æ ºπ ƒ π ø π ƒ À & ªª π πø π Ãøƒ & à π π ø π π ª & ªª I S S N Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ

Transcript

1 I S S N Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ Π Ε Ρ Ι Ο Ι Κ Η Ε Κ Ο Σ Η Τ Ο Υ Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο Υ Ο Π Τ Ι Κ Ο Α Κ Ο Υ Σ Τ Ι Κ Ω Ν Μ Ε Σ Ω Ν æ ºπ ƒ π ø π ƒ À & ªª π πø π Ãøƒ & à π π ø π π ª & ªª

2 ÓÙ ÚÔÏfiÁÔ Τ ÛÛÂÚ ÌÂÁ Ï ı Ì Ù Û fiïëû Ó ÙÔ ÙÂÏÂ Ù Ô Ì Ó ÙÔ πóûùèùô ÙÔ ÙÈÎÔ ÎÔ - ÛÙÈÎÒÓ ª ÛˆÓ: Ë ËÊÈ Î ÙËÏÂfiÚ ÛË, Ù ıïëùèî ÁÂÁÔÓfiÙ Î È Ë ÙËÏÂfiÚ ÛË, Ù fiúè Ó ÌÂÛ ÛÙÔ ËÌfiÛÈÔ Î È ÙÔÓ È ÈˆÙÈÎfi Ô Î È Ë È ÓÔÌ ÛÙÂÚÂÔÙ ˆÓ fi Ù ªª. ÂÚˆÙ Ì Ù ÛÙ Ô Ô ÎÏ ıëîâ Ó ÓÙ ÛÂÈ ÙÔ π..ª., Ì ÙË Ô ıâè ÏÏ ÓˆÓ Î È Í ÓˆÓ ÂÈ ÈÎÒÓ Î Ù ÙË È ÚÎÂÈ Û ÂÙÈÎÒÓ ËÌÂÚ ˆÓ ÂÚ ÓÒÓ, Ù Ó Û ÁÎÂÎÚÈÌ Ó. È Â Ó È ËÊÈ Î ÙËÏÂfiÚ ÛË; Ò Á ÓÂÙ È Ë ÌÂÙ ÛË fi ÙËÓ Ó ÏÔÁÈÎ ÛÙËÓ ËÊÈ Î ÌÂÙ ÔÛË; ÔÈÂ Â Ó È ÔÈ Â È ÙÒÛÂÈ fi ÙË ÌÂÙ ÛË ÛÙËÓ È ÙËÓ ÙËÏÂfiÚ ÛË ˆ ª ÛÔ Î È ˆ Â È Â ÚËÛË; ÔÈÂ Â Ó È ÔÈ Â È ÙÒÛÂÈ ÛÙÔÓ ÙÚfi Ô Ì ÙÔÓ Ô Ô Ô Ú ÎÔÏÔ ıô Ì ÙËÏÂfiÚ ÛË; ÚÔ ÏËÌ ÙÈÛÌfi Ùfi, Ì ÚÔ ÙÔ Ô Ô Ô ÊÈÏÔÍÂÓÂ Ù È Û Ùfi ÙÔ ÙÂ Ô ÙˆÓ ÓÔÙ ÙˆÓ, ÂÏ Ô Ì fiùè ı Â Ó È Ú ÛÈÌÔ Û fiïô. ıïëùèî ÁÂÁÔÓfiÙ ( Ô ÔÙÂÏÔ Ó Î È ÂÏÎ ÛÙÈÎfi Î È Ô ÛÈ ÛÙÈÎfi Ì ÚÔ ÂÓfi ÙËÏÂÔ ÙÈÎÔ ÚÔ- ÁÚ ÌÌ ÙÔ ) Ì ÚÔ ÏËÌ ÙÈÛ Ó Ì ÊÔÚÌ ÙËÓ ÊÈÛË ÙË Â Úˆ Î ËÁ ÁÈ ÙÈ ËÚÂÛ Â Ô ÙÈÎÔ ÎÔ ÛÙÈÎÒÓ Ì ÛˆÓ, Ë Ô Ô ËÌÈÔ ÚÁÂ Ó Â Û Óı ΠÁ Úˆ fi Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù ÙˆÓ ÌÂÁ ÏˆÓ ıïëùèîòó ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÏÏ Î È Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù ÙˆÓ ÙËÏÂı ÙÒÓ. fiúè Ó ÌÂÛ ÛÙÔÓ È ÈˆÙÈÎfi Î È ÙÔ ËÌfiÛÈÔ Ô Ê ÓÂÙ È fiùè Ô Ó Ú È ÛÙ ÛÙËÓ ÏÏ Î È fi ÙÈ Ô Î Ù ı ÓÛÂÈ : Ô ËÌfiÛÈÔ Ú Ì, ÁÈ Ú ÂÈÁÌ, Á ÓÂÙ È È ÈˆÙÈÎfi Î È Ù Ì Ô fi ÙË ÛÙÈÁÌ Ô Ì ÓÂÈ ÛÂ È ÈˆÙÈÎ ÙÛ Â, ÂÓÒ ÔÈ Ó ÌÊÈÛ ÙËÙ ÚÔÛˆ ÈÎ ÛÙÈÁÌ ÂÓfi ÙfiÌÔ Á ÓÔÓÙ È Ó ÙÚ ٠ËÌfiÛÈÂ, Ó ÙÔ ÙÔÌÔ Ùfi  ÈÙÂÏÂ Ô ÔÈÔÓ ÔÙ ÌÈÎÚfi ÌÂÁ Ï ÙÂÚÔ Ë- ÌfiÛÈÔ ÚfiÏÔ. Ó Î Ï ÌÌ Ó Πو fi ÙÔÓ ÏÔ ÔÛÌ ÛÎ Ó ÏˆÓ ( Ô «ÂÊÂ Ú ÛÎÔÓÙ È» Î È Ô ÔÙÂ Ô ÂÈÎÓ ÔÓÙ È), ÁÈ Ó ÈÎ ÈÔÏÔÁËıÂ Ë Ú ÛË ÙˆÓ ÚÔÛˆ ÈÎÒÓ Â ÔÌ ÓˆÓ. ÏÔ, ÙÔ ı Ì ÙË È ÓÔÌ ÛÙÂÚÂÔÙ ˆÓ Î È, ÎfiÌ ÈÔ ıè, Ú ÙÛÈÛÙÈÎÒÓ Î È ÍÂÓÔÊÔ ÈÎÒÓ ÌË- Ó Ì ÙˆÓ fi Ù ª Û ª ÈÎ ÓËÌ ÚˆÛË Ì Û fiïëûâ ÛÙÔ Ï ÛÈÔ ÚÁÔ ÙË Â Úˆ Î ÚˆÙÔ Ô Ï Equal, ÛÙÔ Ô Ô Ô Û ÌÌÂÙ  ÙÔ πóûùèùô ÙÔ ˆ ÂÙ ÚÔ. À ÂÚËÊ Ó fiì ÛÙ fiùè ÓÔ Í Ì fiïô ÙÔ ÙÔ È ÏfiÁÔ Û ÌÈ ÂÚ Ô Ô Ô ÙÔ ÎÔÈÓfi Î È ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ fi ÙÔ ÌÂÛ ÂÓ È ÊÂÚfiÌÂÓÔ Ú ÎÔÏÔ ıô Û Ó ÙÈ ÂÍÂÏ ÍÂÈ (Ù ÓÔÏÔÁÈÎ, Ú ıìèûùèî Î..) Î È Ù Ê ÈÓfiÌÂÓ (ÎÔÈÓˆÓÈÎ, ËÌÔÛÈÔÁÚ ÊÈÎ Î..) Ì ÌË Ó. ÍÂÏ ÍÂÈ Î È Ê È- ÓfiÌÂÓ Ô ËÌÈÔ ÚÁÔ Ó ÌÈ Ó Î Ù ÛÙ ÛË Ë Ô Ô Ô ËÁÂ Î È ÛÂ Ó ª Û Î È È ÌÔÚÊÒÓÂÈ Ó ıë. Ô ÂÓ Â Ó È ÓÙ ˆÚ ÎÈÓ ÓÔ. ƒô fiïêô ªÔÚÒÓË Úfi ÚÔ - È ı ÓÙ π..ª.

3 Ι ΙΩΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ & ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 3 ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ & ΜΜΕ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ & ΜΜΕ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ÂÚÈÂ fiìâó Eκδότης Ροδόλφος Μορώνης Αρχισυντάκτης Πολυδεύκης Παπαδόπουλος Επιστηµονικός Σύµβουλος Στέλιος Παπαθανασόπουλος Σύµβουλος Έκδοσης Αλέξανδρος Πρίφτης Συντακτική Οµάδα Eιρήνη Ανδριοπούλου, Ελένη Ζώντου, Πέπη Καλογήρου, Κωνσταντίνος Παπαβασιλόπουλος, Κατερίνα Μίχα, Ελίνα Πολίτη Design & DTP ηµήτρης Στεβής (sidheog72@yahoo.com) ιόρθωση ηµοσθένης Κερασίδης Εκτύπωση/Παραγωγή COLOURPLUS ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ, Φραγκούδη 11 & Αλ. Πάντου, Καλλιθέα, Αθήνα τηλ.: fax: iom@iom.gr http:

4 æ ºπ ƒ 4 ΠΩΣ ΘΑ Ο ΗΓΗΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ 8 ΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΩΤΙΑ: ΤΟ ΕΡΓΟ «ΑΘΗΝΑ» 13 Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ TV ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

5 æ ºπ ƒ του Νίκου Κουλούρη Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων πώς θα οδηγηθούµε στην ψηφιακή εποχή ªÈ Û ÓÙÔÌË Ó ÊÔÚ ÛÙÈ ÌÔÚÊ ËÊÈ Î ÙËÏÂfiÚ ÛË ıâˆúò fiùè Â Ó È Ú ÙËÙË ÚÈÓ Û ÔÏËı ΠÓ Ì ÙËÓ ÚÔ Û ÛË ÙË Â Úˆ Î Î Ù ÛÙ ÛË, ÙËÓ ÂÚÈÁÚ Ê ÙË ÂÏÏËÓÈÎ Ú ÁÌ ÙÈÎfiÙËÙ Î È ÙÈ Û ÂÙÈÎ Ì ÙËÓ ÔÚ ÚÔ ÙÔ ËÊÈ Îfi Ì ÏÏÔÓ ÚÔÙ ÛÂÈ ÙË ıóèî ÈÙÚÔ ËÏ ÈÎÔÈÓˆÓÈÒÓ Î È ÚÔÌ ˆÓ. ÛË, Ú ÂÈ Ó Ó ÊÂÚıÔ Ó ÔÚÈÛÌ Ó ÈÙÔ ÌÂÓ Ù ÓÈÎ Ú ıì ÛÂÈ ÁÈ ÙËÓ Ú ÁÌ ÙˆÛË ÙË ËÊÈ Î Â Ô. Σχετικά µε τις µορφές ψηφιακής τηλεόρασης, διακρίνουµε την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, την επίγεια κινητή ψηφιακή τηλεόραση και την IP-TV. Σε ό,τι αφορά την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, υπάρχει το πρότυπο DVΒ-T στην Ευρώπη, υπάρχει η ασύρµατη εκποµπή από κέντρα εκποµπής προς τηλεοπτικούς δέκτες, ενώ ως τεχνικό χαρακτηριστικό υπάρχει και η πολυπλεξία τεσσάρων έως έξι τηλεοπτικών προγραµµάτων σε κάθε δίαυλο. Σχετικά µε την επίγεια κινητή ψηφιακή τηλεόραση, τη διακρίνουµε σε ασύρµατη εκποµπή από σταθµούς-βάσεις προς κινητούς τηλεοπτικούς δέκτες και σε δορυφορική εκποµπή σε δέκτες DVΒ-SSP. Για την υποκατηγορία της ασύρµατης εκποµπής υπάρχει η εκποµπή προς ειδικούς δέκτες, η εκποµπή προς δέκτες 3G και η εκποµπή WI-Max στα 4G. Όσον αφορά την IP-TV, ως τεχνικό χαρακτηριστικό προκύπτει η ενσύρµατη µετάδοση τηλεοπτικού προγράµµατος µέσω πρωτοκόλλου ΙΡ, µέσω ευρυζωνικών δικτύων και λήψη µέσω ειδικού αποκωδικοποιητή απευθείας στον οικιακό τηλεοπτικό δέκτη. Υπάρχει επίσης ασύρµατη µετάδοση σε κινητά τηλέφωνα και PDA µέσω ασύρµατου ευρυζωνικού δικτύου ΙΡ. Στην Ευρώπη διακρίνουµε κάποια παραδείγµατα για την κατάσταση της ψηφιακής τηλεόρασης. Στη συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών της Ευρώπης έχει ήδη ξεκινήσει η µετάβαση προς αυτήν. Έχουν υπάρξει νοµοθετικές ρυθµίσεις και αποδόσεις συχνότητας. Η περιοχική συνδιάσκεψη RRCO-6 απέδωσε στις χώρες της Ευρώπης, της Αφρικής και της Κεντρικής Ασίας τους διαύλους που θα χρησιµοποιήσουν για την ψηφιακή τηλεόραση. Επισηµαίνεται ότι η ανάπτυξη της ψηφιακής τηλεόρασης γίνεται 4

6 ανά γεωγραφική περιοχή της κάθε χώρας, οι δε αναλογικές εκπο- µπές συνήθως σταµατούν σταδιακά ανά γεωγραφική περιοχή. Ήδη υπάρχουν περιοχές διαφόρων χωρών όπου γίνονται µόνο ψηφιακές εκποµπές. Επιχειρείται µεγάλη εκστρατεία ενηµέρωσης για να γίνουν γνωστά στο ευρύ κοινό τα οφέλη, καθώς και ο εξοπλισµός που απαιτείται για τη λήψη της ψηφιακής τηλεόρασης. Στην Ευρώπη υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τρόποι αδειοδότησης των ψηφιακών εκποµπών. Στη Γαλλία υπάρχει το παράδειγµα της επιλογής των καναλιών ανά πολυπλέκτη, µε διαγωνιστική διαδικασία. Ακολούθως τα κανάλια επιλέγουν το φορέα του δικτύου. Στη Βρετανία υπάρχει η διαδικασία όπου η χωρητικότητα του πολυπλέκτη και η συχνότητα εκχωρείται στον πάροχο µε δηµοπρασία. Στη συνέχεια ο πάροχος δικτύου επιλέγει τα κανάλια. Τέλος, ένα άλλο παράδειγµα είναι της Ιταλίας, όπου τα αναλογικά κανάλια έχουν προτεραιότητα στην ψηφιακή εκποµπή, οπότε και τους ανατίθεται ένας δίαυλος, µια συχνότητα. Όµως τα αναλογικά κανάλια έχουν την υποχρέωση να µεταφέρουν κι άλλους παραγωγούς προγράµµατος. Γενικά η διαδικασία µετάβασης των ευρωπαϊκών χωρών στην ψηφιακή εποχή και στην ψηφιακή τηλεόραση λειτουργεί µέσω των ρυθµιστικών Αρχών, είτε των Αρχών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, είτε των ρυθµιστικών Αρχών ραδιοτηλεόρασης, είτε από κοινού και σε συνεργασία µε τα συναρµόδια υπουργεία. Να αναφερθούµε στην κινητή επίγεια ψηφιακή τηλεόραση. Η ευρωπαϊκή βιοµηχανία ίδρυσε το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Κινητών Ραδιοτηλεοπτικών Εκποµπών. Το εν λόγω Συµβούλιο έχει ορισµένες αρµοδιότητες, όπως είναι η προώθηση της ανάπτυξης και της εφαρµογής των κινητών ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, το όργανο αυτό καθορίζει την πορεία για την εισαγωγή των κινητών ραδιοτηλεοπτικών εκποµπών στην Ευρώπη, η οποία θα πρέπει να βασιστεί σε θέµατα προτύπων και διαλειτουργικότητας. Ακόµα, µια βασική αποστολή του Συµβουλίου είναι να ελαττωθούν οι φραγές στη διαλειτουργικότητα µεταξύ διαφορετικών τεχνολογιών και τερµατικών συσκευών των τελικών χρηστών. Τέλος, µια άλλη πρωτοβουλία του είναι να προωθηθεί η εισαγωγή των κινητών ραδιοτηλεοπτικών εκποµπών στην Ευρώπη και να είναι ανοιχτή σε κάθε ενδιαφερόµενο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκέφτεται να αποδώσει σε χρήση µια ζώνη συχνοτήτων εύρους 32 MHz στη ζώνη 470 έως 750 MHz για πανευρωπαϊκή χρήση στην υπηρεσία DVB-H. Είναι γεγονός ότι η αδειοδότηση ακολουθεί τις διαδικασίες DVB-Τ, εκχωρώντας άδεια σε πάροχο δικτύου. Στη δε Ευρώπη αλλά και σε τρίτες χώρες έχουν ξεκινήσει πιλοτικές και εµπορικές εφαρµογές κινητής τηλεόρασης. Ολοκληρώνοντας για την ευρωπαϊκή κατάσταση, να αναφέρουµε ορισµένα πρόσθετα στοιχεία: η IP-TV προσφέρεται κυρίως µέσω των εταιρειών τηλεπικοινωνιών σε συνεργασία µε παρόχους περιεχοµένου, κυρίως ως µέρος πακέτου «triple» ή «kwat play» τεχνικό χαρακτηριστικό. Για τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, η προσφορά τηλεοπτικού προγράµµατος αναµένεται να είναι σηµαντικό σηµείο εσόδων, καθώς η υπηρεσία αυτή µπορεί ÙËÓ ÚÒ Ë Ú Ô Ó ÙÚÂÈ È ÊÔÚÂÙÈÎÔ ÙÚfi ÔÈ ÂÈÔ fiùëûë ÙˆÓ ËÊÈ ÎÒÓ ÂÎ ÔÌ ÒÓ. ÙË ÏÏ Ú ÂÈ ÙÔ Ú ÂÈÁÌ ÙË Â ÈÏÔÁ ÙˆÓ Î Ó ÏÈÒÓ Ó ÔÏ Ï ÎÙË, ÌÂ È ÁˆÓÈÛÙÈÎ È ÈÎ Û. ÎÔÏÔ ıˆ Ù Î Ó ÏÈ Â ÈÏ ÁÔ Ó ÙÔ ÊÔÚ ÙÔ ÈÎÙ Ô. ÙË µúâù Ó Ú ÂÈ Ë È ÈÎ Û fi Ô Ë ˆÚËÙÈÎfiÙËÙ ÙÔ ÔÏ Ï ÎÙË Î È Ë Û ÓfiÙËÙ ÂÎ ˆÚÔ ÓÙ È ÛÙÔÓ ÚÔ Ô Ì ËÌÔ Ú Û. ÙË Û Ó ÂÈ Ô ÚÔ Ô ÈÎÙ Ô Â ÈÏ ÁÂÈ Ù Î Ó ÏÈ. ÏÔ, ÌÈ ÙÚ ÙË ÂÚ ÙˆÛË Â Ó È ÙË πù Ï, fi Ô Ù Ó ÏÔÁÈÎ Î Ó ÏÈ Ô Ó ÚÔÙÂÚ ÈfiÙËÙ ÛÙËÓ ËÊÈ Î ÂÎ ÔÌ, Ô fiùâ Î È ÙÔ Ó Ù ıâù È Ó ÏÔ, ÌÈ Û ÓfiÙËÙ. ŸÌˆ Ù Ó ÏÔÁÈÎ Î Ó ÏÈ Ô Ó ÙËÓ Ô Ú ˆÛË Ó ÌÂÙ Ê ÚÔ Ó ÎÈ ÏÏÔ Ú ÁˆÁÔ ÚÔÁÚ ÌÌ ÙÔ. 5

7 æ ºπ ƒ ΠΩΣ ΘΑ Ο ΗΓΗΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ Ú ÂÈ Ó Ôı ÌÊ ÛË ÛÙÔ Ì ÏÏÔÓ Î È fi È ÛÙÔ ÚÂÏıfiÓ. ÕÚ Ó Ôı ÌÂÁ Ï ÙÂÚË ÛËÌ Û ÛÙË ÌÂÙ ÛË ÛÙËÓ Â ÁÂÈ ËÊÈ Î ÙËÏÂfiÚ ÛË Î È Ú ÈfiʈÓÔ Ú ÛÙÔ Ó Ù ÎÙÔ ÔÈËıÔ Ó ËÙ Ì Ù ÙË Ó ÏÔÁÈÎ Ú ÈÔÙËÏÂfiÚ ÛË ÙÔ ÚÂÏıfiÓÙÔ. ÎÈÓËıÔ Ó Ì ÏÈÛÙ ÙÛÈ ÔÈ È ÈÎ Û Â ÒÛÙÂ Ë ÌÂÙ ÛË ÛÙËÓ ËÊÈ Î Â Ú ÂÎ ÔÌ Ó Â ÈÙ ıâ ÚÈÓ fi ÙÔ 2012, Ô Â Ó È Ô Â ÛËÌÔ fi ÓÔÌÔı ÙËÛË ÛÙfi Ô. να είναι στοχευµένη σε οµάδες καταναλωτών. Τέλος, η υπηρεσία IP-TV έχει αναπτυχθεί σε ένα µεγάλο µέρος ευρωπαϊκών χωρών µε ποσοστό διείσδυσης 20-25% του πληθυσµού. Ας περάσουµε τώρα στην ελληνική πραγµατικότητα. Όσον αφορά τα ασύρµατα δίκτυα σταθερής λήψης, δεν µπορούν να υπάρχουν άδειες για την ψηφιακή τηλεόραση όσο δεν εφαρµόζονται οι χάρτες συχνοτήτων. Στην ψηφιακή επίγεια εκποµπή DVB-Τ δεν υπάρχει ειδική νοµοθεσία που να ορίζει τη διαδικασία µετάβασης στην εκποµπή ούτε πρόβλεψη για τις αδειοδοτήσεις δικτύου περιεχοµένου. Η ΕΡΤ εκπέµπει πιλοτικά χωρίς να υπάρχει νοµοθετική ρύθµιση, ενώ δεν υπάρχει η δυνατότητα για άλλους παρόχους να εκπέµψουν. Όσον αφορά την ψηφιακή δορυφορική εκποµπή DVB-S, υπάρχει µια άδεια για εκποµπή δορυφορικού προγράµµατος από τη γνωστή NOVA. Η εταιρεία που έχει την άδεια µεταδίδει προγράµµατα τα οποία παράγει η ίδια, αλλά µεταδίδει και τα νόµιµα αναλογικά κανάλια. Στο σηµείο αυτό επισηµαίνουµε ότι υπάρχει διαχωρισµός µεταξύ παρόχου δικτύου από τον πάροχο περιεχοµένου. Τέλος, όσον αφορά τη σταθερή λήψη, υπάρχει η IP-TV µέσω της τεχνολογίας του «y-max». Το περιεχόµενο που θα µεταφέρεται µέσω αυτής της τεχνολογίας είναι data δεδοµένα, εποµένως µπορεί να είναι και ψηφιακή τηλεόραση. Μένει να διευκρινιστεί αν θα απαιτηθεί εδώ ειδική άδεια τηλεοπτικού περιεχοµένου. Από τα ασύρµατα δίκτυα περνάµε στα ενσύρµατα δίκτυα. Εδώ διακρίνουµε καλωδιακή τηλεόραση και IP-TV µέσω «X-DSL». Η καλωδιακή τηλεόραση είναι ένα δίκτυο πολύ περιορισµένης έκτασης και συνήθως λειτουργεί σε περιοχές όπου δεν επιτρέπεται η χρήση κεραιών είτε για λόγους αρχιτεκτονικούς είτε για λόγους περιβαλλοντικούς. Στο µοντέλο IP-TV µέσω «X-DSL» υπάρχει πιλοτική ανάπτυξη από τους παρόχους σταθερής τηλεφωνίας µέσω της υπηρεσίας «triple play» και εδώ δεν υπάρχει νοµοθεσία που να ορίζει κάτι σχετικό µε τον έλεγχο αδειοδότησης του περιεχοµένου σε IP-TV. Όσον αφορά την κινητή λήψη ψηφιακής τηλεόρασης µέσω 3G, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας µπορούν να προσφέρουν σε χρήστες κινητών 3G τόσο ζωντανά όσο και µαγνητοσκοπηµένα προγράµ- µατα από ελληνικά και ξένα τηλεοπτικά κανάλια. Και εδώ πάλι δεν υπάρχει ειδική άδεια για µετάδοση τηλεοπτικού προγράµµατος. Σχετικά µε την επίγεια κινητή ψηφιακή τηλεόραση DVB-H, δεν υπάρχει οµοίως πρόβλεψη για ανάπτυξη αυτής της υπηρεσίας. Να επισηµάνω κάποιες κύριες ενέργειες δηµοσίων φορέων όσον αφορά την προαγωγή της ψηφιακής τηλεόρασης: υπάρχει η άτυπη έγκριση και λειτουργία πιλοτικής ψηφιακής εκποµπής στην ΕΡΤ από τις αρχές του 2006 και η πρωτοβουλία του Υπουργείου Μαζικής Επικοινωνίας και Ενηµέρωσης για διάλογο σε θέµατα ραδιοτηλεόρασης ενόψει του νέου νόµου που ξεκίνησε το Μάρτιο του Υπάρχουν προτάσεις της ΕΕΤΤ, υπάρχει οµάδα εργασίας στο Υπουργείο Μεταφορών και υπάρχει το σχέδιο ψηφιακής στρατηγικής που εκπονήθηκε για την περίοδο από τους υπουργούς Μεταφορών και Οικονοµικών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε επίσηµα από την Ελλάδα να λάβει τα κατάλληλα µέτρα έως το εκέµβριο του 2006, ώστε να συµµορφωθεί µε σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου προκειµένου να γίνει µεταφορά στην εθνική νοµοθεσία της ευρωπαϊκής Οδηγίας 77/2002 για τις ραδιοτηλεοπτικές µεταδόσεις. Επισηµαίνω ότι οι ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες εξαιρέθηκαν από το Νόµο 3431/2006 περί ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Υπάρχει παρέµβαση του Συνδέσµου ανεξάρτητων παραγωγών οπτικοακουστικών έργων µε προτάσεις, διάφορες παρεµβάσεις του Υπουργείου Μεταφορών και βουλευτών, καθώς και παρεµβάσεις του Εθνικού Συµβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Ας εστιάσουµε όµως σε ενέργειες επιχειρηµατικών φορέων. Επισηµαίνω ότι η ΕΡΤ είναι ο µοναδικός φορέας που παρέχει αυτή τη στιγµή προς το κοινό επίγεια ψηφιακή τηλεόραση σε πιλοτική µορφή. Εκπέµπει στο δίκτυο «SFN» µια συχνότητα στο νοµό Αττικής και έχει κάνει επιλογή για χωρητικότητα 16 ΜPBS, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν τι θα γίνει στο µέλλον. Υφίσταται σχεδιασµός για επέκταση του δικτύου στην υπόλοιπη Ελλάδα. Υπάρχουν καταγγελίες χωρίς συγκεκριµένα στοιχεία προς το παρόν στο τµήµα εποπτείας φάσµατος της Αρχής µας ότι στην Ελλάδα έχει αρχίσει η εγκατάσταση αναµεταδοτών των ψηφιακών καναλιών της ΕΡΤ κυρίως από δήµους, αλλά και εγκατάσταση ανα- µετάδοσης αναλογικών καναλιών µε την τεχνική της ψηφιακής πολυπλεξίας. Και έχουν εµφανιστεί δηµοσιεύµατα που αναφέρουν ότι οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθµοί αναλογικής εκποµπής εκφράζουν την αντίθεσή τους στο διαχωρισµό του παρόχου δικτύου από τον πάροχο περιεχοµένου. Ας δούµε τώρα τις επιχειρηµατικές ενέργειες όσον αφορά την κινητή ψηφιακή τηλεόραση. Υπάρχουν ενέργειες των τριών εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Vodafone, Cosmote και ΤΙΜ. Η Νetone µετέχει και αυτή, έχει αναλάβει µια πρωτοβουλία και έχει ζητήσει την παροχή µιας δυνατότητας. Όσον αφορά την IP-TV, υπάρχει συµφωνία µεταξύ ΟΤΕ-Otenet και «Multi choice Hellas» για παροχή σε πιλοτικό επίπεδο τηλεοπτικών προγραµµάτων της NOVA µέσω ADSL στον υπολογιστή µας. Επίσης, σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα, η ΕΡΤ είναι σε συζητήσεις µε τον ΟΤΕ για την έναρξη παροχής video demands µε ταινίες και αθλητικό περιεχόµενο. Στο Triple play οι εταιρείες Lanet, Forthnet, Vivondi, On-telecoms και Tellas διαφηµίζουν παροχή υπηρεσιών Triple play µέσω του κόµβου των ιδιόκτητων δικτύων τους. Όσον αφορά το «kwat play», αναµένεται η παροχή υπηρεσιών στους επόµενους 18 µήνες και η σύναψη συνεργασίας µε πάροχο που κατέχει άδεια «YMAX», προκειµένου να παρέχεται πλήρες πακέτο υπηρεσιών ασύρµατης ευρυζωνικότητας. Και, τέλος, ο διεθνής αερολιµένας Αθηνών έχει αναπτύξει υπηρεσίες Triple play µέσω «YMAX». Ο φορέας αυτός 6

8 έχει άδεια πιλοτικής χρήσης «YMAX» για την περιοχή Σπάτα-Κορωπί και έχει αναπτύξει πιλοτικά «YMAX» µε εφαρµογές σε τρεις τεχνολογικές ενότητες ανάλογα µε τη χρήση τους. Να εστιάσω και να εµβαθύνω τώρα στις προτάσεις της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων όσον αφορά τον κυοφορούµενο νόµο περί τηλεοπτικών εκποµπών. Οι εν λόγω προτάσεις είναι δηµοσιευµένες στο στο δικτυακό αυτό χώρο και κωδικοποιούνται ως εξής: Πρέπει να δοθεί έµφαση στο µέλλον και όχι στο παρελθόν. Άρα να δοθεί µεγαλύτερη σηµασία στη µετάβαση στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση και ραδιόφωνο παρά στο να τακτοποιηθούν ζητήµατα της αναλογικής ραδιοτηλεόρασης του παρελθόντος. Να κινηθούν µάλιστα έτσι οι διαδικασίες ώστε η µετάβαση στην ψηφιακή ευρεία εκποµπή να επιτευχθεί πριν από το 2012, που είναι ο επίσηµος υπό νοµοθέτηση στόχος. εύτερο σηµείο στο οποίο αξίζει να σταθεί κανείς είναι η σύγκλιση των µέσων. Σήµερα το οπτικοακουστικό περιεχόµενο µεταδίδεται µέσα από διάφορες ψηφιακές πλατφόρµες και δίκτυα, το διαδίκτυο, τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, τα ασύρµατα δίκτυα «YMAX», οι δορυφόροι κτλ. Εποµένως θα πρέπει το υπό διαµόρφωση νοµοσχέδιο να επιχειρήσει µια συνολικότερη ρύθµιση η οποία να συντείνει στη σύγκλιση των Μέσων. Ως προς τη σχέση δικτύου και περιεχοµένου, θεωρούµε ότι θα πρέπει να γίνει διαφορετικός χειρισµός του δικτύου από το περιεχόµενο. Έχουµε την αίσθηση ότι αρµόδια Αρχή για το δίκτυο, δηλαδή για τη χρήση συχνοτήτων, τις κεραίες, τους ποµπούς κτλ., είναι φύσει η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων. Για το περιεχόµενο, βεβαίως, αρµόδια Αρχή είναι το Εθνικό Συµβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, όπως προβλέπει το Σύνταγµα. Κάθε πάροχος περιεχοµένου θα πρέπει να µπορεί να επιλέξει το καταλληλότερο γι αυτόν µέσο µετάδοσης, γι αυτό και οφείλει να υπάρχει ο σχετικός διαχωρισµός. Όσον αφορά την αδειοδότηση των αναλογικών, νοµίζουµε ότι φθίνει η σηµασία της αναλογικής τηλεόρασης προϊόντος του χρόνου. Κατά πάσα πιθανότητα ελπίζουµε να µη συµβεί αυτό, αλλά η εµπειρία ίσως το προδικάζει η αδειοδότηση των αναλογικών τηλεοπτικών δικτύων θα καθυστερήσει, µε αποτέλεσµα να µας προλάβει χρονικά η επιβολή της µετάβασης στην ψηφιακή εποχή. Μια πέµπτη πρόταση αναφέρεται στην ανάγκη διαµόρφωσης ενός εθνικού Μητρώου ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων που εκχωρούνται, µαζί µε τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά, το οποίο θα πρέπει να συνδυαστεί µε σχεδιασµό χωροταξίας κεραιών. Άρα θα πρέπει να υπάρξει ένα Μητρώο συχνοτήτων και χωροταξία κεραιών. Η µετάβαση στην ψηφιακή εποχή θα πρέπει να γίνει µέσω δοκιµαστικών εκποµπών προκειµένου να υπάρξουν ο κατάλληλος σχεδιασµός και η εναρµόνιση του φάσµατος και των τεχνικών χαρακτηριστικών εκποµπής. Όσον αφορά το φάσµα που θα απελευθερωθεί µετά τη µετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή τηλεόραση, οφείλει να υπάρξει πρόβλεψη για ορθή διαχείριση του φάσµατος αυτού. Ας µη λησµονούµε επίσης την οικονοµική διάσταση του θέµατος. Γι αυτό θα πρέπει να προβλεφθούν τέλη χρήσης φάσµατος και να µελετηθεί η πιθανή αγοραπωλησία και η υπενοικίαση φάσµατος µεταξύ των παρόχων δικτύου. Ακόµα, σε σχέση µε τη διαδικασία µετάβασης, υπάρχει ένα ζήτηµα για το πώς θα µελετηθεί. Υπενθυµίζουµε ότι, σύµφωνα µε το κοινοτικό ίκαιο, τα ευρέα δίκτυα εκποµπής αποτελούν ξεχωριστή αγορά. Έτσι, απαιτείται ανάλυση της αγοράς αυτής και καθορισµός αφενός του καθολικού παρόχου και αφετέρου των ρυθµιστικών υποχρεώσεων, όπως έγινε στις υπόλοιπες αγορές των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Πού µπορεί να βοηθήσει η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων; Με τις προτάσεις για τη διαµόρφωση σύγχρονου και ευέλικτου ρυθµιστικού πλαισίου και µε το να αναλάβει την αρ- µοδιότητα για την αδειοδότηση των παρόχων ψηφιακών ραδιοτηλεοπτικών δικτύων και τον έλεγχο της τήρησης των υποχρεώσεων των παρόχων δικτύου (όχι βεβαίως περιεχοµένου). Να συνεχίσει η Επιτροπή µας να έχει την εποπτεία του φάσµατος και στην ψηφιακή τηλεόραση. Να παρέχει την τεχνογνωσία της στη διενέργεια διαγωνιστικών διαδικασιών, να διαµορφωθεί αυτό το εθνικό Μητρώο των συχνοτήτων στο οποίο προαναφέρθηκα και, τέλος, να συµβάλει στον ορθό σχεδιασµό της χωροταξίας των κεραιών. Θα κλείσω µε ορισµένες ρυθµίσεις που προτείνουµε. Θεωρούµε ότι θα πρέπει να γίνουν διαβουλεύσεις για την επίλυση ζητηµάτων, όπως είναι τα θέµατα των αρµοδιοτήτων και των χρονοδιαγραµµάτων που θα πρέπει να τηρηθούν. Θα πρέπει επίσης να δηµιουργηθούν πιλοτικές εκποµπές, να γίνει ορθή εποπτεία της παρούσας κατάστασης και να οργανωθεί ένας αποτελεσµατικός σχεδιασµός για το µέλλον, έτσι ώστε να προλάβουµε το χρονικό στόχο του 2012 που έχει τεθεί. 7

9 æ ºπ ƒ του Ευάγγελου Πάλλη Ερευνητής Ινστιτούτου Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος» µια ελληνική πρωτιά: το έργο «Αθηνά» Ô ı Ì ÙË ÌÂÙ ÛË ÛÙËÓ ËÊÈ Î Â Ô ÈÙÂ Û ÓÂ ÂÓËÌ ÚˆÛË ÙfiÛÔ ÙÔ ÎÔÈÓÔ ÔÏ ÙË, fiûô Î È ÙˆÓ ÌÂÛ ÂÌ ÏÂÎÔÌ ÓˆÓ fi È ÌfiÓÔ ÛÙ ÙÂ ÓÈÎ ÏÏ Î È ÛÙ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Î È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ ËÙ Ì Ù, Î ıò Î È ÛÙÈ ÔÏÈÙÈÎ È ÛÙ ÛÂÈ ÙÔ ÙÔ ÙÔÌ. 8

10 Ως επιστηµονικός υπεύθυνος ενός ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου, το οποίο λειτούργησε στην Ελλάδα και στο Ηράκλειο της Κρήτης και ήταν το πρώτο σε ελληνικό επίπεδο που έδειξε την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση και το πρώτο παγκοσµίως που παρουσίασε την επίγεια διαδραστική τηλεόραση, θα µεταφέρω τις εµπειρίες µου και τους προβληµατισµούς µου για την ελληνική πραγµατικότητα. Στα πλαίσια αυτά, θα κάνω µια σύντοµη αναφορά όσον αφορά την τεχνολογία της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης και το ευρωπαϊκό πρότυπο µετάδοσης, το οποίο είναι εκείνο που ανέστησε την επίγεια τηλεόραση. Γιατί πριν από αυτό και την περίοδο της αναλογικής εκποµπής, εκείνο το οποίο φαινόταν να κυριαρχεί στο χώρο ήταν η δορυφορική ψηφιακή τηλεόραση. Το ευρωπαϊκό πρότυπο ήταν αυτό που έδωσε ζωή στους επίγειους τηλεοπτικούς σταθµούς. Ô Â Úˆ Îfi ÚfiÙ Ô Â ÁÂÈ ËÊÈ Î ÌÂÙ ÔÛË Ενδεικτικά θα ήθελα να πω ότι το ευρωπαϊκό πρότυπο, µε τον τρόπο και τις τεχνικές ψηφιακής διαµόρφωσης-πολυπλεξίας-διαµόρφωσης πολλαπλών φερόντων που χρησιµοποιεί, προσφέρει την άριστη ποιότητα στον τελικό χρήστη. Επίσης, χρησιµοποιεί την τεχνική «MPG-2», η οποία µπορεί να προσφέρει ψηφιακές υπηρεσίες περίπου των 5 Mbit. Επιπλέον, κάνει χρήση και προσφέρει τη δυνατότητα δηµιουργίας µονοσυχνοτικών εκποµπών, που γνωρίζουµε ως «single frequency network». Θα εστιάσω πιο πολύ στα εν λόγω τρία χαρακτηριστικά, γιατί βάσει αυτών έχουµε το πολύ µεγάλο πλεονέκτηµα στην περιοχή των UHF που ονοµάζουµε «απελευθέρωση φάσµατος» ή spectrum dividend. Και να µην κρύψουµε ότι αυτό το spectrum dividend είναι η λεγόµενη «ταµπακέρα», για την οποία γίνεται µάχη σήµερα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο µεταξύ των broadcasters και των telecom operators. Μία επιπλέον δυνατότητα που προσφέρει η επίγεια ψηφιακή τηλεόραση είναι η δυνατότητα µετάδοσης δεδοµένων, data Internet. Βάσει αυτής της δυνατότητας, µπορούµε να έχουµε διαδραστικές υπηρεσίες interactive services. Να εξηγήσουµε µε µεγαλύτερη λεπτοµέρεια τι εννοούµε απελευθέρωση φάσµατος, που προσφέρει η επίγεια ψηφιακή τηλεόραση. Και να τη διακρίνουµε σε δύο επίπεδα: πρώτον, µέσα στο ίδιο το κανάλι του UHF και, δεύτερον, έξω από αυτό το κανάλι σε όλη την µπάντα των UHF. Στην πρώτη περίπτωση, µε βάση το ευρωπαϊκό πρότυπο ψηφιακής τηλεόρασης, µπορούµε να έχουµε διάφορους ρυθµούς µετάδοσης, µέσω τεχνολογίας. Λόγου χάρη, έχουµε έναν αναλογικό σταθµό, τον x, που σήµερα εκπέµπει ένα τηλεοπτικό πρόγραµµα στο κανάλι 25. Όταν αυτός ο αναλογικός σταθµός θέλει να εκπέµψει ψηφιακά και βάσει της τεχνολογίας «mpeg 2», τότε θα µπορεί να χρησιµοποιήσει µέρος από αυτό το κανάλι. Προκύπτει έτσι µια απελευθέρωση φάσµατος που συνεπάγεται ότι στο σηµερινό κανάλι, το κανάλι 25 του παραδείγµατος, θα µπορέσουµε να περάσουµε περισσότερα τηλεοπτικά προγράµµατα. Επίσης, µπορεί όπως είπαµε να παρέχει διαδραστικές υπηρεσίες, όπως υπηρεσίες internet ή κατά παραγγελία περιεχόµενο. Το δεύτερο και σηµαντικότερο για την απελευθέρωση του φάσµατος, όπως προειπώθηκε, αναφέρεται στην απελευθέρωση του φάσµατος σε όλη την µπάντα των UHF. Πώς µπορεί να γίνει αυτό; Με την τεχνική single frequency in network, που είναι µια δυνατότητα την οποία παρέχει το ευρωπαϊκό πρότυπο. Έτσι, ενώ ο κάθε σταθµός σήµερα χρειάζεται δύο ή και τρεις συχνότητες διαφορετικές για να καλύψει µια περιοχή, µπορεί µε αυτή την τεχνολογία στην ίδια συχνότητα να καλύπτει την ίδια περιοχή. ηλαδή στην ουσία απελευθερώνει συχνότητες. Ας πάρουµε το παράδειγµα της Αττικής. Σήµερα για να έχει ένας τηλεοπτικός σταθµός κάλυψη στην Αττική χρειάζεται ποµπό στον Υµηττό, στην Πάρνηθα και στην Αίγινα. Τρία σηµεία εκπο- µπής, που το καθένα έχει διαφορετική συχνότητα. Αυτό σηµαίνει ότι για να εκπέµψει ο x σταθµός σε όλη την Αττική θέλει τρεις συχνότητες, τρία κανάλια των UHF. Όµως, εάν κάνει χρήση της τεχνολογίας single frequency, τότε σηµαίνει ότι από τον Υµηττό, από την Πάρνηθα και από την Αίγινα µπορεί να εκπέµπει σε ένα κανάλι. Έτσι, αµέσως απελευθερώνει δύο πραγµατικά κανάλια στην Αττική, δύο συχνότητες. Στο σηµείο αυτό, να αναφέρω ότι αυτή η απελευθέρωση συχνοτήτων στο φάσµα των UHF µπορεί να προσφέρει, τουλάχιστον για την Αττική, µια απελευθέρωση φάσµατος της τάξεως του 14. ηλαδή, αν ένας σηµερινός αναλογικός σταθµός στην Αττική γίνει ψηφιακός, µπορεί να εξασφαλίσει χώρο για άλλους 14 τηλεοπτικούς σταθµούς. Ô ÚÁÔ «ıëó» Το ευρωπαϊκό έργο «Αθηνά», το οποίο βασίστηκε σε όλες αυτές τις ενδογενείς δυνατότητες του ευρωπαϊκού προτύπου, είχε σκοπό να εξετάσει, να υλοποιήσει και να προτείνει το πώς η νέα επίγεια ψηφιακή τηλεόραση µπορεί να δηµιουργήσει υποδοµές για να έχουµε παροχή γραµµικού πολυµεσικού περιεχοµένου (linear audiovisual content), παράδειγµα τηλεοπτικών προγραµµάτων και non linear interactive services. Nα παρατηρήσουµε ότι, σύµφωνα µε Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ευρώπη, καταργείται πλέον η χρήση του όρου «broadcasting». Αυτό που ισχύει από το 2007 και πέρα είναι ο όρος «audiovisual content», «οπτικοακουστικό περιεχόµενο», δηλαδή περιεχόµενο το οποίο έχει εικόνα και ήχο. Υποκατηγορία αυτού του content είναι η σηµερινή τηλεόραση που ξέρου- µε όλοι, το έως τώρα λεγόµενο broadcasting, που αντικαθίσταται από τον όρο «linear content». Ενώ το non linear, το interactive, είναι ό,τι άλλο έχει να κάνει µε δικτυακές υπηρεσίες οπτικοακουστικού µέσου. Σε αντίθεση µε τα άλλα ευρωπαϊκά προγράµµατα, το έργο «Αθηνά» επικεντρώθηκε στην εκµετάλλευση της νέας τεχνολογίας, 9

11 æ ºπ ƒ ΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΩΤΙΑ: ΤΟ ΕΡΓΟ «ΑΘΗΝΑ» προς όφελος των δηµιουργών πνευµατικού περιεχοµένου και των ενεργών πολιτών, έχοντας ως βασικούς άξονες τις δικτυακές δυνατότητες που µπορεί να προσφέρει η νέα τεχνολογία στην τοπική και περιφερειακή χρήση της ψηφιακής τηλεόρασης. Με κέντρο τις δικτυακές δυνατότητες και την τοπική και περιφερειακή χρήση, το πρόγραµµα «Αθηνά» προσπάθησε να αναδείξει το ρόλο της νέας τηλεόρασης για την ψυχαγωγία, τον πολιτισµό, την ποιότητα ζωής, την πληροφόρηση, την πολιτιστική ανάπτυξη, τον πλουραλισµό και τη δηµοκρατική συνείδηση για όλους τους πολίτες. Πώς το πέτυχε; Χρησιµοποίησε, τουλάχιστον σε τεχνικό και τεχνολογικό επίπεδο, τρεις βασικούς πυλώνες: έκανε χρήση τεχνικών και αρχιτεκτονικών αναγεννητικών regenerative configuration, βασίστηκε στο διαµοιρασµό P rate και στο δια- µοιρασµό συχνοτήτων, δηλαδή Channel Frequency allocation, και επίσης στην πλήρη εκµετάλλευση του εύρους ζώνης σε όλο το κανάλι των UHF. ηλαδή σε αυτό που λέµε σήµερα spectrum dividend. Αυτό που επετεύχθη είναι να µετατραπεί ένας κλασικός αναλογικός σταθµός σε δίκτυο που εκπέµπει στο Ηράκλειο της Κρήτης πλήθος τηλεοπτικών υπηρεσιών κατά παραγγελία υπηρεσιών, καθώς και υπηρεσιών internet. Όµως το µεγάλο πλεονέκτηµα αυτού του δικτύου που υλοποιήθηκε στην Κρήτη ήταν οι ενεργοί πολίτες. Κι αυτό γιατί πρόκειται για ένα δίκτυο τηλεόρασης το οποίο υλοποιεί αυτό που λέµε «Πολίτης που δε δέχεται µόνο περιεχόµενο», µιας και µπορεί να δηµιουργήσει και να στείλει και ο ίδιος περιεχόµενο, ώστε να το δουν οι υπόλοιποι πολίτες σε όλη την περιοχή. Συνοπτικά να αναφέρω ότι στο Ηράκλειο της Κρήτης το κανάλι του προγράµµατος «Αθηνά» παρέχει τρία ψηφιακά τηλεοπτικά προγράµµατα: ένα τοπικό, το κανάλι της Αρχιεπισκοπής Ηρακλείου, που συνέβαλε στο περιεχόµενο, και την ΕΡΤ SAT. Aκόµα, υπάρχουν δύο τηλεοπτικά προγράµµατα µε τη µορφή δικτυακής τηλεόρασης που δηµιουργούν και παρέχουν οι φοιτητές του ΤΕΙ Ηρακλείου, έξι ψηφιακά ραδιοφωνικά προγράµµατα από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, υπηρεσίες internet και , διαδραστικές υπηρεσίες µε χρήση της τεχνολογίας «MHP», δικτυακή τηλεφωνία σε επιλεγµένους χρήστες, καθώς και µέτρηση της ακροα- µατικότητας σε πραγµατικό χρόνο, χωρίς την παρεµβολή κανενός ενδιάµεσου χρήστη ή εταίρου. Κλείνοντας τα περί «Αθηνάς», να υπογραµµιστεί ξανά ότι είναι το πρώτο ψηφιακό τηλεοπτικό δίκτυο στην Ελλάδα από το 2004, αλλά και το πρώτο διεθνές δίκτυο που παρέχει τέτοιες διαδραστικές υπηρεσίες. Οι δυνατότητες αυτές αναγνωρίστηκαν και από διεθνές συνέδριο των αφρικανικών χωρών στην Καµπορόν, στο οποίο ο ίδιος ο πρώην Γ.Γ. του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, χαρακτήρισε το «Αθηνά» ως παράδειγµα δικτύου ψηφιακής τηλεόρασης µε στόχο την παροχή υπηρεσιών για την κάλυψη του αποκαλούµενου «ψηφιακού χάσµατος».  ÓÙ ıâûë Ì ٠ÏÏ Â Úˆ Î ÚÔÁÚ ÌÌ Ù, ÙÔ ÚÁÔ «ıëó»  ÈÎÂÓÙÚÒıËΠÛÙËÓ ÂÎÌÂÙ ÏÏ ÛË ÙË Ó Ù ÓÔÏÔÁ, ÚÔ fiêâïô ÙˆÓ ËÌÈÔ ÚÁÒÓ ÓÂ Ì ÙÈÎÔ ÂÚÈ ÔÌ ÓÔ Î È ÙˆÓ ÂÓÂÚÁÒÓ ÔÏÈÙÒÓ, ÔÓÙ ˆ ÛÈÎÔ ÍÔÓ ÙÈ ÈÎÙ Î Ó ÙfiÙËÙÂ Ô Ì ÔÚÂ Ó ÚÔÛÊ ÚÂÈ Ë Ó Ù ÓÔÏÔÁ ÛÙËÓ ÙÔ ÈÎ Î È ÂÚÈÊÂÚÂÈ Î Ú ÛË ÙË ËÊÈ Î ÙËÏÂfiÚ ÛË. ªÂ Î ÓÙÚÔ ÙÈ ÈÎÙ Î Ó ÙfiÙËÙÂ Î È ÙËÓ ÙÔ ÈÎ Î È ÂÚÈÊÂÚÂÈ Î Ú ÛË, ÙÔ ÚfiÁÚ ÌÌ «ıëó» ÚÔÛ ıëûâ Ó Ó Â ÍÂÈ ÙÔ ÚfiÏÔ ÙË Ó ÙËÏÂfiÚ ÛË ÁÈ ÙËÓ ÁˆÁ, ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi, ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ ˆ, ÙËÓ ÏËÚÔÊfiÚËÛË, ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ Ó Ù ÍË, ÙÔÓ ÏÔ Ú ÏÈÛÌfi Î È ÙË ËÌÔÎÚ ÙÈÎ Û Ó ËÛË ÁÈ fiïô ÙÔ ÔÏ ÙÂ. ÚÔÎÏ ÛÂÈ Î È ÚÔ ÏËÌ ÙÈÛÌÔ Σε αυτό το σηµείο, θα ήθελα να αναφέρω ορισµένους προβληµατισµούς και κάποιες προκλήσεις από την εµπειρία που είχαµε µε το πρόγραµµα «Αθηνά». Όπως ξέρουµε όλοι, το 2012 είναι η καταληκτική ηµεροµηνία για όλες τις χώρες-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να περάσουν στην ψηφιακή τηλεόραση. Το ερώτηµα είναι τι κάνουµε εµείς. Και ξεκινώντας τα πράγµατα από την αρχή, θα δούµε ότι στη σηµερινή κατάσταση αυτό που ισχύει είναι πως βάσει του Νόµου 2328/95 ο κάθε τηλεοπτικός σταθµός ή επιχειρηµατίας µπορεί να ιδρύσει, να εγκαταστήσει και να λειτουργήσει µια υποδοµή. Με βάση αυτή τη δική του υποδοµή, εκπέµπει το δικό του περιεχόµενο ή το περιεχόµενο της δικής του επιλογής και έγκρισης. Το ίδιο καθεστώς φαίνεται να ισχύει και για τα επό- µενα χρόνια, αν ληφθούν υπόψη οι ενδείξεις από το διάλογο που ξεκίνησε το Υπουργείο. Ως αποτέλεσµα, αυτό που έχουµε σήµερα είναι ότι ο κάθε αδειοδοτηµένος τηλεοπτικός σταθµός διαθέτει προς δική του χρήση ένα κανάλι ολόκληρο, το οποίο µπορεί να εκµεταλλεύεται για την παροχή µόνο ενός τηλεοπτικού προγράµµατος. Όταν αυτός ο σταθµός είναι ψηφιακός, θα συνεχίσει να κατέχει άδεια για ολόκληρο το κανάλι για την εκµετάλλευση των 8 µεγακύκλων; Εάν ναι, τότε, κατά τη γνώµη µας, κάθε αδειοδοτηµένος τηλεοπτικός σταθµός γίνεται κάτοχος ενός εύρους ζώνης όχι των 8 µεγακύκλων αλλά των 30 Mbit. Με άλλα λόγια, ο κάθε τηλεοπτικός σταθµός από παροχέας περιεχοµένου γίνεται εν δυνάµει παροχέας υποδοµής. Αυτή την υποδοµή µπορεί: να τη χρησιµοποιεί για τη µετάδοση του δικού του τηλεοπτικού προγράµµατος, να την εκµεταλλεύεται για την παροχή περισσότερων δικών του τηλεοπτικών προγραµµάτων, να ενοικιάζει µέρος της σε άλλους τηλεοπτικούς σταθµούς, ουσιαστικά νοικιάζοντας µέρος της συχνότητας εκποµπής. Πρώτο ερώτηµα και πρόκληση είναι µε ποιο τρόπο θα γίνει η αδειοδότηση των ψηφιακών τηλεοπτικών σταθµών. Με βάση τη συχνότητα ή µε βάση το But-trate; εύτερη πρόκληση. Η επίγεια ψηφιακή τηλεόραση µπορεί να επιτρέπει τη δηµιουργία υποδοµών ικανών να παρέχουν ρυθµούς µετάδοσης µέχρι 2 Gbit σε κάθε πόλη. Μια τέτοια δυναµική δηµιουργεί ποικίλες προκλήσεις, µία εκ των οποίων είναι το λεκανοπέδιο της Αττικής. Σήµερα υπάρχουν στο λεκανοπέδιο της Αττικής 60 τηλεοπτικές εκποµπές. Όλα τα κανάλια του UHF είναι κατειληµ- 10

12 µένα, µε αποτέλεσµα να µην υπάρχει καµία διαθέσιµη συχνότητα ούτε στα VHF ούτε στα UHF, για άλλες εκποµπές πέραν των ση- µερινών. Εάν αυτοί οι τηλεοπτικοί σταθµοί γίνουν ψηφιακοί, τότε αυτόµατα έχουµε απελευθέρωση φάσµατος της τάξεως των 48 καναλιών µε εύρος ζώνης περίπου 1,5 Gbit. Και το ερώτηµα είναι από ποιους θα χρησιµοποιηθεί το εύρος ζώνης που απελευθερώνεται. Από άλλους µη αδειοτηµένους µέχρι σήµερα σταθµούς; Aπό σταθµούς της Περιφέρειας οι οποίοι διαθέτουν µεγάλο τηλεοπτικό κοινό στο λεκανοπέδιο και θέλουν να απευθυνθούν σε αυτό το τηλεοπτικό κοινό; Από παροχείς υπηρεσιών διαδικτύου Internet providers; Από υπάρχοντες παροχείς περιεχοµένου; Από πνευµατικούς δηµιουργούς και άλλους εν δυνάµει παροχείς περιεχοµένου, όπως είναι οι ενεργοί πολίτες που προαναφέρθηκαν. Στη χώρα µας επίσης υπάρχουν περιοχές στις οποίες είναι αισθητό το λεγόµενο Digital Divide, δηλαδή το χάσµα µεταξύ ψηφιακής και αναλογικής εποχής. Η ψηφιακή τηλεόραση δίνει τη δυνατότητα γεφύρωσης αυτού του χάσµατος, αν τη λάβουµε ως δικτυακό κορµό που θα παρέχει κατάλληλες υπηρεσίες. Εδώ όµως τίθεται το ερώτηµα εάν η νέα νοµοθεσία επιτρέπει την παροχή τέτοιων υπηρεσιών πέραν των τηλεοπτικών δηλαδή διαδικτύου ή data µέσα από τα UHF. εν µπορούµε εύκολα να απαντήσουµε σε αυτό το ερώτηµα, κοιτάζοντας απλώς πώς λειτουργούν σε άλλες χώρες. Λόγου χάρη, σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης υπάρχουν άλλοι τρόποι για τη γεφύρωση του χάσµατος και τεχνικές, όπως είναι η DSL. Στη Γαλλία, για παράδειγµα, δεν υπάρχει καταρχάς η έννοια των τοπικών και περιφερειακών σταθµών. Οι περιφερειακές πόλεις χρησιµοποιούνται σαν «σφήνες» την ώρα που εκπέµπει το τηλεοπτικό πρόγραµµα του «TVF» και τα σηµεία εκποµπής του ως παθητικές κολόνες αναµετάδοσης. Τρίτο ζήτηµα. Οι πανελλαδικής εµβέλειας τηλεοπτικοί σταθµοί αύριο στην ψηφιακή εποχή θα συνεχίσουν να λαµβάνουν άδεια για πλήθος συχνοτήτων, ώστε να καλύψουν πανελλαδικά όλες τις περιοχές; Το ερώτηµα που τίθεται εδώ είναι αν, µε την υιοθέτηση της νέας επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, θα µπορούν να έχουν άδεια για όλο αυτό το εύρος ζώνης; Και στην περίπτωση αυτή ποιος θα διαχειρίζεται τις εν λόγω συχνότητες και µε ποιο τρόπο; Πριν τελειώσω, θα ήθελα να θέσω ορισµένους προβληµατισµούς, οι οποίοι έχουν προέλθει µέσα από µια σειρά τεχνικών και επιστη- µονικών αναζητήσεων. Είναι καταγεγραµµένοι σε πλήθος αναφορών που αριθµούν κάποιες χιλιάδες σελίδες, αλλά εγώ θα παρουσιάσω περιληπτικά τους εξής 15 προβληµατισµούς: Πώς θα είναι το κέντρο εκποµπής στην Περιφέρεια, στο Ηράκλειο, στο Πήλιο, στην Πάτρα, στη Θεσσαλονίκη; Τι πρέπει να γίνει και τι πρέπει να σχεδιαστεί στα κέντρα εκπο- µπών ανά την επικράτεια; Ποιος, πότε και πόσο έγκαιρα θα κάνει αυτόν το σχεδιασµό, εφόσον η Ελλάδα σίγουρα πρέπει να γίνει ψηφιακή; Ποιος και πώς θα διαχειρίζεται αυτή την πανελλήνια υποδοµή σε But-trate; Θα δοθούν άδειες στα σηµερινά τοπικά αναλογικά κανάλια, ώστε να περάσουν στην ψηφιακή εποχή ή όχι; Γιατί, αν δε δοθούν, αυτά τα κανάλια πρέπει να κλείσουν. Πώς θα πρέπει να προετοιµαστούν αυτοί οι περιφερειακοί σταθµοί και από πού θα εκπέµπουν; Θα κάνουν κι αυτά προκήρυξη προµήθειας ποµπών και θα στηθούν δίπλα στον κρα- Ùfi Ô Ô ÌÂ Û ÌÂÚ Â Ó È fiùè Ô Î ıâ ÂÈÔ ÔÙËÌ ÓÔ ÙËÏÂÔ ÙÈÎfi ÛÙ ıìfi È ı ÙÂÈ ÚÔ ÈÎ ÙÔ Ú ÛË Ó Î Ó ÏÈ ÔÏfiÎÏËÚÔ, ÙÔ Ô Ô Ô Ì ÔÚÂ Ó ÂÎÌÂÙ ÏÏ ÂÙ È ÁÈ ÙËÓ ÚÔ ÌfiÓÔ ÂÓfi ÙËÏÂÔ ÙÈÎÔ ÚÔÁÚ ÌÌ ÙÔ. ŸÙ Ó Ùfi Ô ÛÙ ıìfi Â Ó È ËÊÈ Îfi, ı Û Ó ÛÂÈ Ó Î Ù ÂÈ ÂÈ ÁÈ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ Î Ó ÏÈ ÁÈ ÙËÓ ÂÎÌÂÙ ÏÏ ÛË ÙˆÓ 8 ÌÂÁ Î ÎψÓ; Ó Ó È, ÙfiÙÂ, Î Ù ÙË ÁÓÒÌË Ì, Î ı Ó ÂÈÔ ÔÙËÌ ÓÔ ÙËÏÂÔ ÙÈÎfi ÛÙ ıìfi Á ÓÂÙ È Î ÙÔ Ô ÂÓfi  ÚÔ ÒÓË fi È ÙˆÓ 8 ÌÂÁ Î ÎÏˆÓ ÏÏ ÙˆÓ 30 Mbit. ªÂ ÏÏ ÏfiÁÈ, Ô Î ıâ ÙËÏÂÔ ÙÈÎfi ÛÙ ıìfi fi ÚÔ ÂÚÈ ÔÌ ÓÔ Á ÓÂÙ È ÂÓ Ó ÌÂÈ ÚÔ Ô ÔÌ. 11

13 æ ºπ ƒ ΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΩΤΙΑ: ΤΟ ΕΡΓΟ «ΑΘΗΝΑ» τικό ποµπό της ΕΡΤ, οπότε έτσι θα έχουµε ένα καινούργιο δάσος κεραιών σε κάθε περιοχή/περιφέρεια. Θα δοθεί συχνότητα ή θα µπουν όλα τα περιφερειακά κανάλια σε ένα µπουκέτο; Και πώς θα οργανωθεί η συνύπαρξη σε ένα τέτοιο κοινό µπουκέτο; Πανελλαδικής εµβέλειας άδεια θα δίνεται για το πρόγραµµα ή για τη συχνότητα ενός σταθµού; Θα δίνεται δηλαδή η δυνατότητα για πέντε, έξι ή δέκα προγράµµατα ανά πόλη και ανά την επικράτεια; Η νέα τηλεόραση θα παρέχει µόνο κλασικά τηλεοπτικά προγράµµατα; Γιατί, όπως προανέφερα, µε βάση ένα ψήφισµα της Κοινότητας το Νοέµβριο του 2006 µπαίνει τέλος στον όρο «τηλεοπτικά προγράµµατα» και µιλάµε για «audiovisual content». Αν ναι, πώς θα γίνεται; Με τη µορφή «IPTV», µε τη µορφή «Mpk-2», θα έχουµε τη νέα κοινωνία πληροφορίας σε αυτές τις περιοχές; Οι διαδραστικές υπηρεσίες θα υποστηρίζουν την αποστολή δεδοµένων από τον τελικό χρήστη προς την πλατφόρµα; Αν ναι, θα έχουµε τη δυνατότητα υλοποίησης µιας πραγµατικής µέτρησης της ακροαµατικότητας real time; Τέλος, αξίζει να αναφερθεί κάτι το οποίο είναι πολύ σηµαντικό τόσο για την πολιτισµικότητα και τον πλουραλισµό της τηλεόρασης, όσο και για τη διάχυση των αποτελεσµάτων αυτής της τεχνολογίας. Η φασµατική απελευθέρωση είναι ιδιαίτερα σηµαντική µε βάση το γεγονός ότι σήµερα κάθε µεγάλο αθηναϊκό κανάλι χρησιµοποιεί τρεις ολόκληρες συχνότητες µόνο για ένα τηλεοπτικό πρόγραµ- µα. Με βάση ότι η δραστηριότητα και παρουσία στην Αθήνα, στην Αττική ή στη Θεσσαλονίκη περιφερειακών καναλιών είναι δυνατή τεχνικώς και επιστηµονικώς, τίθεται το θέµα πώς οι σχετικές προβλέψεις στο νέο θεσµικό πλαίσιο θα οριοθετήσουν µε σαφήνεια τα περί πλουραλισµού και κοινωνικής σηµασίας της τηλεόρασης, έτσι ώστε οι περιφερειακοί σταθµοί να έχουν άµεση πρόσβαση στο κοινό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Κλείνοντας, θα πρέπει να τονίσουµε ότι το ευρωπαϊκό πρότυπο επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης έχει κάνει το καθήκον του, επιτρέποντας τον πολιτισµικό πλουραλισµό. Επαφίεται στην πολιτική βούληση της Πολιτείας και όλων των εµπλεκόµενων φορέων να αποφασίσει σε ποιο βαθµό επιθυµεί και επιτρέπει έναν τέτοιο πλουραλισµό. Ακόµα, ο τρόπος µε τον οποίο θα υιοθετηθεί αυτή η νέα τεχνολογία είναι στρατηγικής σηµασίας και αποτελεί πρόκληση για όλους τους εµπλεκόµενους φορείς προκειµένου να αναδείξουν και να εκµεταλλευτούν όλες τις δυναµικές και προοπτικές της νέας επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Αυτό προϋποθέτει την εις βάθος κατανόηση των τεχνικών θεµάτων, τα οποία σε τελική ανάλυση είναι απλά και βασικά των πολιτιστικών, κοινωνικών και οικονοµικών διαστάσεών τους σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Ô Â Úˆ Îfi ÚfiÙ Ô Â ÁÂÈ ËÊÈ Î ÙËÏÂfiÚ ÛË ÂÈ Î ÓÂÈ ÙÔ Î ı ÎÔÓ ÙÔ,  ÈÙÚ ÔÓÙ ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfi ÏÔ Ú ÏÈÛÌfi. Ê ÂÙ È ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ Ô ÏËÛË ÙË ÔÏÈÙÂ Î È fiïˆó ÙˆÓ ÂÌ ÏÂÎfiÌÂÓˆÓ ÊÔÚ ˆÓ Ó ÔÊ Û ÛÂÈ Û ÔÈÔ ıìfi  Èı ÌÂ Î È Â ÈÙÚ ÂÈ Ó Ó Ù ÙÔÈÔ ÏÔ Ú ÏÈÛÌfi. 12

14 του Α. Shulzycki Επικεφαλής Τµήµατος Στρατηγικής EBU η ιστορική εξέλιξη της επίγειας ψηφιακής tv στην Ευρώπη ÛÎÔÏË ÂÎÎ ÓËÛË H European Broadcasting Union, που εκπροσωπεί δηµόσιους ραδιοτηλεοπτικούς σταθµούς στην Ευρώπη, παρακολουθεί την ψηφιακή τεχνολογία από πολύ κοντά αρκετά χρόνια τώρα. Nα διευκρινιστεί από την αρχή ότι το αντικείµενο αυτής της εισήγησης αποτελεί η επίγεια ψηφιακή τηλεόραση και πως δε θα αναφερθώ στην ψηφιακή δορυφορική ή καλωδιακή τηλεόραση. Πρόθεσή µου είναι να παρουσιάσω συντοµευµένα την ιστορική εξέλιξη της Επίγειας Ψηφιακής Τηλεόρασης (Digital Terrestrial Television DTT) για να δούµε τι συνέβη σε ορισµένες ευρωπαϊκές χώρες. Και βεβαίως υπάρχουν µερικές οµοιότητες στην Ευρώπη, την ίδια στιγµή που κάθε χώρα υιοθετεί µια εξειδικευµένη και µοναδική προσέγγιση ανάλογα µε το µέγεθος της αγοράς της, την τοπογραφία της κτλ. Τέλος, θα καταλήξω σε κάποια συµπεράσµατα και συστάσεις για το πώς αυτή η διαδικασία θα µπορούσε ενδεχοµένως να προχωρήσει. Ας ξεκινήσουµε µε τις βασικές φάσεις της εξέλιξης. Η διαδικασία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 στο Ηνωµένο Βασίλειο και στην Ισπανία, ως µια πλατφόρµα. Οι τηλεοπτικοί φορείς αυτών των χωρών επιχείρησαν να µεταφέρουν στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση το επιχειρηµατικό µοντέλο που ίσχυε στη δορυφορική και στην καλωδιακή TV. Το αποτέλεσµα ήταν µια παταγώδης αποτυχία! Οι εν λόγω εταιρείες χρεοκόπησαν και η ανάπτυξη της DTT στην Ευρώπη εκείνη την εποχή τελµάτωσε. Όµως το 2002 είχαµε ένα καινούργιο κύµα για την DTT βάσει ενός νέου µοντέλου. Επρόκειτο για το µοντέλο της βρετανικής πλατφόρµας Free to Air, µέσω της οποίας διάφοροι σταθµοί µπορούσαν να προσφέρουν υπηρεσίες δωρεάν. Εκεί έγινε αισθητός και ο ρόλος των δηµόσιων ραδιοτηλεοπτικών σταθµών, που αποτέλεσαν κινητήρια δύναµη για την τεχνολογία αυτή. Θεωρώ ότι οι δηµόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί σταθ- µοί, χωρίς εξαιρέσεις σε όλη την Ευρώπη, διαδραµάτισαν κεντρικό ρόλο για την πλατφόρµα αυτή. Κι αυτό ίσχυσε για όλες τις φάσεις, από την αρχική δοκιµή έως την παροχή περιεχοµένου, καθώς και τις τελευταίες φάσεις του marketing και της επικοινωνίας. Σε αυτή την περίοδο, δηλαδή , διαπιστώσαµε επίσης κάποιες συγκρούσεις σε σχέση µε τη χρηµατοδότηση. Θα επανέλθω αργότερα σε αυτό µε περισσότερες λεπτοµέρειες, αλλά πρέπει να αναφέρω απλώς ότι οι κυβερνήσεις χρειάστηκε να επιχορηγήσουν σαφώς κάποια στοιχεία στη δηµιουργηµένη αλυσίδα και να παρέµβουν σε ορισµένα θέµατα, στα οποία θα επανέλθω. Ακόµα, σε αυτή τη φάση είχαµε αύξηση 50% από έτος σε έτος ως προς την ανάπτυξη της ψηφιακής τηλεόρασης. Στη συνέχεια έχου- µε την περίοδο , κατά την οποία αρχίζει να κινείται και η υπόλοιπη. Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά την Κεντροανατολική Ευρώπη, δεν έχει συντελεστεί κάτι αξιοσηµείωτο. Στην Εσθονία ξεκίνησε το 2007 µια διαδικασία, αλλά γενικά η περιοχή της Κ.Α. Ευρώπης βρίσκεται ακόµα πίσω. 13

15 æ ºπ ƒ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ TV ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Ô 2002  ÌÂ Ó Î ÈÓÔ ÚÁÈÔ Î Ì ÁÈ ÙËÓ DTT ÛÂÈ ÂÓfi Ó Ô ÌÔÓÙ ÏÔ. ÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ ÙÔ ÌÔÓÙ ÏÔ ÙË ÚÂÙ ÓÈÎ Ï ÙÊfiÚÌ Free to Air, Ì Ûˆ ÙË Ô Ô È ÊÔÚÔÈ ÛÙ ıìô Ì ÔÚÔ Û Ó Ó ÚÔÛÊ ÚÔ Ó ËÚÂÛ Â ˆÚ Ó. ΠÁÈÓ ÈÛıËÙfi Î È Ô ÚfiÏÔ ÙˆÓ ËÌfiÛÈˆÓ Ú ÈÔÙËÏÂÔ ÙÈÎÒÓ ÛÙ ıìòó, Ô ÔÙ ÏÂÛ Ó ÎÈÓËÙ ÚÈ Ó ÌË ÁÈ ÙËÓ Ù ÓÔÏÔÁ Ù. È ËÌfiÛÈÔÈ Ú ÈÔÙËÏÂÔ ÙÈÎÔ ÛÙ ıìô, ˆÚ ÂÍ ÈÚ ÛÂÈ Û fiïë ÙËÓ ÚÒ Ë, È Ú Ì ÙÈÛ Ó ÎÂÓÙÚÈÎfi ÚfiÏÔ ÁÈ ÙËÓ Ï ÙÊfiÚÌ Ù. È Ùfi Û Û ÁÈ fiïâ ÙÈ Ê ÛÂÈ, fi ÙËÓ Ú ÈÎ ÔÎÈÌ ˆ ÙËÓ ÚÔ ÂÚÈ ÔÌ ÓÔ, Î ıò Î È ÙÈ ÙÂÏÂ Ù Â Ê ÛÂÈ ÙÔ marketing Î È ÙË Â ÈÎÔÈÓˆÓ. ÌÔÓÙ Ï Στο προαναφερόµενο χρονικό διάστηµα παρακολουθήσαµε επίσης την ανάπτυξη µεικτών µοντέλων. Στις πρώιµες φάσεις είδαµε το µοντέλο free to view, το οποίο ήταν πολύ σηµαντικό για την ανάπτυξη, ενώ τελευταία αρχίζει να υπάρχει και η επί πληρωµή ψηφιακή TV. Επιπλέον, είχαµε την υιοθέτηση µιας νέας τεχνολογίας που σχετίζεται µε τις τεχνικές συµπίεσης δεδοµένων και σιγά σιγά την εισαγωγή της υψηλής ευκρίνειας. Η υψηλή ευκρίνεια στο µέλλον ενδεχοµένως θα είναι κάτι που θα ζητούν όλοι οι καταναλωτές και ποιος ξέρει τι θα γίνει µε τις διαδραστικές εφαρµογές. Στο πιο πρόσφατο διάστηµα βλέπουµε ακόµα να κλείνουν οι αναλογικοί σταθµοί σε αρκετές χώρες και η µετάδοσή τους να µεταβάλλεται σε ψηφιακή. Ωστόσο η ανάπτυξη αυτή δεν είναι «οργανική», αλλά εξαρτάται πλέον από κάποια εξωτερικά ερεθίσµατα. Ας εξετάσουµε τώρα τις εικασίες για το διάστηµα και για το πώς µπορούµε να διαρθρώσουµε τις στρατηγικές µας για τη µετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή, βλέποντας τι συντελείται ανά χώρα. ε θα µιλήσω για την Ελλάδα, µιας κι εσείς εδώ ασφαλώς και ξέρετε καλύτερα τη δική σας. Θα αναφερθώ στην υπόλοιπη Ευρώπη. Κι αυτό που πρέπει καταρχάς να εντοπίσουµε είναι τα χρονικά πλαίσια που θέτει η νοµοθεσία για να προχωρήσουν οι βασικοί παίκτες. Στη συνέχεια πρέπει να γίνει µία διάκριση µεταξύ του self launch και του full launch. Πολλοί, ιδίως από την τεχνική πλευρά, πιστεύουν ότι το να ξεκινάς σηµαίνει ότι απλώς υπάρχει µετάδοση από ορισµένα κανάλια. Όµως, όταν µιλάµε για πλήρη έναρξη της ψηφιακής λειτουργίας, σηµαίνει ότι η µετάδοση περιεχοµένου από τους τηλεοπτικούς σταθµούς θα πρέπει να είναι τουλάχιστον όση ήταν µε την αναλογική τηλεόραση ή ακόµα και µεγαλύτερη. Να υπάρχει δηλαδή πλήρης κάλυψη σήµατος για όλη τη χώρα ή τουλάχιστον 50%-50%, για να θεωρήσουµε ότι υφίσταται πλήρης µετάβαση. Επίσης, είναι θέµα και εξοπλισµού του καταναλωτή. ιότι µπορεί να υπάρχουν σταθµοί και να υπάρχει κάλυψη, αλλά αν ο κόσµος δεν πάει να αγοράσει τους κατάλληλους δέκτες και αποκωδικοποιητές, δεν µπορούµε να πούµε ότι έχουµε πλήρη εφαρµογή. Εποµένως η ψηφιακή µετατροπή έχει τρεις προϋποθέσεις πριν µιλήσουµε για την ηµεροµηνία του shut off, δηλαδή της οριστικής και πλήρους διακοπής της αναλογικής µετάδοσης. Στην ευρωπαϊκή µας θεώρηση, ας αναλύσουµε πρώτα τις οµοιότητες µεταξύ των χωρών. Εντοπίζοντας τι κάνουν οι χώρες που είναι παρόµοιο, παρατηρούµε πως το κυρίαρχο µοντέλο είναι το free to air television, δηλαδή η λήψη πολλών σταθµών χωρίς κόστος, πέραν εκείνου για την αγορά εξοπλισµού. Βλέπουµε επίσης ότι στις αρχικές φάσεις ο ορισµός ηµεροµηνίας για το switchover είναι λίγο αυθαίρετος για αρκετές χώρες. Πολλές φορές ορίζεται στη νοµοθεσία τους, αλλά δε σχετίζεται καθόλου µε τις πραγµατικές δυνάµεις των αγορών τους. Εν συνεχεία τα πλαίσια αρχίζουν να γίνονται πιο ακριβή και ρεαλιστικά. Ακόµα, όλοι χρησιµοποιούν το NPEG-2, που είναι η τεχνολογία συµπίεσης η οποία επιτρέπει να συµπιέσεις περισσότερη τηλεόραση σε µία µονάδα συχνότητας. Υπάρχει βέβαια και η πιο προηγµένη τεχνολογία του NPEG-4, η οποία όµως προς το παρόν εφαρµόζεται µόνο στη Γαλλία. Παρατηρείται επίσης το εξής: Συζητώντας µε υπευθύνους για τη χάραξη ψηφιακής πολιτικής, καθώς και µε πολιτικούς, φαίνεται ότι δε σχεδιάζουν µε κάποια συνέχεια. Έτσι, για ένα σχέδιο υψηλού κινδύνου, όπως είναι η ψηφιακή µετατροπή, δε βλέπουµε να υπάρχει κάποια ανάλυση κινδύνου (risk analysis) ή να υφίσταται ένα δεύτερο σχέδιο (plan b), για το τι θα γίνει αν τα πράγµατα δεν πάνε καλά. Επίσης, στις περισσότερες χώρες ακολουθείται µία προσέγγιση ανά περιοχή. Τα πλεονεκτήµατα µιας τέτοιας µεθόδου είναι σαφή, µιας και σε ορισµένες χώρες δεν µπορείς να επεκτείνεις περαιτέρω την κάλυψη αν δεν κλείσεις πρώτα την αναλογική µετάδοση σε µια περιοχή. Σε κάποιες άλλες χώρες, όπως στη Γερµανία, υπάρχουν αποκεντρωµένες ρυθµιστικές δοµές, και το πλεονέκτηµα εδώ είναι ότι µπορείς να περιορίσεις τον κίνδυνο. Γιατί αν κάνεις ένα λάθος σε µία περιοχή της χώρας, δε θα το επαναλάβεις και αλλού. È ÊÔÚ ÌÂÙ Í ˆÚÒÓ Αν τέτοιες είναι οι οµοιότητες στην Ευρώπη, υπάρχουν και πολλές διαφορές από χώρα σε χώρα ως προς τις προσεγγίσεις και τα χαρακτηριστικά της ψηφιακής µετάβασης. Ας ξεκινήσουµε µε τα εύκολα, όπως, π.χ., µε τη ανία που είναι µια µικρή και επίπεδη χώρα. Εκεί ξεκίνησαν µε ένα soft launch πέρυσι και θα κάνουν και πολυπλεξία τα επόµενα χρόνια, µε 4 έως 6 κανάλια σε ένα multiplex. Επίσης, το µοντέλο της ανίας θα είναι µεικτό, µε ορισµένα κανάλια να προσφέρονται δωρεάν και άλλα να είναι πληρωτέα. Το σύνολο της χώρας επρόκειτο να καλυφθεί σε ενάµιση χρόνο και εποµένως η ηµεροµηνία του switchover έχει προσδιοριστεί για τον Οκτώβριο του Αυτός είναι ο στόχος. Η Ολλανδία ήδη έχει κλείσει τα αναλογικά κανάλια, αλλά ήταν ήδη µια καλωδιακή χώρα, στην οποία λίγοι εξαρτιόνταν από τις επίγειες µεταδόσεις. Γενικότερα, για χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, το Λουξεµβούργο ή και η Ελβετία, δεν είναι τόσο µεγάλο εγχείρηµα να σταµατήσεις την επίγεια αναλογική µετάδοση, λόγω της µεγάλης διάδοσης των καλωδιακών δικτύων. Από την άλλη, 14

16 ένα από τα µεγάλα οφέλη της πολιτικής των κρατών υπέρ της ψηφιακής είναι ο παράγοντας της ανταγωνιστικότητας. ιαµορφώνεται µια µεγαλύτερη ποικιλία, ένας µεγαλύτερος αριθµός καναλιών, και έτσι δηµιουργείται µια ανταγωνιστική πλατφόρµα σε σχέση µε την καλωδιακή και τη δορυφορική τηλεόραση. Ως αποτέλεσµα, όλες οι µεγάλες επιχειρήσεις καλωδιακής τηλεόρασης στην Ευρώπη έχουν συγχωνευθεί, µε τελευταία την περίπτωση της Γαλλίας, ενώ και τα δορυφορικά επί πληρωµή κανάλια αντιµετωπίζουν πλέον ανταγωνισµό από τις ελεύθερες ψηφιακές πλατφόρµες. Ενθαρρυντικό είναι αυτό που πραγµατοποιείται στη Φινλανδία, η οποία προέβλεψε πλήρη κάλυψη από την DTT µέσα σε µερικούς µήνες. Και εκεί το κάνουν µεµιάς, όχι ανά περιφέρεια ή ανά περιοχή. Να υπογραµµίσω ότι η Φινλανδία τα κατάφερε µε πολύ λίγα κανάλια, περίπου 12, 13 τον αριθµό. Αυτό αποτελεί µια απάντηση για ορισµένες µικρότερες χώρες που ανησυχούν γιατί δεν έχουν πολλά κανάλια. Η Φινλανδία αποδεικνύει ότι δεν είναι απαραίτητος ο µεγάλος αριθµός. Σε ό,τι αφορά τις µεγάλες αγορές, στη Γαλλία παρατηρείται εντυπωσιακή ανάπτυξη από το 2005, δηλαδή από τότε που ξεκίνησαν τα πρώτα ψηφιακά κανάλια. Το 2010 έχει οριστεί ως η επίση- µη ηµεροµηνία διακοπής της αναλογικής µετάδοσης, δηλαδή πέντε χρόνια µετά την έναρξη. Αυτό που έχει ενδιαφέρον στην περίπτωση της Γαλλίας είναι ότι ξεκίνησαν µε ελεύθερα κανάλια, αλλά στη συνέχεια πρόσθεσαν και ορισµένα επί πληρωµή µε τη χρήση της προηγµένης τεχνολογίας NPEG-4, την οποία προανέφερα. Μένει να δούµε τι θα συµβεί. Το 2010 ίσως είναι πολύ φιλόδοξος στόχος, αλλά γεγονός είναι ότι υπάρχει σηµαντική ανάπτυξη της DTT στη Γαλλία. Η Γερµανία, πάλι, είναι µια ιδιαίτερη χώρα. Σε επίπεδο οµοσπονδίας είχαν ήδη από το 1998 έναν πολύ καλό και λεπτοµερή σχεδιασµό, αλλά αυτό πρέπει να εφαρµοστεί πλέον και σε επίπεδο κρατιδίων. Μέχρι τώρα σηµειώθηκε µεγάλη επιτυχία µε την ψηφιακή µετατροπή στο κρατίδιο του Βερολίνου, όπου τα πράγµατα πήγαν τέλεια. Επιπλέον, είναι ένα µοντέλο το οποίο βασίζεται σε 100% ελεύθερα κανάλια, άνευ πληρωµής. Να αναφερθεί επίσης η περίπτωση της Νορβηγίας, η οποία µπαίνει κατευθείαν στο NPEG-4, δηλαδή την πιο προηγµένη τεχνολογία συµπίεσης. Το πλεονέκτηµα είναι σαφές, γιατί µπορείς να συµπιέσεις περισσότερα κανάλια στην ίδια ζώνη συχνοτήτων. Υπάρχουν βέβαια και τα µειονεκτήµατα µιας τεχνολογίας που δεν έχει εφαρµοστεί ευρέως. Επίσης, η εν λόγω τεχνολογία είναι πιο ακριβή από άποψη µετάδοσης, αλλά και σε ό,τι αφορά τον εξοπλισµό που χρειάζεται ο καταναλωτής. Πάντως, είναι ένα ενδιαφέρον πείραµα ή, καλύτερα, ένα ενδιαφέρον σχέδιο. Η Ισπανία, πάλι, έχασε µια µεγάλη ευκαιρία, µιας και ήταν πρωτοπόρα σε αυτόν το δρόµο. Όµως η επί πληρωµή πλατφόρµα χρεοκόπησε και χρειάστηκαν τρία χρόνια για να ξεκινήσουν από την αρχή. Στη συνέχεια τα κατάφεραν και πάλι προσφέροντας πολλά δωρεάν κανάλια. Παρατηρήθηκαν ξανά ορισµένα προβλήµατα λόγω του υψηλού κόστους αναβάθµισης της υποδοµής, ωστόσο η νέα πλατφόρµα ως εγχείρηµα στέφθηκε µε µεγάλη επιτυχία κυρίως λόγω της δωρεάν προσφοράς περιεχοµένου. Η Σουηδία επίσης ήταν µια καινοτόµα χώρα, από τις πρώτες που ξεκίνησαν µε την DTT. Στη συνέχεια όµως παρατηρήθηκε µια ανάσχεση και τα πράγµατα επιβραδύνθηκαν. Μόνο πρόσφατα η ανάπτυξη επιταχύνθηκε και ως ηµεροµηνία για το κλείσιµο ετέθη το 2008 ανά περιφέρεια. 15

17 æ ºπ ƒ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ TV ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ÓÔÏÈÎ ÛÙËÓ ÚÒ Ë ÔÏÔÁ ÂÙ È fiùè ÛÙÈ Ú ÙÔ 2007 Ú Ó ÂÚ Ô 30 ÂÎ ÙÔÌÌ ÚÈ ÓÔÈÎÔÎ ÚÈ Ì DTT. È ËÊÈ Î Ï ÙÊfiÚÌÂ Ú ÛÎÔÓÙ È Ô ˆÛ ÔÙ Û ÌÂÁ ÏË Ó Ù ÍË, ÏÏ fi ÌfiÓÔÈ ÙÔ ÔÈ ÚÈıÌÔ ÂÓ ÚÎÔ Ó. ÈÙÂ Ù È Ó ÁÓˆÚ Ô Ì ÔÈ Â Ó È Î È Ù Â Â Ú ÁÌ ÙÈÎ ÈÂ Û ÛË ÙÔ ÂÍÔ ÏÈÛÌÔ ÁÈ ÙËÓ ËÊÈ Î ÌÂÙ ÙÚÔ Ì Û ÛÙ ÓÔÈÎÔÎ ÚÈ. ÈfiÙÈ ÌÈÏ Ì ÁÈ ÌÈ Ù ÓÔÏÔÁ Ô Ú ÂÈ Ó «ÂÍ Ïˆı» ÛÙÔ Û ÓÔÏÔ ÙÔ ÏËı ÛÌÔ. Σε ό,τι αφορά το Ηνωµένο Βασίλειο, να αναφερθεί ότι ήταν η πρώτη χώρα όπου είδαµε την αντίληψη του free view. Εν συνεχεία πολλές χώρες εµπνεύστηκαν από αυτό το µοντέλο και διαµόρφωσαν τις πλατφόρµες τους µε βάση την παροχή δωρεάν περιεχοµένου. Πάντως, στο Ηνωµένο Βασίλειο, µε τη βοήθεια και των κρατικών επιχορηγήσεων, είχαµε εκπλήρωση του 98,5% των κριτηρίων για το switch off, ποσοστό που είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη. È ÚÔ Ï ÂÈ Μιλώντας συνολικά για την Ευρώπη, υπολογίζεται ότι στις αρχές του 2007 υπήρχαν περίπου 30 εκατοµµύρια νοικοκυριά µε DTT. Οι ψηφιακές πλατφόρµες βρίσκονται οπωσδήποτε σε µεγάλη ανάπτυξη, αλλά από µόνοι τους οι αριθµοί δεν αρκούν. Απαιτείται να γνωρίζουµε ποια είναι και τα επίπεδα πραγµατικής διείσδυσης του εξοπλισµού για την ψηφιακή µετατροπή µέσα στα νοικοκυριά. ιότι µιλάµε για µια τεχνολογία που πρέπει να «εξαπλωθεί» στο σύνολο του πληθυσµού. Και όπως προαναφέρθηκε, παρατηρείται επιβράδυνση της ανάπτυξης. Έτσι, είναι πιθανό να φτάσουµε σε ένα ση- µείο όπου θα χρειάζεται να υπάρχει 90, 95, 100% κάλυψη και δε θα τα έχουµε καταφέρει. Το θέµα είναι πώς µπορούµε να προωθήσουµε αυτή την ανάπτυξη. Πρόκειται για ένα ερώτηµα το οποίο απασχολεί και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γιατί σηµαίνει επιχορηγήσεις προς τις εταιρείες µετάδοσης και ενδεχοµένως και τους καταναλωτές. Όπως και να έχει, θα πρέπει να ληφθούν ορισµένα µέτρα για να µπορέσουµε να προωθήσουµε αυτή την τελευταία φάση της ανάπτυξης. Θα τελειώσω αναφέροντας τι συµβαίνει στις Βρυξέλλες, µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη Γενεύη µε την EBU. Και τα δύο αυτά όργανα έχουν αναµειχθεί, µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δηλώνει ότι το 2012 είναι η ηµεροµηνία για το κλείσιµο των αναλογικών. Στη Γενεύη, πάλι, υπάρχει ένα καινούργιο πρόγραµµα που έχει θέσει ένα χρονοδιάγραµµα έως το Αυτή είναι η τελική κατ ουσίαν ηµεροµηνία για την Ευρώπη. Υπάρχουν επίσης τρεις περιπτώσεις µε τις οποίες έχει ασχοληθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πρώτη αφορά την Ιταλία, στην οποία υπήρχε επιδότηση για τον οικιακό εξοπλισµό. Έγινε έρευνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία κατέληξε σε ένα ασαφές συµπέρασµα. Είπε ότι οι αρχικές επιδοτήσεις ήταν παράνοµες, αλλά οι τελευταίες είναι συµβατές µε το κοινοτικό δίκτυο γιατί χαρακτηρίζονται από ουδετερότητα σε ό,τι αφορά τις πλατφόρµες. ηλαδή πρέπει να υπάρχουν τα ίδια box και για την καλωδιακή και για την ψηφιακή. εύτερη περίπτωση όπου παρενέβη η Κοµισιόν ήταν της Σουηδίας, στην οποία υπήρχαν µακροχρόνιες κρατικές εγγυήσεις για τις εταιρείες µετάδοσης. Πάντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποσαφήνισε ότι συµφωνεί µε τα όσα συνέβησαν στη χώρα αυτή. Τελευταίο ήταν το θέµα της Γερµανίας. Στην εν λόγω χώρα ήταν δύσκολο να πείσουν τις εµπορικές εταιρείες να µπουν στην πλατφόρµα και έτσι το κράτος ανέλαβε το 20% του κόστους για κάθε κανάλι που θα έµενε στην πλατφόρµα για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Όµως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι αυτό είναι παράνοµο και άρχισε να διερευνά το θέµα. Εποµένως είναι σηµαντικό να παρακολουθεί κανείς τι κάνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία σε ορισµένες περιπτώσεις επιτρέπει κάποια επιδότηση, ενώ σε άλλες όχι. Πιστεύω ότι θα δούµε τέτοια προβλήµατα να προκύπτουν ολοένα και περισσότερο. Εν κατακλείδι, να προσθέσω ότι οι επίσηµες ηµεροµηνίες για το switch off υπάρχουν, αλλά, βάσει της αγοράς και της πραγµατικής ανάπτυξης, πιστεύουµε ότι θα έχουµε τρεις κατηγορίες χωρών. Αυτές που θα πηγαίνουν γρήγορα και είναι οι Σκανδιναβικές Χώρες και η Γερµανία. Εν συνεχεία θα υπάρχει µια ενδιάµεση κατηγορία και τέλος µια οµάδα χωρών που θα αργήσει περισσότερο. Η Ελλάδα και η Πορτογαλία είναι µερικές από τις χώρες αυτής της οµάδας. Υπάρχουν βέβαια και χώρες µε µεγάλα προβλήµατα, οι οποίες θα εξακολουθήσουν να έχουν αναλογική µετάδοση για µεγάλο χρονικό διάστηµα ακόµα. * Στο µεταξύ η ψηφιακή µετατροπή στη Φινλανδία συντελέστηκε. 16

18 π ø π ƒ À & ªª 18 ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ 22 ΠΩΣ ΤΑ ΜΕΣΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΩΝ ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ 26 ΑΓΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ 31 ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ 17

19 π ø π ƒ À & ªª του Αλέξανδρου Ζαβού Πρόεδρος Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής µύθοι & πραγµατικότητες για τη µετανάστευση Û ÛË ÙˆÓ ª ÛˆÓ ª ÈÎ ÈÎÔÈÓˆÓ Î È ÙÔ Û ËÌ ÙÈÛÌÔ ÙˆÓ ÛÙÂÚÂÔÙ ˆÓ, È ˆ Û fi,ùè ÊÔÚ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ ÙÔ ÌÂÙ Ó ÛÙË, ÔÙÂÏ ÌÈ Ó ÌÈÎ Û ÛË, ÌÂ Â È ÙÒÛÂÈ ÙfiÛÔ ÛÙÔ Â Â Ô ÙË Î ıëìâúèó Û Ó Ó ÛÙÚÔÊ Ì Ì ÙÔ ÌÂÙ Ó ÛÙÂ, fiûô Î È ÛÙÔ Â Â Ô ÙÔ Û Â È ÛÌÔ Î È ÙË ÏÔ Ô ËÛË ÙË ÌÂÙ Ó ÛÙ ÙÈÎ ÔÏÈÙÈÎ ÙË ÒÚ Ì. 18

20 È ÌÂÙ Ó ÛÙÂ, ÛÙË ÌÂÁ ÏË ÙÔ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ, ÂÓ ÂÚÈÌ ÓÔ Ó È ÛÙ ÛÙ ÚÔ ÚfiÌÈ ÁÈ ÌÂÚÔÎ Ì ÙÔ. «ÛÙ ÎÈ» ÔÈ «È ÙÛ»  ÚÂÛË ÂÈÚˆÓ ÎÙÈÎ ÂÚÁ Û Ô Ó Û Â fió ÂÍ Ê ÓÈÛÙÂ. Ù Πıôóù È ÛÙ ÛÎ Ï ÎÈ ÂÚÈÌÂÙÚÈÎ ÙˆÓ Ï ÙÂÈÒÓ Ù Ú È. Ô ÓÙ ÛÈÌfi ÙÔ ÂÏÙÈÒıËΠÈÛıËÙ. Ùfi Ô ÏËı ÛÌfi, Ó Úfi ÛÙË Û ÓıÂÛ ÙÔ, Ú ÂÈ Ó ÌË È Ê ÚÂÈ Ô Ù ÛÙÔ ÂÓ Ì ÙÔÏÔÁÈÎÔ Ô Ù ÛÙÔ ÁψÛÛÈÎÔ ÎÒ ÈΠfi ÙÔ ÁËÁÂÓÂ. Ì ÔÚÔ ÛÂ Ì ÏÈÛÙ Ó Ú ÙËÚ ÛÂÈ Î Ó fiùè Ó Ï ÈfiÙÂÚ ÔÈ ÚÔÛÙÚÈ ÌÂÙ Ó ÛÙÒÓ Î È ÓÙfi ÈˆÓ ÚÔ Ú ÔÓÙ Ó fi ÙË È ÊÔÚ, ÙÒÚ ÚÔ Ú ÔÓÙ È fi ÙË ÈÂÎ ÎËÛË ÙË ÔÌÔÈfiÙËÙ. Ú fiï Ù, Ù ÛÙÂÚÂfiÙ Â ÈÌ ÓÔ Ó. Οι απόψεις που ακολουθούν σχετικά µε το µεταναστευτικό φαινόµενο στα ΜΜΕ δεν παρουσιάζονται από την πλευρά του θεωρητικού ή του δηµοσιογράφου, αλλά από την πλευρά του εµπειρικού παρατηρητή του µεταναστευτικού φαινοµένου, όπως αυτό µελετάται µέσα από επιστηµονικές έρευνες του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής (ΙΜΕΠΟ). Το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής έχει ήδη προβεί σε σειρά ερευνών, πολλές από τις οποίες έχουν ήδη δοθεί στη δηµοσιότητα, στο πλαίσιο των οποίων έχουν καταγραφεί και ερευνηθεί πλείστες από τις αµφιλεγόµενες διαστάσεις και επόψεις του µεταναστευτικού φαινοµένου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το κοινωνικό και ψυχολογικό προφίλ των µεταναστών, τις επιπτώσεις τους στην ελληνική οικονοµία και το κοινωνικοασφαλιστικό σύστηµα, αλλά και τις προοπτικές ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία. Και είναι ενδιαφέρον να αντιπαραθέσει κανείς την εικόνα που σχηµατίζεται για τους µετανάστες από τις µελέτες αυτές, σε σχέση µε την εικόνα που παρουσιάζεται στα ΜΜΕ. Τι προκύπτει από τις έρευνες για τους µετανάστες ύστερα από τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια µαζικής παρουσίας τους στην Ελλάδα; Καταρχάς η ανοδική κοινωνική κινητικότητα των µεταναστών, και κυρίως της συντριπτικής πλειονότητάς τους που προέρχεται από την Αλβανία. Τα φαινόµενα είναι διάσπαρτα και εµφανή διά γυµνού οφθαλµού, αλλά δεν τα προσέχουµε. Οι µετανάστες, στη µεγάλη τους πλειονότητα, δεν περιµένουν πια στα σταυροδρόµια για µεροκάµατο. Τα «στέκια» ή οι «πιάτσες» εύρεσης χειρωνακτικής εργασίας έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Ούτε κάθονται στα σκαλάκια περιµετρικά των πλατειών τα βράδια. Το ντύσιµό τους βελτιώθηκε αισθητά. Αυτός ο πληθυσµός, νεαρός στη σύνθεσή του, αρχίζει να µη διαφέρει ούτε στους ενδυµατολογικούς ούτε στους γλωσσικούς κώδικες από τους γηγενείς. Θα µπορούσε µάλιστα να παρατηρήσει κανείς ότι αν παλαιότερα οι προστριβές µεταναστών και ντόπιων προέρχονταν από τη διαφορά, τώρα προέρχονται από τη διεκδίκηση της οµοιότητας. Παρ όλα αυτά, τα στερεότυπα επιµένουν. Παρατηρώντας το τοπίο των ΜΜΕ, από τότε που ουσιαστικά εισήλθε το φαινόµενο στην κοινωνική πραγµατικότητα της χώρας µας, καταλήγει κανείς σε ένα βασικό συµπέρασµα: ότι τα δηµοσιεύµατα, οι εκποµπές και οι ειδήσεις γύρω από τους µετανάστες και τη ζωή τους στη χώρα µας ανήκουν σε δύο µεγάλες κατηγορίες. Η πρώτη αφορά τις εκποµπές και τα δηµοσιεύµατα που κινδυνολογούν για την παρουσία των µεταναστών στη χώρα µας. Την κινδυνολογία εις βάρος των µεταναστών τη βλέπουµε έκδηλα στις εκποµπές που µιλούν για την έξαρση της εγκληµατικότητας από την αύξηση των µεταναστών, που διαλαλούν την αύξηση της ανεργίας από τους µετανάστες που δήθεν κλέβουν τις δουλειές των Ελλήνων εργαζοµένων. Η ευρέως διαδεδοµένη εντύπωση ότι αν δεν είχαµε µετανάστευση, όλα θα πήγαιναν καλά δεν είναι παρά ένας ψυχοκοινωνικός µηχανισµός µετάθεσης ευθυνών προς τα έξω, είναι µια επικίνδυνη ξενοφοβική φαντασίωση που αποπροσανατολίζει, που µας κάνει, κατά στρουθοκαµηλικό τρόπο, να µη βλέπουµε τα πραγµατικά αίτια της σηµερινής κοινωνικής κρίσης. Αυτή την κινδυνολογία των ΜΜΕ τη βλέπουµε να επηρεάζει και τον τρόπο µε τον οποίο βιώνεται η µετανάστευση από τον απλό, καθηµερινό κόσµο. Ο οποίος, απορηµένος, βλέπει τα δελτία ειδήσεων και ανησυχεί για τον ίδιο και την οικογένειά του. Ο οποίος αρχίζει, θέλοντας και µη, να υποψιάζεται το µετανάστη γείτονά του, µολονότι εκείνος δεν έχει δώσει καµία αφορµή. Ο οποίος συστήνει στο παιδί του να µην κάνει παρέα µε τα παιδιά των µεταναστών και, το κυριότερο, διαστρέφει την ίδια την αίσθηση της πραγµατικότητας, γιατί δεν είναι ενήµερος για το τι συνεπάγεται η µετανάστευση για τον ίδιο και τον τόπο όπου ζει. 19