identity discover it: web [chimeres.gr] communicate: mail web [chimeres.gr/mail.php] index

Transcript

1

2 identity ii chimeres: the neuron stimulation zine [ideas; articles; viruses; senses; stupidity; madness; painkillers; little green people; interviews; mad writers; madder readers; brain pollution; science; music; movies; philosophy; irony; humor; disclosure; mind games; feedback; communication; creativity; contradiction; destruction; pleasure; self torture; math equations; quantum determinations; comics; prophecies; questioning answers; answering questions; experiments; psychoanalysis practice; non-lobotomized brains;] discover it: web [chimeres.gr] communicate: mail web [chimeres.gr/mail.php] index το ημερολόγιο ενός τρελού [comzeradd] η καθημερινότητα που δεν αντέχουμε [cham.kor.] light living [ligansai] φλυαρίες / ασυναρτησίες [garden_in_black] στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων [stamen_feson] αποσπάσματα ημερολογίου [baphomet] ο βάρδος [cockey] χριστούγεννα εν όψει [sumarai!fat] χθες βράδυ [δικαίος] μαγικές ουσίες [cham.kor.] καλώς ήρθατε στο γουέστφηλντ [γουίλιαμ λάους] soul sureshot [ligansai] rockers [bob] θέατρο στον πόντο [cham.kor.] david axelrod [ligansai] επαγγελματικός προσανατολισμός [fun.da.mental] άσε με επιτέλους [skia] το δίλημμα του επίκουρου [comzeradd] άλλαξε τον κόσμο [b. brecht] fight club [cham.kor.] blog οι όμορφες ειδήσεις, όμορφα καίγονται «η αλήθεια δεν φτάνει, αλλά είναι μια καλή αρχή» [ εξώφυλλο/οπισθόφυλλο: clown & elf-η ] iii vi viii ix x xii xv xvi xviii xix xx xxiii xxiv xxv xxvii xxix xxxi xxii xxxiv xxxvi xxxvii xxxviii - g. egan

3 so-called editorial το ημερολόγιο ενός τρελού [comzeradd]... iii

4 so-called editorial iv ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ ΤΟ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΟ

5

6 routine vi η καθημερινότητα που δεν αντέχουμε (μέρος 2ο) [cham.kor.] Νομίζεις ότι επαναλαμβάνομαι ε; Ότι σου λέω τα ίδια και τα ίδια... ότι γίνομαι κουραστικός... ότι δεν έχω κάτι καινούριο να πω... ότι αναμασάω τα λόγια μου... αναμασάω ότι είπα; Κάνω λίφτινγκ στα μαραμένα και ζαρωμένα υποτονικά και τρισάθλια προσωπεία της καθημερινότητας; Ας γελάσω χα χα χα χα... Όλο τα ίδια και τα ίδια τριγύρω... βαριέσαι να ασχολείσαι με τις ίδιες καταστάσεις.. καθημερινότητα... περνάνε οι μέρες, οι μήνες... τα χρόνια... και περιμένεις... και περιμένεις... και περιμένεις... και περιμένεις... τι περιμένεις? Ποια ήταν η τελευταία φορά που δραστηριοποιήθηκες για κάτι στη ζωή σου? Πότε είδες τους συνανθρώπους σου ως ανθρώπους και όχι σαν μέσα εκμετάλλευσης των επιθυμιών σου? Πότε το έκανες αυτό για τελευταία φορά? Πότε? Θα μου αρκούσε να μου πεις έστω ότι το έκανες τότε, στα παιδικά σου χρόνια, έστω τότε... Πες μου, πες μου σε παρακαλώ ότι τουλάχιστον τότε ζούσες αληθινά... αγνά... απονήρευτα... πες το μου... αν έχεις τα κότσια πες μου και ψέματα και κοίτα με στα μάτια... Μίλα λοιπόν, μίλα, τι περιμένεις? Πιάσε και πες αυτό που σκέφτεσαι, αυτό που νιώθεις, στον άνθρωπο ή στους ανθρώπους που επιλέγεις εσύ να είναι κοντά σου ή θα ήθελες να είναι κοντά σου. Κάντο επιτέλους, πάλεψε να διορθώσεις τα λάθη σου, νίκησε τους φόβους σου, μάθε τον εαυτό σου, ποιος είσαι, τι κάνεις, τι θες.

7 routine vii Κάντο λοιπόν! Άσε ελεύθερο τον καταπιεσμένο εαυτό σου, αποφυλάκισε τις μύχιες εικόνες που επιμελώς ζωγράφιζες, σχεδίαζες, αποτύπωνες τόσο καιρό τώρα που θες να λες στον εαυτό σου και στους άλλους ότι προχωράς, ότι εξελίσσεσαι... Μετουσίωσε τη σκέψη σου σε τρόπο και στυλ ζωής... μην αφήνεις τη ζωή να διαμορφώνει τη σκέψη σου... Δες, ξεχώρισε την υγεία από την αρρώστια, κοίτα τους κύκλους, τις ομάδες, τους μικρόκοσμους που συνειδητά είσαι μέσα... Κάθε μέρα τα ίδια και τα ίδια, κάθε μέρα τα ίδια σκηνικά, τα ίδια κακόγουστα αστεία... κάθε μέρα κάθε μέρα... ξεκόλλα... ζωή δεν είναι η πλασματική πολυχρωμία των πολυκατοικιών, των αυτοκινήτων, της τηλεόρασης, του χρήματος, των ρούχων, των κινητών τηλεφώνων, των bar (δεν barέθηκες να τους κάνεις πλούσιους?), των club, της πολυτέλειας, της χλιδής, των μακιγιάζ, των σωμάτων που γυαλίζουν από κρέμες, αρώματα, βαφές, έτοιμο να ρουφήξει και να ενώσει την ανωμαλία όλης της υφηλίου... Καληνύχτα σου... δες τι γίνεται... δεν είναι αυτή η ζωή... σου πασάρουν τη δήθεν πολυχρωμία τους και ξεχνάς την απλότητα και τη ρεαλιστικότητα του ασπρόμαυρου... έχεις μέσα σου τόσα χρώματα... μην τα ξεπουλάς... μην τα δίνεις σε αυτούς... μην... Καληνύχτα σου, καληνύχτα σας... τυφλώνετε με κάθε τρόπο τα μάτια της ψυχής σας... στερείτε από τον εαυτό σας το φως... Καληνύχτα σας... παραφράζετε οτιδήποτε σας ενοχλεί και κοιτάτε μόνο τον αφρό, μόνο ότι φαίνεται και γυαλίζει... Καληνύχτα σας... Όλα δήθεν... δήθεν... δήθεν, όλα τα ξεκίνα... Ώρα για ύπνο... καλημέρα σας... ίδια, καθημερινότητα... συνεχίζουμε...

8 life-engineering viii light living [ligansai] Από σήμερα και στο εξής θα ξέρετε ότι έχετε γίνει στόχος από εταιρείες οι οποίες πιστεύουν ότι η ζωή είναι γεμάτη με άτομα που δεν προσέχουν τον εαυτό τους και ανάλαβαν αυτές να προσέξουν για εμάς και έτσι η ζωή θα είναι πολύ χλιδάτη και άνετη για όλους. Σάντουιτς χαμηλών λιπαρών, αναψυκτικά με λίγες θερμίδες. Τώρα όλοι οι μαρκετίαρς χρησιμοποιούν την λέξη ελαφρύ πολύ πιο συχνά απ ότι στο παρελθόν. Περιοδικά, τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαφημίσεις βομβαρδίζουν καθημερινά για ένα πλαστικό τρόπο ζωής με συγκεκριμένες δίαιτες, χάπια και διάσημα πρότυπα που τα προωθούν. Έτσι χάνεται η γεύση, το αλκοόλ ανακατεύτηκε με χυμούς, τα φαγητά έρχονται χωρίς αλάτι, οι τσίχλες χωρίς ζάχαρη, οι μπύρες μοιάζουν απελπιστικά με νερό και τα μάτια μας γύρισαν ανάποδα.

9 cell φλυαρίες / ασυναρτησίες [garden_in_black] Φυσάει δυνατά σήμερα. Άνοιξα διάπλατα τις μπαλκονόπορτες του κελιού μου. Ανέβασα και την τέντα να βλέπω. Η άθλια γειτονιά μου φόρεσε τα καλά της σήμερα. Αφήνω τον παγωμένο αέρα να βολτάρει στο δωμάτιο μου. Τις προάλλες ένας παππούλης με μπαστούνι μου πήρε το ταξί. Άσχετο. Εγώ θα φταίω που θα κάνω καιρό πάλι να ξανασεβαστώ την τρίτη ηλικία; Σκατά! Ο αέρας δυνάμωσε και μάλλον έρχεται καταιγίδα. Καλύτερα να κλείσω. Αντίο! ix

10 poetic moods x στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων [stamen_feson] Στο τεύχος 7 του περιοδικού είχα παρουσιάσει ένα ποίημα με τον τίτλο «στη σκιά του θεού και του θανάτου». Ποτέ δε θεώρησα ότι αυτές οι δύο στροφές είναι ένα ολοκληρωμένο ποίημα, κυρίως γιατί πάντα πίστευα ότι στη ζωή μας υπάρχουν 4 μεγάλοι γίγαντες: ο θάνατος, ο θεός (για αυτούς είχα γράψει ήδη), αλλά και ο χρόνος και ο έρωτας. Παραθέτω λοιπόν σε τούτο το τεύχος την ολοκληρωμένη, κατά την άποψή μου, μορφή του ποιήματος. θάνατος Γεννιέμαι. Η ίδια μου η γέννηση στον τοίχο θα με στήσει γιατί είναι η ζωή μια αδύναμη και ασθενική αιώρα μα εγώ το ξέρω απ την αρχή πως κάποια ώρα το φαγωμένο της σκοινί θα με γκρεμίσει. έρωτας Ένας βρικόλακας που βγαίνει όταν νυχτώσει και αν είναι να ρθει δεν ξέρω πότε ούτε και πως μονάχα ξέρω πως σιχαίνεται το φως και ότι είναι φίλος που διψά να σε προδώσει. θεός Σκέφτηκα. Έπειτα ένιωσα απέραντη οδύνη για αυτόν που έλεγαν πως ήταν ο θεός μα εδώ και χρόνια κείτεται στα μάτια μου νεκρός ανίκανος ν αναστηθεί για να με κρίνει. χρόνος Γερνάω. Ο χρόνος λένε είναι ο καλύτερος γιατρός μα ο χρόνος είναι ο πανικός στη δύση κάθε μέρας είναι ένας τέλειος κυνηγός και γώ ο στόχος μιας του σφαίρας είναι όλα αυτά που είπα «μπορώ» μα τώρα πέρασε ο καιρός.

11

12 fiction xii αποσπάσματα ημερολογίου [baphomet] Η ώρα είναι εφτά το πρωί. Ο φρουρός, μας ξυπνάει με τον μελωδικό ήχο που παράγει το γκλοπ του καθώς έρχεται διαδοχικά σ επαφή με τα κάγκελα των δωματίων μας. Άλλη μια μέρα ξεκινάει και μας βρίσκει μέσα στα λευκά κελιά μας. Εκεί όπου κανένας δεν μπορεί να μας δει και κανέναν δεν μπορούμε να δούμε. Αυτό όμως ίσχυε για μένα, μέχρι σήμερα Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το όνομα μου είναι αλϊόσα και τα τελευταία τρία χρόνια βρίσκομαι σε μια ψυχιατρική κλινική στο κοτλάς, βορειοανατολικά της μόσχας. Το πώς και το γιατί βρίσκομαι εδώ είναι μια μεγάλη ιστορία, την οποία θα προσπαθήσω να διηγηθώ στις παραγράφους που ακολουθούν. Όλα ξεκινούν πριν από εφτά χρόνια, σ ένα πάρτι που είχα δώσει για τα γενέθλιά μου. Έκλεινα τα δεκαοχτώ τότε και ως το μοναδικό παιδί μιας ευκατάστατης σχετικά οικογένειας δεν στάθηκε ιδιαίτερα δύσκολο να πείσω τους γονείς μου να παραχωρήσουν το σπίτι για ένα ολονύκτιο πάρτι που καιρό τώρα το σχεδίαζα. Τα πάντα ήταν λοιπόν έτοιμα για τη μεγάλη βραδιά. Τα έπιπλα είχαν απομακρυνθεί, το μπαρ είχε προμηθευτεί με αρκετά καλή ποικιλία ποτών (άφθονη βότκα φυσικά), ακόμα και οι δίσκοι μου, που τόσο πολύ τους πρόσεχα, βρίσκονταν τώρα στη διάθεση των φίλων μου. Ο κόσμος άρχισε να μαζεύεται σιγά σιγά εκείνο το παγωμένο αυγουστιάτικο βράδυ και σε σύντομο χρονικό διάστημα το σπίτι ξεχείλιζε από φωνές και γέλια εύθυμων εφήβων, που μάταια προσπαθούσε να καλύψει η δυνατή μουσική που έβγαινε από το πικάπ. Φίλοι, γείτονες, συμμαθητές αλλά και άτομα που έβλεπα για πρώτη φορά, χόρευαν όλοι μαζί διασκεδάζοντας, συνθέτοντας έτσι ένα ποικιλόμορφο ψηφιδωτό ανθρώπων. Ήταν το τέλος μιας εποχής και ταυτόχρονα η αρχή μιας καινούργιας, καθώς το νέο σχολικό έτος θα μας έβρισκε διασκορπισμένους σε διάφορα σημεία. Κάποιοι θα συνέχιζαν τις σπουδές τους σε ανώτερα ιδρύματα και κάποιοι θα δοκίμαζαν την τύχη τους στην εύρεση εργασίας. Μερικοί θα έφευγαν από την πόλη, προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης, ενώ άλλοι θα έμεναν πίσω. Ένα όμως ήταν το σίγουρο, πως ποτέ ξανά αυτή η ομάδα ανθρώπων που μαζεύτηκε τότε στο σπίτι μου δεν θα βρισκόταν και πάλι μαζί. Θυμάμαι ήταν περασμένες δώδεκα, όταν άκουσα μέσ τη φασαρία, τη φωνή της κοπέλας μου, να με καλεί για να με συστήσει σε μια ομάδα φίλων της. Ομολογώ ότι δύσκολα συγκρατώ ονόματα, πόσο μάλλον εκείνο το βράδυ και κάτω από αυτές τις συνθήκες. Ωστόσο μου έκανε εντύπωση ένα νεαρό παλικάρι, ο σεργκέι. Τα μεγάλα πράσινα μάτια και τα κοντά ξανθιά μαλλιά του φώτιζαν το έτσι κι αλλιώς, καλοσχηματισμένο πρόσωπό του. Δεν ήταν όμως μόνο τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του, που με παρότρυναν να θυμάμαι το όνομα αυτό, όσο το γεγονός πως κι εκείνος είχε αποφασίσει να ακολουθήσει το ίδιο επάγγελμα με μένα. Ήθελε να γίνει γιατρός. Λοιπόν ήταν η αρχή μιας πολύ δυνατής φιλίας. Όντας και οι δύο φοιτητές στο ίδιο πανεπιστήμιο μακριά από την πόλη μας, ήταν αναμενόμενο να μείνουμε μαζί στο ίδιο δωμάτιο στη φοιτητική εστία. Από τότε γίναμε αχώριστοι και σταθήκαμεο ένας στον

13 fiction xiii άλλο στις καλές αλλά και στις δύσκολες στιγμές. Ο καλός μου ο σεργκέι, θυμάμαι πόσο προσπαθούσε να μου φτιάξει το κέφι όταν τον επόμενο χρόνο λίγο πριν τα γενέθλια μου, αποφασίσαμε από κοινού με την κοπέλα μου, να χωρίσουμε, καθώς η μεταξύ μας απόσταση είχε σταθεί ανυπέρβλητο εμπόδιο στη σχέση μας. Εκείνα τα δύο πρώτα χρόνια της φοιτητικής μας ζωής, αισθανόμουν πραγματικά πολύ τυχερός που είχα έναν τέτοιο φίλο. Από το πρωί ξεκινάγαμε μαζί στα εργαστήρια της σχολής όπου είχαμε κανονίσει από πριν να έχουμε τις ίδιες ώρες. Κατόπιν στις θεωρίες, όπου δεν προλαβαίναμε να πηγαίνουμε, μοιράζαμε τις ώρες και στα διαλείμματα που βρισκόμασταν ανταλλάζαμε τις σημειώσεις μας. Τέλος το βράδυ μας εύρισκε είτε σε κάποιο μπαρ να τα πίνουμε είτε σε κάποιο διαμέρισμα της φοιτητικής εστίας να συζητάμε με γνωστούς και αγνώστους ακούγοντας παράλληλα μουσική ή σπανιότερα βλέποντας κάποια ταινία. Αν και όπως λένε όλοι όσοι μας γνώριζαν, ενώ εξωτερικά μοιάζαμε πάρα πολύ με τον φίλο μου ωστόσο είχαμε τελείως διαφορετικούς χαρακτήρες. Εγώ ήμουν πάντα ο αγχώδης τύπος, που ήθελε συνέχεια να είναι εντάξει στις υποχρεώσεις του. Τόσο όσο αφορά τις σπουδαστικές μου ευθύνες όσο και στις διάφορες σχέσεις μου. Εχθρός μου ήταν πάντα το απρόοπτο. Αντίθετα, ο σεργκέι ήταν μόνιμα το πρόσωπο της τελευταίας στιγμής. Πάντα ήταν πρώτος στις κάθε λογής διασκεδάσεις. Δεν είναι τυχαίο, ότι μονίμως εκείνος κανόνιζε τόσο το που θα πάμε, όσο και με ποιες κοπέλες θα βγούμε έξω. Ήταν η ψυχή της κάθε παρέας. Έτσι πέρασαν δύο πολύ ευτυχισμένα χρόνια. Όμως, όπως συνήθως συμβαίνει κάθε τι ωραίο τελειώνει γρήγορα. Ήμασταν πια στην αρχή του τρίτου έτους ως φοιτητές και η σχολή μας είχε οργανώσει μια εκπαιδευτική εκδρομή στο νοσοκομείο της γειτονικής πόλης. Βρισκόμασταν λοιπόν μέσα στο λεωφορείο που είχε νοικιαστεί για να μας μεταφέρει και στο οποίο όπως δυστυχώς αποδείχτηκε αργότερα, ο οδηγός βρισκόταν υπό την επήρεια του αλκοόλ. Αλλά σαν να μην έφτανε αυτό, ο δρόμος ήταν αρκετά επικίνδυνος από το χιόνι που είχε πέσει το προηγούμενο βράδυ. Κάτω λοιπόν από αυτές τις συνθήκες, ήταν σχεδόν αναπόφευκτο να μη συμβεί το μοιραίο. Ο οδηγός έχασε κάποια στιγμή τον έλεγχο του λεωφορείου, το οποίο αφού έσπασε τις προστατευτικές μπάρες, πέρασε στο αντίθετο ρεύμα, για να καταλήξει εκτός δρόμου, με τις ρόδες του να γυρνάνε ακόμα αργά κοιτώντας τώρα πια όμως τον ουρανό Ο απολογισμός ήταν τραγικός. Σε σύνολο εξήντα έξι επιβατών υπήρχαν δέκα νεκροί και αρκετοί ακόμα ήταν βαριά τραυματισμένοι. Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο σεργκέι! Πάντα του άρεσε του φίλου μου να κάθεται δίπλα στο παράθυρο και όπως φαίνεται αυτό επιβάρυνε τις πιθανότητες επιβίωσης του. Η ειρωνεία όμως είναι (και αυτό πιστεύω μέχρι σήμερα) πως ο θάνατος του είναι ένας από τους λόγους που βρίσκομαι ακόμα εν ζωή. Αν όμως έκατσα και έγραψα όλα αυτά στο ημερολόγιο μου, ο λόγος είναι πως ποτέ δεν βρέθηκε το πτώμα του φίλου μου. Οι αρχές έψαξαν παντού, αλλά δεν βρήκαν κάποιο στοιχείο, ενώ οι ίδιοι οι συμμαθητές μου δεν θυμόντουσαν να επιβαίνει στο λεωφορείο κάποιο άτομο που να ταίριαζε στην περιγραφή που τους είχα δώσει!

14 fiction xiv Ακολουθούν δύο δραματικά χρόνια, όπου περιπλανήθηκα σε διάφορα ιδρύματα χωρίς όμως κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Έτσι κατέληξα στην ψυχιατρική κλινική του κοτλάς όπου διαμένω τα τρία τελευταία χρόνια, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ξαναβρώ τα λογικά μου. Που όπως φαίνεται τελευταία τα κατάφερα, με την πολύτιμη φυσικά προσπάθεια των γιατρών αλλά και του άρτια εκπαιδευμένου νοσηλευτικού προσωπικού. Είμαι λοιπόν τώρα πια πεπεισμένος πως ο σεργκέι δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένα δημιούργημα της φαντασίας μου. Μία εμμονή στο να κατασκευάσω έναν ψεύτικο φίλο, ανάγκη που απορρέει σύμφωνα με τους ειδικούς στο γεγονός ότι ήμουν ένα πολύ κλειστό άτομο. Όλοι αυτοί ήταν που αποφάσισαν μετά από πολλές συζητήσεις πως δεν αποτελώ πια κίνδυνο για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας σας και έτσι αύριο το πρωί παίρνω το εξιτήριο μου, έτοιμος να βγω και πάλι στον κόσμο. Αφού λοιπόν αφού μας ξύπνησε ο φύλακας, ετοιμάζομαι για τη μεγάλη μέρα. Μαζεύω τα πράγματά μου και αφού χαιρετώ τους ανθρώπους με τους οποίους μοιράστηκα τα τελευταία αυτά τρία χρόνια, ακολουθώ το δρόμο προς την έξοδο. Βγαίνω από το ίδρυμα με το εξιτήριο στο χέρι, ενώ πίσω μου ακούω τον φύλακα να κλείνει με θόρυβο την πόρτα ασφαλείας. Βρίσκομαι τώρα στο δρόμο μόνος μου χωρίς κανέναν να περιμένω και χωρίς κανείς να με περιμένει. Διασχίζω κάθετα το δρόμο και με έκπληξη διακρίνω απέναντι να με παρατηρεί μια ανθρώπινη φιγούρα τυλιγμένη στο παλτό της, το κρύο αυτό πρωινό. Καθώς με πλησιάζει, προσπαθώ να θυμηθώ αν είναι κάποιος που γνωρίζω από το παρελθόν αλλά μάταια. Στέκεται τώρα απέναντι μου χαμογελαστός και με το βλέμμα του με περιεργάζεται. -Ώστε τόσο πολύ άλλαξα, αλϊόσα; Αυτή η φωνή είναι γνωστή. Προσπαθώ να ανατρέξω πίσω στις αναμνήσεις μου, αλλά είναι πολύ δύσκολο. Εικόνες και φωνές που όλα αυτά τα χρόνια προσπαθούσα να σβήσω με ή χωρίς τη θέλησή μου, έρχονται και πάλι στην επιφάνεια. Αλλά δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό. Δεν είναι δυνατόν! Οι γιατροί με είχαν διαβεβαιώσει πως δεν υπάρχει! Μπροστά μου βρίσκεται, όπως και τότε, ο καλός μου ο σεργκέι...

15 singing xv ο βάρδος [cockey] Ήταν κάποτε ένας βάρδος που είχε για στόμα ένα τεράστιο υπόνομο που έτρεχε όλα τα κρίματα του κόσμου και της γης. Είχε για μάτια την απεραντοσύνη του ορίζοντα και της ερήμου. Για σώμα ένα πράσινο κάκτο, απότιστο για χρόνια, γεμάτο πληγές και αγκάθια. Όταν μουρμούριζε τις μουσικές του, τα πουλιά ξέραν την αλήθεια για το κρύο του χειμώνα και κρυβόντουσαν στις πιο ζεστές χώρες. Όλα τα πλάσματα του βουνού και του δάσους ούρλιαζαν, κρατώντας το ρυθμό της ξεκούρδιστης κιθάρας του κάτω από το άσπρο και κρύο φεγγάρι της νύχτας. Μια μέρα ο βάρδος πέταξε την κιθάρα του, που ήταν φτιαγμένη από τεντωμένα τομάρια λύκων, και κοίταγε για ώρες το είδωλο του στο μεγάλο ποταμό, μέχρι που πλησίασε τόσο πολύ το παγωμένο τρεχούμενο νερό που πνίγηκε. Πνίγηκε ευτυχισμένος μέσα στον ίδιο του τον κρύο εαυτό, μέσα στο είδωλο του, χωρίς ούτε ένα δάκρυ να κυλήσει από κανένα από όσους τον γνώρισαν ποτέ.

16 cinema xvi χριστούγεννα εν όψει [samurai!fat] Χριστούγεννα... εποχή παραμυθιού. Για μικρούς και μεγάλους. Ατμόσφαιρα φαντασίας. Εικόνες φωτεινές, μαγικές. Ήχοι χαράς, ζωντάνιας, αισιοδοξίας. Μυρωδιές σε καταδιώκουν παντού. Κουλουράκια, τσουρέκια, μελομακάρονα, κουραμπιέδες. Καιρός να αφήσουμε όλα τα δυσάρεστα, να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα και να ζωντανέψουμε τον μύθο των χριστουγέννων. Βοηθός μας να ζήσουμε όλα αυτά ο μεγαλύτερος παραμυθάς του σύγχρονου κινηματογράφου, ο μεγάλος tim burton. Tim burton, ένας σκηνοθέτης εκκεντρικός με δικό του αυστηρά σκηνοθετικό ύφος. Ένας σκοτεινός, gothic δημιουργός που δημιουργεί δικούς του φανταστικούς κόσμους. Η αγάπη του για τα cartoon, οι σπουδές του στα animation και η μικρή θητεία του στα στούντιο του disney του έχουν προσδώσει μια περίεργη αισθητική. Μια αισθητική που πηγάζει από τον αλλόκοτο κόσμο των cartoon. Συχνά στις ταινίες του η απουσία ρεαλισμού είναι έντονη και τα υπέρ-ρεαλιστικά στοιχεία αναδεικνύουν τόσο το παράδοξο που η καθημερινή πραγματικότητα αποκρύπτει (beetlejuice). Λάτρης και έντονα επηρεασμένος από b (mars attacks, planet of the apes) και cult (ed wood) movies. Όπως αναφέρει ένας παραγωγός με τον οποίο συνεργάστηκε ο tim burton: «Αυτό που κάνει ο burton είναι ένα είδος άγριου, εναλλακτικού σουρεαλισμού. Είναι απόλυτα εξοικειωμένος με το εξωτικό και το εκκεντρικό και εύκολα μας μεταφέρει σε αυτόν τον κόσμο, μέσα από τα μάτια του κεντρικού ήρωα». "Γοτθικός υπερρεαλισμός": είναι ένας χαρακτηρισμός που θα ταίριαζε στο ύφος του σκηνοθέτη. Μεγάλος φαν του vincent price, mario bava και roger corman. Στενός συνεργάτης του ο μεγάλος συνθέτης danny elfman και ο απίστευτος johnny depp. Τι άλλο να προσθέσεις στο βιογραφικό του κύριουburton? Χριστούγεννα πλησιάζουν και τι καλύτερο από το αριστουργηματικό animation nightmare before christmas? Ας γνωρίσουμε τον σκελετό jack - βασιλιά της halloweentown - και την περιπέτεια του ανακαλύπτοντας την πόλη των χριστουγγένων. Άλλη τελευταία δημιουργία που μπορούμε να απολαύσουμε σε dvd είναι το «κοινωνικό» παραμύθι big fish (2003). H ιστορία ενός παιδιού που προσπαθεί να μάθει την αλήθεια για την ζωή του παραμυθά πατέρα του. Ένα φαινομενικά κοινωνικό παραμύθι που κρύβει μηνύματα για την ζωή, για την σχέση των σημερινών ανθρώπων των μεγαλουπόλεων. Όπως σε κάθε ταινία του burton άσχετα αν παρουσιάζονται αυτές ως παραμύθια-μύθοι τα κοινωνικά μηνύματα που υποκρύπτονται είναι έντονα, σημαντικά και πολλές φορές αποτελούν ένα αντί-κοινωνικό παιδαγωγικό μάθημα. Έτσι είναι και οι ήρωες του, εκκεντρικοί, αντικοινωνικοί, μυθικοί αλλά «αντισυμβατικά» ανθρώπινοι. Δημιουργίες του burton που ξεχωρίζουν είναι ο ψαλιδοχέρης, ο σκαθαροζούμης, τα δυο batman καθώς και ο μαγευτικός ακέφαλος καβαλάρης. Τελευταία του ταινία που παρουσιάστηκε στις αίθουσες είναι η ιστορία του εκκεντρικού σοκολατοποιού willy wonka (charlie and the chocolate factory) με τον johnny depp και περιμένουμε με αγωνία την τελευταίαanimation απόπειρά του corpse bride. Ας ανακαλύψουμε το έργο του tim burton, ενός «μεγάλου» που το παιδί μέσα του δεν μεγάλωσε ποτέ. Καιρός να ανακαλύψουμε και εμείς το παιδί μέσα μας. Καλά Χριστούγεννα!!!

17

18 dreaming χθες βράδυ [δικαίος] Απόγιομα και σκέφτομαι το χθες. Αναπολώ τις βραδιές της ηρεμίας μου. Εχθές σα νύχτωσε, εκοιμήθην σ' αγκαλιά ζεστή. Απαλή φύση, απαλό χάδι. Κλεισμένος τώρα πια στο παρελθόν, θυμούμαι, νηφάλιος τα λάθη, που σαν λάδι με άλειψαν! Τι άρωμα! Τι γεύση! Μυρωδιά πια ισχυρή με έλουσε ολόσωμα. Τι δίψα! Πρόσωπο που βάσταξαν σταθερό τα ματάκια μου. Ακούνητο, αλύγιστο. Μια ομορφιά μεγαλείο. Σώμα λεπτό που ζύγισε τις πράξεις μου, μ' έφερε γύρα. Ζαλισμένος τώρα, σφίγγω τας χείρας μου π' ακούμπησαν το λουλούδι. Τον ανθό, που άνοιξε εμπρός μου διάπλατος και με πλημμύρισε στοργή. Φιλήδονη πνοή. Βράχος τριμμένος και χαρά. Χαρά μεγάλη. xviii

19 meander μαγικές ουσίες [cham.kor.] xix

20 καλώς ήρθατε στο γουέστφηλντ [γουίλιαμ λάους] Αγαπητέ κύριε επιχειρηματία, Καλώς ήρθατε στην κοινότητα του γουέστφιλντ. Ελπίζω η μέχρι τώρα παραμονή σας στην πόλη να ήταν ικανοποιητική. Και στο δικό μου επάγγελμα είμαι αναγκασμένος να κάνω πολλά ταξίδια κι έχω περάσει κι εγώ πολλές νύχτες σε ξενοδοχεία και μοτέλ. Το ξενοδοχείο αυτό που διαμένετε είναι ένα απ τα καλύτερα σ αυτή την πλευρά της πόλης. Ιδιαίτερα για το πρόγευμά σας σάς συνιστώ την καφετέρια κάτω. Όπως είπα παραπάνω, εγώ τις δικές μου δουλειές τις τακτοποιώ ως επί το πλείστον σε ξενοδοχεία σαν κι αυτό εδώ. Δυστυχώς λείπατε όταν επισκέφθηκα το δωμάτιο σας. Καταλαβαίνεται είμαι κλέφτης ξενοδοχείων και την ώρα που λείπατε λήστεψα το δωμάτιο σας. Στο μεταξύ εσείς ρίξατε μια ματιά στο δωμάτιο και δεν ανακαλύψατε κανένα ίχνος διάρρηξης. Δεν υπάρχουν αδειασμένα συρτάρια, σκισμένες βαλίτσες, δεν υπάρχει καμία ένδειξη πως λεηλατήθηκε το δωμάτιο. Εγώ πιστεύω πάντα ότι όταν αφήνεις τα πράγματα ωραία, καθαρά και τακτοποιημένα είναι δύσκολο να σου ξεφύγει κάτι που θα άξιζε τον κόπο να το πάρεις μαζί σου. Πέρα απ αυτό όμως, αν γυρνούσε η καμαριέρα για να πάρει το ξεχασμένο της μαντήλι, ή για κάποιον άλλο λόγο κι έβρισκε το δωμάτιο άνω κάτω, θα ειδοποιούσε αμέσως τη διεύθυνση του ξενοδοχείου κι αυτή πάλι θα φώναζε την αστυνομία. Κι αν ερχόταν εδώ η αστυνομία την ώρα ακριβώς που εγώ εργάζομαι σε κάποιο άλλο δωμάτιο μπορεί τα πράγματα να γίνονταν πολύ δυσάρεστα για μένα. Ωστόσο ενώ πράγματι τρύπωσα στο δωμάτιο σας και σαν απόδειξη έχω τη γραφομηχανή. Μια ταξιδιωτική γραφομηχανή όμως δεν θα πρεπε να τη χώνετε κάτω από να κρεβάτι ξενοδοχείου, όπως κάνατε. Απ τη μία έτσι γρατζουνάτε τη βαλίτσα της γραφομηχανής κι από την άλλη δεν είναι και καμιά καλή κρυψώνα.

21 Θα παρατηρήσατε ίσως ότι το σι-μπι σας βρίσκεται ακόμα στην τουαλέτα. Ήθελα να το πάρω κι αυτό, αλλά μετά είδα πως απ την πίσω μεριά είναι χαραγμένος ο αριθμός του αυτοκινήτου σας. Τη φωτογραφική μηχανή που είχατε κρεμασμένη στη ντουλάπα την πήρα. Βλέπω πως η φωτογραφική μηχανή είναι ολοκαίνουρια. Φαίνεται πως δεν θελήσατε να χαλάσετε τη γυαλιστερή επιφάνεια χαράζοντας πάνω το όνομα σας. Αν το χατε κάνει θα την είχα αφήσει κι αυτή στη θέση της. Στη βαλίτσα σας βρήκα κάπου 600 δολάρια. Δε δυσκολεύτηκα καθόλου να τα βρω. Ομολογώ όμως πως παραλίγο να μου ξεφύγουν τα 200 δολάρια στο τζάκετ. Αν δεν προβάριζα το τζάκετ πως μου πάει, σίγουρα θα μου ξέφευγαν. Το τζάκετ δεν μου πήγαινε. Τα παπούτσια σας όμως ήταν μια χαρά. Εκεί ανακάλυψα πως στις μύτες απ τις καφέ σας παντόφλες ήταν χωμένα 50 δολάρια. Τις παντόφλες τις άφησα. Έχω ήδη δύο ζευγάρια και πραγματικά δε χρειάζομαι άλλο. Θα θελα τώρα να σας έδινα μια μικρή συμβουλή. Μην κρατάτε τόσα πολλά λεφτά στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Ξέρω ένα σωρό κόσμο στο επάγγελμα μου, που θα κρύβονταν στο δωμάτιο σας μέχρι να επιστρέψετε, που θα σας κοπάναγαν μία στο κεφάλι και θα σας βούταγαν το χαρτοφύλακα σας. Η σκέψη ότι κάποιος θα μπει σ ένα σκοτεινό δωμάτιο κουβαλώντας ένα μάτσο χρήματα, κάνει μερικούς απ τους συναδέλφους μου εξαιρετικά άπληστους. Στη θέση σας την επόμενη φορά θα ήμουν πιο προσεχτικός. Στο μεταξύ θ αναρωτιέστε, γιατί κάποιος, που τρύπωσε στο δωμάτιο σας στο ξενοδοχείο, κάνει τον κόπο να σας γράψει ένα γράμμα. Είχα δύο λόγους που το έκανα. Ο ένας είναι πως ήθελα να δοκιμάσω τη γραφομηχανή, αν αξίζει τον κόπο να την κλέψω, προτού τη σέρνω κάτω στη σκάλα. Ο δεύτερος λόγος είναι πως βρήκα το δεύτερο ζευγάρι κλειδιά που είχατε κρυμμένα στη γραφομηχανή. Την ώρα που διαβάζετε το γράμμα εγώ κάτω άδειασα το αυτοκίνητο σας. Με πολλή εκτίμηση Ένας κλέφτης ξενοδοχείων

22 L I V E : support στους lost bodies 29 & 30 δεκεμβρίου μικρό μουσικό θέατρο Εργαστήρι Κεραμικής Τέχνης Σχεδιασμός, Κατασκευή, Μαθήματα, Έκθεση ΤΑΣΟΣ ΡΑΛΛΗΣ (rallis@acsmi.gr ) Συνθέσεις και φόρμες δομημένες έτσι που το υλικό να διαγράφει τη δική του πορεία. Το ύφος, καθώς και η μορφή ορίζουν το κάθε κομμάτι μοναδικό ΜΑΘΕΤΕ ΚΑΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΤΕ ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ WORKSHOP OF CERAMIC ART

23 discography xxiii soul sureshot tamla motwon records [ligansai] Ο benny gordy jr. είχε ένα όνειρο. Το 1959 προσπάθησε να το πραγματοποιήσει. Πήρε ένα δάνειο 800$ και ίδρυσε τη θρυλικήmotown records με έδρα το detroit. Το όνομα tamla και motown προέρχεται από την κινηματογραφική επιτυχία της debbie reynolds tammy και το ψευδώνυμο για την motortown, έδρα της ford motors στο detroit, αντίστοιχα. Έγινε ο πρόεδρος μιας μαύρης αμερικάνικης δισκογραφικής, με μουσική από τα γκέτο η οποία ήταν και χορευτική κι έγινε αναγνωρίσιμη με τον χαρακτηριστικό ήχο της. Η επιτυχία δεν ήρθε κατευθείαν αλλά με ένα φωνητικό γκρουπ ονόματι the miracles και το κλασικό hit money (that what I want) o berry χτύπησε φλέβα χρυσού. Ο lead singer των miracles και ο συνθέτης smokey robinson έπεισαν τον gordy να κυκλοφορήσει solo δίσκους από την motown. Η διαίσθηση αυτή ήταν απίστευτα εύστοχη και με το shop around γραμμένο από τον smokey, η motown έκανε το πρώτο της million seller lp. O ήχος του detroit ήταν αχτύπητος και έτσι δεκάδες ονόματα έσπευσαν να υπογράψουν στην tamla motown, όπως: οι fourtops, οι temptations, οι supremes, οι marvelettes, οι martha reeves and the vandellas, ο stevie wonder, η mary wells, ο marvin gaye, οι isley brothers and so on.. Παράλληλα με την tamla και motown o gordy, δημιούργησε και την gordy-soul-vip. O πρώτος μουσικός που υπέγραψε ήταν ο shorty long με τα φημισμένα κοφτά breaks. Το album ήταν το devil with a blue dress on. Στην ευρώπη και πιο μαζικά στην μ.βρετανια η tamla motown ξεκίνησε να διανέμεται το 1959 με το album come to me του marv johnson. Ακολούθησαν εκατοντάδες hit και ποιοτικά κομμάτια από την εταιρεία κατά τη διάρκεια των 1960 s, όπου απίστευτα gems της soul δημιούργησαν το φαινόμενο nοthern soul και του άκρατου πάθους για digging για 45άρια από συλλέκτες και απλούς μουσικόφιλους. Από την μεγάλη ιστορία της tamla motown records βγήκαν και πολιτικοποιημένα album, σε περίεργες περιόδους για την παγκόσμια ιστορία, όπως το tribute album the great march to freedom με κομμάτια από ομιλίες του dr martin luther king, που βγήκε το 1968 μετά τη δολοφονία του. Δεν θα μιλάγαμε για την soul αν δεν υπήρχαν δισκογραφικές τίμιες και ειλικρινείς προς τους μουσικόφιλους όπως η motown και η tamla. START THE COMMOTION!!!

24 rasta xxiv rockers [bob] Τι γυρεύει κίνγκστοουν; ένας έλληνας στα τέλη της δεκαετίας του 70 στα γκέτο του Ο θεόδωρος μπαφαλούκος εν έτη 1977 πήρε την απόφαση και έκανε το υπερατλαντικό ταξίδι προς πραγματοποίηση πιθανότατα ενός εκ των μεγαλυτέρων του πόθων: να σκηνοθετήσει μια ταινία full of reggae.και φυσικά δεν υπήρχε καταλληλότερο μέρος από το "νησί" τζαμάικα. Η δεκαετία του 70 ήταν σούπερ παραγωγική για τη μουσική στο νησί. Τα πολλά ska και reggae συγκροτήματα, κατά κύριο λόγο, ξεφυτρώνανε σα μανιτάρια αναγκάζοντας τη μουσική βιομηχανία να γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη, σε μια χώρα που αντιμετώπιζε πολλά και μεγάλα προβλήματα. Ο θεόδωρος μπαφαλούκος λοιπόν, με το σενάριο έτοιμο στα χέρια του γραμμένο από τον ίδιο, συνεργάστηκε με όλη την αφρόκρεμα της reggae κοινωνίας. jack ruby, jacob miller, gregory isaacs, robbie shakespear, big youth και burnning spear είναι λίγα από τα ονόματα που συμμετέχουν στην ταινία. Η πλοκή είναι απλή και όμορφη. Έχει να κάνει με την ιστορία ενός από τους καλύτερους ska-reggae ντράμερς στο νησί (στην ταινία και στην πραγματικότητα), τον leroy "horsemouth" wallace και τον αγώνα του να καταξιωθεί στη μουσική κοινωνία της τζαμάικα. Αν και καλός μουσικός, ζει φτωχά με τη γυναίκα τoυ και τα τρία παιδιά του στο γκέτο. Δανείζεται λεφτά από φίλους και γνωστούς για να αγοράσει μια μοτοσικλέτα που θα τον βοηθήσει να ξεκινήσει μια δική του δουλειά ως διανομέας μουσικών δίσκων.παράλληλα ψάχνει και δουλειά σαν ντράμερ. Ο φίλος του horsemouth, jacob miller, θα τον προτείνει για ντράμερ σε ένα κυριλέ εστιατόριο όπου τραγουδάει και ο ίδιος. Εκεί, μετά από μία σειρά ατυχών συμπτώσεων ο horsemouth βρίσκεται σε μπελάδες προκαλώντας αναστάτωση και σε όλη την κοινώτητα των ράστα. Με την βοήθεια των φίλων του (peter tosh, dennis brown, jacob miller, bunny wailer) θα καταφέρουν να επαναφέρουν τους ήρεμους ρυθμούς της καθημερινότητας και να δώσουν χαρά στους ανθρώπους του γκέτο. Το rockers χωρίς να παίρνει πολλούς πόντους σκηνοθετικά, κάνει όσους το παρακολουθούν (χωρίς απαραίτητα να είναι λάτρεις της reggae) να το αγαπήσουν και να το απολαύσουν. Αυτό οφείλεται στον ρεαλισμό της ταινίας (οι περισσότεροι υποδύονται τους εαυτούς τους) και στον κωμικορομαντικό τρόπο που οι τζαμαϊκανοί αντιμετωπίζουν τα προβλήματα, τις δύσκολες καταστάσεις, την καθημερινότητα και γενικότερα τη ζωή. Οι μουσικές των abyssinians. kiddus i, heptones, burnning spaer, peter tosh, bunny wailer, third world, the maytones, dillinger και πολλών άλλων που πλαισιώνουν το soundtrack ανεβάζουν σημαντικά την ποιότητα της ταινίας και τη διάθεση αυτών που την βλέπουν.

25 theatre xxv θέατρο στον πόντο: τα μωμο(γ)έρα [cham.kor.] Τα μωμο(γ)έρα ή οι μωμό(γ)εροι των ελλήνων του πόντου, αρχικά δρώμενα, εθιμικές παραστάσεις αγροτών κατά τη διάρκεια του δωδεκάμερου (χριστούγεννα πρωτοχρονιά θεοφάνεια) με ευετηριακό χαρακτήρα, ρίζες αρχαϊκές και βυζαντινά κατάλοιπα, εξελίσσονται σε λαϊκό παραδοσιακό θέατρο το οποίο παντρεύεται με τον χορό, παρουσιάζοντας ένα ιδιαίτερο εθνογραφικό και δραματολογικό ενδιαφέρον και αποτελούν τον προπομπό του ερασιτεχνικού θεάτρου των ποντίων. Η τόσο στενή, οργανική και λειτουργική σύνδεση του χορού με το εθιμικό δρώμενο προδίδει το μαγικοθρησκευτικό, ομοιοπαθητικό μαγικό χαρακτήρα του γιατί οι μωμόγεροι πιστεύουμε ότι έχουν πρωτόγονη, αγροτοποιμενική προέλευση και προχριστιανική καταγωγή, αλλά και οδηγεί γενικά στην υπόθεση ότι οι ποντιακοί χοροί, ή τουλάχιστον μερικοί από αυτούς, έχουν τελετουργική μαγικοθρησκευτική αρχή, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι παλιοί χοροί άλλων λαών. Έτσι, κατ επέκταση θεωρούμε ότι ο ίδιος ο χορός γενικότερα ως παγανιστικό, κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο και κατάλοιπο στην ανθρώπινη ιστορία, που αρχικά, σαν μιμητική μαγική όρχηση, εξυπηρετούσε βιοτικές και μαγικοθρησκευτικές ανάγκες του πρωτόγονου ανθρώπου, αποκολλήθηκε κατοπινά από τη μαγεία και τη θρησκεία, ανεξαρτητοποιήθηκε, εξελίχθηκε σε εθιμικό πολιτιστικό στοιχείο και κατέληξε σε μια διασκεδαστική καλλιτεχνική έκφραση. Στους μωμόγερους ειδικά ο χορός, μαζί με τη μουσική, το τραγούδι και τις επιφωνήσεις, προκαλεί την εντύπωση υποτυπώδους χορικού τραγωδίας ή κωμωδίας, πράγμα που μας δίνει μιαν ιδέα του πώς θα πρέπει να ήταν η προθεσπιστική μορφή των αττικών δραμάτων. Γιατί οι μωμόγεροι είναι στενότερα δεμένοι, από ό,τι οι αρχαίοι χορευτές του κλασικού δράματος, με τα παριστανόμενα: Είναι ταυτόχρονα και υποκριτές με ρόλο, τη μια στιγμή, και χορευτές την άλλη κι αντίστροφα. Μ άλλα λόγια, τα ίδια μεταμφιεσμένα πρόσωπα άλλοτε παίζουν θέατρο κι άλλοτε χορεύουν σαν χορευτές τον κοινό χορό, κάποτε μάλιστα μαζί και με τους θεατές. Με χορό λοιπόν αρχίζουν γενικά την παράστασή τους οι μωμόγεροι, σ όλες σχεδόν τις πενήντα τόσες παραλλαγές που έχουμε, και με χορό τελειώνουν. Κάποτε ο χορός κρατάει σ όλη τη διάρκεια της παράστασης ή το δρώμενο παίζεται χορευτικά. Με χορό και μουσική εκδηλώνουν τη λύπη τους για το θάνατο, σε νεότερες παραλλαγές, για την αρρώστια του κεντρικού προσώπου, και με

26 theatre xxvi χορό και μουσική φανερώνουν τη χαρά τους για την ανάσταση ή θεραπεία του, καθώς και για το γάμο του, σε άλλες παραλλαγές, με τη νύφη. Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, οι μωμόγεροι ήταν το αποτέλεσμα των ανάλογων γιορτών, που γίνονταν στα βυζαντινά χρόνια. Η ονομασία τους άλλωστε (μώμος = λοιδορία, κοροϊδία) βεβαιώνει και τη σύνδεσή τους με την αρχαία εποχή και το αντίστοιχο εθιμικό θέατρο των αρχαίων. Η παγανιστική παράδοση των χορευτικών δρώμενων, καθώς και των άλλων τελετουργικών, μαγικοθρησκευτικών χορών πέρασε αλώβητη ίσως - μέσα από το χριστιανικό βυζάντιο, μέσα από την ισλαμική τουρκοκρατία, και έφτασε ως τις μέρες μας σαν εθιμική εκδήλωση, αλλά και σαν ψυχαγωγική εκτόνωση και καλλιτεχνική έκφραση, κι ας κυνηγήθηκε από πολλούς παράγοντες και από το πέρασμα του χρόνου. Και πρώτα στη βυζαντινή και στην ρωμαϊκή εποχή, από τους πατέρες της εκκλησίας, οι οποίοι είχαν κηρύξει τον πόλεμο κατά του θεάτρου, όπου οι μίμοι και οι ορχηστές χόρευαν κοροϊδεύοντας τους χριστιανούς και τα μυστήρια τους, όπου ακούγονταν εκείνα τα διαβολικά ερωτικά τραγούδια, που ταράζουν τους ευσεβείς ορθόδοξους. Ο ίδιος ο ιωάννης ο χρυσόστομος χαρακτήριζε τους χορούς διαβολικούς, διότι ο χορός θύμιζε εθνικές ειδωλολατρικές τελετές και εθνικές λατρείες. Αλλά και οι άλλοι πατέρες της εκκλησίας απέτρεπαν τους πιστούς από τα έθιμα που συνέχιζαν την παγανιστική παράδοση και ήταν, κατά τη γνώμη τους, απόβλητα, παρόλο που αυτά ήταν ριζωμένα βαθιά στη λαϊκή ψυχή και τη ζωή και γι αυτό τελικά δεν στάθηκε δυνατό να ξεριζωθούν. Η λέξη μωμό(γ)ερος είναι πιθανό να προέρχεται από τη σύνθεση της λέξης γέρος με τις αρχαίες μώμος (ψόγος, μομφή) ή μίμος, μια που και οι δύο προσιδιάζουν στις σκωπτικές και μιμητικές παραστάσεις τους και θυμίζουν τους αρχαίους μίμους. Οι θίασοι των μωμό(γ)ερων, oι υποδυόμενοι δηλαδή τους διάφορους χαρακτήρες ήταν συνήθως άτομα νεαρής ηλικίας, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονταν απαραιτήτως και ένας λυράρης. Συγκροτούνταν προσεκτικά και γινόταν ειδική προετοιμασία για τη διεξαγωγή της παράστασης. Στα χωριά την ημέρα, στους μεγάλους οντάδες ή έξω στα δώματα των σπιτιών και στις πόλεις, τη νύχτα, σε πλατείες ή σταυροδρόμια, στηνόταν η παράσταση με αυτοσχέδιες κινήσεις, φράσεις και διάλογους με έντονο το στοιχείο της μουσικής, του τραγουδιού και του χορού. Τα μέλη του θιάσου ήταν πάντα μασκοφορεμένα και ντυμένα με ρούχα που ταίριαζαν στο ρόλο τους. Στις παραλλαγές των υποθέσεων των μωμό(γ)ερων που ξεπερνούν τις πενήντα, καθώς το έθιμο ήταν απλωμένο σε όλο τον πόντο και το καρς, κύρια πρόσωπα-χαρακτήρες ήταν: ο μωμόγερος, ο αλογάς, η νύφη και ο γαμπρός, ο δίκωλον, ο δάβολον, ο καδής, ο κιζίρης, o ντερβίσης, ο μουχτάρης, ο γιατρός κ.ά. Στις υποθέσεις των παραστάσεων, η λιποθυμία, τραυματισμός θανάσιμος ή και θάνατος και η ανάσταση ή η θεραπεία του βαριά πληγωμένου είναι κύρια στοιχεία που αποκαλύπτουν τον ευετηριακό χαρακτήρα τους. Στην πρώτη δεκαετία του 20ου αι. όμως ο σκοπός των παραστάσεων φαίνεται να είναι πια κυρίως ψυχαγωγικός. Η θεματολογία του ειδικού αυτού θεάτρου ποίκιλλε ανάλογα με τον τόπο. Το περιεχόμενο των υποθέσεων των μωμό(γ)ερων, κατά κανόνα, είναι κωμικό. Η κωμωδία όμως αυτή παίρνει σε μερικές περιπτώσεις κοινωνικές διαστάσεις και σατιρίζει τη διαφθορά και την αυταρχικότητα των τούρκων, την τυραννική συμπεριφορά τους σε βάρος των απλών, των φτωχών ανθρώπων και των ραγιάδων. Οι αναφορές, εκτός από έναν κωμικό στόχο, είχαν πάντοτε συγκεκριμένες αιχμές και αποσκοπούσαν εκτός από τη διακωμώδηση να δείξουν και ότι το κακώς κείμενο μπορούσε να στηλιτευτεί.

27 music xxvii david axelrod [ligansai] Ο david axelrod γεννημένος στο los angeles το 1936 ήρθε στην επικαιρότητα της μουσικής σκηνής, ως ένας jazz και rock παραγωγός, αλλά η μεγαλύτερη και πιο κύρια κληρονομιά του είναι η πρωτοποριακή δουλειά που έκανε σαν ενορχηστρωτής και συνθέτης πάνω σε funk, jazz και ψυχεδελικές φόρμες. Εν μέρει αυτοδίδακτος στην κλασική μουσική, ο axelrod είναι πιο γνωστός για τη δουλειά του ως παραγωγός στην capital records. Ο κος axelrod έχει κερδίσει 1 grammy με 5 υποψηφιότητες και έχει κάνει 7 χρυσούς δίσκους, αλλά παραδόξως παραμένει περιέργως άγνωστος στους μουσικόφιλους ανά τον κόσμο. Οι πρώτες του solo δουλειές αρχίζουν γύρω στο 1968 με το album songs of innocence, ένα ιδιοφυές κράμα ορχηστρικής jazz, funky ρυθμών και πρωτότυπων break beat (πράγμα που έκανε αυτό και τα επόμενα album να σαμπλαριστούν πολλάκις από γνωστούς djs (shadow, david holmes κ.α.). Ακολουθεί το αριστουργηματικό songs of experience το 1969, βασισμένο και αυτό στις ίδιες μουσικές αναφορές αλλά και στην ποίηση του ποιητήοραματιστή του 18ου αιώνα william blake. Σε αυτό το δίσκο προωθεί πιο πολύ τις κλασικές του επιρροές και δημιουργεί ένα παράξενο μίγμα συμφωνικής ορχηστικής μουσικής και soul-funk αναφορών. H τριλογία αυτή έκλεισε με έναν από τους πρώτους δίσκους που ασχολήθηκαν με το περιβάλλον με σοβαρότητα και όχι με χίπικη αφέλεια, το earth rot του Επίσης πρέπει να γίνει αναφορά και στην συνεργασία που είχε με το group των Electric Prunes ως παραγωγός τους από το 1967, των οποίων βέβαια τα μετέπειτα album τους είναι βασικά πιο πολύ δικά του πάρα δικά τους. Ο david axelrod είναι γνωστός για τις μεγαλοπρεπείς παραγωγές του, έχοντας μια ικανότητα να ανοίγει τα όρια στην κάθε νότα που γράφει και αποδίδει, αλλά επίσης είναι και ένας πολύπλευρος συνθέτης από τους κορυφαίους αμερικανούς που ξέρω μαζί ίσως με τον phil spector και τον jack nitzsche. Λάτρης της μεγάλης ορχηστρικής μουσικής απέδωσε στους προσωπικούς του δίσκους αλλά και στις συνεργασίες του με άλλους μουσικούς ένα ιδιαίτερο όραμα επιλεκτική δισκογραφία: και έναν ήχο που είναι αναγνωρίσιμος - songs of innocence (capitol 1968) από τα πρώτα δευτερόλεπτα του - songs of experience (capitol 1969) κομματιού. - earth rot (capitol 1970) - david axelrod s rock interpretation of handel s messiah (rca 1971) - heavy axe (fantasy 1974) - seriously deep (polydor 1975) - marchin (mca 1980) - david axelrod (mo wax 2001)

28 Αίτηση απαλλαγής από το στρατό (πραγματική επιστολή). Κύριε υπουργέ Αμυνας, επιτρέψτε μου να σας εκθέσω το πρόβλημά μου και να σας ζητήσω να τακτοποιήσετε το θέμα μου. Περιμένω να μου "έρθει το χαρτί" για να παρουσιαστώ στο στρατό. Είμαι 24 χρονών και έχω παντρευτεί μια χήρα 44 χρονών, η οποία έχει μια κόρη 25 χρονών, την οποία παντρεύτηκε ο πατέρας μου. Επομένως ο πατέρας μου, αφού παντρεύτηκε την κόρη μου, είναι γαμπρός μου. Επιπλέον η κόρη μου, αφού είναι σύζυγος του πατέρα μου, έγινε και μητριά μου. Η γυναίκα μου κι εγώ αποκτήσαμε τον περασμένο Ιανουάριο ένα γιο. Κατά συνέπεια εκείνος, είναι αδερφός της συζύγου του πατέρα μου και κουνιάδος του πατέρα μου. Είναι όμως και θείος μου, αφού είναι αδερφός της μητριάς μου. Άρα ο γιος μου είναι θείος μου. Η σύζυγος του πατέρα μου απέκτησε τα Χριστούγεννα ένα γιο, ο οποίος είναι ταυτόχρονα αδερφός μου, αφού είναι γιος του πατέρα μου, και εγγονός μου, αφού είναι γιος της κόρης της γυναίκας μου. Τότε εγώ είμαι αδερφός του εγγονού μου και, επειδή ο σύζυγος της μητέρας κάποιου είναι πατέρας του, αυτό έχει ως αποτέλεσμα εγώ να είμαι πατέρας της κόρης της γυναίκας μου και αδερφός του γιου της. Επομένως είμαι ο παππούς μου. Δεδομένου αυτού, σας παρακαλώ να με απαλλάξετε, αφού ο νόμος απαγορεύει πατέρας, γιος και εγγονός να υπηρετούν ταυτόχρονα στο στρατό...

29 reportage xxix επαγγελματικός προσανατολισμός [fun.da.mental] Το παρόν κείμενο δίνει κατευθύνσεις για επαγγελματική αποκατάσταση και αποτελεί ισχυρό επιχείρημα ενάντια σ αυτούς που υποστηρίζουν ότι ο στρατός δεν προσφέρει τίποτα. Η ιδέα μου ήταν να βρω διάφορους τρόπους να αξιοποιήσω την εκπαίδευση που έλαβα σαν νεοσύλλεκτος και να εκμεταλλευτώ τις ατέλειωτες ώρες που στεκόμουν ακίνητος, ανέκφραστος, με τα χέρια κολλημένα στο σώμα μου και με τα μάτια μου να κοιτάνε ψηλά, «ιδανικά», το πουθενά. Ψάχνω τρόπους, δέχομαι προτάσεις.(τη διεύθυνση την ξέρετε: i. ii. iii. iv. v. vi. vii. viii. ix. να κάνω το άγαλμα σε κάποια avant-garde γκαλερί, να μου κρεμάσουνε γιρλάντες και να μου τοποθετήσουνε λαμπάκια και άνετα είμαι ένα πρωτότυπο και έξυπνο χριστουγεννιάτικο δέντρο, που μπορεί από μόνο του να αναβοσβήνει τα λαμπάκια του, ανάλογα με την ώρα και την περίσταση σε συνδυασμό με άλλον έναν θα μπορούσα άνετα, ενωμένος μ ένα σκοινί, να κάνω τον στύλο όπου η νοικοκυρά θα απλώνει τα πλυμένα ρούχα και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως π.χ. βροχή, θα μετακινούμαστε αυτόματα προς κάποιο υπόστεγο! με κάποια εξάσκηση για να αποκτήσω την κατάλληλη αντοχή, θα γινόμουν πιστεύω ένα ιδανικό κάθετο δοκάρι στο οποίο θα σταμάταγε πολλές φορές η μπάλα και θα δεχόμουν αδιαμαρτύρητα και χωρίς καμία αντίδραση τις βλαστήμιες του γκαντέμη ποδοσφαιριστή... με μια λάμπα στο κεφάλι θα μπορούσα να είμαι ένα μοντέρνο πορτατίφ, ιδανικό για το δωμάτιο κάθε trendy νέου που θέλει να εντυπωσιάσει τους φίλους του να κάνω τον καλόγερο (κρεμάστρα): κι εδώ πάλι χρειάζεται πλήρης ακινησία, αλλά με λίγη καλή δουλειά τα βγάζεις τα λεφτά σου ξυπνητήρι: σε στάση οκλαδόν θα περιμένω τη δοσμένη από τον ιδιοκτήτη μου ώρα αφύπνισης και με μια κίνηση θα τινάζομαι σε στάση προσοχής και θα αναφωνώ «Έγερσις! Επαναλαμβάνω: Έγερσις!» για να περάσω σε μια πολύ πιο αληθινή και κοινότυπη επαγγελματική δραστηριότητα, το μόνο που πρέπει να κάνω είναι να πάρω μια σκούπα, φαράσι, μια σφουγγαρίστρα, πλαστικά γάντια (προαιρετικά) και είμαι έτοιμος για οποιαδήποτε σκληρή εργασία που χει σαν αντικείμενό της την καθαριότητα. Αυτή η εργασία επίσης μπορεί να ανήκει και σε άλλου είδους καθαριότητες, όπως π.χ. το μάζεμα των πευκοβελόνων, για το οποίο εκπαιδεύτηκα πολύ καλά, καθώς επίσης και το πολύ «ευρωπαϊκό» γόπινγκ θέραπι. σαν προέκταση της προηγούμενης κατηγορίας είναι και ο βοηθός μάγειρα ή εστιάτορας, όπου κι εκεί η εκπαίδευση που έλαβα απ τους έμπειρους στρατιωτικούς εκπαιδευτές είναι άριστη και πολυεπίπεδη! (η θητεία συνεχίζεται η επαγγελματική μου κατάρτιση μεγαλώνει...) keep γόπινγκ...

30 ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΖΩΑ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΜΑ το λιοντάρι τρώει το κρέας των άλλων ζώων γιατί αυτά αφήνουν να το τρώει το λιοντάρι δεν σκοτώνει με τα νύχια ή με τα δόντια ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ το λιοντάρι κοιτάζει τη λεία του το φτωχό ζωάκι που πρόκειται να πεθάνει δεν κάνει τίποτα μόνο κοιτάζει το λιοντάρι, δεν βλέπει πια με τα δικά του μάτια βλέπει αυτό που βλέπει το λιοντάρι την αντανάκλαση του μέσα στα μάτια του λιονταριού βλέπει ότι στα μάτια του λιονταριού είναι μικρό κι αδύναμο βλέπει τη ματιά του λιονταριού ΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΦΟΒΟ και βλέποντας πως το βλέπει το λιοντάρι το ζωάκι πείθεται από μόνο του ότι είναι μικρό κι αδύναμο και ο φόβος που γεννά στη ματιά του, η ματιά του λιονταριού το κάνει να φοβάται και τότε ΤΟ ΖΩΑΚΙ ΠΑΡΑΔΙΔΕΤΑΙ και το λιοντάρι το ξεσκίζει χωρίς οίκτο έτσι σκοτώνει το λιοντάρι Υπάρχει όμως ένα μικρό ζώο που όταν ανταμωθεί με το λιοντάρι δε δείχνει σημασία και συνεχίζει το δρόμο του και όταν χιμήξει το λιοντάρι τότε αυτό του απαντά μ' ένα χτύπημα με τα νύχια του που είναι μικρά αλλά το αίμα τσούζει στις πληγές που ανοίγουνε ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΑ το λένε αυτό το ζωάκι Ο τυφλοπόντικας είναι τυφλός και δεν κοιτάζει ό,τι είναι μπροστά στα μάτια του κοιτάζει μέσα σ' αυτά, στην καρδιά του κι έτσι δεν τον ενδιαφέρουν ούτε μικρά ούτε μεγάλα, ούτε δυνατά ούτε αδύναμα, γιατί η καρδιά είναι καρδιά και δε μετράει όπως μετριούνται τα πράγματα και τα ζώα Ο ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΑΣ ΔΕ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ Δε φοβάται κι ο άνθρωπος που ξέρει να κοιτάζει στην καρδιά του ξέρει να κοιτάζει στην καρδιά δεν βλέπει τη δύναμη του λιονταριού βλέπει τη δύναμη της δικής του καρδιάς και τότε βλέπει το λιοντάρι και το λιοντάρι βλέπει αυτό που ο άνθρωπος βλέπει και το λιοντάρι βλέπει στη ματιά του ανθρώπου ότι δεν είναι παρά ένα λιοντάρι και το λιοντάρι βλέπει πως το βλέπουνε ΚΑΙ ΥΠΟΧΩΡΕΙ federaction (ομοσπονδία αυτόνομων ομάδων)

31 freedom xxxi άσε με επιτέλους [skia] Άσε με, άσε με τέλος πάντων... Μην μου κλείνεις τον δρόμο Μην με καθυστερείς Σταμάτα κάνε στην άκρη Δεν θέλω να σου μιλήσω άσχημα Δεν θέλω να διαλύσω ότι έχουμε Μα αν με πιέσεις κι άλλο θα το κάνω Όποιος μου στερεί το φως Είναι πλέον εχθρός μου Το λέω και το δηλώνω Κάτω Πίσω Κάτω Πίσω Κάτω από από από από από αυτό το πλατύ χαμόγελο αυτά τα ορθάνοιχτα μάτια αυτό το εντυπωσιακό κορμί αυτά τα λαμπερά μαλλιά τα εξαίσια αυτά ρούχα Κρύβεται όλη η βρωμιά του σύγχρονου Φαντασμαγορικού υποκόσμου Σε σιχαίνομαι... Πήγα σπίτι και έβαλα στο cd player την αγαπημένη μου Μελωδία, το καλύτερο κομμάτι που έχει γραφτεί στον κόσμο Και έχει γραφτεί για μένα θαρρείς... Όταν είμαι σπίτι, η κρίση που με πιάνει σταματάει Προς στιγμή... Έχω την εντύπωση ότι σύντομα θα τρελαθώ, στ αλήθεια Έχω ένα φόβο απροσδιόριστο, μουλωχτό ώρες-ώρες Δεν μπορώ να τον νικήσω Θέλω να τα σπάσω όλα στο bar που πάω για ποτό Θέλω να λιώσω τα μούτρα σε όποιον μου μιλάει μερικές φορές Και άλλες, νιώθω ότι θα σβήσω στην στιγμή. Που βρίσκομαι... τι κάνω... Είμαι ένας κοινός άνθρωπος, με αδυναμίες κόμπλεξ φόβους Ο τελευταίος στη σειρά... δεν έχω πρόβλημα αυτοπεποίθησης Ούτε αδικώ τον εαυτό μου... Απλά μάλλον δεν μου αρέσει αυτή η ζωή Δεν με έχουν αγαπήσει ποτέ και αν ναι δεν μου το δείχνουν Δεν ξέρω στ αλήθεια αν υπάρχει ευτυχία... Σκατά... που είναι όλοι...? Θέλω να ακούω αυτό το κομμάτι ξανά και ξανά Είναι υπέροχο Δεν αρέσει σε κανέναν από τις φίλες και τους φίλους μου -παρακαλώ; ναι; άσε με άσε με πάλι σε παρακαλώ...

32 philosophy xxxii το δίλημμα του επίκουρου [comzeradd] Ο δημόκριτος δίδασκε πως ο κόσμος αποτελείτε από δύο συστατικά. Το κενό και τα άτομα. Το πρώτο αυτοπροσδιορίζεται σαφώς. Το δεύτερο το όρισε ως την στοιχειώδης μονάδα ύλης, πέρα απ' την οποία δεν μπορούμε να πάμε. Τα άτομα(1) είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία ενώσεων και εν γένη πολύπλοκων σωμάτων, άρα και των έμβιων. Σύμφωνα πάντα με τον δημόκριτο, τα άτομα κινούνται μες στο κενό απαράκλητα και κατακόρυφα με διεύθυνση προς τα κάτω εξαιτίας της επίδρασης του βάρους τους. Η ουσία αυτής της αντίληψης για τη φύση του κόσμου, έχει να κάνει με την αιτιοκρατία, που όλοι οι ατομικοί φιλόσοφοι της αρχαιότητας(2) την έχουν ως βάση της φιλοσοφίας τους. Τι γίνεται όμως με την ελευθερία βούλησης των ανθρώπων; Ο επίκουρος(3) προσπάθησε να λύσει αυτό τον γρίφο εισάγοντας την παρέκκλιση : «Αν όλες οι κινήσεις είναι συναρτημένες, αν κάθε καινούρια κίνηση γεννιέται από μια παλιότερη, σύμφωνα με τάξη ορισμένη, κι αν τα άτομα δεν παρεκκλίνουν και δεν σπάζουν τους νόμους του πεπρωμένου εμποδίζοντας το ένα αίτιο να διαδέχεται το άλλο επ' άπειρον, τότε από που προέρχεται ετούτη η ελευθερία των έμψυχων όντων πάνω στη γη; Από που, ρωτάω, βγαίνει η βούληση η αποσπασμένη από τη μοίρα, που χάρη σ' αυτήν πηγαίνουμε παντού όπου μας οδηγεί η θέληση μας και αποκλίνουμε κι εμείς και κατευθυνόμαστε προς τα κει που μας πάει ο νους, σε χρόνους και τόπους ακαθόριστους;»(4) «Αν λοιπόν αφήσουμε κατά μέρος τη μαντική, τότε ποια είναι η απόδειξη ότι υπάρχει ειμαρμένη; Γιατί αν κάποιος υιοθετήσει την άποψη του δημόκριτου, που λέει ότι τα άτομα δεν έχουν ελευθερία κίνησης, και άρα τα πάντα προφανώς καθορίζονται από την αναγκαιότητα, θα του πούμε: «Όποιος και να 'σαι, δεν ξέρεις ότι τα άτομα έχουν επίσης ελεύθερη κίνηση την οποία ο δημόκριτος δεν μπόρεσε να δει; Όμως την έφερε στο φως ο επίκουρος: μια κίνηση παρεκκλίνουσα, όπως απέδειξε με βάση τα φαινόμενα.» Και το πιο σπουδαίο: αν πιστέψουμε στην ειμαρμένη, τότε κάθε (5) παραίνεση και κάθε μομφή χάνουν το νόημα τους...» 1. Α-τομα: στερούνται τομής, συνεπώς αδιαίρετα. Σήμερα γνωρίζουμε πως τα άτομα δεν αποτελούν τη μικρότερη ποσότητα ύλης, αλλά τα quarks (και τα έξη είδη: up/down, charm/strange, top/bottom), παρόλο που δεν δύναται να απομονωθούν σε ελεύθερη μορφή, αλλά βρίσκονται πάντα ενωμένα σε συνδυασμούς δημιουργώντας τα γνωστά μας σωματίδια (πρωτόνια, νετρόνια, ηλεκτρόνια, κλπ) 2. εμπεδοκλής, δημόκριτος, λεύκιππος, επίκουρος, λουκρήτιος 3. «Η σοφία δεν έχει προχωρήσει ούτε ένα βήμα μετά τον επίκουρο, και συχνά βρίσκεται χιλιάδες βήματα πίσω του.» - f. nietzsche 4. επίκουρος - η παρέκκλιση των ατόμων 5. διογένης οινοανδέας

33 philosophy xxxiii Το θέμα της ελευθερίας απασχόλησε (και απασχολεί) και μεταγενέστερους φιλοσόφους. Ο σπινόζα διαχωρίζει τη θέση του από τις τελεολογικές πεποιθήσεις που βλέπουν στη φύση το σκοπό να φιλοξενεί την ανθρώπινη ύπαρξη. Η πλάνη αυτή οφείλεται στο γεγονός πως ο άνθρωπος προβάλει πάνω στη φύση τα πρότυπα που αναδύονται απ' τη δική του φαντασία. Μάλιστα ο σπινόζα θεωρεί τη διδασκαλία του σωκράτη, του πλάτωνα και του αριστοτέλη, που πίστεψαν σε εντελέχειες και πνεύματα, ως παιδαριώδεις. Ορίζει ελεύθερο άνθρωπο, αυτόν που πράττει με βάση το λογικό του και έχει (επί)γνωση των νόμων που διέπουν την ανθρώπινη φύση και τη φύση εν γένει, ενώ ο χέγκελ θεωρούσε προϋπόθεση της ελευθερίας τη γνώση της ιστορικής αναγκαιότητας. Προφανώς δέχονται, όπως και ο bacon, πως «η γνώση είναι δύναμη». Η στρέβλωση που δημιουργήθηκε απ' την κακή ανάγνωση (την αδυναμία κατανόησης της διαφοράς μικρόκοσμου-μακρόκοσμου) των πρόσφατων επιστημονικών θεωριών (κυρίως της κβαντικής μηχανικής) και που διαδόθηκε εν είδη ιδεολογίας απ' τα κυρίαρχα φερέφωνα (τηλεόραση, εφημερίδες, κλπ) των κυρίαρχων συμφερόντων (ταξικά, παραταξιακά, θρησκευτικά), προβάλει πως ο νευτώνιος ντετερμινισμός απεδείχθη εσφαλμένος και πως η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν μπορεί να προβλεφθεί (ακόμα κι αν είναι γνωστές οι αρχικές συνθήκες) γιατί υπεισέρχονται στοιχεία χαοτικά (πιθανότητες, στατιστικά ενδεχόμενα). Αυτή η, εσκεμμένως διαδόσα, πλάνη είναι άλλωστε και η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στην κατοχή της πληροφορίας και στη γνώση του bacon. «Αν ξαφνικά η σελήνη προικιζόταν με το δώρο της συνείδησης, θα ήταν πεπεισμένη πως είναι επιλογή της να περιστρέφεται γύρω απ' τη γη, πως ελεύθερα το επέλεξε. Σίγουρα θα ήταν δύσκολο να την πείσουμε πως δεν είναι ένα κλειστό αυτόνομο σύστημα και πως η κίνηση της οφείλεται στην αλληλεπίδραση με αυτά που την περιβάλλουν.»(6) Μια άλλη διάσταση της ελευθερίας έχει να κάνει και με την εξελικτική πορεία (διαμέσου της φυσικής επιλογής) των έμβιων όντων. Καθώς η συνείδηση (και η αυτοσυνείδηση) είναι χαρακτηριστικό που διακρίνει τον άνθρωπο από τ' άλλα όντα, πολλοί φιλόσοφοι θεώρησαν πως ο άνθρωπος στο μέτρο που βρίσκεται υπό την επιρροή των ενστίκτων παραμένει σε καθεστώς δουλείας. Τα ένστικτα, κάποτε βοήθησαν τον άνθρωπο να προστατέψει τη σπηλιά του. Η απελευθέρωση απ' αυτά, θα τον βγάλει έξω απ' τη σπηλιά στον κόσμος της ελεύθερης βούλησης. Η συνείδηση ως εργαλείο θα χρησιμέψει στην απόκτηση της γνώσης των αντικειμενικών συνθηκών, που αναπόφευκτα οδηγεί στο βασίλειο της ελευθερίας. 6. a. einstein

34 disclosure άλλαξε τον κόσμο: το έχει ανάγκη [b. brecht] Με ποιόν δε θα καθόταν ο δίκαιος αν ήτανε να βοηθήσει έτσι το δίκιο; Ποιο γιατρικό θα 'ταν πολύ πικρό για τον ετοιμοθάνατο; Τι βρωμιά δε θα 'κανες τη βρωμιά για να τσακίσεις; Αν επιτέλους μπορούσες τον κόσμο ν' αλλάξεις, δεν θα καταδεχόσουν να το κάνεις; Ποιος είσαι; Βυθίσου στο βούρκο αγκάλιασε το φονιά, όμως άλλαξε τον κόσμο: το 'χει ανάγκη. Χρειάζονται πολλά, τον κόσμο για ν' αλλάξεις: Οργή κι επιμονή. Γνώση κι αγανάκτηση. Γρήγορη απόφαση, στόχαση βαθιά. Ψυχρή υπομονή, κι ατέλειωτη καρτερία. Κατανόηση της λεπτομέρειας και κατανόηση του συνόλου. Μονάχα η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει πως την πραγματικότητα ν' αλλάξουμε. xxxiv