ΕΜΠ/ΔΠΜΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Σύστημα πολεοδομικών μελετών στην Ελλάδα

Transcript

1 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

2 Θεσ/νίκη Εθνική οδός Τύρναβος Τρίκαλα Βόλος Εθνική οδός Λαμία Αθήνα

3 Πάτρα Βέροια, Θεσ/νίκη Σέρβια, Λάρισα, Αθήνα Εθνική οδός Αθήνας - Πάτρας Σιάτιστα, Καστοριά, Ιωάννινα Αθήνα Λάρισα Αθήνα Κοζάνη Μέτσοβο Ηγουμενίτσα Άρτα, Πρέβεζα

4 Ρέθυμνο Αεροδρόμιο Εθν. Οδός Εθν. Οδός Αγ. Νικόλαος ΚΝΩΣΟΣ Γόρτυνα

5 Συμπαγής πυρήνας πόλης Δευτερεύον κέντρο Γραμμική ανάπτυξη Κέντρο Υπερτοπική κύρια οδός Κοζάνη Χανιά Χαλκίδα ΜΜΜ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ - ΣΤΟΧΟΣ Αίγιο Καλαμάτα Ηράκλειο Ρυθμιστικό Σχέδιο Βιέννης Κύριες γραμμές ΜΜΜ Ρυθμιστικό Σχέδιο Βιέννης (Stadtentwicklungsplan Wien) Κύριες Αρτηρίες

6 Λονδίνο, Finchley road Hook Οργάνωση κέντρων και κύριας κυκλοφορίας στο Ελσίνκι Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια Αθήνας Οργάνωση των προαστίων της Στοκχόλμης. Η περίπτωση του Vällingby

7

8

9 Ον. 2508/97 «Βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας και άλλες διατάξεις» Σταδιακή οργάνωση και ανάδειξη «ανοικτών πόλεων» στον μη αστικό χώρο. Ανασυγκρότηση αστικού και περιαστικού χώρου. Aνάδειξη της συνοχής του μέσω καθιέρωσης και εφαρμογής ενιαίων ολοκληρωμένων σχεδίων ευρύτερης περιοχής αστικών κέντρων, καθώς και μέσω ίδρυσης κατάλληλων φορέων. Οικιστική οργάνωση των πόλεων και οικισμών με βάση τον επιθυμητό συσχετισμό οικιστικών παραμέτρων, την προστασία του περιβάλλοντος, την ανακοπή της άναρχης δόμησης και την αρχή της οικονομίας του εδάφους στις οικιστικές επεκτάσεις. Αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος, ιδίως των υποβαθμισμένων περιοχών, με εξασφάλιση αναγκαίου κοινωνικού εξοπλισμού, τεχνικής υποδομής και έλεγχο χρήσεων γης. Προστασία, ανάδειξη και περιβαλλοντική αναβάθμιση κέντρων πόλεων, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών πυρήνων, χώρων πρασίνου και λοιπών φυσικών, αρχαιολογικών, ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων των ευρύτερων περιοχών των πόλεων/οικισμών. Πρώτο επίπεδο σχεδιασμού (στρατηγικό) Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος (ΡΣ) Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης «Ανοικτής Πόλης» (ΣΧΟΟΑΠ) Δεύτερο επίπεδο σχεδιασμού Κάθε είδους Πολεοδομικές Μελέτες (Επεκτάσεων, Αναθεωρήσεων, Ενεργού Πολεοδομίας, Αστικού Αναδασμού, Αναπλάσεων, Παραγωγικών Πάρκων, λοιπές ειδικές πολεοδομικές μελέτες) Πράξεις Εφαρμογής των πολεοδομικών μελετών Νέοι τρόποι πολεοδομικής παρέμβασης

10 Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, 1985 Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, 1999

11 «ΧωροταξικόΣχέδιοκαιΠρόγραμμα Πρωτευούσης» 1976 (Σχέδιο Δοξιάδη)

12

13

14

15

16 Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο όρια της κάθε πολεοδομικής ενότητας, γενική εκτίμηση αναγκών των πολεοδομικών ενοτήτων σε κοινόχρηστους χώρους, κοινωφελείς εξυπηρετήσεις και δημόσιες παρεμβάσεις ή ενισχύσεις στον τομέα της στέγης και γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσης, ανάπτυξης, ανάπλασης, ήαναμόρφωσης των πολεοδομικών ενοτήτων και των ζωνών αναπτυξιακών δραστηριοτήτων σε συνάρτηση με τις παραπάνω ανάγκες (χρήσεις γης, πολεοδομικά κέντρα, κύριο δίκτυο κυκλοφορίας, πυκνότητα και μέσος ΣΔ, απαγορεύσεις δόμησης και χρήσης, γενικές κατευθύνσεις προστασίας ΠΕΠ).

17 Πολεοδομική μελέτη απαιτείται για την πολεοδόμηση ή ανάπλαση μιας περιοχής, (βάσει εγκεκριμένου ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, ΡΣ, ΖΟΕ, ή Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου). πρέπει να εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ. Η Πολεοδομική Μελέτη περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: οριστικοποίηση των ορίων των προς πολεοδόμηση ζωνών του ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ, χρήσεις γης και σχετικοί περιορισμοί, διαγράμματα δικτύων υποδομής, προβλεπόμενοι κοινόχρηστοι / κοινωφελείς χώροι, οικοδομήσιμοι χώροι, συστήματα, όροι και περιορισμοί δόμησης, τυχόν όροι που αφορούν: δομικά υλικά, τρόπο κατασκευής και αισθητική κτιρίων, τρόπο διαμόρφωσης, χρήσης και σύνδεσης των ακαλύπτων χώρων με τους κοινόχρηστους χώρους της πόλης, κατά προσέγγιση έκταση γης που προκύπτει από τις εισφορές σε γη και πρόταση κατανομής της σε κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους, τυχόν οικονομικά και οργανωτικά μέτρα. Σχετικά έργα, κόστος και χρηματοδότησή τους, προτεραιότητα εκτέλεσής τους, ιεράρχηση εφαρμογής κατά φάσεις, φορείς και τρόποι παρέμβασης, τυχόν ειδικά μέτρα για αντιμετώπιση ιδιαίτερων πολεοδομικών ή κοινωνικών προβλημάτων.

18 Μελέτες πολεοδομικών αναπλάσεων αστικών περιοχών «ανάπλαση περιοχής είναι το σύνολο των κατευθύνσεων, μέτρων, παρεμβάσεων και διαδικασιών πολεοδομικού, οικονομικού οικιστικού και ειδικού αρχιτεκτονικού χαρακτήρα, που προκύπτουν από σχετική μελέτη και που αποσκοπούν κυρίως στη βελτίωσητωνόρωνδιαβίωσηςτωνκατοίκων, τη βελτίωση του δομημένου περιβάλλοντος, την προστασία και ανάδειξη των πολιτιστικών, ιστορικών, μορφολογικών και αισθητικών στοιχείων και χαρακτηριστικών της περιοχής». Κατηγορίες προβλημάτων: Μεγάλες κτιριακές πυκνότητες, ή έλλειψη κοινοχρήστων χώρων και χώρων για κοινωφελείς εγκαταστάσεις. Συνύπαρξη ασύμβατων μεταξύ τους χρήσεων γης που απαιτούν αναδιάρθρωση. Ελλιπής προστασία και ανάδειξη των ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων και χαρακτηριστικών της περιοχής. Εντεινόμενη υποβάθμιση της αισθητικής και εν γένει της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής, καθώς και των φυσικών της στοιχείων. Σοβαρές ελλείψεις στο απόθεμα κατοικιών.

19 Είδη ανάπλασης: Ανασυγκρότηση δομημένης περιοχής ή μεμονωμένου οικοδομικού τετραγώνου, που αποτελεί την δραστικότερη μορφή επέμβασης και συνεπάγεται την αναδόμηση του μεγαλύτερου τμήματος της περιοχής. Βελτίωση οικοδομήσιμων και κοινόχρηστων χώρων, που αποτελεί μια ηπιότερη μορφή επέμβασης και περιλαμβάνει επεμβάσεις στις χρήσεις, όψεις, ή την εσωτερική διαρρύθμιση των κτιρίων, συμπληρώσεις σε αναγκαίους χώρους και δίκτυα, διαμόρφωση και αναβάθμιση ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και ακάλυπτων χώρων οικοδομικών τετραγώνων, δημιουργία και συμπλήρωση της αναγκαίας υποδομής κλπ. Βελτίωση της λειτουργίας του εξοπλισμού, της μορφής και της αισθητικής των κοινόχρηστων χώρων, κοινωφελών εγκαταστάσεων και ακάλυπτων χώρων του οικοδομικού τετραγώνου, που είναι και η πιο ήπια μορφή ανάπλασης, αφού δεν επεμβαίνει καθόλου στα ιδιωτικά κτίρια. 1. Προκαταρκτική Πρόταση Ανάπλασης: στοχεύει σε μια πρώτη αναγνώριση της περιοχής, καθώς και στον προσδιορισμό των βασικών στοιχείων της ανάπλασης. Ειδικότερα περιέχει: τοπογραφικό διάγραμμα με τα όρια της υπό ανάπλαση περιοχής, τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως περιοχής ανάπλασης, τον ή τους προτεινόμενους εναλλακτικούς τρόπους ανάπλασης, καθώς και την πρόβλεψη των συνεπειών της ανάπλασης, εκτίμηση του συνολικού κόστους της ανάπλασης, πρόταση για τρόπο χρηματοδότησης, προσδιορισμός υποχρεώσεων ιδιοκτητών ακινήτων και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ανάπλασης, υπόδειξη του φορέα που θα έχει την ευθύνη παρακολούθησης και εκτέλεσης της ανάπλασης, σε περιπτώσεις ανασυγκρότησης υποβαθμισμένων περιοχών, ήσυνδυασμούέργου ανάπλασης με κάλυψη στεγαστικών αναγκών, συστηματικά στοιχεία για τις απόψεις των οικιστών και για τα αποτελέσματα συμμετοχικών διαδικασιών. 2. Πρόγραμμα Ανάπλασης: κυλιόμενο, ετήσιο και μεσοπρόθεσμο. Συστηματοποιεί σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα το σύνολο των ενεργειών που απαιτούνται για μια ανάπλαση. Περιλαμβάνει: εκτίμηση χρόνου και κόστους, ιεραρχήσεις και προτεραιότητες για την κτηματογράφηση της περιοχής, σύνταξηκαιέγκρισητηςπολεοδομικήςμελέτης Ανάπλασης και τυχόν ειδικότερων μελετών, τρόπο και μέσα της πολεοδομικής επέμβασης, έργα κοινωνικής και τεχνικής υποδομής, απόκτηση τυχόν απαιτούμενων ακινήτων διάθεση, παραχώρηση, ή πώληση τυχών οικοδομήσιμων χώρων ή οικοδομών σε τρίτους. προσδιορισμός παροχών και ενισχύσεων, τρόπος διαχείρισης και χρηματοδότησής τους και κανονισμός δικαιούχων, παροχών και υποχρεώσεων (σε περιπτώσεις συνδυασμού του έργου ανάπλασης με κάλυψη στεγαστικών αναγκών). 3. Πολεοδομική Μελέτη Ανάπλασης περιλαμβάνει: τυχόν τροποποιήσεις ή αναθεώρηση του εγκεκριμένου σχεδίου, ειδικούς όρους ή περιορισμούς δόμησης, μέσα επέμβασης, συγκεκριμένες τοπικές ή σημειακές επεμβάσεις καθώς και λοιπές επιβαλλόμενες επεμβάσεις.

20 Τα μέσα πολεοδομικής επέμβασης είναι: Δικαίωμα προτίμησης υπέρ του φορέα ανάπλασης για την αγορά ακινήτων, Καθορισμός ζωνών αποκατάστασης/ ανανέωσης κτιριακού πλούτου και αναβάθμισης, ανάδειξης και ενοποίησης ελεύθερων χώρων (ειδικά κίνητρα / ενισχύσεων των ΖΕΕ και ΖΕΚ). Καθορισμός αυξημένου ΣΔ για την κατασκευή κοινόχρηστων και κοινωφελών εγκαταστάσεων που προβλέπονται από την ΠΜ. Χορήγηση δικαιώματος μεταφοράς ΣΔ σε ιδιοκτήτες αδόμητων οικοπέδων στα οποία καθορίζεται χρήση υπαίθριου κινηματογράφου, ή υπαίθριου χώρου θεάματος, ήχώρου στάθμευσης. Ανταλλαγή ακινήτων εντός της περιοχής ανάπλασης προς όφελος του φορέα ανάπλασης με δημοτικές εκτάσεις γης περιοχών επέκτασης του ίδιου δήμου ή κοινότητας, μετά από ελεύθερες διαπραγματεύσεις. Απαλλοτρίωση ακινήτων υπέρ του οικείου ΟΤΑ ήτουφορέαανάπλασης. Λοιπά εργαλεία Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) Ζώνες Ενεργού Πολεοδομίας (ΖΕΠ) Ζώνες Αστικού Αναδασμού (ΖΑΑ) Ζώνες Ειδικής Ενίσχυσης (ΖΕΕ) Ζώνες Ειδικών Κινήτρων (ΖΕΚ)

21 Συγκρότημα οργανωμένης δόμησης Traviatagasse Βιέννη. Αρχιτέκτων R. Abraham Βιέννη: Υλοποιημένα προγράμματα οργανωμένης δόμησης κατοικίας από το 1919 έως το 1983 Συγκρότημα οργανωμένης δόμησης Aspern Βιέννη. Αρχιτέκτων A. Krischanitz Συγκρότημα οργανωμένης δόμησης Tamariskengasse Βιέννη. Αρχιτέκτων R. Rainer

22 Εφαρμογή Αστικού Αναδασμού σε περιοχή οικοδομικών Συνεταιρισμών στο Πικέρμι Αττικής

23 Λιμάνι Ραφήνας Περιοχή νόμιμης, ημιπαράνομης & αυθαίρετης, εντός και εκτός Σχεδίου, μόνιμης και παραθεριστικής κατοικίας

24