγραμμα είναι ότι λόγω χαρακτήρα είμαι ανοιχτή σε οποιαδήποτε πρόταση μου φανεί ενδιαφέρουσα. Όταν πιστεύω σε αυτήν, τη μελετώ και σχεδιάζω την έκδοση με πάθος, μεθοδικότητα και σύστημα, με στόχο πάντα την πρωτότυπη παρουσίαση του θέματος, ώστε η κάθε έκδοση να φέρει την προσωπική μου σφραγίδα». Όσον αφορά την οικονομική κρίση, και με δεδομένο ότι οι εκδόσεις Καπόν κυκλοφορούν πολυτελείς τόμους, ρωτήσαμε κατά πόσον ο εκδοτικός οίκος έχει υποστεί συνέπειες. «Οι οικονομικές απαιτήσεις, ειδικότερα για βιβλία αρχαιολογίας και τέχνης, που απευθύνονται περισσότερο στο ελληνικό κοινό λόγω της θεματολογίας τους, είναι πολύ υψηλές. Αυτό συμβαίνει γιατί στα πάγια έξοδα μιας συνήθους έκδοσης προστίθενται τόσο τα έξοδα ταξιδιών για νέες φωτογραφικές λήψεις, όσο και τα υπέρογκα ποσά για τα δικαιώματα δημοσίευσης φωτογραφιών. Έτσι, το κόστος, λόγω και του περιορισμένου αγοραστικού κοινού, γίνεται δυσβάσταχτο, ακόμη και σε περιόδους ευημερίας. Οι εικαστικές όμως απαιτήσεις μας δεν μπορούν να αλλάξουν. Η παγκόσμια οικονομική κρίση, που δεν ευνοεί την έκδοση μεγάλων πολυτελών εκδόσεων, μας ανάγκασε να προγραμματίσουμε νέες, πρωτότυπες πάντα, σειρές βιβλίων σε οικονομικότερα μεγέθη και με λιγότερες σελίδες, χωρίς να αλλοιώνουμε την ποιότητα που μας χαρακτηρίζει». «Νέα μορφή στα βιβλία τέχνης και αρχαιολογίας». Σύμφωνα με την έκθεση του γενικού γραμματέα της Ακαδημίας, κ. Βασιλείου Πετράκου, που αναγνώσθηκε στην πανηγυρική συνεδρία της Ακαδημίας, στις 28 Δεκεμβρίου 2010: «Η κυρία Ραχήλ Καπόν, με γνώση της ιστορίας της τέχνης και έντονο καλλιτεχνικό αίσθημα και κριτήριο και γνώση των πραγμάτων της εκδοτικής τεχνολογίας, κατόρθωσε να προσδώσει νέα μορφή στα βιβλία τέχνης και αρχαιολογίας, η οποία συμβαδίζει αρμονικά με την εποχή μας αλλά και με τις μορφές του παρελθόντος που προβάλλει. Η προσφορά της είναι ευρύτατη και μακρόχρονη. Κάθε νέο της έργο αποτελεί αυτόνομη καλλιτεχνική και επιστημονική δημιουργία, η οποία επιδρά στους ανθρώπους και ανυψώνει το επίπεδο της παιδείας τους». ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ανεκδοτο Μια δημοσιογράφος του CNN άκουσε για κάποιον πολύ ηλικιωμένο Εβραίο που, εδώ και χρόνια, πηγαίνει δύο φορές τη μέρα στο Δυτικό Τείχος για να προσευχηθεί. Πάει λοιπόν να το ελέγξει. Φτάνει στο Δυτικό Τείχος κι εκεί τον βλέπει να περπατά αργά προς τον ιερό τόπο. Τον κοιτά να προσεύχεται και, μετά από 45 περίπου λεπτά, όταν στρέφεται να φύγει χρησιμοποιώντας ένα μπαστούνι και περπατώντας πολύ αργά, τον πλησιάζει για μια συνέντευξη. -"Συγνώμη, κύριε, είμαι η Ρεββέκα Σμίθ από το CNN. Πώς σας λένε;" -"Μωρίς Φάινμπεργκ", της απαντά εκείνος. -"Κύριε, εδώ και πόσο καιρό έρχεστε στο Δυτικό Τείχος και προσεύχεστε;" -"Εδώ και περίπου 60 χρόνια". -"60 χρόνια. Αυτό είναι εκπληκτικό! Και για ποιο πράγμα προσεύχεστε;" -"Προσεύχομαι να υπάρξει ειρήνη μεταξύ των Χριστιανών, των Εβραίων και των Μουσουλμάνων". -"Προσεύχομαι να σταματήσουν όλοι οι πόλεμοι και όλο το μίσος". -"Προσεύχομαι όλα τα παιδιά μας να μεγαλώσουν με ασφάλεια και να γίνουν υπεύθυνοι ενήλικοι που θʼ αγαπούν το συνάνθρωπό τους". -"Πώς αισθάνεστε μετά από 60 χρόνια προσευχής;" -"Σαν να μιλάω σε ντουβάρι"!!!!!!!!!!!!!!!!!

13 13 ταινια-ντοκιµαντερ Η Ροζίνα, ο Σήφης, η Ευτυχία, η Σέλλυ και ο Μάριος, πέντε μικρά Εβραιόπουλα στην Ελλάδα της γερμανικής Κατοχής, είναι ανάμεσα στα λίγα παιδιά που σώζονται από βέβαιο θάνατο, χάρις στην προστασία που τους προσφέρουν χριστιανικές οικογένειες. Τα παιδιά αυτά θα παραμείνουν κρυμμένα για πολύ καιρό, με ψεύτικα ονόματα, συχνά χωρισμένα από τους γονείς τους. Μέρες απόλυτης σιωπής, μέρες απότομης ενηλικίωσης. Εμπειρίες που σημάδεψαν τη ζωή τους. Πέντε ʻʻκρυμμένα παιδιάʼʼ της εποχής εκείνης, αφηγούνται σήμερα τις ιστορίες τους, ξαναφέρνοντας στο φως μνήμες και θραύσματα από την παιδική τους ηλικία. Ιστορίες τρόμου και διωγμού, αγωνίας και έκπληξης αλλά, την ίδια στιγμή, και ιστορίες σωτηρίας και παιδικής ανεμελιάς. Πέντε μικρές φωλιές μέσα στη δίνη του πολέμου, πέντε κρυφοί παράδεισοι μακριά από τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στο χρονικό διάστημα στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα και Χανιά, με αφηγητές τους Ροζίνα Ασσέρ-Πάρδο, Σήφη Βεντούρα, Ευτυχία Νάχμαν-Ναχμία, Σέλλυ Κούνιο-Κοέν, Μάριο Σούση. Μια ταινία ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ, διάρκειας 125 λεπτών, παραγωγής Σε σκηνοθεσία σενάριο Βασίλη Λουλέ. Η μουσική είναι του Νίκου Κυπουργού, η έρευνα των κινηματογραφικών αρχείων έγινε από τη Ρέα Αποστολίδη ενώ τη συνολική ευθύνη της έρευνας έχει ο Βασίλης Λουλές με την υποστήριξη του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος. το αρχειακό υλικό παραχωρήθηκε από τα ιδρύματα: UNITED STATES HOLOCAUST MEMORIAL MUSEUM ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΒΡΑΪΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΒΡΑΪΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ στη παραγωγή συμμετείχαν: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΕΡΤ MASSIVE PRODUCTIONS ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΟΥΛΕΣ με την υποστήριξη των: ΙΔΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Φ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ AMERICAN SEPHARDI FEDERATION TASK FORCE FOR INTERNATIONAL COOPERATION HOLOCAUST EDUCATION, REMEMBRANCE AND RESEARCH

14 της ΓΑΡΥΦΑΛΛΙΑΣ ΜΙΧΑ 14 Πέραν των πολιτικών και κοινωνικών όψεων των εξεγέρσεων που κλονίζουν τη βόρειο Αφρική και τη Μέση Ανατολή, και ενώ δεν έχει ακόμα διαφανεί εάν οι «αραβικές εξεγέρσεις» θα οδηγήσουν σε πραγματικές πολιτικές αλλαγές, φαίνεται χρήσιμο αν και σχετικώς πρώιμο, δεδομένου ότι τα γεγονότα βρίσκονται εν πλήρη εξελίξει να εξετάσουμε τι είδους ζητήματα εγείρουν οι εξεγέρσεις αυτές για τις ευρωπαϊκές χώρες. Η προσοχή στράφηκε αρχικά στις διπλωματικές και οικονομικές συνέπειες των εν λόγω εξεγέρσεων για τα ευρωπαϊκά κράτη. Είναι ήδη γνωστοί οι εκπεφρασμένοι φόβοι πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων μπροστά σε μία πιθανή κατάληψη της εξουσίας από ισλαμιστικές και πιθανώς αντι-δυτικές, αντι-ευρωπαϊκές δυνάμεις. Όπως είναι, επίσης, γνωστή η ανησυχία σχετικά με τις πιθανές οικονομικές συνέπειες των εξεγέρσεων. Η ξαφνική αύξηση της τιμής του πετρελαίου οδήγησε στον αβίαστο συσχετισμό της συγκεκριμένης αύξησης με τις παρατεταμένες ταραχές στον αραβικό κόσμο. Ίσως, λοιπόν, να μην είναι περιττό να σημειωθεί ότι μόνον η Λιβύη από τις ταλανιζόμενες χώρες διαθέτει πετρελαϊκά κοιτάσματα (18ος παγκόσμιος προμηθευτής), η οποία, μάλιστα, παράγει μόλις 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως, σε σύνολο 85 εκατ. βαρελιών. Φαίνεται, έτσι, ότι ο ψυχολογικός παράγοντας, καθώς και η κερδοσκοπία της αγοράς που τροφοδοτείται από τη δραματοποίηση των γεγονότων συνιστούν πιο πειστικούς παράγοντες για την ανάλυση του φαινομένου. Μία τέτοια απειλητική για την παγκόσμια ανάπτυξη προφητεία θα μπορούσε να εκπληρωθεί μόνον εφόσον η πολιτική αστάθεια παραταθεί και κυρίως εξαπλωθεί σε περισσότερες και πλουσιότερες σε ενεργειακά αποθέματα χώρες. Πέρα, όμως, από το πολιτικό-διπλωματικό ζήτημα το οποίο δεν θα εξετάσουμε εδώ, το κρίσιμο διακύβευμα σχετικά με τις συνέπειες των πολιτικών αναταραχών του αραβικού κόσμου εντός των ευρωπαϊκών κοινωνιών βρίσκεται αλλού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έρχεται για άλλη μία φορά και τούτη τη φορά στο σύνολό της αντιμέτωπη με το ζήτημα της μετανάστευσης και τα συνεαραβικες εξεγερσεις και ευρωπαϊκη

15 15 πακόλουθά της. Σε μία απέλπιδα προσπάθειά του να κερδίσει τη στήριξη των ευρωπαϊκών κρατών, ο Μουαμάρ Καντάφι «απείλησε» την Ευρώπη ότι «θα γίνει μαύρη», εάν ο ίδιος παύσει να παίζει τον ρόλο του αναχώματος για τα μεταναστευτικά κύματα από την αφρικανική ήπειρο. Πράγματι, η Ευρώπη φοβάται ένα ανεξέλεγκτο κύμα παράνομης μετανάστευσης από τη βόρειο Αφρική, ενώ ο αριθμός των μεταναστών δεν μπορεί παρά να βαίνει αυξανόμενος όσο οι πολιτικές ταραχές στην ίδια περιοχή θα κλιμακώνονται. Σε έναν πρώτο χρόνο, το ζήτημα αφορά κυρίως τα νότια ευρωπαϊκά κράτη, αφού το βάρος της υποδοχής των μεταναστών πέφτει και πάλι στους ώμους των εκτεθειμένων γεωγραφικά χωρών. Ένα από τα πρώτα κράτη που είδε στο έδαφός του τις συνέπειες των εξεγέρσεων ήταν η Ιταλία. Υπολογίζεται ότι από την πτώση του καθεστώτος στην Τυνησία μέχρι σήμερα, οι μετανάστες που έπλευσαν από εκεί προς την ιταλική νήσο Λαμπεντούζα, υπερβαίνουν τους Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Φράνκο Φρατίνι μίλησε για «βιβλική έξοδο», ενώ ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών Ρομπέρτο Μαρόνι χαρακτήρισε ενώπιον της ευρωπαϊκής Συνόδου στις Βρυξέλλες την παρούσα κατάσταση ως «καταστροφική ανθρωπιστική επείγουσα ανάγκη». Την ίδια ώρα, η Frontex (ευρωπαϊκή υπηρεσία φύλαξης των συνόρων) αδυνατεί να διαχειριστεί την κρίση και ζητάει περισσότερα χρήματα και εξοπλισμό για να «κλείσει» τα ευρωπαϊκά σύνορα στην εισροή προσφύγων. Η απουσία ευρωπαϊκής αλληλεγγύης επί του θέματος και η καθυστέρηση υιοθέτησης μέτρων για την αντιμετώπιση του ζητήματος αφήνουν για άλλη μία φορά να φανούν τα ρήγματα της ευρωπαϊκής οικογένειας. Οι βόρειες και ανατολικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν φαίνονται πρόθυμες να τροποποιήσουν τη Συνθήκη του Δουβλίνου που ορίζει τη χώρα πρώτης εισόδου ως τη μόνη κατάλληλη να εξετάσει τις αιτήσεις ασύλου. Την ίδια ώρα που ο Ιταλός αρχηγός της Λίγκας του Βορρά απειλούσε ότι θα στέλνει στη Γαλλία και τη Γερμανία τους μετανάστες που θα φτάνουν στην Ιταλία, ο μέχρι πρότινος Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε Μαιζιέρ δήλωνε ότι ο ρόλος της Ευρώπης είναι να προωθήσει τη σταθερότητα στη βόρειο Αφρική ώστε οι άνθρωποι να παραμείνουν στις χώρες τους. Σε επείγουσες περιστάσεις σαν και τούτη είναι, πράγματι, δυσχερής η διενέργεια διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε 27 χώρες, κι έτσι η ποθητή και αναγκαία ευρωπαϊκή αλληλεγγύη χάνεται ανάμεσα στους δαιδαλώδεις γραφειοκρατικούς μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στους πολιτικούς ανταγωνισμούς των κρατών. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η συχνά επαναλαμβανόμενη εκ μέρους Ευρωπαίων ηγετών ρητορική, ότι η λύση του προβλήματος θα προέλθει από την ευρωπαϊκή συμβολή στην ανάπτυξη των οικονομιών και στη δημιουργία συνθηκών σταθερότητας στις εν λόγω χώρες, είναι μεν ορθή αλλά συγχρόνως και άκαιρη. Και τούτο όχι μόνον για τον προφανή λόγο ότι κάτι τέτοιο συνιστά μακροπρόθεσμο σχέδιο δράσης, ενώ βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα ζήτημα το οποίο απαιτεί επιτακτικά άμεσο χειρισμό. Μία τέτοια πρόταση είναι χρονικά άστοχη, διότι ο κίνδυνος αύξησης του αισθήματος ξενοφοβίας ελλοχεύει αν δεν είναι ήδη εδώ όπως ελλοχεύει επίσης, και η χειραγώγηση τέτοιων αισθημάτων από ηγέτες ακραίων τάσεων που ιδιοποιούνται ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, όπως είναι το μεταναστευτικό. Στη Γαλλία, στις 2 Μαρτίου, τα γαλλικά συνδικάτα σήμαναν τον κώδωνα του κινδύνου ενάντια στις ιδέες του ακροδεξιού κόμματος Front national (Εθνικό Μέτωπο) και κάλεσαν σε «κινητοποίηση και επαγρύπνηση ενάντια στην ξενοφοβική πολιτική του κόμματος». Λίγες ημέρες αργότερα, σε δημοσκόπηση δημοσιευμένη στο φύλλο της 6ης Μαρτίου 2011 της γαλλικής εφημερίδας Le Parisien, η Μαρίν Λε Πεν, αρχηγός του Front national, αναδείχθηκε με ποσοστό 23% πρώτη στην πρόθεση ψήφου στις προεδρικές εκλογές του 2012, ακολουθούμενη από τον νυν πρόεδρο Νικολά Σαρκοζύ και την Μαρτίν Ομπρύ, γραμματέα του Σοσιαλιστικού κόμματος, οι οποίοι αμφότεροι συγκέντρωσαν ποσοστό 21%. Το σημερινό ποσοστό της Μαρίν Λε Πεν είναι πράγματι εντυπωσιακό εάν λάβει κανείς υπόψη το γεγονός ότι το ίδιο κόμμα συγκέντρωνε μόλις το 11-12% της προτίμησης του Γάλλων ψηφοφόρων σε δημοσκόπηση που είχε διενεργηθεί πριν από μόλις τρεις μήνες. Οι γαλλικές προεδρικές εκλογές αργούν (έχουν προγραμματιστεί για τον Απρίλιο - Μάιο 2012) και οι εκτιμήσεις θα έχουν πιθανόν μέχρι τότε ανατραπεί. Ωστόσο, η αύξηση της ξενοφοβίας και η χειραγώγησή της αποτελούν «παράπλευρες απώλειες» των «αραβικών εξεγέρσεων» και απαιτούν υπεύθυνη και αποτελεσματική πολιτική αντιμετώπιση. Η Γαρυφαλλιά Μίχα (Μ.Α.) είναι Πολιτικός επιστήµων, υποψήφια ιδάκτωρ Πολιτικής Επιστήµης/ ιεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήµιο Σορβόννης.

16 16 Βατικανο: εν ειναι οι για τη θανατωση του Ιησου Σε νέο βιβλίο του ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤʼ προσωπικώς απαλλάσσει τους Εβραίους από τους ισχυρισμούς, ότι ευθύνονται για τη θανάτωση του Ιησού Χριστού, αποσείοντας συγχρόνως την έννοια συλλογικής ενοχής των Εβραίων, η οποία στοιχειώνει αιώνες τις σχέσεις των Χριστιανών μαζί τους. Αυτή η νέα, βιβλική και θεολογική συνάμα, εκτίμηση διατυπώνεται από τον Πάπα σε κεφάλαιο στο δεύτερο τόμο του βιβλίου του ο Ιησούς της Ναζαρέτ που κυκλοφορεί μέσα στην προσεχή βδομάδα. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία επίσημα απέσεισε, πάντως, τη συλλογική ενοχή των Εβραίων για τη θανάτωση του Ιησού Χριστού, με σημαντική απόφασή της κατά τη Δεύτερη Σύνοδό της εν Βατικανώ, στη διάρκεια του Κρίνεται ήδη ότι, για πρώτη φορά, ένας Πάπας τόσο λεπτομερειακά και εξαντλητικά συγκρίνει και τεκμηριώνει με βάση τις υπάρχουσες αφηγήσεις στην Καινή Διαθήκη για τη θανάτωση του Ιησού Χριστού, μετά την απόφαση που έλαβε σχετικά ο Ρωμαίος Πόντιος Πιλάτος. Πρέπει να διερωτηθούμε τώρα: ποίοι ακριβώς ήταν οι κατήγοροι του Ιησού Χριστού;, γράφει ο Πάπας, σε αντίστιξη με τους ισχυρισμούς στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, πως ήταν οι Εβραίοι. Το ότι ο Ιωάννης χρησιμοποιεί την έκφραση αυτή ουδόλως και κατά καμία έννοια σημαίνει, όπως θα μπορούσε να υποθέσει ο σύγχρονος αναγνώστης, ότι ο λαός του Ισραήλ, γενικώς, είναι ρατσιστής στο χαρακτήρα του. Τελικά, ο Ιωάννης ήταν Εβραίος, όπως κι ο Ιησούς Χριστός κι οι υποστηρικτές του. Όλη η πρώιμη χριστιανική κοινότητα αποτελείτο από Εβραίους, γράφει ο Πάπας. Ο Ιωάννης αντιδιαστέλλει με την Αριστοκρατία στο Ναό, που ήθελε να θανατωθεί ο Ιησούς Χριστός επειδή δήλωνε: είμαι ο βασιλιάς των Εβραίων, παραβιάζοντας τον θρησκευτικό τους Νόμο. Η Αριστοκρατία του Ναού ήταν η πραγματική ομάδα κατηγόρων του Ιησού Χριστού, όχι οι Εβραίοι της εποχής του, συμπεραίνει ο Πάπας. Μείζον βήμα εμπρός Όπως σχολιάστηκε από τον Ελάν Στάινμπεργκ, τον αντιπρόεδρο της αμερικανικής Σύναξης για το Ολοκαύτωμα και απογόνων τους, πρόκειται για μείζον βήμα εμπρός που, κατά τον ως άνω τρόπο επιχειρηματολογώντας, έκανε ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤʼ. Αποκηρύσσεται από τον Πάπα, προσωπικά, μία θεμελιώδης θεολογική ερμηνεία, που για πολλούς αιώνες στήριξε τον αντισημιτισμό. Ο Πάπας θεωρεί θεολογικό ψέμα την πλαστή διάδοση, ότι οι Εβραίοι θανάτωσαν τον Ιησού Χριστό, κάτι καλοδεχούμενο, μετά τις παλινδρομήσεις των λίγων τελευταίων ετών. Ο Γιόζεφ Ράτσινγκερ εξελέγη Πάπας με το όνομα Βενέδικτος ΙΣΤʼ το 2005 και επί των ημερών του υπήρξαν προβλήματα στις σχέσεις Καθολικών- Εβραίων. Ας πούμε ότι το 2009 ο Πάπας εξήρε τις ηρωικές αρετές του - άκρατα σιωπηλού, δημοσίως - Πάπα της εποχής του Ολοκαυτώματος ( ) Πίου του 12ου ( ), τον οποίο έκρινε άξιο αγιοποίησης...πράξη στην οποία δημόσια εναντιώθηκε μία πλειοψηφία Εβραίων, μέχρις ότου ανοίξουν στο κοινό και μελετηθούν τα τότε Αρχεία του Βατικανού... Πλειοψηφία Εβραίων κατηγορεί τον Πίο τον 12ο, ότι εθελοτυφλούσε μπροστά στο Ολοκαύτωμα. Όμως, το Βατικανό δηλώνει ότι ο Πάπας του Βʼ Παγκόσμιου πολέμου δρούσε σιωπηλά στο παρασκήνιο, τονίζοντας ότι στην αντίθετη περίπτωση θα εντείνονταν οι ναζιστικές διώξεις κατά πάντων, στο ευρωπαϊκό έδαφος. Πολλοί Εβραίοι εξεγέρθηκαν στον ισχυρισμό του σημερινού Πάπα, πέρυσι, ότι ο Πίος ο 12ος έσωσε τους περισσότερους Εβραίους από κάθε άλλον. Το ίδιο συνέβη όταν ο σημερινός Πάπας ήρε τον αφορισμό του επισκόπου Ρίτσαρντ, που αμφισβήτησε δημόσια μέσα σε διεθνή πάταγο την τόσο μεγάλη έκταση Ολοκαυτώματος από τους ναζιστές, ενώ αρνήθηκε επίσης δημόσια ότι Εβραίοι θανατώνονταν στους ναζιστικούς θαλάμους αερίων. ΗΜΕΡΗΣΙΑ,

17 Το φως έχει τη σκιά του, η σκιά έχει το φως της.

18 οι 100 Εβραιοι που επηρεασαν 18 τον κοσµο Λέο ( ) Ζίλαρντ 32 Ο Λίο Ζίλαρντ υπήρξε ένας από τους πιο δημιουργικούς και εφευρετικούς επιστήμονες του 20ου αιώνα, παρʼ όλο που είναι λιγότερο γνωστός από τον Αϊνστάιν ή τον Νιλς Μπορ. Ο Ζίλαρντ καθώς και ο Ενρίκο Φέρμι, δημιούργησαν τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα σχάσης, και έθεσαν τις βασικές αρχές της σύγχρονης κυβερνητικής ή της θεωρίας πληροφοριών. Ο Ζίλαρντ είναι αυτός που έπεισε τον Αϊνστάιν να γράψει το περίφημο γράμμα στον πρόεδρο Φράνκλιν Ρούζβελτ το 1940, που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του απόρρητου Σχεδίου Μανχάταν, την πυρηνική καταστροφή της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι και το τέλος του Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ζίλαρντ υπήρξε δραστήριος ερευνητής της βιολογίας και τα τελευταία χρόνια τον απασχολούσε ιδιαίτερα ο ρόλος της επιστήμης στη διατήρηση της ειρήνης. Ανέπτυξε την ιδέα ενός «think tank» όπου διακεκριμένοι διανοητές, θα μπορούν να συνδυάζουν κοινωνικές και επιστημονικές ιδέες σε κάτι νέο (εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο Ινστιτούτο Σάλκ, στην La Jolla της Καλιφόρνια). Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη. Ο πατέρας του ήταν επιτυχημένος μηχανικός και αρχιτέκτονας και είχε οικονομική άνεση. Ο Ζίλαρντ, διδάχθηκε κατʼ οίκον από τη μητέρα του, λόγω προβλημάτων υγείας κατά την παιδική του ηλι-

19 οι 100 Εβραιοι που επηρεασαν τον κοσµο 19 κία. Αργότερα, ενώ σπούδαζε ηλεκτρολόγος μηχανικός, αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του, για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στο στρατό της αυστρο-ουγγαρίας, κατά τη διάρκεια του Αʼ Παγκοσμίου Πολέμου. Συνέχισε τις σπουδές του στο Βερολίνο, μετά τον πόλεμο, όπου φάνηκε ότι τον ενδιέφερε κυρίως η φυσική, μαθήτευσε κοντά στους καλύτερους καθηγητές και στη συνέχεια δούλεψε στα πιο φημισμένα ερευνητικά εργαστήρια. Κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων στο Βερολίνο, ο Ζίλαρντ έγινε τακτικός επισκέπτης στο σπίτι του Αϊνστάιν. Ο Ζίλαρντ επέδειξε μια πλευρά εφευρετική και πρακτική που συνοδευόταν και από μια ιδιαίτερη θεωρητική διαίσθηση. Σύντομα πιστοποίησαν με τον Αϊνστάιν, μια σειρά ευρεσιτεχνιών στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ, ιδίως μια αντλία θερμότητας που θα χρησιμοποιείτο αργότερα για να ελέγχεται η θερμοκρασία στους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Με την άνοδο του Χίτλερ το 1933 και του αντισημιτισμού, ο Ζίλαρντ έφυγε από τη Γερμανία και πήγε στην Αγγλία. Στις 12 Μαρτίου 1934 ο Ζίλαρντ έκανε αίτηση στο Ναυαρχείο για την πιστοποίηση μιας ευρεσιτεχνίας. Το ζήτησε εν κρυπτώ, από φόβο ότι η χρήση της θα οδηγούσε σε μια εξαιρετικά ισχυρή έκρηξη. Η ευρεσιτεχνία αφορούσε την αλυσωτή σχάση μιας πυρηνικής αντίδρασης. Η έννοια της αλυσωτής αντίδρασης του ήρθε σαν φλάς. Διάβαζε ένα άρθρο στην εφημερίδα για τις ελπίδες που έτρεφαν οι επιστήμονες να ελευθερώσουν την ατομική ενέργεια. Ο Ζίλαρντ παρατήρησε ότι, αν μπορούσε να βρεθεί ένα στοιχείο που να διασπάται ο πυρήνας του καθώς θα βομβαρδίζεται από νετρόνια, και αν υπήρχε η κρίσιμη μάζα, τότε θα μπορούσε να συντηρήσει μια αλυσωτή πυρηνική αντίδραση. Οι Άγγλοι, δεν του πρόσφεραν την υποστήριξη που χρειαζόταν για την έρευνά του. Όταν έφθασε στις ΗΠΑ το 1938, πληροφορήθηκε ότι ο Γερμανός φυσικός Όττο Χάν είχε επιτύχει τη διάσπαση του ατόμου του ουρανίου, ανακαλύπτοντας έτσι την πυρηνική σχάση. Ο Ζίλαρντ σημείωσε ότι η ανακάλυψη των Γερμανών θα οδηγούσε, το πιθανότερο, σε αποδέσμευση της πυρηνικής ενέργειας μέσω ενός εκρηκτικού μηχανισμού. Υπό την αιγίδα του πανεπιστημίου Κολούμπια, ο Ζίλαρντ άρχισε να πειραματίζεται για να αποκαλύψει τον αριθμό των νετρονίων που αποδεσμεύονται κατά τη σχάση καθώς και το πώς αποδεσμεύονται. Η έρευνά του μαζί με τον Φέρμι οδήγησε στην πρώτη ελεγχόμενη αλυσωτή αντίδραση, στις 2 Δεκεμβρίου Αυτό το πείραμα καθώς και η πίεση του Ζίλαρντ στον Αϊνστάιν να γράψει στον Ρούζβελτ, κατηύθυναν την αμερικανική κυβέρνηση να δημιουργήσει το άκρως απόρρητο Σχέδιο Μανχάταν, που κατέληξε στην κατασκευή της βόμβας. Ο Νίλς Μπορ προδίκασε ότι η τεχνητή δημιουργία πυρηνικής ενέργειας δεν θα είχε εφαρμογή. Ο Ζίλαρντ και άλλοι πρόσφυγες φυσικοί, με μεγάλη προσπάθεια, απέδειξαν λάθος τον Μπόρ. Η προσπάθεια της Γερμανίας καθυστέρησε, από την απώλεια Εβραίων επιστημόνων που έφυγαν διωγμένοι από τους Ναζί, όπως ο Ζίλαρντ στην Αμερική. Το 1945 η Αμερική, αντί να εισβάλει στην Ιαπωνία εκθέτοντας τις δυνάμεις της σε αμέτρητες απώλειες, επέλεξε να ρίξει την ατομική βόμβα στον άμαχο πληθυσμό της Ιαπωνίας. Ο Ζίλαρντ, με τη βοήθεια του Αϊνστάιν, προσπάθησε να πείσει τον πρόεδρο Χάρρυ Τρούμαν να επιδείξει την πρώτη ατομική βόμβα στους Ιάπωνες, με ένα μη θανατηφόρο τρόπο. Η απόφαση του Τρούμαν να αγνοήσει τις ικεσίες τους, έδωσε μεν τέλος στον πόλεμο, άφησε όμως μια ανεπούλωτη πληγή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Παρά την πικρή εμπειρία των εμπρηστικών βομβών στο Τόκιο και τη Δρέσδη (πολύ περισσότερο καταστροφικές από τα πρώτα ατομικά όπλα), η ανθρωπότητα γνωρίζει πια καλά τις ευρύτερες επιπτώσεις του πυρηνικού ολοκαυτώματος. Η απίστευτη καταστροφική δύναμη της βόμβας δεν είναι παρά μία χρήση του πυρηνικού αλυσωτού αντιδραστήρα. Οι ανακαλύψεις του Ζίλαρντ οδήγησαν στην εδραίωση της πυρηνικής σχάσης ως εναλλακτικής πηγής ενέργειας (ακόμα και σήμερα αμφισβητούμενης). Η επιστημονική του παρόρμηση, συνδεδεμένη με πολιτικές ενέργειες πριν από τον πόλεμο, έδωσαν τη δυνατότητα στην Αμερική να πληροφορηθεί ότι η Γερμανία προχωρούσε στην κατασκευή πυρηνικών όπλων και για αυτό να είναι σε επιφυλακή και να αναχαιτίσει τον πόλεμο στον Ειρηνικό. Οι προσπάθειες του Ζίλαρντ, μετά τον πόλεμο, επικεντρώθηκαν στην ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς. Μετά τον πόλεμο, και δεν μας εκπλήσσει αυτό, ο Ζίλαρντ στράφηκε στην έρευνα της βιολογίας. Έκανε σημαντικές έρευνες σε ιούς και βακτήρια και δημοσίευσε μια αξιόλογη εργασία για την εξέλιξη της γήρανσης που είναι πολύ σημαντική ακόμα και σήμερα. Η καταστροφή που έφερε η χρήση της ατομικής ενέργειας τον οδήγησε σε έρευνες για την ζωή και τον άνθρωπο. Από το ομότιτλο βιβλίο τού MICHAEL SAPIRO μετάφραση Αλίκη Αρούχ-Μορδεχάι

20 κοινοτητας δραση 20 στις στιγµες φαινεται ο φιλος... (συνεχεια) Η Ομάδα λοιπόν φτιάχτηκε και δουλεύει συστηματικά, πλαισιωμένη εθελοντικά από επαγγελματίες στη Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού, με ενθάρρυνση και βοήθεια από αρκετούς ανώνυμους για εσάς, επώνυμους για εμάς, ομόθρησκους και φίλους, τους οποίους θερμά ευχαριστούμε. Όλοι μαζί στην Ομάδα αλλά και με διακριτό ρόλο ο καθένας συνεργαζόμαστε και επικοινωνούμε με όλους όσοι μας εμπιστεύονται - και είναι πολλοί αυτοί για την επαγγελματική τους αποκατάσταση και για τα σχέδιά τους για το μέλλον, και παράλληλα συνεργαζόμαστε με όσους υποψήφιους εργοδότες είναι ήδη πλάι μας και έμπρακτα δείχνουν την Εβραϊκή τους Αλληλεγγύη. Ήδη πάνω από τριάντα μέλη Εβραϊκών Κοινοτήτων της Ελλάδας είναι έτοιμα να προσφέρουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους σε υποψήφιους εργοδότες, ορισμένοι δε - λίγοι είναι η αλήθεια μέχρι τώρα - βρήκαν με μικρότερη η μεγαλύτερη βοήθεια από την Ομάδα μας δουλειά. Και βέβαια το φιλόξενο και υψηλής ποιότητας και επισκεψιμότητας site της Κοινότητάς μας είναι πάντα διαθέσιμο για να γνωρίσει κάποιος τα προσόντα αυτών που αναζητούν εργασία αλλά και μερικούς από τους προσφέροντες εργασία. Ο δρόμος προβλέπεται μακρύς και ανηφορικός, ιδιαίτερα την τρέχουσα περίοδο. Όλοι είμαστε μάρτυρες μιας σταθερά ανοδικής ανεργίας στην Πατρίδα μας - και όχι μόνον - πού πλήττει ιδιαίτερα τους νέους ακόμη και αυτούς που μετά από σκληρή προσπάθεια, τόσο δική τους όσο και των οικογενειών τους, απέκτησαν πλούσια προσόντα και σημαντική εμπειρία. Όσο για το μέλλον αυτό, που προοιωνίζεται ακόμη πιο δύσκολο, είμαστε οι τελευταίοι που θα θέλαμε να δούμε άνεργα ή υποαπασχολούμενα μέλη της μικρής εβραϊκής Κοινότητας της Ελλάδας να ξενιτεύονται για να καλύψουν τις ανάγκες τους για δουλειά. Χρειαζόμαστε λοιπόν τον καθένα από εσάς για να συνδράμετε στην κοινή πιστεύουμε προσπάθεια. Η ζωή συνεχίζεται, το ίδιο και η εξέλιξη στις δουλειές μας. Νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, γιατί όχι και ευκαιρίες, διαρκώς δημιουργούνται ή παρουσιάζονται, η δε δεξαμενή αξιολογημένων ανθρώπων για συγκεκριμένες δουλειές είναι εδώ, με διαρκή εμπλουτισμό και δυνατότητες γνωριμίας μετά από επικοινωνία μαζί τους είτε απʼ ευθείας είτε μέσω της Ομάδας μας. Αυτό που εμείς συμβουλεύουμε τους αναζητούντες εργασία είναι να είναι ανοικτοί σε προτάσεις εργασίας και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, εκτός της Αττικής. Ιδού λοιπόν και ένας άλλος τομέας όπου μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική συνεργασία με εκπροσώπους όλων των ελληνικών εβραϊκών Κοινοτήτων, για να βοηθήσουμε καλύτερα ο ένας τον άλλο. Ο ιστότοπος της Κοινότητας είναι προσβάσιμος σε όσους το ζητήσουν, τα δε μέλη της Ομάδας μας είναι ευρέως γνωστά και πάντοτε διαθέσιμα να μεσολαβήσουν για να γίνει μία γνωριμία με προοπτική πρόσληψης εφόσον βέβαια ο εργοδότης και ο εργαζόμενος συμφωνήσουν μεταξύ τους σε συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Τέλος, είμαστε ανοικτοί σε κριτική και σε ιδέες βελτίωσης των προσεγγίσεων που γίνονται. Στείλτε μας μέσω της Κοινότητας ή μιλήστε μας απʼ ευθείας για τις σκέψεις και τις προτάσεις σας. Ας είμαστε όλοι αρωγοί στην κοινή προσπάθεια αυτή, που αφορά τα παιδιά μας ή/και τα παιδιά συγγενών και φίλων μας. Οµάδα Επαγγελµατικής Αποκατάστασης της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών