ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 2 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ. Θέμα: Το κάπνισμα στην εφηβεία

Transcript

1 ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 2 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ Θέμα: Το κάπνισμα στην εφηβεία

2 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Να γνωρίσουν οι μαθητές τις βλαβερές επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα στην εφηβεία. Ερευνητικά ερωτήματα 1) Ιστορία του καπνού. Τι είναι το τσιγάρο; 2) Γιατί καπνίζουν οι νέοι; 3) Ποιες είναι οι επιπτώσεις του καπνίσματος; 4) Τρόποι αντιμετώπισης του καπνίσματος.

3 Ιστορία του καπνού Πρέπει να αναζητήσουμε την ιστορία του καπνού σε μακρινούς αιώνες. Ήδη από την αρχαιότητα οι προϊστορικοί άνθρωποι εισέπνεαν καπνό σε διαφορές τελετές για να φτάσουν σε μια κατάσταση έκστασης. Παρόλο που δεν γνωρίζουμε ποτέ ακριβώς άρχισε ο άνθρωπος να καπνίζει, είναι απολύτως βέβαιο ότι οι πρώτοι καπνιστές ήταν ινδιάνοι. Αργότερα η χρήση του καπνού έφτασε στην Ευρώπη με την επιστροφή του Κολόμβου (1492). Ακόμα το κάπνισμα απέκτησε τεράστιες διαστάσεις επεκτάσεις και προεκτάσεις στη ζωή του ανθρώπου μέχρι και σήμερα.

4 Κάπνισμα Κάπνισμα ονομάζεται η εισπνοή καπνού από την καύση φύλλων του φυτού καπνός. Είναι μια συνηθείας που προκαλεί εθισμό στον άνθρωπο βλάπτοντας σοβαρά την υγεία του, πράγμα το όποιο μέχρι την δεκαετία του 1920 παρέμενε άγνωστο. Στα επόμενα χρόνια εξακριβώθηκε ότι κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα καθώς και αλλά προβλήματα υγείας. Τσιγάρο Το τσιγάρο είναι εντελώς βιομηχανικό προϊόν σχεδιασμένο να παρέχει σταθερή δόση νικοτίνης και περιέχει : -καπνό τσιγάρου -χαρτιά και φίλτρα -πίσσα -μονοξείδιο του άνθρακα -γέμισμα που παρασκευάζεται από στελέχη και άλλα τμήματα του φυτού του καπνού (που αλλιώς θα ήταν άχρηστα προϊόντα). Αυτά αναμιγνύονται με νερό.

5 -πρόσθετα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προϊόντων καπνού περισσότερο ελκυστικών για τον καταναλωτή. Περιλαμβάνουν υγραντές, για να διατηρούνται περισσότερο, ζάχαρη για να γίνεται ηπιότερος ο καπνός και ευκολότερη η εισπνοή του και αρωματικές ύλες, όπως σοκολάτα και βανίλια, που ενώ μπορεί να φαίνονται αβλαβή στη φυσική τους μορφή μπορεί να γίνουν τοξικά σε συνδυασμό με άλλες ουσίες που περιέχει ο καπνός. Επίσης, όταν καίγονται τα πρόσθετα, σχηματίζονται νέα προϊόντα καύσης που μπορεί επίσης να είναι τοξικά. -νικοτίνη είναι το εθιστικό συστατικό του τσιγάρου. Η νικοτίνη προκαλεί εθισμό όπως η ηρωίνη και η κοκαΐνη. Μόνο 60mg καθαρής νικοτίνης τοποθετούμενα στην γλωσσά στην γλώσσα ενός ανθρώπου μπορούν να τον σκοτώσουν σε λίγα λεπτά.όταν ανάβει ένα τσιγάρο η νικοτίνη που εισπνέετε με τον καπνό του από τον καπνιστή απορροφάτε πολύ γρήγορα φθάνοντας στον εγκέφαλο σε 7 δευτερόλεπτα.

6 Η νικοτίνη ενεργοποιεί το κεντρικό νευρικό σύστημα, αυξάνει τον καρδιακό παλμό, με αποτέλεσμα οι ανάγκες της καρδιάς για οξυγόνο να είναι μεγαλύτερες.

7 Γιατί οι νέοι καπνίζουν; Οι περισσότεροι που ξεκινούν το κάπνισμα είναι σε νεαρή ηλικία, όπου δεν μπορούν να αντιληφθούν τις επιπτώσεις που θα έχει η συνήθεια αυτή στην υγεία τους. Γενικώς, το θάρρος και η τόλμη στη νεαρή ηλικία οδηγούν σε πολλές διαφορετικές συμπεριφορές, που μπορεί να αποβούν αρνητικές για τη σωματική ακεραιότητα του ατόμου. Οι νέοι συνήθως υιοθετούν μια αισιόδοξη στάση ότι όλα όσα συμβαίνουν σε άλλους καπνιστές δεν πρόκειται να συμβούν στους ίδιους. Μερικοί από τους λόγους είναι: η κοινωνική πίεση, γενετικοί λόγοι, διαφημιστικοί λόγοι, καθώς και λόγοι σχετικά με τον έλεγχο βάρους του ατόμου. Κοινωνική πίεση: Πολλοί νέοι, στην κοινωνική πίεση που ασκείται από φίλους που ήδη καπνίζουν, «αναγκάζονται» να ξεκινήσουν το κάπνισμα γιατί η υπόλοιπη παρέα καπνίζει και δεν θέλουν να νιώθουν διαφορετικοί. Επίσης, οι νέοι επηρεάζονται και από τις ταινίες, όπου ο άντρας που καπνίζει είναι συνήθως αυτός που

8 πετυχαίνει και είναι ικανός, έχει κατακτήσεις στο αντίθετο φύλο. Σε ότι αφορά το γυναικείο πληθυσμό, στην ταινία η γυναίκα που καπνίζει είναι αυτή που ξέρει τι ζητάει από τη ζωή και είναι δυναμική και σίγουρη για τον εαυτό της. Αυτά τα πρότυπα οδηγούν στο να διαμορφώνονται εικόνες σε ότι αφορά τη φιγούρα του καπνιστή. Διαφημιστικοί λόγοι: Σε συνδυασμό με την κοινωνική πίεση, η διαφήμιση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες επιρροής των εφήβων σε ότι αφορά το κάπνισμα. Παρ' όλο που οι εταιρείες καπνού υποστήριζαν ότι οι διαφημιστικές τους καμπάνιες αφορούν μόνο τον επηρεασμό των ήδη καπνιστών στο να αλλάξουν μάρκα τσιγάρων, παρατηρήθηκε ότι έφηβοι ήδη καπνιστές, που έβλεπαν διαφημίσεις κάποιας μάρκας τσιγάρων και τους άρεσε, έφταναν να καπνίζουν 4 φορές περισσότερο μετά την προβολή της διαφήμισης.

9 Έλεγχος βάρους: Πολλά νεαρά κορίτσια και αγόρια πιστεύουν ότι καπνίζοντας μπορούν να περιορίσουν το φαγητό και κατά συνέπεια το βάρος τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα κορίτσια παρουσιάζουν αυτή την αντίληψη περισσότερο από τα αγόρια και κορίτσια που έχουν παρουσιάσει διαταραχές στο φαγητό, όπως βουλιμία ή ανορεξία, τείνουν να καπνίζουν δύο φορές περισσότερο από κορίτσια που δεν έχουν παρουσιάσει κάποια αντίστοιχη διατροφική διαταραχή.

10 Γιατί συνεχίζουν να καπνίζουν; Εθισμός: Ένας καπνιστής συνεχίζει να έχει την επιθυμία να καπνίζει γιατί η όλη διαδικασία γίνεται συνήθεια. Σε μια έρευνα που διεξήχθη σε καπνιστές, παρουσιάστηκαν αποτελέσματα που έδειχναν ότι άτομα που είχαν καπνίσει 100 τσιγάρα στη ζωή τους και άτομα που κάπνιζαν περισσότερα από 15 τσιγάρα την ημέρα, θεωρούσαν τη διακοπή του καπνίσματος αδύνατη ή πάρα πολύ δύσκολη. Ένας καπνιστής που είναι εθισμένος δεν σκέφτεται μόνο το τσιγάρο, αλλά και το γεγονός ότι υπάρχουν στιγμές που δεν καπνίζει. Συνήθως γνωρίζουν πότε κάπνισαν το τελευταίο τσιγάρο τους και πόση ώρα θα κάνουν μέχρι να καπνίσουν το επόμενο. Δεδομένου ότι το κάπνισμα είναι συνήθεια, παρουσιάζεται και το γεγονός ότι αυτοί που είναι καπνιστές δεν θα φύγουν από το σπίτι ή το γραφείο τους χωρίς να ελέγξουν αν έχουν πάρει το πακέτο τα τσιγάρα μαζί τους ή ακόμα και το γεγονός ότι πάντα έχουν κρυμμένα πακέτα σε περίπτωση ανάγκης, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά σε συνεντεύξεις.

11 Θετική και αρνητική ενίσχυση - επιβράβευση: Συνήθως το κάπνισμα ενός τσιγάρου συνδέεται με ευχάριστα γεγονότα ή ακόμα και δυσάρεστα συναισθήματα. Το γεγονός ότι όταν ο καπνιστής είναι ευδιάθετος καπνίζει, αυτή η κίνηση οδηγεί σε ένα συνδυασμό ενίσχυσης και ταύτισης αυτών των συναισθημάτων με ένα τσιγάρο. Αντίθετα, σε περιπτώσεις που το άτομο αισθάνεται στενοχωρημένο και προβληματισμένο και σε αυτή την περίπτωση το τσιγάρο λειτουργεί ως αντίθετο της αρνητικής σκέψης και ως χαλαρωτικό. Επομένως και σε αυτή την περίπτωση το τσιγάρο λειτουργεί ενισχυτικά στην οποιαδήποτε συμπεριφορά (θετική ή αρνητική) που θα εκδηλώσει ο καπνιστής.

12 Αισιόδοξη προκατάληψη: Πολλά άτομα που συνεχίζουν να καπνίζουν έχουν μια αισιόδοξη σκέψη για το άτομό τους σε ότι αφορά την υγεία τους και τις συνέπειες των επιπτώσεων που έχει το κάπνισμα σε αυτή. Είτε υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις του οργανισμού τους είτε θέτοντας οι ίδιοι ένα όριο ηλικίας που θεωρούν ικανοποιητικό, έχει παρατηρηθεί ότι όλοι οι καπνιστές υιοθετούν μια αισιόδοξη στάση σχετικά με τις πιθανότητες να νοσήσουν λόγω τσιγάρου. Φόβος για απόκτηση περιττών κιλών: Τέλος, οι άνθρωποι συνεχίζουν να καπνίζουν γιατί θεωρούν ότι διακόπτοντας το κάπνισμα, θα παχύνουν. Ακόμα και γυναίκες σε ενδιαφέρουσα, πολλές φορές βρίσκονται σε σύγχυση για το αν θα καπνίσουν, όχι γιατί μπορεί να κάνουν κακό στο έμβρυο αλλά γιατί κινδυνεύουν να πάρουν περιττά κιλά. Η ενασχόληση με τον έλεγχο βάρους και το κάπνισμα σχετίζεται έντονα με την εθνικότητα, την ηλικία και το φύλο του καπνιστή.

13 Στατιστικά Καπνίσματος Νέων Σύμφωνα με διάφορες μελέτες που έγιναν πρόσφατα σε παιδιά σχολικής ηλικίας, το ποσοστό των παιδιών που καπνίζουν τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα στην ηλικία των 13 ετών, είναι 4,9% στα αγόρια και 3% στα κορίτσια ενώ στην ηλικία των 15 ετών είναι 13,5% και 14,1% αντίστοιχα. Παρατηρείται μάλιστα μια αισθητή μείωση των ποσοστών σε σχέση με την αρχική έρευνα του 1997 στην οποία το ποσοστό των καπνιστών βρέθηκε 18% στα αγόρια και 19% στα κορίτσια. Αντίστοιχα χαμηλά ποσοστά καπνίσματος στις ηλικίες ετών διαπιστώνει μια άλλη μελέτη, στην οποία το ποσοστό καπνιστών μεταξύ των

14 αγοριών ήταν 8,9% και μεταξύ των κοριτσιών 9,5%. Δυστυχώς, αν και είχε μειωθεί κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό το κάπνισμα στο παρελθόν, τα επίπεδα έχουν επιστρέψει στα υψηλά(20,8%) όπως είχε παρατηρηθεί και το Ποσοστά Καπνίσματος μαθητών Μια έρευνα του 1998 απέδειξε με σαφήνεια και λεπτομερώς πως οι μισοί και πλέον μαθητές (57%) έχουν καπνίσει τουλάχιστον μια φορά στην ζωή τους, οι περισσότεροι περιστασιακά(32,7%). Συστηματικά δηλώνουν ότι καπνίζουν το 20,7% των μαθητών. Τα κορίτσια υπερτερούν των αγοριών στο περιστασιακό κάπνισμα (34,7% έναντι 30,5% αντίστοιχα), ενώ περισσότερα αγόρια (21,9%) από κορίτσια (19,7%) δηλώνουν συστηματικοί καπνιστές χωρίς όμως μεγάλη διαφορά μεταξύ τους. Τα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα Αθήνα και Θεσσαλονίκη εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά συστηματικού καπνίσματος

15 (24,6% και 23,6% αντίστοιχα) σε σύγκριση με τις υπόλοιπες αστικές περιοχές (19,9%) και της ημιαστικές (13,9%) Ποσοστά Καπνίσματος μαθητών Γυμνασίου Η τελευταία μελέτη GYTS που διενεργήθηκε το έτος σε μαθητές Γυμνασίου το 32,1% των μαθητών Γυμνασίου δήλωσε ότι είχε δοκιμάσει τσιγάρο στο παρελθόν ενώ το 16,2% των μαθητών δήλωσε ότι ήταν τακτικοί καπνιστές. Επιπρόσθετα, 1 στους 4 μαθητές καπνιστές δήλωσε ότι είχε καπνίσει για πρώτη φορά σε ηλικία μικρότερη των 10 ετών. Συγχρόνως, το 20% των μη καπνιστών μαθητών θεωρεί ότι θα καπνίζει την επόμενη σχολική χρονιά. Τώρα όσον αναφορά το παθητικό κάπνισμα ένα υψηλό ποσοστό των 89,8% των μαθητών του Γυμνασίου δήλωσε ότι εκτέθηκαν στο παθητικό κάπνισμα στο

16 σπίτι τους και το 94,1% σε δημόσιο χώρο. Το 16,7% των μαθητών γυμνασίου δήλωσε ότι του προσφέρθηκαν τσιγάρα δωρεάν από κάποιον εκπρόσωπο εταιρίας καπνού. Ποσοστά Ηλικίας Έναρξης Καπνίσματος Η ηλικία έναρξης καπνίσματος συνήθως γίνεται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Λίγοι άνθρωποι αρχίζουν το κάπνισμα σε ηλικία άνω των 20 ετών(λιγότερο από 10%). Σύμφωνα με την μελέτη HBSC, η μέση ηλικία πρώτης δοκιμής τσιγάρου στα παιδιά ηλικίας 15 ετών, κυμαίνεται στις διάφορες χώρες μεταξύ 11 και 13 ετών. Η Ελλάδα ως χώρα παρουσιάζει την υψηλότερη ηλικία έναρξης στους δεκαπεντάχρονους καπνιστές η οποία στα μεν αγόρια είναι 13,7 και στα κορίτσια 13 έτη.

17 Συνέπειες του Καπνίσματος Στοματική κοιλότητα Το κάπνισμα προκαλεί δυσάρεστα αποτελέσματα τόσο στην ψυχολογία όσο και στην σωματική μας υγεία. Συγκεκριμένα παρατηρούνται σοβαρές επιπτώσεις στην στοματική κοιλότητα του ανθρώπου ανεξαιρέτως ηλικίας, οι οποίες προκαλούν: * κοσμία του στόματος, * χρωματισμό δοντιών, * θερμικά εγκαύματα, * νικοτινική στοματίτιδα με ερυθρές κηλίδες στον ουρανίσκο, * μελάγχρωση του βλεννογόνου με μελανή χροιά των ούλων, * τριχωτή γλώσσα * ακόμα και καρκίνο του στόματος. Καρκίνος του στόματος Όσο αναφορά τον καρκίνο του στόματος, αναφέρεται στα κακοήθη νεοπλάσματα

18 που αναπτύσσονται στα χείλη και γενικά στο βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας και του στοματοφάρυγγα. Η νόσος αυτή δεν προσβάλει μόνο άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, υπάρχουν μορφές της που απειλούν τον νεαρό πληθυσμό και χαρακτηρίζονται μάλιστα από ταχείς ρυθμούς εξέλιξης. Κύριοι παράγοντες που προκαλούν καρκίνο του στόματος είναι το αλκοόλ και ο καπνός. Άνθρωποι οι οποίοι κάνουν χρήση καπνού έχουν 30 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύσσουν την ασθένεια. Επίσης ιδιαίτερα επικίνδυνη παραμένει η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του στόματος εφόσον παραμένει υψηλή ακόμα

19 και για πρώην καπνιστές για μέχρι είκοσι χρόνια αφού διακόψουν το κάπνισμα. Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα Μία από τις συχνές μορφές καρκίνου του στόματος είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα που αφορά περίπου το 95% των κακοήθων όγκων του στόματος. Η κλινική εικόνα του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος στο στόμα μπορεί να εμφανιστεί με ποικίλη μορφή: * πρώτο στάδιο: Εμφανίζεται με μορφή έλκους ή εξωτερικής βλάβης η οποία μπορεί πολλές φορές να είναι εξαλκωμένη. * σπανιότερα: Εμφανίζεται ως διάβρωση * εντοπισμένη περιοδοντική βλάβη * εστιακή σκλήρυνση του βλεννογόνου * προχωρημένα στάδια: Εμφανίζεται στο έδαφος μιας λευκοπλακίας ή ερυθροπλακίας. Αναπτύσσεται: στα πλάγια χείλη της γλώσσας και στην κάτω επιφάνεια.

20 Νικοτινική Στοματίτιδα Η νικοτινική στοματίτιδα εμφανίζεται σε καπνιστές πούρων ή πίπας αλλά και σε καπνιστές τσιγάρου. Η νικοτίνη και τα προϊόντα καπνού, ερεθίζοντας τους μικρούς σιελογόνους αδένες που υπάρχουν σε ολόκληρη την στοματική επιφάνεια εμφανίζουν μια χαρακτηριστική εικόνα: * λευκή επιφάνεια * και φλεγμονώδη στόμια μικρών αδένων.

21 Επιδράσεις στο αναπνευστικό σύστημα Τρεις από τις σημαντικότερες συνέπειες του καπνίσματος στο αναπνευστικό μας σύστημα είναι ο Καρκίνος του Πνεύμονα, το Άσθμα και η Πνευμονική Υπέρταση. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι ο Καρκίνος του Πνεύμονα είναι μια από τις πιο συνηθισμένες μορφές καρκίνου και εμφανίζεται κυρίως στα άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας. Στην Ελλάδα το μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης το έχουν οι άνδρες ενώ στις γυναίκες αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Το 60% των ασθενών στους

22 οποίους διαγιγνώσκεται Καρκίνος του Πνεύμονα, πεθαίνει μέσα στο επόμενο έτος. Το 80-85% των πασχόντων από Καρκίνο του Πνεύμονα τείνει να είναι καπνιστές. Το κάπνισμα προκαλεί επίσης την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, μια παθολογική κατάσταση η οποία αυξάνει από 4 έως 6 φορές την πιθανότητα να προσβληθούν στη συνέχεια και από καρκίνο. Βέβαια κάποιο ρόλο στην εμφάνιση του Καρκίνου του Πνεύμονα παίζει το οικογενειακόκληρονομικό ιστορικό, καθώς άτομο του οποίου συγγενής α βαθμού προσβλήθηκε από τη νόσο έχει αρκετές πιθανότητες να νοσήσει κι αυτό. Τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας αργούν να εμφανιστούν με αποτέλεσμα όταν φανούν ο καρκίνος να έχει ήδη επεκταθεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις μια απλή ακτινογραφία θώρακος αρκεί για να εντοπιστεί ο όγκος. Η θεραπεία του Καρκίνου του Πνεύμονα με στόχο την απόλυτη ίαση είναι δυνατόν

23 εφόσον δεν έχουν εκδηλωθεί μεταστάσεις σε άλλα όργανα. Ένας ακόμη κακός παράγοντας για τους καπνιστές είναι το Άσθμα το οποίο μπορεί να προκαλέσει άσχημα συμπτώματα όπως: δυσκολία στην επίτευξη ελέγχου του άσθματος, αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης κρίσεων, μειωμένη αποτελεσματικότητα και ανάγκη για μεγαλύτερες δόσεις φαρμάκων και πρόκληση μόνιμων βλαβών στους πνεύμονες και στους αεραγωγούς. Οι μηχανισμοί με τους οποίους δημιουργείται αντίσταση στη θεραπεία με κορτικοστεροειδή δεν έχουν εξηγηθεί, θα μπορούσαν όμως να αποτελούν μεταβολές στους φαινοτύπους των φλεγμονωδών κυττάρων, των αγωγών κτλ. Τέλος η Πνευμονική Υπέρταση, μια αρρώστια που προκαλείται και περιλαμβάνει ένα σύνολο παθήσεων και αντιστάσεων. Τα κατά την διάρκεια

24 κάποιας συνηθισμένης ασχολίας ρουτίνας, κόπωση, πόνο στο στήθος και ταχυκαρδία. Όσο η κατάσταση επιδεινώνεται άλλο τόσο χειροτερεύουν τα συμπτώματα. Στην Ελλάδα έχουμε περίπου ασθενείς. Η Πνευμονική Υπέρταση υπήρξε για χρόνια μια άγνωστη νόσος. Τα τελευταία δέκα χρόνια σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στην κατανόηση της, στην διάγνωση και στη θεραπεία της

25 Οι επιδράσεις του καπνίσματος στην καρδιά και τα αγγεία. Το κάπνισμα είναι ιδιαίτερα βλαβερό για την καρδιά, τους πνεύμονες και τα αγγεία. Συγκαταλέγεται μεταξύ των κύριων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, δηλαδή καταστάσεων που επιδεινώνουν και επιταχύνουν την αθηροσκλήρωση των αγγείων. Πως επιδρά το κάπνισμα στον οργανισμό μας; Το μονοξείδιο του άνθρακα που παράγεται κατά την καύση του τσιγάρου δυσκολεύει την οξυγόνωση του σώματος. Η νικοτίνη αυξάνει την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα, οδηγώντας την καρδιά σε κόπωση. Η πίσσα που περιέχεται στον καπνό εναποτίθεται στους πνεύμονες και ευθύνεται για τους καρκίνους που σχετίζονται με το τσιγάρο. Άλλες 4000 ουσίες που περιέχονται στον καπνό του τσιγάρου μπορούν να ευθύνονται για πλήθος άλλων παθολογικών καταστάσεων.

26 Έχει αποδειχθεί ότι τα «ελαφρά» τσιγάρα (με χαμηλές περιεκτικότητες πίσσας και νικοτίνης) έχουν τους ίδιους ουσιαστικά κινδύνους με τα «βαριά» τσιγάρα. Τι κινδύνους διατρέχουν οι καπνιστές; Οι καπνιστές διατρέχουν συνολικά 2 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν κάποιο καρδιακό επεισόδιο σε σχέση με τους μη καπνιστές. Ιδιαίτερα στα άτομα κάτω των 50 ετών, οι καπνιστές διατρέχουν 10πλάσιο κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου σε σχέση με τους μη καπνιστές. Αυξημένους κινδύνους για την υγεία τους διατρέχουν και οι παθητικοί καπνιστές. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχει ένας καπνιστής είναι να εμφανίσει καρκίνο του πνεύμονα. Στην πραγματικότητα όμως, κινδυνεύει από τα καρδιαγγειακά νοσήματα σε πολύ υψηλότερο ποσοστό με προεξάρχοντα το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό

27 επεισόδιο. Το κάπνισμα επάγει τη νοσηρότητα της καρδιάς και των αγγείων μέσω πολλών μηχανισμών. Προκαλεί στένωση των αγγείων και παραγωγή χοληστερίνης, η οποία προάγει την αρτηριοσκλήρωση. Με τους μηχανισμούς αυτούς, το κάπνισμα βλάπτει τη λειτουργία των στεφανιαίων αγγείων, όπως και άλλων αγγείων και οδηγεί στην εκδήλωση στεφανιαίας νόσου. Από διάφορες έρευνες φαίνεται, ότι αυτοί που καπνίζουν μέχρι 10 τσιγάρα την ημέρα έχουν 25-30% μεγαλύτερη πιθανότητα εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου από τους μη καπνιστές, αυτοί που καπνίζουν τσιγάρα την ημέρα έχουν 30-50% μεγαλύτερη πιθανότητα, αυτοί που καπνίζουν τσιγάρα έχουν 75% μεγαλύτερη πιθανότητα και αυτοί που καπνίζουν πάνω από 40 τσιγάρα πιθανότητα 100% μεγαλύτερη από τους μη καπνιστές. Η χρήση καπνού με οποιοδήποτε τρόπο πέραν του τσιγάρου,

28 καθώς και το παθητικό κάπνισμα περιλαμβάνονται στους παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου. Πρόσφατες μελέτες διαπίστωσαν ότι η θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα είναι υψηλότερη στις γυναίκες καπνίστριες σε σχέση με άνδρες καπνιστές. Συγκεκριμένα, όπως έχει φανεί από μελέτες, ο κίνδυνος εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου διπλασιάζεται στις γυναίκες οι οποίες καπνίζουν 3-5 τσιγάρα ημερησίως, ενώ στους άνδρες διπλασιάζεται στα 6-9 τσιγάρα ημερησίως. Ακόμη πρέπει να σημειωθεί, ότι η επίδραση του τσιγάρου στη δημιουργία αθηρωματικών πλακών είναι μεγαλύτερη αν συνυπάρχει υπέρταση και σακχαρώδης διαβήτης. Οι αρνητικές επιδράσεις του καπνίσματος φαίνονται ακόμη περισσότερο, στην περίπτωση διακοπής του σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο στους οποίους ο κίνδυνος επεισοδίου μετά από διακοπή

29 πέφτει εντός 2-3 ετών στο επίπεδο ίδιο με αυτό αυτών με στεφανιαία νόσο και που δεν καπνίσανε ποτέ, ενώ ασυμπτωματικά άτομα χρειάζονται 10 έτη να φτάσουν το επίπεδο εκείνων που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Στους μη καπνιστές που εκτίθενται παθητικά στο κάπνισμα στην οικογένεια ή στη δουλειά τους, o κίνδυνος εκδήλωσης καρδιοπάθειας είναι 25-30% μεγαλύτερος σε σχέση με τους μη καπνιστές. Υπολογίστηκε ότι το 2002 έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος άνθρωποι, εκ των οποίων οι εξαιτίας καρδιαγγειακής νόσου. Καρδιακή ανεπάρκεια Είναι ένα κλινικό σύνδρομο πολλαπλής αιτιολογίας, που εκδηλώνεται με έμφραγμα του μυοκαρδίου, σε σχετικά μεγαλύτερες ηλικίες, και με διατατική μυοκαρδιοπάθεια, σε νεότερες ηλικίες.

30 Στην καρδιακή ανεπάρκεια η καρδία δεν μπορεί πλέον να εκτελεί το έργο της κανονικά. Γι αυτό δυσκολεύεται να αποστέλλει οξυγονωμένο αίμα στον οργανισμό. Οι ασθενής με διαβήτη, υψηλή πίεση, υψηλή κακή χοληστερόλη και στεφανιαία νόσο της καρδιάς κινδυνεύουν πολύ περισσότερο. Συμπτώματα : 1. Κούραση, αδυναμία 2. Πρήξιμο ποδιών, κνημών και της κοιλιάς 3. Ανεξήγητη πρόσληψη βάρους 4. Δύσπνοια που μπορεί να εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια των διαφόρων δραστηριοτήτων, κατά την ξεκούραση ή κατά τον ύπνο 5. Βήχας που μπορεί να είναι ξηρός ή να παράγει φλέματα χρώματος λευκού ή ροζ με χροιά αίματος 6. Μείωση επιπέδου ενεργητικότητας

31 7. Αίσθηση πληρότητας ή ασθένειας του στομαχιού 8. Αίσθημα ότι η καρδιά χτυπά γρήγορα ή δυνατά Η θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας εξαρτάται και από τις αιτίες που την έχουν προκαλέσει. Αιτίες: 1. Η στεφανιαία νόσος της καρδιάς. Στην οντότητα αυτή συμπεριλαμβάνονται η στηθάγχη και η καρδιακή προσβολή που είναι οι συχνότερες 2. Υψηλή πίεση 3. Ο διαβήτης 4. Αρρυθμίες 5. Συγγενείς καρδιοπαθείς 6. Σοβαρές αναιμίες 7. Αλκοολισμός

32 Εγκεφαλικό επεισόδιο Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο: Πρόκειται για τη διαταραχή της εγκεφαλικής αιματικής, κυκλοφορίας. Μπορεί να προκληθεί είτε από διακοπή της αιματικής ροής του εγκεφάλου είτε από ρήξη των εγκεφαλικών αγγείων. Παράγοντες κινδύνου είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, κολπική μαρμαρυγή, υπερλιπιδαιμία, κάπνισμα, διαβήτης, διατροφή, φυσική δραστηριότητα, προχωρημένη ηλικία. Το εγκεφαλικό επεισόδιο ανήκει στα μείζονα προβλήματα δημόσιας υγείας και αποτελεί παγκοσμίως την Τρίτη αιτία θανάτου μετά τα καρδιακά νοσήματα και τον καρκίνο.

33 Μορφές αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου: Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ταξινομείται ανάλογα με την παθογένειά του σε εγκεφαλικό επεισόδιο αιμορραγικού και ισχαιμικού τύπου. Το 20% των εγκεφαλικών επεισοδίων είναι αιμορραγικού τύπου και το 80% ισχαιμικού τύπου. Το 35% των ασθενών που εμφάνισαν ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να επαναπροσβληθούν τα επόμενα πέντε χρόνια.

34 Παράγοντες κινδύνου πρόκλησης εγκεφαλικού επεισοδίου ισχαιμικού τύπου. Το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί πολυπαραγοντική νόσο, για την οποία ευθύνονται αλληλοεπιδρώμενοι παράγοντες. Οι παράγοντες πρόκλησης του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου ταξινομούνται ανάλογα με την δυνατότητα τροποποίησης τους, σε τροποποιήσιμους και μη τροποποιήσιμους. Οι μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής: 1. Η ηλικία 2. Το φύλο 3. Η εθνικότητα φυλή 4. Η κληρονομικότητα.

35 Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής: 1. Κάπνισμα 2. Η αρτηριακή πίεση 3. Διαβήτης 4. Καρωτιδική στένωση 5. Υπερλιπιδαιμία 6. Παθήσεις του αίματος 7. Καρδιακά νοσήματα. Τόσο οι καπνιστές όσο και οι παθητικοί καπνιστές βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για εμφάνιση ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, διότι το κάπνισμα (ενεργητικό ή παθητικό) αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που επιταχύνει την αθηρωμάτωση. Αντιθέτως, η διακοπή του καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο για ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, κυρίως σε όσους καπνίζουν ελαφρά.

36 Στεφανιαία Νόσος Η στεφανιαία (καρδιακή) νόσος προκαλείται όταν οι αθηρωματικές πλάκες, δηλαδή το στρώμα που δημιουργείται στο εσωτερικό των αγγείων από την επικόλληση των βλαβερών ουσιών, όπως λιπίδια, τριγλυκερίδια, χοληστερόλη, κλπ., γεμίσουν τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς, που ονομάζονται στεφανιαίες αρτηρίες, και εμποδίσουν τη ροή του αίματος στην καρδιά. Έτσι, η καρδιά παίρνει λιγότερο οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες. Επιπλέον, το κάπνισμα αυξάνει τη χοληστερίνη και προκαλεί σκλήρηνση των αγγείων επιβαρύνοντας έτσι τη λειτουργία του μυοκαρδίου. Άρα, το κάπνισμα αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα στην εμφάνιση της νόσου. Έρευνες του Υπουργείου Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών Αμερικής το 1989 έχουν δείξει ότι το κάπνισμα ευθύνεται για το 30-40% των θανάτων από την νόσο, συγκεκριμένα ευθύνεται για το 45% των θανάτων στους άνδρες και 41% στις γυναίκες στις ηλικίες κάτω των 65 χρόνων, ενώ στις ηλικίες άνω των 65 ευθύνεται περίπου για το 20%.

37 Ο πόνος στο στήθος (στηθάγχη), στο στέρνο ή στο μέρος τη καρδιάς που μπορεί να αντανακλά στην πλάτη, στο λαιμό, στα χέρια είναι το πιο συχνό σύμπτωμα της νόσου. Εμφανίζεται στο περπάτημα ή όταν ανεβαίνουμε σκαλοπάτια ή όταν σηκώνουμε κάποιο βάρος και υποχωρεί μόλις σταματάμε την κόπωση. Η διάρκεια του στηθαγχικού πόνου συνήθως είναι 5-10 λεπτά, εάν όμως υπερβεί τα 20 λεπτά, είναι πολύ έντονος και συνοδεύεται από ιδρώτα και εμετό τότε θεωρείται οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και πρέπει να εισαχθείτε αμέσως στο εφημερεύον νοσοκομείο. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με την νόσο είναι: δυσπεψία ή καούρα, πόνο στους μύες της πλάτης και του στήθους,<<φτερουγίσματα>> της καρδιάς, δύσπνοια και άλλα.

38 Απώλεια μνήμης, Τερατογενέσεις, πρόωρος θάνατος. Η μνήμη φαίνεται από πρόσφατες έρευνες, ότι υποφέρει από τις τοξικές επιδράσεις του καπνίσματος. Μια υποψία είναι ότι η επιτάχυνση της απώλειας της μνήμης που παρατηρείται στους καπνιστές, μπορεί να οφείλεται στην αύξηση της πίεσης που προκαλεί το κάπνισμα. Η αύξηση της πίεσης αλλοιώνει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο. Το γεγονός αυτό μπορεί να συμβάλλει σε μειωμένη προσφορά προς τον εγκέφαλο θρεπτικών ουσιών που με τη σειρά τους να προκαλούν μακροχρόνια προβλήματα στη μνήμη. Αποδείχθηκε επίσης ότι οι καπνιστές παρουσιάζουν εως και 20% μικρότερη λειτουργία εγκεφάλου και ευφυΐας. Επί πρόσθετα παρατηρούνται αλλαγές στον μεταβολισμό του εγκεφάλου εξαιτίας της στέρησης οξυγόνου. Μια νέα μελέτη, δημοσιεύτηκε αυτό το μήνα στο εξειδικευμένο περιοδικό Addiction. Η μελέτη χρησιμοποιήσει 3 ομάδες ατόμων. Μη καπνιστές που δεν είχαν επαφή με καπνό ούτε παθητικά, μη καπνιστές που εκτίθενται σε καπνό παθητικά και

39 καπνιστές. Η μελέτη αυτή ήταν απολύτως ελεγχόμενη και διήρκεσε 54 μήνες. Τα αποτελέσματα είναι χαρακτηριστικά: * Οι τρέχοντες καπνιστές ξεχνούν κάτι παραπάνω από 30% περισσότερο από αυτούς που δεν καπνίζουν παθητικά * Μη καπνιστές που εκτίθενται σε καπνό παθητικά ξεχνούν σχεδόν 20% περισσότερο από αυτούς που δεν καπνίζουν παθητικά * Και οι δύο ομάδες μη καπνιστών ήταν ανώτεροι σε ανάκληση μνημών από όλους τους καπνιστές Σε άλλες έρευνες εξετάστηκαν οι τερατογενέσεις ως συνέπεια του καπνίσματος. Τα προβλήματα εστιάζονται και στις δυσκολίες σύλληψης αλλά και στην ανάπτυξη του εμβρύου. Το 40% των γυναικών αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην σύλληψη ενώ επίσης έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να γεννήσουν ελλειποβαρές νεογνό. Έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα ευθύνεται και για ορισμένες εμβρυακές δυσμορφίες όπως το λαγώχειλο και το λυκόστομα.

40 Λαγώχειλο ή λυκόστομα: Το λαγώχειλο εμφανίζεται σαν σχίσιμο στο χείλος είτε σαν ένα μικρό κενό είτε σαν μια ατελή ή πλήρη σχιστία που συνεχίζει και στην μύτη (πλήρες λαγώχειλο). Το λαγώχειλο μπορεί να εμφανισθεί στην μία πλευρά και ονομάζεται ετερόπλευρο είτε και στις δύο και ονομάζεται αμφοτερόπλευρο. Οφείλεται στην ανεπαρκή σύγκλειση της άνω γνάθου και της έσω ρινικής απόφυσης (λυκόστομα). Το λαγώχειλο μπορεί να διορθωθεί με χειρουργική επέμβαση. Λυκόστομα είναι μια κατάσταση που τα δύο πέταλα του κρανίου δεν σχηματίζουν την σκληρά υπερώα (την οροφή του στόματος). Η μαλακή υπερώα επίσης εμπλέκεται σε τέτοιες περιπτώσεις. Σε πολλές περιπτώσεις εμπλέκεται και το λαγώχειλο. Το λυκόστομα συμβαίνει ένα σε 700 γεννήσεις. Το λυκόστομα μπορεί

41 να είναι πλήρες (μαλακή και σκληρά υπερώα και πολλές φορές περιλαμβάνει και τμήμα της άνω γνάθου ή ατελές και περιλαμβάνει μια οπή στην οροφή του στόματος. Όταν έχουμε λυκόστομα η σταφυλή είναι επίσης σχισμένη στα δύο. Το άνοιγμα στην οροφή του στόματος που γίνεται στις πλήρεις σχιστίες έχει σαν αποτέλεσμα να επικοινωνεί το στόμα με την ρινική κοιλότητα. -Πρέπει να προσθέσουμε ότι το κάπνισμα μπορεί να ευθύνεται και για αναπνευστικά προβλήματα του νεογνού.

42 Παθητικό Κάπνισμα και Υγεία Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προλήψιμη αίτια θνησιμότητας. Στα ουρά των ατόμων που είναι παθητικοί καπνιστές εντοπίστηκαν νικοτίνη, κοτίνη (το μεταβολικό της προϊόν) και καρκινογόνες ουσίες. Η νικοτίνη είναι η κύρια εθιστική ουσία, αποδίδεται πολύ γρήγορα στον εγκέφαλο και προκαλεί εξάρτηση. Σε κλειστούς χώρους οι μη καπνιστές ερεθίζονται στο μάτια στο αναπνευστικό σύστημα και σε συχνές φλεγμονές από τον καπνό. Οι επιδράσεις αυτές είναι πιο έντονες κυρίως στα παιδία. Από ανασκόπηση δέκα διαφορετικών μελετών διαπιστώθηκε 30% αύξηση του κίνδυνου για ισχαιμική νόσο του μυοκαρδίου και έμφραγμα σε μη καπνιστές που ζουν με καπνιστές. Το κάπνισμα αποτελεί σύμφωνα με όλες τις έρευνες της επιστήμης την πρώτη αίτια θανάτου στην Αναπτυγμένη Δύση. Εκτός από τον καρκίνο του πνεύμονα το παθητικό κάπνισμα αυξάνει την επίπτωση

43 και των άλλων παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος στα βρέφη και στα παιδιά ιδιαίτερα με γονείς καπνιστές κυρίως ευθύνεται το κάπνισμα της μητέρας που έχει ως αποτέλεσμα τον υπερτριπλασιασμό στις νοσηλείες των βρεφών. Οι νοσηλείες αυτές είναι περισσότερες και από τους δυο γονείς. Τα παιδιά των καπνιστών έχουν μικρότερο βάρος γέννησης, μειωμένη πνευματική απόδοση συχνότερες λιμώξεις αναπνευστικού Στα μεγαλύτερα παιδιά με γονείς καπνιστές ο κινδύνους για πνευμονία και βρογχίτιδα είναι αυξημένος κατά 50%, ενώ έχει διαπιστωθεί και αυξημένος κίνδυνος και για τις άλλες παθήσεις του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος κατά την εγκυμοσύνη είναι: το μειωμένο βάρος που παρουσιάζουν τα νεογνά μητέρων μη καπνιστριών που εκτέθηκαν σε παθητικό κάπνισμα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η διακοπή του καπνίσματος πριν την εγκυμοσύνη η κατά

44 την διάρκεια των πρώτων 3-4 μηνών προστατεύει το έμβρυο από μείωση του βάρους. Το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη επιδρά αρνητικά και στην υγεία της εγκύου. Αυξημένη παρουσιάζεται στις καπνίστριες η συχνότητα της αποκόλλησης του πλακούντα, του πρόδρομου πλακούντα των αιμορραγιών και της πρόωρης ρήξης του θυλακίου. ]

45 Διακοπή του καπνίσματος μέσω ειδικών ιδρυμάτων-ιατρείων. Όπως προέκυψε από πρόσφατη έρευνα, επτά στους δέκα Έλληνες καπνιστές δηλώνουν επιθυμία να κόψουν το κάπνισμα, όμως από αυτούς μόνο το 3-5% αναμένεται να τα καταφέρει. Σ' αυτό το σημείο, τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος μπορούν να βοηθήσουν, όχι κάνοντας αντικαπνιστική εκστρατεία και στείρα κινδυνολογία για τις ασθένειες που προκαλεί το κάπνισμα, αλλά παρέχοντας ουσιαστική, οργανωμένη, συστηματική, επιστημονική και συνεχή στήριξη. Πώς γίνεται να κόψω το τσιγάρο στα ιατρεία; Ακολουθείς κάποια σταδιακά βήματα για να απεξαρτητοποιηθείς σωματικά αλλά και ψυχολογικά. Υπάρχουν δημόσια ιατρεία αλλά και ιδιωτικά κέντρα απεξάρτησης από το κάπνισμα.

46 Τι γιατροί πλαισιώνουν τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος; Τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος στελεχώνονται από πνευμονολόγους, ψυχολόγους ή ψυχιάτρους, νοσηλευτές και κοινωνικούς λειτουργούς. Τι άλλο θα μάθω εκεί; Θα ενημερωθείς για τους κινδύνους από το τσιγάρο και πως θα κινηθείς σωστά για τη διακοπή του καπνίσματος. Τι ακριβώς περιλαμβάνει η διαδικασία αυτή: Γίνεται καταγραφή (έτη καπνίσματος, αριθμός τσιγάρων, βαθμός εξάρτησης) και αξιολόγηση της πραγματικής διάθεσης για διακοπή καπνίσματος. (Αυτό διαπιστώνεται με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου). Καταγραφή του

47 ιατρικού ιστορικού, το οποίο πιθανώς να καταδεικνύει και το είδος της θεραπείας που πρέπει να ακολουθηθεί. Θα αναλυθούν οι λόγοι επιθυμίας σου διακοπής του καπνίσματος, θα ενημερωθείς σχετικά με το πόσο βλαβερό είναι το τσιγάρο και το πόσο επίσης καλό θα κάνεις στον εαυτό σου κόβοντας το. (Καλό θα ναι να το ανακοινώσεις στην οικογένεια σου και τους φίλους σου). Θα σε τονώσουν να συνεχίσεις απτόητος την προσπάθειά σου. Θα λάβεις φάρμακα αναλόγως το βαθμό και τον χρόνο που κάπνιζες. (Θα ληφθούν υπόψη το πόσο θες να διακόψεις, το πόσο θετικός και συνειδητοποιημένος είσαι). Αν το επιθυμείς θα σου προταθεί φιλικά η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό ψυχολόγο. Τέλος θα σου δοθεί εγχειρίδιο σχετικά με το κάπνισμα και τη διακοπή του. (Σε ορισμένα ιατρεία διακοπής καπνίσματος, όταν ξεκινάς την θεραπεία γίνεται ένας λειτουργικός έλεγχος της

48 αναπνοής, ο οποίος επαναλαμβάνεται ανά 3μηνο και για διάστημα ενός έτους, μετράται επίσης το μονοξειδίου του άνθρακα (CO) που εκπνέεις, καταγραφή του βάρους και της αρτηριακής πίεσης, έλεγχος που επαναλαμβάνονται στις εβδομαδιαίες επισκέψεις των καπνιστών και ανά 3μηνο ακόμα και μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας).

49 Ηλεκτρονικό Τσιγάρο Ο καθηγητής Γκλαντζ απάντησε ότι όλοι μέχρι στιγμής ισχυρισμοί σχετικά με το ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι πιο «υγιεινό» σε σύγκριση με τα συμβατικά είναι επιστημονικός αβάσιμοι. Οι έλεγχοι ποιότητας αυτών των συσκευών καπνίσματος είναι πολύ φτωχοί. Σε κάθε περίπτωση πιστεύω ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα πρέπει να υπάγονται στην ίδια διαδικασία έλεγχου με τα συμβατικά. Ο dr. Γκλαντζ υποστηρίζει επίσης ότι δεν υπάρχουν βάσιμα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί μια καλή μέθοδο διακοπής του καπνίσματος. «Αδημοσίευτα ακόμη στοιχειά των Κέντρων για τον Έλεγχο και την πρόληψη των Ασθενειών των ΗΠΑ μαρτυρούν ότι οι περισσότεροι καπνιστές

50 ακλουθούν μια συνδυαστική οδό κατά την οποία καπνίζουν τόσο συμβατικό τσιγάρο όσο και ηλεκτρονικό. Αυτός δεν είναι όπως καταλαβαίνετε σωστός τρόπος διακοπής του καπνίσματος. Υπάρχουν καλά ή κακά τσιγάρα; Μύθος! Οι καπνιστές «ελαφρών» τσιγάρων εισπνέουν πιο παρατεταμένα τον καπνό η καπνίζουν περισσότερα τσιγάρα που έχει ως αποτέλεσμα η ποσότητα της Μελέτες έδειξαν πως μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου των πνευμόνων αυξάνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών ασθενειών. Η χρήση των ελαφριών τσιγάρων έχει αρνητικό αποτέλεσμα αν δεν συνοδεύεται από παράλληλη μείωση του ποσοστού της νικοτίνης. Η αγορά των ελαφριών τσιγάρων ξεκίνησε τη δεκαετία του 60 όταν αρκετοί τα θεώρησαν λιγότερο επικίνδυνα. Οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι τα φίλτρα αυτών των τσιγάρων διαθέτουν ειδικά φίλτρα εξαερισμού που μειώνουν τη

51 δράση της πίσσας. Ο καπνιστής πρέπει να καπνίζει με τρόπο τέτοιο ώστε τα δάκτυλα του και τα χείλη του να μην ακουμπούν το φίλτρο προκειμένου να μειωθεί η δράση της πίσσας. Η πίσσα είναι μια καρκινογόνος ουσία που παράγεται όταν καίγεται ο καπνός και η οποία μεταφέρει ουσιαστικά τη νικοτίνη στο σώμα. Όποτε είτε καπνίσεις λίγα βάρια τσιγάρα είτε περισσότερα ελαφριά υπάρχει κίνδυνος και από τα δυο, αυτό είναι προσωπική επιλογή. Αν κάποιος καπνίζει πολλά τσιγάρα τότε καλύτερα να είναι ελαφριά. Αν καταφέρει όμως να κρατήσει σε χαμηλά επίπεδα το ποσοστό της νικοτίνης που χρειάζεται, τότε καλύτερα λιγότερα και βαριά.

52 Τα οφέλη από την διακοπή του καπνίσματος Ένα ερώτημα ιδιαίτερα σημαντικό για τη Δημόσια Υγεία είναι, κατά πόσο ο κίνδυνος για την υγεία μειώνεται σε περίπτωση διακοπής του καπνίσματος. Η διακοπή του καπνίσματος βελτιώνει τις εκβάσεις της υγείας και μπορεί να αναστρέψει την εξέλιξη της νόσου. Η διακοπή του καπνίσματος έχει άμεσες και μακροπρόθεσμες ωφέλειες για τα άτομα όλων των ηλικιών. Συγκεκριμένα μέσα σε: 20 λεπτά από τη διακοπή του καπνίσματος, η αρτηριακή πίεση και ο σφυγμός επανέρχονται στο κανονικό και η κυκλοφορία του αίματος βελτιώνεται στα άκρα του σώματος και η θερμοκρασία ανεβαίνει στο κανονικό. 8 ώρες τα επίπεδα οξυγόνου επιστρέφουν σε φυσιολογικά επίπεδα. 24 ώρες τα επίπεδα του μονοξείδιου του άνθρακα μειώνονται, φτάνοντας εκείνα των μη καπνιστών. 48 ώρες η νικοτίνη δεν είναι πλέον ανιχνεύσιμη στον οργανισμό και οι

53 αισθήσεις της γεύσης και της οσμής βελτιώνονται. 72 ώρες η αναπνοή λειτουργεί ομαλότερα καθώς χαλαρώνουν οι βρογχικοί σωλήνες και τα επίπεδα ενέργειας βελτιώνονται, όπως και η χωρητικότητα των πνευμόνων αυξάνεται. 2 βδομάδες με 3 μήνες η κυκλοφορία του αίματος βελτιώνεται σε ολόκληρο το σώμα τώρα, διευκολύνοντας έτσι το βάδισμα. Οι πιθανότητες για έμφραγμα έχουν αρχίσει να πέφτουν. 3 9 μήνες βελτιώνεται ο βήχας, η δύσπνοια και τα αναπνευστικά προβλήματα, καθώς η πνευμονική λειτουργία αυξάνεται κατά 5-10%. 1 5 χρόνια ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής ή και θανάτου, στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, μειώνεται κατά 50% σε σχέση με τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει ένας καπνιστής. Επίσης, μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος θανάτου σε οποιαδήποτε μορφή καρκίνου που σχετίζεται με το κάπνισμα.

54 10 χρόνια ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται κατά 50% σε σχέση με αυτόν που αντιμετωπίζει ένας καπνιστής. 15 χρόνια ο κίνδυνος θανάτου από ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα μειώνεται και ισοδυναμεί με τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος που δεν έχει καπνίσει ποτέ. 15 χρόνια και άνω μειώνεται ο κίνδυνος αρτηριοσκλήρωσης και συσχετιζόμενων ασθενειών, ο κίνδυνος οστεοπόρωσης, καθώς και ο κίνδυνος περιπλοκών σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στα οφέλη που αποκομίζει μια έγκυος γυναίκα. Με τη διακοπή του καπνίσματος πριν την έναρξη της κύησης ή κατά τους πρώτους τρεις μήνες, μειώνεται ο κίνδυνος αποβολής, πρόωρου τοκετού και άλλων επιπλοκών, όπως είναι το χαμηλό βάρος του νεογνού.

55 Ερωτηματολόγιο Ερωτήσεις: 1.Φύλο: 2.Ηλικια: 3.Καπνίζετε; ΝΑΙ ΟΧΙ 4.Είστε παθητικοί καπνιστές; ΝΑΙ ΟΧΙ 5.Έχετε φίλους καπνιστές; Αν ναι, προσπαθήσατε να τους αποτρέψετε; ΝΑΙ ΟΧΙ

56 6.Πιστεύετε ότι το κάπνισμα στο σχολείο πρέπει να τιμωρείται; ΝΑΙ ΟΧΙ 7.Αν σας πρότειναν να καπνίσετε θα το κάνατε? ΝΑΙ ΟΧΙ 8.Πιστεύετε ότι το κάπνισμα έχει θετικά αποτελέσματα στην ψυχολογία ενός εφήβου; ΝΑΙ ΟΧΙ 9.Γνωρίζετε τις επιπτώσεις του καπνίσματος; ΝΑΙ ΟΧΙ 10.Πιστεύετε ότι το κάπνισμα αντιμετωπίζεται στις μέρες μας ως μόδα;

57 ΝΑΙ ΟΧΙ Αν καπνίζεις συνέχισε παρακάτω: 11.Σε ποια ηλικία αρχίσατε το κάπνισμα; Κάτω από Πόσο καιρό καπνίζετε; λιγότερο από 1 χρόνο 3 και άνω 1-2 χρόνια 13.Πόσα τσιγάρα καπνίζετε την ημέρα;

58 14.Γνωρίζουν οι γονείς σας ότι καπνίζετε; ΝΑΙ ΟΧΙ 15.Ποιος ήταν ο λόγος που αρχίσατε το κάπνισμα; Το στρες ανάδειξη) Μαγκιά (κοινωνική Κατάθλιψη Άλλος λόγος 16.Πόσα χρήματα ξοδεύετε στα τσιγάρα την βδομάδα; πάνω από Προσπαθήσατε να κόψετε το κάπνισμα; Αν ναι τα καταφέρατε; ΝΑΙ ΟΧΙ 18.Καπνίζετε στο σχολείο; ΝΑΙ ΟΧΙ

59 19.Αντιμετοπίσατε προβλήματα υγείας ή ψυχολογικές διαταραχές ενώ καπνίζετε; ΝΑΙ ΟΧΙ 20.Πιστεύετε ότι έχετε εθιστεί στο κάπνισμα; ΝΑΙ ΟΧΙ

60 1. Καπνίζετε; ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ Γ Λυκείου Α Λυκείου Καπνιστές Μη Καπνιστές A Λυκείου Γ Λυκείου 0 Αγόρια Καπνιστές Κορίτσια Καπνίστριες

61 3. Είστε παθητικοί καπνιστές; Παθητικοί Καπνιστές Α Λυκείου Γ Λυκείου 4. Το κάπνισμα στο σχολείο πρέπει να τιμωρείται; ΝΑΙ 38 A Λυκείου Γ Λυκείου

62 5. Γνωρίζετε τις επιπτώσεις του καπνίσματος; NAI 98 Α Λυκείου Γ Λυκείου 6. Αν σας πρότειναν να καπνίσετε θα το κάνατε; (Μη καπνιστές) ,74 NAI 8,3 Α Λυκείου Γ Λυκείου

63 7. Σε ποια ηλικία αρχίσατε το κάπνισμα; 70 69, , ,38 Α Λυκείου Γ Λυκείου 10 0 Κάτω από Πόσο καιρό καπνίζετε; Α Λυκέιου Γ Λυκείου 10 0 Λιγότερο από 1 χρόνο χρόνια 3 και άνω

64 9.Πόσα τσιγάρα καπνίζετε την ημέρα; Α Λυκείου Γ Λυκείου 0 1 εως 5 5 εως και άνω 10.Γνωρίζουν οι γονείς σας ότι καπνίζετε; Α Λυκείου Γ Λυκείου 42 ΝΑΙ ΌΧΙ

65 11.Ποιός ήταν ο λόγος που αρχίσατε το κάπνισμα; στρες κοινωνική ανάδειξη (μαγκιά) κατάθλιψη άλλος λόγος Α Λυκείου Γ Λυκείου

66 12.Πόσα χρήματα ξοδεύετε στα τσιγάρα την εβδομάδα; εως πάνω από 20 Α Λυκείου Γ Λυκείου

67 13.Προσπαθήσατε να κόψετε το κάπνισμα; ΝΑΙ ΌΧΙ Α Λυκείου Γ Λυκείου 14. Καπνίζετε στο σχολείο; ΝΑΙ 54 ΌΧΙ 32 Α Λυκείου Γ Λυκείου

68 15.Αντιμετωπίσατε προβλήματα υγείας ή ψυχολογικές διαταραχές ενώ καπνίζατε; ΝΑΙ ΌΧΙ Α Λυκείου Γ Λυκείου 16.Πιστεύετε ότι έχετε εθιστεί στο κάπνισμα; Α Λυκείου Γ Λυκείου 0 ΝΑΙ ΌΧΙ

69 Συμπεράσματα Στα πλαίσια της εργασίας για το <<κάπνισμα στην εφηβεία>> κάναμε έρευνα στους μαθητές τους σχολείου μας. Συμπληρώθηκαν 200 ερωτηματολόγια 100 από τους μαθητές της Α και 100 από τους μαθητές της Γ Λυκείου. Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι τα εξής: 1) Στην Α τάξη το 13% είναι καπνιστές και στην Γ το 40%. Έχουμε μία αύξηση 27%. Πιο αναλυτικά: το 7% των καπνιστών στην Α είναι αγόρια και το 6% είναι κορίτσια. Στην Γ τάξη το 21% των καπνιστών είναι αγόρια και το 19% είναι κορίτσια. 2) Στην ερώτηση εάν είναι παθητικοί καπνιστές το 42% στην Α Λυκείου απάντησε ναι και στη Γ τάξη είναι το 71%. 3) Το 65% των μαθητών της Α πιστεύει ότι το κάπνισμα στο σχολείο

70 πρέπει να τιμωρείται.. Στην Γ λυκείου το ποσοστό μειώνεται στο 38%. 4) Το 93% των μαθητών της Α και το 98% των μαθητών της Γ γνωρίζουν τις επιπτώσεις του καπνίσματος. 5) Στην ερώτηση πότε ξεκίνησαν το κάπνισμα στην Α Λυκείου απάντησαν :κάτω από 13 69,2%, από14 έως 15 15,38%, από 16 έως 17 15,38%, ενώ στην Γ κάτω από 13 20%, από 14έως 15 35%, από 16 έως 17 45%. 6) Στην Α Λυκείου το 39% των μαθητών καπνίζουν λιγότερο από 1 χρόνο, το 8% 1 με 2 χρόνια και το 53% πάνω από 3 χρόνια. Στην Γ Λυκείου τα ποσοστά είναι τα εξής : Λιγότερο από 1 χρόνο το 17%, 1 με 2 χρόνια τα 35%, 3 και άνω το 48%. 7) Το 23% των μαθητών της Α Λυκείου και το 42% των μαθητών της

71 Γ, καπνίζουν 1 έως 5 τσιγάρα την ημέρα. Από 5 έως 10 τσιγάρα καπνίζει το 15% της Α και το 25% της Γ. Πάνω από 10 τσιγάρα καπνίζει το 62% της Α και το 32% της Γ Λυκείου. 8) Στην ερώτηση εάν οι γονείς τους γνωρίζουν ότι καπνίζουν στην Α Λυκείου 54% απάντησε ναι, και στην Γ Λυκείου το 53%. 9) Στην ερώτηση ποιος ήταν ο λόγος που άρχισαν το κάπνισμα η Α Λυκείου απάντησε μαγκιά 31%, κατάθλιψη 23%, άλλος λόγος 46% ενώ στρες κανένας. Στην Γ Λυκείου στρες 15%, μαγκιά 13%, κατάθλιψη 22% και άλλος λόγος 50%. 10) Το 62% των μαθητών της Α και το 78% της Γ ξοδεύει από 16 έως 20

72 ευρώ την εβδομάδα για τσιγάρα. Το 38% της Α και το 22% της Γ ξοδεύει πάνω από 20 ευρώ. 11) Από τους καπνιστές της Α Λυκείου το 15% προσπάθησε να κόψει το κάπνισμα. Στην Γ Λυκείου το 28% των καπνιστών προσπάθησε να κόψει το κάπνισμα. 12) Το 46% των μαθητών της Α Λυκείου και το 68% των μαθητών της Γ καπνίζουν στο σχολείο. 13) Στην ερώτηση εάν αντιμετώπισαν προβλήματα υγείας ή ψυχολογικές διαταραχές ενώ κάπνιζαν στην Α Λυκείου το 23% απάντησε ναι ενώ το 77% απάντησαν όχι. 14) Στην ερώτηση εάν πιστεύουν ότι έχουν εθιστεί στο κάπνισμα στην Α

73 Λυκείου το 31% απάντησε ναι ενώ το 69% όχι. Στην Γ Λυκείου το 48% απάντησε ναι ενώ το 52% απάντησε όχι.

74 Πηγές της Εργασίας %B1%CF%80%CE%BD%CF%8C%CF% 82_(%CF%86%CF%85%CF%84%CF%8 C) %83%CE%B9%CE%B3%CE%AC%CF% 81%CE%BF ynepeies-toy-kapnismatos.html vices/60-advicesgeneral/187- smokingandoralhealth.html

75 5_Fakelos/02_Epiptosis/05_EPIPTOSIS.h tm -post_22.html %84%CE%B5%CF%86%CE%B1%CE%B D%CE%B9%CE%B1%CE%AF%CE%B1 _%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B4 %CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_ %CE%BD%CF%8C%CF%83%CE%BF% CF%82 m_id= oking/passivesmoking/ omicroniotaalphanutauiotamuepsilontauomegapiiotasi gmaetasigma-kappaalphaiotaupsilongammaepsiloniotaalpha.html

76 %BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CF% 81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%B A%CF%8C_%CF%84%CF%83%CE%B9 %CE%B3%CE%AC%CF%81%CE%BF feli-diakopis-kapnismatos

77 Περιεχόμενα 1. Ιστορία του καπνού 2. Γιατί οι νέοι καπνίζουν; 3. Γιατί οι νέοι συνεχίζουν το κάπνισμα; 4. Στατιστικά καπνίσματος νέων 5. Συνέπειες του καπνίσματος 6. Παθητικό κάπνισμα και υγεία 7. Τρόποι αντιμετώπισης του καπνίσματος 8. Υπάρχουν καλά ή κακά τσιγάρα; 9. Οφέλη από την διακοπή του καπνίσματος 10. Ερωτηματολόγιο 11. Γραφήματα 12. Συμπεράσματα

78 Ονόματα μαθητών που συμμετείχαν στην ερευνητική εργασία: Γεροβασίλης Βασίλης Γούβη Ελένη Γκατζανά Μάγδα Γκίνη Χριστίνα Δημοπούλου Βικτώρια Δήμου Έρρικα Θεοχάρης Γιώργος Ιακωβάκη Αλεξάνδρα Καρανίκα Γεωργία Ράπτη Αναστασία Σασίν Στέφανος Σβάρνας Νίκος Σκόρδου Ναταλία Σπαθάρας Άγγελος Τσακνάκη Κατερίνα

79