H απορρόφησηαυτώντωνπροϊόντωνδιάσπασης, βοηθείται και από τη µεγάλη εσωτερική επιφάνεια πουέχειτολεπτόέντερο.

Transcript

1 Πέψη H απορρόφησηαυτώντωνπροϊόντωνδιάσπασης, βοηθείται και από τη µεγάλη εσωτερική επιφάνεια πουέχειτολεπτόέντερο. απορροφητικά επιθήλια κύτταρα Τα προϊόντα της πέψης στο πεπτικό σύστηµα µεταφέρονται διαµέσου του απορροφητικού επιθήλιου κυττάρου στην κυκλοφορία και συγκεκριµένα κυρίως στα τµήµατα της περικυτταρικής µεµβράνης που καλύπτουν τις µικρολάχνες.

2 Πέψη Στα τµήµατα της περικυτταρικής µεµβράνης των απορροφητικών επιθήλιων κυττάρων, υπάρχει γλυκοκάλυκας, πεπτικά ένζυµα στενά συνδεδεµένα µε την περικυτταρικήµεµβράνη, µεµβρανικά συστήµατα για τη µεταφορά των συστατικών της τροφής από το πεπτικό σωλήνα στο απορροφητικό κύτταρο και συστήµατα µεταφοράς από το απορροφητικό κύτταροστηνκυκλοφορία. Για το έντερο συγκεκριµένα, τα ένζυµα αυτά είναι µεµβρανικές γλυκοπρωτεΐνες των απορροφητικών κυττάρων που προεξέχουν προς το εσωτερικό του εντέρουκαιπεριλαµβάνουνδισακχαρίτες, αµινοπεπτιδάσες και φωσφατάσες.

3 Πέψη ηλαδή, κάποια τελικά στάδια της πέψης γίνονται στα απορροφητικά κύτταρα κοντά στις θέσεις πρόσληψης αυτών των συστατικών της τροφής από το έντερο.

4 H απορρόφηση και η µεταφορά τελικά στο αίµα, των προϊόντων διάσπασης της τροφής, µπορεί να γίνει µε διάφορους τρόπους µεταφοράς. Παθητική µεταφορά (passive transport) είναι εκείνη που γίνεται µε τους νόµους της διάχυσης, χωρίς την κατανάλωσηενέργειας. ηλαδή, εξαρτάται από τη συγκέντρωση της ουσίαςστιςδύοπλευρέςτηςµεµβράνηςκαιαπότη διαπερατότητα αυτής. Mεαυτότοείδοςτηςµεταφοράςγίνεταισεµικρή έκτασηαπορρόφησηαπότοέντερο, γιατίόταν, λόγω της παθητικής µεταφοράς, η συγκέντρωση των θρεπτικών υλών που περνούν στο αίµα αυξηθείκαιεξισωθείµεεκείνηπουέχουνστοέντερο, τότεαποκλείεταιηπαραπέρααπορρόφηση.

5 Απορρόφηση και µεταφορά στο αίµα των προϊόντων διάσπασης της τροφής. Όµως, στο πεπτικό σύστηµα γίνεται σχεδόν πλήρης απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής, που επιτυγχάνεται µε την ενεργή µεταφορά. Eνεργή µεταφορά (active transport) είναι εκείνη που γίνεται από περιοχές µικρότερης συγκέντρωσης, σε περιοχές µεγαλύτερης συγκέντρωσης, µε κατανάλωση ενέργειας και µε πολύπλοκηδιαδικασία. Στην εξωτερική επιφάνεια της µεµβράνης του λεπτού εντέρου υπάρχουν συστατικά της µεµβράνης µεενζυµικήδράση, οιδιαπεράσες (permeases).

6 Απορρόφηση και µεταφορά στο αίµα των προϊόντων διάσπασης της τροφής. Eνεργή µεταφορά. Kάθε θρεπτική ύλη µπορεί να σχηµατίζει σύµπλοκοµόνοµετηνειδικήγι αυτήνδιαπεράση, µε σύγχρονη κατανάλωση ενέργειας, µε τη µορφή ATP. Tοσύµπλοκοαυτόµετακινείταιµόλιςσχηµατισθεί, προς την εσωτερική επιφάνεια της µεµβράνης, για λόγους που οφείλονται στη µεταβολή µιας τουλάχιστο φυσικοχηµικής ιδιότητας της διαπέρασης, όπως είναι η ηλεκτρική φόρτιση, η µετατροπήαπόυδρόφιλησευδρόφοβηκ.λπ. Στην εσωτερική επιφάνεια της µεµβράνης το σύµπλοκο διασπάται, απελευθερώνεται η θρεπτική ύλη ενώ η διαπεράση, λόγω µεταβολής κάποιων φυσικοχηµικών ιδιοτήτων της, επαναστρέφεται προς την εξωτερική επιφάνεια της µεµβράνης (κ.ο.κ.).

7 Απορρόφηση και µεταφορά στο αίµα των προϊόντων διάσπασης της τροφής. Eνεργή µεταφορά. H µεταφορά µε ειδικές διαπεράσες επιτρέπει, όχι µόνο την πλήρη απορρόφηση των χρήσιµων συστατικών, αλλά και τον αποκλεισµό της απορρόφησης συστατικών που δεν επιθυµεί ο οργανισµός. Έτσι επιβλαβήσυστατικάδεναπορροφώνται, αφού δε διαθέτει ο οργανισµός διαπεράσες παρά µόνο για τα χρήσιµα συστατικά, τα οποία κατακρατούνται, ενώταάλλααποβάλλονται. H χρησιµοποίηση αυτού του µηχανισµού για την απορρόφηση αυτούσιων των µορίων της τροφής (χωρίς διάσπαση), θα απαιτούσε υπερβολικά µεγάλο αριθµό διαπερασών, λόγω των διαφορών στη σύσταση, στη διαµόρφωση κ.λπ. ακόµα και των µορίων ίδιας τάξης θρεπτικών υλών

8 Απορρόφηση και µεταφορά στο αίµα των προϊόντων διάσπασης της τροφής. Eνεργή µεταφορά. Eπιπλέον η απορρόφηση αυτούσιων των µορίων της τροφής (χωρίς δηλαδή προηγουµένως να έχουν διασπασθεί στα δοµικά τους συστατικά), πιθανόν να δηµιουργούσε και κάποια προβλήµατα όπως για παράδειγµα, κάποια πρωτεΐνη να έχει µία ενζυµική δράση καταστρεπτική για τον οργανισµό, οπότε αν η απορρόφησή της γινόταν αυτούσια τότε πιθανόν να είχε ανεπιθύµητες ή και επιβλαβείς συνέπειες.

9 Απορρόφηση και µεταφορά στο αίµα των προϊόντων διάσπασης της τροφής. Eνεργή µεταφορά. H απορρόφηση µε ενεργή µεταφορά είναι απόλυτα εκλεκτική, µε την έννοια ότι κάποιες ενώσεις απορροφώνται γρηγορότερα από άλλες, ανεξάρτητα από το µέγεθός τους. Για παράδειγµα το θειϊκό µαγνήσιο δεν απορροφάται, αν και το µόριό του είναι µικρότερο από εκείνο της γλυκόζης ή τόσων άλλων ενώσεων που απορροφώνται από τον οργανισµό. Έτσι, το περιεχόµενο του εντέρου γίνεται υπέρτονο µε τη λήψη θειϊκού µαγνησίου, µε αποτέλεσµα να ελευθερώνεται νερό µέσα στο έντερο. O λόγοςαυτόςείναιηκύριααιτίαπουτοθειϊκό µαγνήσιοδρασανκαθαρτικό.

10 Απορρόφηση και µεταφορά στο αίµα των προϊόντων διάσπασης της τροφής. Eνεργή µεταφορά. Λόγωτηςαπολύταεκλεκτικήςαπορρόφησης, µπορούν να εξηγηθούν διαφορές στην ταχύτητα απορρόφησης µεταξύ των µονοσακχαριτών, που δεν µπορούσαν να εξηγηθούν µε τις διαφορές του µοριακούβάρουςήτηςσύνταξήςτους. Oι πεντόζες γενικά απορροφώνται µε µικρές ταχύτητες, ανάλογες µε την ταχύτητα απορρόφησης κάποιων εντελώς διαφορετικών µορίων, όπως το θειϊκόνάτριο. Eνώ, για παράδειγµα, η γλυκόζη και η γαλακτόζη απορροφώνταιµεπολύµεγάληταχύτητα. H µεγάληαυτήταχύτηταγιατηγλυκόζηκαι γαλακτόζη µπορεί να ανασταλλεί µε τη χρήση κάποιωνουσιών, όπωςιωδοξικώνήφθοριζίνης.

11 Απορρόφηση και µεταφορά στο αίµα των προϊόντων διάσπασης της τροφής. Eνεργή µεταφορά. ηλαδή υπάρχουν ουσίες που επιβραδύνουν την απορρόφηση άλλων ουσιών, για διάφορους λόγους, όπως ανταγωνισµό των ουσιών αυτών γιατηνίδιαδιαπεράσηήτο ATP κ.λπ.

12 Φυσικά υπάρχει και η αντίθετη περίπτωση, όπου κάποιες ουσίες διευκολύνουν την απορρόφηση άλλων ουσιών, δηλαδή η περίπτωση της διευκολυνόµενης συµµεταφοράς (facilitated transport). H διευκολυνόµενη συµµεταφορά, µπορεί να εµφανισθεί και γιατηνπερίπτωσητηςπαθητικήςµεταφοράς, αλλά και γιατηνπερίπτωσητηςενεργήςµεταφοράς. Ένααπόταπιογνωστάπαραδείγµατα διευκολυνόµενης συµµεταφοράς είναι η περίπτωση της γλυκόζης, που διευκολύνει τη µεταφορά πολλών άλλωνουσιών.

13 Τα µονοσάκχαρα δεν µπορούν λόγω πολικότητας να περάσουν τη µη πολική περικυτταρική µεµβράνη. Έτσι η φρουκτόζη περνά µε διευκολυνόµενη παθητική µεταφορά και η ενέργεια που απαιτείται καλύπτεται έµµεσα από την κλίση συγκέντρωσης της διαχεόµενηςουσίας. Η γλυκόζη και γαλακτόζη περνούν µε µηχανισµούς διευκολυνόµενης συµµεταφοράς, κατά τους οποίους η ενέργεια παρέχεται από την κλίση του ιόντος νατρίου ως εξής:

14 ιευκολυνόµενησυµµεταφοράγλυκόζης,γαλακτόζης, Να + Τοσάκχαροκαιτο Na + εισέρχονται στο εσωτερικό του απορροφητικού κυττάρου µετηνίδιαδιαπεράση. Η ενέργεια που καταναλώνεταιγιατηνείσοδοτου σακχάρου από µικρότερη περιοχή συγκέντρωσης σε µεγαλύτερη, καλύπτεται από τηνκίνησητου Na + απότη µεγαλύτερη συγκέντρωση (εξωτερικό του κυττάρου) σε µικρότερη συγκέντρωση (εσωτερικότουκυττάρου).

15 ιευκολυνόµενησυµµεταφοράγλυκόζης,γαλακτόζης, Να + Ηδιαφοράαυτήτης συγκέντρωσηςτου Na + διατηρείται από τη συνεχή αποµάκρυνσή του από το κύτταρο µε την αντλία (της περικυτταρικήςµεµβράνης) µεταφοράς Na + / Κ + µε σύγχρονη κατανάλωση ΑΤΡ (Na+ / Κ+ ΑΤΡάση). Από το απορροφητικό κύτταρο το σάκχαρο εισέρχεται στη συνέχεια στο πλάσµα µε ειδικές διαπεράσες µε παθητική µεταφορά.

16 ιευκολυνόµενησυµµεταφοράγλυκόζης,γαλακτόζης, Να + Παρόµοιοι µηχανισµοί µεταφοράς χρησιµοποιούνταικαιγιατηµεταφοράτωνσακχάρωναπότο αίµα και το εξωκυττάριο υγρό στο εσωτερικό των διαφόρωνκυττάρωντωνιστών. Μερικά µονοσάκχαρα προσλαµβάνονται στο εσωτερικό των απορροφητικών κυττάρων µε µεµβρανικό φορέα ένα ένζυµο που συγχρόνως τα υδρολύει και από το δισακχαρίτη, στον οποίο βρίσκονταιµέσαστονεντερικόχυλό. Η πορεία αυτή γίνεται χωρίς να απαιτείται κλίση Na +.

17 Mε τους παραπάνω τρόπους γίνεται σε µεγάλη έκταση και η απορρόφηση των διαφόρων αµινοξέων, ανάλογα µε τη σχετική συγκέντρωσή τους στον εντερικό χυλό, οπότε επιτυγχάνεται η απορρόφηση του καταλληλότερου µίγµατος αµινοξέων για τη βιοσύνθεσητωνπρωτεϊνώντουοργανισµού. Γενικάηµεταφοράτωναµινοξέωνµε Na + -εξαρτό- µενη µεταφορά, γίνεται µε τέσσερεις ξεχωριστούς µηχανισµούς συµµεταφοράς που δεν αλληλοσυναγωνίζονται και χρησιµοποιούνται για τις ακόλουθες τάξειςαµινοξέων: Τα 15 ουδέτερα αµινοξέα, τα 3 διβασικάαµινοξέα, τα 2 διόξινααµινοξέακαι µια τέταρτη οµάδα που περιλαµβάνει τη γλυκίνη, τηνπρολίνηκαιτηνυδροξυ-προλίνη.

18 Τα δι- και τρι-πεπτίδια όταν εισέλθουν στο απορροφητικό κύτταρο, διασπώνται µε ενδοκυτταρικέςπεπτιδάσεςσεαµινοξέα. Μεαυτότοντρόποδεδηµιουργείταιαύξησητης συγκέντρωσης ολιγοπεπτιδίων στο κύτταρο και διατηρείται συνεχώς µια µεγάλη κλίση που προάγει τηµεταφοράτωνολιγοπεπτιδίωνστοεσωτερικό. Μερικά ολιγοπεπτίδια προσλαµβάνονται από τα απορροφητικάκύτταρακαιµεενδοκύτωση. Έτσι προσλαµβάνονται από το µητρικό γάλα διάφορα µόρια ανοσοσφαιρινών από το έντερο των βρεφών.

19

20 Στο λεπτό έντερο γίνεται η απορρόφηση όλων σχεδόντωνθρεπτικώνυλών. Στο ανώτερο τµήµα του λεπτού εντέρου απορροφώνται οιµονοσακχαρίτες, οιπερισσότερεςβιταµίνες, τααµινοξέα, ηαλκοόληκαι ταανόργανασυστατικά, τα οποία εισέρχονται κυρίως στα τριχοειδή των λαχνώνκαικαταλήγουνστηνπυλαίαφλέβα.

21 Απορρόφηση των θρεπτικών υλών στο λεπτό έντερο Στο ανώτερο τµήµα του λεπτού εντέρου απορροφώνται οιµονοσακχαρίτες, οιπερισσότερεςβιταµίνες, τααµινοξέα, ηαλκοόληκαι ταανόργανασυστατικά, τα οποία εισέρχονται κυρίως στα τριχοειδή των λαχνώνκαικαταλήγουνστηνπυλαίαφλέβα.

22 Η αιθανόλη απορροφάται µε διάχυση κατά ένα µικρό µόνο µέρος της (περίπου 1/5) στο στοµάχι, το υπόλοιπο δε µέρος της (περίπου 4/5) απορροφάται στο λεπτό έντερο και µεταφέρεται στο αίµα, µε µέγιστοστα min. Ενώσταποτάηπεριεκτικότητασεαλκοόλη µετράται κατ όγκοεπίτοις %, στοαίµαµετράται κατάβάροςεπίτοις 0/00. Γρήγορακατανέµεταισεόλοτοσώµα (στο 70% περίπου του σώµατος), µικρά ποσά στο λιπώδη ιστό και στα οστά, ένα µικρό µέρος αποβάλλεται µε τηναναπνοή, 2% αποβάλλεταιαπότανεφρά, µεγαλύτερες ποσότητες στους µύες και στον εγκέφαλο, ενώ η απορροφηθείσα ποσότητα αλκοόλης παραλαµβάνεται από το ήπαρ, όπου καίγεταιµερυθµόπερίπου 10ml/h.

23 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Οβαθµόςκαιηδιάρκειατηςεπίδρασηςτου οινοπνεύµατος στον οργανισµό εξαρτώνται από τα επίπεδααυτούστοαίµακαιαπότορυθµόαύξησης των επιπέδων αυτών, δηλαδή την ποσότητα του οινοπνεύµατος που απορροφάται σε ένα χρονικό διάστηµα. Τα επίπεδα του οινοπνεύµατος στο αίµα σχετίζονται µεν µε τα επίπεδα αυτού στα διάφορα όργανακαισυνεπώςµετηνεπίδρασήτουσεαυτά, αλλάκάθεάτοµοπαρουσιάζειδιαφορετικήαντοχή.

24 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Κατά συνέπεια, αν ο ρυθµός απορρόφησης του οινοπνεύµατος από το πεπτικό σύστηµα του οργανισµού είναι µεγαλύτερος εκείνου που µπορεί να αποικοδοµεί ο οργανισµός, είναι βέβαιο ότι θα προκληθεί µέθη, δηλαδή επίδραση στα κύτταρα του νευρικού συστήµατος των οποίων καταστέλλει βαθµιαία τη λειτουργία, αναστέλλοντας έτσι τη δραστηριότητα του εγκεφάλου µε τις γνωστές συνέπειεςτηςµέθης. εν έχει πλήρως διευκρινισθεί ο µηχανισµός οξείας δράσης του οινοπνεύµατος, αλλά πιστεύεται ότι είναιπαρόµοιοςµεεκείνωντωνναρκωτικών, δηλαδή επιδρά στα µεµβρανικά συστήµατα των νευρώνων.

25 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Το πόσο γρήγορα θα απορροφηθεί το οινόπνευµα από τον οργανισµό, εξαρτάται από το περιεχόµενο του στοµάχου και από την περιεκτικότητα σε οινόπνευµατουποτού. Αντοστοµάχιείναιάδειο, θαφθάσειγρήγορα στο λεπτό έντερο και θα απορροφηθεί ταχύτατα. Αντοστοµάχιείναιπλήρες, τότεθαφθάσει αργότερα και τµηµατικά στο λεπτό έντερο και στο χρόνοπουµεσολαβείαπότηλήψητουποτού µέχρι την εµφάνισή του στο αίµα, θα προλαβαίνει ο οργανισµός να αποικοδοµεί τα τυχόν υπάρχονταποσάστοαίµακαιηεµφάνισητων αποτελεσµάτωντηςδράσηςτουθαείναιήπια.

26 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Στο χρόνο που απαιτείται για να περάσει το οινόπνευµα στο αίµα, επιδρά και η σύσταση τουπεριεχοµένουτουστοµάχου. Η επιβράδυνση είναι µεγαλύτερη για τροφές πλούσιεςσελιπαρέςύλες, µικρότερη για τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες. Οι υδατάνθρακες µάλλον υποβοηθούν, καθώς επίσης ένα θερµό ρόφηµα και όταν τα ποτά περιέχουν διοξείδιοτουάνθρακα.

27 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Αλλάκαιηπεριεκτικότητατουποτούσε οινόπνευµα επιδρά στο χρόνο που µεσολαβεί µέχριναφθάσειστοέντεροκαισυνεπώςκαι στορυθµόαπορρόφησηςαυτού. Καιτούτο, διότιανηπεριεκτικότητατου ποτούσεοινόπνευµαείναιπολύµεγάλη, µπορεί να ερεθισθεί ο πυλωρός του στοµάχου και λόγω συσπάσεων να κλείσει ο πυλωρικός σφιγκτήρας που συνδέει το στοµάχιµετοέντεροκαιέτσινα παρεµποδίζεται η εκκένωση του στοµάχου και κατ επέκταση η απορρόφηση του οινοπνεύµατος να γίνεται αργότερα και τµηµατικά.

28 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Ηαποικοδόµησητηςαιθανόληςγίνεταιστοήπαρ, όπου µετατρέπεται σε ακεταλδεΰδη, στη συνέχεια σε οξικό οξύ µε το ένζυµο αφυδρογονάση της ακεταλδεΰδηςκαιτέλοςσεακετυλο-coa. Ακόµα στα υπεροξεισωµάτια οξειδώνεται προς ακεταλδεΰδη είτε από την καταλάση είτε από την αλκοολική οξειδάση (κυτόχρωµα Ρ450). Η ταχύτητα της αποικοδόµησής της καθορίζεται από τη δραστικότητα της αλκοολικής αφυδρογονάσηςκαιαπόταδιαθέσιµαποσά NAD +. Γι αυτόσεµικρέςποσότητεςηταχύτητα αποικοδόµησηςείναιµεγαλύτερη.

29 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Τα όρια κατανάλωσης αλκοόλης, για υγιείς ανθρώπουςείναιτηςτάξηςτων 60 και 50 g ηµερήσιαγιαάνδρεςκαιγυναίκες, αντίστοιχα, εξαρτώµενη από πολλούς παράγοντες και από τη τυχόνλήψηφαρµάκων. Μεγάλη λήψη αλκοόλης για σειρά ετών προκαλεί βλάβητουήπατος. Η αλκοόλη ευνοεί τη σύνθεση τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης, την αύξηση αποθήκευσης λίπους στο ήπαρ (λιπώδες ήπαρ), που µέσα σε κάποια όριαείναιαντιστρεπτή.

30 Απορρόφηση της αιθανόλης στο λεπτό έντερο Σε χρόνιο αλκοολισµό λήψη ποσοτήτων πολύ µεγαλυτέρων από 160 g οινοπνεύµατος ηµερήσια - προκαλούνται αλλοιώσεις λόγω νέκρωσης κυττάρωνκαισχηµατίζονταιινώδειςπεριοχές. Σεπεριπτώσειςδεκίρρωσηςτουήπατοςοι αλλοιώσεις αυτές είναι µη αντιστρεπτές και χάνεται η ηπατική λειτουργία

31 Απορρόφηση των θρεπτικών υλών στο λεπτό έντερο Στοµεσαίοτµήµατουλεπτούεντέρου, γίνεταιη απορρόφησητωνλιπών. Η απορρόφηση των λιπών αναστέλλεται από τα ιωδοξικάκαιτηφθοριζίνη. Πάντως σηµαντικό ρόλο στην απορρόφηση των λιπών, παίζει η γαλακτωµατοποίησή τους και συγκεκριµένα το µέγεθος του µικυλλίου και το φορτίο του. Oι βέλτιστες συνθήκες επιτυγχάνονται, όταν στο χυλό υπάρχει συνδυασµός χολικών οξέων, λιπαρών οξέωνκαιµονογλυκεριδίων. Tα λιπαρά οξέα και τα µονογλυκερίδια έχουν προέλθειαπόυδρόλυσητωνλιπών.

32 Απορρόφηση των θρεπτικών υλών στο λεπτό έντερο Για τα λίπη η απορρόφηση στα απορροφητικά κύτταρα γίνεται µε παθητική διάχυση, αφού σα µη πολικές ενώσεις µπορούν να περάσουν τη µη πολική περικυτταρική µεµβράνη στις µικρολάχνες τωναπορροφητικώνκυττάρων. Η όλη πορεία της υδρόλυσης και απορρόφησης των λιπαρών υλών, που είναι µια κάπως πολύπλοκη πορεία, που περιγράφεται παρακάτω:

33 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών

34 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Μέσαστοναυλότουεντέρουταλίπηγαλακτω- µατοποιούνται µε τα χολικά άλατα και υδρολύονται µε τη λιπάση. Έτσι το 40% αυτών διασπάται προς γλυκερόλη και ελεύθεραλιπαράοξέα, έναποσοστό 3-10% απορροφάται σαν τριγλυκερίδια και το υπόλοιπο ποσόδιασπάται, τελικά, σεα-, καιβ-µονογλυκερίδια.

35 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Στη συνέχεια τα α-µονογλυκερίδια διασπώνται σε γλυκερόληκαιλιπαράοξέα. Οι εστέρες της χοληστερόλης διασπώνται σε χοληστερόλη και λιπαρά οξέα. Τα φωσφολιποειδή διασπώνται στα συστατικά τους, αν και ένα µικρό ποσοστό απορροφάται αδιάσπαστο.

36 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Στη συνέχεια απορροφώνται από το απορροφητικό κύτταρο τα τριγλυκερίδια, τα µονογλυκερίδια, η γλυκερίνη, τα λιπαρά οξέα, η χοληστερόλη και τα διασπασµένα και αδιάσπαστα φωσφολιποειδή.

37 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Aκολουθείµια διεργασία που γίνεται µέσα στο απορροφητικό κύτταρο και αποσκοπεί στην επανασύσταση των λιπαρών υλών, πουαν δεν είχαν διασπασθεί δε θα µπορούσαν να περάσουν τα τοιχώµατα του εντέρου.

38 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Έτσι συναθροίζονται στο λείο ενδοπλασµατικό δίκτυο των απορροφητικών κυττάρων και ανασυντίθενται τα τριγλυκερίδια από εστεροποίηση των µονογλυκεριδίων µε λιπαράοξέα.

39 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Ένα µέρος των µονογλυκεριδίων διασπάται στο κυτόπλασµα των απορροφητικών κυττάρων προς λιπαρά οξέα και γλυκερόλη,

40 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών H γλυκερόληπου απορροφάται φέρεται τελικά µέσω των τριχοειδών αιµοφόρων αγγείων στο συκώτι µε την πυλαία φλέβα. Αλλάέναµέροςαπότη γλυκερόλη (που προκύπτει από τις υδρολυτικές πορείες) µετατρέπεται σε α- γλυκεροφωσφορικό οξύ και ξαναδίνειτριγλυκερίδια, αντιδρώντας µε τα λιπαρά οξέα.

41 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Ηχοληστερόλη εστεροποιείται µε λιπαρά οξέα σε εστέρες χοληστερόλης. Τα φωσφολιποειδή επανασυντίθενται, αλλά ένα µέρος τους φέρεται τελικά µέσω των τριχοειδών αιµοφόρων αγγείων στο συκώτι µε την πυλαίαφλέβα.

42 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Μεταφέρονται τα λιποειδή στο αδρό ενδοπλασµατικόδίκτυο, όπου τα τριγλυκερίδιαµαζίµετη χοληστερόλη και µε λίγα φωσφολιποειδή και µε λίγες (αλλά σηµαντικούρόλου) πρωτεΐνες, συνθέτουν τα χυλοµικρά.

43 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών Τα χυλοµικρά αποθηκεύονται στο σύστηµα Golgi και αποβάλλονται από το κύτταρο µε εξωκύτωση προς την περικυτταρική µεµβράνη, προς την εσωτερική πλευρά των λαχνών, όπου βρίσκονται τα αγγεία του αίµατος και της λεµφικήςκυκλοφορίας.

44 Πορεία υδρόλυσης και απορρόφησης λιπαρών υλών ιαµέσου του λεµφικού συστήµατος εισέρχεται το 80% των χυλοµικρών, τα οποία στη συνέχεια µπαίνουν στην κυκλοφορίατουαίµατος, από τους θωρακικούς πόρους. Ταλιπαράοξέαµε λιγότερα από 11 άτοµα άνθρακα (υδρόφιλα) εισέρχονται στο συκώτι σαν ελεύθερα λιπαρά οξέα διαµέσου της πυλαίας φλέβας κυρίως.

45 Tέλος στο κατώτερο τµήµα του λεπτού εντέρου γίνεται η απορρόφηση τωνχολικώναλάτωνκαι τηςβιταµίνης B 12.

46 Παχύ έντερο Eίναι ένας σωλήνας µήκους 1,5 1,8 m και διαµέτρου 6 6,5 cm σε σχήµαπ. Tολεπτόέντεροσυνδέεταιµετοπαχύέντερο µε την ειλεοτυφλική βαλβίδα, στο δεξιό µέρος της κοιλιακής χώρας, (5-7 cm πάνω από το κάτω άκρο τουανερχόµενουτµήµατοςτουπαχέοςεντέρου). Kατ αυτόν τον τρόπο σχηµατίζεται ένα τυφλό τµήµα του παχέος εντέρου, που αποτελείται από το κάτω άκρο του ανερχόµενου τµήµατος του παχέος εντέρου, το σιγµοειδές (cecum), το οποίο απολήγει σε µια προεξοχή που είναι τυφλή και λέγεται σκωληκοειδήςαπόφυση (appendix).

47 Παχύ έντερο Στονάνθρωπο, το σιγµοειδές και η σκωληκοειδής απόφυση δεν έχουν πια σηµαντικό ρόλο, ενώ στα φυτοφάγα και τα µηρυκαστικά ζώα, έχει µεγαλύτερο µέγεθος η περιοχή αυτή και σ αυτή υπάρχει πλήθος εξειδικευµένων βακτηρίων που διασπούν την κυτταρίνη. Tα τελευταία cm του παχέος εντέρου αποτελούν το ορθό ή απευθυσµένο (rectum), που καταλήγει στην περιοχή της έδρας (anus), στην οποία υπάρχουν δύο σφικτήρες.

48 Παχύ έντερο Τοπαχύέντεροδενεκκρίνειένζυµααλλάµόνοένα αραιό αλκαλικό υγρό, που περιέχει διττανθρακικά καιιόντακαλίουµαζίµεβλέννα, ηοποίαδεσµεύειτα κοπρώδη υλικά. Oι κινήσεις του παχέος εντέρου είναι ελαφρά περισταλτικές σε όλο το µήκος του, αλλά συγχρόνως υπάρχουν και αντιπερισταλτικά κύµατα, που γίνονται µε σκοπό να επιβραδύνουν το άδειασµα τουεντέρου, ότανηµάζαπουυπάρχειστοέντερο δεν έχει αφυδατωθεί ικανοποιητικά. O χυλόςαπότολεπτόέντεροπερνάειστοπαχύ έντερο, µέσω της ειλεοτυφλικής βαλβίδας, η οποία εµποδίζειτηνοπισθοδρόµησητουχυλού. Έτσι δεν περνούν στο λεπτό έντερο οι µικροοργανισµοίπουυπάρχουνστοπαχύέντερο.

49 Παχύ έντερο Tο περιεχόµενο του παχέος εντέρου µετακινείται µόνο µε την πίεση των καινούργιων ποσοτήτων χυλούπουπερνούν απότονειλεό. Στο παχύ έντερο γίνεται η τελική εναποθήκευση του περιεχοµένου του πεπτικού συστήµατος. Eδώ απορροφάται κυρίως νερό, ml (απότα mlπουφθάνουνκαθηµερινά) αλλά συγχρόνως απορροφώνται και ανόργανα συστατικά. Mιαποσότηταόµωςνερούπαραµένειγιαναβοηθά στην αποβολή των κοπράνων.

50 Παχύ έντερο Στηνπερίπτωσηπουγιακάποιααιτίαπ.χ. λόγω αυξηµένης µυϊκής δραστηριότητας των τοιχωµάτων του εντέρου, το περιεχόµενο του εντέρου περάσει γρήγορα και δεν αφυδατωθεί αρκετά, δηλαδή δεν απορροφηθεί αρκετό νερό, τότε το αποτέλεσµα είναι διάρροια (diarrhoea) καιτακόπραναυδαρρή. Aξίζει να σηµειωθεί ότι µε τη διάρροια προκαλείται µεγάληαφυδάτωσηστονοργανισµό. Aντιθέτως, η µυϊκή αδράνεια των τοιχωµάτων του εντέρου επιβραδύνει το πέρασµα του περιεχοµένου του εντέρου από αυτό, µε αποτέλεσµα να µικραίνει η περιεκτικότητά του σε νερό και τότε το αποτέλεσµα είναι δυσκοιλιότητα (constipation) και τα κόπρανα έχουνµεγαλύτερησκληρότητα.

51 Παχύ έντερο Aκόµα στο παχύ έντερο γίνεται απορρόφηση και των θρεπτικών υλών που δεν έχουν απορροφηθεί, καθώς επίσης και η διάσπαση κάποιων πρωτεϊνικών υπολειµµάτων, µε τη βοήθεια των µικροοργανισµών που υπάρχουν στο παχύ έντερο και αποτελούν τη χλωρίδα του εντέρου (intestinal flora). H χλωρίδα αυτή είναι πολύ σηµαντική για τη διατροφή του ανθρώπου και αυτό φαίνεται από τογεγονόςότι, ανχορηγηθούναπότοστόµα ουσίες που καταστρέφουν αυτή τη χλωρίδα, τότε εµφανίζονταισυµπτώµατααβιταµίνωσης.

52 Παχύ έντερο Όταν γεννιέται ο άνθρωπος δεν υπάρχει µικροβιακήχλωρίδα, δηλαδήείναιστείροτοπαχύέντερο, αλλά δηµιουργείται µικροβιακή χλωρίδα στη συνέχειαµεταχύρυθµό. Στηνπερίοδοτηςγαλουχίαςσταβρέφηπου θηλάζουν, υπερισχύει ο Lactobacillus bifidus, ενώ στα βρέφη που τρέφονται µε γάλα αγελάδας υπερισχύειοlactobacillus acidofilus. Στη συνέχεια αναπτύσσεται χλωρίδα µε µεγαλύτερη ποικιλία µικροβίων, από τα οποία τα σπουδαιότερα είναι η Escherichia coli, διάφορα άλλα αερόβια κολοβακτηρίδια, ο Bacillus subtilis και διάφορες ζύµεςκαιµύκητες.

53 Παχύ έντερο Oι παραπάνω µικροοργανισµοί αντιπροσωπεύουν όµως µικρό ποσοστό του συνολικού αριθµού των µικροοργανισµών, που ανήκουν κυρίως στους στρεπτόκοκκους λακτοβάκιλους και διπλόκοκκους. ιατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες προκαλεί αύξηση των θετικών κατά Gram µικροβίων. Στην πλούσια σε πρωτεΐνες διατροφή έχουµε αύξηση των αρνητικών κατά Gram µικροβίων.

54 Παχύ έντερο O ρόλοςπουεπιτελούνταβακτήριατουεντέρου στον άνθρωπο είναι σηµαντικός. Xρησιµοποιούν σαν πρώτες ύλες τα υπολείµµατα της πέψης, διάφορους πολυσακχαρίτες ή και απλούστερους υδατάνθρακες (όπως σταχυόζη καιραφινόζη) και αφ ενός µεν συνθέτουν απαραίτητες για τον οργανισµόβιταµίνες (K, B 12, B 3, βιοτίνη, φολικόοξύ), αφ ετέρου δε, συνθέτουν απαραίτητα αµινοξέα, αυξητικούςπαράγοντεςκ.λπ.

55 Παχύ έντερο Έτσι καταναλίσκεται το µεγαλύτερο υπόλειµµα απότιςοργανικέςύλεςκαιτελικάτακόπραναπου αποβάλλονταιαποτελούνταικατά % από µικρόβια και σε µεγάλο ποσοστό από ενώσεις τελικής αποικοδόµησης των θρεπτικών υλών, όπως ινδόλιο, σκατόλιο, υδρόθειο κ.λπ. στα οποία οφείλεται η οσµή των κοπράνων. Όταντοτελευταίοτµήµατουπαχέοςεντέρου, ο πρωκτός, γεµίσει µε κόπρανα, τότε αυτά προκαλούν σταδιακά µια µηχανική τάση που οδηγεί στη δηµιουργία ενός αντανακλαστικού µηχανισµού αδειάσµατοςτουεντέρου (κένωση).

56 Παχύ έντερο Tο αντανακλαστικό αυτό µπορεί να αναστέλλεται κατάβούλησηαπότουςενήλικες, όχιόµωςαπότα βρέφη. H κένωση χαρακτηρίζεται από ισχυρή περισταλτική συστολή στον πρωκτό, µε σύγχρονη ακούσια συστολή των µυών του υπογαστρίου και σύγχρονη χαλάρωση των σφιγκτήρων της έδρας.