ΜΕΡΟΣ Β ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΜΗΜΑ 4 ΑΠΟΛΥΤΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΥ

Transcript

1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ (ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ, ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ) ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Β ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΜΗΜΑ 4 ΑΠΟΛΥΤΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΥ Όσον αφορά το Τμήμα 4 (Απόλυτοι λόγοι απαράδεκτου), εντός του 2013 ολοκληρώθηκε η αναθεώρηση των παραγράφων 1 έως 2.5 («Γενικές αρχές» έως «Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ε)»). Οι υπόλοιπες παράγραφοι (2.6 έως 2.12: από «Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ)» έως «Συλλογικά σήματα») βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο της αναθεώρησης και θα δημοσιευθούν στα μέσα του Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 1

2 Περιεχόμενα 2.6 Δημόσια τάξη ή χρηστά ήθη Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα «Δημόσια τάξη» Έννοια και κατηγορίες Ονομασίες φυτικών ποικιλιών Χρηστά ήθη Παραπλανητικός χαρακτήρας: άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Εξέταση του παραπλανητικού χαρακτήρα Πραγματικότητα αγοράς, και συνήθειες και αντιλήψεις καταναλωτών Σήματα με γεωγραφικό εννοιολογικό περιεχόμενο που παραπέμπει συνειρμικά στη γεωγραφική τοποθεσία του αιτούντος ή στον τόπο προέλευσης των προϊόντων/υπηρεσιών Σήματα που υπαινίσσονται «επίσημη» έγκριση, καθεστώς ή αναγνώριση Σχέση με άλλες διατάξεις του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Προστασία σημαιών και άλλων συμβόλων Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχεία η) και θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Προστασία θυρεών, σημαιών και λοιπών κρατικών εμβλημάτων, καθώς και σημείων και επισημάτων ελέγχου και γνησιότητας δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και του άρθρου 6β παράγραφος 1 στοιχείο α) και παράγραφος 2 της σύμβασης των Παρισίων Εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν κρατική σημαία Εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν θυρεούς και λοιπά κρατικά εμβλήματα Εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν σημεία και επισήματα ελέγχου και γνησιότητας Προστασία θυρεών, σημαιών και άλλων εμβλημάτων, αρχικών γραμμάτων και ονομασιών διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και του άρθρου 6β παράγραφος 1 στοιχεία β) και γ) της σύμβασης των Παρισίων Προστασία διακριτικών συμβόλων, εμβλημάτων ή θυρεών εκτός αυτών του άρθρου 6β της σύμβασης των Παρισίων δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ι) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Εισαγωγή Εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ι) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Σχετικές ΠΟΠ/ΠΓΕ Περιπτώσεις που καλύπτονται από το άρθρο 103 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/ Σχετικά προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ που δεν απολαύουν προστασίας δυνάμει των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1308/2013 και αριθ. 110/ ΠΟΠ/ΠΓΕ που απολαύουν προστασίας σε εθνικό επίπεδο σε κράτος μέλος της ΕΕ ΠΟΠ/ΠΓΕ τρίτων χωρών Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 2

3 2.10 Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ια) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Εισαγωγή Εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ια) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Σχετικές ΠΟΠ/ΠΓΕ Περιπτώσεις που καλύπτονται από το άρθρο 13 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/ Σχετικά προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ που δεν απολαύουν προστασίας δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/ ΠΟΠ/ΠΓΕ που απολαύουν προστασίας σε εθνικό επίπεδο σε κράτος μέλος της ΕΕ ΠΟΠ/ΠΓΕ τρίτων χωρών Συλλογικά κοινοτικά σήματα Χαρακτήρας συλλογικών σημάτων Κυριότητα Ιδιαιτερότητες όσον αφορά τους απόλυτους λόγους απαράδεκτου Σημεία περιγραφικού χαρακτήρα Παραπλανητικός χαρακτήρας σημείου εκ της φύσης του Κανονισμός χρήσης που αντίκειται στη δημόσια τάξη και τα χρηστά ήθη Διακριτικός χαρακτήρας αποκτηθείς δια της χρήσης του σήματος Εισαγωγή Εξέταση βάσει αίτησης Το χρονικό σημείο που πρέπει να προκύπτει από τα αποδεικτικά στοιχεία Διαδικασία εξέτασης Διαδικασία διαγραφής Καταναλωτές Προϊόντα και υπηρεσίες Ζητήματα γεωγραφικής φύσης Ειδικές διατάξεις που διέπουν την προσχώρηση νέων κρατών μελών στην ΕΕ Τρισδιάστατα σήματα, χρώματα καθ εαυτού και εικονιστικά σήματα Γλωσσικά ζητήματα Γερμανικά Ελληνικά Αγγλικά Γαλλικά Ολλανδικά Σουηδικά Τι πρέπει να αποδεικνύεται Τα αποδεικτικά στοιχεία και η αξιολόγησή τους Κατηγορίες αποδεκτών αποδεικτικών στοιχείων Σφαιρική εκτίμηση των αποδεικτικών στοιχείων Το μερίδιο της αγοράς Δημοσκοπήσεις και έρευνες Κύκλος εργασιών και διαφημιστική προώθηση Έμμεσα αποδεικτικά στοιχεία της χρήσης Παρέκταση Τρόπος χρήσης Διάρκεια χρήσης Αποδεικτικά στοιχεία που αφορούν το διάστημα μετά την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης καταχώρισης του σήματος Αντίκτυπος του αποκτηθέντος δια της χρήσης διακριτικού χαρακτήρα Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 3

4 2.6 Δημόσια τάξη ή χρηστά ήθη Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σήματα που αντίκεινται στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη. Το σκεπτικό του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα είναι να μην γίνονται δεκτά για καταχώριση σήματα όταν η παραχώρηση μονοπωλίου αντίκειται στο ισχύον δίκαιο ή όταν υπάρχει κίνδυνος να εκληφθούν από το ενδιαφερόμενο κοινό ως παραβίαση των βασικών κανόνων ηθικής που διέπουν τον κοινωνικό ιστό. Το Γραφείο θεωρεί ότι η «δημόσια τάξη» και τα «χρηστά ήθη» είναι δύο διαφορετικές έννοιες, οι οποίες συχνά αλληλεπικαλύπτονται. Το ζήτημα εάν τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες των οποίων ζητείται η καταχώριση μπορούν να διατίθενται νόμιμα στην αγορά συγκεκριμένου κράτους μέλους δεν ασκεί επιρροή όσον αφορά το ζήτημα αν το ίδιο το σήμα είναι αντίθετο στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (απόφαση της 13/09/2005, T-140/02, «Intertops», σκέψη 33). Το εάν ένα σήμα είναι ή όχι αντίθετο στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη θα πρέπει να καθορίζεται από τις εγγενείς ιδιότητες του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση και όχι από τις περιστάσεις σχετικά με τη συμπεριφορά του αιτούντος την καταχώριση του σήματος (απόφαση της 13/09/2005, T-140/02, «Intertops», σκέψη 28). Στην απόφαση της 20/09/2011, T-232/10, «Soviet Coat of Arms», το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι για την ερμηνεία των εννοιών «δημόσια τάξη» και «χρηστά ήθη» πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όχι μόνον οι κοινές στο σύνολο των κρατών μελών της Ένωσης περιστάσεις «αλλά και οι προσιδιάζουσες σε κατ ιδίαν κράτη μέλη περιστάσεις οι οποίες δύνανται να επηρεάσουν την αντίληψη του ευρισκόμενου στο έδαφος των εν λόγω κρατών μελών ενδιαφερόμενου κοινού» (σκέψη 34). Στο πλαίσιο αυτό (της αξιολόγησης, δηλαδή, υποκειμενικών αξιών) δύνανται επίσης να λαμβάνονται υπόψη η νομοθεσία και η διοικητική πρακτική ορισμένων κρατών μελών όχι λόγω της κανονιστικής τους ισχύος, αλλά ως αποχρώσες ενδείξεις των πραγματικών περιστατικών επιτρέπουσες την εκτίμηση της αντίληψης του ευρισκόμενου στο οικείο κράτος μέλος ενδιαφερόμενου κοινού (απόφαση της 20/09/2011, T-232/10, «Soviet Coat of Arms», σκέψη 57.) Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο μη σύννομος χαρακτήρας του κοινοτικού σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση δεν είναι ο παράγοντας που καθορίζει εάν έχει ή όχι εφαρμογή το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, αλλά έχει περισσότερο αποδεικτική αξία όσον αφορά την αντίληψη του ευρισκόμενου στο οικείο κράτος μέλος ενδιαφερόμενου κοινού. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προσιδιάζουσες σε κατ ιδίαν κράτη μέλη περιστάσεις δεν είναι ενδεχομένως ευρέως γνωστές στο έδαφος της ΕΕ, στη διατύπωση αντιρρήσεων του ΓΕΕΑ θα πρέπει να εξηγούνται με απόλυτη σαφήνεια οι εν λόγω περιστάσεις, προκειμένου να μπορέσει ο αιτών να κατανοήσει πλήρως το σκεπτικό στο οποίο βασίζεται η αντίρρηση και να απαντήσει αναλόγως. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 4

5 2.6.1 «Δημόσια τάξη» Έννοια και κατηγορίες Η σχετική διατύπωση αντίρρησης για τον συγκεκριμένο λόγο προκύπτει από την αξιολόγηση της αίτησης καταχώρισης κοινοτικού σήματος βάσει αντικειμενικών κριτηρίων. Η έννοια «δημόσια τάξη» αναφέρεται στην ενωσιακή νομοθεσία που διέπει διαφόρους συγκεκριμένους τομείς, καθώς και στην έννομη τάξη και δίκαιο, όπως ορίζονται στις Συνθήκες και στο παράγωγο δίκαιο της ΕΕ, τα οποία διαμορφώνουν ένα κοινό πεδίο κατανόησης ορισμένων βασικών αρχών και αξιών, όπως είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ακολούθως παρατίθενται ενδεικτικά ορισμένα παραδείγματα σημείων τα οποία δεν γίνονται δεκτά προς καταχώριση για τον συγκεκριμένο λόγο. 1. Στις 27/12/2001 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε την κοινή θέση 2001/931/ΚΕΠΠΑ για την εφαρμογή ειδικών μέτρων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (ΕΕ L 344 της 28/12/2001, σελ. 93) που επικαιροποιήθηκε αργότερα με την κοινή θέση 2009/67/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου (ΕΕ L 23 της 27/1/2009, σελ. 37 και είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο: η οποία περιλαμβάνει κατάλογο προσώπων και ομάδων που διαπράττουν ή αποπειρώνται να διαπράξουν τρομοκρατικές πράξεις στο έδαφος της ΕΕ ή τις διευκολύνουν. Τα σήματα τα οποία εκτιμάται ότι στηρίζουν ή ωφελούν πρόσωπα ή ομάδες που αναφέρονται στον εν λόγω κατάλογο δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση διότι αντίκεινται στη δημόσια τάξη. 2. Η χρήση των συμβόλων και των επωνυμιών ναζιστικών οργανώσεων απαγορεύεται στη Γερμανία [( 86a dt. StGB (γερμανικός Ποινικός Κώδικας], Εφημερίδα της Κυβέρνησης της ΟΔΓ, αριθ. I 75/1998) και στην Αυστρία ( 1 öst. Abzeichengesetz (αυστριακός νόμος περί συμβόλων), Εφημερίδα της Κυβέρνησης της Αυστρίας, αριθ. 84/1960 σε συνδυασμό με την 1 öst. Verbotsgesetz (αυστριακός νόμος περί απαγόρευσης), Εφημερίδα της Κυβέρνησης της Αυστρίας, αριθ. 25/1947). Τα σήματα που χρησιμοποιούν τα ανωτέρω σύμβολα και επωνυμίες δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση διότι αντίκεινται στη δημόσια τάξη. 3. Δεδομένου ότι η έννοια της «δημόσιας τάξης» αναφέρεται επίσης στη νομοθεσία της ΕΕ που διέπει διάφορους συγκεκριμένους τομείς, και εφόσον βρίσκονται σε ισχύ κανονισμός της ΕΕ και διεθνής σύμβαση που αμφότερα δεσμεύουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και απαγορεύουν τη χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων επί της ονομασίας φυτικής ποικιλίας καταχωρισμένης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνάγεται επομένως ότι αντίκειται στην ευρωπαϊκή δημόσια τάξη η χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων επί της ονομασίας φυτικής ποικιλίας καταχωρισμένης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία, ως εκ τούτου, θεωρείται περιγραφική δυνάμει της νομοθεσίας Ονομασίες φυτικών ποικιλιών Οι ονομασίες φυτικών ποικιλιών περιγράφουν καλλιεργούμενες ποικιλίες ή υποείδη ζώντων φυτών ή γεωργικών σπόρων. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2100/94 του Συμβουλίου για τα κοινοτικά δικαιώματα επί φυτικών ποικιλιών (κανονισμός ΚΔΦΠ) θεσπίζει σύστημα κοινοτικών δικαιωμάτων επί φυτικών ποικιλιών (σύστημα ΚΔΦΠ), Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 5

6 ως μόνη και αποκλειστική μορφή κοινοτικών δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας επί φυτικών ποικιλιών. Η ονομασία μιας ποικιλίας πρέπει να διασφαλίζει με σαφή και μη διφορούμενο τρόπο την αναγνώριση της ποικιλίας και να πληροί ορισμένα κριτήρια (άρθρο 63 του κανονισμού ΚΔΦΠ). Ο αιτών κοινοτικό δικαίωμα επί φυτικής ποικιλίας πρέπει να προτείνει κατάλληλη ονομασία της ποικιλίας η οποία θα χρησιμοποιείται από κάθε πρόσωπο το οποίο προσφέρει ή διαθέτει για εμπορικούς σκοπούς τη συγκεκριμένη ποικιλία στο έδαφος κράτους μέλους ή συμβαλλόμενου μέρους της διεθνούς ένωσης για την προστασία νέων φυτικών ποικιλιών, ακόμη και μετά τη λήξη του δικαιώματος του δημιουργού (άρθρο 17 του κανονισμού ΚΔΦΠ). Το 2005 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε τη διεθνή σύμβαση για την προστασία των νέων ποικιλιών φυτών (σύμβαση UPOV), η οποία αποτελεί έκτοτε αναπόσπαστο τμήμα του κεκτημένου της Ένωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 20 παράγραφος 1 της σύμβασης UPOV, η ποικιλία καθορίζεται μέσω ονομασίας η οποία αποτελεί την κοινή της ονομασία. Επιπλέον, κάθε συμβαλλόμενο μέρος εξασφαλίζει ότι κανένα δικαίωμα στην ονομασία που έχει κατατεθεί ως ονομασία της ποικιλίας δεν θα εμποδίζει την ελεύθερη χρήση της ονομασίας σε σύνδεση με την ποικιλία, ακόμη και μετά την εκπνοή του δικαιώματος δημιουργού. Ως εκ τούτου, τόσο ο κανονισμός ΚΔΦΠ όσο και η σύμβαση UPOV καθιστούν υποχρεωτική τη χρήση των ονομασιών των ποικιλιών κατά τη διάθεση για εμπορικούς σκοπούς προστατευόμενων ποικιλιών ή ποικιλιών των οποίων έχει λήξει η προστασία. Η χρήση των ονομασιών των ποικιλιών επιτρέπει στον ενδιαφερόμενο να γνωρίζει την ποικιλία που χρησιμοποιεί ή αγοράζει, και ενδεχομένως τον δημιουργό και την προέλευση της ποικιλίας. Η υποχρέωση χρήσης των ονομασιών των ποικιλιών συμβάλλει στη ρύθμιση της αγοράς και στην ασφάλεια των συναλλαγών στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων, αποτρέποντας ενδεχόμενη παραπλάνηση του κοινού και απομίμηση/παραποίηση των προϊόντων. Ως εκ τούτου, η χρήση της κατάλληλης ονομασίας για την εκάστοτε ποικιλία συνιστά ζήτημα δημόσιου συμφέροντος και δημόσιας ασφάλειας. Σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 2 του κανονισμού ΚΔΦΠ, «ένας τρίτος μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα δικαίωμα που του έχει παραχωρηθεί για ένα χαρακτηρισμό ίδιο με την ονομασία της ποικιλίας, προκειμένου να εμποδίσει την ελεύθερη χρήση της εν λόγω ονομασίας, μόνον εφόσον αυτό το δικαίωμα του είχε χορηγηθεί πριν καθορισθεί η ονομασία της ποικιλίας σύμφωνα με το άρθρο 63» του κανονισμού ΚΔΦΠ. Ως εκ τούτου, συνάγεται εξ αντιδιαστολής από το άρθρο 18 παράγραφος 2 του κανονισμού ΚΔΦΠ ότι δεν πρέπει να παραχωρείται αποκλειστικό δικαίωμα για έναν χαρακτηρισμό ίδιο με την ονομασία της ποικιλίας, αφού καθορισθεί η ονομασία της ποικιλίας σύμφωνα με το άρθρο 63 του κανονισμού ΚΔΦΠ. Επομένως, το ΓΕΕΑ εκτιμά ότι αντίκειται στη δημόσια τάξη η καταχώριση κοινοτικού σήματος που εμποδίζει την ελεύθερη χρήση της ονομασίας μιας ποικιλίας μετά την παραχώρηση ΚΔΦΠ στη συγκεκριμένη ποικιλία. Κατά συνέπεια, στις αιτήσεις καταχώρισης κοινοτικών σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν σημεία τα οποία, εάν καταχωριστούν, θα οδηγήσουν σε αθέμιτη μονοπώληση της ονομασίας μιας ποικιλίας που χαρακτηρίζει μια ποικιλία Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 6

7 προστατευόμενη από κοινοτικό δικαίωμα επί φυτικής ποικιλίας, ή μια ποικιλία που δεν προστατεύεται πλέον από κοινοτικό δικαίωμα επί φυτικής ποικιλίας, διατυπώνεται αντίρρηση με την αιτιολογία ότι αντίκεινται στη δημόσια τάξη δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, σε συνδυασμό με το άρθρο 18 παράγραφος 2 του κανονισμού ΚΔΦΠ, το οποίο προβλέπει την ελεύθερη χρήση από τρίτους της ονομασίας μιας φυτικής ποικιλίας που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη ποικιλία (ήτοι περιγραφική χρήση). Το Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών (ΚΓΦΠ), που εδρεύει στην πόλη Angers της Γαλλίας, είναι ο αρμόδιος οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή του συστήματος προστασίας των δικαιωμάτων επί φυτικών ποικιλιών. Το ΚΓΦΠ τηρεί μητρώο προστατευόμενων φυτικών ποικιλιών. Στη βάση δεδομένων Variety Finder ( 1 ), που διατίθεται στο ενδοδίκτυο του ΚΓΦΠ, είναι δυνατή η αναζήτηση των προστατευόμενων ποικιλιών και των ποικιλιών με μη έγκυρα πλέον κοινοτικά δικαιώματα επί φυτικών ποικιλιών, χρησιμοποιώντας ως κριτήρια αναζήτησης την ονομασία της ποικιλίας και/ή άλλων κριτηρίων, με τη βοήθεια του διαθέσιμου εργαλείου αναζήτησης. Οι εξεταστές θα πρέπει να συμβουλεύονται τη βάση αυτή ως εργαλείο αναφοράς κάθε φορά που το επιτάσσει ο τύπος των προϊόντων και/ή των υπηρεσιών που καλύπτονται από την αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος. Συγκεκριμένα, όταν μια αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος αφορά ζωντανά φυτά, σπόρους για σπορά, νωπά φρούτα, νωπά λαχανικά ή παρόμοιες διατυπώσεις, ο εξεταστής οφείλει να εξακριβώνει ότι ο όρος ή οι όροι που συνθέτουν το σήμα δεν συμπίπτουν με καταχωρισμένη ονομασία ποικιλίας ή με την ονομασία ποικιλίας της οποίας η προστασία έχει αποτελέσει αντικείμενο παραίτησης, έχει τερματιστεί ή έχει εκπνεύσει. Ο εξεταστής ελέγχει στη βάση του ΚΓΦΠ εάν ο όρος ή οι όροι που συνθέτουν το κοινοτικό σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση συμπίπτουν ή όχι με ονομασία ποικιλίας που είναι ήδη καταχωρισμένη στο προαναφερθέν μητρώο του ΚΓΦΠ. Η αναζήτηση πρέπει να περιορίζεται στις ονομασίες ποικιλιών που είναι καταχωρισμένες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν από τον έλεγχο προκύψει ότι το κοινοτικό σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται από ή εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή της ονομασίας της ποικιλίας (είτε σε λέξη είτε σε σήμα απεικόνισης), ο εξεταστής οφείλει να διατυπώσει αντίρρηση δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα τόσο σε σχέση με το αντίστοιχο φυτό, τους σπόρους και τα φρούτα, όσο και σε σχέση με τα αποξηραμένα, κονσερβοποιημένα και κατεψυγμένα φρούτα, καθώς η καταχώριση κοινοτικού σήματος που αποτελείται από ονομασία ποικιλίας ήδη καταχωρισμένης στο προαναφερθέν μητρώο ΕΕ αντίκειται στη δημόσια τάξη. Εάν, π.χ., μια αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος για «λουλούδια» εμπεριέχει αναπαράσταση είδους τριαντάφυλλου, τότε ο κατάλογος των προϊόντων θα πρέπει να περιοριστεί κατά τρόπο ώστε να αποκλειστούν τα «τριαντάφυλλα». Επιπλέον, εάν στην αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος περιέχονται περισσότερες από μία αναπαραστάσεις, π.χ. μία αναπαράσταση με αντικείμενο «μήλα» και μία με αντικείμενο «φράουλες», τότε ο κατάλογος θα πρέπει να περιοριστεί κατά τρόπο ώστε να αποκλειστούν τα προϊόντα που αποτελούν αντικείμενο αμφότερων των αναπαραστάσεων, ήτοι τα μήλα και οι φράουλες. Τέλος, σε περίπτωση ονομασίας φυτικής ποικιλίας που χρησιμοποιείται μεν στην αγορά αλλά δεν έχει καταχωριστεί ή δημοσιευθεί στη βάση δεδομένων του ΚΓΦΠ, ή σε ( 1 ) Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 7

8 περίπτωση αναπαράστασης σε εθνικό επίπεδο, ενδέχεται να ισχύουν τα στοιχεία γ) και δ) του άρθρου 7 παράγραφος 1 (βλ. παραγράφους 2.3 και 2.4) Χρηστά ήθη Η διατύπωση αντίρρησης για τον συγκεκριμένο λόγο βασίζεται σε υποκειμενικές αξίες, οι οποίες όμως πρέπει να εφαρμόζονται κατά τον πλέον αντικειμενικό τρόπο από τον εξεταστή. Δυνάμει της συγκεκριμένης διάταξης, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση ως κοινοτικά σήματα βλάσφημες ή ρατσιστικές λέξεις ή φράσεις, ή λέξεις ή φράσεις που εισάγουν διακρίσεις, μόνο όμως εφόσον η συγκεκριμένη σημασία απορρέει με σαφή και μη διφορούμενο τρόπο από το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση. Προς τούτο, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αντίληψη του μέσου συνετού καταναλωτή, ο οποίος διαθέτει τα συνήθη επίπεδα ευαισθησίας και ανεκτικότητας (απόφαση της 09/03/2012, T-417/10, «Que buenu ye! Hijoputa», σκέψη 21). Συνήθως είναι απαραίτητη η εξέταση των προϊόντων και των υπηρεσιών για τις οποίες ζητείται η καταχώριση του σήματος, καθώς το ενδιαφερόμενο κοινό ενδέχεται να είναι διαφορετικό για διαφορετικά προϊόντα και υπηρεσίες και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να έχει διαφορετικά περιθώρια ανεκτικότητας ως προς το τι θεωρεί σαφώς απαράδεκτα προσβλητικό. Όπως αναφέρει π.χ. το μείζον τμήμα προσφυγών στην απόφασή του της 06/07/2006, R 0495/2005-G «SCREW YOU», σκέψη 29, ένα άτομο το οποίο ενδιαφέρεται αρκούντως [για ερωτικά είδη/βοηθήματα] ώστε να δώσει σημασία στα σήματα υπό τα οποία πωλούνται τα συγκεκριμένα προϊόντα είναι μάλλον απίθανο να προσβληθεί από έναν χονδροειδή όρο που παραπέμπει συνειρμικά σε σεξουαλικές έννοιες. Εντούτοις, παρότι το Δικαστήριο έκρινε ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες για τα οποία ζητείται η καταχώριση σήματος είναι σημαντικά για τον καθορισμό του ενδιαφερόμενου κοινού του οποίου πρέπει να εξεταστεί η αντίληψη, κατέστησε επιπλέον σαφές ότι το ενδιαφερόμενο κοινό δεν είναι απαραιτήτως αυτό που αγοράζει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που καλύπτονται από το σήμα, καθώς είναι πιθανό να συναντήσουν το σήμα στην αγορά πολύ περισσότεροι καταναλωτές από εκείνους που αποτελούν την ομάδα-στόχο (απόφαση της 05/10/2011, T-526/09, «Paki», σκέψεις 17 και 18 αντίστοιχα). Συνεπώς, το εμπορικό πλαίσιο ενός σήματος, υπό την έννοια του κοινού που αποτελεί την ομάδα-στόχο των προϊόντων και υπηρεσιών, δεν είναι πάντοτε ο παράγοντας που καθορίζει εάν το εν λόγω σήμα προσβάλλει ή όχι τα χρηστά ήθη (απόφαση της 09/03/2012, T-417/10, «Que buenu ye! Hijoputa», σκέψη 24). Βλ. επίσης απόφαση της 15/03/2013, R 2073/2012-4, «CURVE», σκέψεις 17 και 18 (υπόθεση T-266/13 εκκρεμεί η έκδοση απόφασης). Προσβλητικά δεν είναι μόνο τα σημεία που παραπέμπουν συνειρμικά σε «αρνητικό» εννοιολογικό περιεχόμενο. Προσβλητική μπορεί να είναι ακόμη η κοινότυπη χρήση σημείων τα οποία παραπέμπουν συνειρμικά σε ιδιαίτερα θετικό εννοιολογικό περιεχόμενο [π.χ. όροι θρησκευτικού περιεχομένου ή εθνικά σύμβολα με πνευματική και πολιτική αξία, όπως η λέξη ΑΤΑΤΟΥΡΚ για το σύνολο των ευρωπαίων πολιτών τουρκικής καταγωγής (απόφαση της 17/09/2012,R 2613/ ATATURK, σκέψη 31)]. Δεν απαιτείται η ύπαρξη μη σύννομου χαρακτήρα για να εφαρμοστεί το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα: υπάρχουν λέξεις ή σημεία τα οποία δεν μπορούν να προσβληθούν με ένδικα βοηθήματα ενώπιον των αρμόδιων αρχών και δικαστηρίων, είναι όμως αρκούντως προσβλητικά για το ευρύ κοινό ώστε να μην γίνεται δεκτή η καταχώρισή τους σε επίπεδο ΕΕ (απόφαση της 01/09/2011, R 0168/ «fucking freezing! by TÜRPITZ», σκέψη 16). Επιπλέον, λαμβάνεται μέριμνα ώστε τα παιδιά και οι νέοι, ακόμη κι αν δεν είναι το Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 8

9 ενδιαφερόμενο κοινό-στόχος των συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών, να μην έρχονται αντιμέτωποι με προσβλητικούς όρους σε καταστήματα στα οποία έχει πρόσβαση το ευρύ κοινό. Οι ορισμοί που περιέχονται στα λεξικά παρέχουν μια πρώτη ένδειξη σχετικά με το εάν η υπό εξέταση λέξη έχει προσβλητικό περιεχόμενο στην οικεία γλώσσα (απόφαση της 01/09/2011, R 0168/ «fucking freezing! by TÜRPITZ», σκέψη 25), όμως ο καθοριστικός παράγων θα πρέπει να είναι η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού στο συγκεκριμένο πλαίσιο το οποίο προσδιορίζεται από το πώς και το πού θα συναντήσει το ενδιαφερόμενο κοινό τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες. Παρά ταύτα, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι η λέξη KURO δεν παρέπεμπε συνειρμικά τους πολίτες της Ουγγαρίας στην προσβλητική σημασία της λέξης «kúró» (που σημαίνει «γαμιάς» στα ελληνικά) καθώς τα φωνήεντα «ó» και «ú» δεν είναι ίδια με τα φωνήεντα «o» και «u» και, επιπλέον, προφέρονται διαφορετικά (απόφαση της 22/12/2012, R 482/ «kuro», σκέψη 12 και επόμενες). Η διατύπωση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα ενέχει σαφή κίνδυνο υποκειμενικής εφαρμογής, με την έννοια ότι ο εξεταστής μπορεί να μην κάνει δεκτά σήματα που δεν συνάδουν με τις προσωπικές του προτιμήσεις. Εντούτοις, για να είναι δυνατή η διατύπωση αντιρρήσεως περί μίας ή περισσοτέρων λέξεων, θα πρέπει οι τελευταίες να εκλαμβάνονται ως προσβλητικές από άτομα με συνήθη επίπεδα ευαισθησίας (απόφαση της 09/03/2012, T-417/10, «Que buenu ye! Hijoputa», σκέψη 21). Η έννοια «χρηστά ήθη» του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα δεν αναφέρεται σε καμία περίπτωση στο κακό γούστο ή στην προστασία των προσωπικών αισθημάτων μεμονωμένων ατόμων. Για να αντίκειται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, ένα σήμα πρέπει να εκλαμβάνεται από το ενδιαφερόμενο κοινό, ή τουλάχιστον από σημαντικό τμήμα αυτού, ως παραβίαση των βασικών κανόνων ηθικής που διέπουν τον κοινωνικό ιστό. Δεν χρειάζεται να αποδειχθεί ότι ο αιτών επιδιώκει να σοκάρει ή να προσβάλει το ενδιαφερόμενο κοινό. Αρκεί απλώς το αντικειμενικό γεγονός ότι το κοινοτικό σήμα του οποίου ζητείται η προστασία δύναται να εκληφθεί ως σοκαριστικό ή προσβλητικό (απόφαση της 23/10/2009, R 1805/ «Paki», σκέψη 27, όπως επικυρώθηκε με την απόφαση της 05/10/2011, T-526/09, «Paki», σκέψη 20 και επόμενες). Τέλος, η εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα δεν περιορίζεται από την αρχή της ελευθερίας έκφρασης (άρθρο 10 της ευρωπαϊκής σύμβασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου), καθώς η απόρριψη της καταχώρισης σημαίνει απλώς ότι δεν παρέχεται προστασία στο σημείο δυνάμει της νομοθεσίας περί σημάτων και σε καμία περίπτωση δεν εμποδίζει τη χρήση του σημείου, ακόμη και σε επιχειρηματικό επίπεδο (απόφαση της 09/03/,2012, T-417/10, «HIJOPUTA», σκέψη 26). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 9

10 Παραδείγματα αιτήσεων καταχώρισης κοινοτικών σημάτων που απορρίφθηκαν (για λόγους δημόσιας τάξης και/ή χρηστών ηθών) Σημείο Ενδιαφερόμενοι καταναλωτές Δημόσια τάξη/χρηστά ήθη Υπόθεση αριθ. BIN LADIN Ευρύ καταναλωτικό κοινό Χρηστά ήθη & δημόσια τάξη το σήμα του οποίου ζητείτο η καταχώριση θα εκλαμβανόταν από το ευρύ κοινό ως το όνομα του επικεφαλής της πασίγνωστης τρομοκρατικής οργάνωσης Αλ Κάιντα. Οι τρομοκρατικές ενέργειες αντίκεινται στη δημόσια τάξη και τα χρηστά ήθη (σκέψη 17). R 0176/ CURVE 300 Ευρύ καταναλωτικό κοινό Χρηστά ήθη η λέξη «CURVE» έχει προσβλητικό και χυδαίο περιεχόμενο στα ρουμανικά (σημαίνει «πουτάνες»). R 0288/ CURVE Ευρύ καταναλωτικό κοινό Χρηστά ήθη η λέξη «CURVE» έχει προσβλητικό και χυδαίο περιεχόμενο στα ρουμανικά (σημαίνει «πουτάνες»). R 2073/ (T-266/13 εκκρεμεί η έκδοση απόφασης) Ευρύ καταναλωτικό κοινό Χρηστά ήθη η λέξη «fucking» έχει προσβλητικό και χυδαίο περιεχόμενο στα αγγλικά. R 0168/ Ευρύ καταναλωτικό κοινό Χρηστά ήθη η λέξη «HIJOPUTA» έχει προσβλητικό και χυδαίο περιεχόμενο στα ισπανικά. T-417/10 Ευρύ καταναλωτικό κοινό Δημόσια τάξη ο ουγγρικός Ποινικός Κώδικας απαγορεύει ορισμένα «σύμβολα αυταρχισμού», μεταξύ των οποίων το σφυροδρέπανο και ο ερυθρός αστέρας με πέντε βραχίονες που συμβολίζουν την πρώην ΕΣΣΔ. Η εν λόγω διάταξη δεν εφαρμόζεται λόγω της κανονιστικής της ισχύος, αλλά ως αποχρώσα ένδειξη της αντίληψης του ενδιαφερόμενου κοινού (σκέψεις 59 έως 63). T-232/10 PAKI Ευρύ καταναλωτικό κοινό Χρηστά ήθη η λέξη «PAKI» είναι προσβολή ρατσιστικού περιεχομένου στα αγγλικά. T-526/09 SCREW YOU Ευρύ καταναλωτικό κοινό (για όλα τα προϊόντα εκτός των ερωτικών ειδών/βοηθημάτων) Χρηστά ήθη σημαντικό ποσοστό των μέσων πολιτών της Βρετανίας και της Ιρλανδίας θα εκλάμβαναν τις λέξεις «SCREW YOU» ως προσβλητικές και αποδοκιμαστέες (σκέψη 26). R 0495/2005-G FICKEN Ευρύ καταναλωτικό κοινό Χρηστά ήθη η λέξη «FICKEN» έχει προσβλητικό και χυδαίο περιεχόμενο στα γερμανικά (σημαίνει «γαμώ»). T-52/13 Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 10

11 Σημείο ATATURK Ενδιαφερόμενοι καταναλωτές Μέσοι καταναλωτές εκ του συνόλου των ευρωπαίων πολιτών τουρκικής καταγωγής Δημόσια τάξη/χρηστά ήθη Δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ), προσβλητική μπορεί να είναι και η κοινότυπη χρήση σημείων τα οποία παραπέμπουν συνειρμικά σε ιδιαίτερα θετικό εννοιολογικό περιεχόμενο. Η λέξη «ATATURK» είναι εθνικό σύμβολο με πνευματική και πολιτική αξία για το σύνολο των ευρωπαίων πολιτών τουρκικής καταγωγής. Υπόθεση αριθ. R 2613/ Παραδείγματα αιτήσεων καταχώρισης κοινοτικών σημάτων που έγιναν δεκτές Σημείο KURO SCREW YOU DE PUTA MADRE Ενδιαφερόμενοι καταναλωτές Ευρύ καταναλωτικό κοινό Ευρύ καταναλωτικό κοινό (για ερωτικά είδη/βοηθήματα) Ευρύ καταναλωτικό κοινό Δημόσια τάξη/χρηστά ήθη Το γεγονός ότι ένας όρος, μια ονομασία ή ένα αρκτικόλεξο άλλης γλώσσας παρουσιάζει κάποιες ομοιότητες με λέξη προσβλητικού περιεχομένου (όπως η λέξη «kúró») δεν αποτελεί από μόνο του επαρκή λόγο για να μην γίνει δεκτό το κοινοτικό σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση (σκέψη 20). Τα ουγγρικά φωνήεντα «ó» και «ú» διαφέρουν σαφώς από τα άτονα φωνήεντα «o» και «u». Επιπλέον, οι ουγγρικές λέξεις δεν λήγουν ποτέ σε άτονο «o» (σκέψεις 15-18). Τα άτομα που ψωνίζουν σε καταστήματα με ερωτικά είδη είναι μάλλον απίθανο να προσβληθούν από σήμα που περιέχει χονδροειδείς όρους οι οποίοι παραπέμπουν συνειρμικά σε σεξουαλικές έννοιες (σκέψη 26). Παρότι η λέξη «puta» σημαίνει «πουτάνα» στα ισπανικά, η έκφραση DE PUTA MADRE σημαίνει «πολύ καλά/τέλεια» στα ισπανικά (αργκό). Υπόθεση αριθ. R 482/ R 495/2005-G Κοινοτικό σήμα Κοινοτικό σήμα Κοινοτικό σήμα Παραπλανητικός χαρακτήρας: άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Εξέταση του παραπλανητικού χαρακτήρα Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σήματα που θα μπορούσαν να παραπλανήσουν το κοινό, για παράδειγμα ως προς τη φύση, την ποιότητα ή τη γεωγραφική προέλευση του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 11

12 Σύμφωνα με τη νομολογία που σχετίζεται με το άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) της πρώτης οδηγίας περί σημάτων, η διατύπωση της οποίας είναι ακριβώς ίδια με τη διατύπωση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, οι περιπτώσεις άρνησης καταχώρισης του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα προϋποθέτουν την ύπαρξη πραγματικής παραπλάνησης ή ενός αρκούντως σοβαρού κινδύνου παραπλάνησης του καταναλωτή (βλ. απόφαση της 30/05/2006, C-259/04, «Elizabeth Emanuel», σκέψη 47 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία). Βάσει των ανωτέρω, το Γραφείο βασίζεται, στην πράξη, στις ακόλουθες δύο υποθέσεις: 1. Δεν υπάρχει λόγος να υποθέτει κανείς ότι ζητείται η καταχώριση σήματος με μοναδικό σκοπό την παραπλάνηση των καταναλωτών. Δεν πρέπει να διατυπώνεται αντίρρηση λόγω παραπλανητικού χαρακτήρα εφόσον είναι δυνατή η μη παραπλανητική χρήση του σήματος για τα καθορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες: δηλαδή, λαμβάνεται ως βάση η υπόθεση ότι θα γίνει, στο μέτρο του δυνατού, μη παραπλανητική χρήση του σημείου, 2. Ο μέσος καταναλωτής είναι ευλόγως προσεκτικός και δεν πρέπει να θεωρείται ως ιδιαίτερα ευάλωτος σε τακτικές παραπλάνησης. Διατυπώνεται αντίρρηση κατά κανόνα μόνο όταν το σήμα συμβάλλει στη δημιουργία σαφούς προσδοκίας η οποία αντίκειται ολοφάνερα προς π.χ. τη φύση ή την ποιότητα ή τη γεωγραφική προέλευση του προϊόντος. Πρέπει να διατυπώνεται αντίρρηση όταν ο κατάλογος προϊόντων/υπηρεσιών είναι διατυπωμένος κατά τέτοιον τρόπο που καθιστά αδύνατη τη μη παραπλανητική χρήση του σήματος. Παρατίθενται ακολούθως δύο παραδείγματα σημάτων τα οποία κρίθηκαν παραπλανητικά ως προς το σύνολο ή μέρος των προϊόντων των οποίων ζητείτο η προστασία μέσω της σχετικής αίτησης καταχώρισης ( 2 ). Σήμα και προϊόντα Σκεπτικό Υπόθεση LACTOFREE για το προϊόν λακτόζη της κλάσης 5 Το σημείο οδηγεί αυτόματα τον ενδιαφερόμενο καταναλωτή να πιστέψει ότι το συγκεκριμένο προϊόν, ήτοι «λακτόζη», δεν περιέχει λακτόζη. Καθίσταται σαφές ότι εάν το προϊόν που θα διατίθετο στην αγορά υπό το σημείο «LACTOFREE» ήταν όντως λακτόζη, τότε το σήμα είναι σαφώς παραπλανητικό. Σημείωση: Για το συγκεκριμένο σήμα μπορεί να διατυπωθεί επιπλέον αντίρρηση δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ). R 892/ ( 2 )Στα παραδείγματα αυτά εξετάζεται μόνο το ζήτημα του εάν πρέπει ή όχι να διατυπωθεί αντίρρηση λόγω περιγραφικού χαρακτήρα. Δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο να διατυπωθούν αντιρρήσεις δυνάμει άλλων απόλυτων λόγων απαράδεκτου. Ως εκ τούτου, στην παρούσα παράγραφο δεν εξετάζεται το ζήτημα εάν ενδεχομένως φαίνεται εκ πρώτης όψεως δυνατή η διατύπωση αντίρρησης σε σχέση με κάποιο σήμα δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) και/ή γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (ή δυνάμει άλλων συναφών διατάξεων). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 12

13 Σήμα και προϊόντα Σκεπτικό Υπόθεση TITAN (γερμανική λέξη για «τιτάνιο») για φορητές και λυόμενες κατασκευές αρθρωτές λυόμενες μονάδες προς χρήση σε προκατασκευασμένες κατασκευές προκατασκευασμένες λυόμενες κατασκευές αποτελούμενες από αρθρωτές λυόμενες μονάδες, κανένα από τα προαναφερθέντα προϊόντα δεν περιέχει ούτε κατασκευάζεται από τιτάνιο - κλάσεις 6 και 19. Ο αιτών, κατά τη διαδικασία προσφυγής, στην προσπάθειά του να θεραπεύσει την αντίρρηση περί περιγραφικού χαρακτήρα, προσφέρθηκε να περιορίσει την περιγραφή των προϊόντων σε αμφότερες τις κλάσεις προσθέτοντας, στο τέλος, τη διευκρίνιση «κανένα από τα προαναφερθέντα προϊόντα δεν περιέχει ούτε κατασκευάζεται από τιτάνιο». Το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι ο περιορισμός αυτός, εφόσον γινόταν δεκτός, θα προσέδιδε παραπλανητικό χαρακτήρα στο σήμα όσον αφορά το γερμανόφωνο κοινό, καθώς το τελευταίο θα υπέθετε ότι τα προϊόντα ήταν από τιτάνιο, κάτι που δεν ίσχυε στην πραγματικότητα. R 789/ Πρέπει να διατυπώνεται αντίρρηση όταν ο λεπτομερώς διατυπωμένος κατάλογος προϊόντων/υπηρεσιών περιέχει προϊόντα/υπηρεσίες για τα οποία είναι αδύνατη η μη παραπλανητική χρήση του σήματος. Στην (επινοηθείσα) περίπτωση του σήματος «KODAK VODKA» για βότκα, ρούμι, τζιν, ουίσκι, πρέπει να διατυπωθεί αντίρρηση περί των συγκεκριμένων προϊόντων σε σχέση με τα οποία δεν είναι δυνατή η μη παραπλανητική χρήση του σήματος, ήτοι ρούμι, τζιν, ουίσκι. Τέτοιου είδους περιπτώσεις διαφέρουν σημαντικά από περιπτώσεις (όπως οι ακόλουθες) στις οποίες χρησιμοποιούνται γενικές κατηγορίες/γενική διατύπωση και στις οποίες είναι δυνατή η μη παραπλανητική χρήση του σημείου. Δεν θα διατυπωνόταν αντίρρηση εάν η αίτηση καταχώρισης του σήματος «KODAK VODKA» αφορούσε αλκοολούχα ποτά, καθώς η γενική αυτή κατηγορία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη βότκα, για την οποία η χρήση του σήματος δεν έχει παραπλανητικό χαρακτήρα. Δεν πρέπει να διατυπώνεται αντίρρηση όταν ο κατάλογος προϊόντων/υπηρεσιών είναι διατυπωμένος με τόσο γενικό τρόπο ώστε να θεωρείται ενδεχόμενη η μη παραπλανητική χρήση του σήματος. Όταν στον κατάλογο προϊόντων/υπηρεσιών χρησιμοποιούνται γενικές κατηγορίες, τίθεται το ζήτημα εάν πρέπει ή όχι να διατυπωθεί αντίρρηση περί ολόκληρης της κατηγορίας, δεδομένου ότι το σήμα έχει παραπλανητικό χαρακτήρα για ορισμένα μόνο προϊόντα/υπηρεσίες που εμπίπτουν στην εν λόγω γενική κατηγορία. Η πολιτική που ακολουθεί το Γραφείο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να μην διατυπώνει αντιρρήσεις. Ο εξεταστής χρησιμοποιεί ως βάση την υπόθεση ότι το σήμα θα χρησιμοποιηθεί με μη παραπλανητικό τρόπο. Με άλλα λόγια, ο εξεταστής δεν διατυπώνει αντίρρηση λόγω παραπλανητικού χαρακτήρα εφόσον εντοπίζει δυνατότητα μη παραπλανητικής χρήσης (σε μια κατηγορία). Ως εκ τούτου, ο κανόνας που ακολουθείται είναι ότι δεν ισχύει το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα εφόσον για την περιγραφή του σημείου χρησιμοποιούνται γενικές κατηγορίες που περιλαμβάνουν προϊόντα/υπηρεσίες για τα οποία η χρήση του σήματος δύναται να είναι μη παραπλανητική. Έστω, π.χ., ότι κατατίθεται αίτηση για την καταχώριση Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 13

14 του σήματος «ARCADIA» που αφορά «οίνους»: δεν δύναται να διατυπωθεί αντίρρηση δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, καθώς η γενική κατηγορία «οίνοι» καλύπτει και τους οίνους που προέρχονται από την Αρκαδία (δεδομένου δε, επιπλέον, ότι η Αρκαδία οινοπαραγωγός περιοχή της Ελλάδας δεν είναι προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη σε επίπεδο ΕΕ, ο αιτών δεν υποχρεούται να περιορίσει την περιγραφή μόνο σε οίνους που προέρχονται από την Αρκαδία) Πραγματικότητα αγοράς, και συνήθειες και αντιλήψεις καταναλωτών Κατά την εξέταση του παραπλανητικού ή όχι χαρακτήρα ενός σήματος, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η πραγματικότητα της αγοράς, καθώς και οι συνήθειες και αντιλήψεις των καταναλωτών. Για την εξέταση του παραπλανητικού χαρακτήρα ενός σήματος δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η πραγματικότητα της αγοράς (ήτοι, ο συνήθης τρόπος διανομής/διάθεσης προς πώληση/αγοράς/παροχής, κ.λπ. των προϊόντων και υπηρεσιών), καθώς και οι καταναλωτικές συνήθειες και αντιλήψεις του ενδιαφερόμενου κοινού, το οποίο αποτελείται κατά κανόνα από άτομα που έχουν τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικά και ενημερωμένα. Όσον αφορά, π.χ., το (επινοηθέν) σήμα «ELDORADO CAFÈ LATINO» που καλύπτει τα προϊόντα καφέ, σοκολάτα, παρασκευάσματα για χρήση ως υποκατάστατα σοκολάτας τσάι, κακάο ζάχαρη, ρύζι, ταπιόκα, σαγού αλεύρι και παρασκευάσματα φτιαγμένα από δημητριακά, άρτος, γλυκά και ζαχαρώδη, παγωτά και κρέμα παγωτό μέλι, σιρόπια και μελάσες μαγιά, ζυμωτική σκόνη αλάτι, μουστάρδα ξύδι, σάλτσες (καρυκεύματα) μαγειρικά βότανα, μπαχαρικά πάγος της κλάσης 30, η εξέταση πρέπει να καταλήξει στα ακόλουθα συμπεράσματα: Είναι εύλογη η διατύπωση αντίρρησης δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα όσον αφορά παρασκευάσματα για χρήση ως υποκατάστατα του καφέ, υποκατάστατα καφέ, κιχώριο, αρωματικές ύλες από κιχώριο, καθώς η χρήση του σήματος για τα εν λόγω προϊόντα θα είχε κατ ανάγκη παραπλανητικό χαρακτήρα. Οι καταναλωτές θα υπέθεταν ότι αγοράζουν καφέ, κάτι που δεν θα ίσχυε στην πραγματικότητα. Είναι εύλογο ακόμη να διατυπωθεί αντίρρηση δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και για τα προϊόντα σοκολάτα, τσάι και κακάο (βάσει της υπόθεσης ότι τα εν λόγω προϊόντα δεν περιέχουν καφέ). Δεδομένου ότι τα εν λόγω προϊόντα πωλούνται σε συσκευασίες παρόμοιες με τις συσκευασίες του καφέ, και ότι αγοράζονται συχνά με βιασύνη, είναι πιθανό πολλοί καταναλωτές να μην αφιερώσουν χρόνο να εξετάσουν τα αναγραφόμενα στη συσκευασία, αλλά να επιλέξουν τα εν λόγω προϊόντα από το ράφι με την (εσφαλμένη) πεποίθηση ότι είναι καφές. Εντούτοις, όσον αφορά τον καφέ, δεν υφίσταται «σαφής αντίφαση» μεταξύ της αίτησης καταχώρισης σήματος για καφέ και της διατύπωσης «CAFÈ LATINO», καθώς στη γενική κατηγορία καφές ενδέχεται να περιλαμβάνεται και καφές που προέρχεται από τη Λατινική Αμερική. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να διατυπωθεί αντίρρηση δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα για αυτή καθαυτή την κατηγορία καφές. Η ίδια λογική ισχύει και για προϊόντα που περιέχουν ενδεχομένως καφέ ως αρωματική ύλη (όπως Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 14

15 σοκολάτα, παγωτά και κρέμα παγωτό και γλυκά και ζαχαρωτά): χρησιμοποιείται ως βάση η υπόθεση περί μη παραπλανητικής χρήσης, και δεν προκύπτει κατ ανάγκη αντίφαση μεταξύ της προαναφερθείσας διατύπωσης και των προϊόντων. Τέλος, όσον αφορά τα υπόλοιπα προϊόντα, ήτοι μέλι, άρτο, ξύδι, κ.λπ., η ύπαρξη της διατύπωσης «CAFÈ LATINO» στη συσκευασία δεν συμβάλλει σε καμία περίπτωση στη δημιουργία προσδοκιών. Όσον αφορά τα συγκεκριμένα προϊόντα, η εν λόγω διατύπωση θεωρείται ξεκάθαρα ως μη περιγραφική και ως εκ τούτου δεν υπάρχει περιθώριο ουσιαστικής παραπλάνησης. Στην «πραγματική» αγορά, ο καφές δεν τοποθετείται στα ίδια ράφια ή στα ίδια τμήματα καταστημάτων με τον άρτο, το μέλι ή το ξύδι. Επιπλέον, τα εν λόγω προϊόντα έχουν διαφορετική εμφάνιση και γεύση και διατίθενται συνήθως σε διαφορετική συσκευασία Σήματα με γεωγραφικό εννοιολογικό περιεχόμενο που παραπέμπει συνειρμικά στη γεωγραφική τοποθεσία του αιτούντος ή στον τόπο προέλευσης των προϊόντων/υπηρεσιών Όσον αφορά τα σήματα με «γεωγραφικό» εννοιολογικό περιεχόμενο που παραπέμπει συνειρμικά στη γεωγραφική τοποθεσία του αιτούντος ή στον τόπο προέλευσης των προϊόντων/υπηρεσιών, επισημαίνονται τα ακόλουθα. Κατά κανόνα, το Γραφείο δεν διατυπώνει αντίρρηση λόγω παραπλανητικού χαρακτήρα σε σχέση με τη γεωγραφική τοποθεσία (διεύθυνση) του αιτούντος. Πράγματι, η γεωγραφική τοποθεσία δεν έχει, καταρχήν, σχέση με τη γεωγραφική προέλευση των προϊόντων και των υπηρεσιών, ήτοι με τον πραγματικό τόπο παραγωγής/διάθεσης των προϊόντων και υπηρεσιών που καλύπτονται από το σήμα. Δεν διατυπώνεται, για παράδειγμα, αντίρρηση δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα του σε περίπτωση που εταιρεία με έδρα τη Σουηδία καταθέτει αίτηση καταχώρισης σήματος απεικόνισης που εμπεριέχει τις λέξεις MADE IN USA για ενδύματα της κλάσης 25. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το Γραφείο χρησιμοποιεί ως βάση την υπόθεση περί μη παραπλανητικής χρήσης του σήματος εκ μέρους του δικαιούχου. Αντιθέτως, τίθεται ζήτημα παραπλανητικού χαρακτήρα στην υποθετική περίπτωση της κατάθεσης αίτησης καταχώρισης σήματος απεικόνισης που εμπεριέχει τις λέξεις MADE IN USA από εταιρεία με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, και αφορά περιορισμένο κατάλογο προϊόντων: ενδύματα φτιαγμένα στο Βιετνάμ. Βεβαίως, είναι μάλλον απίθανο να προκύψουν τέτοιες περιπτώσεις στην πράξη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το σημείο είναι πιθανό να δημιουργήσει στο μυαλό των καταναλωτών συγκεκριμένες εντυπώσεις/προσδοκίες ως προς τη γεωγραφική προέλευση των προϊόντων ή του δημιουργού τους, οι οποίες ενδέχεται να μην ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σήματα όπως π.χ. ALESSANDRO PERETTI ή GIUSEPPE LANARO (επινοηθέντα παραδείγματα), που καλύπτουν γενικώς ενδύματα ή προϊόντα μόδας, μπορεί να προκαλούν στο ενδιαφερόμενο κοινό την εντύπωση ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα δημιουργήθηκαν και κατασκευάστηκαν από ιταλό σχεδιαστή, το οποίο ενδέχεται να μην ισχύει. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί από μόνο του για να θεωρηθούν παραπλανητικά τα συγκεκριμένα σήματα. Πράγματι, οι «ψευδείς εντυπώσεις/προσδοκίες» που δημιουργεί Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 15

16 το σήμα δεν ισοδυναμούν με ουσιαστική παραπλάνηση όταν το σημείο είναι απλώς υπαινικτικό. Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν υπάρχει σαφής αντίφαση ανάμεσα στην εντύπωση/προσδοκία που ενδεχομένως δημιουργεί το σημείο και τα χαρακτηριστικά/ιδιότητες των προϊόντων και των υπηρεσιών που καλύπτει Σήματα που υπαινίσσονται «επίσημη» έγκριση, καθεστώς ή αναγνώριση Επισημαίνεται ότι, κατά πάγια τακτική, το Γραφείο κάνει δεκτά προς καταχώριση σήματα που υπαινίσσονται επίσημη έγκριση, καθεστώς ή αναγνώριση χωρίς να δημιουργούν την ακλόνητη εντύπωση ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες προέρχονται ή υποστηρίζονται από δημόσιο φορέα ή οργανισμό προβλεπόμενο από τον νόμο. Ακολουθούν δύο παραδείγματα σημάτων τα οποία δεν κρίθηκαν παραπλανητικά παρότι ήταν υπαινικτικού ή υποδηλωτικού χαρακτήρα. Σήμα και υπηρεσίες Σκεπτικό Υπόθεση THE ECOMMERCE AUTHORITY για υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, και συγκεκριμένα παροχή πληροφοριών περί κατάταξης και λοιπών πληροφοριών σχετικά με πωλητές που δραστηριοποιούνται στο ηλεκτρονικό εμπόριο, προϊόντα και υπηρεσίες μέσω διαδικτύου της κλάσης 35 και παροχή ερευνητικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών και πληροφοριών στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου της κλάσης 42. για, μεταξύ άλλων, μαθήματα σκι της κλάσης 41. Το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι το σήμα δεν ήταν παραπλανητικό, καθώς δεν δημιουργούσε την ακλόνητη εντύπωση ότι οι υπηρεσίες προέρχονταν από κρατικό προβλεπόμενο από τον νόμο οργανισμό (το τμήμα προσφυγών επικύρωσε, εντούτοις, την απόρριψη του σήματος δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) με την αιτιολογία ότι το σήμα στερείτο διακριτικού χαρακτήρα, καθώς θα γινόταν αντιληπτό από το αγγλόφωνο κοινό ως απλή δήλωση αυτοπροβολής που περιέχει έναν ισχυρισμό για το επίπεδο ικανοτήτων των παρόχων των συναφών υπηρεσιών). Το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι οι γάλλοι καταναλωτές θα θεωρούσαν πως το σήμα υπαινίσσεται ότι οι υπηρεσίες παρέχονται στη Γαλλία, από γαλλικό κέντρο εκμάθησης σκι, και με τον «γαλλικό τρόπο» εκμάθησης. Πρόσθεσε δε ότι το γαλλικό κοινό δεν είχε λόγο να πιστέψει, απλώς και μόνο λόγω της ύπαρξης του τρίχρωμου λογότυπου (που δεν συνιστούσε αναπαραγωγή της γαλλικής σημαίας), ότι οι υπηρεσίες παρέχονται από δημόσιες αρχές ή με την άδεια αυτών. R 803/ R 235/ Επικυρώθηκε από το Γενικό Δικαστήριο υπόθεση T-41/ Σχέση με άλλες διατάξεις του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Οι προαναφερθείσες διευκρινίσεις παρέχονται προκειμένου να προσδιοριστεί το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Παρότι εξετάζονται αναλυτικά στα αντίστοιχα τμήματα των κατευθυντήριων γραμμών, στο πλαίσιο της εξέτασης των απόλυτων λόγων απαράδεκτου και των Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 16

17 πιθανών υποθετικών περιπτώσεων παραπλανητικού χαρακτήρα, οι ακόλουθες διατάξεις έχουν ιδιαίτερη σημασία για το θέμα που εξετάζεται στο παρόν τμήμα. Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχεία β) και γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Κατά την τρέχουσα πρακτική του Γραφείου, εάν, αφού διατυπωθεί αντίρρηση λόγω περιγραφικού χαρακτήρα ή/και έλλειψης διακριτικού χαρακτήρα, ο αιτών την καταχώριση κοινοτικού σήματος προτείνει περιορισμό σε μια προσπάθεια να θεραπεύσει την αντίρρηση, και εφόσον ο προτεινόμενος περιορισμός πληροί τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις (αίτηση περιορισμού ορθά διατυπωμένη και άνευ αιρέσεων), ο αρχικός κατάλογος προϊόντων ή/και υπηρεσιών περιορίζεται αναλόγως. Ωστόσο, εάν ο εν λόγω περιορισμός (παρότι θεραπεύει την πρώτη αντίρρηση) καθιστά παραπλανητικό το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, τότε ο εξεταστής διατυπώνει αντίρρηση λόγω παραπλανητικού χαρακτήρα δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Το ακόλουθο παράδειγμα είναι ενδεικτικό αυτής της περίπτωσης: Η αρχική αίτηση καταχώρισης του σήματος «ARCADIA» αφορούσε οίνους, αλκοολούχα δυνατά ποτά και ηδύποτα της κλάσης 33. Ο εξεταστής διατύπωσε αντίρρηση διότι το σήμα ήταν περιγραφικό της γεωγραφικής προέλευσης των οίνων δεδομένου ότι η Αρκαδία είναι γνωστή οινοπαραγωγός περιοχή της Ελλάδας (επισημαίνεται, πάντως, στο σημείο αυτό ότι η Αρκαδία δεν είναι προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη). Ο αιτών προσφέρθηκε να περιορίσει την περιγραφή των προϊόντων έτσι ώστε να αποκλείονται οι οίνοι που παράγονται στην Ελλάδα ή, εναλλακτικά, να περιλαμβάνονται μόνο οίνοι που παράγονται στην Ιταλία. Ο εξεταστής έκρινε ότι ο προτεινόμενος περιορισμός θα καθιστούσε το σήμα παραπλανητικό, καθώς θα δημιουργούσε εσφαλμένη εντύπωση για την προέλευση των προϊόντων. Κατά τη διαδικασία προσφυγής που ακολούθησε, το τμήμα προσφυγών επικύρωσε το σκεπτικό του εξεταστή (βλ. απόφαση της 27/03/2000 στην υπόθεση R 246/ «ARCADIA», σκέψη 14). Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Δυνάμει της συγκεκριμένης διάταξης δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα κοινοτικά σήματα που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν σημαίες ή άλλα σύμβολα κρατών, αφενός, και σημαίες και άλλα σύμβολα διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών, αφετέρου, που προστατεύονται δυνάμει του άρθρου 6β (ή τρις) της σύμβασης των Παρισίων, και των οποίων η συμπερίληψη στο σήμα δεν συνοδεύεται από τη ρητή άδεια των αρμόδιων αρχών. Όσον αφορά τις σημαίες και άλλα σύμβολα διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών, προκύπτει πρόβλημα όταν υπάρχει κίνδυνος να πιστέψει εσφαλμένα το κοινό, σχετικά με τα συγκεκριμένα προϊόντα/υπηρεσίες, ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του αιτούντος την καταχώριση του κοινοτικού σήματος και του διεθνούς οργανισμού του οποίου η σημαία ή το σύμβολο απεικονίζεται στο κοινοτικό σήμα. Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχεία ι) και ια) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις) Δυνάμει των εν λόγω διατάξεων, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση σήματα για οίνους ή οινοπνευματώδη, αφενός, και άλλα γεωργικά τρόφιμα, αφετέρου, που εμπεριέχουν ή αποτελούνται από προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ PGI) ή Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 17

18 προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ PDO) όταν στον κατάλογο των συναφών προϊόντων δεν προσδιορίζεται ότι έχουν τη συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση. Δυνάμει των άμεσα εφαρμοστέων διατάξεων των αντίστοιχων ειδικών κανονισμών της ΕΕ που αποτελούν το υπόβαθρο των διατάξεων αυτών, το Γραφείο οφείλει να διατυπώνει αντίρρηση σε αιτήσεις καταχώρισης κοινοτικού σήματος όταν γίνεται κατάχρηση της προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης ή όταν υπαινίσσονται οποιαδήποτε άλλη ψευδή ή παραπλανητική ένδειξη, όσον αφορά την καταγωγή, την προέλευση, τη φύση ή τις βασικές ιδιότητες των οικείων προϊόντων. Άρθρο 17 παράγραφος 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (μεταβίβαση) Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διάταξη, αν από τα αποδεικτικά της μεταβίβασης έγγραφα προκύπτει σαφώς ότι, λόγω της μεταβίβασης, το κοινοτικό σήμα ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό, ιδίως όσον αφορά τη φύση, την ποιότητα ή τη γεωγραφική προέλευση των προϊόντων ή υπηρεσιών για τις οποίες έχει καταχωρισθεί, το Γραφείο δεν κάνει δεκτή την καταχώριση της μεταβίβασης, εκτός αν ο διάδοχος συμφωνεί να περιοριστεί η καταχώριση του κοινοτικού σήματος στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες για τις οποίες δεν θα είναι παραπλανητικό (βλ. επίσης Μέρος Ε, Εργασίες Μητρώου, Τμήμα 3, Κοινοτικά σήματα ως αντικείμενα κυριότητας, Κεφάλαιο 1, Μεταβίβαση, παράγραφος 3.6). Άρθρο 51 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (λόγοι έκπτωσης) Όταν εξετάζει σήματα δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, ο εξεταστής οφείλει να περιορίζει την εξέταση στο νόημα που υπαινίσσεται το σημείο για τα προϊόντα/τις υπηρεσίες που καλύπτει (γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχει σημασία η χρήση του σημείου στην πράξη). Εντούτοις, κατά την εξέταση σημάτων δυνάμει του άρθρου 51 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, η χρήση του σημείου είναι καθοριστικής σημασίας, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διάταξη, ο δικαιούχος καταχωρισμένου κοινοτικού σήματος μπορεί να κηρυχθεί έκπτωτος εάν, λόγω της χρήσης που γίνεται από τον ίδιο, ή με τη συγκατάθεσή του, ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό, ιδίως ως προς τη φύση, την ποιότητα ή τη γεωγραφική προέλευση των προϊόντων ή υπηρεσιών για τις οποίες έχει καταχωρισθεί. 2.8 Προστασία σημαιών και άλλων συμβόλων Άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχεία η) και θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Το άρθρο 6β της σύμβασης των Παρισίων έχει ως αντικείμενο την αποφυγή της καταχώρισης και της χρήσης σημάτων που είναι ταυτόσημα ή καθ οιονδήποτε τρόπο παρόμοια με κρατικά εμβλήματα ή με τα εμβλήματα, τα αρχικά γραμμάτων και τις ονομασίες διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών. Μια τέτοια καταχώριση ή χρήση σημάτων θα συνιστούσε προσβολή του δικαιώματος του κράτους να ελέγχει τη χρήση των συμβόλων της εθνικής κυριαρχίας του, και θα μπορούσε, επιπλέον, να παραπλανήσει το κοινό ως προς την προέλευση των προϊόντων που φέρουν τέτοια σήματα. (G.H.C. Bodenhausen, Guide d application de la Convention de Paris pour la protection de la propriété industrielle [Οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή της σύμβασης των Παρισίων περί προστασίας της βιομηχανικής Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 18

19 ιδιοκτησίας] όπως αναθεωρήθηκε στη Στοκχόλμη το 1967, σελ 96.). Η προέλευση στο πλαίσιο αυτό πρέπει να γίνεται κατανοητή ως ορισθείσα ή εγκριθείσα από τις αρμόδιες διοικητικές αρχές, και όχι ως αποτέλεσμα παραγωγής στο έδαφος του κράτους ή, στην περίπτωση της ΕΕ, στην ΕΕ. Το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) εφαρμόζεται ως εκ τούτου επί των ακόλουθων συμβόλων: θυρεών, σημαιών και λοιπών κρατικών εμβλημάτων χωρών, καθώς και των σημείων και επισημάτων ελέγχου και γνησιότητας που χρησιμοποιούνται από αυτές, τα οποία έχουν κοινοποιηθεί στον ΠΟΔΙ (επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι η κοινοποίηση σημαιών δεν είναι υποχρεωτική). θυρεών, σημαιών και άλλων εμβλημάτων, αρχικών γραμμάτων και ονομασιών διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών, που έχουν κοινοποιηθεί στον ΠΟΔΙ, με εξαίρεση τους θυρεούς, τις σημαίες και άλλα εμβλήματα, τα αρχικά γραμμάτων ή τις ονομασίες που έχουν αποτελέσει αντικείμενο εν ισχύ διεθνών συμφωνιών που αποσκοπούν στην εξασφάλιση της προστασίας τους (βλ., για παράδειγμα, τη σύμβαση της Γενεύης για τη βελτίωση της τύχης των τραυματιών και των ασθενών στις ένοπλες δυνάμεις που βρίσκονται σε εκστρατεία της 12/08/1949, το άρθρο 44 της οποίας προστατεύει τα εμβλήματα του Ερυθρού Σταυρού σε λευκό φόντο, τις λέξεις «Ερυθρός Σταυρός» ή «Σταυρός της Γενεύης», καθώς και ανάλογα εμβλήματα). Το Δικαστήριο έχει καταστήσει σαφές ότι οι εν λόγω διατάξεις ισχύουν ανεξάρτητα από το εάν η εφαρμογή αφορά προϊόντα ή υπηρεσίες, και ότι τα πεδία εφαρμογής των στοιχείων η) και θ) του άρθρου 7 παράγραφος 1 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα καλύπτουν ανάλογους τομείς. Ως εκ τούτου, τα προαναφερθέντα στοιχεία η) και θ) της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα πρέπει να θεωρείται ότι παρέχουν τουλάχιστον ισοδύναμη προστασία, καθώς επιδιώκουν τον ίδιο στόχο, ήτοι την απαγόρευση χρήσης συγκεκριμένων εμβλημάτων δημοσίου συμφέροντος χωρίς την άδεια των αρμόδιων αρχών (βλ. απόφαση της 16/07/2009, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-202/08 P και C-208/08 P, «RW feuille d érable», σκέψεις 78, 79 και 80) Προστασία θυρεών, σημαιών και λοιπών κρατικών εμβλημάτων, καθώς και σημείων και επισημάτων ελέγχου και γνησιότητας δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και του άρθρου 6β παράγραφος 1 στοιχείο α) και παράγραφος 2 της σύμβασης των Παρισίων Σύμφωνα με το άρθρο 6β παράγραφος 1 στοιχείο α) της σύμβασης των Παρισίων, οι χώρες της Ένωσης συμφωνούν να απορρίπτουν ή να ακυρώνουν την καταχώριση και να απαγορεύουν, με κατάλληλα μέτρα, τη χρήση, χωρίς άδεια των αρμοδίων αρχών, είτε ως εμπορικών ή βιομηχανικών σημάτων είτε ως στοιχείων των σημάτων αυτών, των θυρεών, σημαιών και λοιπών κρατικών εμβλημάτων των χωρών της Ένωσης (ήτοι, των χωρών που έχουν υπογράψει τη σύμβαση των Παρισίων), των σημείων και επισημάτων ελέγχου και γνησιότητας που χρησιμοποιούνται από αυτές καθώς και κάθε απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής. Τα μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) απολαύουν της ίδιας προστασίας δυνάμει του άρθρου 2 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (συμφωνία TRIPS), το οποίο Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 19

20 προβλέπει ότι τα μέλη του ΠΟΕ οφείλουν να συμμορφώνονται με τα άρθρα 1 έως 12 και με το άρθρο 19 της σύμβασης των Παρισίων. Ως εκ τούτου, για να αντίκειται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, ένα σήμα: πρέπει να αποτελείται αποκλειστικά από ταυτόσημη αναπαραγωγή ή «απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής» των προαναφερθέντων συμβόλων πρέπει να εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή ή «απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής» των προαναφερθέντων συμβόλων. Επιπλέον, η χρήση του δεν πρέπει να συνοδεύεται από άδεια της αρμόδιας αρχής. Οι θυρεοί είναι ουσιαστικά σχέδια ή εικόνες που απεικονίζονται σε σχήμα ασπίδας. Βλ. ακόλουθο παράδειγμα. Βουλγαρικός θυρεός Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: BG2 Οι κρατικές σημαίες είναι συνήθως διακριτικά ορθογώνια σχέδια που χρησιμοποιούνται ως σύμβολα έθνους. Βλ. ακόλουθο παράδειγμα. Σημαία της Κροατίας Η έκφραση «λοιπά κρατικά εμβλήματα» είναι αρκετά αόριστη. Αφορά κατά κανόνα εμβλήματα που αποτελούν το σύμβολο της κυριαρχίας ενός κράτους όπως, μεταξύ άλλων, οικόσημα βασιλικών οικογενειών, καθώς και εμβλήματα κρατών που συγκροτούν ομοσπονδιακό κράτος το οποίο έχει υπογράψει τη σύμβαση των Παρισίων. Βλ. ακόλουθο παράδειγμα. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 20

21 Κρατικό έμβλημα της Δανίας Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: DK3 Σκοπός των σημείων και επισημάτων ελέγχου και γνησιότητας είναι να πιστοποιούν ότι ένα κράτος, ή ένας οργανισμός που έχει ορισθεί δεόντως από ένα κράτος για τον συγκεκριμένο σκοπό, ελέγχει ορισμένα προϊόντα προκειμένου να διαπιστώνει ότι πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές ή ότι ανταποκρίνονται σε δεδομένο επίπεδο ποιότητας. Διάφορα κράτη διαθέτουν σημεία και επισήματα ελέγχου και γνησιότητας για πολύτιμα μέταλλα ή για προϊόντα όπως βούτυρο, τυροκομικά προϊόντα, κρέας, είδη ηλεκτρικού εξοπλισμού, κ.λπ. Σημεία και επισήματα ελέγχου και γνησιότητας υπάρχουν επίσης για υπηρεσίες π.χ. στους τομείς της εκπαίδευσης, του τουρισμού, κ.λπ. Βλ. ακόλουθα παραδείγματα. Σημείο ελέγχου και γνησιότητας της Ισπανίας για την προώθηση των εξαγωγών αριθ. ES1 Επίσημα ελέγχου και γνησιότητας του Ηνωμένου Βασιλείου για είδη λευκόχρυσου αριθ. GB 40 Επισημαίνεται ότι το άρθρο 6β της σύμβασης των Παρισίων δε προστατεύει τα προαναφερθέντα σύμβολα από κάθε είδους απομίμηση, αλλά μόνο από «απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής». Η έννοια της «απομίμησης εξ επόψεως εραλδικής» πρέπει να ερμηνεύεται ως ακολούθως: «Η απαγόρευση απομιμήσεως εμβλήματος, [ ], περιορίζεται στις απομιμήσεις εξ επόψεως εραλδικής, δηλαδή σε εκείνες οι οποίες παρουσιάζουν στοιχεία εραλδικά, τα οποία διακρίνουν το έμβλημα από άλλα σημεία. Επομένως, η προστασία έναντι οποιασδήποτε απομιμήσεως εξ επόψεως εραλδικής δεν αφορά αυτή καθεαυτή την εραλδική της έκφραση. Επομένως, προκειμένου να καθοριστεί αν το σήμα περιλαμβάνει απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής, πρέπει να ληφθεί υπόψη η εραλδική περιγραφή του συγκεκριμένου εμβλήματος» (βλ. απόφαση ΔΕΕ της 16/07/2009, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-202/08 P και C-208/08 P, σκέψη 48). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 21

22 Κατά συνέπεια, κατά τη σύγκριση «εξ επόψεως εραλδικής» κατά την έννοια του άρθρου 6β της σύμβασης των Παρισίων, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η εραλδική περιγραφή του οικείου εμβλήματος και όχι η γεωμετρική περιγραφή που είναι, εκ φύσεως, πολύ πιο λεπτομερής. Αφενός, η λήψη υπόψη της γεωμετρικής περιγραφής του εμβλήματος «θα είχε ως συνέπεια τη μη παροχή στο έμβλημα της προβλεπόμενης από το άρθρο 6β παράγραφος 1 στοιχείο α), της σύμβασης των Παρισίων προστασίας ακόμη και στην περίπτωση μικρής μόνο διαφοράς μεταξύ των δύο περιγραφών. Αφετέρου, η περίπτωση της γραφιστικής ερμηνείας του χρησιμοποιούμενου στο σήμα εμβλήματος καλύπτεται ήδη από το πρώτο τμήμα αυτής της διάταξης, έτσι ώστε η φράση «οποιαδήποτε απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής» να πρέπει να νοηθεί ως έχουσα ένα πρόσθετο περιεχόμενο» (βλ. ό.π., σκέψη 49). Όσον αφορά το έμβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, π.χ., ο εξεταστής πρέπει να λάβει υπόψη του την εραλδική περιγραφή του εμβλήματος «σε γαλάζιο φόντο, ένας κύκλος από δώδεκα χρυσά πεντάκτινα αστέρια με μη εφαπτόμενες κορυφές» και όχι τη γεωμετρική περιγραφή του: «Το έμβλημα έχει τη μορφή μπλε ορθογώνιας σημαίας με βάση μιάμιση φορά μεγαλύτερη από το ύψος της. Δώδεκα χρυσά αστέρια, διατεταγμένα σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, σχηματίζουν ένα νοητό κύκλο, το κέντρο του οποίου συμπίπτει με το σημείο τομής των διαγωνίων του ορθογωνίου. Η ακτίνα του κύκλου είναι ίση προς το ένα τρίτο του ύψους. Κάθε αστέρι έχει πέντε κορυφές, οι οποίες διατάσσονται στην περιφέρεια ενός νοητού κύκλου, του οποίου η ακτίνα ισούται με το 1/18 του ύψους του ορθογωνίου. Όλα τα αστέρια έχουν κατακόρυφη διάταξη, δηλαδή με μία κορυφή προς τα πάνω και δύο κορυφές στηριζόμενες σε νοητή γραμμή κάθετη προς τον ιστό της σημαίας. Ο κύκλος είναι διατεταγμένος έτσι ώστε τα αστέρια να καταλαμβάνουν τη θέση των ακέραιων ωρών στην όψη ρολογιού. Ο αριθμός των αστέρων δεν μεταβάλλεται». Επιπλέον, οι θυρεοί και τα λοιπά εραλδικά εμβλήματα σχεδιάζονται βάσει σχετικά απλής περιγραφής ως προς τη διάταξη και το χρώμα του βάθους η οποία περιλαμβάνει επιπλέον απαρίθμηση των διαφόρων στοιχείων (όπως ενός λέοντα, ενός αετού, ενός άνθους, κ.λπ.) που αποτελούν το έμβλημα με μνεία των χρωμάτων τους και των θέσεών τους στο έμβλημα. Ωστόσο, η εραλδική αυτή περιγραφή δεν περιλαμβάνει λεπτομερείς κανόνες ως προς το σχέδιο του εμβλήματος και των ειδικών χαρακτηριστικών που το απαρτίζουν, ούτως ώστε να είναι δυνατές πλείονες καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του ίδιου εμβλήματος βάσει της ίδιας εραλδικής περιγραφής. Αν και καθεμιά από τις αναπαραστάσεις αυτές μπορεί να διαφέρει ως προς μια λεπτομέρεια από τις άλλες, δεν χωρεί αμφιβολία ότι όλες οι αναπαραστάσεις αυτές θα αποτελούν απομιμήσεις «εξ επόψεως εραλδικής» του οικείου εμβλήματος. (απόφαση της 28/02/2008, T-215/06, σκέψεις 71 και 72). Ως εκ τούτου, σήμα το οποίο δεν αποδίδει επακριβώς κρατικό έμβλημα μπορεί, παρά ταύτα, να εμπίπτει στο άρθρο 6β παράγραφος 1 στοιχείο α), της σύμβασης των Παρισίων, όταν το ενδιαφερόμενο κοινό το αντιλαμβάνεται ως απομίμηση ενός τέτοιου εμβλήματος. Όσον αφορά τη χρησιμοποιούμενη στην εν λόγω διάταξη έκφραση «απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής», πρέπει, πάντως, να διευκρινιστεί ότι όλες οι διαφορές μεταξύ του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση και του κρατικού εμβλήματος, τις οποίες εντοπίζει ένας ειδικός της εραλδικής τέχνης, δεν γίνονται οπωσδήποτε αντιληπτές από τον μέσο καταναλωτή, ο οποίος παρά τις διαφορές σε επίπεδο ορισμένων εραλδικών λεπτομερειών, εκλαμβάνει ενδεχομένως το σήμα ως απομίμηση του οικείου εμβλήματος (βλ. απόφαση ΔΕΕ της 16/07/2009, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-202/08 P και C-208/08 P, σκέψεις 50 και 51). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 22

23 Επιπλέον, για την εφαρμογή του άρθρου 6β παράγραφος 1 στοιχείο α) της σύμβασης των Παρισίων, είναι αναγκαίο να εξεταστεί η συνολική εντύπωση που δημιουργεί το σήμα λαμβάνοντας υπόψη και τα άλλα στοιχεία του (λέξεις, παραστάσεις, κ.λπ.). Πράγματι, το άρθρο 6β παράγραφος 1 στοιχείο α) της σύμβασης των Παρισίων έχει εφαρμογή όχι μόνον επί σημάτων, αλλά, επίσης, επί στοιχείων σημάτων τα οποία επαναλαμβάνουν ή απομιμούνται κρατικά εμβλήματα. Κατά συνέπεια, αρκεί ένα μόνο στοιχείο του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση να παριστά τέτοιο έμβλημα ή απομίμηση αυτού για να αποκλεισθεί η καταχώρισή του ως κοινοτικού σήματος (βλ. επίσης απόφαση της 21/04/2004, T-127/02, «ECA», σκέψεις 40 έως 41) Εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν κρατική σημαία Η εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν κρατική σημαία περιλαμβάνει τρία στάδια: 1 Αναζήτηση και εξεύρεση επίσημης αναπαραγωγής της προστατευόμενης σημαίας. 2 Σύγκριση της σημαίας με το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση. Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή της σημαίας (α); Ή το σήμα αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει εραλδική απομίμηση της σημαίας (β); 3 Έλεγχος του φακέλου προς αναζήτηση τυχόν στοιχείων από τα οποία αποδεικνύεται ότι έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια αρχή για την καταχώριση. 1 Αναζήτηση και εξεύρεση της προστατευόμενης σημαίας Όπως προαναφέρθηκε, τα κράτη δεν υποχρεούνται να κοινοποιούν στον ΠΟΔΙ σημαίες προς συμπερίληψη στον κατάλογο εμβλημάτων που τηρεί ο εν λόγω οργανισμός, και τούτο διότι οι σημαίες θεωρούνται ως ευρέως γνωστές. Παρόλα αυτά, στον κατάλογο περιλαμβάνονται κάποιες σημαίες. Οι εξεταστές μπορούν να ελέγχουν στον κατάλογο του ΠΟΔΙ με τη βοήθεια του εργαλείου αναζήτησης «Article 6ter Structured Search» που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο του οργανισμού. Εάν η σημαία που αναζητούν δεν περιέχεται στον κατάλογο του ΠΟΔΙ, οι εξεταστές οφείλουν να αναζητήσουν ακριβή αναπαραγωγή της υπό εξέτασης κρατικής σημαίας σε επίσημους δικτυακούς τόπους του αντίστοιχου κράτους, και σε εγκυκλοπαίδειες και/ή λεξικά. 2 Σύγκριση της σημαίας με το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση α) Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή σημαίας; Εάν ναι, ο εξεταστής προχωρεί στο επόμενο στάδιο. β) Το σήμα αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει εραλδική απομίμηση σημαίας; Όσον αφορά τις σημαίες, πρέπει να γίνεται σύγκριση του σήματος με την εραλδική περιγραφή της επίμαχης σημαίας. Στην απόφαση της 05/05/2011, T-41/10, «ESF Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 23

24 Ecole du ski français», π.χ., η γαλλική σημαία περιγράφηκε ως ορθογώνια ή τετράγωνη σημαία που αποτελείται από τρεις ισομεγέθεις κάθετες λωρίδες μπλε, λευκού και κόκκινου χρώματος. Ο εξεταστής θα πρέπει, επομένως, στην προκειμένη περίπτωση να χρησιμοποιήσει την εραλδική περιγραφή, η οποία παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για τη διάταξη και το χρώμα του βάθους, περιλαμβάνει απαρίθμηση των διαφόρων στοιχείων (όπως ενός λέοντα, ενός αετού, ενός άνθους, κ.λπ.) που αποτελούν το έμβλημα με μνεία των χρωμάτων τους, των θέσεων και των αναλογιών τους στο έμβλημα, προκειμένου να αποφανθεί εάν υφίσταται απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής. Κατά κανόνα, η σημαία και το σήμα (ή το τμήμα του σήματος στο οποίο αναπαράγεται η σημαία) πρέπει να παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες προκειμένου να στοιχειοθετείται απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής. Παρατίθεται ακολούθως παράδειγμα σήματος το οποίο κρίθηκε ότι στοιχειοθετούσε «απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής»: Σημαία Απορριφθείσα αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Ελβετίας Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Η χρήση σε ένα σήμα ασπρόμαυρης αναπαράστασης σημαίας δύναται επίσης να θεωρηθεί ως απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής όταν η σημαία αποτελείται από ή εμπεριέχει μοναδικά εραλδικά χαρακτηριστικά. Ενδεικτικό είναι το ακόλουθο παράδειγμα στο οποίο η ασπρόμαυρη αναπαράσταση της σημαίας του Καναδά κρίθηκε ότι συνιστά εραλδική απομίμηση. Σημαία Απορριφθείσα αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Καναδά Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Όσον αφορά, πάντως, τις σημαίες που αποτελούνται αποκλειστικά από (κάθετες ή οριζόντιες) λωρίδες τριών χρωμάτων, η ασπρόμαυρη αναπαραγωγή δεν θεωρείται εραλδική απομίμηση, καθώς οι σημαίες αυτού του είδους είναι συνηθισμένες. Όπως προαναφέρεται, η ύπαρξη άλλων στοιχείων στα σήματα δεν ασκεί επιρροή. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 24

25 Εάν το στοιχείο είναι διαφορετικού σχήματος από τη σημαία (π.χ. κυκλικό), δεν θεωρείται ως εραλδική απομίμηση. Παρατίθενται ακολούθως παραδείγματα άλλων διαφορετικών σχημάτων τα οποία δεν συνιστούν εραλδικές απομιμήσεις: Σημαία Εγκριθείσα αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Ιταλίας Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Ελβετίας Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Φινλανδίας Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Εγκριθείσα αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Σουηδίας Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 25

26 Σημαία Δανίας Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Σημαία Γαλλίας Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος , υπόθεση T-41/10 Στο σημείο αυτό, επιβάλλεται να επισημανθεί η διαφορά που υπάρχει μεταξύ της αίτησης καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ (για την οποία διατυπώθηκε αντίρρηση) και της αίτησης καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ (για την οποία δεν διατυπώθηκε αντίρρηση). Κατά την εξέταση της δεύτερης αίτησης, αποφασίστηκε να μην διατυπωθεί αντίρρηση λόγω του πλήθους των διορθώσεων στις οποίες προέβη ο αιτών: διόρθωση του σχήματος (από τετράγωνο σε κύκλο), διόρθωση των αναλογιών (οι λευκές γραμμές του σταυρού στην αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ είναι μακρύτερες και λεπτότερες από τις γραμμές της σημαίας) και διόρθωση του χρώματος (ο σταυρός στην αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ φέρει σκίαση). 3 Έλεγχος του φακέλου προκειμένου να εξακριβωθεί εάν έχει δοθεί άδεια για την καταχώριση του σήματος Αφού ο εξεταστής καταλήξει ότι το σήμα αποτελείται από ή εμπεριέχει σημαία ή εραλδική απομίμηση αυτής, οφείλει στη συνέχεια να ελέγξει εάν περιέχονται στον φάκελο στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια αρχή για την καταχώριση. Εάν στον φάκελο της αίτησης καταχώρισης του υπό εξέταση σήματος δεν περιέχονται συναφή αποδεικτικά στοιχεία, ο εξεταστής συντάσσει επιστολή κοινοποίησης αντιρρήσεων στην οποία οφείλει να συμπεριλάβει έγχρωμη αναπαραγωγή της επίσημης σημαίας και να αναφέρει την πηγή της, δηλαδή πού ακριβώς την εντόπισε. Η αντίρρηση αυτή θεραπεύεται μόνο εάν ο αιτών προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία προκύπτει σαφώς ότι η αρμόδια αρχή του οικείου κράτους έχει χορηγήσει άδεια για την καταχώριση του σήματος. Έκταση της αντίρρησης: Όσον αφορά τις κρατικές σημαίες, τα σήματα που αντίκεινται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα δεν γίνονται δεκτά προς καταχώριση για όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των οποίων ζητείται η προστασία. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 26

27 Εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν θυρεούς και λοιπά κρατικά εμβλήματα Κατά την εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν θυρεούς και λοιπά κρατικά εμβλήματα ακολουθούνται τα ίδια ακριβώς βήματα που αναφέρονται ανωτέρω για τις κρατικές σημαίες. Εντούτοις, για να απολαύουν προστασίας, οι θυρεοί και τα λοιπά κρατικά εμβλήματα πρέπει να περιλαμβάνονται στον «κατάλογο θυρεών και κρατικών εμβλημάτων». Η πρόσβαση στον εν λόγω κατάλογο είναι δυνατή μέσω του εργαλείου αναζήτησης «Article 6ter Structured Search» που διατίθεται στον δικτυακό τόπο του ΠΟΔΙ στη διεύθυνση Η βάση δεδομένων που τηρεί ο ΠΟΔΙ σε σχέση με το άρθρο 6β της σύμβασης των Παρισίων παρέχει αναλυτικές πληροφορίες για γραπτά στοιχεία και αναφέρει, επιπλέον, τους κωδικούς των κατηγοριών της ταξινόμησης της Βιέννης. Ως εκ τούτου, η αναζήτηση είναι σκόπιμο να γίνεται με βάση τους εν λόγω κωδικούς. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το προστατευόμενο σύμβολο, το οποίο αποτελείται από ή εμπεριέχει συνήθως παραστάσεις που χρησιμοποιούνται συχνά, όπως κορώνες, μονόκερους, αετούς, λέοντες, κ.λπ., και το σήμα (ή το τμήμα του σήματος στο οποίο αναπαράγεται το σύμβολο) πρέπει να παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες. Για γενικές πληροφορίες σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα και τις εραλδικές περιγραφές, συμβουλευθείτε την παράγραφο , «Εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν κρατική σημαία» ανωτέρω. Ακολούθως παρατίθενται δύο παραδείγματα σημάτων τα οποία κρίθηκε ότι συνιστούσαν «απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής» κρατικού συμβόλου: Προστατευόμενο έμβλημα Απορριφθείσα αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Βρετανικό έμβλημα: Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: GB4 Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος , υπόθεση T-397/09 Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 27

28 Καναδικό έμβλημα: Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: CA2 Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος (υπόθεση ΔΕΕ, αριθ. C-202/08). Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι τα υποστηρικτικά στοιχεία που περιέχονταν στην αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ ήταν σχεδόν ταυτόσημα με τα αντίστοιχα στοιχεία του προστατευόμενου εμβλήματος αριθ. GB4. Η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο σημείων ήταν η κορώνα. Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε, ωστόσο, ότι οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ του σήματος και του κρατικού εμβλήματος, την οποία μπορεί να εντοπίσει ένας ειδικός της εραλδικής τέχνης, δεν θα γίνει οπωσδήποτε αντιληπτή από τον μέσο καταναλωτή, ο οποίος, παρά τις διαφορές σε επίπεδο ορισμένων εραλδικών λεπτομερειών, μπορεί να εκλάβει το σήμα ως απομίμηση του εμβλήματος. Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο απεφάνθη ότι το τμήμα προσφυγών δικαίως έκρινε ότι το σήμα του οποίου ζητείτο η καταχώριση εμπεριείχε απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής του εμβλήματος αριθ. GB4, το οποίο προστατεύεται δυνάμει του άρθρου 6β της σύμβασης των Παρισίων (υπόθεση T-397/09, σκέψεις 24 και 25). Αντιθέτως, το ακόλουθο σήμα (αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ ) κρίθηκε ότι δεν εμπεριείχε εραλδική απομίμηση του προαναφερθέντος βρετανικού εμβλήματος. Πράγματι, όπως αναφέρεται ανωτέρω, η χρήση λεόντων και μονόκερων είναι συνήθης σε τέτοιου είδους σύμβολα. Επισημαίνεται ακόμη ότι οι ασπρόμαυρες αναπαραγωγές θυρεών και λοιπών κρατικών εμβλημάτων δύνανται επίσης να θεωρηθούν ως απομιμήσεις εξ απόψεως εραλδικής όταν το προστατευόμενο σύμβολο αποτελείται από ή εμπεριέχει μοναδικά εραλδικά χαρακτηριστικά (βλ. το παράδειγμα του καναδικού εμβλήματος). Επιπλέον, η ύπαρξη άλλων στοιχείων στα απορριφθέντα σήματα δεν ασκεί επιρροή. Απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής υφίσταται και στις περιπτώσεις στις οποίες το προστατευόμενο σύμβολο αναπαράγεται εν μέρει μόνο, εφόσον το μερικώς αναπαραχθέν τμήμα του συμβόλου αναπαριστά το ή τα σημαντικά στοιχεία του προστατευόμενου συμβόλου και ένα ή περισσότερα μοναδικά εραλδικά χαρακτηριστικά του. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 28

29 Ακολούθως παρατίθεται ένα παράδειγμα μερικής εραλδικής απομίμησης, καθώς το σημαντικό στοιχείο του προστατευόμενου συμβόλου, ο αετός με τα βέλη πάνω στο έμβλημα, συνιστά μοναδική εραλδική παράσταση και τα εραλδικά χαρακτηριστικά του αποτελούν αντικείμενο απομίμησης στην αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος: Προστατευόμενο έμβλημα Απορριφθείσα αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Έμβλημα του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: US40 Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Στο ακόλουθο παράδειγμα δεν υφίσταται εραλδική απομίμηση κρατικού εμβλήματος: Προστατευόμενο έμβλημα Εγκριθείσα αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: AT10 Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Στην αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ δεν τίθεται ζήτημα εραλδικής απομίμησης του αυστριακού συμβόλου διότι το σχήμα του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση διαφέρει και, επιπλέον, οι γραμμές που υπάρχουν μέσα στον λευκό σταυρό του αυστριακού συμβόλου δεν εμφανίζονται στο σήμα. Αφού ο εξεταστής καταλήξει ότι το σήμα συνιστά αναπαραγωγή (ή εραλδική απομίμηση) κάποιου συμβόλου, οφείλει στη συνέχεια να ελέγξει εάν περιέχονται στον φάκελο στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια αρχή για την καταχώριση. Εάν στον φάκελο της αίτησης καταχώρισης του υπό εξέταση σήματος δεν περιέχονται συναφή αποδεικτικά στοιχεία, ο εξεταστής συντάσσει επιστολή κοινοποίησης αντιρρήσεων στην οποία οφείλει να συμπεριλάβει αναπαραγωγή του προστατευόμενου συμβόλου και να αναφέρει τον αριθμό καταχώρισής του στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β της σύμβασης των Παρισίων. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 29

30 Η αντίρρηση αυτή θεραπεύεται μόνο εάν ο αιτών προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία προκύπτει σαφώς ότι η αρμόδια αρχή του οικείου κράτους έχει χορηγήσει άδεια για την καταχώριση του σήματος. Έκταση της αντίρρησης: Όσον αφορά τα κρατικά σύμβολα, τα σήματα που αντίκεινται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα δεν γίνονται δεκτά προς καταχώριση για όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των οποίων ζητείται η προστασία Εξέταση σημάτων που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν σημεία και επισήματα ελέγχου και γνησιότητας Ο εξεταστής ακολουθεί τα ίδια ακριβώς βήματα που αναφέρονται ανωτέρω για τις κρατικές σημαίες, τους προστατευόμενους θυρεούς και λοιπά κρατικά εμβλήματα. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, προβλέπεται περιορισμός ως προς την έκταση της αντίρρησης. Τα σήματα που αποτελούνται από ή εμπεριέχουν ταυτόσημη αναπαράσταση/εραλδική απομίμηση σημείων και επισημάτων ελέγχου και γνησιότητας δεν γίνονται δεκτά προς καταχώριση μόνο για τα προϊόντα που είναι ταυτόσημα ή παρόμοια με τα προϊόντα για τα οποία ισχύουν τα εν λόγω σύμβολα (άρθρο 6β παράγραφος 2 της σύμβασης των Παρισίων) Προστασία θυρεών, σημαιών και άλλων εμβλημάτων, αρχικών γραμμάτων και ονομασιών διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και του άρθρου 6β παράγραφος 1 στοιχεία β) και γ) της σύμβασης των Παρισίων Σύμφωνα με το άρθρο 6β παράγραφος 1 στοιχεία β) και γ) της σύμβασης των Παρισίων, οι χώρες της ένωσης των Παρισίων συμφωνούν να απορρίπτουν ή να ακυρώνουν την καταχώριση και να απαγορεύουν, με κατάλληλα μέτρα, τη χρήση, χωρίς άδεια των αρμοδίων αρχών, είτε ως εμπορικών ή βιομηχανικών σημάτων είτε ως στοιχείων των σημάτων αυτών, των θυρεών, σημαιών και λοιπών εμβλημάτων, αρχικών γραμμάτων ή ονομασιών των διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών, των οποίων μία ή περισσότερες χώρες της Ένωσης είναι μέλη, καθώς και κάθε απομίμηση εξ επόψεως εραλδικής. Τα μέλη του ΠΟΕ απολαύουν της ίδιας προστασίας δυνάμει του άρθρου 2 παράγραφος 1 της συμφωνίας TRIPS, το οποίο προβλέπει ότι τα μέλη του ΠΟΕ οφείλουν να συμμορφώνονται με τα άρθρα 1 έως 12 και με το άρθρο 19 της σύμβασης των Παρισίων. Επιπλέον, το σήμα πρέπει να είναι τοιαύτης φύσης, ώστε να δημιουργεί στο κοινό την εντύπωση δεσμού μεταξύ του εν λόγω οργανισμού και των θυρεών, σημαιών, εμβλημάτων, αρχικών γραμμάτων και ονομασιών ή ώστε να παραπλανά το κοινό ως προς την ύπαρξη δεσμού μεταξύ του δικαιούχου και του οργανισμού. Διεθνείς διακυβερνητικοί οργανισμοί είναι, μεταξύ άλλων, ενδεικτικά τα Ηνωμένα Έθνη, η Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, ο ΠΟΔΙ, κ.λπ. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 30

31 Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θεωρείται ούτε διεθνής οργανισμός κατά τη συνήθη έννοια του όρου ούτε ένωση κρατών, αλλά «υπερεθνικός οργανισμός», ήτοι αυτόνομη οντότητα με δικά της κυριαρχικά δικαιώματα και έννομη τάξη διακριτή από αυτήν των κρατών μελών της, στην οποία υπόκεινται τόσο τα ίδια τα κράτη μέλη όσο και οι υπήκοοί τους στους τομείς αρμοδιότητας της ΕΕ. Αφενός, οι Συνθήκες οδήγησαν στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης Ένωσης στην οποία τα κράτη μέλη εκχώρησαν κάποιες κυριαρχικές τους εξουσίες. Τα καθήκοντα με τα οποία είναι επιφορτισμένη η ΕΕ διαφέρουν σημαντικά από τα καθήκοντα άλλων διεθνών οργανισμών. Ενώ οι τελευταίοι επιτελούν σαφώς καθορισμένα καθήκοντα τεχνικής φύσης, η ΕΕ είναι αρμόδια για τομείς οι οποίοι, στο σύνολό τους, συνιστούν βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα κρατικής υπόστασης. Αφετέρου, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ είναι επίσης επιφορτισμένα με εξουσίες σε ορισμένους μόνο τομείς, με γνώμονα πάντοτε την υλοποίηση των στόχων που προβλέπονται στις Συνθήκες. Δεν είναι ελεύθερα να επιλέξουν τους στόχους τους όπως ένα κυρίαρχο κράτος. Επιπλέον, η ΕΕ δεν διαθέτει ούτε την πλήρη δικαιοδοσία της οποίας απολαύουν τα κυρίαρχα κράτη ούτε την εξουσία να θεσπίζει νέους τομείς αρμοδιότητας («δικαιοδοσία επί δικαιοδοσίας»). Κατά παρέκκλιση της ιδιαίτερης νομικής υπόστασής της και αποκλειστικά για τον σκοπό της εφαρμογής του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο η), η Ευρωπαϊκή Ένωση παραλληλίζεται με διεθνή οργανισμό. Στην πράξη, λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι το πεδίο δραστηριοτήτων της ΕΕ είναι τόσο ευρύ (βλ. απόφαση της 15/01/2013, T-413/11 «EUROPEAN DRIVESHFT SERVICES», σκέψη 69) που ο εξεταστής είναι πολύ πιθανόν να εντοπίσει κάποια σύνδεση μεταξύ των υπό εξέταση προϊόντων και υπηρεσιών και των δραστηριοτήτων της ΕΕ. Ακολούθως παρατίθενται οι σημαντικότερες σημαίες και σύμβολα της ΕΕ που προστατεύονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης: Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: QO188 Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: QO189 Τα ακόλουθα προστατεύονται για λογαριασμό της Επιτροπής: Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 31

32 Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: QO245 Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: QO246 Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: QO247 Τα ακόλουθα προστατεύονται για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: QO852 Αριθμός καταχώρισης στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β: QO867 Για την εξέταση σημάτων που περιέχουν θυρεό, σημαία ή άλλα σύμβολα διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού προβλέπονται τέσσερα στάδια: 1 Αναζήτηση και εξεύρεση επίσημης αναπαραγωγής του προστατευόμενου συμβόλου (που μπορεί να είναι αρχικά γράμματα ή ονομασία). 2 Σύγκριση του συμβόλου με το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση. 3 Έλεγχος προκειμένου να εξακριβωθεί εάν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση δημιουργεί στο ενδιαφερόμενο κοινό την εντύπωση δεσμού μεταξύ του δικαιούχου και του διεθνούς οργανισμού ή εάν εξαπατά το κοινό ως προς την ύπαρξη δεσμού. 4 Έλεγχος του φακέλου προς αναζήτηση τυχόν στοιχείων από τα οποία αποδεικνύεται ότι έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια αρχή για την καταχώριση. 1 Αναζήτηση και εξεύρεση του προστατευόμενου συμβόλου (ή αρχικών γραμμάτων ή ονομασίας) Για να απολαύουν προστασίας τα σύμβολα των διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών, πρέπει να περιλαμβάνονται στον σχετικό κατάλογο. Σε αντίθεση με τα προβλεπόμενα για τις κρατικές σημαίες, για τις σημαίες των διεθνών οργανισμών τυγχάνει εφαρμογής η προϋπόθεση της συμπερίληψής τους στον κατάλογο. Η πρόσβαση στη σχετική βάση δεδομένων είναι δυνατή μέσω του εργαλείου αναζήτησης «Article 6ter Structured Search» που διατίθεται στον δικτυακό τόπο του ΠΟΔΙ. Και σε αυτήν την περίπτωση, η αναζήτηση είναι σκόπιμο να γίνεται με βάση τους κωδικούς της ταξινόμησης της Βιέννης. 2 Σύγκριση του συμβόλου με το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση: α) αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή του προστατευόμενου συμβόλου διεθνούς Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 32

33 διακυβερνητικού οργανισμού;, ή β) αποτελείται από ή εμπεριέχει εραλδική απομίμηση του προστατευόμενου συμβόλου; α) Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή του προστατευόμενου συμβόλου; Εάν ναι, ο εξεταστής προχωρεί στο επόμενο στάδιο. β) Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει εραλδική απομίμηση του προστατευόμενου συμβόλου; Στην προκειμένη περίπτωση ισχύει, όσον αφορά την εξέταση, ό,τι ακριβώς προβλέπεται για τις κρατικές σημαίες και τα σύμβολα, δηλαδή, το προστατευόμενο σύμβολο και το σήμα (ή το τμήμα του σήματος στο οποίο αναπαράγεται το προστατευόμενο σύμβολο) πρέπει να παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες. Το ίδιο ισχύει και για τα αρχικά γράμματα και τις ονομασίες διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών (βλ. απόφαση του τμήματος προσφυγών στην υπόθεση R 1414/ «ESA»). Οι αιτήσεις καταχώρισης των σημάτων που παρατίθενται ακολούθως απορρίφθηκαν διότι θεωρήθηκε ότι εμπεριέχουν «εραλδική απομίμηση» της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προστατεύεται με αριθμό καταχώρισης QO188: Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 33

34 Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος (υπόθεση T-127/02) Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος (1640 C) Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος (υπόθεση T-413/11) Για τις εραλδικές απομιμήσεις της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. ανωτέρω QO188), λαμβάνονται υπόψη τα εξής: α) εάν υπάρχουν 12 αστέρια με πέντε κορυφές, β) εάν τα αστέρια σχηματίζουν κύκλο και δεν ακουμπούν μεταξύ τους, και γ) εάν τα αστέρια βρίσκονται επάνω σε σκουρότερο φόντο που δημιουργεί αντίθεση. Συγκεκριμένα, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι η παράσταση που αποτελείται από δώδεκα αστέρια διατεταγμένα σε νοητό κύκλο είναι το σημαντικότερο στοιχείο του εμβλήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης («το έμβλημα») διότι φέρει έντονους συμβολισμούς: α) ο κύκλος με τα χρυσά αστέρια συμβολίζει την αλληλεγγύη και την αρμονία μεταξύ των λαών της Ευρώπης και β) ο αριθμός δώδεκα συμβολίζει την τελειότητα, την πληρότητα και την ενότητα. Το άλλο στοιχείο του εμβλήματος είναι το φόντο, το οποίο πρέπει να έχει το κατάλληλο χρώμα ώστε να αναδεικνύεται η παράσταση (βλ. απόφαση του τμήματος προσφυγών στην υπόθεση R 1401/2011-1, σκέψη 21). Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η ασπρόμαυρη αναπαράσταση της σημαίας της ΕΕ θεωρείται επίσης εραλδική απομίμηση όταν τα αστέρια βρίσκονται επάνω σε σκουρότερο φόντο που δημιουργεί αντίθεση κατά τρόπο ώστε να προκαλείται η εντύπωση ότι πρόκειται για ασπρόμαυρη αναπαραγωγή της σημαίας της ΕΕ (βλ. αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος ανωτέρω). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 34

35 Ακολούθως παρατίθεται ένα παράδειγμα σήματος στο οποίο, αντίθετα με τα ανωτέρω, η ασπρόμαυρη αναπαραγωγή ενός κύκλου με αστέρια δεν δημιουργεί την εντύπωση ότι πρόκειται για ασπρόμαυρη αναπαραγωγή της σημαίας της ΕΕ (το εν λόγω σήμα έγινε δεκτό προς καταχώριση): Τα ακόλουθα τρία παραδείγματα σημάτων δεν θεωρούνται εραλδικές απομιμήσεις της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης διότι δεν συνιστούν αναπαραγωγή δώδεκα αστεριών σε κύκλο (και τα τρία έγιναν δεκτά προς καταχώριση): Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Το ακόλουθο παράδειγμα σήματος δεν συνιστά εραλδική απομίμηση διότι, καίτοι τα αστέρια είναι κίτρινα, δεν υπάρχει μπλε (ή σκουρόχρωμο) φόντο (το εν λόγω σήμα έγινε δεκτό προς καταχώριση): 3 Έλεγχος προκειμένου να εξακριβωθεί εάν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση δημιουργεί στο ενδιαφερόμενο κοινό την εντύπωση δεσμού μεταξύ του δικαιούχου και του διεθνούς οργανισμού ή εάν παραπλανά το κοινό ως προς την ύπαρξη δεσμού. Η εντύπωση της ύπαρξης δεσμού δημιουργείται όχι μόνο όταν υπάρχει ενδεχόμενο να πιστέψει το κοινό ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες προέρχονται από τον συγκεκριμένο οργανισμό, αλλά και όταν υπάρχει κίνδυνος να πιστέψει το κοινό ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες τυγχάνουν της έγκρισης ή της εγγύησης του εν λόγω οργανισμού ή ότι αυτά Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 35

36 συνδέονται κατ άλλο τρόπο με αυτόν (βλ. απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της 15/01/2013, T-413/11, «EUROPEAN DRIVESHAFT SERVICES», σκέψη 61). Προκειμένου να προβεί σε ορθή εκτίμηση των περιστάσεων, ο εξεταστής πρέπει να λάβει υπόψη του τα ακόλουθα: - τα προϊόντα ή/και τις υπηρεσίες που καλύπτονται από την αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος - το ενδιαφερόμενο κοινό - τη συνολική εντύπωση που δημιουργεί το σήμα. Όσον αφορά τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο εξεταστής οφείλει να ελέγξει εάν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη μεταξύ των προϊόντων και/ή υπηρεσιών των οποίων ζητείται η προστασία μέσω της αίτησης καταχώρισης σήματος και των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δραστηριοποιείται σε πολυάριθμους τομείς και ρυθμίζει κανονιστικά προϊόντα και υπηρεσίες σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας και του εμπορίου, όπως προκύπτει σαφώς από το ευρύ φάσμα των οδηγιών που εγκρίνει. Ο εξεταστής οφείλει να λάβει, επιπλέον, υπόψη του ότι ακόμη και οι μέσοι καταναλωτές είναι πιθανό να γνωρίζουν τις δραστηριότητες αυτές, γεγονός που σημαίνει, στην πράξη, ότι ο εξεταστής είναι πολύ πιθανό να εντοπίσει σύνδεση στις περισσότερες περιπτώσεις. Τέλος, σε αντίθεση με το άρθρο 6β παράγραφος 1 στοιχείο α) της σύμβασης των Παρισίων, σύμφωνα με το οποίο αρκεί το σήμα να αποτελείται από ή να εμπεριέχει το έμβλημα ή εραλδική απομίμηση αυτού, το άρθρο 6β παράγραφος 1 στοιχείο γ) της σύμβασης των Παρισίων προβλέπει τη διενέργεια σφαιρικής εξέτασης. Συνάγεται επομένως ότι, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για τα κρατικά εμβλήματα και τις σημαίες, ο εξεταστής οφείλει να λάβει υπόψη του και τα άλλα στοιχεία από τα οποία συντίθεται το σήμα, καθώς δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να οδηγήσει η εξέταση όλων των άλλων στοιχείων του σημείου στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να συνδέσει το κοινό στο μυαλό του το σημείο με κάποιον διεθνή διακυβερνητικό οργανισμό (βλ. απόφαση της 15/01/2013, T-413/11, «EUROPEAN DRIVESHAFT SERVICES», σκέψη 59). Όσον αφορά τη σημαία της ΕΕ, επισημαίνεται ότι, κατά κανόνα, λεκτικά στοιχεία, όπως «ΕΥΡΩ/ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ» σε αιτήσεις καταχώρισης κοινοτικού σήματος είναι πιθανό να προκαλούν ακόμη πιο έντονα την εντύπωση της ύπαρξης δεσμού, καθώς μπορούν κάλλιστα να δημιουργήσουν στο κοινό την εντύπωση ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες των οποίων ζητείται η προστασία μέσω της αίτησης καταχώρισης σήματος τυγχάνουν της έγκρισης, του ελέγχου ποιότητας ή της εγγύησης επίσημου οργανισμού της ΕΕ. Ακολούθως παρατίθενται δύο παραδείγματα σημάτων για τα οποία κρίθηκε ότι δημιουργούσαν εντύπωση δεσμού με την ΕΕ: Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 36

37 Προϊόντα & υπηρεσίες Σκεπτικό Κλάση 16: Περιοδικά και λοιπές εκδόσεις Κλάση 42: Σύνταξη εκθέσεων ή μελετών για αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες και ποδήλατα Το σήμα δεν έγινε δεκτό προς καταχώριση για όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες με το ακόλουθο σκεπτικό: (26) Οι καταναλωτές που ενδιαφέρονται για τη συγκεκριμένη αγορά γνωρίζουν πόσο σημαντική είναι η αξιοπιστία για τις εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες διεξαγωγής ερευνών και σύνταξης εκθέσεων για ακριβά και δυνητικώς επικίνδυνα προϊόντα όπως τα αυτοκίνητα. Οι καταναλωτές ενδέχεται ακόμη να γνωρίζουν ότι στον εν λόγω τομέα δραστηριοποιείται και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της συνεργασίας της με το πρόγραμμα Euro E.N.C.A.P., το οποίο παρέχει στους ενδιαφερόμενους για τον συγκεκριμένο κλάδο καταναλωτές ανεξάρτητες αξιολογήσεις όσον αφορά την ασφάλεια και τις επιδόσεις αυτοκινήτων που πωλούνται στην ευρωπαϊκή αγορά. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, καθώς και το γεγονός ότι το σήμα του δικαιούχου περιέχει αναγνωρίσιμο εραλδικό στοιχείο του εμβλήματος της ΕΕ, είναι πιθανό να θεωρήσει το κοινό ότι η συμπερίληψη των δώδεκα χρυσών αστεριών του εμβλήματος της ΕΕ στο κοινοτικό σήμα υποδηλώνει δεσμό μεταξύ του δικαιούχου του σήματος και της ΕΕ. Προϊόντα & υπηρεσίες Κλάση 9: Υλισμικό ηλεκτρονικών υπολογιστών, λογισμικό ηλεκτρονικών υπολογιστών, φορείς δεδομένων με λογισμικό εγγεγραμμένο σε αυτούς. Κλάση 41: Οργάνωση και διεξαγωγή διαλέξεων, σεμιναρίων, συμποσίων, συνεδρίων και διασκέψεων παροχή υπηρεσιών κατάρτισης, εκπαίδευσης, επιμόρφωσης παροχή συμβουλών σχετικά με την επιμόρφωση και τη συμπληρωματική κατάρτιση. Κλάση 42: Δημιουργία, ενημέρωση και συντήρηση προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών σχεδιασμός λογισμικού παροχή συμβουλών στον τομέα του υλικού ηλεκτρονικών υπολογιστών εκμίσθωση υλικού και λογισμικού ηλεκτρονικών υπολογιστών εκμίσθωση χρόνου πρόσβασης σε βάσεις δεδομένων ηλεκτρονικού υπολογιστή. Σκεπτικό Το σήμα δεν έγινε δεκτό προς καταχώριση για όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες με το ακόλουθο σκεπτικό: το τμήμα προσφυγών έκρινε, αντίθετα προς τους ισχυρισμούς τους αιτούντος, ότι υπήρχε αλληλοεπικάλυψη μεταξύ των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρείχε ο αιτών και των δραστηριοτήτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τμήμα προσφυγών αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία διατίθεται σε CD-ROM (ήτοι σε φορέα δεδομένων με λογισμικό εγγεγραμμένο σε αυτόν), σε σεμινάρια, σε προγράμματα κατάρτισης και διασκέψεις που παρέχονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποικίλους τομείς, καθώς και σε μεγάλο αριθμό βάσεων δεδομένων τις οποίες οι εν λόγω οργανισμοί διατηρούν και θέτουν στη διάθεση του κοινού, και ειδικότερα στο EUR-Lex. Με δεδομένη τη μεγάλη ποικιλία των υπηρεσιών και των προϊόντων που παρέχονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορεί να αποκλειστεί, για το είδος των προϊόντων και των υπηρεσιών για τις οποίες κατατέθηκε η συγκεκριμένη αίτηση καταχώρισης, το ενδεχόμενο να πιστέψει το ενδιαφερόμενο κοινό ότι υπάρχει δεσμός μεταξύ του αιτούντος και των εν λόγω οργανισμών. Συνεπώς, το τμήμα προσφυγών ορθώς έκρινε ότι το σήμα του οποίου ζητείτο η καταχώριση ήταν πιθανό να δημιουργήσει στο κοινό την εντύπωση της ύπαρξης δεσμού μεταξύ του σήματος του οποίου ζητείτο η καταχώριση και των εν λόγω οργανισμών. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 37

38 4 Έλεγχος φακέλου προκειμένου να εξακριβωθεί εάν έχει δοθεί άδεια για την καταχώριση Εάν στον φάκελο της αίτησης καταχώρισης του σήματος δεν περιέχονται στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι έχει δοθεί σχετική άδεια, τότε ο εξεταστής συντάσσει επιστολή διατύπωσης αντιρρήσεων στην οποία οφείλει να συμπεριλάβει αναπαραγωγή του προστατευόμενου συμβόλου και να αναφέρει τον αριθμό καταχώρισής του στη βάση δεδομένων που τηρείται σε σχέση με το άρθρο 6β της σύμβασης των Παρισίων. Ο εξεταστής οφείλει ακόμη να αναφέρει ξεκάθαρα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που δεν γίνονται δεκτές για καταχώριση, και να παραθέσει τους λόγους για τους οποίους το σήμα δημιουργεί στο κοινό την εντύπωση δεσμού με τον οικείο οργανισμό. Η αντίρρηση αυτή θεραπεύεται μόνο εάν ο αιτών προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία προκύπτει σαφώς ότι η αρμόδια αρχή έχει χορηγήσει άδεια για την καταχώριση του σήματος. Έκταση της αντίρρησης: Στην περίπτωση των σημαιών και των συμβόλων διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών, ο εξεταστής οφείλει να παραθέσει λεπτομερώς στην επιστολή διατύπωσης αντιρρήσεων τα επίμαχα προϊόντα ή/και τις υπηρεσίες, δηλαδή τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σε σχέση με τα οποία το κοινό θα μπορούσε, κατά τη γνώμη του εξεταστή, να σχηματίσει την εντύπωση ότι υπάρχει δεσμός μεταξύ του σήματος και ενός οργανισμού Προστασία διακριτικών συμβόλων, εμβλημάτων ή θυρεών εκτός αυτών του άρθρου 6β της σύμβασης των Παρισίων δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σήματα που περιλαμβάνουν διακριτικά σύμβολα, εμβλήματα ή θυρεούς εκτός αυτών του άρθρου 6β της σύμβασης των Παρισίων και που είναι ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος, εκτός εάν έχει επιτραπεί η καταχώρισή τους από τις αρμόδιες αρχές. Όπως προαναφέρεται, το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα αφορά όλα τα άλλα διακριτικά σύμβολα, εμβλήματα ή θυρεούς που δεν έχουν κοινοποιηθεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 6β παράγραφος 3 στοιχείο α) της σύμβασης των Παρισίων, ανεξάρτητα από το εάν πρόκειται για εμβλήματα κράτους ή διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού κατά την έννοια του άρθρου 6β παράγραφος 1 στοιχεία α) ή β) της σύμβασης των Παρισίων ή δημόσιων φορέων ή διοικητικών αρχών εκτός αυτών του άρθρου 6β της σύμβασης των Παρισίων, όπως περιφερειών ή δήμων. Επιπλέον, σύμφωνα με τη νομολογία, τα στοιχεία θ) και η) της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα έχουν αμφότερα παρόμοιο πεδίο εφαρμογής και παρέχουν τουλάχιστον ισοδύναμη προστασία. Αυτό σημαίνει ότι το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα εφαρμόζεται όχι μόνο όταν τα προαναφερθέντα σύμβολα αναπαράγονται ταυτόσημα στο σήμα ή σε τμήμα αυτού, αλλά και όταν το σήμα αποτελείται από ή εμπεριέχει εραλδική απομίμηση των εν λόγω συμβόλων. Κάθε άλλη ερμηνεία της συγκεκριμένης διάταξης θα είχε ως αποτέλεσμα την παροχή μικρότερης Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 38

39 προστασίας από το στοιχείο θ) της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα σε σύγκριση με την προστασία που παρέχει το στοιχείο η) του ίδιου άρθρου. Με το ίδιο σκεπτικό, το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα εφαρμόζεται όταν υπάρχει κίνδυνος το σήμα να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά τον δεσμό που υφίσταται μεταξύ του δικαιούχου του σήματος και της αρχής στην οποία παραπέμπουν τα προαναφερθέντα σύμβολα. Με άλλα λόγια, η προστασία που παρέχει το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα εξαρτάται από την ύπαρξη δεσμού μεταξύ του σήματος και του συμβόλου. Σε αντίθετη περίπτωση, τα σήματα στα οποία εφαρμόζεται το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα θα απόλαυαν ευρύτερης προστασίας σε σύγκριση με την προστασία που παρέχει το στοιχείο η) του ίδιου άρθρου (βλ. απόφαση της 10/07/2013, T-3/12, «MEMBER OF EURO EXPERTS»). Το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) δεν προσδιορίζει τα σύμβολα «ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος». Μπορεί, πάντως, να υποτεθεί ευλόγως ότι η φύση των εν λόγω συμβόλων ποικίλλει και ότι σε αυτά περιλαμβάνονται, π.χ., θρησκευτικά ή πολιτικά σύμβολα, ή σύμβολα δημόσιων φορέων ή διοικητικών αρχών εκτός αυτών του άρθρου 6β της σύμβασης των Παρισίων, όπως περιφερειών ή δήμων. Σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη «ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος» πρέπει να προκύπτει από δημόσια έγγραφα όπως π.χ. από εθνική ή διεθνή νομική πράξη, κανονισμό ή άλλη κανονιστική πράξη. Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι υφίσταται «ιδιαίτερο δημόσιο συμφέρον» όταν τα εμβλήματα έχουν ειδικό δεσμό με κάποια από τις δραστηριότητες ενός διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού (βλ. απόφαση της 10/07/2013, T-3/12, «MEMBER OF EURO EXPERTS», σκέψη 44). Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε, επιπλέον, ότι το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα προστατεύει, ειδικότερα, τα εμβλήματα που απλώς ανακαλούν έναν από τους τομείς δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και τούτο ακόμη και αν η εν λόγω δράση αφορά μόνον ορισμένα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ό.π., σκέψεις 45 και 46). Τα προαναφερθέντα επιβεβαιώνουν ότι η προστασία που παρέχει το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα καλύπτει επιπροσθέτως τα σύμβολα ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος επιμέρους κράτους μέλους ή τμήματος αυτού (άρθρο 7 παράγραφος 2 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα). Για την εξέταση σημάτων που περιέχουν διακριτικά σύμβολα, εμβλήματα και θυρεούς ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος προβλέπονται τέσσερα στάδια: 1 Αναζήτηση και εξεύρεση του συμβόλου ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος. 2 Σύγκριση του συμβόλου με το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση. 3 Έλεγχος προκειμένου να εξακριβωθεί εάν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση δημιουργεί στο ενδιαφερόμενο κοινό την εντύπωση δεσμού μεταξύ του δικαιούχου και της αρχής στην οποία παραπέμπει το σύμβολο ή εάν παραπλανά το κοινό ως προς την ύπαρξη δεσμού. 4 Έλεγχος του φακέλου προς αναζήτηση τυχόν στοιχείων από τα οποία αποδεικνύεται ότι έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια αρχή για την καταχώριση. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 39

40 1 Αναζήτηση και εξεύρεση του συμβόλου ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει κατάλογος ή βάση δεδομένων όπου μπορούν να ανατρέξουν οι εξεταστές προκειμένου να εντοπίσουν ποια σύμβολα είναι ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος, ιδίως δε σε ένα κράτος μέλος ή σε τμήμα αυτού. Ως εκ τούτου, χρήσιμη πηγή για την διατύπωση αντίρρησης περί τέτοιου είδους συμβόλων θα συνεχίσουν να αποτελούν κατά κύριο λόγο οι παρατηρήσεις τρίτων. Παράδειγμα συμβόλου ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος είναι ο Ερυθρός Σταυρός, ο οποίος προστατεύεται από τη σύμβαση για τη βελτίωση της τύχης των τραυματιών και των ασθενών στις ένοπλες δυνάμεις που βρίσκονται σε εκστρατεία, η οποία υπεγράφη στη Γενεύη (διαθέσιμη στους δικτυακούς τόπους και Τα ακόλουθα σύμβολα προστατεύονται δυνάμει της σύμβασης της Γενεύης: Εκτός από τα ανωτέρω σύμβολα, προστατεύονται και οι ονομασίες τους (από τα αριστερά προς τα δεξιά) ως ακολούθως: «Ερυθρός Σταυρός», «Ερυθρά Ημισέληνος» και «Ερυθρός Κρύσταλλος». Άλλο παράδειγμα συμβόλου ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος είναι το Ολυμπιακό σύμβολο όπως προσδιορίζεται στη συνθήκη του Ναϊρόμπι για την προστασία του Ολυμπιακού συμβόλου. Σύμφωνα με τον ορισμό που περιέχεται στη συνθήκη του Ναϊρόμπι, «το ολυμπιακό σύμβολο αποτελείται από πέντε συνδεδεμένους δακτυλίους: μπλε, κίτρινο, μαύρο, πράσινο και κόκκινο, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι με αυτή τη σειρά από αριστερά προς τα δεξιά. Αποτελείται από τους ολυμπιακούς δακτυλίους που χρησιμοποιούνται μόνοι, σε ένα ή περισσότερα χρώματα». Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 40

41 Το ακόλουθο σύμβολο κρίθηκε ότι δεν αποτελούσε σύμβολο ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος: Το σύμβολο της ανακύκλωσης (αριστερά) δεν θεωρήθηκε ότι απολαύει της προστασίας της εν λόγω διάταξης καθώς είναι εμπορικό σύμβολο. 2 Σύγκριση του συμβόλου με το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή του συμβόλου ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος; Ή το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται από ή εμπεριέχει εραλδική απομίμηση του συμβόλου ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος; α) Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει ταυτόσημη αναπαραγωγή του συμβόλου; Εάν ναι, ο εξεταστής προχωρεί στο επόμενο στάδιο. β) Το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση αποτελείται αποκλειστικά από ή εμπεριέχει εραλδική απομίμηση του συμβόλου; Στην προκειμένη περίπτωση ισχύει, όσον αφορά την εξέταση, ό,τι ακριβώς προβλέπεται για τις σημαίες και τα σύμβολα διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών, δηλαδή, το σύμβολο και το σήμα (ή το τμήμα του σήματος στο οποίο αναπαράγεται το σύμβολο) πρέπει να παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες. Ακολούθως παρατίθενται παραδείγματα σημάτων που δεν έγιναν δεκτά για καταχώριση διότι περιείχαν το σύμβολο του Ερυθρού Σταυρού ή εραλδική απομίμηση αυτού. Απορριφθείσες αιτήσεις καταχώρισης κοινοτικού σήματος WO Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 41

42 Υπάρχουν, πάντως, διάφοροι άλλοι γνωστοί ερυθροί σταυροί, οι οποίοι χρησιμοποιούνταν ανέκαθεν και χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα, των οποίων η συμπερίληψη σε κάποιο σήμα δεν θεωρείται αναπαραγωγή του «Ερυθρού Σταυρού». Ακολούθως παρατίθενται ορισμένα παραδείγματα τέτοιων γνωστών σταυρών: Σταυρός των Ιπποτών του Ναού Σταυρός του Αγίου Γεωργίου Σταυρός της Μάλτας Το ακόλουθο κοινοτικό σήμα, που εμπεριείχε δύο αναπαραγωγές του σταυρού των Ιπποτών του Ναού, έγινε δεκτό για καταχώριση. Δεν διατυπώνεται αντίρρηση σε περίπτωση σήματος που εμπεριέχει ασπρόμαυρο σταυρό (ή σε αποχρώσεις του γκρίζου), ούτε σε περίπτωση σταυρού σε άλλο χρώμα εκτός του κόκκινου δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Εγκριθείσες αιτήσεις καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος Έλεγχος προκειμένου να εξακριβωθεί εάν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση δημιουργεί στο ενδιαφερόμενο κοινό την εντύπωση δεσμού μεταξύ Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 42

43 του δικαιούχου και της αρχής στην οποία παραπέμπει το σύμβολο ή εάν παραπλανά το κοινό ως προς την ύπαρξη δεσμού. Η εντύπωση της ύπαρξης δεσμού δημιουργείται όχι μόνο όταν υπάρχει ενδεχόμενο να πιστέψει το κοινό ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες προέρχονται από τη συγκεκριμένη αρχή, αλλά και όταν υπάρχει κίνδυνος να πιστέψει το κοινό ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες τυγχάνουν της έγκρισης ή της εγγύησης της εν λόγω αρχής ή ότι αυτά συνδέονται κατ άλλο τρόπο με αυτήν (βλ. απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της 10/07/2013, υπόθεση T-3/12, «MEMBER OF EURO EXPERTS», σκέψη 78). Προκειμένου να προβεί σε ορθή εκτίμηση των περιστάσεων, ο εξεταστής πρέπει, όπως ανωτέρω, να λάβει υπόψη του τα ακόλουθα: - τα προϊόντα και/ή τις υπηρεσίες που καλύπτονται από την αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος - το ενδιαφερόμενο κοινό - τη συνολική εντύπωση που δημιουργεί το σήμα. Ο εξεταστής οφείλει να αξιολογήσει εάν υφίσταται ή όχι αλληλοεπικάλυψη μεταξύ των προϊόντων και/ή των υπηρεσιών των οποίων ζητείται η προστασία μέσω της αίτησης καταχώρισης σήματος και των δραστηριοτήτων της οικείας αρχής και εάν το ενδιαφερόμενο κοινό θα μπορούσε να το γνωρίζει ή όχι. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο εξεταστής οφείλει να λάβει υπόψη του ότι η τελευταία δραστηριοποιείται σε πολυάριθμους τομείς, όπως προκύπτει σαφώς από το ευρύ φάσμα των οδηγιών που εγκρίνει. Ο εξεταστής οφείλει να λάβει υπόψη του και τα άλλα στοιχεία από τα οποία αποτελείται το σήμα, καθώς δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να οδηγήσει η εξέταση όλων των άλλων στοιχείων του σημείου στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να συνδέσει το κοινό στο μυαλό του το σημείο με την οικεία αρχή (βλ. απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της 10/07/13, T-3/12, «MEMBER OF EURO EXPERTS», σκέψη 107). Όσον αφορά την ΕΕ, επισημαίνεται ότι, κατά κανόνα, λεκτικά στοιχεία, όπως «ΕΥΡΩ/ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ» σε αιτήσεις καταχώρισης κοινοτικού σήματος είναι πιθανό να προκαλούν ακόμη πιο έντονα την εντύπωση της ύπαρξης δεσμού, καθώς μπορούν κάλλιστα να δημιουργήσουν στο κοινό την εντύπωση ότι το σήμα τυγχάνει της έγκρισης της ΕΕ (βλ. απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της 10/07/2013, T-3/12, «MEMBER OF EURO EXPERTS», σκέψη 113). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 43

44 Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε, π.χ., (στην υπόθεση T-3/12) ότι το ακόλουθο σήμα (αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος αριθ που κάλυπτε τις κλάσεις 9, 16, 35, 36, 39, 41, 42, 44 και 45) αντίκειτο στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο θ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, καθώς εμπεριείχε (εραλδική) απομίμηση του συμβόλου του ευρώ. 4 Έλεγχος φακέλου προκειμένου να εξακριβωθεί εάν έχει δοθεί άδεια για την καταχώριση Υπάρχουν στον φάκελο στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται σαφώς ότι η αρμόδια αρχή έχει χορηγήσει άδεια για την καταχώριση; Εάν στον φάκελο της αίτησης καταχώρισης του υπό εξέταση σήματος δεν περιέχονται συναφή αποδεικτικά στοιχεία, ο εξεταστής συντάσσει επιστολή διατύπωσης αντιρρήσεων στην οποία θα πρέπει να συμπεριλάβει αναπαραγωγή του συμβόλου και να παραθέσει στον αιτούντα αναλυτικά όλες τις αναγκαίες πληροφορίες και, ειδικότερα, τους λόγους για τους οποίους το σύμβολο είναι «ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος» (π.χ. εάν το σύμβολο προστατεύεται από διεθνή νομική πράξη, θα πρέπει να την αναφέρει στην περίπτωση του Ερυθρού Σταυρού είναι η σύμβαση για τη βελτίωση της τύχης των τραυματιών και των ασθενών στις ένοπλες δυνάμεις που βρίσκονται σε εκστρατεία, η οποία υπεγράφη στη Γενεύη ( και Web/Eng/siteeng0.nsf/htmlall/genevaconventions). Η αντίρρηση αυτή θεραπεύεται μόνο εάν ο αιτών προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία προκύπτει σαφώς ότι η αρμόδια αρχή έχει χορηγήσει άδεια για την καταχώριση του σήματος. Έκταση της αντίρρησης: Στην περίπτωση των συμβόλων ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος, ο εξεταστής οφείλει να παραθέσει λεπτομερώς στην επιστολή κοινοποίησης αντιρρήσεων τα επίμαχα προϊόντα και/ή τις υπηρεσίες, δηλαδή τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σε σχέση με τα οποία το κοινό θα μπορούσε, κατά τη Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 44