Ημικρανία ή Κεφαλαλγία Τύπου Τάσης; Διαφοροδιάγνωση & αντιμετώπιση

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ημικρανία ή Κεφαλαλγία Τύπου Τάσης; Διαφοροδιάγνωση & αντιμετώπιση"

Μαγδαληνή Μανιάκης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ημικρανία ή Κεφαλαλγία Τύπου Τάσης; Διαφοροδιάγνωση & αντιμετώπιση Δερμιτζάκης Μανώλης Νευρολόγος, Θεσσαλονίκη Μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρίας Κεφαλαλγίας

2 Εισαγωγή Συχνά η σοβαρότητα μιας πάθησης μετριέται με γνώμονα την θνητότητα της. Οι κεφαλαλγίες στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι πρωτοπαθείς και καλοήθεις καταστάσεις : δεν σκοτώνουν. Η κεφαλαλγία μέχρι πριν από λίγα χρόνια εθεωρείτο ασήμαντη αιτία για να ζητήσει κανείς ιατρική βοήθεια.

Οι κεφαλαλγίες στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι πρωτοπαθείς και

αλλά Τα τελευταία χρόνια παθήσεις οι οποίες δεν είναι θανατηφόρες, αλλά τροποποιούν στο χειρότερο την ποιότητα ζωής των ασθενών, απέκτησαν ιδιαίτερη

3 αλλά Τα τελευταία χρόνια παθήσεις οι οποίες δεν είναι θανατηφόρες, αλλά τροποποιούν στο χειρότερο την ποιότητα ζωής των ασθενών, απέκτησαν ιδιαίτερη σημασία Ο θεράπων πρέπει να αναγνωρίζει τα χαρακτηριστικά εκείνα που καθιστούν μία κεφαλαλγία ανησυχητική ή μειώνει σαφώς την ποιότητα ζωής της ασθενούς

ιδιαίτερη σημασία Ο θεράπων πρέπει να αναγνωρίζει τα χαρακτηριστικά εκείνα

4 0,4-4,5% του συνόλου των ασθενών που εξετάζονται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) έχουν ως κυρίαρχο το σύμπτωμα της κεφαλαλγίας. Dermitzakis et al 2010, Fodden et al 1989, Goldstein et al 2006, Querzani et al 2006

5 Ημικρανία & ΚΤΤ Διαφορική διάγνωση Αντιμετώπιση

6 Τί είναι Ημικρανία;

7 Ημικρανία διαγνωστικά κριτήρια A. Τουλάχιστον 5 επεισόδια κεφαλαλγίας τα οποία πληρούν B-D B. Διάρκεια 4-72 ώρες C. το λιγότερο 2 από: ετερόπλευρη εντόπιση, σφύζοντα χαρακτήρα, μέση ή μεγάλη ένταση, επιβάρυνση με την σωματική δραστηριότητα D. 1 από: - ναυτία και/ή έμετος - φωτοφοβία ή ήχοφοβία ΙΗS, 2004 Μετάφραση ΕΕΚ, 2007

το λιγότερο 2 από: ετερόπλευρη εντόπιση, σφύζοντα χαρακτήρα, μέση ή μεγάλη

8 Ημικρανική κρίση Blau JN. In: Migraine: clinical and research aspects. Blau JN (ed.), John Hopkins University Press, Baltimore, 1987

9 Μορφές ημικρανικής κρίσης

10 Διάρκεια κρίσης πόνου στην ημικρανία Χρόνος (ώρες) 4~6 6~12 12~24 1-3days Ασθενείς (%)

11 Συχνότητα του πόνου Συχνότητα ανά μήνα <1 1~4 5~10 > Ασθενείς (%) n=487

12 Αύρα

13 Αύρα

14 Ετήσιος επιπολασμός της ημικρανίας: Ημικρανία χωρίς αύρα Άνδρες : 2 % Γυναίκες : 11 % Ημικρανία με αύρα Άνδρες : 3 % Γυναίκες : 5 %

15 Από ημικρανία πάσχει το 7-14% του γενικού πληθυσμού Είναι μια πάθηση των νεαρών ενηλίκων και αφορά στις ηλικίες 25-55, με το 90% των ημικρανικών κρίσεων να συμβαίνει σε άτομα < 40 ετών Μετά την εφηβεία οι γυναίκες πάσχουν 2-3 φορές πιο συχνά από τους άντρες Deleu D, et al 1999;

ημικρανικών κρίσεων να συμβαίνει σε άτομα < 40 ετών Μετά την εφηβεία

17 Το κοινωνικό κόστος της ημικρανίας Το 15% του γενικού πληθυσμού, το τελευταίο τρίμηνο, απουσίαζε από την εργασία του ή είχε μειωμένη επίδοση στην εργασία λόγω κεφαλαλγίας Το 43% των ημικρανικών θα λείψουν τουλάχιστον μια ημέρα ανά έτος από την εργασία τους λόγω του πονοκεφάλου Το 2% του συνόλου των απουσιών από την εργασία λόγω ημικρανίας 17 δις δολ. κοστίζει η ημικρανία ανά έτος στο αμερικάνικο σύστημα υγείας

τουλάχιστον μια ημέρα ανά έτος από την εργασία τους λόγω του πονοκεφάλου Το 2% του συνόλου των απουσιών

18 Ημικρανία Μειώνει την ποιότητα της ζωής Είναι συχνή Συσχετίζεται με καρδιαγγειακά Σύμφωνα με τον WHO είναι 19 η αιτία αναπηρίας παγκοσμίως

Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; ΚΑΤΑΤΑΞΗ: 2.1 Σποραδική επεισοδιακή κεφαλαλγία τύπου τάσεως. 2.1.1 με διαταραχές περικρανιακών μυών. 2.1.2 χωρίς διαταραχή περικρανιακών μυών 2.

19 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; ΚΑΤΑΤΑΞΗ: 2.1 Σποραδική επεισοδιακή κεφαλαλγία τύπου τάσεως με διαταραχές περικρανιακών μυών χωρίς διαταραχή περικρανιακών μυών 2.2 Συχνή επεισοδιακή κεφαλαλγία τύπου τάσεως με διαταραχή περικρανιακών μυών χωρίς διαταραχή περικρανιακών μυών 2.3 Χρόνια κεφαλαλγία τάσεως 2.4 Πιθανή κεφαλαλγία τάσεως

2.1.2 χωρίς διαταραχή περικρανιακών μυών 2.2 Συχνή επεισοδιακή κεφαλαλγία τύπου τάσεως 2.

20 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; -ορισμός 10 επεισόδια: Διάρκεια: 30 μέχρι 7 ημέρες Τουλάχιστον 2 από: - αμφοτερόπλευρη εντόπιση - πιεστικός/ συσφικτικός πόνος - ελαφρά ή μέτρια ένταση - μη επιδεινούμενη με τη φυσική δραστηριότητα Και τα δυο από: - όχι ναυτία ή εμετός - όχι ΚΑΙ φωτοφοβία ΚΑΙ ηχοφοβία Οι κρίσεις πόνου δεν αποδίδονται σε άλλη διαταραχή

μέτρια ένταση - μη επιδεινούμενη με τη φυσική δραστηριότητα Και τα δυο από: - όχι

22 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; Προοδευτική μείωση με την ηλικία Κορυφή στις ηλικίες Υψηλότερος επιπολασμός στο Δ. Ημισφαίριο & στην Καυκάσια φυλή Στην ΕΚΤΤ ανάλογη σχέση με το κοινωνικοοικονομικό & εκπαιδευτικό επίπεδο που ποικίλει κατά χώρες, ενώ στην ΧΚΤΤ, στις γυναίκες, ακριβώς το αντίθετο.

23 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; Σημαντική προσφορά από μελέτη των Schwartz et al, JAMA 1998, Βαλτιμόρη, ΗΠΑ σε ασθενείς: ετήσιος επιπολασμός ΕΚΤΤ 38,3% Από την ίδια μελέτη φαίνεται ότι η ΕΚΤΤ είναι συχνότερη στις γυναίκες [ Α/Γ 1,19 ενώ σε άλλες ανέρχεται στο 1,9 ]. Η υπεροχή αυτή είναι σταθερή σ όλες τις ηλικίες, φυλές και εκπαιδευτικό επίπεδο. Στην ΧΚΤΤ η υπεροχή είναι μεγαλύτερη [2,0].

24 κεφαλαλγία τύπου τάσης A. Κοινωνικές επιπτώσεις μικρότερες από εκείνες της ημικρανίας B. Παρόλα αυτά η συχνότερη μορφή πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας στον γενικό πληθυσμό C. Προσοχή όταν «χρονίζει» ο πόνος

25 Διαφορική διάγνωση

26 Διαφορική διάγνωση- εντόπιση Κεφαλαλγία τάσεως Ημικρανία

27 Διαφορική διάγνωση ΚΤΤ: ΌΧΙ ναυτία ή εμετός Ημικρανία: πολύ πιθανή η ναυτία ή ο εμετός

28 Διαφορική διάγνωση στην ημικρανία μπορεί να προηγείται αύρα του πόνου στην κεφαλαλγία τάσης ΠΟΤΕ

29 Διαφορική διάγνωση Η ένταση του πόνου είναι μεγάλη στην ημικρανία και η ασθενής δε μπορεί να συνεχίσει τη δουλειά της. Ξαπλώνει, θέλει να κάνει εμετό και να κοιμηθεί. Η ένταση του πόνου είναι ήπια προς μέτρια στην ΚΤΤ και ο ασθενής μπορεί να συνεχίσει να δουλεύει.

30 Διαφορική διάγνωση Η ημικρανία σε πολλές ασθενείς συσχετίζεται με την έμμηνο ρύση. Η ημικρανία μπορεί να προκληθεί από τροφές ή κόκκινο κρασί. Η αντιμετώπιση της ημικρανίας είναι πιο δύσκολη. Οι τριπτάνες δρουν μόνο στην ημικρανία

31 Αντιμετώπιση

32 Αντιμετώπιση

33 Στόχοι της αντιμετώπισης γενικότερα της κεφαλαλγίας: A. Γρήγορη και αποφασιστική αντιμετώπιση της κρίσης χωρίς υποτροπές του πόνου B. Αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ασθενούς C. Εύρεση του καλύτερου φαρμάκου Ή φαρμακευτικού συνδυασμού ώστε ο ασθενής να μην κάνει κατάχρηση φαρμάκων και να έχει αυτονομία στην αντιμετώπιση του πόνου D. Ελάττωση των ανεπιθύμητων ενεργειών

34 Αντιμετώπιση κρίσης ημικρανίας: ΜΣΑΦ Τριπτάνες Ανταγωνιστές ντοπαμίνης Παράγωγα ερυσιβώδους ολύρας Οπιοειδή ναρκωτικά αναλγητικά Μαγνήσιο

35 ΜΣΑΦ & απλά αναλγητικά: Απλά αναλγητικά : ασπιρίνη, παρακεταμόλη Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη : ιβουπροφένη, ναπροξένη, ινδομεθακίνη, μεφεναμικό οξύ, τολφεναμικό οξύ.

36 Αντιμετώπιση ημικρανίας: Διπλή τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη σε 27 ασθενείς με ημικρανία έδειξε ότι η ιβουπροφένη ήταν σημαντικά καλύτερη από την παρακεταμόλη στην μείωση της σοβαρότητας αλλά και της συχνότητας εμφάνισης των επεισοδίων. Η παρακεταμόλη είχε επίδραση μόνο στη μείωση της σοβαρότητας ενώ η ιβουπροφένη αξιολογήθηκε ως συνολικά καλύτερη τόσο από τους ιατρούς όσο και από τους ασθενείς Pearce et al 1983

37 Τριπτάνες σουματριπτάνη (Ιmigran) ναρατριπτάνη (Naramig) ζολμιτριπτάνη (Zomigon) ριζατριπτάνη (Maxalt) ελετριπτάνη (Relpax) αλμοτριπτάνη (Almogran) φροβατριπτάνη (Migralin)

38 Ανταγωνιστές ντοπαμίνης Μετοκλοπραμίδη Primperan tabl. 10 mg, sir. 5mg/ml, supp. 10, 20 mg, amp. 10 mg/2 ml ΙΜ, ΙV ΑΔ: αιμορραγία, ειλεός Χλωροπρομαζίνη HCl Zuledine amp. 25 mg IV, Largactil tabl. 25, 100 mg Δομπεριδόνη Cilroton tabl. 10 mg, supp. 30, 60 mg ΑΕ: εξωπυραμιδική συνδρομή (κυρίως σε νεαρά άτομα!!!)

39 Παράγωγα ερυσιβώδους ολύρας Εργοταμίνη Cafergot (υπόθετο με 2 mg τρυγικής εργοταμίνης + 10 mg καφεΐνης) Aγωνιστής των 5-HT 1 υποδοχέων- ισχυρή αγγειοσυσπαστική δράση αλλά και αρκετές ΑΕ (ναυτία, εμετός, διάρροια, αιμωδίες, μυαλγία, ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία, προκάρδιο άλγος) ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: εκγυμοσύνη, θηλασμός, ΣΝ, ΑΥ, περιφερική αγγειοπάθεια, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια

40 Παράγωγα ερυσιβώδους ολύρας Διυδροεργοταμίνη μεθανοσουλφονική Dihydergot (tabl. 2,5 mg, caps ret. 5 mg, amp. 1mg/ml) Όπως και η εργοταμίνη: αγγειοσυσπαστική δράση αλλά όχι τόσο ισχυρή, δρα στις φλέβες > αρτηρίες. Λιγότερες ΑΕ (διάρροια, ναυτία, εμετός) IV χορήγηση: 1mg (1 amp) σε λίγο φυσιολ. oρό (μέχρι συν. 3 mg) ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: εκγυμοσύνη, θηλασμός, ΣΝ, ΑΥ, περιφερική αγγειοπάθεια, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια Tfelt- Hansen, Saxena 2000

41 .an increased risk of fibrosis (formation of excess connective tissue that can damage organs and body structures) and ergotism (symptoms of ergot poisoning, such as spasms and obstructed blood circulation) with these medicines.

42 Οπιοειδή ναρκωτικά αναλγητικά Κωδεΐνη (30 mg mg παρακεταμόλη = Lonalgal tabl., supp 10 mg mg παρακεταμόλη + καφεΐνη = Lonarid N ) Δεξτροπροποξυφαίνη HCl Zideron 75 mg/ 2ml, Romidon caps 65 mg Προσοχή σε ανανπευστική ανεπάρκεια!! Βουτορφανόλη (ΗΠΑ) Τραμαδόλη Oxxalgan 50, 100 mg ΠΡΟΣΟΧΗ: Μεγάλο ποσοστό κατάχρησης (10-40%), υποτροπής μετά από θεραπεία της κατάχρησης (~ 100%, Diener 2009) και γενικότερα μικρή μακροχρόνια αποτελεσματικότητα παρά την αρχική ανταπόκριση στην θεραπεία (Saper 2004)

43 Μαγνήσιο Μέχρι και το 50% των ασθενών με ημικρανική κρίση έχουν χαμηλά επίπεδα (Mauskop 1998). Έχει χρησιμοποιηθεί και στην οξεία αντιμετώπιση της ημικρανίας ως απλή, ασφαλής και πολύ καλά ανεκτή αγωγή (IV) Sun-Edelstein et al Το 2002 οι Bigal et al κάνουν μελέτη σε 120 ασθενείς με Η και ΙV χορήγηση 1000 mg Μg ++. Όφελος είχαν οι ασθενείς με ημικρανία με αύρα - ελεύθεροι πόνου το 37% σε μια ώρα. Καλύτερα αποτελέσματα αλλά σε μικρότερο αριθμό ασθενών δημοσίευσαν και το 2001 οι Demirkaya et al.

44 Αντιμετώπιση ΚΤΤ: Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα είναι τα φάρμακα 1 ης επιλογής στην αντιμετώπιση του πονοκεφάλου και ιδιαίτερα του πονοκέφαλου τάσης

45 Αντιμετώπιση KTT: Απλά αναλγητικά : Ασπιρίνη (> 500 mg)- τεκμ., Παρακεταμόλη (1000 mg)- τεκμ. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη: Ιβουπροφένη (> 400 mg) τεκμ. Ναπροξένη (> 500 mg) τεκμ. Mεφαιναμικό οξύ (> 250 mg) Συνδυασμός με καφεΐνη

46 Αντιμετώπιση ΚΤΤ:

47 Μέσος χρόνος (λεπτά) Αντιμετώπιση ΚΚΤ: Μέσος χρόνος για την έναρξη της δράσης * Packman et al 2000

48 % ασθενείς Αντιμετώπιση: Αναλγητικό αποτέλεσμα μετά από 4 ώρες * ** *p<0.01 vs placebo and paracetamol **p<0.01 vs placebo Schachtel et al 1996

49 Αντιμετώπιση ΚΤΤ:

50 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Facebook: Neuro News - Neuro Forum

Σχετικά έγγραφα

Ημικρανία: Όταν ο πονοκέφαλος δεν είναι απλός

Ημικρανία: Όταν ο πονοκέφαλος δεν είναι απλός Μιχάλης Βικελής Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD Γ. Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας Δήλωση συμφερόντων Αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες