«ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ»"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ιατµηµατικό Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Στις Περιβαλλοντικές Επιστήµες ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ» Της Μεταπτυχιακής Φοιτήτριας Καλαντζή Φωτεινής Επιβλέπων Κουκουβέλας Ιωάννης Αναπληρωτής Καθηγητής του τµήµατος Γεωλογίας Πάτρα, Οκτώβριος 2008

2 3

3 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Μελέτη κατολισθήσεων από ιστορικά, βιβλιογραφικά δεδοµένα» ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Κουκουβέλας Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τµήµατος Γεωλογίας ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Κουκουβέλας Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής, τµήµατος Γεωλογίας Κοκκάλας Σωτήριος, Επίκουρος Καθηγητής, τµήµατος Γεωλογίας Ξυπολιάς Παρασκευάς, Λέκτορας, τµήµατος Γεωλογίας 4

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα ιπλωµατική Εργασία Μεταπτυχιακής Ειδίκευσης µε θέµα «Μελέτη Κατολισθήσεων από ιστορικά, βιβλιογραφικά δεδοµένα και χαρτογράφηση στην περιοχή Ιωαννίνων» ανατέθηκε από τον Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Ιωάννη Κουκουβέλα στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού ιατµηµατικού Προγράµµατος «Σπουδές στις Περιβαλλοντικές Επιστήµες», του τµήµατος Βιολογίας του Πανεπιστηµίου Πατρών. Από τη θέση αυτή, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά τον επιβλέποντα Αναπληρωτή Καθηγητή του Τµήµατος Γεωλογίας κ. Ιωάννη Κουκουβέλα, για την πολύτιµη βοήθειά του, τις σηµαντικές υποδείξεις του, την καθοδήγησή του στις εργασίες υπαίθρου αλλά και την αµέριστη υποστήριξή του στην οργάνωση και την εκπόνηση της παρούσας διπλωµατικής. Ακόµα, θα ήθελα να ευχαριστήσω και τα µέλη της επιτροπής κ. Κοκκάλα Σωτήριο, Επίκουρο Καθηγητή του Τµήµατος Γεωλογίας και τον κ. Ξυπολιά Παρασκευά, Λέκτορα του Τµήµατος Γεωλογίας. Επίσης, ευχαριστώ θερµά τους κ. Θεόδωρο Μουχτάρη, Γεωλόγο της ιεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών (.Τ.Υ.) της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων (Ν.Α.Ι.) και ρ. Παναγιώτη Πάσχο Γεωλόγο του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) της Περιφερειακής Μονάδας Ηπείρου ( ιεύθυνση Τεχνικής Γεωλογίας), για τις υποδείξεις καθώς και για την παραχώρηση αδηµοσίευτων µελετών. Ευχαριστώ ακόµα, τον κ. ηµήτριο Μαυρογιώργο, Προϊστάµενο της Πολιτικής Προστασίας της Ν.Α.Ι., για την παραχώρηση φωτογραφικού υλικού, τον κ. Χρηστόφορο Ποάλα κάτοικο Λάιστας και µέλος της επιτροπής αγώνα «Αντιµετώπισης κατολισθητικών φαινοµένων στη Λάιστα Ζαγορίου», για το έντυπο υλικό, καθώς και το προσωπικό στη Ζωσιµαία ηµόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων για τη δυνατότητα µελέτης των τοπικών εφηµερίδων «Πρωινός Λόγος» και «Ηπειρωτικός Αγώνας». Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω θερµά την οικογένειά µου για την οικονοµική και κυρίως ψυχολογική στήριξη που µου παρείχαν µέχρι την περάτωση της παρούσας εργασίας. 5

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή Σκοπός της εργασίας Γενικά Ορισµοί και ταξινόµηση των κατολισθήσεων Τύποι κατολισθήσεων Πτώσεις Ανατροπές Ολισθήσεις Πλευρικές εκτάσεις Ροές Σύνθετες µετακινήσεις Αίτια Κατολισθήσεων Παράγοντες που συµβάλλουν στην αύξηση της διατµητικής τάσης Παράγοντες που συµβάλλουν στην µείωση ή εξάλειψη της διατµητικής αντοχής Αντιµετώπιση κατολισθητικών φαινοµένων Κατολισθητική επικινδυνότητα του Ελληνικού χώρου Β ΜΕΡΟΣ Ο ρόλος του τύπου σχετικά µε τις κατολισθήσεις Κατολισθήσεις στο Νοµό Ιωαννίνων που δηµοσιεύτηκαν στον τοπικό και εθνικό τύπο

6 Γ ΜΕΡΟΣ Πλατανούσα Θέση Μορφολογία Ιστορικό κατολισθήσεων Γεωλογία περιοχής Περιγραφή κατολισθήσεων Επιπτώσεις Μέτρα αποκατάστασης Χαροκόπι Θέση Μορφολογία Ιστορικό κατολισθήσεων Γεωλογία περιοχής Περιγραφή κατολισθήσεων Επιπτώσεις Μέτρα αποκατάστασης Λάϊστα Θέση Μορφολογία Ιστορικό κατολισθήσεων Γεωλογία περιοχής Περιγραφή κατολισθήσεων Επιπτώσεις Μέτρα αποκατάστασης ΜΕΡΟΣ Συζήτηση - Συµπεράσµατα

7 Παράρτηµα χαρτών Πηγές φωτογραφικού υλικού Πηγές πινάκων Βιβλιογραφία

8 Α ΜΕΡΟΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα φυσικά καταστροφικά φαινόµενα έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στην διαβίωση του ανθρώπου. Ο όρος «φυσική καταστροφή» έχει οριστεί µε τρεις διαφορετικούς τρόπους (Λέκκας Ε., 2000) ως: a) Τα στοιχεία εκείνα του φυσικού περιβάλλοντος που είναι βλαβερά για τον άνθρωπο και τις κατασκευές του και προκαλούνται από δυνάµεις ξένες και άγνωστες σε αυτόν. b) Η πιθανότητα εµφάνισης ενός δυνητικά καταστροφικού γεγονότος µέσα σε µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο και σε συγκεκριµένη γεωγραφική περιοχή c) Μια φυσική ή ανθρωπογενής γεωλογική κατάσταση ή φαινόµενο κατά την οποία παρουσιάζεται πραγµατικός ή δυνητικός κίνδυνος για την ανθρώπινη ζωή ή τις περιουσίες. Οι φυσικές καταστροφές αποτελούν µια ταχύτατη, στιγµιαία ή µεγάλης κλίµακας διεργασία της φύσης που έχει επιπτώσεις στην οργάνωση της κοινωνίας. Στη σηµερινή εποχή, είναι αξιοσηµείωτη η αύξηση των ειδήσεων που αφορούν σεισµούς, ηφαιστειακές εκρήξεις, τυφώνες, πληµµύρες, κατολισθήσεις και εδαφικές καθιζήσεις ή καταρρεύσεις, φαινόµενα που αποτελούν φυσικές γεωλογικές διεργασίες που λαµβάνουν χώρα στην επιφάνεια της γης για αρκετά εκατοµµύρια χρόνια. Η αύξηση των επιπτώσεων των φαινόµενων αυτών θεωρείται σήµερα ότι συσχετίζεται και µε την ανθρώπινη δραστηριότητα που µπορεί να προκαλέσει µια γεωλογική καταστροφή η οποία λόγω φυσικών αιτιών µπορεί να µην λάµβανε χώρα. Για παράδειγµα, η οικιστική ανάπτυξη που συνοδεύεται από επέµβαση στα πρανή µπορεί να προκαλέσει αστάθειά τους και εποµένως κατολίσθηση. Το πρόβληµα των κατολισθήσεων είναι σήµερα ένα από τα θέµατα έρευνας για τη διεθνή επιστηµονική κοινότητα επειδή έχει άµεσες ή έµµεσες επιπτώσεις στον άνθρωπο. Οι κατολισθήσεις αποτελούν καταστροφικά φαινόµενα που έχουν πολλές φορές πιο σηµαντική επίπτωση στη ζωή των ανθρώπων από άλλα καταστροφικά φαινόµενα όπως για παράδειγµα οι σεισµοί. Για να προσεγγισθεί η επίπτωση των 9

9 φαινοµένων και η τρωτότητα του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος από παρόµοια φαινόµενα που είναι περιοδικά, είναι αναγκαία η συλλογή ιστορικών δεδοµένων. Σε πολλές όµως περιπτώσεις η χρήση ιστορικών πηγών δεν είναι τετριµµένη διαδικασία, διότι στις καταγραφές του τύπου συνυπάρχει το στοιχείο της υπερβολής ή της απουσίας επιστηµονικής τεκµηρίωσης. Για το λόγο αυτό και όταν είναι δυνατό η τεκµηρίωση των κατολισθητικών φαινοµένων µε βάση στοιχεία χαρτογράφησης βοηθά στην πραγµατική διαστασιολόγηση των φυσικών καταστροφών. Πολύτιµες πληροφορίες για την προσέγγιση αυτή, όπως διερευνήθηκε στην διεθνή βιβλιογραφία, λαµβάνονται από µια µεγάλη ποικιλία πηγών, όπως τεχνικές εκθέσεις, ιστορικές µονογραφίες, επιστηµονικά έγγραφα, δηµόσιες βιβλιοθήκες, διαδίκτυο και εφηµερίδες. Χαρακτηριστική είναι η αποδοχή των πληροφοριών που περιέχονται στον τύπο για κατολισθητικά φαινόµενα και άλλες φυσικές καταστροφές και η χρήση τους στην εκπόνηση επιστηµονικών εργασιών και κατασκευής βάσεων δεδοµένων (Devoli et al. 2007, Devoli, Strauch et al. 2007, Wrathall 2007, Sawyer and Butler 2006, Sassa et al. 2005, Tarhule 2005, Tropeano and Turconi 2004, Calcaterra et al.2003, Carrara 2003, Guzzetti et al. 2002, Dominguez Cuesta et al.1999, Guzzetti et al. 1994). Λόγω απουσίας βάσεων δεδοµένων σχετικά µε κατολισθητικά φαινόµενα στον Νοµό Ιωαννίνων, οι εφηµερίδες αντιπροσωπεύουν σηµαντική πηγή πληροφοριών τόσο για την µελέτη όσο και για πιθανή κατασκευή βάσης δεδοµένων κατολισθήσεων για τον νοµό. Συνηθισµένη πηγή ιστορικών δεδοµένων αποτελεί ο τοπικός τύπος, του οποίου όµως οι πληροφορίες είναι πολύ εύκολο να περιέχουν στοιχεία που απέχουν για πολλούς λόγους του επιστηµονικά αποδεκτού, όπως προαναφέρθηκε. Για να ελεγχθεί η αξιοπιστία των δια του τύπου πληροφοριών, επιλέχθηκε µια περιοχή του Ελληνικού χώρου στην οποία δηµοσιευµένες έρευνες και διατριβές έχουν αποδείξει µεγάλη συχνότητα κατολισθήσεων. Ως περιοχή εφαρµογής της σηµασίας της µελέτης των ιστορικών στοιχείων ορίζεται η ευρύτερη περιοχή της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων. Η παρούσα εργασία χωρίζεται στα εξής τέσσερα µέρη: Α Μέρος : Γενικά στοιχεία περί των κατολισθήσεων Β Μέρος : Αποδελτίωση πληροφοριών από τις τοπικές ή εθνικές εφηµερίδες κατά τα τελευταία 50 περίπου χρόνια 10

10 Γ Μέρος : Επιλογή, µετά την ανασκόπηση των δια του τύπου πληροφοριών και βιβλιογραφικών αναφορών, των θέσεων Πλατανούσα, Χαροκόπι και Λάϊστα ώστε να διερευνηθούν τα στοιχεία: Επεµβάσεις που έγιναν και έκταση των κατολισθήσεων Καταστροφές που προκλήθηκαν και ενέργειες αντιµετώπισής τους Χρόνος επανάληψης των φαινοµένων, διάρκεια και χρονική περίοδος εκδήλωσής τους. Επιτόπια χαρτογράφηση των θέσεων των κατολισθήσεων σε κλίµακα 1:5000 ή λεπτοµερέστερη. Καταγραφή φαινοµένων που να αποδεικνύουν ή να βοηθούν στην πιστοποίηση των φαινοµένων αυτών. Η επιλογή των τριών αυτών περιοχών έγινε µε τα παρακάτω κριτήρια: Πλατανούσα: επαναλαµβανόµενες κατολισθήσεις σε διαδοχικά έτη από το 1913 έως το 1996 και καταστροφές σε οικοδοµήµατα του χωριού Χαροκόπι: ολικές καταστροφές σε οικίες και καταστροφές στο οδικό δίκτυο Λάιστα: καταστροφές οικιών και διαρκής εξέλιξη κατολισθητικών συµβάντων µέχρι και το Μέρος : Συζήτηση - Συµπεράσµατα 11

11 2. ΓΕΝΙΚΑ 2.1 Ορισµοί και ταξινόµηση των κατολισθήσεων Ο όρος κατολίσθηση χρησιµοποιείται για την περιγραφή του φυσικού φαινοµένου που συνίσταται στη µετακίνηση προς τα κατάντι και προς τα έξω των υλικών που συναπαρτίζουν τα πρανή φυσικά ή τεχνητά δηλαδή των πετρωµάτων, των εδαφών και των µεταφερµένων υλικών ή του συνδυασµού των υλικών αυτών (Eckel ed., 1958). Ο όρος αυτός όµως περιλαµβάνει και µετακινήσεις µαζών που δεν έχουν σχέση µε την ολίσθηση. Ο Schuster (1978) πρότεινε τον περιορισµό του όρου κατολίσθηση (landslide) στην οµάδα εκείνη των µετακινήσεων των πρανών όπου λαµβάνει χώρα διατµητική θραύση κατά µήκος µιας καθορισµένης επιφάνειας ή κατά µήκος περισσοτέρων επιφανειών. Αργότερα, ο Cruden (1991) χρησιµοποίησε τον όρο landslide (κατολίσθηση) για να περιγράψει την κίνηση πετρώµατος, εδάφους ή κορηµάτων προς τα κατάντι ενός πρανούς. Στη βιβλιογραφία υπάρχει πληθώρα ταξινοµήσεων που βασίζονται κάθε φορά σε διαφορετικό φυσικό παράγοντα, ανάλογα µε το στόχο του ερευνητή. Η ταξινόµηση της µετακίνησης των πρανών µπορεί να γίνει µε κριτήρια όπως : τον τύπο της µετακίνησης, το είδος του υλικού που κατολισθαίνει, το ρυθµό της µετατόπισης, τη γεωµετρία της περιοχής θραύσης, την ηλικία, τα αίτια της µετακίνησης κ.τ.λ. Η γενικότερα αποδεκτή ταξινόµηση έχει γίνει σύµφωνα µε τον τύπο της µετακίνησης και το είδος του υλικού που κατολισθαίνει (Varnes in Eckel ed.,1958 και Schuster Krizek ed., 1978) καθώς και εκείνη σύµφωνα µε το υλικό που µετακινείται (Zaruba Mencl, 1969 και 1976). (Κούκης, 2002) 12

12 ΤΥΠΟΣ ΥΛΙΚΟΥ (πριν τη µετακίνηση) ΤΥΠΟΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ Πτώσεις Υπόβαθρο Πτώσεις βράχων Επικρατούν τα αδροµερή υλικά Πτώσεις κορηµάτων Έδαφος Επικρατούν τα λεπτόκοκκα υλικά Πτώσεις γαιών Ανατροπές Ανατροπές βράχων Ανατροπές κορηµάτων Ανατροπές γαιών Περιστροφικές Κάθιση βράχων Κάθιση κορηµάτων Κάθιση γαιών Ολισθήσεις Μεταθετικές Ολίσθηση τεµάχους Ολίσθηση βράχων Ολίσθηση τεµάχους κορρηµάτων Ολίσθηση κορηµάτων Ολίσθηση τεµάχους γαιών Ολίσθηση γαιών Πλευρικές εκτάσεις Έκταση βράχων Έκταση κορηµάτων Έκταση γαιών Ροες Ροή βράχων (Βαθύς ερπυσµός) Ροή κορηµάτων Ροή γαιών Σύνθετες Συνδυασµός δυο ή περισσότερων κύριων τύπων µετακίνησης Πίνακας 1 Ταξινόµηση µετακίνησης πρανών κατα Varnes, 1978 από Schuster-Krizek (Κούκης,2002) 13

13 Όσον αφορά την ταχύτητα εκδήλωσης του φαινοµένου ο Varnes (1978) προτείνει την πιο κάτω κλίµακα: ΤΑΞΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ 7 Εξαιρετικά γρήγορη >5m/sec 6 Πολύ γρήγορη 3m/min 5 Γρήγορη 1,8m/hr 4 Μέτρια 13m/mon 3 Αργή 1,6m/yr 2 Πολύ αργή 16mm/yr 1 Εξαιρετικά αργή <1,6mm/yr Πίνακας 2 Προτεινόµενη κλίµακα ταχύτητας κατολισθήσεων Varnes 1978 ( 2.2 Τύποι κατολισθήσεων είναι : Το 1978 ο Varnes πρότεινε έξι τύπους κατολίσθησης (Κούκης, 2002), οι οποίοι Πτώσεις Στις πτώσεις µια µάζα οποιουδήποτε µεγέθους από µεµονωµένους λίθους έως τεράστιες µάζες πετρωµάτων αποσπάται από ένα απότοµο πρανές κατά µήκος µιας επιφάνειας στην οποία συµβαίνει ελάχιστη ή καθόλου διατµητική µετατόπιση και κατέρχεται, ταξιδεύοντας στον αέρα κυρίως. Τα υλικά φθάνουν στον πόδα της κατολίσθησης µε απλή πτώση, αναπήδηση ή κύλιση και δηµιουργούν κώνους κορηµάτων ή πλευρικά κορήµατα (εικόνα 1). Η µετακίνηση είναι πολύ αργή, µέχρι εξαιρετικά γρήγορη και είναι δυνατόν να έχουν προηγηθεί ή όχι µικρότερες µετακινήσεις, που οδήγησαν στον προοδευτικό αποχωρισµό της µετακινούµενης µάζας από το µητρικό πέτρωµα. 14

14 Εικόνα 1 Πτώσεις ( Οι πτώσεις διακρίνονται σε (Κούκης, 2002): πτώσεις βράχων, όταν η µάζα που µετακινείται είναι µάζα βράχων που αποσπάστηκαν πρόσφατα από µια περιοχή του υποβάθρου. Χαρακτηρίζουν συµπαγή πετρώµατα Εικόνα 2 Πτώσεις βράχων (Leroueilm S., Locat, J., Seve G., Picarelli, L., and Faure, R.M., 2001). πτώσεις κορηµάτων, η µάζα που πέφτει είναι µάζα από κορήµατα, που αποτελούνται από θραύσµατα που δηµιουργήθηκαν πρίν την εµφάνιση του φαινοµένου της µετακίνησης. Εµφανίζονται σε µη συνεκτικά έως ισχυρώς συνεκτικά πετρώµατα. πτώσεις εδαφών, είναι πολύ σπάνιο φαινόµενο, γιατί τα υλικά αυτά κατά κανόνα υπόκεινται σε άλλους τύπους µετακίνησης. Χαρακτηρίζουν λεπτόκοκκα πετρώµατα. 15

15 2.2.2 Ανατροπές Κατά τις ανατροπές η κίνηση είναι περιστροφική προς τα εµπρός, µιας ή περισσότερων µονάδων, γύρω από ένα σηµείο περιστροφής το οποίο βρίσκεται χαµηλότερα από το κέντρο βάρους του τεµάχους. Η κίνηση προκαλείται από τη βαρύτητα καθώς και από τις δυνάµεις που ασκούνται από τα γειτονικά τεµάχη ή από τα ρευστά µέσα στις ρωγµές. Η γεωµετρία των ανατροπών ελέγχεται από ακανόνιστα επίπεδα στρώσης, ρήγµατα και διακλάσεις, τα οποία συνήθως είναι σχεδόν παράλληλα στο πρανές και κλίνουν αντίρροπα από αυτό. Η κίνηση χαρακτηρίζεται από κάµψη και ανατροπή χωρίς κατάρρευση (Varnes, 1978). (Κούκης, 2002) Εικόνα 3 Ανατροπές ( Ολισθήσεις (slides) Στις ολισθήσεις η µετακίνηση γίνεται κατά τη διάρκεια διατµητικής παραµόρφωσης κατά µήκος µιας ή περισσοτέρων επιφανειών. Η κίνηση µπορεί να είναι προοδευτική, δηλαδή η διατµητική θραύση να µην συµβεί ταυτόχρονα σε όλη την επιφάνεια, αλλά να µεταδοθεί από µια περιοχή τοπικής θραύσης σε όλο το σώµα της κατολισθαίνουσας µάζας. Οι ολισθήσεις διακρίνονται σε : περιστροφικές (εικόνα 4α) και µεταθετικές (εικόνα 4β). Ποικίλουν σε µέγεθος και βάθος, ενώ το µήκος τους κυµαίνεται από µερικά cm έως εκατοντάδες m. (Κούκης, 2002) 16

16 Εικόνα 4α Εικόνα 4β Περιστροφική ολίσθηση Μεταθετική ολίσθηση ( Περιστροφική ολίσθηση Η πιο συνηθισµένη µορφή περιστροφικής ολίσθησης είναι η κάθιση (slump) µε µικρή παραµόρφωση. Η κάθιση είναι ολίσθηση κατά µήκος µιας επιφάνειας θραύσης που είναι κοίλη προς τα επάνω. Οι καθίσεις απλές ή σε συνδυασµό µε άλλους τύπους κίνησης αποτελούν ίσως το µεγαλύτερο ποσοστό των µετακινήσεων των πρανών. Οι καθίσεις είναι πιθανό να µετατραπούν σε ροές στον πόδα της κατολίσθησης συνήθως όταν η κατολισθαίνουσα µάζα εµποτιστεί µε νερό κι έτσι προκύπτει ένας σύνθετος τύπος µετακίνησης µαζών που ονοµάζεται κάθιση ροή γαιών (slump earth flow). Εικόνα 5 Ονοµατολογία σε µια σύνθετη µετακίνηση «κάθιση ροή γαιών» κατά Varnes,1978 ( 17

17 Σε µία περιστροφική ολίσθηση αναγνωρίζονται τα ακόλουθα ιστολογικά στοιχεία (Κούκης, 2002): Κύρια ουλή : Μία απότοµη επιφάνεια αδιατάρακτου εδάφους γύρω από την περιφέρεια της µετακίνησης, που προκαλείται από την αποµάκρυνση του ολισθαίνοντος υλικού από το αδιατάρακτο υλικό. Η προέκταση της επιφάνειας της ουλής κάτω από το υλικό που µετατοπίστηκε αποτελεί την επιφάνεια θραύσης. ευτερεύουσα ουλή : Μία απότοµη επιφάνεια του υλικού που µετατοπίστηκε, η οποία προέκυψε από διαφορετικές κινήσεις µέσα στη µάζα που ολισθαίνει. Κεφαλή : Τα ανώτερα τµήµατα της ολισθαίνουσας µάζας κατά µήκος της επαφής ανάµεσα στο µετακινηµένο υλικό και την κύρια ουλή. Κορυφή : Το υψηλότερο σηµείο της επαφής, ανάµεσα στο υλικό που έχει µετατοπιστεί και την κύρια ουλή. άκτυλο της επιφάνειας θραύσης : Η διατοµή (συχνά θαµµένη) ανάµεσα στο κατώτερο µέρος της επιφάνειας θραύσης και στην αρχική επιφάνεια του εδάφους. άκτυλο : Το περιθώριο του πιο αποµακρυσµένου, από την κύρια ουλή, υλικού Πόδι : Το µέρος του µετατοπισθέντος υλικού που βρίσκεται κατάντι από το δάκτυλο. Άκρο : Το σηµείο του δακτύλου το πιο αποµακρυσµένο από την κορυφή της ολίσθησης. Κύριο σώµα : Το τµήµα του µετατοπισθέντος υλικού που υπέρκειται της επιφάνειας θραύσης στην περιοχή ανάµεσα στην κύρια ουλή και το δάκτυλο της επιφάνειας θραύσης. Στέψη : Το υλικό που εξακολουθεί να βρίσκεται στη θέση του, πρακτικά χωρίς µετατόπιση, και που γειτονεύει µε τα υψηλότερα σηµεία της κύριας ουλής. Επιφάνεια διαχωρισµού : Η επιφάνεια που διαχωρίζει το υλικό που έχει µετατοπιστεί από το υλικό που δεν έχει µετακινηθεί, χωρίς όµως κατά µήκος της να έχει συµβεί θραύση. Ζώνη εκκένωσης : είναι η περιοχή µέσα στην οποία το υλικό που µετατοπίστηκε βρίσκεται κάτω από την αρχική επιφάνεια του εδάφους. 18

18 Ζώνη συσσώρευσης : είναι η περιοχή µέσα στην οποία το υλικό που µετατοπίστηκε βρίσκεται ψηλότερα από την αρχική επιφάνεια του εδάφους. Μεταθετική ολίσθηση Στις µεταθετικές ολισθήσεις η µάζα κινείται κατά µήκος µιας κατά προσέγγιση επίπεδης ή οµαλά κυµατοειδούς επιφάνειας, µε πολύ µικρή περιστροφική κίνηση ή κάµψη. Η κίνηση ελέγχεται συνήθως από επιφάνειες ασυνέχειας όπως ρήγµατα, διακλάσεις, επίπεδα στρώσης, καθώς και από την λιθολογία των στρωµάτων των οποίων η διατµητική αντοχή ποικίλλει. Η µετακινούµενη µάζα µπορεί να αποτελείται είτε από µια στρωµατογραφική µονάδα ή από περισσότερες συνδεδεµένες µεταξύ τους, όπου ο τύπος της µετακίνησης ονοµάζεται ολίσθηση τεµάχους (block slide), είτε από πολλές ανεξάρτητες µονάδες όπου ανάλογα µε τη φύση του υλικού διαχωρίζονται σε ολίσθηση βράχων (rock slide), ολίσθηση κορηµάτων (debris slide) και ολίσθηση ιλύος (mudslide). (Κούκης, 2002) α) Ολίσθηση τεµάχους Οι ολισθήσεις τεµαχών εντοπίζονται κυρίως σε συµπαγές υπόβαθρο (rock block slide). Συχνά ένας αριθµός από επιφάνειες διάτµησης που εντοπίζονται στην κεφαλή µιας σύνθετης ολίσθησης οδηγούν στον σχηµατισµό βυθισµάτων (grabens). Ένα βύθισµα είναι ένα δοµικό µπλοκ το οποίο υποχωρεί µεταξύ δυο αντίρροπων και απότοµα κεκλιµένων επιφανειών, συνήθως µε µια ελαφρά προς τα πίσω κλίση. Κατά το σχηµατισµό του βυθίσµατος το µπλοκ που έχει αποχωριστεί πιέζεται προς τα κατάντη δηµιουργώντας µια ευδιάκριτη ράχη. Εικόνα 6 Ολίσθηση τεµάχους ( 19

19 β) Ολίσθηση βράχου Η κίνηση ελέγχεται από την παρουσία, τη διεύθυνση και την απόσταση επιφανειών ασυνέχειας, όπως ρήγµατα διακλάσεις, επίπεδα στρώσης κλπ. Οι ολισθήσεις βράχων προκαλούνται όταν οι επιφάνειες των ασυνεχειών κλίνουν οµόρροπα προς το πρανές ή όταν η ισορροπία στον πόδα της κατολίσθησης διαταραχθεί. γ) Ολίσθηση κορηµάτων Σε αυτόν τον τύπο κατολίσθησης, η µετακινούµενη µάζα διασπάται σε µικρότερα τµήµατα κατά τη διάρκεια της κίνησης που είναι συνήθως αργή (Varnes, 1978). Οι ολισθήσεις κορηµάτων προκαλούνται κυρίως από βροχοπτώσεις ή σεισµούς. Επιπλέον τα πολύ απότοµα πρανή ευνοούν ολισθήσεις µε µεγάλες ταχύτητες ώστε να σχηµατιστούν χιονοστιβάδες κορηµάτων (debris avalanche). δ) Ολίσθηση λάσπης Οι ολισθήσεις λάσπης είναι ένας τύπος κατολίσθησης κατά τον οποίο υλικά ολισθαίνουν κυρίως κατά µήκος επιφανειών διάτµησης, µε µια σχετικά αργή κίνηση, σχηµατίζοντας µια επιµήκη ή λοβοειδή µορφή (Brunsden, 1984). Τα υλικά στα οποία κυρίως εµφανίζονται οι ολισθήσεις λάσπης είναι : κορεσµένες ή συµπαγοποιηµένες άργιλοι, ιλυούχες άργιλοι, κατακερµατισµένοι ιλυόλιθοι, άργιλοι µέτριας πλαστικότητας, λεπτόκοκκοι άµµοι και ιλύες. Εικόνα 7 Ολίσθηση λάσπης (Παπαθάνου Μ., 2005) 20

20 2.2.4 Πλευρικές εκτάσεις O όρος πλευρική έκταση περιγράφει την πλευρική διάταση ενός συνεκτικού πετρώµατος (rock) ή µιας συµπαγούς µάζας εδάφους (soil) που υπέρκειται πλαστικών και µαλακών υλικών. Η διάταση υποβοηθείται είτε από προϋπάρχουσες διακλάσεις είτε από διακλάσεις που σχηµατίζονται κατά τη διάρκεια της ολίσθησης. Για την εκδήλωση αυτού του φαινοµένου είναι αρκετή ακόµη και µικρή κλίση του εδάφους ή η παρουσία αναβαθµού ακόµη και µικρού ύψους (όπως για παράδειγµα στις όχθες ποταµών). Εικόνα 8 Πλευρικές Εκτάσεις ( Θεωρούνται ως ο τύπος των κατολισθήσεων µε την εκδήλωση µερικών από τα πιο καταστροφικά φαινόµενα µετακίνησης πρανών, σε απώλειες ζωής και καταστροφής περιουσιών. ιακρίνεται σε έκταση πετρωµάτων (rock spreading) και έκταση εδάφους (soil spreading). α) Έκταση Πετρωµάτων (rock spreading) Η έκταση πετρωµάτων παρατηρείται σε οµοιογενείς µάζες πετρωµάτων ή συνεκτικά πετρώµατα υπερκείµενα πλαστικών υλικών. Η έκταση συµβαίνει κατά µήκος διατµήσεων µε τη δηµιουργία εφελκυστικών ρωγµών στο υπερκείµενο συνεκτικό πέτρωµα. Το έντονο ανάγλυφο και οι προϋπάρχουσες ασυνέχειες ευνοούν την έκταση. Τα υλικά στα οποία εντοπίζεται είναι κυρίως ασβεστόλιθοι, δολοµίτες, µεταµορφωµένα και εκρηξιγενή πετρώµατα καθώς και σχιστοκερατόλιθοι. 21

21 Όταν ο µηχανισµός θραύσης αφορά ένα τεκτονικός διερρηγµένο πέτρωµα, υπερκείµενο µαλακότερων αργιλικών σχιστών ή άλλων πλαστικών υλικών, αναµένουµε αρκετά στάδια κίνησης (Cancelli et al., 1987). Εικόνα 9 Έκταση πετρωµάτων (Παπαθάνου Μ.,2005) Κατά την έκταση των πετρωµάτων τα υποκείµενα µαλακά υλικά υφίστανται πλαστική παραµόρφωση κατά µήκος ενός συστήµατος επιφανειών ολίσθησης. Οι επιφάνειες αυτές µπορεί να σχηµατίσουν µια καλώς καθορισµένη επιφάνεια ολίσθησης κατά µήκος της οποίας θα εκδηλωθούν ολισθήσεις τεµαχών (Zaruba and Mencl, 1982). β) Έκταση Εδάφους (soil spreading) Η έκταση εδάφους διαφέρει από την έκταση πετρωµάτων ως προς το πάνω συµπαγές σύστηµα (υπερκείµενο), το οποίο αντικαθίσταται µε έδαφος. Πιο συγκεκριµένα η έκταση εδάφους µπορεί να οριστεί ως η υποχώρηση ενός ευαίσθητου υποκείµενου στρώµατος σε ένα συγκεκριµένο βάθος, η οποία ακολουθείται είτε από µετακίνηση του υπερκείµενου πιο ανθεκτικού εδαφικού στρώµατος, είτε από προοδευτική θραύση σε όλη την ολισθαίνουσα µάζα. Η διάρκεια της έκτασης αυτής είναι µόλις λίγα λεπτά. Οι περισσότερες εδαφικές εκτάσεις εντοπίζονται σε παράκτιες περιοχές και κοντά σε παραποτάµιες περιοχές καθώς και σε λίµνες. Σε ορισµένες περιπτώσεις οι πλευρικές εκτάσεις αρχίζουν από χαµηλότερα και εξελίσσονται προς µεγαλύτερα υψόµετρα, λόγω αναστροφής επέκτασης της θραύσης (Hansen, 1965, Selby, 1985.). (Κούκης, 2002) 22

22 2.2.5 Ροές Η ροή (flow) είναι ένας µηχανισµός παραµόρφωσης στον οποίο συντελείτε µια συνεχής, µη αναστρέψιµη παραµόρφωση ενός υλικού που συµβαίνει ως αντίδραση στην ασκούµενη πίεση. ιακρίνεται σε ροή υποβάθρου (rock flow) και ροή αποσαθρωµάτων και γαιών. α) Ροή Υποβάθρου Περιλαµβάνει παραµορφώσεις που κατανέµονται ανάµεσα σε πολλές και µικρές ή µεγάλες ρωγµές ή ακόµα µικρορωγµές, χωρίς εντοπισµό της µετατόπισης κατά µήκος µιας ρωγµής. Οι µετακινήσεις είναι γενικά εξαιρετικά αργές και είναι περισσότερο ή λιγότερο σταθερές στο χρόνο. Τέτοιες µετακινήσεις προέρχονται από πτυχώσεις, κάµψεις, διογκώσεις ή άλλες εκδηλώσεις πλαστικής συµπεριφοράς. Οι ροές υποβάθρου διακρίνονται σε τρεις κύριες κατηγορίες : το βαρυτικό ερπυσµό µεγάλου βάθους (deep seated gravitational creep), τον βαρυτικό ερπυσµό (gravitational creep) και τον απλό ερπυσµό (creep). Ο ερπυσµός είναι ο πιο αργός τύπος βαρυτικών µετακινήσεων και φθάνει τα µερικά mm/yr. Μπορεί να συµβαίνει παντού ακόµα και στα µικρής κλίσεως πρανή και περιλαµβάνει χαλαρά υλικά, όπως το έδαφος τον αποσαθρωµένο µανδύα κτλ, που σπάνια ξεπερνούν σε πάχος τα µερικά m. Εικόνα 10 Ερπυσµός (Από ούτσος, 2000, κατά Conte et al. 1997) 23

23 Για τους λόγους αυτούς αν και το φαινόµενο είναι αργό, είναι υπεύθυνο για τις µεγαλύτερες σε όγκο βαρυτικές µετακινήσεις στην επιφάνεια της γης. Εξαιτίας της µικρότερης τριβής κοντά στην επιφάνεια από ότι στο έδαφος τα ανώτερα τµήµατα κινούνται πιο γρήγορα από τα κατώτερα µε αποτέλεσµα όταν το υγιές πέτρωµα δοµείται από στρώµατα να παρουσιάζονται οι χαρακτηριστικές για τους ερπυσµούς καµπυλώσεις. είκτες αυτών των κινήσεων στην επιφάνεια είναι η καµπύλωση των κορµών δένδρων, η µετατόπιση κατακόρυφων κατασκευών όπως προστατευτικών τοίχων, στύλων ηλεκτρικού ρεύµατος κτλ. Η κίνηση στον ερπυσµό οφείλεται στην παρουσία νερού ή και στις µεταβολές όγκου που υφίσταται αυτό µε τη διακύµανση της θερµοκρασίας. Ερπυσµός συνηθίζεται σε εδάφη που προέρχονται από φλύσχη ή και γενικότερα µαργαικής και αργιλοψαµµιτικής συστάσεως πετρώµατα. β) Ροές αποσαθρωµάτων και γαιών Πρόκειται για µετακινήσεις αποσαθρωµάτων και προϊόντων διάβρωσης, που προκαλούνται από τους ατµοσφαιρικούς παράγοντες και ελέγχονται από το χαρακτήρα των αποσαθρωµάτων και τη µορφολογία των πρανών, ανάλογα µε τη φύση των υλικών και τη συνεκτικότητα τους οι ροές γαιών διακρίνονται σε: ροή λάσπης (mud flows) : είναι η πιο διαδεδοµένη και αντιστοιχεί σε πολύ αργή ως πολύ γρήγορη, υγρή ροή, σχετικά συνεκτικών υλικών (Varnes, 1978, Campbell et al,1989). Εικόνα 11 Ροή λάσπης ( Τυπικές πηγές τροφοδοσίας αποτελούν : i) Απόκρηµνες πλαγιές µε κλίση 25 o 40 o, 24

24 ii) Ηφαιστειακά κέντρα και iii) Κοιλότητες γεµισµένες µε εδαφικά υλικά ροές αποσαθρωµάτων (debris flow) : αποτελούνται από ένα µείγµα λεπτοµερούς υλικού (άµµος, πηλός και άργιλος) και αδροµερούς υλικού (χαλίκια και ογκόλιθους) µε ποικίλη ποσότητα νερού. Όταν η ποσότητα νερού είναι µεγάλη τα κορήµατα κινούνται κατάντη ως ογκώδες κύµα υπό την επίδραση της βαρύτητας. Οι ροές αυτές εµφανίζονται συνήθως σε πλαγιές που καλύπτονται από µικρού πάχους, µη στερεοποιηµένα πετρώµατα και εδαφικά κορήµατα, ιδίως εκεί όπου η φυτοκάλυψη απουσιάζει. Εικόνα 12 Ροές αποσαθρωµάτων ( και ροές γαιών (earth flows) : Αφθονούν στο φλύσχη και στα νεογενή. Υπόκεινται σε εύκολη ολίσθηση µετά από διαβροχή τους από τη βροχή, αναπτύσσοντας µεγάλες ταχύτητες µετακίνησης. (Κούκης, 2002) Εικόνα 13 Ροές γαιών ( 25

25 2.2.6 Σύνθετες µετακινήσεις Κατά κανόνα οι µετακινήσεις των πρανών είναι συνδυασµός περισσοτέρων κυρίως τύπων µετακινήσεων από αυτούς που αναφέρθηκαν πιο πάνω, είτε στα διάφορα τµήµατα της µετακινούµενης µάζας, είτε στα διάφορα στάδια της εξέλιξης της µετακίνησης. Ιδιαίτερα επικίνδυνες είναι οι εξαιρετικά γρήγορες πτώσεις βράχων ροές κορηµάτων (συχνά αναφέρεται µε τον όρο χιονοστιβάδα πετρωµάτων rock avalanche ) Εικόνα 14 Χιονοστιβάδα πετρωµάτων ( Επίσης, οι µετακινήσεις του τύπου ολίσθησης βράχων ροής κορηµάτων είναι πολύ συνηθισµένες στις ανώµαλες ορεινές περιοχές. Οι ταχύτητες της µετακίνησης αρκετές φορές αγγίζουν km/h. Μια πιθανότητα της µεγάλης αυτής ταχύτητας είναι οι χαµηλές τριβές τη ροής, λόγω λίπανσης µε τη δηµιουργία στρώµατος από εγκλωβισµένο αέρα µέσα στα κορήµατα (Plafker et al, 1971). (Κούκης, 2002) 2.3 Αίτια κατολισθήσεων Για την εκδήλωση ενός κατολισθητικού φαινοµένου απαιτείται συνήθως η συνύπαρξη πολλών παραγόντων, που έχουν σχέση τόσο µε τις γεωλογικές, 26

26 γεωτεχνικές και µορφολογικές συνθήκες, όσο και µε τις περιβαλλοντικές συνθήκες και ανθρώπινες παρεµβάσεις και δραστηριότητες. Η µετακίνηση ενός πρανούς ή µιας µάζας, αποτελεί στην ουσία θραύση των υλικών του πρανούς κάτω από την επίδραση των διατµητικών τάσεων που επενεργούν στο πρανές. Η θεώρηση λοιπόν της διαδικασίας µπορεί να συνοψιστεί στον καθορισµό των παραγόντων που συµβάλλουν : α) στη αύξηση της διατµητικής τάσης και β) στην µείωση ή εξάλειψη της διατµητικής αντοχής. (Κούκης, 2002) Παράγοντες που συµβάλλουν στην αύξηση της διατµητικής τάσης Αφαίρεση πλευρικής υποστήριξης : είναι ο πιο συνηθισµένος από όλους τους παράγοντες που οδηγούν σε αστάθεια. Μπορεί να προκληθεί από τις ακόλουθες δράσεις : ιάβρωση από υδρόρευµα, παγετώνες, κύµατα, παλιρροϊκά ρεύµατα, ατµοσφαιρική αποσάθρωση, διαβροχή και ξήρανση ηµιουργία νέων πρανών από προηγούµενες πτώσεις, ολισθήσεις, καθιζήσεις και διαρρήξεις µεγάλης κλίµακας Ανθρώπινες δραστηριότητες όπως υποσκαφή στο πόδι των πρανών, ανάπτυξη λατοµείων, εκσκαφές ορυγµάτων, αφαίρεση ή καταστροφή τοίχων, πασάλων και άλλων έργων αντιστήριξης, δηµιουργία λιµνών και ταµιευτήρων και κατακόρυφες διακυµάνσεις της στάθµης τους. Επιφόρτιση : η οποία είναι αποτέλεσµα τόσο από φυσική όσο και από ανθρώπινη δράση. Από φυσική δράση : το βάρος που προσθέτει στα υλικά το νερό των ατµοσφαιρικών κατακρηµνισµάτων και της απορροής, η συγκέντρωση πλευρικών κορηµάτων πάνω σε υλικά που ολισθαίνουν, κατάρρευση συγκεντρωµένων ηφαιστειακών υλικών, η βλάστηση σε µερικές περιπτώσεις πχ στα άκρα απότοµων πρανών και πιέσεις του διηθούµενου νερού. Από ανθρώπινη δραστηριότητα : κατασκευή επιχωµάτων, χώρος συγκέντρωσης µεταλλευµάτων ή λατοµικών προϊόντων, σκουπιδότοποι σε 27

27 πρανή, το βάρος από οικοδοµές ή κατασκευές, το βάρος του νερού από απώλειες αγωγών, βόθρων, υπονόµων και δεξαµενών. Παροδικές γήινες τάσεις : Οι σεισµικές δονήσεις έχουν διεγείρει πολλές φορές µετακινήσεις πρανών, συχνά καταστροφικών. Αύξηση της κλίσης του πρανούς : Η προοδευτική αύξηση της κλίσης του πρανούς είναι δυνατόν να προκαλέσει αύξηση των διατµητικών τάσεων και σε οριακές περιπτώσεις θραύση και µετακίνηση µαζών. Αφαίρεση υποστήριξης : από ατµοσφαιρική αποσάθρωση, υπόγεια διάβρωση και διάλυση διαλυτικών υλικών µε παράλληλη αποκόµιση των υλικών της διάλυσης κ.α. Πλευρική πίεση : από παρουσία του νερού σε ρωγµές και κοιλότητες, το πάγωµα του νερού στις ρωγµές, κινητοποίηση της παραµένουσας τάσης. Ηφαιστειακή δραστηριότητα : η κατανοµή των τάσεων στις ηφαιστειακές δοµές και τα τοιχώµατα κρατήρων µπορεί να µεταβληθεί µε γενική διαστολή, οφειλόµενη στη διόγκωση ή συρρίκνωση των µαγµατικών σωµάτων, στη διακύµανση της στάθµης της λάβας και στην αύξηση των αρµονικών δονήσεων. (Κούκης, 2002) Παράγοντες που συµβάλλουν στην µείωση ή εξάλειψη της διατµητικής αντοχής Οι παράγοντες που συµβάλλουν στη µείωση ή στο µηδενισµό της διατµητικής αντοχής µπορεί να ταξινοµηθούν σε δύο οµάδες. Αυτή που περιλαµβάνει τους παράγοντες που προέρχονται από την αρχική κατάσταση ή τα συγγενικά χαρακτηριστικά του υλικού και αυτή που περιλαµβάνει τη µεταβολή διαφόρων παραγόντων που τείνουν να υποβιβάσουν τη διατµητική αντοχή του υλικού. Αρχική κατάσταση των σχηµατισµών και του πρανούς : περιλαµβάνει λιθολογική σύσταση, ασυνέχειες, ρήγµατα, επίπεδα στρώσης, έντονη τεκτονική καταπόνηση των σχηµατισµών, φυλλώδης διάταξη των ορυκτών στους σχιστολίθους, σχιστότητα, ζώνες τεκτονικού κερµατισµού, συµπαγή στρώµατα πάνω σε ασθενή πλαστικά, εναλλαγή διαπερατών και ηµιπερατών πετρωµάτων, προσανατολισµός του πρανούς και η κλίση του. 28

28 Φυσικοχηµικές διαδικασίες : Αποσύνθεση αργίλων και κοκκωδών πετρωµάτων, ενυδάτωση αργιλικών ορυκτών, ξήρανση σχιστολίθων και αποσάθρωση. Μεταβολές των ενεργών τάσεων λόγω περιεκτικότητας νερού στους πόρους : βροχοπτώσεις, λιώσιµο χιονιού, αποψίλωση, προοδευτικός ερπυσµός, δράση ριζικού συστήµατος των δέντρων και άλλα αίτια. Έναυσµα κίνησης : παρατεταµένες βροχοπτώσεις, τήξη χιονιού, υποσκαφή στο πόδι του πρανούς για κατασκευές, καλλιέργεια πρανούς, σεισµοί, ξήρανση, λατόµευση, αναδάσωση πρανών κ.α. (Κούκης, 2002) 2.4 Αντιµετώπιση κατολισθητικών φαινοµένων Για την αντιµετώπιση των κατολισθητικών φαινοµένων, έχει προταθεί και εφαρµοστεί ένας µεγάλος αριθµός από µέτρα ή συνδυασµό µέτρων µε µεγάλη ή µικρή αποτελεσµατικότητα. Η σωστή επιλογή ενός µέτρου ή µιας σειράς µέτρων για την αντιµετώπιση µιας συγκεκριµένης κατολίσθησης, απαιτεί πριν από όλα, την πλήρη διερεύνηση των παραγόντων που την προκάλεσαν ή που συνέβαλαν στην πρόκλησή της. Τα µέτρα αντιµετώπισης γενικά αποσκοπούν στα εξής : Στη µείωση της διατµητικής τάσης που εξασκείται από το βάρος των πετρωµάτων. Για να επιτευχθεί αυτό, συνιστάται αποµάκρυνση των ασταθών υλικών από το πρανές και κατάλληλη διαµόρφωσή του µε αναβαθµίδες ώστε να αποκτήσει ηπιότερη κλίση (εικόνα 15C). Στην πρόσθεση εξωτερικών δυνάµεων κυρίως στον πόδα της κατολίσθησης. Χρησιµοποιούνται συνήθως για το σκοπό αυτό τοίχοι αντιστήριξης, οι διαστάσεις των οποίων εξαρτώνται από τις διαστάσεις της µάζας που κατολισθαίνει (εκόνα 15A). Η θεµελίωσή τους πρέπει να γίνεται στο υγιές υπόβαθρο και επίσης πρέπει να συνοδεύονται από αποχετευτικούς σωλήνες, ώστε να αποστραγγίζεται το νερό από το κύριο σώµα της κατολίσθησης. Οι τοίχοι αντιστήριξης κατασκευάζονται µε σκυρόδεµα, λιθόδεµα ή συρµατοκιβώτια. 29

29 Αύξηση της εσωτερικής αντοχής των πετρωµάτων. Αυτό γίνεται κυρίως µε την αποµάκρυνση του νερού είτε από την επιφάνεια του πρανούς είτε υπόγεια (εικόνα 15B). Στην πρώτη περίπτωση προστατεύεται το πρανές µε αδιαπέρατο κάλυµµα, φυτοκάλυψη ή στραγγιστήριους τάφρους, οχετούς. Στη δεύτερη περίπτωση κατασκευάζονται πηγάδια, υδργεωτρήσεις και στραγγιστήριες σήραγγες. ( ούτσος, 2000) Εικόνα 15 Μέτρα αντιµετώπισης κατολισθήσεων (Από ούτσος, 2000, κατά Murck et al. 1996) Για την καλύτερη προφύλαξη από τον κίνδυνο των κατολισθήσεων, κάθε είδους κατασκευή σε ασταθή πρανή πρέπει να γίνεται κατόπιν προσεκτικής µελέτης των συνθηκών και των φαινοµένων που λαµβάνουν χώρα στην περιοχή. 30

30 3. ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Στον Ελληνικό χώρο εκδηλώνονται πολυάριθµα κατολισθητικά φαινόµενα ορισµένα από τα οποία προκαλούν ιδιαίτερα σηµαντικές οικονοµικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Αντιπροσωπευτικά παραδείγµατα σηµαντικών κατολισθήσεων είναι η κατολίσθηση στο Μικρό Χωριό Καρπενησίου που εκδηλώθηκε το 1963 και προκάλεσε το θάνατο 13 ανθρώπων και την καταστροφή του χωριού καθώς και η κατολίσθηση κατά µήκος της Εθνικής οδού Αθηνών - Λαµίας στο ύψος της Μαλακάσας που έλαβε χώρα το 1995 και επέφερε σηµαντική οικονοµική επιβάρυνση στην Εθνική Οικονοµία µε ποσά άνω του 1 δισεκατοµµυρίου δραχµών. Με βάση τις καταγραφές που έχουν γίνει από τους αρµόδιους κρατικούς φορείς (Υπουργείο Βιοµηχανίας, Υπουργείο Συντονισµού, Υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας, Υπουργείο Γεωργίας, Ι.Γ.Μ.Ε., Πανεπιστήµια, κλπ.) διαπιστώνεται ότι την µεταπολεµική περίοδο έχουν εκδηλωθεί στον Ελληνικό χώρο πάνω από 800 κατολισθήσεις. Το σύνολο των κατολισθαινόντων οικισµών της Ελλάδος ανέρχεται σε 400 περίπου, ενώ άλλοι 300 έχουν παρουσιάσει µικρότερα φαινόµενα κατολισθήσεων, ενώ ο συνολικός αριθµός θα πρέπει να είναι σηµαντικά µεγαλύτερος δεδοµένου ότι ο ανωτέρω αριθµός αφορά µόνο κατολισθήσεις κατά µήκος του οδικού δικτύου και µέσα σε οικισµούς. (Λέκκας Ε., 2000) 31

31 Εικόνα 16 Κατανοµή των θέσεων των κατολισθήσεων στον Ελληνικό χώρο από το 1998 έως 2003 ( Μπιλιώνα, 2008) 32

32 Εικόνα 17 Κατανοµή συχνότητας των κατολισθήσεων στον Ελληνικό χώρο από το 1998 έως 2003 ( Μπιλιώνα, 2008) 33

33 Μετά από στατιστική ανάλυση των παραγόντων εκδήλωσης των κατολισθήσεων διαπιστώνεται ότι οι κυριότερες αιτίες εκδήλωσης στην Ελλάδα (Λέκκας Ε., 2000) είναι συνοπτικά οι ακόλουθες: Οι µεγάλες µορφολογικές κλίσεις των πρανών. εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι περισσότερες κατολισθήσεις εκδηλώνονται σε ορεινές περιοχές του Ελλαδικού χώρου µε εντυπωσιακή συγκέντρωση των θέσεων των κατολισθήσεων κατά µήκος της οροσειράς της Πίνδου. Οι γεωλογικές συνθήκες στη υτική Ελλάδα ευνοούν την εκδήλωση κατολισθήσεων που είναι αυξηµένες εκτός από την οροσειρά της Πίνδου και στα ορεινά της Κεντρικής και υτικής Πελοποννήσου. Στη ζώνη αυτή επικρατούν οι επιρρεπείς σε κατολισθήσεις σχηµατισµοί του φλύσχη των αργιλοµαργών και των σχιστοκερατολίθων, µε εφιππευµένα ασβεστολιθικά λέπια, που χαρακτηρίζεται σαν ζώνη µε µεγάλη συχνότητα κατολισθήσεων. Τα µικρά µεγέθη των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών των γεωλογικών σχηµατισµών. Η έντονη τεκτονική παραµόρφωση, η οποία κατακερµάτισε τους σχηµατισµούς και συνέβαλε στην ακόµα µεγαλύτερη µείωση των τιµών των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών. Πρόσθετα κατά µήκος των τεκτονικών ασυνεχειών υφίστανται κατάλληλες επιφάνειες µετακίνησης των µαζών. Η έντονη διαφοροποίηση στη λιθοστρωµατογραφική διάρθρωση µε αποτέλεσµα την αλληλουχία σχηµατισµών µε τελείως διαφορετικά γεωτεχνικά χαρακτηριστικά. Οι έντονες κλιµατολογικές διαφοροποιήσεις και οι ακραίες κλιµατολογικές συνθήκες σε ορισµένα σηµεία του Ελληνικού χώρου και ιδιαίτερα εκεί όπου συνυπάρχουν συνήθως όλοι οι προηγούµενοι παράγοντες (π.χ. οροσειρά της Πίνδου, όπου εκδηλώνονται έντονες βροχοπτώσεις). Η υψηλή σεισµικότητα, η οποία επιδρά σε µάζες µε οριακές συνθήκες ισορροπίας. Η σχέση έχει παρατηρηθεί σε αρκετούς πρόσφατους και παλαιότερους σεισµούς που εκδηλώθηκαν στον Ελληνικό χώρο (π.χ. Κυλλήνη 1988, Μήλος 1992, Πύργος 1993, Γρεβενά Κατά τους σεισµούς της 05/05/1965 της Μεγαλόπολης και της 20/ της Ευρυτανίας, παρατηρήθηκαν κατολισθήσεις πλευρικών κορηµάτων, ενώ κατά το σεισµό της Θεσσαλονίκης της 20/06/1978 παρατηρήθηκαν φαινόµενα 34

34 ρευστοποίησης της άµµου. Στην Πάτρα, κατολισθήσεις παρατηρήθηκαν µετά τον σεισµό της 31/04/1965 καθώς και κατά τον πρόσφατο σεισµό της 08/06/2008 στο χωριό Σανταµέρι και στην εθνική οδό Πατρών Αθηνών στο ύψος του ιακοπτού). Επίσης κατά τους σεισµούς παρατηρούνται ρηγµατώσεις των προσχώσεων και καθιζήσεις παραλιακών λωρίδων, όπως στις ακτές του Κορινθιακού, στην Αιγιαλία µεταξύ Σελινούντος και Κερινίτου ή στην Μεσολίµνια ζώνη Λίµνης Βόλβης - Λ.Λαγκαδά που οφείλονται σε συµπύκνωση των αδροµερών υλικών των προσχώσεων και σε φαινόµενα ρευστοποίησης της άµµου, όπως στη Θεσσαλονίκη. Οι ανθρώπινες παρεµβάσεις στο περιβάλλον, οι οποίες συνίστανται στην αποψίλωση των δασών, στη διαµόρφωση των πρανών, στην αφαίρεση της υποστήριξης και στην κατασκευή τεχνικών έργων χωρίς προηγούµενη µελέτη. Την δεκαετία του '50, το πρόβληµα των κατολισθήσεων, που συνήθως αφορούσε περιοχές και οικιστικές µονάδες αποµονωµένες, µε ελάχιστο κατά κεφαλή εισόδηµα των κατοίκων και µε µικρές δυνατότητες ανάπτυξης, χρησιµοποιούντο πολλές φορές καταχρηστικά ως µέσο πίεσης των τοπικών κοινωνιών µε στόχο τη µεταφορά των οικισµών σε άλλες γεωγραφικές περιοχές µε περισσότερες ευκαιρίες οικονοµικής ανάπτυξης. Οι αντιλήψεις αυτές όµως έχουν ήδη ξεπεραστεί δεδοµένης και της οικονοµικής ανάπτυξης των αποµονωµένων περιοχών, πολλές από τις οποίες αποτελούν µάλιστα και περιοχές µε ιδιαίτερο φυσικό κάλος. Το πρόβληµα των κατολισθήσεων κυρίως εµφανίζεται σε περιοχές µε έντονη ανάπτυξη, όπως στα περιθώρια µεγάλων οικιστικών συγκροτηµάτων, σε περιοχές υψηλής τουριστικής ανάπτυξης και σε περιοχές κατασκευής τεχνικών έργων ή µεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Στις περιοχές αυτές λόγω της ταχείας ανάπτυξης - επέκτασης και της πιεστικής ανάγκης εξεύρεσης χώρων δεν έχουν γίνει οι αναγκαίες µελέτες ούτε έχουν ληφθεί κάποια έστω και στοιχειώδη µέτρα µε αποτέλεσµα ο κίνδυνος να είναι υψηλός. Τις περισσότερες µάλιστα των περιπτώσεων, ο δυνητικός κίνδυνος αυξάνεται λόγω των ανθρώπινων παρεµβάσεων, όπως είναι η φόρτιση του πρανούς µε τις κατασκευές, η διοχέτευση λυµάτων στο υπέδαφος, οι εκσκαφές, κλπ. Έτσι προβάλλεται επιτακτική η ανάγκη ζωνοποίησης περιοχών προς επέκταση ή εκµετάλλευση, που επιτυγχάνεται µέσω του σχεδιασµού των χρήσεων γης. Οι τεχνικές διαχείρισης της επιφάνειας της γης για την αντιµετώπιση των 35

35 κατολισθήσεων έχουν αναπτυχθεί ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία µε την παράλληλη ανάπτυξη των προγραµµάτων διαχείρισης γεωγραφικών πληροφοριών σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Έτσι, οι παράγοντες οι οποίοι συνθέτουν το πρόβληµα "κατολίσθηση" εκτιµώνται, χαρτογραφούνται χωριστά (π.χ. µορφολογικές κλίσεις, ζώνες καταπόνησης και κατακερµατισµού των πετρωµάτων, σχηµατισµοί µε µειωµένες τιµές γεωτεχνικών µεγεθών, υπόγεια ύδατα, ανθρώπινη παρέµβαση, κλπ.), στη συνέχεια βαθµονοµούνται και τέλος εισάγονται στο σύστηµα. Αφού γίνει η επεξεργασία συντίθεται αυτόµατα ο χάρτης οικιστικής καταλληλότητας ή χάρτης επικινδυνότητας µιας περιοχής, ο οποίος αποτελεί σε συνδυασµό µε άλλους χάρτες άλλων γεωδυναµικών φαινοµένων οδηγό για τις προτεινόµενες χρήσεις γης. υστυχώς όµως σε ορισµένες περιπτώσεις αν και εκπονούνται αντίστοιχες έρευνες δεν λαµβάνονται υπόψη από την πολιτεία και τους τοπικούς παράγοντες λόγω των συµφερόντων που ταυτόχρονα θίγουν, µε αποτέλεσµα η κατολισθητική επικινδυνότητα να παραµένει υψηλή. (Λέκκας Ε.,2000) Κατά νοµούς η συχνότητα των κατολισθήσεων είναι αυξηµένη ως εξής: στα Ανατολικά τµήµατα των Νοµών Ιωαννίνων, Άρτας, Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας, Ηλείας, στην Ευρυτανία και τα υτικά τµήµατα των Νοµών Τρικάλων, Καρδίτσας και Φθιώτιδος. Μικρότερη συχνότητα παρατηρείται στα ορεινά της Φωκίδος, Μεσσηνίας και Ρεθύµνου ενώ υπάρχουν διάσπαρτες κατολισθήσεις στον υπόλοιπο ελληνικό χώρο. (Ελευθερίου, 1985) Το πρόβληµα της αποκατάστασης των οικισµών αντιµετωπιζόταν ως το 1965 µε µεµονωµένες µεταφορές των οικισµών στις περιοχές απασχόλησης των κατοίκων όπως π.χ. στην περίπτωση µεταφοράς των κατοίκων της ορεινής Αργιθέας Καρδίτσης στο Θεσσαλικό ή Βοιωτικό Κάµπο, των Ευρυτάνων στην περιοχή Αγρινίου κ.λ.π. Αν και το 1946 το Υπουργείο ανοικοδοµήσεως κατάρτισε επιτροπή που εξέτασε 102 Οικισµούς και πρότεινε την µεταφορά των 51 οι προτάσεις της Επιτροπής δεν υλοποιήθηκαν λόγω των γεγονότων του Εµφυλίου. (Ελευθερίου, 1985) Οι σεισµοί του 1965 στην Πελοπόννησο - Αιτωλοακαρνανία, του 1966 στην Ευρυτανία και του 1967 στην Ήπειρο - Θεσσαλία έγιναν αφορµή για από κοινού αντιµετώπιση και αποκατάσταση των σεισµόπληκτων και κατολισθαινόντων οικισµών που χαρακτηρίζονται ως «µη βιώσιµοι». Για το σκοπό αυτό εκπονήθηκαν 36

36 Χωροταξικές µελέτες από το Σπουδαστήριο Πολεοδοµικών Ερευνών του Ε.Μ.Π. σε συνεργασία µε την Υπηρεσία Οικισµού και το Ι.Γ.Ε.Υ. Τα πορίσµατα και οι προτάσεις των µελετών αυτών δεν υλοποιήθηκαν πλήρως, κυρίως λόγω της άρνησης των κατοίκων να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Ο βαθµός αποτυχίας ήταν µεγαλύτερος στην Ήπειρο και Θεσσαλία, µικρότερος στην Αιτωλοακαρνανία και Ευρυτανία, ενώ στην Ηλεία - Αχαΐα έγιναν περισσότερες µεταφορές οικισµών. Όσοι δικαιούχοι έτυχαν στεγαστικής αποκατάστασης διατήρησαν και το παλιό τους σπίτι, εφόσον υπήρχε ή, αν είχε καταστραφεί, οικοδόµησαν ένα παράπηγµα για πρόχειρη στέγαση. (Ελευθερίου, 1985) 37

37 Β ΜΕΡΟΣ 1. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Πολλοί πιστεύουν πως µια εφηµερίδα έχει ζωή µιας µονάχα ηµέρας. Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετοί συλλέκτες που φυλάνε σειρές ολόκληρες από εφηµερίδες, όπως υπάρχουν και µελετητές: φιλόλογοι, ιστορικοί, κοινωνιολόγοι, γεωλόγοι κ.α. που αποδελτιώνουν και φυλάσσουν αρκετά από τα δηµοσιεύµατα. Είναι τέλος και βιβλιοθήκες, όπως η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, η Ζωσιµαία ηµόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων κ.α. που συγκεντρώνουν σε ειδικά τµήµατά τους τις σειρές των εφηµερίδων και τις βιβλιοδετούν σε τόµους. Οι παλιές εφηµερίδες αποτελούν πολυτιµότατες ιστορικές πηγές. Ως σήµερα έχουν αξιοποιηθεί όχι µόνο σε µελέτες για την ιστορία του ελληνικού τύπου, αλλά σε κάθε είδους επιστηµονικές εργασίες, καθώς συχνά διασώζουν στις σελίδες τους στοιχεία κάποτε ειδησεογραφικά, αλλά τώρα πια αυθεντικές µαρτυρίες και τεκµήρια, άγνωστα τελείως από άλλες πηγές. Ο τύπος εµφανίστηκε στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα και αποτελούσε το πρώτο µέσω µετάδοσης της είδησης σχετικά µε κάποια φυσική καταστροφή, π.χ. κατολίσθηση. Σήµερα οι εφηµερίδες έχουν ανταποκριτές, οι οποίοι µεταφέρουν τις ειδήσεις συνήθως έπειτα από αυτοψία τους στην περιοχή που σηµειώθηκαν οι φυσικές καταστροφές. Ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι φυσικές καταστροφές είναι µεγάλης κλίµακας µεταβαίνει στην πληγείσα περιοχή µεγάλος αριθµός δηµοσιογράφων ώστε να καλύψουν πλήρως το γεγονός τόσο στα έντυπα, όσο και στα ηλεκτρονικά µέσα ενηµέρωσης. Τα άρθρα που περιγράφουν µια φυσική καταστροφή, όπως παράδειγµα µια κατολίσθηση και της συνέπειές της δεν έχουν την µορφή και το περιεχόµενο ενός επιστηµονικού κειµένου. Οι δηµοσιογράφοι προσπαθούν να µεταφέρουν την είδηση όσο πιο απλουστευµένα γίνεται, ώστε να είναι δυνατό να κατανοηθεί από όλες τις µορφωτικές τάξεις των αναγνωστών. Συχνά µάλιστα αρκούνται απλά στην περιγραφή των γεγονότων, αποφεύγοντας την µετάδοση οποιασδήποτε πιο 38

38 εξειδικευµένης γνώσης, οι οποία πιθανό να είναι δύσκολα κατανοητή σε µερίδα αναγνωστών. Πολλές φορές προτιµάται όχι µόνη η ακριβής µετάδοση των άµεσων πληροφοριών αλλά και η αναπαραγωγή φηµών. εν είναι βέβαια µόνο η έλλειψη γνώσης και η προσπάθεια µετάδοσης απλουστευµένων πληροφοριών που συχνά διαστρεβλώνονται τα γεγονότα. Πολλές φορές υπάρχουν άλλες αιτίες για αυτό το φαινόµενο στον τύπο, µε πιο συνηθισµένη αυτή των πολιτικών σκοπιµοτήτων. Αναλόγως σε ποια πολιτική παράταξη είναι προσκείµενη η εφηµερίδα που δηµοσιεύει ένα άρθρο, υπάρχει η πιθανότητα το περιεχόµενο σε κάποια σηµεία να αλλάζει, έτσι ώστε να περάσει στον αναγνώστη µια µορφή πολιτικού µηνύµατος µε στόχο την πίεση προς την κεντρική διοίκηση. Ωστόσο, ο ηµερήσιος τύπος έχει τη δυνατότητα να προσφέρει µέσα από τις σελίδες του και επιστηµονικές αναλύσεις, όταν στα άρθρα του συµµετέχουν και εξειδικευµένοι επιστήµονες, οι οποίοι προσαρµόζουν τις επιστηµονικές αντιλήψεις έτσι ώστε να γίνονται κατανοητές από ένα ευρύ κοινό. Στην περίπτωση αυτή ο τύπος βοηθά στην ενηµέρωση των πολιτών µε επιστηµονικές γνώσεις και απόψεις για την επικινδυνότητα των κατολισθήσεων και τις πιθανές λύσεις των προβληµάτων που προκύπτουν λόγω του φυσικού αυτού φαινοµένου. Στον τύπο επίσης, µπορεί να φιλοξενηθούν άρθρα και διαφορετικές γνώµες περισσοτέρων του ενός επιστηµόνων, προκειµένου να αποσαφηνιστεί όσο γίνεται καλύτερα ένα κατολισθητικό γεγονός, προσφέροντας στο αναγνωστικό του κοινό την δυνατότητα διαµόρφωσης της κατά το δυνατόν αντικειµενικότερης άποψης. Προσφέρει, τέλος, εναλλακτικές λύσεις στα προβλήµατα που δηµιουργούνται επιχειρώντας να ισορροπήσει µεταξύ αντικρουόµενων απόψεων. Σήµερα πλέον ο αριθµός των εφηµερίδων, αλλά και των φύλλων που πωλούνται καθηµερινά είναι πολλαπλάσιος αυτού που ίσχυε τον προηγούµενο αιώνα. Επιπλέον, είναι ευρέως διαδεδοµένη η ενηµέρωση µέσω του διαδικτύου (ηλεκτρονικός τύπος κ.α) παρέχοντας άµεση πρόσβαση σε ειδησεογραφικά γεγονότα. Έτσι γίνεται κατανοητό ότι τα µέσα συλλογής πληροφοριών έχουν βελτιωθεί σηµαντικά, το ίδιο όµως σηµαντικά έχει βελτιωθεί και η ποιότητά τους, ευτυχώς τις περισσότερες φορές προς θετική κατεύθυνση. Στην παρούσα µελέτη αποδελτιώθηκαν αναφορές του τοπικού και εθνικού τύπου σχετικά µε εκδηλώσεις κατολισθητικών φαινοµένων, το πως αυτές 39

39 παρακολουθήθηκαν σε βάθος χρόνου και παρουσιάστηκαν στην εξέλιξή τους καθώς και η αντιµετώπιση των επιπτώσεων των πληγέντων από την πλευρά της πολιτείας. Πιο συγκεκριµένα διερευνήθηκαν: 1. Η χρονική περίοδος 1960 έως 2008 στις τοπικές εφηµερίδες «Πρωινός Λόγος» και «Ηπειρωτικός Αγώνας», οι οποίες είναι διαθέσιµες ως έντυπο αρχειακό υλικό στη Ζωσιµαία ηµόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. 2. Ψηφιακό αρχειακό υλικό της εθνικής εφηµερίδας «Ελευθερία» για τις χρονολογίες 1960 έως 1967 και 3. Ψηφιακό αρχειακό υλικό σύγχρονων εφηµερίδων (Έθνος , Ελευθεροτυπία , Καθηµερινή , Ριζοσπάστης , Το Βήµα , Τα Νέα ) πανελλαδικής κυκλοφορίας σχετικά µε κατολισθητικά φαινόµενα. 40

40 2. ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΟΥ ΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΑΝ ΣΤΟΝ ΤΟΠΙΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟ Η παρουσίαση των δηµοσιευµένων άρθρων και των πληροφοριών που αναφέρονται σε κατολισθητικά φαινόµενα γίνεται ανά ηµερολογιακό έτος. Αρχικά, παραθέτονται µε χρονολογική σειρά αναφορές κατολισθητικών γεγονότων και ακολουθούν άρθρα σχολιασµού της πολιτειακής µέριµνας, επίσης µε χρονολογική σειρά. Στο τέλος κάθε έτους παραθέτονται άρθρα εθνικών εφηµερίδων. Έτος 1960 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Τα δύο κύρια κατολισθητικά φαινόµενα που απασχολούν τον τύπο το 1960 είναι στην περιοχή του Μετσόβου λόγω καιρικών φαινοµένων και στην περιοχή της Κόνιτσας λόγω ισχυρής σεισµικής δόνησης. 18/02/1960 (Σελ.1) Καταπτώσεις όγκων χωµάτων εις οδόν παρά το Μέτσοβον «Από του παρελθόντος Σαββάτου διεκόπη η συγκοινωνία µεταξύ Χαροκοπίου Τσιµόβου, λόγω κατολισθήσεων τµήµατος της αµαξίτης οδού παρά την θέσιν «Βρυσούλα»» 41

41 17/03/1960 (Σελ.4) ΝΕΑΙ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΓΙΝΑΝ ΕΙΣ ΜΕΤΣΟΒΟΝ «Προ ηµερών εσηµειώθησαν νέαι κατολισθήσεις εις την περιφέρειαν της κωµοπόλεώς µας» Χαρακτηριστική η φωτογραφία που εµφανίζει τµήµα της µεταθετικής ολίσθησης 16/10 /1960 Σελ 4 42

42 19/08/1960 (Σελ.1) Ισχυρή σεισµική δόνηση στην περιοχή της Κόνιτσας έχει σαν αποτέλεσµα κατολισθητικά φαινόµενα. ΙΣΧΥΡΑ ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΟΝΗΣΙΣ ΣΥΝΕΚΛΟΝΙΣΕ ΤΗΝ ΚΟΝΙΤΣΑΝ «Βράχοι έπιπτον εις την χαράδραν του Αώου εξ υπερκειµένων υψωµάτων» 43

43 Η ενίσχυση καθώς και η πρόληψη, για την αποφυγή νέων κατολισθήσεων, από την πλευρά της πολιτείας είναι σηµαντική και σχολιάζεται από τον τύπο. 04/03/1960 (Σελ.4) 06/04/1960 (Σελ.4) 16/10/1960 (Σελ.4) 01/11/1960 (Σελ.4) Άρθρο τις χρονολογίας 1960 αναφέρεται σε κατολισθητικά φαινόµενα που έλαβαν χώρα το

44 Έτος 1962 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Το κύριο κατολισθητικό γεγονός της χρονιάς συµβαίνει στο Μέτσοβο λόγω καιρικών φαινοµένων και απασχολεί τον τύπο για δύο συνεχόµενες ηµέρες. 08/03/1962 (Σελ.1) ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΜΕΤΣΟΒΟΝ «εις την λεκάνην Μετσοβου εσηµειώθησαν πολλαί κατολισθήσεις και καθιζήσεις ακόµα κατά την κατολίσθηση στο 58ον χιλιοµ.ιωαννίνων - Μετσόβου προωθητήρ επαγιδεύθει και διεκόπη η συγκοινωνία τέλος οι κατολισθήσεις επροξένησαν ζηµιά εις το υδραγωγείο της πόλης µε αποτέλεσµα την προσωρινήν διακοπήν της παροχής ύδατος» 45

45 09/03/1962 (Σελ.4) Την δεύτερη συνεχόµενη ηµέρα που το γεγονός απασχολεί τον τύπο, το άρθρο της εφηµερίδας αναφέρει λεπτοµέρειες για τις ζηµιές που προκλήθηκαν και την προσπάθεια αποκατάστασής τους. Αξιοσηµείωτο είναι ότι και τις δύο ηµέρες τα άρθρα φιλοξενούνται στην πρώτη σελίδα της τετρασέλιδης εφηµερίδας. 46

46 Έτος 1963 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Το 1963 είναι το έτος µε την µεγαλύτερη συχνότητα κατολισθήσεων καθώς και τις περισσότερες συνέπειες σε κατοικίες. Λόγω των προβληµάτων που δηµιουργούνται, οι οικισµοί ρίσκος, Μπαουσιά και Ασπροχώρι αναγκάζονται να µεταφερθούν προσωρινά στο ροσοχώρι. Τρία χρόνια µετά,κατόπιν κληρώσεως, παραχωρούνται στον πληγέντα πληθυσµό οικόπεδα στην περιοχή Καρυές. Επίσης, το 1963 είναι το έτος µε τις περισσότερες αναφορές περί κατολισθήσεων στον τοπικό τύπο στο χρονικό διάστηµα µελέτης των 48 ετών. Τα κατολισθητικά φαινόµενα του έτους αυτού απασχολούν, τέλος, και τον εθνικό τύπο (εφηµερίδα Ελευθερία). 21/01/1963 (Σελ.1) ΕΤΕΡΑΙ 32 ΟΙΚΙΑΙ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΣΟΒΑΡΑΣ ΖΗΜΙΑΣ ΕΚ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ «εις το χωριόν Κράψη δώδεκα οικίαι κατέστησαν ακατοίκητοι και έτεραι είκοσι οικίαι κατέστησαν επικινδύνως ετοιµόρροποι. Επίσης εις το χωριόν Ανήλιον επλήγη εκ των κατολισθήσεων µια οικία. Κατολισθήσεις εσηµειώθησαν και εις τα χωριά Φραγκάδες, Μουζακαίους, Κουκούλιον, Ιτέα και Μπαουσιούς Ο κ. Νοµάρχης ζητεί την αποστολήν τροφίµων, ζωοτροφών και χρηµάτων..» 47

47 22/01/1963 (Σελ.1 & Σελ.4) Αυτή την ηµεροµηνία φιλοξενούνται ταυτόχρονα στην πρώτη σελίδα της εφηµερίδας Πρωινός Λόγος τρία διαφορετικά άρθρα σχετικά µε κατολισθήσεις και συνεχίζονται στην τέταρτη και τελευταία σελίδα της εφηµερίδας. (Η πρώτη σελίδα της εφηµερίδας) 48

48 ύο από αυτά αναφέρονται στις κατολισθήσεις στα χωριά ρίσκος, αφνούλα και Αγ. ηµήτριος Μετσόβου καθώς και στις καταστροφές που προκλήθηκαν. Το τρίτο άρθρο αναφέρεται στα αίτια των κατολισθήσεων στο χωριό ρίσκος. ( Η τέταρτη σελίδα της εφηµερίδας) 49

49 Πιο αναλυτικά τα άρθρα αναφέρουν: ΜΕΓΑΛΑΙ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΟ ΝΟΜΟ ΜΑΣ Εις ΡΙΣΚΟΝ κατέρρευσαν 8 οικίαι, ενώ άλλαι 20 κατέστησαν ετοιµόρροποι. Αι αρχαί διέταξαν την αποµάκρυνσιν απάντων των κατοίκων Εις αφνούλα άλλαι 8 οικίαι κατέρρευσαν και πολαί άλλαι κατέστησαν ετοιµόρροποι. «τροµακτικής εκτάσεως κατολίσθησης αίτινες επροξενήθησαν συνέπεια των τελευταίων καταρρακτωδών βροχοπτώσεων έπληξαν την περιοχήν της κοινότητας ρίσκου κατολισθήσεις επροξενήθησαν σε ακτίνα 2,5 χιλιάδων στρεµµάτων περίπου αι αρχαί διέταξαν την πλήρη εκκένωσιν του χωριού ρίσκου και την µετοίκησιν των κατοίκων αυτού εις άλλα εγγύς τούτου χωριά... Συντάκτης µας όστις µετέβη επί τόπου περιγράφει ως ακολούθως την εικόνα των ζηµιών και του πανικού των πληγέντων Ακόµη πριν φτάσουµε εις το χωριό που επλήγη η κατάστασης διαγράφεται τραγική. Ο αµαξιτός δρόµος από το ροσοχώρι προς ρίσκον έχει καταπλακωθή από όγκους ρευστής µάζας χώµατος, µπάζων και θάµνων και ούτως η διάβασις του καθίσταται δυσχερής Μόλις φθάνουµε εις το κέντρον του χωριού στο συνοικισµό Παναγιά η εικόνα είναι κάτι παραπάνω από τραγική. Έντροµοι οι κάτοικοι έχουν συγκεντρωθή εκεί και περιµένουν µε την σειράν να επιβιβασθούν των στρατιωτικών αυτοκινήτων δια να µεταφερθούν εις το χωριόν ροσοχώρι όπου θα εγκατασταθούν µερίµνη των αρχών προσωρινός Εκείνο που σου προκαλεί περισσότερο δέος είναι οι όγκοι της υγρής µάζας που εσάρωσαν στο κατέβασµά τους από τα υψώµατα του Προφήτου Ηλία και έχουν καλύψει ακόµα και τις πιο πυκνές εκτάσεις. Επίσης έντονη και φρικτή είναι µπροστά στα µάτια όλων µας η εικόνα των ρωγµών του εδάφους Όπως µας επληροφόρησαν ο συνοικισµός που βρίσκεται πλησίον του ποταµού Αράχθου Κάτω Μαχαλάς επλήγη περισσότερον των άλλων Ευτυχώς δεν εσηµειώθησαν από όλην αυτήν την οργήν της φύσεως ζηµίαι εις ανθρώπους και ζώα, αλλά δυστυχώς εις τους κατοίκους εδηµιουργήθηκε τόση θλίψις ώστε κάθε περιγραφή της είναι αδύνατος» ΣΟΒΑΡΑΙ ΖΗΜΙΑΙ ΕΙΣ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΥ ΑΓΙΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΕΤΣΟΒΟΥ «Εκ της κατολίσθησης υπέστησαν σοβαράς ζηµιάς το διδακτήριον του διθέσιου ηµοτικού σχολείου του ως άνω συνοικισµού και δυο παρακείµενες οικίαι, ενώ άλλαι οικίαι κείµεναι επί του ίδιου οικισµού υπέστησαν ολιγότερας τοιαύτας. Ωσαύτως παρετηρήθη ότι εσηµειώθησαν ρωγµαί τόσον επί του εδάφους όσο και επί των προαναφερθεισών οικιών... Το δηµοτικό σχολείο µετεστεγάσθη προσωρινώς εις την παρακείµενην εκκλησία του Αγίου ηµητρίου. Επίσης και οι κάτοικοι των κατασταθείσων ακατοίκοιτων κατοικιών εστεγάσθησαν εις άλλας τοιαύτας» ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΕΙΣ ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΡΙΣΚΟΣ «Οι κατολισθήσεις οφείλονται εις την γεωπετρολογικήν δοµήν του χωριού επί του οποίου εκτείνονται. Αι συνεχείς τελευταίαι βροχοπτώσεις ενέτειναν την πολτοποίησιν των γαιωδών µαζών οµού µε την προσθήκην νέου βάρους εκ του ύδατος, την δράσιν της κατολισθήσεως Πέραν όµως των αιτιών αυτών, ουδείς δύναται να παραγνωρίση και το γεγονός ότι εις τούτο συνέτεινεν και η αποψίλωσις του εδάφους» 50

50 23/01/1963 (Σελ.1&4) Την επόµενη ηµέρα στις τοπικές εφηµερίδες το άρθρο καταλαµβάνει αρκετό ποσοστό του συνόλου της εφηµερίδας και αναφέρεται στις καταστροφές των οικιών και στα µέτρα αντιµετώπισης. 51

51 01/02/1963 (Σελ.1) Στην κοινότητα Μάζια απειλούνται τέσσερες οικίες και µια έχει υποστεί σοβαρές ζηµιές. Επίσης, µετά από εννέα ηµέρες από την πρώτη αναφορά στην κατολίσθηση στο χωριό ρίσκος, ο τύπος εξακολουθεί να ασχολείται µε αυτό το θέµα. 52

52 05/02/1963 (Σελ.1) Μετά από δεκατρείς ηµέρες από την καταστροφική κατολίσθηση στο ρίσκο, εξελίσσονται νέα κατολισθητικά γεγονότα στα Μονολίθι, Λιγοψιά και Κτίσµατα µε αρκετές καταστροφές σε οικίες και αυτή την φορά. 12/02/1963 (Σελ.4) Κατολισθητικό φαινόµενο µε καταστροφές συµβαίνει και στο Ανήλιο Μετσόβου. 53

53 14/02/1963 (Σελ.1) Τον ίδιο µήνα λαµβάνουν χώρα και νέα κατολισθητικά φαινόµενα µε καταστροφικές συνέπειες στις κοινότητες Πραµάντων (καταστράφηκαν εννέα οικίες και άλλες εικοσιτέσσερις κατέστησαν ετοιµόρροπες ), Ραφταναίων (καταστράφηκαν δεκατρείς οικίες και άλλες δεκατρείς υπέστησαν σοβαρές ζηµιές) και Αρδοσέα (καταστράφηκε το ηµοτικό σχολείο, η Εκκλησία και πέντε οικίες). 54

54 15/02/1963 (Σελ.4) ζηµιές. Και νέο κατολισθητικό γεγονός αυτή τη φορά στο Τρίστενο Ζαγορίου, µε µικρές 19/02/1963 (Σελ.1&4) Για έναν περίπου µήνα ο Νοµός Ιωαννίνων πλήττεται από κατολισθητικά φαινόµενα σε διάφορες κοινότητές του, µε καταστροφικές συνέπειες στις οικίες τους. Αυτή την φορά η πληγείσες περιοχές είναι το Μέτσοβο µε σοβαρές ζηµιές σε 52 οικίες του, εκ των οποίων οι 42 ετοιµόρροπες, τα Πράµαντα µε έξι οικίες να εκκενώνονται και 15 να έχουν σοβαρές ζηµιές και η Πλαγιά Κονίτσης µε επτά οικίες να έχουν υποστεί ζηµιές. 55

55 56

56 14/07/1963 (Σελ.1&4) Το καλοκαίρι του ίδιου έτους η εφηµερίδα αναφέρει ισχυρή σεισµική δόνηση στην Κρανούλα, από την οποία προξενήθηκαν τοπικές καθιζήσεις. Ο απολογισµός είναι η κατάρρευση τεσσάρων οικιών και ζηµιές σε άλλες

57 29/01/1963 και 30/01/1963(Σελ.1&4) Για δυο συνεχόµενες ηµέρες η εφηµερίδα αφιερώνει αρκετό χώρο της (Μέρος Α και Β) για να παραθέσει τους σπουδαιότερους παράγοντες που προκαλούν κατολισθήσεις. 31/01/1963 (Σελ.1) Εννιά ηµέρες µετά το καταστρεπτικό γεγονός στο ρίσκο, η πολιτεία µερίµνησε και υπόσχεται οριστική εξασφάλιση στέγης στους πληγέντες µε την ανέγερση νέου οικισµού. 58

58 02/02/1963 (Σελ.4), 12/02/1963 (Σελ.4) & 18/02/1963(Σελ.4) Τα άρθρα της εφηµερίδας αναφέρονται σε οικονοµική βοήθεια από την πολιτεία, αλλά και από συλλόγους της πόλης. 59

59 08/02/1963 (Σελ.1) 08/03/1963 (Σελ1) Ο απολογισµός των καταστροφών µετά τα συνεχόµενα και µεγάλης έκτασης κατολισθητικά φαινόµενα. 60

60 02/08/1963 (Σελ.1), 17/08/1963(Σελ.1&4) Η πολιτεία το καλοκαίρι του ίδιου έτους προτείνει έκταση στην Πετσάλη για ανοικοδόµηση Συνοικισµού κατολισθησάντων χωριών. εκαπέντε ηµέρες αργότερα οι κάτοικοι της κοινότητας Μπαουσιάς δεν αποδέχονται την πρόταση και η εφηµερίδα φιλοξενεί το αποστελλόµενο υπόµνηµα στην κυβέρνηση. 61

61 Για τα κατολισθητικά γεγονότα στις 22/01/1963 υπάρχει αναφορά και στον εθνικό τύπο (εφηµερίδα Ελευθερία) «κατέπιπτον όγκοι χωµάτων, λάσπη και λίθοι. Τεράστια ρήγµατα διηνοίγησαν εις τους αγρούς και εις άλλας περιοχάς του χωριού, τινά δε εξ αυτών φθάνουν εις βάθος και πλάτος ενός µέτρου. Εννέα οικίαι κατέρρευσαν, ενώ πολλαί άλλαι κατάστησαν ετοιµόρροποι» Και για το κατολισθητικό γεγονός στις 14/02/1963 υπάρχει αναφορά στον εθνικό τύπο (εφηµερίδα Ελευθερία). 62

62 Έτος /01/1964 (Σελ.4) (Εφηµερίδα Ηπειρωτικός Αγώνας) Στο χωριό Πλατανούσα από κατολισθαίνοντα ογκόλιθο χάνει τη ζωή του ένας άνθρωπος. 21/02/1964 (Σελ.4) (Ηπειρωτικός Αγώνας) 10/03/1964 (Σελ.4) (Ηπειρωτικός Αγώνας) Κατολισθητικά φαινόµενα σηµειώθηκαν στην Ανατολική Ζαγορίου και στην οδό Ιωαννίνων Μετσόβου. 63

63 15/01/1964 (Σελ.1&3) (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Το χωριό Λυκορράχη κινδυνεύει από τις καθιζήσεις, οι κάτοικοί του ζητούν από την πολιτεία µετακίνηση του χωριού τους στην θέση Αµπέλια και µέχρι να γίνει αυτό προσωρινά µέτρα προστασίας τους. Πράγµατι, από την πολιτεία θα εγκριθεί η µεταφορά του χωριού, δυο χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του

64 11/09/1964 (Σελ.4) (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Η πολιτεία συνεργάζεται µε γεωλόγο, προκειµένου να βρεθεί κατάλληλη έκταση για να µετοικήσουν τα χωριά Ανήλιο, Μικρό και Μεγάλο Περιστέρι, εµάτι, Μάζια και Μέτσοβο, που έχουν πληγεί από τις κατολισθήσεις. Έτος 1966 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) 19/01/1966 (Σελ.1) Συνέπεια των καιρικών συνθηκών είναι η διακοπή συγκοινωνιών στα χωριά Λάκκας Αώου λόγω συνεχιζόµενων καταπτώσεων χωµάτων. 65

65 26/01/1966 (Σελ.1) Ο δρόµος Ιωαννίνων Μετσόβου αντιµετωπίζει πολλά και συνεχόµενα προβλήµατα λόγω κατολισθήσεων. 12/02/1966 (Σελ.1) Οι κάτοικοι του Βοτονοσίου, ζητούν και αυτοί µε τη σειρά τους µέτρα προστασίας από την πολιτεία, λόγω καθιζήσεων. 66

66 01/06/1966 (Σελ.1) Άρχισαν οι διεργασίες για την οικοπεδοποίηση στις Καρυές, όπου θα µεταφερθούν οι πληγέντες από τις κατολισθήσεις των χωριών Μπαουσιά, Ασπροχωρίου και ρίσκου. 17/07/1966 (Σελ.1), 19/07/1966 (Σελ.4), 20/07/1966(Σελ.4), 26/07/1966(Σελ.4) Η κλήρωση των οικοπέδων στις Καρυές για τους κατοίκους των παραπάνω χωριών, έγινε και το γεγονός απασχολεί τον τοπικό τύπο για τέσσερεις ηµέρες. 02/08/1966 (Σελ.4) Εγκρίθηκε µετά από δυο χρόνια περίπου η µεταφορά του χωριού Λυκορράχη, στη θέση Αµπέλια 67

67 Έτος /11/1996 (Σελ.1) (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Στο 140χλµ. της εθνικής οδού Τρικάλων Ιωαννίνων βράχος που κατολίσθησε αφαιρεί την ζωή διερχόµενου οδηγού. 04/12/1996 (Σελ.1&4) (Εφηµερίδα Ηπειρωτικός Αγώνας) Αρκετά προβλήµατα σε πολλά σηµεία του οδικού δικτύου στο Νοµό Ιωαννίνων λόγω κατολισθήσεων. 68

68 Έτος 1999 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) 24/02/1999 (Σελ.1&11) Τρία σπίτια στο εσποτικό καταστρέφονται ολοσχερώς από βράχια που αποκολλήθηκαν από το βουνό Κασσιδιάρης. 69

69 26/02/1999 (Σελ.1&11) Μετά από την προτροπή των γεωλόγων εκκενώθηκαν 32 σπίτια στο εσποτικό, λόγω πιθανότητας και νέων κατολισθήσεων. Το γεγονός απασχολεί τον τύπο για δεύτερη ηµέρα. Έτος 2003 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Το έτος 2003, όπως και το 1963, έχει µεγάλη συχνότητα κατολισθήσεων καθώς και αρκετές συνέπειες τόσο σε κατοικίες όσο και στο εθνικό δίκτυο. Σχεδόν όλα τα κατολισθητικά φαινόµενα, είναι συνυφασµένα µε ακραίες βροχοπτώσεις. 70

70 08/01/2003 (Σελ.1&15) Το πρωτοσέλιδο της εφηµερίδας παρουσιάζει τις κατολισθήσεις που γίνονται σε πολλές περιοχές του Νοµού Ιωαννίνων, µε πιο καταστροφικές στο εµάτι (οικισµός Πλάκας) Ζαγορίου. Ασχολείται, επίσης, µε τµήµα της Εγνατίας που βούλιαξε. 71

71 09/01/2003 (Σελ.1&15) Και την επόµενη µέρα, η εφηµερίδα φιλοξενεί άρθρο για τις ζηµιές, λόγω κατολισθήσεων, στο Νοµό Ιωαννίνων. Μεγαλύτερες οι καταστροφές στο εµάτι (οικισµός Πλάκας), όπου 40 στρέµµατα περίπου µετακινήθηκαν, παρασέρνοντας κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και αυτοκίνητα. Χαρακτηριστική είναι η φωτογραφία του δρόµου, που έχει ανοίξει στα δύο. 72

72 11&12/01/2003 (Σελ.1&15) Πρωτοσέλιδο της εφηµερίδας συνεχίζει την αναφορά για τρίτη ηµέρα στις κατολισθήσεις και καθιζήσεις που συµβαίνουν στο νοµό µε έµφαση στο εµάτι (οικισµός Πλάκας). 73

73 Φωτογραφίες από την κατολίσθηση στο εµάτι (οικισµός Πλάκας) 05/01/2003 Εικόνα 18 Περιστροφική ολίσθηση στο εµάτι (οικισµός Πλάκας) Εικόνα 19 Αυτοκίνητο (κίτρινο βέλος) που έχει παρασυρθεί από την περιστροφική ολίσθηση 74

74 Εικόνα 20 Εµφανείς οι ρωγµές στο δρόµο Εικόνα 21 Εµφανείς οι ρωγµές στα οικόπεδα από την µεταθετική ολίσθηση 75

75 Φωτογραφίες από το σηµείο της κατολίσθησης πέντε χρόνια µετά (02/07/2008) Εικόνα 22 Το σηµείο όπου είχε γίνει η περιστροφική ολίσθηση Εικόνα 23 Τοιχία που χτίστηκαν (κίτρινο βέλος) σαν µέτρα αντιµετώπισης του κατολισθητικού φαινοµένου 76

76 14/01/2003 (Σελ.1&15) Στην Αετοµηλίτσα συνεχίζονται οι κατολισθήσεις, είναι η τέταρτη ηµέρα που ο τοπικός τύπος ασχολείται µε τα κατολισθητικά φαινόµενα του νοµού. Χαρακτηριστικές οι φωτογραφίες που παρατίθενται από το χωριό Αετοµηλίτσα. 77

77 06/02/2003 (Σελ.1&15) Ζηµιές από κατολισθήσεις λόγω καιρικών φαινοµένων, σε αρκετά σηµεία του νοµού, εντονότερο το φαινόµενο στην Κηπίνα. 78

78 07/02/2003 (Σελ.1&15) Οι κατολισθήσεις στην Κηπίνα και σε άλλα χωριά του νοµού απασχολούν τον τύπο για δεύτερη συνεχόµενη ηµέρα. 79

79 09/03/2003 (Σελ.1&15) Τα έντονα καιρικά φαινόµενα συνεχίζονται στο νοµό και σαν συνέπεια αυτών συνεχίζονται και οι κατολισθήσεις σε πολλά σηµεία. 29/09/2003 (Σελ.1&15) 80

80 30/10/2003 (Σελ.1&15) Οι καταστροφές από τις κατολισθήσεις συνεχίζονται σε αρκετά σηµεία του νοµού, µε πιο έντονα τα προβλήµατα στους δήµους Μολοσσών, Σελλών και Λάκκας Σουλίου, όπου οι δήµαρχοί τους ζητούν να κηρυχθούν οι περιοχές θεοµηνιόπληκτες. 81

81 01/11/2003 (Σελ.1&15) Για δεύτερη ηµέρα ο τύπος ασχολείται µε το πρόβληµα λόγω κατολισθήσεων των ήµων Μολοσσών, Σελλών και Λάκκας Σουλίου. 05/11/2003 (Σελ.1), 25/12/2003(Σελ.1) Σαν επακόλουθο των έντονων καιρικών φαινοµένων, οι κατολισθήσεις στο οδικό δίκτυο του νοµού. 82

82 Με τα κατολισθητικά φαινόµενα στο εµάτι ασχολούνται και οι εθνικές εφηµερίδες. 07/01/2003 (Τα Νέα) 08/01/2003 (Ριζοσπάστης) 08/01/2003 (Ελευθεροτυπία) 83

83 30/03/2003 (Το Βήµα) Η εθνική εφηµερίδα Το Βήµα φιλοξενεί άρθρο µε µελέτη του Τµήµατος Γεωλογίας του Πανεπιστηµίου Πατρών µε στατιστικά δεδοµένα για τις κατολισθήσεις πανελλαδικά. Αναφέρει χαρακτηριστικά : «εν θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι φέτος πετύχαµε ρεκόρ κατολισθήσεων από τη Ζάκυνθο έως Χίο και από τα Ιωάννινα έως την Κρήτη η λιθολογική σύσταση και δοµή δηµιουργούν συνθήκες αρκετά επισφαλείς, ιδιαίτερα στις περιοχές που καταλαµβάνονται από τους χαλαρούς σχηµατισµούς και αργιλοµιγή ιζήµατα, όπως π.χ. σε πολλούς οικισµούς στους νοµούς Ιωαννίνων (όπως στο εµάτι)» 84

84 Έτος 2004 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) 29/01/2004 (Σελ.1&15) Και το 2004 µετά τα έντονα καιρικά φαινόµενα, ακολουθούν σοβαρά προβλήµατα από τις κατολισθήσεις. Οι περιοχές που έχουν πληγεί αυτή τη φορά είναι Τέροβο, Περιστέρι, Πλακωτή, Βίγλα, Βουτσαρά, Λάκκα Σουλίου και αρκετά σηµεία στο οδικό δίκτυο του νοµού. 85

85 30/01/2004 (Σελ.1&15) Για δεύτερη συνεχόµενη ηµέρα η εφηµερίδα φιλοξενεί άρθρο για τις κατολισθήσεις που ακολούθησαν την κακοκαιρία. Οι πληγείσες περιοχές αρκετές, µερικές από αυτές είναι Λάκκα Σουλίου, Σελλά, Ζωτικό, Λαβδάνη, Πλατανούσα και πολλά σηµεία του οδικού δικτύου. 86

86 03/03/2004 (Σελ.16) Λόγω κατολίσθησης, διακόπτεται η κυκλοφορία στο 20ο χλµ. της Ε.Ο. Ιωαννίνων Πραµάντων. Εικόνα 24 Εικόνα 25 Εικόνα 26 Εικόνα Η κατολίσθηση στο 20ο χλµ της Ε.Ο. Ιωαννίνων Πραµάντων. 87

87 16/03/2004 (Σελ.16) Τον ίδιο µήνα, επίσης, κατολισθήσεις σηµειώνονται λόγω καιρικών φαινοµένων στη Λάβδανη, Λάϊστα, Αετόπετρα, Βρυσοχώρι και σε αρκετά σηµεία του οδικού δικτύου. 05/05/2004 (Σελ.1&15) 88

88 Έτος 2005 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) 16/02/2005 (Σελ.1&15) Το 2005, επίσης, οι κατολισθήσεις µε τα καιρικά φαινόµενα είναι άρρηκτα συνδεδεµένα. Αυτή τη φορά οι περιοχές µε κατολισθητικά φαινόµενα είναι τα Πράµαντα και ο ήµος Μολοσσών. 17/02/2005 (Σελ.1&15) Για δεύτερη συνεχόµενη ηµέρα η εφηµερίδα φιλοξενεί άρθρο για τις κατολισθήσεις. 89

89 18/02/2005 (Σελ.1&15) Τα κατολισθητικά φαινόµενα λόγω των καιρικών συνθηκών απασχολούν και για τρίτη συνεχόµενη ηµέρα τον τύπο. 08/03/2005 (Σελ.1&15) 02/12/2005 (Σελ.1&15) 90

90 03&04/12/2005 (Σελ.1&15) Για δεύτερη συνεχόµενη ηµέρα οι καταστροφές από τις κατολισθήσεις, οι οποίες είναι συνδεδεµένες µε τα ακραία καιρικά φαινόµενα, απασχολούν τον τύπο. 91

91 Έτος 2006 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) Στις 31/12/2005 συµβαίνει η πιο καταστροφική κατολίσθηση, όσον αφορά ζηµιές σε οικίες, µετά το 1963 και οι επιπτώσεις της εµφανίζονται στον τύπο τις αρχές του Ιανουαρίου Αποτέλεσµα είναι η πλήρης καταστροφή τριών οικιών και η δηµιουργία έντονου προβληµατισµού για την κατοίκηση ή µη σε παρακείµενες οικίες. Η εφηµερίδα φιλοξενεί άρθρα για τέσσερεις συνεχόµενες ηµέρες. 03/01/2006 (Σελ.1&19) 92

92 04/01/2006 (Σελ.1&19) 05/01/2006 (Σελ.1&19) 93

93 06/01/2006 (Σελ.1&19) Εκτός από το Χαροκόπι προβλήµατα κατολισθήσεων υπάρχουν και σε επιµέρους σηµεία στο οδικό δίκτυο. 94

94 Η συµβολή της πολιτείας απασχολεί τις επόµενες ηµέρες τον τύπο. 14/01/2006 (Σελ.20) 19/01/2006 (Σελ.1) 20/01/2006 (Σελ.20) 95

95 01/03/2006 (Σελ.20) Μετά από έντονες βροχοπτώσεις µεγαλώνει η καθίζηση στο Χαροκόπι. 26/10/2006 (Σελ.20) 28/11/2006 (Σελ.20), 29/11/2006 (Σελ.20) 96

96 Για τις κατολισθήσεις στο Χαροκόπι άρθρα φιλοξενεί και ο εθνικός τύπος (Καθηµερινή). 03/01/ /01/

97 Έτος 2008 (Εφηµερίδα Πρωινός Λόγος) 08/01/2008 (Σελ.1&19) Για άλλη µία χρονιά οι κατολισθήσεις είναι συνδεδεµένες µε τα έντονα καιρικά φαινόµενα. 26/01/2008 (Σελ.2) Τα κατολισθητικά φαινόµενα ζητούν την βοήθεια της πολιτείας. στη Λάιστα, συνεχίζονται και οι κάτοικοί της 98

98 29/01/2008 (Σελ.20) ύο χρόνια µετά το κατολισθητικό φαινόµενο στο Χαροκόπι, οι νέες οικίες που θα στεγάσουν τους πληγέντες, είναι στο τελικό στάδιο. 02/02/2008 (Σελ.20) 19/04/2008 (Σελ.2) 99

99 Άρθρα για τις κατολισθήσεις στη Λάιστα φιλοξενούνται και στον εθνικό τύπο. 07/02/2008 (Τα Νέα) 100

100 16/02/2008 (Καθηµερινή) 101

101 Γ ΜΕΡΟΣ Μετά από την αποδελτίωση των πληροφοριών του τύπου επιλέγονται οι οικισµοί της Πλατανούσας, του Χαροκοπίου και της Λάιστας, για περαιτέρω µελέτη. Αυτή η επιλογή έγινε για να διαπιστωθεί µε πόση ακρίβεια γίνονται οι αναφορές στον τύπο. Επιπλέον λόγοι επιλογής των ανωτέρω οικισµών είναι οι παρακάτω: στην Πλατανούσα αναφέρονται επαναλαµβανόµενες κατολισθήσεις για τα έτη 1913 έως 1996 και καταστροφές σε οικοδοµήµατα, στο Χαροκόπι καταστροφές στο οδικό δίκτυο και ολικές καταστροφές σε οικίες και στη Λάιστα καταστροφές σε οικίες και διαρκής εξέλιξη κατολισθητικών συµβάντων µέχρι και σήµερα. 1. ΠΛΑΤΑΝΟΥΣΑ 1.1 Θέση Το.. Πλατανούσας ανήκει στο δήµο Κατσανοχωρίων του νοµού Ιωαννίνων. Η κοινότητα περιλαµβάνει πέντε (5) συνοικισµούς, από τους οποίους αυτός µε την ονοµασία Μπουκόριο δεν εµφανίζει κατολισθητικά προβλήµατα. Εποµένως θα αναφερθούµε στους υπόλοιπους τέσσερεις και µε έµφαση στον συνοικισµό Μαχαλά, ο οποίος παρουσίασε τα πιο πρόσφατα κατολισθητικά φαινόµενα του Οι πέντε συνοικισµοί που απαρτίζουν την Πλατανούσα είναι: α) Ο κεντρικός συνοικισµός που γεωγραφικά βρίσκεται στο κέντρο του κοινοτικού χώρου και αναπτύσσεται ανάντι και κατάντι του επαρχιακού δρόµου υψόµετρο από 300 έως 600m περίπου. β) Ο συνοικισµός " άφνη" που βρίσκεται βόρεια του κεντρικού και σε απόσταση από αυτόν. Ο συνοικισµός αναπτύσσεται εξ ολοκλήρου κατάντι του επαρχιακού δρόµου. γ) Ο συνοικισµός "Μπουκόριο" ή "Ζωοδόχου πηγής" που εντοπίζεται δυτικά του κεντρικού. δ) Ο συνοικισµός "Μαχαλάς" στα νότια του κεντρικού οικισµού. Αυτός ο συνοικισµός αναπτύσσεται ανάντι και κατάντι του επαρχιακού δρόµου και πρόκειται για το συνοικισµό µε τα περισσότερα γεωτεχνικά προβλήµατα. 102

102 ε) Τέλος ο συνοικισµός "Λογγά", ο οποίος βρίσκεται µεταξύ του κεντρικού οικισµού και του συνοικισµού " άφνης". Αναπτύσσεται κατάντι του επαρχιακού δρόµου και σε µεγάλη απόσταση από αυτόν, ενώ είναι πολύ κοντά στον ποταµό Άραχθο. Εικόνα 27 Πανοραµική άποψη της Πλατανούσας από τα νότια Εικόνα 28 Πανοραµική άποψη της Πλατανούσας από ανατολικά 103

103 Οι τέσσερεις συνοικισµοί αναπτύσσονται στο ανατολικό πρανές του αντερείσµατος "Ξηροβούνι", που ταυτόχρονα αποτελεί και το δυτικό πρανές της κοιλάδας του Άραχθου, ο οποίος διέρχεται κατάντι των συνοικισµών. Κάθετα σχεδόν προς τη διεύθυνση του Άραχθου, δηλαδή µε διεύθυνση -Α διαµορφώνεται το ρέµα "Γκούρας" το οποίο διέρχεται ανάµεσα στο συνοικισµό Ζωοδόχου Πηγής και του κεντρικού οικισµού που βρίσκεται βόρεια και νότια του ρέµατος αντίστοιχα. 1.2 Ιστορικό κατολισθήσεων Κατολισθητικά φαινόµενα έχουν εκδηλωθεί από πολύ παλιά και έχουν καταγραφεί το 1913, το 1928, το 1960, το 1964 και τα πιο πρόσφατα το Τα κατολισθητικά φαινόµενα του 1913 αφορούσαν µεγάλο τµήµα του πρανούς της Κάτω άφνης και είχαν ως αποτέλεσµα το φράξιµο του ποταµού Άραχθου έως το 1917 και τη δηµιουργία λίµνης. Το 1928 επίσης εκδηλώθηκε µεγάλη κατολίσθηση που µελέτησε ο καθηγητής Βορεάδης και πρότεινε τη µεταφορά του οικισµού. Τον Ιανουάριο του 1960 µεγάλες µάζες αποκολλήθηκαν καταστρέφοντας τελείως ένα τµήµα του κεντρικού οικισµού και σχεδόν το µισό κτίριο της εκκλησίας στη θέση αυτή. Εικόνα 29 Φαίνονται οι µεγάλες µάζες που αποκολλήθηκαν, πτώσεις βράχων και κατέπεσαν κοντά στην εκκλησία 104

104 Η κοινοτική περιοχή επλήγη από τους σεισµούς του 1967 και αποφασίσθηκε µεταφορά των οικιών σε άλλες ασφαλέστερες θέσεις, απόφαση όµως που δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Το 1996 εκδηλώθηκε µεγάλη κατολίσθηση στο συνοικισµό "Μαχαλάς", η οποία αποτέλεσε εξέλιξη προϋπάρχουσας παλαιάς κατολίσθησης µικρής έκτασης. Μικρά κατολισθητικά φαινόµενα και ερπυσµοί έχουν εκδηλωθεί και συνεχίζουν να σηµειώνονται σε αρκετά σηµεία της ευρείας κοινοτικής περιοχής. Εικόνα 30 Πανοραµική άποψη της κατολίσθησης του 1996 στο συνοικισµό του Μαχαλά από βόρεια 105

105 1.3 Γεωλογία περιοχής Γεωτεκτονικά η περιοχή της έρευνας ανήκει στην Ιόνιο γεωτεκτονική ζώνη και συγκεκριµένα στα όρια της κεντρικής και εσωτερικής υποζώνης, είναι δε τµήµα της ανατολικής πτέρυγας του αντικλίνου του Αράχθου. Εικόνα 31 Τεκτονικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής, κλίµακα 1: (Τεκτονικός χάρτης Ηπείρου από IFP - ΙΓΕΥ 1966) Υπόµνηµα: 1. Ασβεστολιθικό υπόβαθρο, 2. Φλυσχικό υπόβαθρο, 3. Αντίκλινο, 4. Σύγκλινο, 5. Εφίππευση, 6. Ρήγµα Οι λιθολογικοί τύποι που συναντάµε στην ευρύτερη περιοχή είναι από τα παλαιότερα προς τα νεότερα : ασβεστόλιθοι Ανώτερου Ιουρασικού, Σενωνίου, Ηωκαίνου, φλύσχης Ανώτερου Ηωκαίνου Ολιγοκαίνου και νεότεροι σχηµατισµοί (παλαιά και σύγχρονα κορήµατα). 106

106 Εικόνα 32 Γεωλογικός χάρτης ευρύτερης περιοχής, Κλίµακα 1:50000, Φύλλο Άγναντα, Ι.Γ.Μ.Ε. Υπόµνηµα: 1.Σύγχρονα πλευρικά κορήµατα, 2. Παλαιά πλευρικά κορήµατα, 3. Φλύσχηςσχηµατισµός ιστράτου, 4. Φλύσχης-Ψαµµίτες Ανεµοράχης, 5. Ασβεστόλιθοι Ηωκαίνου, 6. Ασβεστόλιθοι Ανωτ. Κρητιδικού, 7. Ασβεστόλιθοι Βίγλας, 8. Εφίππευση, 9. Ρήγµα 107

107 Οι τύποι των πετρωµάτων που συναντώνται είναι δύο: στο δυτικό τµήµα και στα υψηλότερα σηµεία απαντούν οι ασβεστολιθικοί σχηµατισµοί, ενώ στα ανατολικά χαµηλότερα σηµεία απαντά ο σχηµατισµός του φλύσχη. Τα διαφορετικά γεωτεχνικά χαρακτηριστικά των πετρωµάτων συµπαγή και σταθερά από την µία πλευρά, πλαστικά και ασταθή από την άλλη, τείνουν να σχηµατίσουν µία εναλλαγή ήπιων και απότοµων πρανών. Εικόνα 33 Εναλλαγή απότοµων και ήπιων πρανών, η φωτογραφία λήφθηκε από τον κεντρικό συνοικισµό, κοιτώντας προς τον συνοικισµό Μαχαλά Όσον αφορά τη γεωλογία της περιοχής του οικισµού Πλατανούσας, από το Χάρτη Γεωλογικών Συνθηκών και Τεχνικογεωλογικών Στοιχείων κλίµακας 1:2.000 που παρατίθεται εκτός κειµένου (Παράρτηµα χάρτης 1), δεν εµφανίζονται ασβεστόλιθοι και ο µόνος σχηµατισµός του υποβάθρου που αποκαλύπτεται είναι ο φλύσχης της Ιονίου ζώνης και κυρίως ο σχηµατισµός των µαργών του Αράχθου. Ο φλύσχης καλύπτει µεγάλο µέρος του οικισµού άφνης, το ανατολικό τµήµα του Κεντρικού και το νοτιοανατολικό τµήµα του Μαχαλά στα όρια του µε τη αφνωτή. 108

108 Ο φλύσχης έχει τιµή µέγιστης κλίσης 40 κατά δύο αντίθετες διευθύνσεις (330 /35 και 107 /30 ). Τα στοιχεία αυτά συνηγορούν στην παρουσία µιας αντικλινικής µορφής στην περιοχή γεγονός το οποίο επιβεβαιώνεται από παρατηρήσεις φυσικών τοµών κατά µήκος του ρέµατος "Φτελιές". Ο φλύσχης στο νότιο τµήµα του ηµοτικού ιαµερίσµατος, κλίνει σταθερά προς τα ΒΑ, ενώ στο βόρειο οι κλίσεις είναι αντίρροπες εκατέρωθεν του άξονα του αντικλίνου. Ο άξονας του αντικλίνου έχει σηµειωθεί στο νότιο τµήµα (οικισµός Μαχαλάς) σχεδόν παράλληλα µε τον επαρχιακό δρόµο ενώ στο βόρειο διέρχεται νότια του Κεντρικού οικισµού, κατάντη και σε απόσταση από τον επαρχιακό δρόµο. Τα ιζήµατα του φλύσχη καλύπτονται από νεότερους σχηµατισµούς. Αυτά είναι αποθέσεις του Πλειστοκαίνου και Ολοκαίνου που εξαπλώνονται σε µεγάλη έκταση. ιαχωρίστηκαν σε επί µέρους κατηγορίες µε βάση τη συνοχή τους, το χρόνο δηµιουργίας τους και τη λιθολογική τους σύσταση. Από τον παλαιότερο προς το νεότερο είναι οι ακόλουθοι: συνεκτικά πλευρικά κορήµατα, ολισθηµένες ασβεστολιθικές µάζες, ηµισυνεκτικά πλευρικά κορήµατα, ποτάµιες αναβαθµίδες, διαταραγµένα - κατακερµατισµένα - ολισθηµένα τεµάχη των συνεκτικών πλευρικών κορηµάτων, σύγχρονα πλευρικά κορήµατα και εδαφικός µανδύας. Τα αργιλοψαµµιτικά πετρώµατα (που συναπαρτίζουν το σχηµατισµό του φλύσχη, λόγω της φύσεως τους, είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε περιστροφικές ολισθήσεις και πτώσεις βραχών. Αυτές οι κατολισθήσεις ευνοούνται και από τη διαβρωτική δράση του Αράχθου στον πόδα του πρανούς. Σηµειώνεται επίσης ότι λόγω των εντόνων βροχοπτώσεων που λαµβάνουν χώρα στην περιοχή, ο φλύσχης έχει υποστεί έντονη διάβρωση, σχηµατίζοντας έτσι µια τυπική µορφολογία αποτελούµενη από λεκάνες απορροής πρώτης και δεύτερης τάξης, µέτωπα κατολισθήσεων και µικροχαράδρες. Οι περιοχές στις οποίες εµφανίζονται ασβεστόλιθοι χαρακτηρίζονται από υψηλό ανάγλυφο µε ελάχιστη βλάστηση. Επίσης στα ασβεστολιθικά πετρώµατα εξ αιτίας και των αλπικών τεκτονικών κινήσεων περιλαµβάνονται και κατακλαστικές ζώνες, αλλά και λόγω του έντονου ανάγλυφου, χαρακτηρίζονται από ροές κορηµάτων ευνοϊκές στις κατολισθήσεις. Αυτές οι κατολισθήσεις που χαρακτιρίζουν τους ασβεστόλιθους αναπτύσσονται σε µια ζώνη κορηµάτων, πλάτους m, η οποία συνήθως αναπτύσσεται εξ ολοκλήρου στον υποκείµενο φλύσχη. 109

109 1.4 Περιγραφή κατολισθήσεων Επιπτώσεις Μέτρα αποκατάστασης Οι κύριοι τύποι κατολισθήσεων που επικρατούν στην περιοχή είναι ολισθήσεις, πτώσεις βράχων και ροές κορηµάτων. Εικόνα 34 Τµήµα του ΝΑ πρανούς, του ποταµού Αράχθου, είναι εµφανής η κατολίσθηση η οποία πιθανώς να ήταν εκείνη που το είχε φράξει τον ποταµό Άραχθο. Χάρτης από Google earth όπου φαίνεται η κατολίσθηση του

110 Εικόνα 35 Άποψη της κατολίσθησης στο συνοικισµό Μαχαλά του 1996 από τα δυτικά Με κίτρινο περικλείεται η ζώνη απόθεσης και µε µπλε η περιοχή διάβρωσης Εικόνα 36 Πτώσεις βράχων και ροές κορηµάτων, νοτίως του Κεντρικού οικισµού της Πλατανούσας 111

111 Οι κύριες επιπτώσεις είναι οι εξής: 1913 φράξιµο του ποταµού Άραχθου έως το 1917 και τη δηµιουργία λίµνης καταστροφή οικιών κεντρικού οικισµού και του µισού κτιρίου της εκκλησίας στον ίδιο οικισµό 1964 απώλεια ανθρώπινης ζωής 1996 απειλή οικιών και κλείσιµο του οδικού επαρχιακού δικτύου στο συνοικισµό "Μαχαλάς" Τα µέτρα αποκατάστασης για τον οικισµό της Πλατανούσας είναι αντιστηρίξεις πρανών, δίκτυο επιφανειακής και υπόγειας στράγγισης, εξοµάλυνση και αφαίρεση ασταθών υλικών και δενδροφυτεύσεις. Εικόνα 37 Τοιχία αντιστήριξης, ως µέτρο αποκατάστασης για την κατολίσθηση του 1996 στον συνοικισµό Μαχαλά 112

112 Εικόνα 38 Συρµατοκιβώτια και τοιχία αντιστήριξης µε εµφανείς παραµορφώσεις από νέες κατολισθήσεις στον κεντρικό οικισµό Εικόνα 39 ιαρρηγµένο τοιχίο αντιστήριξης στον συνοικισµό Μαχαλά 113

113 Για την ευρύτερη περιοχή του.. Πλατανούσας έχουν συνταχθεί κατά καιρούς από το Ι.Γ.Μ.Ε. εκθέσεις, που αναφέρονται στις συνθήκες θεµελίωσης και στην εκδήλωση κατολισθητικών φαινοµένων. Μεταξύ αυτών, το 1998 στο πλαίσιο αναγνωριστικής µελέτης σηµειώθηκαν οι θέσεις στον συνοικισµό Μαχαλά µε µεγάλα γεωτεχνικά προβλήµατα. Το 1999 εκπονήθηκε στην περιοχή από τη /νση Τεχνικής Γεωλογίας και την περιφερειακή µονάδα Ηπείρου του Ι.Γ.Μ.Ε. ερευνητικό πρόγραµµα το οποίο περιλάµβανε: (1) την εκτέλεση 7 γεωτρήσεων συνολικού βάθους 176,40m, (2) τον εντοπισµό περιοχών αστάθειας, (3) προτάσεις αντιµετώπισης και (4) χάρτη οικιστικής καταλληλότητας. Επίσης, το 2008 εκπονήθηκε µελέτη γεωλογικής καταλληλότητας από το Ι.Γ.Μ.Ε. 114

114 2. ΧΑΡΟΚΟΠΙ 2.1 Θέση - Μορφολογία Το.. Χαροκοπίου ανήκει στο δήµο Παµβώτιδας του νοµού Ιωαννίνων. Βρίσκεται 20 km περίπου Ν. Α. των Ιωαννίνων, σε υψόµετρο m, δοµηµένο στο δυτικό πρανές µιας επιµήκους λοφοσειράς που αποτελεί συνέχεια του ορεινού όγκου του Μιτσικελίου. Εικόνα 40 Άποψη του Χαροκοπίου από τα ανατολικά Η µορφολογία του ανάγλυφου χαρακτηρίζεται από ένα επίµηκες αντέρεισµα µε γενική διεύθυνση Β - Ν µε µέτριες γενικά κλίσεις, οι οποίες στις χαµηλότερα υψοµετρικά περιοχές είναι ήπιες της τάξης 10-15, ενώ αυξάνονται βαθµιαία µε την αύξηση των υψοµέτρων. Η βλάστηση είναι αραιή ενώ περιµετρικά του οικισµού γίνεται πυκνή από δέντρα και θάµνους. Η περιοχή βρίσκεται στο όριο των υδρολογικών λεκανών της λίµνης Παµβώτιδας και του Αράχθου ποταµού. Τα ρέµατα που αναπτύσσονται στα δυτικά πρανή και απορρέουν προς την λίµνη Παµβώτιδα έχουν σηµαντική κατά βάθος διάβρωση εκεί όπου οι κλίσεις των πρανών είναι µεγάλες. 115

115 2.2 Ιστορικό κατολισθήσεων Για το.. Χαροκοπίου δεν υπάρχει βιβλιογραφικά κάποιο ιστορικό προγενέστερων κατολισθητικών φαινοµένων. Ωστόσο, στα νότια σε γειτονικό.. και συγκεκριµένα στο συνοικισµό Βίγλας Μουζακαίων κατολισθητικά φαινόµενα έχουν καταγραφεί, χωρίς να αναφέρεται ακριβής χρονολογία, στην έκθεση του 1968, «Επί των κατολισθήσεων του συνοικισµού Βίγλας Μουζακαίων Ιωαννίνων», από Α. ούνα, γεωλόγο του ΙΓΕΥ (Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους). Επίσης, από τις υπαίθριες παρατηρήσεις στο.. Χαροκοπίου, προκύπτει ότι στο παρελθόν είχαν κατά καιρούς σηµειωθεί κατολισθητικές κινήσεις εντός και εκτός του κυρίως οικισµού, οι οποίες όµως δεν είχαν επηρεάσει κατοικίες ή άλλες κατασκευές. Οι κατολισθήσεις αυτές είχαν εκδηλωθεί µε την µορφή εδαφικών θραύσεων στα χαλαρά υλικά του µανδύα αποσάθρωσης του φλύσχη. Θεωρείται ότι ως η πιθανότερη αιτία αυτών των κατολισθήσεων είναι οι βροχοπτώσεις. 2.3 Γεωλογία περιοχής Από την πλευρά της γεωλογικής σύστασης και δοµής προκύπτει ότι η ευρύτερη περιοχή ενδιαφέροντος δοµείται από σχηµατισµούς της Ιόνιας γεωτεκτονικής ζώνης, οι οποίοι καταλαµβάνουν την µεγαλύτερη έκταση της Ηπείρου. Από τα βιβλιογραφικά δεδοµένα που έχουν προκύψει από συστηµατικές έρευνες αρκετών ερευνητών και µε βάση τον Γεωλογικό Χάρτη του ΙΓΜΕ φύλλο "ΙΩΑΝΝΙΝΑ", κλίµακας 1:50000, στην ευρύτερη περιοχή µελέτης µπορούµε να ξεχωρίσουµε τις ανώτερες σειρές των ασβεστολιθικών σχηµατισµών και την κλαστική σειρά του φλύσχη. Την στρωµατογραφική ακολουθία συµπληρώνουν οι νεογενείς και τεταρτογενείς σχηµατισµοί. Η ασβεστολιθική σειρά, η οποία παρατηρείται ανατολικά στην κοιλάδα του Αράχθου και δυτικά στο λόφο της Καστρίτσας, συµµετέχει στη γεωλογική δοµή της περιοχής µε τους παρακάτω σχηµατισµούς: Ασβεστόλιθοι Βίγλας, Ασβεστόλιθοι του Σενωνίου και Ηωκαίνου. Την ασβεστολιθική ιζηµατογένεση αντικαθιστά η κλαστική από το Ολιγόκαινο ως το Κ. Μειόκαινο µε την απόθεση των ιζηµάτων του φλύσχη. 116

116 Εικόνα 41 Γεωλογικός χάρτης ευρύτερης περιοχής, κλίµακα 1:50000 Φύλλο Ιωαννίνων, Ι.Γ.Μ.Ε. 117

117 Αναλυτικότερα, η περιοχή ενδιαφέροντος όπως βλέπουµε και στο Χάρτη Γεωλογικών Συνθηκών και Τεχνικογεωλογικών Στοιχείων κλίµακας 1:2.000 που παρατίθεται εκτός κειµένου (Παράρτηµα χάρτης 2), δοµείται αποκλειστικά από σχηµατισµούς του φλύσχη της εσωτερικής Ιόνιας ζώνης και συγκεκριµένα από την ψαµµιτική φάση, η οποία διακόπτεται από εντστρώσεις αργίλων. Στη φάση αυτή συµµετέχουν καστανού-τεφροπράσινου χρώµατος µεσόκοκκοι ψαµµίτες έως, µεσοστρωµατώδεις και κατά θέσεις παχυστρωµατώδεις. Στους ψαµµίτες παρεµβάλλονται λεπτές ενστρώσεις καστανότεφρων-µελανότεφρων ιλυολίθων. Στους κατώτερους ορίζοντες του φλύσχη στην περιοχή Χαροκοπίου η συχνότητα των ιλυολίθων είναι αυξηµένη. Τα στρώµατα του φλύσχη έχουν γενικό προσανατολισµό Β-Ν και κλίση προς τα υτικά, οµόρροπη µε την κλίση των πρανών. Στις χαµηλότερα υψοµετρικά περιοχές στις κοίτες και στις εξόδους των χειµάρρων αναπτύσσονται αλλουβιακές αποθέσεις από λεπτοµερή ιλυοαµµούχα έως αργιλοαµµώδη υλικά από τη διάβρωση των φλυσχικών σχηµατισµών. Η περιοχή του οικισµού του Χαροκοπίου, καταλαµβάνει το δυτικό σκέλος της αντικλινικής δοµής του Αράχθου, η οποία ταυτίζεται και µορφολογικά µε την λοφοσειρά από το ρίσκο, µέχρι το Ξεροβούνι. Η κυρίως περιοχή του οικισµού δοµείται από ιζήµατα του φλύσχη, που κάτω από ορισµένες προϋποθέσεις και τοπικά, µπορεί να παρουσιάσουν πρόβληµα ευστάθειας πρανών. 2.4 Περιγραφή κατολισθήσεων Επιπτώσεις Μέτρα αποκατάστασης Οι κατολισθήσεις σηµειώθηκαν σε διαφορετικές χρονικές στιγµές σε τέσσερις θέσεις. Η κύρια κατολίσθηση στη θέση έντρα είναι µεταθετική ολίσθηση. Είχε µήκος 130m και πλάτος 30m περίπου. Στην κεφαλή της κατολίσθησης δηµιουργήθηκε οριζόντια µετακίνηση 10m και κατακόρυφη 4m περίπου. Για την εκδήλωση του φαινοµένου αυτού καθοριστικοί παράγοντες ήταν οι οµόρροπες κλίσεις της πλαγιάς και των στρωµάτων και η λιθολογική σύσταση του εδάφους θεµελίωσης καθώς και οι επικρατούσες κλιµατολογικές συνθήκες. Επίσης και οι εξωτερικοί παράγοντες, όπως η αύξηση των φορτίων στην κορυφή της 118

118 κατολίσθησης, που προήλθαν από διάφορες κατασκευές (κατοικίες, δεξαµενές) συνετέλεσαν στην εκδήλωση του φαινοµένου. Οι άλλες τρεις κατολισθήσεις σηµειώθηκαν: βορειότερα του σηµείου εκδήλωσης της κατολίσθησης στη θέση " έντρα", σε απόσταση µεγαλύτερη των 300m. Βλάβες σε κτίσµατα δεν παρατηρήθηκαν. στο ανάντη πρανές της νέας παράκαµψης Χαροκοπίου και είχε σαν αποτέλεσµα να σηµειωθούν ρωγµές και παραµόρφωση της τοιχοποιίας ενός στάβλου. στη θέση Αµπέλια, σε πρανές µε ήπια κλίση. Η κατολίσθηση είναι µεταθετική ολίσθηση, µε µήκος 50m και πλάτος 20m περίπου και µε άλµα στην κεφαλή 30cm περίπου. Προκλήθηκε η κατάρρευση της δυτικής πλευράς της ανωδοµής µιας κατοικίας. Τα κατολισθητικά φαινόµενα που εκδηλώθηκαν στις 31 εκεµβρίου 2005 προκάλεσαν ζηµιές κυρίως σε τέσσερα σπίτια του χωριού. Την εκδήλωση των φαινοµένων αυτών διευκόλυναν ή και επιδείνωσαν οι έντονες βροχοπτώσεις που έλαβαν χώρα τις προηγούµενες µέρες και συνεχίστηκαν τον Ιανουάριο του Η πιο καταστροφική όσο αφορά τις οικίες ήταν αυτή στη θέση έντρα. Αναλυτικά, τα τέλη του εκεµβρίου 2005 στη θέση αυτή έλαβε χώρα σηµαντικό κατολισθητικό φαινόµενο, αποτέλεσµα του οποίου ήταν η πλήρης καταστροφή τριών οικιών και η δηµιουργία έντονου προβληµατισµού για την κατοίκηση ή µη σε παρακείµενες οικίες. Εικόνα

119 Εικόνα 43 Εικόνα

120 Εικόνα 45 Εικόνα

121 Εικόνα 47 Εικόνα

122 Εικόνα 49 Εικόνα 50 Εικόνες 42 έως 50 Άποψη της κατολίσθησης στις 31/12/2005 και καταστροφές οικιών 123

123 Επίσης, στον πόδα της κατολίσθησης τα µετακινούµενα υλικά προκάλεσαν το κλείσιµο της 31 ης επαρχιακής οδού προς Χουλιαράδες-Τζουµέρκα. Εικόνα 51 Κλείσιµο της 31 ης επαρχιακής οδού προς Χουλιαράδες-Τζουµέρκα, λόγω της κατολίσθησης. Εικόνα 52 Μοντέλο της κατολίσθησης (Σκόρδος, ρίβας 2006) 124

124 Εικόνα 53 Σχηµατική απεικόνιση της κατολίσθησης (Σκόρδος, ρίβας 2006) Για την προστασία όλης της οικιστικής περιοχής Χαροκοπίου και την αντιµετώπιση των εκδηλωθέντων κατολισθητικών κινήσεων, καθώς και την αποφυγή µελλοντικής επέκτασης των φαινόµενων αυτών αποµακρύνθηκαν τα ασταθή υλικά από το πρανές και διαµορφώθηκε κατάλληλα ώστε να αποκτήσει ηπιότερη κλίση (εικόνες 54-55). Επίσης, χρησιµοποιήθηκαν τοίχοι αντιστήριξης που συνοδεύονται από αποχετευτικούς σωλήνες, ώστε να αποστραγγίζεται το νερό από το κύριο σώµα της κατολίσθησης (εικόνες 56-57). 125

125 Εικόνα 54 Εικόνα 55 Εικόνα 54 & 55 Η σηµερινή µορφή της κατολίσθησης που έγινε στις 31/12/

126 Τέλος, συρµατοκιβώτια και τοιχία αντιστήριξης κατασκευάστηκαν στην πλευρά της 31ης επαρχιακής οδού προς Χουλιαράδες-Τζουµέρκα. Εικόνα 56 Κατασκευή συρµατοκιβωτίων Εικόνα 57 Κατασκευή τοιχίου αντιστήριξης 127

127 Οι τρεις εκ των τεσσάρων οικιών που καταστράφηκαν ολοσχερώς, χτίστηκαν εκ νέου σε κοντινή περιοχή. Εικόνα 58 Οι δυο εκ των τριών νέο-ανεγερθέντων οικιών Η τέταρτη οικία η οποία υπέστη ζηµιές επισκευάζεται µε τσιµεντοενέσεις. Εικόνα 59 Ο προαύλιος χώρος της τέταρτης οικίας που έχρηζε επισκευές 128

128 «Τεχνικογεωλογική µελέτη γεωλογικής καταλληλότητας για οικιστική ανάπτυξη στο.. Χαροκοπίου. Παµβώτιδας Ν. Ιωαννίνων», γενικά µέτρα προστασίας. Επίσης συντάχτηκε χάρτης γεωλογικής καταλληλότητας για οικιστική ανάπτυξη της περιοχής από το Ι.Γ.Μ.Ε., παράρτηµα Πρεβεζας. Τέλος, το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος, τµήµα Ηπείρου, για την αντιµετώπιση του φυσικού φαινοµένου και των κοινωνικών του συνεπειών προέβη στην εκτέλεση δειγµατοληπτικών γεωτρήσεων για την έρευνα των γεωλογικών σχηµατισµών της περιοχής της κατολίσθησης και την τοποθέτηση κλισιοµέτρων, την εκτέλεση κλισιοµετρικών µετρήσεων για τον έλεγχο της εξέλιξης του φαινοµένου και την εκτέλεση αναλύσεων ευστάθειας 129

129 3. ΛΑΪΣΤΑ 3.1 Θέση - Μορφολογία Το.. της Λάιστας ανήκει στο δήµο Τύµφης του νοµού Ιωαννίνων και βρίσκεται δυτικά του ορεινού όγκου της Βάλια Κάλντα, σε υψόµετρο m. Η µορφή της πλαγιάς έχει τοξοειδές σχήµα, µε νότια έκθεση και ο κύριος οικισµός αναπτύσσεται στο χαµηλότερο τµήµα της, το οποίο χαρακτηρίζεται από µικρή κλίση. Βόρεια και ανάντη του χωριού τα πρανή είναι απότοµα µε έντονα φαινόµενα διάβρωσης. Εικόνα 60 Πανοραµική άποψη του χωριού, όπου φαίνονται τα απότοµα ανάντη στα βόρεια 130

130 3.2 Ιστορικό κατολισθήσεων Χαρακτηριστικό των κατολισθήσεων της Λάιστας είναι ότι δεν πρόκειται για ένα µεµονωµένο γεγονός, αλλά για µια ακολουθία κατολισθήσεων, η οποία συνεχίζεται µέχρι και σήµερα. Οι γηραιότεροι κάτοικοί της αναφέρουν ότι το φαινόµενο έχει αρχίσει από το 1922 περίπου, όπου τµήµα συνοικισµού της καταστράφηκε. Στον τύπο αναφέρονται κατολισθήσεις το 1966, 1996, 2004 και Γεωλογία περιοχής Η γεωλογική δοµή του.. της Λάιστας διαµορφώνεται από σχηµατισµούς του φλύσχη. Αυτοί συνίστανται από αµµούχες µάργες κυανού ή φαιοκίτρινου χρώµατος που εναλλάσσονται µε λεπτόκοκκους ψαµµίτες. Κατά τόπους επικρατεί το µαργαϊκό ή το ψαµµιτικό στοιχείο. Προς τα ΒΑ εµφανίζονται το επωθηµένο οφιολιθικό σύµπλεγµα από σπηλίτες, γάββρους, δολερίτες, περιδοτίτες και σερπεντινίτες. Εικόνα 61 Γεωλογικός χάρτης της περιοχής, κλίµακα 1: Φύλλο Τσεπέλοβο, Ι.Γ.Μ.Ε. 131

131 Εντός του οικισµού, το υπόβαθρο θεµελίωσης δοµείται από φλυσχικά ιζήµατα που καλύπτονται από αναµοχλευµένα φλυσχικά υλικά (θραύσµατα ψαµµιτών µε πηλίτες και αργίλους) και εδαφικό µανδύα. Η ύπαρξη φαινοµένων κατολισθήσεων στην περιοχή, πιστοποιείται από την ύπαρξη σειράς λιθόκτιστων αναβαθµίδων. Ο οικισµός αναπτύσσεται σε µια ήπια επιφάνεια η οποία διαµορφώνεται στη βάση µιας απότοµης πλαγιάς. Η επιφάνεια αυτή είναι αποτέλεσµα µιας µεγάλης παλιάς κατολίσθησης, η οποία εκδηλώθηκε πάνω σε φλυσχικό υπόβαθρο. Κατά συνέπεια το υπόβαθρο θεµελίωσης είναι από ανάµικτα θρυµµατισµένα υλικά ψαµµιτικών και αργιλοπηλιτικών στρώσεων καθώς και διάσπαρτα τεµάχη ασβεστολίθων του Πελαγονικού καλύµµατος. Εικόνα 62 Τοπογραφικός χάρτης της περιοχής όπου σηµειώνονται τα κυριότερα κατολισθητικά φαινόµενα. Επεξήγηση : 1 Εκκλησία Ταξιαρχών 2 Εκκλησία Αγίας Παρασκευής 132

132 Η ύπαρξη αυτού του µανδύα υλικών διάβρωσης διαµορφώνει τις προϋποθέσεις για την εκδήλωση κατολισθητικών φαινοµένων, τα οποία ευνοούνται περεταίρω από τις ιδιαίτερες κλιµατολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή και το έντονο ανάγλυφο. Τα φαινόµενα αστάθειας είναι περισσότερο έκδηλα νότια του χωριού στα πρανή ανατολικά και δυτικά από το ρέµα Βαλεσκάµαλη. 133

133 Χάρτης 3 : Φωτογραφία από δορυφόρο (Google Earth Pro) του χωριού Λάϊστα, όπου φαίνονται τα σηµεία των κατολισθήσεων (κόκκινη γραµµή) και τα σηµεία των φωτογραφιών και

134 Εικόνα 63 Τµήµα του ανατολικού πρανούς του ρέµατος Βαλεσκάµαλη Εικόνα 64 Τµήµα του δυτικού πρανούς του ρέµατος Βαλεσκάµαλη 135

135 3.4 Περιγραφή κατολισθήσεων Επιπτώσεις Μέτρα αποκατάστασης Η κύρια µορφή κατολισθήσεων είναι ο ερπυσµός, ο οποίος είναι ο πιο αργός τύπος βαρυτικών µετακινήσεων και φτάνει τα µερικά mm/yr. Η κατολίσθηση που σηµειώθηκε νότια της εκκλησίας των Ταξιαρχών έχει επηρεάσει τρεις κατοικίες. Επίσης, από τα δασοτεχνικά φράγµατα, αυτό στο ύψος της κεντρικής πλατείας καταστράφηκε, καθώς και το οδόστρωµα του κεντρικού δρόµου. Πρόκειται για παλιά κατολίσθηση, η οποία επαναδραστηριοποιήθηκε. Το όριο της κατολίσθησης επεκτείνεται ανατολικά της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής και ακολουθεί παλαιότερο ίχνος. Προς τα δυτικά οι εδαφικές θραύσεις καταλήγουν στο ρέµα Βαλεσκάµαλη. Στην κεφαλή της κατολίσθησης έχει σχηµατιστεί απότοµο πρανές από διαδοχικές θραύσεις συνολικού άλµατος 20m περίπου. Εικόνα 65 Άποψη από την υποχώρηση του οδοστρώµατος, στην κεφαλή της κατολίσθησης 136

136 Επίσης, τα ερπυστικά φαινόµενα γίνονται αντιληπτά από την καµπύλωση των κορµών των δέντρων (εικόνα 66), και από την παρατήρηση των οικιών όπου έχουν καταστροφές τόσο στην τοιχοποιία, όσο και στις σκεπές(εικόνες 68-75). Εικόνα 66 Είναι εµφανής η καµπύλωση του κορµού του δέντρου (κίτρινο χρώµα) λόγω παλαιότερης κατολίσθησης, πιθανώς ερπυσµού Εικόνα 67 ιακρίνεται η λόγω κατολισθήσεων καταστροφή του γηπέδου της Λάϊστας 137

137 Εικόνα 68 Οικία µε εµφανή τα αποτελέσµατα στην είσοδό της Εικόνα 69 Η ίδια οικία µε την προηγούµενη, µε ρωγµές στο πίσω µέρος της. 138

138 Εικόνα 70 Η ίδια οικία επίσης, µε καταστροφές στον εξωτερικό χώρο. Εικόνα 71 Οικία, επίσης µε εµφανή τα αποτελέσµατα στην είσοδό της, από πιθανό φαινόµενο ερπυσµού του εδάφους θεµελίωσης 139

139 Εικόνα 72 Οικία µε επισκευασµένες τις ρωγµές, στους τοίχους, που είχαν προκληθεί από την κατολίσθηση Εικόνα 73 Αίθριος χώρος, της ίδιας οικίας µε την εικόνα 72, κατεστραµµένος από την κατολίσθηση 140

140 Εικόνα 74 Καταστροφές στον προαύλιο τοίχο οικίας Εικόνα 75 Τοίχος µε επανεµφάνιση ρωγµών µετά από παλαιότερη επισκευή τους 141

141 Σαν µέτρο προστασίας είχε κατασκευαστεί το 2002 στραγγιστήριο, µε απορροή προς το ρέµα Βαλεσκάµαλη. Επίσης τοιχία αντιστήριξης έχουν κατασκευαστεί στο επαρχιακό οδικό δίκτυο (εικόνα 76). Τέλος, έχει κατασκευαστεί στραγγιστήρια τάφρος, για την επιφανειακή αποµάκρυνση του νερού από το πρανές (εικόνα 77). Εικόνα 76 Τοιχίο αντιστήριξης στον κεντρικό δρόµο λίγο πριν το χωριό Εικόνα 77 Άποψη τµήµατος του χωριού, όπου διακρίνεται η στραγγιστήρια τάφρος (κίτρινο βέλος) 142

142 ΜΕΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην παρούσα µελέτη έγινε α) αποδελτίωση των εφηµερίδων για το χρονικό διάστηµα 1960 έως 2008 σχετικά µε κατολισθητικά φαινόµενα στο Νοµό Ιωαννίνων και β) αναλυτική διερεύνηση των φαινοµένων αυτών σε 3 περιοχές του νοµού µε τη χρήση ιστορικών και βιβλιογραφικών δεδοµένων, αποδελτιωµένων πληροφοριών από εφηµερίδες καθώς και επιτόπιας χαρτογράφησης και καταγραφής έργων που έγιναν µετά την εκδήλωση των κατολισθήσεων. Το µεγαλύτερο ποσοστό (88%) των κατολισθήσεων στο νοµό γίνονται µετά από ακραία καιρικά φαινόµενα (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις και παγετό). Το µεσοδιάστηµα από τη βροχόπτωση έως την εκδήλωση των κατολισθήσεων ήταν δυο µε τρείς ηµέρες. Όπως βλέπουµε και στην εικόνα 76 που ακολουθεί, για το διάστηµα στο Νοµό Ιωαννίνων ο υετός είναι περίπου 2400 mm/έτος που είναι από τα µεγαλύτερα ποσά στην Ελλάδα. Σε ελάχιστες εξαιρέσεις τα κατολισθητικά φαινόµενα οφείλονταν σε άλλους λόγους π.χ. σεισµούς. Βέβαια υπάρχει και ο ανθρώπινος παράγοντας, ο οποίος επιδρά πιθανά στη θέση ή στο µέγεθος της κατολίσθησης. Όσον αφορά τις καταστροφές σε υποδοµές και ιδιοκτησίες, οι σηµαντικότερες επιπτώσεις παρατηρούνται στο οδικό δίκτυο του νοµού και ακολουθούν εκείνες των οικιών. Επίσης, αν και τα καταγεγραµµένα κατολισθητικά φαινόµενα εµφανίζονται όλο το έτος εκτός του Ιουνίου, η µηνιαία κατανοµή τους σαφώς παρουσιάζει µια αύξηση κατά τη διάρκεια των µηνών Ιανουαρίου Μαρτίου και Νοεµβρίου - εκεµβρίου, καθώς είναι οι µήνες µε τον υψηλότερο ποσοστό βροχοπτώσεων στο νοµό (Εικόνα 76). 143

143 1 ο Εξάµηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Μέση Μηνιαία Βροχόπτωση Συνολικές Μέρες Βροχής ο Εξάµηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΕΚ Μέση Μηνιαία Βροχόπτωση Συνολικές Μέρες Βροχής Εικόνα 78 Γράφηµα για τη µέση µηνιαία βροχόπτωση στο Νοµό Ιωαννίνων για την χρονική περίοδο ( 144

144 Από την αποδελτίωση των εφηµερίδων προέκυψε ότι τα έτη µε τις µεγαλύτερες καταστροφές σε οικίες και οδικό δίκτυο καθώς και την εκτενέστερη αναφορά στον τύπο ήταν το και Επιπλέον, από συνοµιλίες µε γηραιούς κατοίκους των περιοχών που µελετήθηκαν προέκυψε η ύπαρξη σηµαντικών κατολισθητικών φαινοµένων το χρονικό διάστηµα Με βάση τα στοιχεία αυτά συνάγεται ότι στην περιοχή η χρονική διαφορά των 40 περίπου ετών µεταξύ καταστροφικών κατολισθητικών συµβάντων αντιστοιχεί στο χρόνο επανάληψής τους. Ωστόσο, ασφαλές συµπέρασµα µπορεί να εξαχθεί µόνο µε την συνεχή καταγραφή των κατολισθήσεων σε βάση δεδοµένων σε σχέση µε τις συνέπειές τους και ακολούθως η στατιστική ανάλυση αυτών. Από την ανάλυση των πληροφοριών στον τύπο παρατηρούνται τα εξής: Όταν οι κατολισθήσεις είχαν καταστροφικά αποτελέσµατα, απασχολούσαν τον τύπο για τρείς µε τέσσερεις συνεχόµενες ηµέρες µε άρθρα στην πρώτη σελίδα. Η επιλογή για κύριο ή δευτερεύων άρθρο στην πρώτη σελίδα σχετίζονταν µε την τρέχουσα κοινωνική και πολιτική επικαιρότητα. Συνήθως, η εφηµερίδα επανέρχονταν µετά από οχτώ µε δέκα ηµέρες µε άρθρα στις τελευταίες σελίδες για να σχολιάσουν την κινητοποίηση της πολιτείας και να κάνουν απολογισµό των ζηµιών. Σε όλες τις περιπτώσεις όπου είχαµε καταστροφή οικιών η µετάβαση των αρµοδίων αρχών στην περιοχή ήταν άµεση. Οικονοµικά βοηθήµατα και υλικά αγαθά προσφέρονταν σχετικά γρήγορα, σε διάστηµα µιας εβδοµάδας έως ένα µήνα, ενώ η µεταστέγαση των οικογενειών σε νέους οικισµούς ή νέες οικίες στον ίδιο οικισµό πραγµατοποιούνταν σε διάστηµα δύο έως τριών ετών. Όσο αφορά το οδικό δίκτυο, µεγάλης έντασης φαινόµενα προκαλούσαν τον αποκλεισµό χωριών για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Από το 1996 και εντεύθεν οι αναφορές του τύπου µιλούν για ταχύτερη διάνοιξη και αποκατάσταση της κυκλοφορίας λόγω ύπαρξης µέσων και εξοπλισµού. Το περιεχόµενο των άρθρων στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αποσκοπεί κυρίως στην προσέλκυση του αναγνωστικού κοινού µέσω πηχυαίων τίτλων και καταγραφής των επιπτώσεων στις ζωές των κατοίκων των πληγέντων οικισµών. Γίνονται, επίσης, αναφορές σε επιτόπια µελέτη των φαινοµένων και των επιπτώσεών τους από γεωλόγους, και κατά περιπτώσεις φιλοξενούνται στις σελίδες τους επιστηµονικά άρθρα ή αναλύσεις. 145

145 Οι κατολισθήσεις στην Πλατανούσα κατά κύριο λόγο είναι ολισθήσεις, πτώσεις βράχων και ροές κορηµάτων. Από την µεγάλη κατολίσθηση του 1996 στον οικισµό Μαχαλά έκλεισε επαρχιακός δρόµος και απειλήθηκαν οικίες. Τα µέτρα αποκατάστασης για τον οικισµό της Πλατανούσας είναι αντιστηρίξεις πρανών, δίκτυο επιφανειακής και υπόγειας στράγγισης, εξοµάλυνση και αφαίρεση ασταθών υλικών και δενδροφυτεύσεις. Οι κατολισθήσεις στο Χαροκόπι εκδηλώθηκαν στις 31 εκεµβρίου Η κύρια κατολίσθηση έλαβε χώρα στη θέση έντρα και µπορεί να χαρακτηριστεί ως µεταθετική ολίσθηση. Ζηµιές προκλήθηκαν κυρίως σε τέσσερα σπίτια του χωριού. Επίσης, προκλήθηκε το κλείσιµο της 31 ης επαρχιακής οδού προς Χουλιαράδες- Τζουµέρκα. Για την προστασία όλης της οικιστικής περιοχής Χαροκοπίου και την αντιµετώπιση των εκδηλωθέντων κατολισθητικών κινήσεων, αποµακρύνθηκαν τα ασταθή υλικά από το πρανές, το οποίο και διαµορφώθηκε κατάλληλα ώστε να αποκτήσει ηπιότερη κλίση. Επίσης, χρησιµοποιήθηκαν τοίχοι αντιστήριξης που συνοδεύονταν από αποχετευτικούς σωλήνες, ώστε να αποστραγγίζεται το νερό από το κύριο σώµα της κατολίσθησης. Οι κατολισθήσεις στη Λάιστα έχουν την ιδιαιτερότητα ότι δεν πρόκειται για ένα µεµονωµένο γεγονός, αλλά για µια ακολουθία κατολισθήσεων, η οποία συνεχίζεται µέχρι και σήµερα µε κύρια µορφή κατολισθήσεων τον ερπυσµό. Λόγω των φαινοµένων αυτών πολλά οικοδοµήµατα του χωριού έχουν εµφανώς επηρεαστεί. Σαν µέτρα προστασίας, τοιχία αντιστήριξης έχουν κατασκευαστεί στο επαρχιακό οδικό δίκτυο καθώς και στραγγιστήρια τάφρος για την επιφανειακή αποµάκρυνση του νερού από το πρανές. 146

146 Εικόνα 79 Βροχοµετρικός χάρτης του Ελληνικού χώρου, µε βάση τα στοιχεία της ΕΗ για την περίοδο ,ΚΟΥΚΗΣ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗΣ, 2007 (Ανάπτυξη Βάσης εδοµένων Κατολισθήσεων Στον Ελληνικό Χώρο, Μ. Μπιλιώνα, Μεταπτυχιακή ιατριβή Πανεπιστήµιο Πατρών, 2008) 147

147 Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας πραγµατοποιήθηκαν και εξήχθησαν παρακάτω: τα 1. Αποδελτίωση πληροφοριών από τις τοπικές ή εθνικές εφηµερίδες κατά τα τελευταία 50 περίπου χρόνια για το Νοµό Ιωαννίνων. Σε αυτή τη χρονική περίοδο εντοπίστηκαν 89 κατολισθητικά φαινόµενα. Οι πιο καταστροφικές περίοδοι, όσον αφορά ζηµιές σε οικίες και εκτενέστερη αναφορά στον τύπο, ήταν το και (Πίνακας 3). 2. Τα αίτια των κατολισθήσεων σε µεγάλο ποσοστό (88%) οφείλονται σε ακραία καιρικά φαινόµενα (βροχόπτωση 62%, χιονόπτωση 23% και παγετός 3%) (Πίνακας 4 και Γράφηµα 1). 3. Οι τύποι των υποδοµών και ιδιοκτησιών που επηρεάστηκαν ήταν ως επί το πλείστον το οδικό δίκτυο και ακολουθούν οι καταστροφές σε οικίες( Πίνακας 5 και Γράφηµα 2). 4. Η µηνιαία κατανοµή των καταγεγραµµένων κατολισθητικών φαινοµένων παρουσιάζει µια αύξηση κατά τη διάρκεια των µηνών Ιανουαρίου Μαρτίου και Νοεµβρίου - εκεµβρίου, καθώς είναι οι µήνες µε τον υψηλότερο ποσοστό βροχοπτώσεων στο νοµό (Γράφηµα 3). 5. Η µαρτυρία γηραιών κατοίκων για µεγάλα κατολισθητικά φαινόµενα την περίοδο σε συνδυασµό µε τα µεγάλα κατολισθητικά φαινόµενα των περιόδων και καταδεικνύουν τη χρονική επανάληψη του φαινοµένου στα 40 περίπου έτη. 148

148 Στο µεσοδιάστηµα 1966 έως 1996 δεν εντοπίστηκαν αξιόλογες αναφορές στον τύπο για κατολισθητικά φαινόµενα Αετοµηλίτσα Λυκόρραχη Κόνιτσα Άρµατα ίστρατο Πωγώνι Βρυσοχώρι Λάιστα Τσεπέλοβο Κτίσµατα Χαραυγή Αετόπετρα Βασιλόπουλο Τρίστενο Ζίτσα Λιγοψιά Περιστέρι Βοτονόσι Μέτσοβο εµάτι Περίβλεπτος Κρανούλα εσποτικό Παλιουρή Μάζια ρίσκος Βροσίνα Κράψη Ροδοβίζι Αγ.Αναστασία αφνούλα Ανατολική Συρράκο Χαροκόπι Παλαιοσέλλι 149

149 Μολοσσοί Μπαουσιά Αµπελοχώρι Καλαρρύτες Πράµαντα Σελλά Ραφταναίοι Άρδοση Σιστρούνι Τέροβο Πλατανούσα ερβίζιανα Πίνακας 3 Συγκεντρωτικός πίνακας κατολισθητικών φαινοµένων σε χωριά του Νοµού Ιωαννίνων ανά έτος 150

150 Εικόνα 80 Γραφική αναπαράσταση των κατολισθητικών γεγονότων ανά οµαδοποιηµένα έτη σε περιοχές του Νοµού Ιωαννίνων. 151

151 Εικόνα 81 Περιοχές του Νοµού Ιωαννίνων µε κατολισθητικά φαινόµενα τις περιόδους (µπλε χρώµα) και (κόκκινο χρώµα) 152

152 Εικόνα 82 Κατανοµή συχνότητας των κατολισθήσεων στο Νοµό Ιωαννίνων από το 1963 έως

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ. Κατολισθήσεις Ταξινόµηση κατολισθήσεων

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ. Κατολισθήσεις Ταξινόµηση κατολισθήσεων ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Κατολισθήσεις Ταξινόµηση κατολισθήσεων ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Κατολισθήσεις Έχει επικρατήσει µεταξύ των γεωλόγων και των µηχανικών η χρήση του όρου κατολίσθηση για την περιγραφή του φαινοµένου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών (4) Αλλαγές μεταβολές του γεωϋλικού με το χρόνο Αποσάθρωση: αλλοίωση (συνήθως χημική) ορυκτών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ «η κίνηση μιας μάζας βράχου, εδάφους ή κορημάτων προς τα κατάντη ενός πρανούς» WP/WLI (1991) εξελικτικές Γεωλογικές διεργασίες.. αλλά και. φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Κατολισθήσεις: ορισμοί - ταξινόμηση. Νικόλαος Σαμπατακάκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Κατολισθήσεις: ορισμοί - ταξινόμηση. Νικόλαος Σαμπατακάκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Κατολισθήσεις: ορισμοί - ταξινόμηση Νικόλαος Σαμπατακάκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Ορισμός «η κίνηση μιας μάζας βράχου, εδάφους ή κορημάτων προς τα κατάντη ενός πρανούς» WP/WLI (1991) Είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΚΟΤΣΟΜΕΡΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΚΟΤΣΟΜΕΡΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΚΟΤΣΟΜΕΡΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Ορισμός Κατολίσθηση καλείται η απόσταση,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ. Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua.

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ. Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua. ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua.gr) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΜΗΜΑΤΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΠΑΘΑΝΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2005 ΠΑΤΡΑ

ΠΑΠΑΘΑΝΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2005 ΠΑΤΡΑ ΜΕΛΕΤΗ ΜΙΚΡΟΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΕ ΚΑΤΟΛΙΣΘΑΙΝΟΝΤΑ ΠΡΑΝΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΙΤΙΤΣΑΣ ΜΕ ΕΠΙΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΜΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΥΣ ΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόµενα ρευστοποίησης εδαφών στον Ελληνικό χώρο Κεφάλαιο 1

Φαινόµενα ρευστοποίησης εδαφών στον Ελληνικό χώρο Κεφάλαιο 1 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Εισαγωγικό σηµείωµα Η προκαλούµενη, κατά τη διάδοση των σεισµικών κυµάτων, εφαρµογή κυκλικών διατµητικών τάσεων οδηγεί τους κορεσµένους χαλαρούς αµµώδεις σχηµατισµούς σε συµπύκνωση.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ Τα διάφορα συστήματα ταξινόμησης των κατολισθητικών φαινομένων βασίζονται σε μια ή περισσότερες από τις ακόλουθες παραμέτρους: είδος υλικού κατολίσθησης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΑΚΟΥΛΑΚΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ν.

ΚΑΡΑΚΟΥΛΑΚΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ν. Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης Τμήμα Έργων Υποδομής Πτυχιακή Εργασία: Το φαινόμενο της κατολίσθησης στον Ελλαδικό χώρο Φοιτητές: ΚΑΡΑΚΟΥΛΑΚΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ν. Επιβλέπων καθηγητής: κ. Κονιτοπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ Τεκμηρίωση Βλαβών περιλαμβάνει : Αποτύπωση φερόντων στοιχείων κατασκευής. Πιθανές επεμβάσεις λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής κτιρίων από τοιχοποιία την καθιστούν δύσκολη. Αναζήτηση αρχικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Λέκτορας ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, ΚΑΘ. Ενδεικτικό παράδειγµα θεµάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΝΙΣΥΡΟΥ ΠΡΟ ΡΟΜΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Από Γ. Ε. Βουγιουκαλάκη Αθήνα, Άυγουστος 2003 2 Πιθανά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Επ. ΚΑΘ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, ΚΑΘ. Φεβρουάριος 2015 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΟΧΗ ΤΗΣ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ

ΑΝΤΟΧΗ ΤΗΣ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ ΑΝΤΟΧΗ ΤΗΣ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ ΟΡΙΣΜΟΙ ΑΝΤΟΧΗ = Οριακή αντίδραση ενός στερεού μέσου έναντι ασκούμενης επιφόρτισης F F F F / A ΑΝΤΟΧΗ [Φέρουσα Ικανότητα] = Max F / Διατομή (Α) ΑΝΤΟΧΗ = Μέτρο (δείκτης) ικανότητας

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικοί Μηχανικοί ΕΜΠ Τεχνική Γεωλογία Διαγώνισμα 10/ ΘΕΜΑ 1 ο (4 βαθμοί)

Πολιτικοί Μηχανικοί ΕΜΠ Τεχνική Γεωλογία Διαγώνισμα 10/ ΘΕΜΑ 1 ο (4 βαθμοί) Πολιτικοί Μηχανικοί ΕΜΠ Τεχνική Γεωλογία Διαγώνισμα 10/2006 1 ΘΕΜΑ 1 ο (4 βαθμοί) 1. Σε μια σήραγγα μεγάλου βάθους πρόκειται να εκσκαφθούν σε διάφορα τμήματά της υγιής βασάλτης και ορυκτό αλάτι. α) Στο

Διαβάστε περισσότερα

While the phenomenon of landslides is proved complicated, the correct choice and combination of analysis methods appear imperative.

While the phenomenon of landslides is proved complicated, the correct choice and combination of analysis methods appear imperative. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΜΜΕΤΡΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Υλικά και τρόπος κατασκευής χωμάτινων φραγμάτων

Υλικά και τρόπος κατασκευής χωμάτινων φραγμάτων Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Υλικά και τρόπος κατασκευής χωμάτινων φραγμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 10 η ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Ι ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΣΤΑΘΕΙΑΣ EΝΤΟΝΑ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΒΡΑΧΩΔΟΥΣ ΠΡΑΝΟΥΣ EΝΑΝΤΙ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΑΣΤΟΧΙΑΣ

ΑΣΚΗΣΗ 10 η ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Ι ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΣΤΑΘΕΙΑΣ EΝΤΟΝΑ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΒΡΑΧΩΔΟΥΣ ΠΡΑΝΟΥΣ EΝΑΝΤΙ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ MΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝ. ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9, 157 80 ΖΩΓΡΑΦΟΥ, ΑΘΗΝΑ NATIONAL TECHNICAL

Διαβάστε περισσότερα

Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες

Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες Tεχνικο οικονομικοί παράγοντες για την αξιολόγηση της οικονομικότητας των γεωθερμικών χρήσεων και της «αξίας» του ενεργειακού προϊόντος: η θερμοκρασία, η παροχή

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήµατα (GIS) στη διαχείριση καταστροφών

Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήµατα (GIS) στη διαχείριση καταστροφών Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήµατα (GIS) στη διαχείριση καταστροφών Χρίστος Χαλκιάς ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ - ΜΠΣ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΙΑΧΕΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΏΝ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Λέκτορας ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, ΚΑΘ. Ενδεικτικό παράδειγµα θεµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι χωμάτινων φραγμάτων (α) Με διάφραγμα (β) Ομογενή (γ) Ετερογενή ή κατά ζώνες

Τύποι χωμάτινων φραγμάτων (α) Με διάφραγμα (β) Ομογενή (γ) Ετερογενή ή κατά ζώνες Χωμάτινα Φράγματα Κατασκευάζονται με γαιώδη υλικά που διατηρούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους Αντλούν την αντοχή τους από την τοποθέτηση, το συντελεστή εσωτερικής τριβής και τη συνάφειά τους. Παρά τη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση Δασική Εδαφολογία Εδαφογένεση Σχηματισμός της στερεάς φάσης του εδάφους Η στερεά φάση του εδάφους σχηματίζεται από τα προϊόντα της αποσύνθεσης των φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων μαζί με τα προϊόντα της

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΜΑΖΩΝ (mass wasting)

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΜΑΖΩΝ (mass wasting) ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΜΑΖΩΝ (mass wasting) ονομάζεται η προς τα κατάντη κίνηση επιφανειακών υλικών (προϊόντα αποσάθρωσης & τεμάχη πετρωμάτων) εξαιτίας της δύναμης της βαρύτητας Κεφάλαιο 13 ο : Αστάθεια κλιτύων και

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικοοικονοµική Ανάλυση Έργων

Τεχνικοοικονοµική Ανάλυση Έργων Τεχνικοοικονοµική Ανάλυση Έργων Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 3 Ο Υ Ρ Α Υ Λ Ι Κ Α Φ Ρ Α Γ Μ Α Τ Α - Σ Υ Μ Π Λ Η Ρ Ω Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Υ Π Ο Ο Μ Ε Σ Ρ Λ Ε Ω Ν Ι Α Σ Α Ν Θ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ Ε Π Ι Κ Ο Υ Ρ Ο Σ Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η Σ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΘΕΣΗ 1 Εισαγωγή - Ιστορικό Στον επαρχιακό οδικό άξονα Τρίπολης Ολυμπίας, στο ύψος του Δήμου Λαγκαδίων, έχουν παρουσιασθεί κατά το παρελθόν αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας.

Ενεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας. Ενεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας. Σκοποί του προγράµµατος είναι η εξοικείωση µε το φαινόµενο

Διαβάστε περισσότερα

Αστοχία και μέτρα αποκατάστασης πρανών περιφερειακής οδού Λουτρακίου Περαχώρας, στο Δήμο Λουτρακίου, Ν. Κορινθίας

Αστοχία και μέτρα αποκατάστασης πρανών περιφερειακής οδού Λουτρακίου Περαχώρας, στο Δήμο Λουτρακίου, Ν. Κορινθίας Αστοχία και μέτρα αποκατάστασης πρανών περιφερειακής οδού Λουτρακίου Περαχώρας, στο Δήμο Λουτρακίου, Ν. Κορινθίας Α.A. ΑΝΤΩΝΙΟΥ Δρ Πολιτικός Μηχανικός, Τομέας Γεωτεχνικής, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείµενο της παρούσας µεταπτυχιακής εργασίας είναι η διερεύνηση της επίδρασης των σηράγγων του Μετρό επί του υδρογεωλογικού καθεστώτος πριν και µετά την κατασκευή τους. Στα πλαίσια της, παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΜΣ : Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων. Μάθημα: ΦΡΑΓΜΑΤΑ

Σχολή Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΜΣ : Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων. Μάθημα: ΦΡΑΓΜΑΤΑ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΜΣ : Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων Μάθημα: ΦΡΑΓΜΑΤΑ Κελύφη Γεωφραγμάτων Ν. Ι. Μουτάφης Ροή λάβας - Galapagos Κελύφη ή Σώματα Φράγματος ή Αντιπυρήνες Ζώνη 1 - Πυρήνας

Διαβάστε περισσότερα

Κατολισθήσεις και Βροχοπτώσεις Παραμετρική εκτίμηση της επικινδυνότητας για κατολίσθηση στους γεωλογικούς σχηματισμούς της Β.

Κατολισθήσεις και Βροχοπτώσεις Παραμετρική εκτίμηση της επικινδυνότητας για κατολίσθηση στους γεωλογικούς σχηματισμούς της Β. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Κατολισθήσεις και Βροχοπτώσεις Παραμετρική εκτίμηση της επικινδυνότητας για κατολίσθηση στους γεωλογικούς σχηματισμούς της Β. Πελοποννήσου

Διαβάστε περισσότερα

) θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη ή ίση από την αντίστοιχη τάση μετά από την κατασκευή της ανωδομής ( σ. ). Δηλαδή, θα πρέπει να ισχύει : σ ΚΤΙΡΙΟ A

) θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη ή ίση από την αντίστοιχη τάση μετά από την κατασκευή της ανωδομής ( σ. ). Δηλαδή, θα πρέπει να ισχύει : σ ΚΤΙΡΙΟ A ΜΑΘΗΜΑ : ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι - 5 ο Εξ. Πολιτικών Μηχανικών - Ακαδημαϊκό Έτος : 001 00 1η ΣΕΙΡΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ Επιμέλεια : Γιάννης Κουκούλης, Υποψήφιος Διδάκτορας ΕΜΠ Για την επίλυση των ασκήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Η εφαρμογή των γεωλογικών πληροφοριών σε ολόκληρο το φάσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων και του φυσικού τους περιβάλλοντος Η περιβαλλοντική γεωλογία είναι εφαρμοσμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Διάλεξη

Διαβάστε περισσότερα

Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος

Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος Κύριες διαδικασίες: 1) Αποσάθρωση 1) Μετακίνηση Έκπλυση

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2. 2.1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά το Γεωλογικό-Σεισμοτεκτονικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Βόλου - Ν.Ιωνίας. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του

Διαβάστε περισσότερα

Tαξινόμηση υδρορρεύματος

Tαξινόμηση υδρορρεύματος Tαξινόμηση υδρορρεύματος Αποτελεί μια ευρέως εφαρμοσμένη μέθοδο χαρακτηρισμού των υδρορρευμάτων που βασίζεται στην προϋπόθεση ότι ο αριθμός ταξινόμησης έχει κάποια σχέση με το μέγεθος της περιοχής τροφοδοσίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ II ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ βασική απαίτηση η επαρκής γνώση των επιμέρους στοιχείων - πληροφοριών σχετικά με: Φύση τεχνικά χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Επ.

ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Επ. ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Επ. Καθηγητής ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ 7ης ΣΕΙΡΑΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΑΣΚΗΣΗΣ: Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Διεύθυνση Τεχνικής Γεωλογίας

Διεύθυνση Τεχνικής Γεωλογίας Διεύθυνση Τεχνικής Γεωλογίας ΙΓΜΕ: Θεσμοθετημένος τεχνικός σύμβουλος της πολιτείας σε θέματα γεωεπιστημών. Μεταξύ άλλων έχει σαν σκοπό: Την έρευνα και τη μελέτη τεχνικών θεμάτων, τα οποία προκύπτουν από

Διαβάστε περισσότερα

"Γεωπεριβαλλοντικές επιπτώσεις των πυρκαγιών στον ευρύτερο χώρο της Αρχαίας Ολυµπίας, Κρόνιος λόφος - Προτάσεις µέτρων."

Γεωπεριβαλλοντικές επιπτώσεις των πυρκαγιών στον ευρύτερο χώρο της Αρχαίας Ολυµπίας, Κρόνιος λόφος - Προτάσεις µέτρων. "Γεωπεριβαλλοντικές επιπτώσεις των πυρκαγιών στον ευρύτερο χώρο της Αρχαίας Ολυµπίας, Κρόνιος λόφος - Προτάσεις µέτρων." Dr. rer nat. ΗΛΙΑΣ ΜΑΡΙΟΛΑΚΟΣ, Οµότιµος Καθηγητής Γεωλογίας* Dr. ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Για τη διευκόλυνση των σπουδαστών στη μελέτη τους και την καλύτερη κατανόηση των κεφαλαίων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Σημείωση: Το βιβλίο καλύπτει την ύλη

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 8 η Άσκηση

Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 8 η Άσκηση Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 8 η Άσκηση Αξιολόγηση τεχνικογεωλογικών συνθηκών κατά μήκος σήραγγας Β.Χρηστάρας Β. Μαρίνος Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ 8 η Άσκηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ 2 Ανάλυση της ευστάθειας γεωφραγμάτων

ΔΙΑΛΕΞΗ 2 Ανάλυση της ευστάθειας γεωφραγμάτων ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΕΙΔΙΚΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ - Γεωτεχνική Φραγμάτων» 9ο Εξ. ΠΟΛ. ΜΗΧ. - Ακαδ. Ετος 2006-07 ΔΙΑΛΕΞΗ 2 Ανάλυση της ευστάθειας γεωφραγμάτων 20.10.2006 Μέθοδος λωρίδων για

Διαβάστε περισσότερα

Ποτάµια ράση ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ. Ποτάµια ιάβρωση. Ποτάµια Μεταφορά. Ποτάµια Απόθεση. Βασικό επίπεδο

Ποτάµια ράση ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ. Ποτάµια ιάβρωση. Ποτάµια Μεταφορά. Ποτάµια Απόθεση. Βασικό επίπεδο ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Η µορφολογία του επιφανειακού αναγλύφου που έχει δηµιουργηθεί από δράση του τρεχούµενου νερού ονοµάζεται ποτάµια µορφολογία. Οι διεργασίες δηµιουργίας της ονοµάζονται ποτάµιες διεργασίες

Διαβάστε περισσότερα

Κατασκευές στην επιφάνεια του βράχου 25

Κατασκευές στην επιφάνεια του βράχου 25 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 5 ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ 13 Κατασκευές στην επιφάνεια του βράχου 25 EIΣΑΓΩΓΗ 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Η ΣΥΝΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΒΡΑΧΟΥ 29 Παράμετροι οι οποίες ορίζουν τη συναρμογή 29 Ο προσανατολισμός των ασυνεχειών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ. πηγή:nasa - Visible Earth

ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ. πηγή:nasa - Visible Earth ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ πηγή:nasa - Visible Earth ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Παγετώδης δράση Οι παγετώνες καλύπτουν σήµερα το 1/10 περίπου της γήινης επιφάνειας. Η δράση των παγετώνων, αποτέλεσε ένα σηµαντικό µορφογενετικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ (ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ) ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΒΡΑΧΩΔΩΝ ΜΑΖΩΝ. Η τεχνική διαβάθμιση (ταξινόμηση) των βραχωδών υλικών, μαζών και δομών έχει ως σκοπό την

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ (ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ) ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΒΡΑΧΩΔΩΝ ΜΑΖΩΝ. Η τεχνική διαβάθμιση (ταξινόμηση) των βραχωδών υλικών, μαζών και δομών έχει ως σκοπό την ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ (ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ) ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΒΡΑΧΩΔΩΝ ΜΑΖΩΝ Η τεχνική διαβάθμιση (ταξινόμηση) των βραχωδών υλικών, μαζών και δομών έχει ως σκοπό την κωδικοποίηση των φυσικών και μηχανικών χαρακτηριστικών σε κατηγορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ. Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΩΤ. ΠΕΡΙΟΧΗ 1 Π1 Γενική άποψη του ΝΑ/κού τμήματος της περιοχής Φ1

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ. Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΩΤ. ΠΕΡΙΟΧΗ 1 Π1 Γενική άποψη του ΝΑ/κού τμήματος της περιοχής Φ1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ α) Παρατηρήσεις ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΩΤ. ΠΕΡΙΟΧΗ 1 Π1 Γενική άποψη του ΝΑ/κού τμήματος της περιοχής Φ1 Π2 ρόμος που συμπίπτει με γραμμή απορροής ρέματος Φ2 Π3 Μπάζα από οικοδομικά υλικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΓΕΝΙΚΑ... 3 1.1. Ανάθεση και Αντικείμενο της Μελέτης... 3 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΚΑΤΟΛΙΣΘΙΣΗΣ... 4 2.1. Γεωλογικά στοιχεία... 4 3. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ...

Διαβάστε περισσότερα

«γεωλογικοί σχηματισμοί» - «γεωϋλικά» όρια εδάφους και βράχου

«γεωλογικοί σχηματισμοί» - «γεωϋλικά» όρια εδάφους και βράχου «γεωλογικοί σχηματισμοί» - «γεωϋλικά» έδαφος (soil) είναι ένα φυσικό σύνολο ορυκτών κόκκων που μπορούν να διαχωριστούν με απλές μηχανικές μεθόδους (π.χ. ανακίνηση μέσα στο νερό) όλα τα υπόλοιπα φυσικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ

ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗΟ Θ Ω ΔΙΑΒΡΩΣΗ Έφη Λαμπροπούλου, Γεωλόγος 7 ου Γυμνασίου Περιστερίου ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Αποσάθρωση καλείται το φαινόµενο κατά το οποίο τα προϊόντα της φθοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΑ -ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΑΝΕΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΖΗΜΑΤΑ -ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΑΝΕΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΙΖΗΜΑΤΑ - ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΖΗΜΑΤΩΝ ΚΥΚΛΟΣ ΝΕΡΟΥ Αρχικός µηχανισµός: ιάβρωση των Πετρωµάτων ανάντη των φραγµάτων. Ορισµός ιάβρωσης ιάβρωση = Η αποκόλληση και µετακίνηση σωµατιδίων πετρώµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΕΡΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΩΝ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΕΡΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΩΝ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΕΡΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΩΝ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ Παραγωγή Διάφορα χειμαρρικά φαινόμενα Κυρίως χώρο λεκάνης απορροής Κλίμα επιδρά στο γεωλογικό, συνάρτηση

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Μ.Π..Π.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Ε.Μ.Π..Π.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Ε.Μ.Π..Π.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ, Υ ΡΑΥΛΙΚΩΝ & ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Μάθηµα :... 1 Φράγµατα Ταµιευτήρες Φυσικό φαινόµενο : κατολισθήσεις, εκλύσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Δρ Γεώργιος Μιγκίρος

ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Δρ Γεώργιος Μιγκίρος ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΕΞΩΜΑΛΥΝΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ Δρ Γεώργιος Μιγκίρος Καθηγητής Γεωλογίας ΓΠΑ Ο πλανήτης Γη έτσι όπως φωτογραφήθηκε το 1972 από τους αστροναύτες του Απόλλωνα 17 στην πορεία τους για τη σελήνη. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΗ ΡΑΣΗ. Πηγή: Natural Resources Canada - Terrain Sciences Division - Canadian Landscapes.

ΑΙΟΛΙΚΗ ΡΑΣΗ. Πηγή: Natural Resources Canada - Terrain Sciences Division - Canadian Landscapes. ΑΙΟΛΙΚΗ ΡΑΣΗ Πηγή: Natural Resources Canada - Terrain Sciences Division - Canadian Landscapes. ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Αιολική δράση Ο άνεµος, όπως το νερό και ο πάγος, είναι ένας παράγοντας που επιδρά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Γεωλογείν περί Σεισμών...3. 2. Λιθοσφαιρικές πλάκες στον Ελληνικό χώρο... 15. 3. Κλάδοι της Γεωλογίας των σεισμών...

ΜΕΡΟΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Γεωλογείν περί Σεισμών...3. 2. Λιθοσφαιρικές πλάκες στον Ελληνικό χώρο... 15. 3. Κλάδοι της Γεωλογίας των σεισμών... ΜΕΡΟΣ 1 1. Γεωλογείν περί Σεισμών....................................3 1.1. Σεισμοί και Γεωλογία....................................................3 1.2. Γιατί μελετάμε τους σεισμούς...........................................

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1. Γεωμορφολογία Ποταμών Μόνιμη δίαιτα ποταμών Σχηματισμός διατομής ποταμού

Κεφάλαιο 1. Γεωμορφολογία Ποταμών Μόνιμη δίαιτα ποταμών Σχηματισμός διατομής ποταμού Κεφάλαιο 1 Γεωμορφολογία Ποταμών Σύνοψη Προαπαιτούμενη γνώση Το παρόν αποτελεί ένα εισαγωγικό κεφάλαιο προς κατανόηση της εξέλιξης των ποταμών, σε οριζοντιογραφία, κατά μήκος τομή και εγκάρσια τομή (διατομή),

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΜΗΤΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ

ΔΙΑΤΜΗΤΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ ΔΙΑΤΜΗΤΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ Σημειώσεις παραδόσεων Καθηγητή Σ Κ Μπαντή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τομέας Γεωτεχνικής Μηχανικής 2010 Η ΒΡΑΧΟΜΑΖΑ ΩΣ ΔΟΜΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΕΩΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ σ 1 σ 1 σ 3 ΑΡΧΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΤΥΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΤΥΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΤΥΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΥΝΑΜΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» Κίνδυνοι της γεωλογικής

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Φυσικών Κινδύνων

Διαχείριση Φυσικών Κινδύνων Διαχείριση Φυσικών Κινδύνων ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΡΑΥΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΘ ΠΠΒΑ.13 Διαχείριση Φυσικών Κινδύνων 1 24/02/2016 Διαχείριση Φυσικών Κινδύνων [ΠΠΒΑ.13] Σκοπός Η δημιουργία του κατάλληλου θεωρητικού

Διαβάστε περισσότερα

Παράκτιοι κρημνοί Γεωμορφές βραχωδών ακτών & Ακτόλιθοι

Παράκτιοι κρημνοί Γεωμορφές βραχωδών ακτών & Ακτόλιθοι Παράκτιοι κρημνοί Γεωμορφές βραχωδών ακτών & Ακτόλιθοι Δρ. Δρ. Νίκη Ευελπίδου Αναπλ. Καθηγήτρια Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δρ. Άννα Καρκάνη Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Επ. Καθηγητής 6η ΑΣΚΗΣΗ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2012

ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2012 Τ-2785 ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Ε.Κ.Β.Α.Α.) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ & ΜΕΛΕΤΩΝ () ΣΠ. ΛΟΥΗ 1, ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΧΩΡΙΟ, ΑΧΑΡΝΑΙ Τ.Κ. 13677, Τηλ. 213 1337012 Fax 213

Διαβάστε περισσότερα

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Κεφάλαιο 11 ο : Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με τις δευτερογενείς μορφές του αναγλύφου που προκύπτουν από τη δράση της

Διαβάστε περισσότερα

Οι ασυνέχειες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του τεχνικού έργου και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό του.

Οι ασυνέχειες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του τεχνικού έργου και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό του. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΒΡΑΧΟΥ Όπως έχουμε ήδη αναφέρει οι ασυνέχειες αποτελούν επίπεδα αδυναμίας της βραχόμαζας που διαχωρίζει τα τεμάχια του ακέραιου πετρώματος. Κάθετα σε αυτή η εφελκυστική αντοχή είναι

Διαβάστε περισσότερα

Τηλ: , Fax: , Έργα αναχαίτισης κατολισθητικών φαινομένων στον Δήμο Ερμούπολης Ν.

Τηλ: , Fax: ,   Έργα αναχαίτισης κατολισθητικών φαινομένων στον Δήμο Ερμούπολης Ν. Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ - ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗΣ Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου 157 80 Τηλ: 210 772 3780, Fax: 210 772 3428, e-mail: gbouck@central.ntua.gr

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Ε Λ Ι Ω Σ Ε Ι Σ

Θ Ε Μ Ε Λ Ι Ω Σ Ε Ι Σ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Σερρών Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Τμήμα Πολιτικών ομικών Έργων Θ Ε Μ Ε Λ Ι Ω Σ Ε Ι Σ Παραδόσεις Θεωρίας ιδάσκων: Κίρτας Εμμανουήλ Σέρρες, Σεπτέμβριος 2010 Τεχνολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ

ΑΠΟΦΑΣΗ Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (Β )

Διαβάστε περισσότερα

«γεωλογικοί σχηματισμοί» όρια εδάφους και βράχου

«γεωλογικοί σχηματισμοί» όρια εδάφους και βράχου «γεωλογικοί σχηματισμοί» έδαφος (soil) είναι ένα φυσικό σύνολο ορυκτών κόκκων που μπορούν να διαχωριστούν με απλές μηχανικές μεθόδους (π.χ. ανακίνηση μέσα στο νερό) όρια εδάφους και βράχου όλα τα υπόλοιπα

Διαβάστε περισσότερα

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 7.1 Σύνοψη Η παρούσα διατριβή είχε ως στόχο τη µελέτη του φαινοµένου της ρευστοποίησης στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου και τη δηµιουργία νέων εµπειρικών σχέσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΘΗΝΑ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9 15780 ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΘΗΝΑ Αντικείμενο της Άσκησης Η ανάλυση ευστάθειας βραχώδους πρανούς,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΦΕΡΟΥΣΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΦΕΡΟΥΣΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΦΕΡΟΥΣΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ Φέρουσα ικανότητα εδάφους (Dunn et al., 1980, Budhu, 1999) (Τελική) φέρουσα ικανότητα -q, ονοµάζεται το φορτίο, ανά µονάδα επιφανείας εδάφους,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ (Φ.Α.Υ.) ΤΜΗΜΑ Α ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΟΧΡΕΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ Φ.Α.Υ.: ΗΜΟΣ ΘΕΡΜΗΣ

ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ (Φ.Α.Υ.) ΤΜΗΜΑ Α ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΟΧΡΕΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ Φ.Α.Υ.: ΗΜΟΣ ΘΕΡΜΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΘΕΡΜΗΣ /ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΜΗΜΑ Σ.Κ.Υ. & Ε.Ε. Έργο: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Ι ΙΩΤΙΚΩΝ ΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ Προϋπολογισµός: 413.069,00 (συµπεριλαµβανοµένου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ 10. Εφαρμογές Τεχνικής Γεωλογίας Διδάσκων: Μπελόκας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΡΓΟ : «ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΥΠΟ ΟΜΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ». ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ : 1.200.000,00 Ευρώ (µε Φ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

Λιθοστρωματογραφία. Αποτελεί μέθοδο έρευνας της Στρωματογραφίας που έχει σκοπό την ταξινόμηση των ΣΤΡΩΜΕΝΩΝ πετρωμάτων

Λιθοστρωματογραφία. Αποτελεί μέθοδο έρευνας της Στρωματογραφίας που έχει σκοπό την ταξινόμηση των ΣΤΡΩΜΕΝΩΝ πετρωμάτων Λιθοστρωματογραφία Αποτελεί μέθοδο έρευνας της Στρωματογραφίας που έχει σκοπό την ταξινόμηση των ΣΤΡΩΜΕΝΩΝ πετρωμάτων σε ΕΝΟΤΗΤΕΣ με βάση τα λιθολογικά τους χαρακτηριστικά (σύσταση, χρώμα, στρώσεις, υφή,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Διδάσκων: Μπελόκας Γεώργιος Επίκουρος Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Επ.Καθηγητής 8 η Σειρά ασκήσεων:

Διαβάστε περισσότερα

Γεωδυναµικό Ινστιτούτο Ε.Α.Α. στην Περιφέρεια Πελοποννήοσυ

Γεωδυναµικό Ινστιτούτο Ε.Α.Α. στην Περιφέρεια Πελοποννήοσυ ρ Αθανάσιος Γκανάς ρ Γεώργιος ρακάτος Γεωδυναµικό Ινστιτούτο Ε.Α.Α Ανάπτυξη συστήµατος παρακολούθησης ευστάθειας κλιτύων στην Περιφέρεια Πελοποννήοσυ 1 Το πρόβληµα των κατολισθήσεων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΝΟΜΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΔΗΜΟΣ ΠΥΛΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΠΕΡ/ΝΤΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΧΡΗΜ/ΣΗ: ΜΕΛΕΤΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΡΟΠΩΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΥΛΗΣ ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ ΔΗΜΟΥ ΠΥΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Αποσάθρωση Ονομάζουμε τις μεταβολές στο μέγεθος, σχήμα και την εσωτερική δομή και χημική σύσταση τις οποίες δέχεται η στερεά φάση του εδάφους με την επίδραση των παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2012-2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2 Ω/εβδοµάδα ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Γεωγραφικές συντεταγµένες ( Ω 2) Παιχνίδια µε τις γεωγραφικές συντεταγµένες Η χρήση των χαρτών

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή εξεταζόµενων κατολισθήσεων

Περιγραφή εξεταζόµενων κατολισθήσεων οµή παρουσίασης 1) Περιγραφή εξεταζόµενων κατολισθήσεων 2) Σύντοµη ανάπτυξη χρησιµοποιούµενου εδαφικού µοντέλου 3) Αποτελέσµατα αναλύσεων ευστάθειας και αξιολόγησή τους 4) Προτεινόµενα µέτρα αποκατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ. Τι είναι η χιονολίσθηση (με δικά σας λόγια). Ποια είναι τα διακριτικά τμήματα μιας χιονολίσθηση; Περιέγραψε και ζωγράφισε τα.

ΑΣΚΗΣΗ. Τι είναι η χιονολίσθηση (με δικά σας λόγια). Ποια είναι τα διακριτικά τμήματα μιας χιονολίσθηση; Περιέγραψε και ζωγράφισε τα. ΑΣΚΗΣΗ Τι είναι η χιονολίσθηση (με δικά σας λόγια). Ποια είναι τα διακριτικά τμήματα μιας χιονολίσθηση; Περιέγραψε και ζωγράφισε τα. Χιονολίσθηση Ταχεία κίνηση κατά το μήκος των κλιτυών, τμημάτων του φυσικού

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Κατολισθήσεων κατά μήκος οδικών αξόνων. Εφαρμογή στον οδικό άξονα Σέρρες- Λαϊλιάς

Αξιολόγηση Κατολισθήσεων κατά μήκος οδικών αξόνων. Εφαρμογή στον οδικό άξονα Σέρρες- Λαϊλιάς Ημερίδα «Κατολισθητικά Φαινόμενα: Εκδήλωση- Παρακολούθηση- Αντιμετώπιση» - 7 Δεκεμβρίου 2015 Αξιολόγηση Κατολισθήσεων κατά μήκος οδικών αξόνων. Εφαρμογή στον οδικό άξονα Σέρρες- Λαϊλιάς ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ Θ. ΠΑΠΑΛΙΑΓΚΑΣ,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α Α ΕΜΠ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α Α ΕΜΠ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α Α ΕΜΠ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Συντονιστική επιτροπή: ΡΟΖΟΣ., Τεχν. Γεωλόγος, Επικ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. ΓΕΩΡΓΙΑ ΗΣ Π., Γεωλόγος, Επιστ. Συνεργάτης Ε.Μ.Π. Ερευνητική οµάδα: ΑΛΕΞΟΥΛΗ ΛΕΙΒΑ

Διαβάστε περισσότερα

Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 14ε/1362/93 (ΦΕΚ 223 Β') : "'Εγκριση Ανάλυσης Τιµών Γεωλογικών Εργασιών"

Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 14ε/1362/93 (ΦΕΚ 223 Β') : 'Εγκριση Ανάλυσης Τιµών Γεωλογικών Εργασιών Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 14ε/1362/93 (ΦΕΚ 223 Β') : "'Εγκριση Ανάλυσης Τιµών Γεωλογικών Εργασιών" 'Εχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του άρθρου 18, παρ.4 και του άρθρου 10 του Ν.1418/84 περί " ηµοσίων 'Εργων και ρυθµίσεων

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Μπουκοβάλας. Φεβρουάριος 2015. Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 3.1

Γιώργος Μπουκοβάλας. Φεβρουάριος 2015. Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 3.1 3. Ανάλυση & Σχεδιασμός ΕΥΚΑΜΠΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΗΡΙΞΕΩΝ Γιώργος Μπουκοβάλας Καθηγητής Ε.Μ.Π. Φεβρουάριος 2015 Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής Πολ. Μηχανικών, Ε.Μ.Π. 3.1 Γ. Δ. Μπουκοβάλας, Καθηγητής Σχολής

Διαβάστε περισσότερα

Δδά Διδάσκοντες: Δημήτριος Ρόζος, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ Τομέας Γεωλογικών Επιστημών, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών

Δδά Διδάσκοντες: Δημήτριος Ρόζος, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ Τομέας Γεωλογικών Επιστημών, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9 15780 ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΘΗΝΑ Δδά Διδάσκοντες: Δημήτριος Ρόζος, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ Τομέας Γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ

Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Κατολισθητικά φαινόμενα στην περιοχή Κ. Σχολαρίου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Διερεύνηση των συνθηκών εκδήλωσής τους και μέτρα αποκατάστασης

Κατολισθητικά φαινόμενα στην περιοχή Κ. Σχολαρίου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Διερεύνηση των συνθηκών εκδήλωσής τους και μέτρα αποκατάστασης Κατολισθητικά φαινόμενα στην περιοχή Κ. Σχολαρίου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Διερεύνηση των συνθηκών εκδήλωσής τους και μέτρα αποκατάστασης Ν. Καζίλης, Τεχνικός Γεωλόγος, M.Sc. Χ. Παπαδόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Tο µεταλλείο «Μαύρες Πέτρες» στην Χαλκιδική

Tο µεταλλείο «Μαύρες Πέτρες» στην Χαλκιδική Tο µεταλλείο «Μαύρες Πέτρες» στην Χαλκιδική Μεταλλείο «Μαύρες Πέτρες» Το µεταλλείο «Μαύρες Πέτρες» ανήκει στα µεταλλεία Κασσάνδρας που εκτείνονται στο βορειοανατολικό τµήµα της Χαλκιδικής Κοίτασµα µικτών

Διαβάστε περισσότερα