Γ. Παπανικολάου Γ. Καλλίρης Μ. Ματσιώλα. Ηλεκτρονικά ΜΜΕ Ραδιόφωνο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γ. Παπανικολάου Γ. Καλλίρης Μ. Ματσιώλα. Ηλεκτρονικά ΜΜΕ Ραδιόφωνο"

Transcript

1 Γ. Παπανικολάου Γ. Καλλίρης Μ. Ματσιώλα Ηλεκτρονικά ΜΜΕ Ραδιόφωνο Θεσσαλονίκη

2 1. ΉΧΟΣ, ΑΚΟΗ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑ...2 ΉΧΟΣ ΗΧΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ...2 Ηχητική Ενέργεια - Ισχύς, Ηχητικές Στάθµες...4 Συνολική Στάθµη Πολλών Πηγών...6 Κυµατικά Φαινόµενα...6 ιάδοση σε Ελεύθερο Ηχητικό Πεδίο...9 ΑΚΟΗ...10 Αντίληψη των ήχων...11 Ακουστότητα...12 Απόκρυψη...12 Στερεοφωνία...13 ΟΜΙΛΙΑ...14 Ανθρώπινη επικοινωνία µέσω οµιλίας ΜΙΚΡΟΦΩΝΑ -ΜΕΓΑΦΩΝΑ...16 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...16 ΤΑ ΜΙΚΡΟΦΩΝΑ...16 Τύποι µικροφώνων σύµφωνα µε την αρχή λειτουργίας...16 Χαρακτηριστικά των µικροφώνων...17 ΜΕΓΑΦΩΝΑ...19 Μετατροπή του ηλεκτρισµού σε µηχανική κίνηση...19 Μετατροπή της µηχανικής κίνησης σε ήχο...20 Τα χαρακτηριστικά ενός µεγαφώνου...21 Συστήµατα χαµηλών-υψηλών συχνοτήτων (woofers-tweeters)...21 ιαχωριστές συχνότητων (crossovers)...23 Eνίσχυση του ήχου (amplifiers) ΚΟΝΣΟΛΑ - ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΓΓΡΑΦΗΣ/ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ...24 ΚΟΝΣΟΛΑ...24 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ...25 Μέσο µαγνητικής εγγραφής...25 Το µαγνητόφωνο...26 ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ...26 Equalizers - Ισοσταθµιστές ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ...28 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ...28 ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΉΧΟΥ...29 ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΧΟΥ...29 DAT...29 Compact Disc...30 Mini Disk ΡΑ ΙΟΦΩΝΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ

3 1. Ήχος, Ακοή και Οµιλία Βασική προϋπόθεση για την κατανόηση της τεχνολογίας του Ραδιοφώνου αποτελεί η γνώση των αρχών παραγωγής και διάδοσης του ήχου και των λειτουργιών της ακοής. Ιδιαίτερα στην περίπτωση των δηµοσιογραφικών εφαρµογών του Ραδιοφώνου απαραίτητη είναι και η γνώση του µηχανισµού παραγωγής ανθρώπινης φωνής και κυρίως της οµιλίας. Όπως είναι γνωστό το Ραδιόφωνο είναι το ηλεκτρονικό µέσο µαζικής επικοινωνίας στο οποίο η πληροφορία µεταφέρεται αποκλειστικά µέσω του ήχου στο όργανο της ακοής του ακροατή. Ο ήχος της φωνής του οµιλητή-εκφωνητή πρέπει να µετατραπεί κατάλληλα έτσι ώστε στην πιο απλή περίπτωση να µεταδοθεί και να φτάσει και πάλι ως ήχος στα αυτιά των ακροατών. Έτσι λοιπόν παρατηρούµε ότι τόσο στο αρχικό όσο και στο τελικό στάδιο έχουµε να κάνουµε µε παραγωγή και διάδοση ήχου και αυτό που µας ενδιαφέρει σε κάθε περίπτωση είναι να ξέρουµε µε ποιο τρόπο παράγεται ο ήχος, πώς διαδίδεται, ποια φαινόµενα συµβαίνουν κατά τη διάδοσή του και επίσης ποια φυσικά µεγέθη και ποιες µονάδες µέτρησης εµπλέκονται. Αυτό που µας ενδιαφέρει κατά τη Ραδιοφωνική µετάδοση είναι η ποιότητα του αποτελέσµατος. Λέµε ότι θέλουµε να έχουµε το καλύτερο δυνατό ακουστικό αποτέλεσµα στον ακροατή, αλλά χρειαζόµαστε ποσοτικά δηλαδή µετρήσιµα κριτήρια για να εξασφαλίσουµε και να πιστοποιήσουµε αυτή την απαίτηση. Ήχος Ηχητικά Κύµατα Ο ήχος παράγεται και διαδίδεται µόνο αν υπάρχει ένα υλικό µέσο, στερεό, υγρό ή αέριο που ονοµάζεται «µέσο διάδοσης» και που συνήθως είναι ο αέρας της ατµόσφαιρας που περιβάλει τη Γη. Αν µε οποιοδήποτε τρόπο διαταράξουµε αυτό το µέσο για παράδειγµα αν µετακινήσουµε απότοµα ένα αντικείµενο ή µια επιφάνεια που περιβάλλεται από το µέσο τότε δηµιουργείται µια τοπική πύκνωση των µορίων του µέσου η οποία αρχίζει να ταξιδεύει δηλαδή να διαδίδεται µέσα σε αυτό µε µια συγκεκριµένη σταθερή ταχύτητα που χαρακτηρίζει το µέσο και συµβολίζεται µε το γράµµα c και µετριέται σε [m/s] (µέτρα ανά δευτερόλεπτο). Για τον αέρα η ταχύτητα του ήχου είναι περίπου 345 m/s (εξαρτάται από τη θερµοκρασία και παρουσιάζει µικρές µεταβολές από τις θερµοκρασιακές αλλαγές) ενώ στα υγρά είναι περίπου τριπλάσια και στα στερεά εικοσαπλάσια. ηλαδή µετά από κάποιο χρονικό διάστηµα θα παρατηρήσουµε ότι η τοπική πύκνωση θα έχει βρεθεί σε µια απόσταση από το σηµείο που δηµιουργήθηκε (σχήµα 1.1) και πολύ πιθανόν αν δεν περιορίσουµε µε κάποιο τρόπο την πορεία της θα παρατηρήσουµε διάδοση όχι προς µία µόνο κατεύθυνση αλλά προς όλες τις κατευθύνσεις. Στην περίπτωση που η απότοµη κίνηση της επιφάνειας γίνει προς την αντίθετη κατεύθυνση τότε θα έχουµε τη δηµιουργία και διάδοση µιας τοπικής αραίωσης των µορίων του µέσου και αν τοπική πύκνωση µετά από χρονικό διάστηµα τ t=τ έχουµε µια σειρά από διαδοχικές επαναλαµβανόµενες µετακινήσεις προς δύο αντίθετες κατευθύνσεις θα έχουµε συνεχή δηµιουργία και διάδοση πυκνωµάτων και αραιωµάτων µε το ρυθµό των µετακινήσεων όπως στο σχήµα 1.2. χ αρχική χρονική στιγµή t=0 ταχύτητα c=χ/τ Σχήµα 1.1. Mια τοπική διαταραχή του µέσου διάδοσης δηµιουργεί µια τοπική πύκνωση η οποία αρχίζει να ταξιδεύει µε ταχύτητα c 2

4 f λ Ο ρυθµός µετακινήσεων περιγράφεται από τη συχνότητα (f) δηλαδή τον αριθµό των κύκλων ανά δευτερόλεπτο µε µονάδα µέτρησης το Hertz [Hz] και την περίοδο (Τ) που είναι ο χρόνος που διαρκεί ένας κύκλος σε δευτερόλεπτα [s]. Η περίοδος είναι αντίστροφη της συχνότητας δηλαδή Τ=1/f. Το µήκος κύµατος (λ) είναι η απόσταση που διανύει το κύµα µε ταχύτητα (c) σε χρόνο µιας περιόδου δηλαδή c=λ/τ [m/s]. Σχήµα 1.2. Οι διαδοχικές επαναλαµβανόµενες µετακινήσεις της επιφάνειας προς τις δύο αντίθετες κατευθύνσεις µε συχνότητα f επαναλήψεις ανά δευτερόλεπτο προκαλούν συνεχή δηµιουργία και διάδοση πυκνωµάτων και αραιωµάτων Όπως είναι προφανές οι µετακινήσεις αυτές ή «δονήσεις» όπως συνήθως ονοµάζονται, καθορίζουν τη µορφή που θα έχουν οι διαδοχικές πυκνώσεις και αραιώσεις που παράγονται και διαδίδονται και που ονοµάζονται «ηχητικά κύµατα» (σχήµα 1.3). Επίσης αν έχουµε έντονες µετακινήσεις θα έχουµε πυκνότερα πυκνώµατα και αραιότερα αραιώµατα. Αν έχουµε γρήγορες µετακινήσεις θα έχουµε πυκνώµατα και αραιώµατα που απέχουν λιγότερο το ένα από το άλλο. Σχήµα 1.3. ιαφορετικές µορφές ηχητικών κυµάτων προκύπτουν ανάλογα µε τη µορφή των δονήσεων που τα προκαλούν Το πόσο πυκνά είναι τα πυκνώµατα και πόσο αραιά είναι τα αραιώµατα περιγράφεται από ένα φυσικό µέγεθος που ονοµάζεται «πίεση» και επειδή µιλάµε για πίεση ηχητικών κυµάτων την ονοµάζουµε ηχητική ή ακουστική πίεση (sound pressure). Η ηχητική πίεση είναι ένα µέγεθος που συνεχώς µεταβάλλεται µέσα στο ηχητικό κύµα αφού τα πυκνώµατα και τα αραιώµατα µεταβάλλονται συνεχώς τοπικά και χρονικά. Αυτό που µας ενδιαφέρει κατά τη διάδοση ενός ηχητικού κύµατος συνήθως είναι µια µέγιστη τιµή πίεσης πάνω από την ατµοσφαιρική πίεση που παρατηρείται κατά την µέγιστη συµπίεση και µια ελάχιστη τιµή κάτω από την ατµοσφαιρική κατά την µέγιστη αραίωση. Μια µέση τιµή πίεσης η «µέση ενεργός τιµή» χρησιµοποιείται για τον ορισµό της «στάθµης ηχητικής πίεσης» (sound pressure level) που έχει ως µονάδα µέτρησης το ντεσιµπέλ (db) και αποτελεί την πιο συνηθισµένη µονάδα µέτρησης. Αυτά τα µεγέθη είναι σηµαντικά γιατί µας δίνουν ένα µέτρο του πόσο «δυνατοί» είναι οι ήχοι και έτσι µπορούµε να τους συγκρίνουµε και να τους κατηγοριοποιούµε. Οι γρήγορες ή αργές µετακινήσεις ή δονήσεις περιγράφονται από ένα άλλο χαρακτηριστικό µέγεθος τη «συχνότητα» που συµβολίζεται µε το γράµµα (f) και µετριέται σε Hertz [Hz] δηλαδή κύκλους ή επαναλήψεις ανά δευτερόλεπτο. Αν δηλαδή έχουµε ένα µεγάλο αριθµό επαναλήψεων στη µονάδα του χρόνου θα έχουµε µια υψηλή συχνότητα ενώ αν ο αριθµός επαναλήψεων είναι µικρός θα έχουµε µια χαµηλή συχνότητα. Η συχνότητα ή οι συχνότητες που χαρακτηρίζουν ένα ηχητικό κύµα µας ενδιαφέρουν γιατί υπάρχουν όρια τόσο στην οµιλία όσο και στην ακοή πάνω και κάτω από τα οποία δεν υπάρχει χρήσιµη πληροφορία οπότε έτσι καθορίζονται και τα όρια των ραδιοφωνικών και γενικότερα των ηχητικών συστηµάτων που χρησιµοποιούµε. Η περίοδος είναι ένα µέγεθος αντίστροφο της 3

5 συχνότητας και συµβολίζεται µε το γράµµα Τ=1/f και µετριέται σε δευτερόλεπτα [s]. Η περίοδος είναι ουσιαστικά ο χρόνος που µεσολαβεί για την ολοκλήρωση ενός κύκλου δηλαδή µιας πλήρους επανάληψης της κίνησης της δονούµενης επιφάνειας. Το µέγεθος που συνδέει τη συχνότητα και την περίοδο µε τη διάδοση των ηχητικών κυµάτων ονοµάζεται «µήκος κύµατος», συµβολίζεται µε το γράµµα λ και είναι η απόσταση µεταξύ δύο διαδοχικών πυκνωµάτων ή δύο διαδοχικών αραιωµάτων. Είναι η απόσταση που διανύει το κύµα µέσα σε χρόνο µιας περιόδου και συνδέεται µε την ταχύτητα του ηχητικού κύµατος µε τη σχέση c=λ/τ. Μας ενδιαφέρει το µήκος κύµατος γιατί είναι άµεσα συνδεδεµένο µε τα διάφορα φαινόµενα διάδοσης όπως η ανάκλαση η διάθλαση και η περίθλαση. Σχετικά µε τον τρόπο διάδοσης των ηχητικών κυµάτων µπορούµε να θεωρήσουµε την γνωστή έννοια, από την κυµατική, του µετώπου του κύµατος και να διακρίνουµε τις ακόλουθες κατηγορίες: Σφαιρικά ηχητικά κύµατα, όπου η διαταραχή του µέσου εξαπλώνεται στο χώρο γύρω από την ηχητική πηγή όπως η επιφάνεια µιας ολοένα διογκούµενης σφαίρας. Κυλινδρικά ηχητικά κύµατα, όπου η διαταραχή του µέσου εξαπλώνεται µε την µορφή κυλινδρικής επιφάνειας, ανάλογα µε το µέγεθος και το είδος της πηγής. Επίπεδα ηχητικά κύµατα, όπου η διαταραχή του µέσου εξαπλώνεται µε την µορφή επίπεδης επιφάνειας. σηµειακή πηγή σφαιρικά κύµατα γραµµική πηγή κυλινδρικά κύµατα επιφανειακή πηγή επίπεδα κύµατα Σχήµα 1.4. ιαφορετικά µοντέλα πηγών και αντίστοιχες µορφές ηχητικών κυµάτων Η παραπάνω διάκριση των ηχητικών κυµάτων έχει ιδιαίτερη σηµασία, διότι καθορίζει σε µεγάλο βαθµό την συµπεριφορά τους στο χώρο. Ηχητική Ενέργεια - Ισχύς, Ηχητικές Στάθµες Kατά τη διάδοση των ηχητικών κυµάτων σε ένα µέσο, η ενέργεια, που δαπανάται για να παραχθεί το ηχητικό κύµα, αλληλοµετατρέπεται συνεχώς στις δύο µορφές µηχανικής ενέργειας: την δυναµική και την κινητική. Η δυναµική ενέργεια µεγιστοποιείται τις χρονικές στιγµές που η πίεση είναι µέγιστη (πύκνωµα) ή ελάχιστη (αραίωµα) ενώ η κινητική ενέργεια µεγιστοποιείται όταν η ταχύτητα των µορίων είναι µέγιστη δηλαδή στα ενδιάµεσα µεταξύ πυκνωµάτων και αραιωµάτων. Ο ρυθµός µε τον οποίο µεταφέρεται µε τον παραπάνω µηχανισµό η ηχητική ενέργεια, δηλαδή η ποσότητα ενέργειας ανά µονάδα χρόνου, είναι η ηχητική ισχύς W. Η ένταση Ι του ηχητικού κύµατος ορίζεται ως η µέση ηχητική ισχύς που διέρχεται από µια µοναδιαία επιφάνεια. Στην περίπτωση που η ηχητική ισχύς έχει την ίδια τιµή σε όλη την έκταση µιας επιφάνειας, τότε η ηχητική ένταση δίνεται από τη σχέση: W I =, [ W 2 ] S m Στην περίπτωση επιπέδων και σφαιρικών ηχητικών κυµάτων αποδεικνύεται ότι: 2 p I =, [ W 2 ρ ] c m όπου p στην παραπάνω εξίσωση είναι η µέση ενεργός τιµή της ηχητικής πίεσης και όχι η στιγµιαία που στη βιβλιογραφία συµβολίζεται και µε p rms. Οι τιµές των ηχητικών εντάσεων που συναντώνται στη φύση και γίνονται αντιληπτές από τον άνθρωπο (φάσµα ακουστικών συχνοτήτων) καλύπτουν την περιοχή από έως 10 4

6 W/m 2. Για να κατανοήσουµε το εύρος αυτής της κλίµακας αρκεί να σκεφτούµε ότι η µέγιστη ένταση που µπορεί να αντιληφθεί το ανθρώπινο αυτί είναι φορές µεγαλύτερη από την ελάχιστη. Με βάση τα παραπάνω, η χρήση µιας γραµµικής κλίµακας για την περιγραφή της ηχητικής έντασης και πίεσης παρουσιάζει µεγάλες δυσκολίες στην καθηµερινή πράξη, καθώς απαιτούνται ιδιαίτερα µεγάλα εκθετικά στην απεικόνιση των τιµών των µεγεθών. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο δεν ενδείκνυται η χρήση γραµµικής κλίµακας, προκύπτει από τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά της ακοής. Σύµφωνα µε την αρχή Weber-Fechner, ο τρόπος µε τον οποίο γίνονται αντιληπτές οι ακουστικές εντάσεις στην ανθρώπινη ακοή είναι λογαριθµικός και όχι γραµµικός, δηλαδή ανάλογος προς το λογάριθµο του λόγου των εντάσεων (ως προς µια ένταση αναφοράς). Αυτό σηµαίνει ότι αύξηση της έντασης από 2 µw/m 2 σε 4 µw/m 2 θα προκαλέσει το ίδιο αίσθηµα όπως στην περίπτωση αύξησης από 5 µw/m 2 σε 10 µw/m 2. Βλέπουµε, λοιπόν, ότι η διαφορά στην αίσθηση δεν εξαρτάται από τη διαφορά των δύο εντάσεων (2 µw/m 2 στην 1 η περίπτωση και 5 W/m 2 στη 2 η ), αλλά από το λόγο τους (=2 και στις δύο περιπτώσεις). Για τους λόγους που περιγράφονται πιο πάνω, οδηγηθήκαµε στη χρήση λογαριθµικής κλίµακας για την απεικόνιση των ακουστικών µεγεθών. Έτσι, για την περιγραφή της ακουστικής έντασης και πίεσης χρησιµοποιείται µια σχετική µονάδα που ονοµάζεται decibel (db), και εκφράζει, µεταξύ άλλων, τη "στάθµη έντασης" (Sound Intensity Level, SIL) και "στάθµη πίεσης" (Sound Pressure Level, SPL) του ήχου, που είναι: I SIL = 10 log10 [ db] I SPL = 20 log Από τα παραπάνω βλέπουµε ότι τόσο η στάθµη έντασης όσο και η στάθµη πίεσης προκύπτουν από το δεκαδικό λογάριθµο του αντίστοιχου µεγέθους (µέση ενεργός τιµή της έντασης και της πίεσης) προς µία τιµή αναφοράς (p 0, I 0 ). Οι τιµές αναφοράς στις παραπάνω σχέσεις, είναι: I 0 : ένταση αναφοράς (10-12 W/m 2 ), p 0 : ακουστική πίεση αναφοράς (2 x 10-5 Ν/m 2 ) Στον πίνακα 1.1 παρατηρούµε µια κλίµακα από διάφορες τιµές στάθµης ηχητικής πίεσης σε σχέση µε γνωστές πηγές που παράγουν ήχους µε κάποιες από αυτές τις στάθµες, όρια της ανθρώπινης ακοής, και επιτρεπόµενες στάθµες θορύβου σε διάφορους εργασιακούς και οικιακούς χώρους p p 0 [ db] db SPL Περιγραφή υνατό χτύπηµα σε τύµπανο snare σε πολύ κοντινή απόσταση 140 Ροκ τραγουδιστής που φωνάζει στο µικρόφωνο 130 Κατώφλι του πόνου στο όργανο της ακοής 120 Άνω όριο της ανθρώπινης ακοής 110 Στάθµη ακρόασης σε studio ηχογραφήσεων µουσικής ροκ 100 Θορυβώδης βιοµηχανική µονάδα 90 Τυπικό οικιακό ηχοσύστηµα 80 Ακουστική κιθάρα παιγµένη µε τα δάχτυλα στο µισό µέτρο 70 Επιθυµητή στάθµη οµιλίας για βέλτιστη κατανοητότητα 60 Συνοµιλία δύο ατόµων 50 Μέσος θόρυβος γραφείου 40 Μέσος οικιακός θόρυβος Μέγιστη επιτρεπόµενη στάθµη θορύβου σε στούντιο ηχογραφήσεων 10 0 Κατώφλι της ανθρώπινης ακοής σε νεαρά άτοµα Πίνακας 1.1. Χαρακτηριστικοί ήχοι και οι στάθµες ηχητικής πίεσης στις οποίες αντιστοιχούν 5

7 Συνολική Στάθµη Πολλών Πηγών Σε πολλές περιπτώσεις, τα ηχητικά κύµατα που αναπτύσσονται σε ένα χώρο προέρχονται από περισσότερες από µία πηγές. Το ερώτηµα, λοιπόν, που προκύπτει είναι "Πώς επιδρούν οι επιµέρους ηχητικές στάθµες των διαφόρων πηγών στην συνολική στάθµη που επικρατεί;". Στην περίπτωση που έχουµε n πηγές µε στάθµες έντασης L i, τότε η συνολική στάθµη έντασης δεν προκύπτει σαν άθροισµα των επιµέρους σταθµών έντασης. Η συνολική στάθµη ισούται µε το δεκαδικό λογάριθµο της έντασης όλων των πηγών, όπου η συνολική ένταση (όχι στάθµη έντασης) ισούται µε το αλγεβρικό άθροισµα των επιµέρους εντάσεων. Με βάση τα παραπάνω έχουµε: I i L = 10 log i 10 I όπου: 0 Itot Ltot = 10 log I 10 0 Itot = I + I I 1 2 n Με χρήση των παραπάνω σχέσεων έχουµε: L i : η στάθµη έντασης της καθεµιάς ηχητικής πηγής I i : η ένταση της καθεµιάς πηγής I tot : η συνολική ένταση όλων των πηγών L tot : η συνολική στάθµη έντασης όλων των πηγών. I i = I 0 10 L i 10 και τελικά: Κυµατικά Φαινόµενα L1 L2 L n Ltot = 10 log Τα συνηθέστερα φαινόµενα που παρουσιάζονται κατά την παραγωγή και διάδοση ηχητικών κυµάτων, σχετίζονται µε την ανοµοιοµορφία του µέσου διάδοσης, δηλαδή την ύπαρξη περισσοτέρου από ένα µέσο στο χώρο όπου διαδίδονται τα κύµατα. Τα σηµαντικότερα φαινόµενα είναι τα ακόλουθα: Ανάκλαση Το φαινόµενο αυτό παρατηρείται όταν το ηχητικό κύµα προσπίπτει πάνω σε εµπόδια (ικανοποιητικών διαστάσεων), και έχει ως αποτέλεσµα την ακτινοβολία της ηχητικής ενέργειας προς τα πίσω. Στην ιδανική περίπτωση του φαινοµένου (πλήρης ανάκλαση) όλη η ενέργεια του ηχητικού κύµατος ακτινοβολείται προς τα πίσω (σχήµα 1.5). Η διεύθυνση του ανακλώµενου κύµατος προκύπτει µε βάση τον κανόνα που λέει ότι η γωνία πρόσπτωσης είναι ίση µε τη γωνία ανάκλασης: θ πρόσπτωσης = θανάκλασης θ 1 = θ 2 Όπως ειπώθηκε και πιο πάνω, το φαινόµενο της ανάκλασης σχετίζεται άµεσα µε τις διαστάσεις του εµποδίου που ανακλά το ηχητικό κύµα. Συγκεκριµένα, ο "βαθµός" ανάκλασης εξαρτάται από τη σχέση των διαστάσεων του εµποδίου και του µήκους του ηχητικού κύµατος. Έτσι, αν οι δύο αυτές διαστάσεις είναι της ίδιας τάξης µεγέθους τότε υπάρχει ανάκλαση, διαφορετικά το ηχητικό κύµα περιθλάται Σχήµα1.5. Ανάκλαση ηχητικού κύµατος 6

8 (το φαινόµενο περιγράφεται στη συνέχεια). Ένας πρακτικός κανόνας λέει ότι για να έχουµε πλήρη ανάκλαση του κύµατος θα πρέπει το µήκος του να είναι δέκα φορές µικρότερο από τη µικρότερη διάσταση του εµποδίου. Στην πράξη τα ηχητικά κύµατα που συναντώνται στη φύση (ανθρώπινη φωνή, µουσική, ήχοι του περιβάλλοντος) περιέχουν περισσότερες από µία συχνότητες οι οποίες ονοµάζονται «φασµατικές συνιστώσες», µε αποτέλεσµα κάποιες από αυτές να ικανοποιούν τις συνθήκες ανάκλασης και κάποιες άλλες όχι. Για το Θ2 Θ1 Σχήµα 1.6. Οπτική απεικόνιση του φαινοµένου της ανάκλασης σφαιρικού ηχητικού κύµατος λόγο αυτό, όταν ένα ηχητικό κύµα προσπέσει πάνω σε κάποιο εµπόδιο συνήθως εµφανίζονται ταυτόχρονα και το φαινόµενο της ανάκλασης και αυτό της περίθλασης. ηλαδή ένα µέρος της ηχητικής ενέργειας παρακάµπτει το εµπόδιο και ένα άλλο ανακλάται προς τα πίσω. Στο σχήµα 1.6 απεικονίζεται οπτικά το φαινόµενο της ανάκλασης. Σχήµα 1.7. Ανάπτυξη στάσιµων κυµάτων σε ορθογώνιους παραλληλεπίπεδους χώρους Ένα άλλο φαινόµενο που σχετίζεται άµεσα µε την ανάκλαση του ήχου, είναι η δηµιουργία στάσιµων κυµάτων. Το φαινόµενο αυτό παρουσιάζεται όταν αναπτυχθεί ηχητικό κύµα µεταξύ δύο παράλληλων επιφανειών ικανοποιητικών διαστάσεων των οποίων η απόσταση είναι ακέραιο πολλαπλάσιο του λ/2, όπου λ είναι το µήκος κύµατος του ήχου (σχήµα 1.7). Απορρόφηση Κατά την πρόσκρουση του ηχητικού κύµατος πάνω σε ένα εµπόδιο, εκτός από την ανάκλαση λαµβάνει χώρα και άλλο ένα φαινόµενο η απορρόφηση. Στην περίπτωση αυτή, ένα µέρος της αρχικής ηχητικής ενέργειας µετατρέπεται σε θερµότητα. Μεγάλη ικανότητα για απορρόφηση της ακουστικής ενέργειας παρουσιάζουν τα πορώδη υλικά, και ιδιαίτερα στις υψηλές συχνότητες. Αυτό συµβαίνει καθώς τα ηχητικά κύµατα διαδίδονται µέσα από τους πόρους των υλικών διανύοντας µεγάλες αποστάσεις µε αποτέλεσµα να παρατηρείται σηµαντική µείωση της αρχικής στάθµης. Στις χαµηλές συχνότητες το φαινόµενο παρουσιάζεται λιγότερο έντονο λόγω του µεγάλους µήκους κύµατος των ηχητικών κυµάτων. Η ικανότητα που έχει κάθε υλικό να απορροφά την ηχητική ενέργεια εκφράζεται µε το συντελεστή απορρόφησης του υλικού, που ισούται µε το λόγο της απορροφούµενης ενέργειας προς την προσπίπτουσα: a = Με βάση τα παραπάνω ο συντελεστής απορρόφησης α κάθε υλικού παίρνει διαφορετικές τιµές στις διάφορες περιοχές συχνοτήτων, ενώ οι τιµές του κυµαίνονται µεταξύ 0 και 1 (0 α 1). Η απορρόφηση που προκαλείται όταν ένα ηχητικό κύµα προσπίπτει πάνω σε µια επιφάνεια, εξαρτάται από το συντελεστή απορρόφησης του υλικού και το εµβαδόν της επιφάνειας που "βλέπει" το ηχητικό κύµα. Η απορρόφηση συµβολίζεται µε το γράµµα Α και δίνεται από τη σχέση: 2 A= α S [Sab(m )] όπου: Α: η απορρόφηση της επιφάνειας σε Sabine (Sab m 2 ), α: ο συντελεστής απορρόφησης του υλικού της επιφάνειας Ε Ε απ πρ 7

9 S: το εµβαδόν της επιφάνειας σε τετραγωνικά µέτρα (m 2 ). Στην περίπτωση που ένα ηχητικό κύµα συναντά πολλά εµπόδια στη διαδροµή του, η συνολική απορρόφηση ισούται µε το άθροισµα των απορροφήσεων όλων των επιφανειών - εµποδίων: A = A1 + A An = α1 S 1 + α 2 S α n S n όπου A 1, A n, α 1,...α n και S 1, S n είναι οι απορροφήσεις, οι συντελεστές απορρόφησης, και τα εµβαδά των επιφανειών των αντίστοιχων εµποδίων. ιάθλαση Το φαινόµενο αυτό παρατηρείται κατά τη διάδοση του ηχητικού κύµατος από ένα µέσο σε ένα άλλο, και έχει ως αποτέλεσµα την αλλαγή της διεύθυνσης διάδοσης του κύµατος. Στο σχήµα 1.7 για παράδειγµα ο χώρος στον οποίο διαδίδεται το ηχητικό κύµα αποτελείται από δύο διαφορετικά µέσα µε αποτέλεσµα να παρατηρείται αλλαγή της διεύθυνσης πάνω στη διαχωριστική επιφάνεια. Η µεταβολή στη διεύθυνση σχετίζεται µε τις ιδιότητες των δύο µέσων και συγκεκριµένα µε την ταχύτητα διάδοσης του ήχου σε κάθε µέσο. Η σχέση που δίνει ποσοτικά την αλλαγή στη διεύθυνση του ηχητικού κύµατος στην περίπτωση αυτή, είναι sin(θ1) c1 = sin(θ 2 ) c2 Η παραπάνω περίπτωση διάδοσης του ηχητικού κύµατος µέσα από δύο διαφορετικά µέσα δεν έχει ιδιαίτερο πρακτικό ενδιαφέρον αλλά προσφέρεται για την κατανόηση του φαινοµένου της διάθλασης. Το φαινόµενο της διάθλασης εµφανίζεται συχνά στην πράξη λόγω µεταβολών στην πυκνότητα ενός µέσου (σχήµα 1.8). Όπως ήδη έχει αναφερθεί, η πυκνότητα του µέσου σχετίζεται άµεσα µε την ταχύτητα διάδοσης του ήχου, ενώ οι µεταβολές στην πυκνότητα παρουσιάζονται συχνά και για διάφορους λόγους (π.χ. µεταβολές θερµοκρασίας). Σχήµα 1.7. ιάθλαση ηχητικού κύµατος ψυχρός αέρας χαµηλή ταχύτητα απόγευµα θερµός αέρας υψηλή ταχύτητα θερµός αέρας υψηλή ταχύτητα ψυχρός αέρας χαµηλή ταχύτητα νωρίς το πρωί Σχήµα 1.8. ιάθλαση του ηχητικού κύµατος στην ατµόσφαιρα λόγω µεταβολών της θερµοκρασίας 8

10 Περίθλαση Όπως ήδη έχει αναφερθεί, το φαινόµενο της περίθλασης συναντάται όταν το ηχητικό κύµα προσπέσει σε ένα εµπόδιο πεπερασµένων διαστάσεων (µικρές διαστάσεις σε σχέση µε το µήκος κύµατος), και έχει ως αποτέλεσµα τη διάδοση του ηχητικού κύµατος και πίσω από το εµπόδιο. Στην περίπτωση αυτή λέµε ότι το κύµα περιθλάται ή ότι το εµπόδιο παρακάµπτεται (σχήµα 1.9). ηχητικό κύµα το εµπόδιο είναι µεγάλο σε σύγκριση µε το µήκος κύµατος το εµπόδιο είναι µικρό σε σύγκριση µε το µήκος κύµατος Σχήµα1.9. Το φαινόµενο της περίθλασης ιάχυση Κατά το φαινόµενο αυτό, το ηχητικό κύµα ανακλάται προς πολλαπλές κατευθύνσεις από εµπόδιο που συναντά στο δρόµο του µε αποτέλεσµα αφενός τη δηµιουργία σκιάς πίσω από το εµπόδιο και αφετέρου τη διάχυση του κύµατος προς την πλευρά της προέλευσής του (σχήµα 1.10). Σχήµα ιάχυση και διαχυτής ιάδοση σε Ελεύθερο Ηχητικό Πεδίο Νόµος του Αντιστρόφου Τετραγώνου - Inverse Square Law Ένας χώρος, ελεύθερος από εµπόδια, στον οποίο µπορεί να διαδοθεί η ακουστική ενέργεια, ονοµάζεται ελεύθερο ηχητικό πεδίο. Ο παραπάνω ορισµός είναι ιδιαίτερα αυστηρός, µια και στη φύση, δεν είναι εύκολο να συναντήσει κανείς ένα απόλυτα ελεύθερο ηχητικό πεδίο, λόγω της ύπαρξης φυσικών εµποδίων. Έτσι, είναι δυνατό να προσεγγίσουµε το ελεύθερο ηχητικό πεδίο, µε ένα σχετικά ελεύθερο ή αλλιώς ηµι-ελεύθερο ηχητικό πεδίο, όπως αυτό που µπορεί να συναντήσει κανείς σε µια µεγάλη και επίπεδη έκταση χωρίς εµπόδια (π.χ. χωράφια). Στο ελεύθερο ηχητικό πεδίο το ηχητικό κύµα δεν εµφανίζει φαινόµενα όπως ανακλάσεις, περιθλάσεις, απορροφήσεις, κ.λ.π. Αντίθετα, σε κλειστούς χώρους δεν υφίσταται 9

11 ελεύθερο πεδίο, καθώς οι επιφάνειες και τα διάφορα άλλα εµπόδια του χώρου εµποδίζουν την ελεύθερη διάδοση της ακουστικής ενέργειας. Κατά τη διάδοση του ηχητικού κύµατος µέσα σε έναν χώρο ελεύθερο από εµπόδια, παρατηρείται σταδιακή µείωση της ηχητικής στάθµης καθώς αποµακρυνόµαστε από την ηχητική πηγή (σχήµα 1.11). Αποδεικνύεται εύκολα, ότι η ηχητική στάθµη σε απόσταση r από µια σηµειακή πηγή δίνεται από τη σχέση: 1 L( r) Lref = 10 log10 2 r όπου: L(r): η ηχητική στάθµη (έντασης ή πίεσης) σε ακτίνα Σχήµα Καθώς αποµακρυνόµαστε r από την πηγή από τη σηµειακή πηγή, η ίδια ηχητική L ref : η στάθµη αναφοράς (ηχητική στάθµη στο 1 ισχύς µοιράζεται σε όλο και µεγαλύτερη µέτρο). επιφάνεια µε αποτέλεσµα να µειώνονται οι στάθµες έντασης και πίεσης Στην περίπτωση που γνωρίζουµε την ηχητική στάθµη σε µια απόσταση r 1 και θέλουµε να βρούµε τη στάθµη σε µια απόσταση r 2 από την πηγή, τότε η προηγούµενη σχέση γίνεται: L r ( 1 r2 ) L( r1 ) = 10 log10 r2 Η παραπάνω σχέση περιγράφει ότι η µείωση της στάθµης µεταξύ δύο θέσεων είναι ανάλογο µε το λογάριθµο του αντιστρόφου τετραγώνου των αποστάσεων από την ηχητική πηγή των δύο θέσεων. Για το λόγο αυτό είναι γνωστός ως "νόµος αντιστρόφου τετραγώνου". Εάν θέσουµε στη προηγούµενη σχέση τις ακόλουθες τιµές, προκύπτει: r 1 = r } L ( 2 r ) = r2 = 2 r Σύµφωνα, λοιπόν, µε το νόµο του αντιστρόφου τετραγώνου, σε κάθε ελεύθερη από εµπόδια διάδοση του ηχητικού κύµατος θα παρατηρείται µια µείωση στη στάθµη κατά 6 db για κάθε διπλασιασµό της απόστασης. 2 L ( r ) 6 Ακοή Η λειτουργία του αυτιού διακρίνεται σε δύο υπολειτουργίες: τη συµπεριφορά της µηχανικής δοµής και τη νευρολογική επεξεργασία της πληροφορίας που έχει αποκτηθεί. Η µηχανική δοµή της ακοής είναι αρκετά ξεκάθαρη και καλά κατανοητή, σε αντίθεση µε τη λειτουργία του εγκέφαλου αναφορικά µε την ερµηνεία των ήχων που αποτελεί ένα θέµα διαφωνιών µεταξύ των ερευνητών. Το αυτί χωρίζεται σε τρία τµήµατα: το εξωτερικό, το µέσο και το εσωτερικό αυτί. Το εξωτερικό αυτί αποτελείται από το λοβό και το ακουστικό κανάλι, τµήµατα τα οποία χρησιµεύουν στην προστασία των περισσότερο ευαίσθητων εσωτερικών τµηµάτων. Το εξωτερικό όριο του µέσου αυτιού είναι το τύµπανο, µια λεπτή µεµβράνη η οποία δονείται σύµφωνα µε τους εισερχόµενους ήχους. Η κίνηση του τύµπανου µεταφέρεται κατά µήκος του εσωτερικού αυτιού µέσω τριών οσταρίων, της σφύρας, του άκµονα και του αναβολέα. Αυτά τα οστάρια υποστηρίζονται από µύες οι οποίοι φυσιολογικά επιτρέπουν την ελεύθερη κίνηση, µπορούν, όµως, να συσταλθούν απαγορεύοντας την κίνηση των οσταρίων όταν ο ήχος γίνεται πολύ δυνατός. Οι ανοχές αυτών των οσταρίων είναι τέτοιες ώστε και µικρές κινήσεις του τύµπανου να µεταφέρονται επαρκώς. Το όριο του εσωτερικού αυτιού είναι το ωοειδές παράθυρο, άλλη µια λεπτή µεµβράνη η οποία είναι σχεδόν στο σύνολό της db 10

12 καλυµµένη από το τέλος του αναβολέα. Το εσωτερικό αυτί δεν είναι ένας κλειστός χώρος όπως το µέσο, αλλά αποτελείται από αρκετούς σωλήνες που περιστρέφονται µε διάφορους τρόπους. Οι περισσότεροι από αυτούς τους σωλήνες, αυτοί που ονοµάζονται ηµικυκλικοί, είναι τµήµα του κέντρου διατήρησης ισορροπίας του σώµατος (περιέχουν λεπτά σωµατίδια σκόνης ο προσανατολισµός των οποίων µας δείχνει τη διεύθυνση προς τα επάνω). Ο σωλήνας ο οποίος εµπλέκεται στη διαδικασία της ακοής είναι σφιχτά περιστρεµµένος σα κέλυφος σαλιγκαριού και ονοµάζεται κοχλίας. Στο σχήµα 1.12 διακρίνονται τα τµήµατα που αποτελούν το αυτί. Στο σχήµα 1.13 Σχήµα Τα τµήµατα του αυτιού 1. ακουστικό κανάλι, 2. τύµπανο, 3. σφύρα, 4. άκµονας, 5. αναβολέας, 6. κυκλικό παράθυρο, 7. ωοειδές παράθυρο, 8. ηµικυκλικοί σωλήνες, 9. κοχλίας, 10. ευσταχιανή σάλπιγγα απεικονίζεται ένα διάγραµµα του εσωτερικού αυτιού. Ο κοχλίας είναι γεµάτος µε υγρό και χωρίζεται κατά µήκος από τη βασική µεµβράνη, η οποία υποστηρίζεται στις πλευρές του κοχλία αλλά δεν είναι τεντωµένη. Ο ήχος ο οποίος εισέρχεται στον κοχλία µέσω του ωοειδούς παραθύρου τεντώνει τη µεµβράνη και δηµιουργεί παλλόµενα κύµατα κατά µήκος της. Η διαβάθµιση της µεµβράνης είναι τέτοια ώστε αυτά τα παλλόµενα κύµατα να µην έχουν το ίδιο πλάτος καθ όλη την απόσταση, αλλά το πλάτος τους να µεγαλώνει µέχρι ένα σηµείο και µετά απότοµα να φθίνει. Το σηµείο του µέγιστου πλάτους εξαρτάται από τη συχνότητα του ηχητικού κύµατος. Η µεµβράνη καλύπτεται από λεπτά τριχίδια, ο αδένας καθενός από τα οποία συνδέεται µε µια δέσµη νεύρων. Κίνηση στη µεµβράνη σηµαίνει λύγισµα των τριχιδίων τα οποία στη συνέχεια διεγείρουν την αντίστοιχη νευρική ίνα. Αυτές οι ίνες µεταφέρουν την ηχητική πληροφορία στον εγκέφαλο. Το πλάτος του ήχου καθορίζει πόσα νεύρα ενεργοποιούνται. Το κύριο φαινόµενο είναι ότι ένας δυνατής έντασης ήχος διεγείρει νεύρα κατά µήκος µιας µεγάλης περιοχής της µεµβράνης ενώ ένας χαµηλής έντασης διεγείρει λίγα νεύρα σε κάθε περιοχή. Αντίληψη των ήχων σφύρα τύµπανο άκµονας αναβολέας ωοειδές παράθυρο κυκλικό παράθυρο βασική µεµβράνη Σχήµα ιάγραµµα του εσωτερικού αυτιού Η µηχανική διαδικασία που έχει περιγραφεί ως τώρα είναι µόνο η αρχή της αντίληψής µας για τους ήχους. Οι µηχανισµοί της µετάφρασης των ήχων είναι ελάχιστα κατανοητοί. Στην πραγµατικότητα δεν είναι γνωστό αν όλοι οι άνθρωποι µεταφράζουν τους ήχους µε τον ίδιο τρόπο. Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε τρόπος αντίληψης της «δικτύωσης» του εγκεφάλου, µε κανέναν τρόπο δεν µπορούσαν να διοχετευτούν ερεθίσµατα και να φανεί ποια µέρη του νευρικού συστήµατος αποκρίνονται, τουλάχιστον όχι µε κάθε λεπτοµέρεια. Η µόνη διαθέσιµη ερευνητική µέθοδος ήταν να ζητείται από διάφορους ανθρώπους να ακούσουν κάποιους ήχους που στη συνέχεια καλούνται να τους περιγράψουν. Βέβαια, κάποια από τα τελευταία ερευνητικά εργαλεία υπόσχονται τη βελτίωση της κατάστασης. υγρό 11

13 Η τρέχουσα καλύτερη ερµηνεία της νευρολογικής λειτουργίας της ακοής είναι η εξής: Ο ήχος µιας συγκεκριµένης κυµατοµορφής και συχνότητας δηµιουργεί ένα χαρακτηριστικό σχέδιο ενεργών θέσεων στη βασική µεµβράνη (µπορούµε να υποθέσουµε ότι ο εγκέφαλος επεξεργάζεται αυτά τα σχέδια µε την ίδια λογική που επεξεργάζεται και τα οπτικά σχέδια). Αν κάποιο από αυτά επαναλαµβάνεται αρκετά συχνά ο άνθρωπος µαθαίνει να αναγνωρίζει ότι αυτό ανήκει σ ένα συγκεκριµένο ήχο, περίπου όπως µαθαίνει ότι ένα οπτικό σχήµα ανήκει σε κάποιο συγκεκριµένο πρόσωπο (η εκµάθηση επιτυγχάνεται καλύτερα τα πρώτα χρόνια της ζωής). Η απόλυτη θέση του σχεδίου είναι πολύ σηµαντική γιατί είναι το ίδιο το σχέδιο αυτό που µαθαίνεται. Ο κάθε άνθρωπος διαθέτει µια ικανότητα να µεταφράζει και τη θέση µέχρι κάποιο βαθµό. Η ικανότητα αυτή, όµως, µεταβάλλεται από άνθρωπο σε άνθρωπο (δεν είναι ξεκάθαρο αν η αντίληψη αυτή υπάρχει εκ γενετής ή είναι επίκτητη). Ακουστότητα Το αυτί µπορεί να αποκριθεί σ ένα µεγάλο εύρος πλατών ηχητικών σηµάτων. Ο λόγος ανάµεσα στο κατώφλι του πόνου και στο κατώφλι της αίσθησης είναι της τάξης των 130dB. Η αίσθηση της ακουστότητας (loudness) επηρεάζεται από τη συχνότητα του ήχου. Η µονάδα µέτρησης της ακουστότητας είναι το phon. Τα phon είναι αριθµητικά ισοδύναµα µε τα db SPL στο 1kHz, ενώ για τις υπόλοιπες συχνότητες η τιµή τους υπολογίζεται από τις καµπύλες Fletcher-Munson. στάθµη ηχητικής πίεσης SPL σε db όριο του πόνου ακουστότητα κατώφλι της ακοής ιδιοσυχνότητα 2,5-3,5kHz συχνότητα Απόκρυψη Σχήµα Ισοφωνικές Καµπύλες Fletcher- Munson Απόκρυψη (masking) καλείται το φαινόµενο κατά το οποίο δυνατά σήµατα εµποδίζουν την ακρόαση άλλων λιγότερο δυνατών σηµάτων. Το εντονότερο φαινόµενο απόκρυψης συµβαίνει όταν η συχνότητα του ήχου και η συχνότητα του θορύβου απόκρυψης είναι πολύ κοντά η µία στην άλλη. Για παράδειγµα ένας τόνος 4kHz θα αποκρύψει έναν πιο µαλακό τόνο 3,5kHz αλλά θα έχει ελάχιστη επίδραση στην ακρόαση ενός ήσυχου τόνου 1kHz. Η απόκρυψη, επίσης, µπορεί να προκληθεί από αρµονικές του τόνου απόκρυψης, έτσι, 12

14 δηλαδή, ένας τόνος 1kHz µε µια ισχυρή αρµονική στα 2kHz µπορεί να αποκρύψει έναν τόνο 1900kHz. Το φαινόµενο της απόκρυψης είναι ένας από τους κύριους λόγους που η στερεοφωνική τοποθέτηση και η ισοστάθµιση είναι τόσο σηµαντικές σε µια ηχογράφηση. Ο ήχος από ένα µουσικό όργανο που ακούγεται πολύ καλά µόνο του µπορεί να κρυφτεί ή να αλλάξει λόγω της ύπαρξης ενός άλλου δυνατότερου µουσικού οργάνου µε παρόµοια χροιά. Αυτό σηµαίνει ότι θα απαιτηθεί ισοστάθµιση ώστε να ακούγονται αρκετά διαφορετικά τα δύο όργανα για να αποφευχθεί η απόκρυψη. α β γ Σχήµα Το φαινόµενο της απόκρυψης προκαλούµενο από (α) έναν τόνο 800Hz, (β) έναν τόνο 3500Hz και (γ) επίπεδο λευκού θορύβου οµοιόµορφου φάσµατος Στερεοφωνία Στόχος της στερεοφωνικής αναπαραγωγής είναι να δηµιουργήσει µια αναπαράσταση του χώρου και αυτό απαιτεί τη µετάδοση τουλάχιστον δύο σηµάτων πληροφορίας. Κατά τη διάρκεια µιας ζωντανής ακρόασης ένας ακροατής έχει δύο αφίξεις σήµατος, µία σε κάθε αυτί (σχήµα 1.16). Η καθυστέρηση και οι φασµατικές διαφορές ανάµεσα στις δύο αυτές αφίξεις δίνουν τις απαραίτητες πληροφορίες στον εγκέφαλο µε βάση τις οποίες αντιλαµβάνεται τη θέση της ηχητικής πηγής. Αυτό που γίνεται στην προσπάθειά µας να αναπαράγουµε τη θέση µιας ηχητικής πηγής από δύο ηχεία, είναι µια αντιστάθµιση των χρονικών καθυστερήσεων µε διαφορές έντασης. Στην ουσία οδηγείται το αριστερό σήµα (L-signal) στο αριστερό ηχείο και το δεξί σήµα (R-signal) στο δεξί ηχείο. Η θέση µιας ηχητικής πηγής στη στερεοφωνική εικόνα µπορεί να αλλάξει, αλλάζοντας απλά την ισορροπία εντάσεων ανάµεσα στα δύο κανάλια (σχήµα 1.17). Για την απόκτησ η της εντύπωσης του κέντρου τα δύο σήµατα, αριστερό και δεξί, πρέπει να είναι πανοµοιότυπα. Αν µειώνεται η τάση στο αριστερό κανάλι, αυξάνεται ανάλογα η τάση στο δεξί και δίνεται η εντύπωση ότι ο ήχος κινείται προς τη δεξιά πλευρά. Κατά τη µετάδοση στερεοφωνικών παραγωγών Σχήµα Τα δύο αυτιά λαµβάνουν ένα ερέθισµα από µια πηγή µε µικρή σχετική καθυστέρηση µε αποτέλεσµα να εντοπίζουν τη θέση της Σχήµα Σχέσεις τάσεων των δύο καναλιών κατά τη στερεοφωνική αναπαραγωγή 13

15 πρέπει να εξασφαλίζεται ότι τόσο οι ακροατές που έχουν τη δυνατότητα να ακούν στερεοφωνικά όσο και αυτοί που ακούν µονοφωνικά πρέπει να λαµβάνουν ένα ικανοποιητικό σήµα. Για παράδειγµα, ένας ακροατής που λαµβάνει µονοφωνικά σήµατα στην περίπτωση που λάβει µόνο το αριστερό σήµα θα έχει έλλειψη όλων των πληροφοριών που βρίσκονται στο δεξί σήµα. Γι αυτό και σ αυτή την περίπτωση απαιτείται λήψη ενός σήµατος M=L+R, που περιέχει τις πληροφορίες και των δύο καναλιών. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη δηµιουργία στερεοφωνικής εικόνας είναι η χρησιµοποίηση στερεοφωνικών τεχνικών κατά την ηχοληψία. Επίσης σηµαντικό ρόλο κατά την αναπαραγωγή παίζει η τοποθέτηση του ακροατή στην ιδανική θέση ακρόασης, που βρίσκεται πάνω στο επίπεδο συµµετρίας των δύο ηχείων. Οµιλία Ανθρώπινη επικοινωνία µέσω οµιλίας Από την προϊστορική εποχή οι άνθρωποι είχαν την ανάγκη να ανταλλάσσουν πληροφορίες. Για να καλύψουν αυτή την ανάγκη, ήταν απαραίτητο να εξελιχθεί µια µέθοδος αποστολής σηµάτων, η οποία, όµως, να διαθέτει επαρκή ικανότητα µετάδοσης ώστε να µεταφέρει γρήγορα τις ανθρώπινες σκέψεις και αντιλήψεις. Τα ακουστικά σήµατα αποδείχθηκαν τα καλύτερα για τη µεταφορά των πληροφοριών. Οι άνθρωποι παράγουν ήχους χρησιµοποιώντας ψυχολογικές διατάξεις που έχουν σχεδιαστεί για λειτουργίες συνδεδεµένες περισσότερο µε τη διατήρηση της ζωής, όπως η λειτουργία της αναπνοής και της ανάλωσης φαγητού. Βέβαια, το αναπνευστικό σύστηµα σε συνδυασµό µε τις φωνητικές χορδές και τη ρινική οδό µπορεί να παράγει µια πλούσια ποικιλοµορφία ήχων, η οποία να διαθέτει διακριτά ενεργειακά πρότυπα στο φάσµα των ακουστών συχνοτήτων. Αυτά τα πρότυπα απαρτίζουν τα σήµατα της οµιλίας. Οι συµφωνηµένες συµβάσεις, βάσει των οποίων, αυτοί οι ήχοι θέτονται ακολουθιακά και τα νοήµατα που συνοδεύουν αυτές τις ηχητικές ακολουθίες απαρτίζουν την οµιλούµενη γλώσσα. Στο σχήµα Σχήµα Αναπαράσταση ανθρώπινου συστήµατος οµιλίας 1.18 φαίνεται µια σχηµατική αναπαράσταση του ανθρώπινου συστήµατος παραγωγής ήχων. Μπορεί να παρατηρηθεί η έκταση της ανατοµίας που εµπλέκεται στην παραγωγή του ήχου. Υπάρχει µια ποικιλία τρόπων µε τους οποίους παράγεται ο ήχος. Σύµφωνα µε µία από τις µεθόδους µε τη βοήθεια της πίεσης του αέρα που παρέχεται από τους πνεύµονες θέτονται σε κίνηση τα ελαστικά φωνητικά τµήµατα. Ο λάρυγγας µετατρέπει τη σταθερή ροή του αέρα που παράγεται από το υπογλώσσιο σύστηµα σε µια σειρά από φυσήµατα, που καταλήγουν σε ένα µερικώς περιοδικό ηχητικό κύµα. Μη περιοδικοί ήχοι παράγονται κατά την έλευση του αέρα στον άνω αεραγωγό, µέσω της ανοιχτής γλωττίδας, όπου παράγονται τοπικές αναταράξεις στις στενώσεις των διόδων. 14

16 Σχήµα Η αλυσίδα της ανθρώπινης οµιλίας 15

17 2. Μικρόφωνα -Μεγάφωνα Εισαγωγή Οι ηλεκτροακουστικές διατάξεις χρησιµοποιούνται για τη µετατροπή των ηχητικών κυµάτων σε ηλεκτρικά σήµατα αλλά και την επεξεργασία των τελευταίων πριν από την αντίστροφη διαδικασία (µετατροπή των ηλεκτρικών σηµάτων σε ακουστικά). Η µετατροπή της ηχητικής ενέργειας σε ηλεκτρική (και αντίστροφα) έγινε δυνατή µε την ανάπτυξη των ηλεκτρακουστικών µετατροπέων και συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη των συστηµάτων ήχου. Οι ηλεκτρακουστικοί µετατροπείς χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Αυτούς που µετατρέπουν τα ηχητικά κύµατα σε ηλεκτρικά σήµατα, δηλαδή τα µικρόφωνα, και Αυτούς που αντίστροφα µετατρέπουν τα ηλεκτρικά σήµατα σε ηχητικά κύµατα, δηλαδή τα µεγάφωνα. Όπως είναι προφανές οι µετατροπείς είναι η αρχή και το τέλος κάθε διαδικασίας εγγραφής, επεξεργασίας και αναπαραγωγής του ήχου είτε αυτή γίνεται αναλογικά είτε ψηφιακά και σε κάθε περίπτωση η γνώση των βασικών αρχών που διέπουν τη λειτουργία τους είναι απαραίτητη. Τα µικρόφωνα Το µικρόφωνο είναι µια συσκευή που µετατρέπει τα ηχητικά κύµατα σε ηλεκτρικά σήµατα. Στα περισσότερα µικρόφωνα τα ηχητικά κύµατα προσπίπτουν σε µια µεµβράνη που ονοµάζεται διάφραγµα και ο ήχος αρχικά µετατρέπεται σε κίνηση. Αυτή η κίνηση θα πρέπει να µεταφραστεί σε ηλεκτρισµό. Για να γίνει αυτό χρειάζεται να χρησιµοποιηθούν κάποια ηλεκτρικά ή ηλεκτροµαγνητικά φαινόµενα που καθορίζουν και την «αρχή λειτουργίας» του κάθε τύπου µικροφώνου. Τύποι µικροφώνων σύµφωνα µε την αρχή λειτουργίας υναµικά µικρόφωνα Τα δυναµικά µικρόφωνα αποτελούνται από ένα πηνίο προσαρµοσµένο στο πίσω µέρος ενός διαφράγµατος το οποίο κινείται ανάλογα µε τις µεταβολές της πίεσης του ηχητικού κύµατος που προσπίπτει στο µπροστινό µέρος του διαφράγµατος. Το πηνίο, βρίσκεται Σχήµα 2.1. υναµικό µικρόφωνο κινούµενου πηνίου και τα βασικά µέρη του Σχήµα 2.3. Μικρόφωνο ταινίας µέσα σε ένα µαγνητικό πεδίο που δηµιουργεί ένας µαγνήτης, και ακολουθεί την κίνηση το υ διαφράγµατος µε αποτέλεσµα στα άκρα του να εµφανίζεται µια ηλεκτρική τάση λόγω του φαινοµένου της ηλεκτροµαγνητικής επαγωγής. Η τάση στα άκρα του πηνίου είναι ανάλογη της πίεσης στο διάφραγµα. Υπάρχουν δύο τύποι δυναµικών µικροφώνων, τα µικρόφωνα κινουµένου πηνίου (moving-coil) και τα 16

18 µικρόφωνα ταινίας (ribbon). Το µικρόφωνο κινουµένου πηνίου (γνωστό και απλά ως δυναµικό) λειτουργεί χωρίς τροφοδοσία και παρέχει ένα αξιόπιστο σήµα σε διάφορες περιβαλλοντικές καταστάσεις. Ένα καλά σχεδιασµένο µικρόφωνο αυτού του τύπου, είναι αρκετά τραχύ και µπορεί να δέχεται πολύ δυνατούς ήχους. Αυτή η ικανότητά του το κάνει κατάλληλο για drums. Επιπλέον, έχει αργή απόκριση σε γρήγορα µεταβαλλόµενους ήχους και έτσι µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να απαλύνει τις λεπτοµέρειες. Σε ένα µικρόφωνο ταινίας, ένα λεπτό µεταλλικό έλασµα (ταινία) βρίσκεται σε ένα µαγνητικό πεδίο. Ο ήχος κάνει την ταινία να πάλλεται µέσα στο πεδίο και έτσι παράγεται ένα ηλεκτρικό σήµα. Πυκνωτικά µικρόφωνα Η αρχή λειτουργίας των πυκνωτικών µικροφώνων στηρίζεται στο ηλεκτροστατικό πεδίο. Τα πυκνωτικά µικρόφωνα έχουν ένα κινούµενο µεταλλικό διάφραγµα που δέχεται τις µεταβολές της πίεσης. Το διάφραγµα αυτό είναι ουσιαστικά ο ένας από τους δύο οπλισµούς ενός φορτισµένου πυκνωτή ενώ ο άλλος οπλισµός είναι σταθερός. Οι µετακινήσεις του ενός οπλισµού προκαλούν µεταβολές στη χωρητικότητα του πυκνωτή, και αφού το φορτίο διατηρείται σταθερό, προκαλούνται µεταβολές της τάσης στα άκρα του ανάλογες της πίεσης του ηχητικού κύµατος. Εξαιτίας της µικρής µάζας του διαφράγµατος και της υψηλής απόσβεσης του πλάτους ταλάντωσης, ένα πυκνωτικό µικρόφωνο ανταποκρίνεται ταχύτερα σε γρήγορες µεταβολές των ηχητικών κυµάτων απo ότι ένα δυναµικό µικρόφωνο. Τέτοιου είδους µικρόφωνα παρέχουν έναν απαλό ήχο µε µία πλατιά απόκριση συχνότητας. Αυτός ο καθαρός ήχος κάνει το πυκνωτικό µικρόφωνο κατάλληλο για κύµβαλα, ακουστικά όργανα και φωνητικά στούντιο. Το σταθερό φορτίο στο πυκνωτικό µικρόφωνο εξασφαλίζεται είτε µε τροφοδοσία του µικροφώνου από µια εξωτερική πηγή συνεχούς τάσης ή µπαταρία, είτε µε χρήση προφορτισµένων Σχήµα 2.3. Βασικά µέρη και µηχανισµός λειτουργίας πυκνωτικού µικροφώνου στοιχείων. Ενδεικτικά αναφέρουµε την τροφοδοσία phantom, δηλαδή µια DC τάση µε τιµή συνήθως 48 Volt. Η τάση αυτή εξυπηρετεί συνήθως δύο σκοπούς: α. πολώνει το µικρόφωνο, β. τροφοδοτεί τον προενισχυτή του µικροφώνου (τα πυκνωτικά µικρόφωνα συνήθως συνοδεύονται από ενσωµατωµένους προενισχυτές λόγω της πολύ υψηλής αντίστασης εξόδου που εµφανίζουν). Η παροχή της τάσης γίνεται από την κονσόλα µίξης (ή άλλη διάταξη) και παρέχεται στο ίδιο καλώδιο µε το οποίο διαδίδεται το σήµα του µικροφώνου. Από εδώ πήρε και την ονοµασία phantom. Χαρακτηριστικά των µικροφώνων Τα χαρακτηριστικά των µικροφώνων είναι φυσικά µεγέθη µε τον προσδιορισµό των οποίων δίνεται µια περιγραφή του τρόπου συµπεριφοράς τους. Οι µετρήσεις των µεγεθών αυτών, που συνοδεύουν κάθε συγκεκριµένο τύπο µικροφώνου, γίνονται εργαστηριακά µέσα σε ανηχοϊκούς θαλάµους. α. Ευαισθησία (sensitivity) 17

19 Η ευαισθησία είναι µία µέτρηση της αποδοτικότητας ενός µικροφώνου. Ένα πολύ ευαίσθητο µικρόφωνο παράγει υψηλή τάση εξόδου για µία πηγή ήχου συγκεκριµένης έντασης. Η ευαισθησία δεν επηρεάζει την ποιότητα του ήχου, αλλά αντίθετα επηρεάζει την ακουστότητα του θορύβου από την κονσόλα. Για να επιτευχθεί το ίδιο επίπεδο ηχογράφησης, ένα µικρόφωνο χαµηλής ευαισθησίας χρειάζεται περισσότερο κέρδος από ένα ευαίσθητο. Όµως περισσότερο κέρδος, σηµαίνει και περισσότερος θόρυβος, που προέρχεται από τις ηλεκτρονικές ενισχυτικές διατάξεις. Η ευαισθησία ενός µικροφώνου εκφράζεται µε το λόγο της τάσης εξόδου του µικροφώνου προς την ηχητική πίεση (σε συγκεκριµένη απόσταση από το διάφραγµα). Οι µονάδες της είναι mv/pa, mv/µbar (1Pa=10µbar) ή dbv (στάθµη εισόδου που αντιστοιχεί σε 1Volt) και η τιµή της δεν αναφέρεται µόνο σε κάποια συγκεκριµένη συχνότητα, αλλά σε µια µεγάλη περιοχή του ακουστικού φάσµατος. Η υπερβολικά µεγάλη ή µικρή ευαισθησία του µικροφώνου µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα κατά τη σύνδεσή του σε επεξεργαστές σήµατος όπως µίκτες, µαγνητόφωνα, προενισχυτές κ.α Παρακάτω είναι µία λίστα από µικρόφωνα µε την ευαισθησία τους. Πυκνωτικό µικρόφωνο : -65 db (υψηλή ευαισθησία) Κινουµένου πηνίο : -75 db (µέτρια ευαισθησία) Ταινίας : -85 db (χαµηλή ευαισθησία) β. απόκριση συχνότητας (frequency response) Η απόκριση συχνότητας ενός µικροφώνου προσδιορίζεται, είτε µέσω κάποιας γραφικής παράστασης που περιγράφει τη συµπεριφορά του σε όλη την περιοχή του ακουστικού φάσµατος, είτε µε παράθεση των ορίων (σε Hz) µιας περιοχής συχνοτήτων στην οποία η συµπεριφορά του είναι οµοιόµορφη και η µεταβολή της ευαισθησίας του ελάχιστη. Για την πιστή αναπαραγωγή της µουσικής και της ανθρώπινης φωνής ιδανική προϋπόθεση αποτελεί η χρησιµοποίηση µικροφώνου µε ευθεία απόκριση συχνότητας από 20Hz µέχρι 20kHz και όχι απόκλιση µεγαλύτερη από ±1 db. Πολλές φορές, προβλήµατα που προκύπτουν από κάποιο όχι και τόσο ιδανικό περιβάλλον ηχοληψίας αντισταθµίζονται από τη µείωση ή αύξηση της ευαισθησίας του µικροφώνου σε συγκεκριµένες περιοχές του ακουστικού φάσµατος. Μερικά όργανα παράγουν ήχους µέσα σ ένα συγκεκριµένο εύρος συχνοτήτων. Για παράδειγµα ένα τροµπόνι παράγει ήχους από 80Hz έως 8kHz. Έτσι ένα µικρόφωνο µε απόκριση συχνότητας που καλύπτει αυτή την περιοχή θα συλλάβει όλους τους ήχους από το τροµπόνι. Αυτό το µικρόφωνο για τη συγκεκριµένη λειτουργία του είναι εξαίρετο. γ. Απόκριση στις απότοµες µεταβολές (transient response) Η απόκριση στις απότοµες µεταβολές χαρακτηρίζεται από την ευαισθησία του µικροφώνου στο να παρακολουθεί τις απότοµες µεταβολές της πίεσης του αέρα. Αυτή, µεταξύ άλλων, εξαρτάται από τη µάζα του διαφράγµατος και από το συντελεστή απόσβεσης του µετατροπέα. Η διαφορετική απόκριση στις απότοµες µεταβολές είναι η κύρια αιτία της διαφοράς στην ποιότητα του ήχου µεταξύ των τριών κύριων τύπων µικροφώνου (πυκνωτικών, δυναµικών και ταινίας). δ. Χαρακτηριστικές κατευθυντικότητας (directional characteristics) Οι χαρακτηριστικές κατευθυντικότητας περιγράφουν τη µεταβολή της ευαισθησίας του µικροφώνου για οποιαδήποτε γωνία πρόσπτωσης των ηχητικών κυµάτων. Αυτό ουσιαστικά είναι µια περιγραφή του τρόπου µε τον οποίο το µικρόφωνο ακούει µέσα στο χώρο. Οι πληροφορίες σχετικά µε την κατευθυντικότητα ενός µικροφώνου δίνονται µε τη µορφή πολικού διαγράµµατος. Η κάθε καµπύλη του διαγράµµατος αυτού έχει συνήθως διαφορετική µορφή από τις υπόλοιπες και αντιστοιχεί σε συγκεκριµένη συχνότητα. Ανάλογα µε τα κατευθυντικά τους χαρακτηριστικά τα µικρόφωνα διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες. Πανκατευθυντικά (omni-directional) Χαρακτηρίζονται από οµοιόµορφη ευαισθησία προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς προτίµηση σε ήχους που προσπίπτουν από κάποια συγκεκριµένη διεύθυνση. Χρησιµοποιούνται κυρίως σε περιπτώσεις όπου το ηχητικό περιβάλλον αποτελεί σηµαντικό 18

20 στοιχείο της ηχογράφησης ή όταν τα προβλήµατα λόγω αντήχησης ή ακουστικής ανάδρασης είναι αµελητέα. Κατευθυντικά (uni-directional) i) Χαρακτηρίζονται από ευαισθησία σε ήχους που προέρχονται µόνο από µπροστά. Ανάλογα µε τη µορφή της καµπύλης του πολικού τους διαγράµµατος διακρίνονται σε καρδιοειδή ή υπερκαρδιοειδή. Είναι ο πιο συνηθισµένος τύπος µικροφώνων τόσο µέσα στο στούντιο ηχογραφήσεων, όσο και σε ζωντανές παραστάσεις, επειδή η πολική τους απόκριση περιορίζει το θόρυβο του περιβάλλοντος. ύο κατευθύνσεων ή σχήµατος «οκτώ» (Bi-directional ή figure of eight) Χαρακτηρίζονται από ευαισθησία προς τους ήχους που προέρχονται από εµπρός ή πίσω τους, ενώ παράλληλα έχουν µικρή ευαισθησία σ αυτούς που προέρχονται από πλαϊνές διευθύνσεις. Η ονοµασία τους «σχήµατος οκτώ» προέρχεται από το σχήµα της καµπύλης απόκρισης του πολικού τους διαγράµµατος. Χρησιµοποιούνται σε ειδικές περιπτώσεις ηχοληψίας, όπου είναι απαραίτητη η εξάλειψη ηχητικών σηµάτων που οι διευθύνσεις πρόσπτωσής τους σχηµατίζουν γωνία 90º µε τη διεύθυνση του κύριου άξονα του µικροφώνου. Σχήµα 2.4. Πολικά διαγράµµατα µικροφώνων (α) πανκατευθυντικό, (β) καρδιοειδές, (γ) supercardioid, (δ) hypercardioid, (ε) δύο κατευθύνσεων ή σχήµατος «οκτώ» Μεγάφωνα Τα µεγάφωνα είναι µετατροπείς ενέργειας και µετασχηµατίζουν ηλεκτρικά σήµατα σε µηχανικές ταλαντώσεις και στη συνέχεια σε ήχους. Αποτελούνται από 3 βασικά µέρη: Ένα όργανο που µετατρέπει τις ηλεκτρικές δονήσεις σε µηχανικές (οδηγός ή κινητήρας ) Μια µεµβράνη που πάλλεται και µεταφέρει αυτούς τους κραδασµούς στον αέρα Ηχητικές διατάξεις που συγκεντρώνουν τους κραδασµούς και τους κατευθύνουν (χοάνη ηχείο) Μετατροπή του ηλεκτρισµού σε µηχανική κίνηση Οδηγός (driver) ή Κινητήρας καλείται η διάταξη εκείνη µε την οποία τα ακουστικά σήµατα µετρέπονται σε µηχανικές κινήσεις. Οι οδηγοί αναλόγως µε τον τρόπο λειτουργίας τους διακρίνονται σε ηλεκτροµαγνητικούς, ηλεκτροδυναµικούς και ηλεκτροστατικούς. Ένας τυπικός ηλεκτροδυναµικός οδηγός φαίνεται στο σχήµα που ακολουθεί όπου φαίνονται τα µέρη από τα οποία αποτελείται και είναι τα εξής : 19

21 (1) Το διάφραγµα, θεωρητικά απείρων διαστάσεων, (2) Εύκαµπτα άκρα ανάρτησης και απόσβεσης ταλαντώσεων, (3) Εύκαµ πτο κέντρο ανάρτησης και απόσβεσης ταλαντώσεων, (4) Πηνίο φωνής, (5) Ηλεκτρικοί ακροδέκτες, (6) Οπές για τη δίοδο του αέρα, (7) ιάφραγµα (κώνος), (8) Μαγνητικό κύκλωµα, (9) Εξωτερικό σύστηµα στήριξης (µε οπές) Στους ηλεκτροστατικούς οδηγούς ένα λεπτό επιµεταλλωµένο φύλλο αναρτάται µεταξύ δύο ακουστικώς διαφανών σταθερών ηλεκτροδίων και πολώνεται µ ε υψηλή εναλλασσόµ ενη τάση. Ένας αυξητικός µετασχηµατιστής τροφοδοτεί το ακουστικό σήµα στα σταθερά ηλεκτρόδια και σε διάταξη push-pull. Έτσι η κινητή µεµβράνη (επιµ εταλλωµένο φύλλο) έλκεται και απωθείται εκ περιτροπής και ο ι κινήσει ς της µεταδίδονται στον αέρα δηµιουργώντας ηχητικά κύµατα.τα ηλεκτροστατικά Σχήµα 2.5. Ηλεκτροδυναµικός οδηγός µεγαφώνου µεγάφωνα είναι πολύ κατάλληλα για την παραγωγή υψηλών συχνοτήτων (οξείς ήχοι-πρίµα) γιατί η κινούµενη µάζα τους σε σύγκριση µε το πηνίο και τον κώνο των ηλεκτροδυναµικών µεγαφώνων,είναι πάρα πολύ µικρή. Αντίθετα έχουν γενικά λιγότερη επιτυχία στην αναπαραγωγή χαµηλών συχνοτήτων µεγάλης έντασης, καθώς το όριο διαδροµής της µεµβράνης τους είναι µικρό. Για το λόγο αυτόν κατασκευάζονται συνήθως σε µορφή πλαισίων πολύ µεγάλης επιφάνειας, που επιτρέπουν σε µεγάλες σχετικά µάζες αέρα να τίθενται σε κίνηση από µικρές κινήσεις της µεµβράνης. Λόγω των ενεργειακών τους απαιτήσεων και της χωρητικής τους φύσης,τα ηλεκτροστατικά µεγάφωνα χρειάζονται πολλές φορές ειδικά ενισχυτικά κυκλώµατα. Μετατροπή της µηχανικής κίνησης σε ήχο Το στοιχείο το οποίο µετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε µηχανική στο µηχανισµό ενός µεγαφώνου είναι µικρό στις περισσότερες περιπτώσεις και δεν µετακινεί, καθώς ταλαντώνεται, µεγάλο όγκο αέρος. Γι αυτό, δεν είναι καλά συνδεδεµένο µε τον αέρα και παράγει µικρό µόνο ποσό ήχου. Αν η ηλεκτρική ενέργεια πρόκειται να µετατραπεί αποδοτικά σε ηχητική πρέπει οπωσδήποτε ο όγκος του κινούµενου αέρα να αυξηθεί. Η αύξηση αυτή επιτυγχάνεται κατά δύο τρόπους: Μεγάφωνα άµεσου εκποµπής ή τύπου κώνου (direct radiator): Στο κινούµενο στοιχείο µιας ελαφριάς και µεγάλης επιφάνειας χαρτιού ή υφάσµατος είναι ακλόνητα προσαρτηµένος ένας κώνος. Με αυτό τον τρόπο ακόµα και η παραµικρή κίνηση του κώνου µετακινεί µεγάλο όγκο αέρα. Αυτές οι κατασκευές είναι γνωστές ως µεγάφωνα αµέσου εκποµπής και αποτελούν τον πλέον κοινό τύπο µεγαφώνου. Τα περισσότερα ραδιόφωνα µικρού µεγέθους, οικιακοί τηλεοπτικοί δέκτες, και κασσετόφωνα περιέχουν τέτοια µεγάφωνα. Κατασκευάζονται σε ποικιλία µεγεθών και σχηµάτων, είναι συνήθως αρκετά µικρά, εύκολα συσκευάζονται µε ηλεκτρονική διάταξη και βιοµηχανικά παρουσιάζουν οικονοµία κατασκευής, καθώς και ικανοποιητική απόκριση σε ευρεία περιοχή συχνοτήτων. Ως µειονεκτήµατα µπορούµε να αναφέρουµε τη µικρή τους απόδοση, ότι έχουν αρκετή κατευθυντικότητα και συγχρόνως πολλές φορές κακή ανταπόκριση στις υψηλές συχνότητες (οξείς ήχοι). Μεγάφωνα χοάνης ή κέρατος (horn loud-speakers):.μια άλλη µέθοδος εκποµπής του ήχου περιλαµβάνει την προσάρτηση µιας µικρής επιφάνειας εµβόλου στο κινούµενο στοιχείο και στη συνέχεια την σύνδεση αυτού µε µεγάλο όγκο αέρος µέσω του κέρατος µε διευρυµένα χείλη. Ο δεύτερος αυτός τύπος είναι γνωστός ως µεγάφωνο χοάνης ή κέρατος. Παρόλο που τα µεγάφωνα κέρατος είναι συνήθως µεγάλα και στενά σε σχέση µε τα µεγάφωνα αµέσου εκποµπής, χρησιµοποιούνται πιο συχνά στα συστήµατα δηµοσίων αναγγελιών και γενικότερα 20

22 η χρήση τους είναι συχνότερη εκεί που απαιτούνται µεγάλες εντάσεις ήχου και όπου ο χώρος είναι µεγάλος όπως σε αίθουσες συνδιαλέξεων, θεάτρων, συναυλιών, κινηµατογράφων ή χώρους προσγείωσης αεροπλάνων. Τα χαρακτηριστικά ενός µεγαφώνου Η ευαισθησία, δηλαδή η στάθµη ηχητική πίεσης (SPL) που ασκείται από ένα µεγάφωνο σε ένα δεδοµένο σηµείο του χώρου (συνήθως σε απόσταση ενός µέτρου,πάνω στον κύριο άξονα συµµετρίας του και µέσα σε ανηχοϊκό (πολύ απορροφητικό) θάλαµο, για δεδοµένο ακουστικό σήµα δοκιµών (test signal) και µε τροφοδοσία ηλεκτρικής ισχύος 1 watt. Αυτό το χαρακτηριστικό µας βοηθά να επιλέγουµε και να συγκρίνουµε µεγάφωνα µεταξύ τους ως προς το πόσο δυνατά µπορούν να αναπαράγουν τον ήχο καθώς και να υπολογίζουµε τι στάθµη θα µας δόσει ένα συγκεκριµένο µεγάφωνο στην απόσταση και την ηλεκτρική ισχύει που θα χρειαστεί να λειτουργήσει στην πράξη. Η καµπύλη αποκρίσεως ή απόκριση συχνότητας, που είναι το διάγραµµα αποκρίσεως στάθµης SPL σε συνάρτηση µε την συχνότητα. Το διάγραµµα κατευθυντικότητας (πολικό διάγραµµα) δίνει, για µια δεδοµένη συχνότητα, την καµπύλη αποκρίσεως σε διάφορες γωνίες, όταν µετράµε τη στάθµη SPL στην ίδια απόσταση αλλά σε διαφορετική γωνία κάθε φορά. Συστήµατα χαµηλών-υψηλών συχνοτήτων (woofers-tweeters) Ένα µεγάφωνο για να θεωρείται «καλό» πρέπει να έχει ταυτόχρονα τις εξής ιδιότητες: Να είναι ισχυρό(δηλαδή να παρέχει ήχους µεγάλης έντασης), να είναι ευαίσθητο στις µεταβολές του ύψους των ήχων και πιστό στην απόδοση των ηχητικών κυµάτων. Στην πραγµατικότητα κανένα µεγάφωνο δεν έχει ταυτόχρονα αυτές τις ιδιότητες παρά µόνο σε πολύ στενά όρια και µόνο για ένα µέρος των συχνοτήτων που αναπαράγει. Γι αυτό το λόγο, όταν θέλουµε να πετύχουµε µια καλή ηχητική απόδοση, χρησιµοποιούµε περισσότερα από ένα µεγάφωνα, διαφορετικά για την µετάδοση των ήχων υψηλής συχνότητας (tweeters,supertweeters) και διαφορετικά για την µετάδοση ήχων µέσης (midrange) και χαµηλής συχνότητας (woofers, subwoofers). Στα συστήµατα χαµηλών συχνοτήτων ανήκουν τα συστήµατα κλειστού και ανοιχτού τύπου. ٠Ένα µεγάφωνο ανοικτού τύπου φαίνεται στο σχήµα. Σχήµα 2.6. Μεγάφωνο ανοικτού τύπου 21

ΚΥΜΑ ΗΧΟΣ ΙΑΘΛΑΣΗ ΠΕΡΙΘΛΑΣΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ

ΚΥΜΑ ΗΧΟΣ ΙΑΘΛΑΣΗ ΠΕΡΙΘΛΑΣΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΗΧΟΣ ΚΥΜΑ ΙΑΘΛΑΣΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΠΕΡΙΘΛΑΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ Έχουμε ανάκλαση κάθε φορά που ένα κύμα το οποίο διαδίδεται σε υλικό μέσο συναντά άλλο μέσο που έχει διαφορετική πυκνότητα απότοπρώτο. Εισερχόμενος παλμός ιερχόμενος

Διαβάστε περισσότερα

Δομικά Υλικά Μάθημα ΙΙΙ. Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα

Δομικά Υλικά Μάθημα ΙΙΙ. Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα Δομικά Υλικά Μάθημα ΙΙΙ Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα Ηχος: Μια μηχανική διαταραχή η οποία προκαλείται από μια πηγή και διαδίδεται με ορισμένη ταχύτητα σε ένα ελαστικό μέσο. Μια περιοδική ταλάντωση των μορίων

Διαβάστε περισσότερα

Ã. ÁÓÉÁÊÇÓ ÐÅÉÑÁÉÁÓ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΘΕΜΑ 1 ο

Ã. ÁÓÉÁÊÇÓ ÐÅÉÑÁÉÁÓ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΘΕΜΑ 1 ο Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ ο Στι ερωτήσει - 4 να γράψετε στο τετράδιό σα τον αριθµό των ερώτηση και δίπλα σε κάθε αριθµό το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Τροχό κυλίεται πάνω σε οριζόντιο

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ήχος. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παζούλης Παναγιώτης

Ο Ήχος. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παζούλης Παναγιώτης ιαθεµατική Εργασία µε Θέµα: Οι Φυσικές Επιστήµες στην Καθηµερινή µας Ζωή Ο Ήχος Τµήµα: β1 Γυµνασίου Υπεύθυνος Καθηγητής: Παζούλης Παναγιώτης Συντακτική Οµάδα: Γεώργιος Ελευθεριάδης Ο Ήχος Έχει σχέση ο

Διαβάστε περισσότερα

7. Μικρόφωνα ΗΧΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ι

7. Μικρόφωνα ΗΧΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ι 7. Μικρόφωνα 1 Μικρόφωνα Το μικρόφωνο είναι μια συσκευή που μετατρέπει τα ηχητικά κύματα σε ηλεκτρικά σήματα. Στα περισσότερα μικρόφωνα τα ηχητικά κύματα προσπίπτουν σε μια μεμβράνη που ονομάζεται διάφραγμα

Διαβάστε περισσότερα

1/3/2009. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Ευαισθησία μικροφώνων

1/3/2009. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Ευαισθησία μικροφώνων Ηλεκτροακουστικοί μετατροπείς Μάθημα: «Ηλεκτροακουστική & Ακουστική Χώρων» Μετατρέπουν ακουστική/ηλεκτρική/μηχανική ενέργεια που παράγεται σε κάποιο υποσύστημα σε κάποια άλλη μορφή Συνδιάζουν πολλαπλά

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Διάλεξη 3: DSP for Audio Δρ. Θωµμάς Ζαρούχας Επιστηµμονικός Συνεργάτης Μεταπτυχιακό Πρόγραµμµμα: Τεχνολογίες και Συστήµματα Ευρυζωνικών Εφαρµμογών και Υπηρεσιών 1 Προεπισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Α6 ΗΧΟΣ : ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΑΠΟ ΥΟ Ή ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΠΗΓΕΣ

Α6 ΗΧΟΣ : ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΑΠΟ ΥΟ Ή ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΠΗΓΕΣ Α6 ΗΧΟΣ : ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΑΠΟ ΥΟ Ή ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΠΗΓΕΣ Σκοπός Σκοπός της άσκησης είναι η µέτρηση της στάθµης έντασης του ήχου που παράγεται από την ταυτόχρονη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 ΚίνησηΚυµάτων. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

Κεφάλαιο 15 ΚίνησηΚυµάτων. Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Κεφάλαιο 15 ΚίνησηΚυµάτων ΠεριεχόµεναΚεφαλαίου 15 Χαρακτηριστικά Κυµατικής Είδη κυµάτων: ιαµήκη και Εγκάρσια Μεταφορά ενέργειας µε κύµατα Μαθηµατική Περιγραφή της ιάδοσης κυµάτων ΗΕξίσωσητουΚύµατος Κανόνας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στα χαρακτηριστικά των μικροφώνων

Εισαγωγή στα χαρακτηριστικά των μικροφώνων ΕΙΔΗ ΜΙΚΡΟΦΩΝΩΝ Επιμέλεια: Νίκος Σκιαδάς ΠΕ 17.13 Μουσικής Τεχνολογίας Το μικρόφωνο πήρε την ονομασία του από τον Ντέιβιντ Χιουζ, ο οποίος επινόησε μια διάταξη μεταφοράς ήχου που ήταν τόσο ευαίσθητη, που

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Εικόνα: Ναυαγοσώστες στην Αυστραλία εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση μεγάλων κυμάτων. Τα κύματα που κινούνται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα παράδειγμα μηχανικών κυμάτων. Φυσική για Μηχανικούς Κύματα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 Κίνηση Κυµάτων. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

Κεφάλαιο 15 Κίνηση Κυµάτων. Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Κεφάλαιο 15 Κίνηση Κυµάτων Περιεχόµενα Κεφαλαίου 15 Χαρακτηριστικά των Κυµάτων Είδη κυµάτων: Διαµήκη και Εγκάρσια Μεταφορά ενέργειας µε κύµατα Μαθηµατική Περιγραφή της Διάδοσης κυµάτων Η Εξίσωση του Κύµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α : α. 3000 V/m β. 1500 V/m γ. 2000 V/m δ. 1000 V/m

ΘΕΜΑ Α : α. 3000 V/m β. 1500 V/m γ. 2000 V/m δ. 1000 V/m ΑΡΧΗ 1 ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α : Για να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής αρκεί να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΜΑ ΗΧΟΣ ΔΙΑΘΛΑΣΗ ΠΕΡΙΘΛΑΣΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ

ΚΥΜΑ ΗΧΟΣ ΔΙΑΘΛΑΣΗ ΠΕΡΙΘΛΑΣΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΗΧΟΣ ΚΥΜΑ ΔΙΑΘΛΑΣΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΠΕΡΙΘΛΑΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ Ανάκλαση Απορρόφηση Διάθλαση Θ εξ Θ εισ Διέλευση Λεία επιφάνεια ; Ανωμαλίες επιφάνειας < λ Όταν ακούμε μια συναυλία σε ένα ανοιχτό χώρο το ηχητικό πεδίο που

Διαβάστε περισσότερα

Το Ραδιόφωνο. Μιτακίδου Ελισάβετ. Μαθητής Α2 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης. Επιβλέπων Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος

Το Ραδιόφωνο. Μιτακίδου Ελισάβετ. Μαθητής Α2 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης. Επιβλέπων Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος Το Ραδιόφωνο Μιτακίδου Ελισάβετ Μαθητής Α2 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης Επιβλέπων Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος Καθηγητής Πληροφορικής Ελληνικού Κολλεγίου Θεσσαλονίκης Το ραδιόφωνο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΙ

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΙ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΙ ΘΕΜΑ 1 ο (βαθµοί 2) Σώµα µε µάζα m=5,00 kg είναι προσαρµοσµένο στο ελεύθερο άκρο ενός κατακόρυφου ελατηρίου και ταλαντώνεται εκτελώντας πέντε (5) πλήρης ταλαντώσεις σε χρονικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο ΑΝΑΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΛΗΨΗΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΗΧΟΥ Ήχος Είναι το αίτιο διέγερσης του αισθητηρίου της ακοής, λόγω μεταβολή της πίεσης ή ταχύτητας των σωματιδίων ενός

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο T3. Ηχητικά κύµατα

Κεφάλαιο T3. Ηχητικά κύµατα Κεφάλαιο T3 Ηχητικά κύµατα Εισαγωγή στα ηχητικά κύµατα Τα κύµατα µπορούν να διαδίδονται σε µέσα τριών διαστάσεων. Τα ηχητικά κύµατα είναι διαµήκη κύµατα. Διαδίδονται σε οποιοδήποτε υλικό. Είναι µηχανικά

Διαβάστε περισσότερα

1/3/2009. Μικρόφωνα. Προενισχυτές. Μείκτες. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Ενισχυτές ισχύος. Μεγάφωνα. Ηχεία. ιασυνδέσεις

1/3/2009. Μικρόφωνα. Προενισχυτές. Μείκτες. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Ενισχυτές ισχύος. Μεγάφωνα. Ηχεία. ιασυνδέσεις Από το προηγούμενο μάθημα... Μικρόφωνα Μάθημα: «Ηλεκτροακουστική & Ακουστική Χώρων» Διάλεξη 2 η :«Ηλεκτροακουστικοί Μετατροπείς - Μικρόφωνα» Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής Προενισχυτές Μικροφώνου Τάσης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις - 4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή

Διαβάστε περισσότερα

ιάθλαση. Ολική ανάκλαση. ιάδοση µέσα σε κυµατοδηγό.

ιάθλαση. Ολική ανάκλαση. ιάδοση µέσα σε κυµατοδηγό. ρ. Χ. Βοζίκης Εργαστήριο Φυσικής ΙΙ 91 9. Άσκηση 9 ιάθλαση. Ολική ανάκλαση. ιάδοση µέσα σε κυµατοδηγό. 9.1 Σκοπός της εργαστηριακής άσκησης Σκοπός της άσκησης είναι η γνωριµία των σπουδαστών µε τα φαινόµενα

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Φυσική για Μηχανικούς Κύματα Εικόνα: Ναυαγοσώστες στην Αυστραλία εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση μεγάλων κυμάτων. Τα κύματα που κινούνται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα παράδειγμα μηχανικών κυμάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 9: Θεωρητικός υπολογισμός έντασης ήχου σε εγκατάσταση υποθετικού στούντιο

Ενότητα 9: Θεωρητικός υπολογισμός έντασης ήχου σε εγκατάσταση υποθετικού στούντιο Ενότητα 9: Θεωρητικός υπολογισμός έντασης ήχου σε εγκατάσταση υποθετικού στούντιο Α. Αραβαντινός - Μ. Καραγιάννη Σελίδα 1 1. Σκοπός Πρόκειται για άσκηση θεωρητικού χαρακτήρα στην οποία πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Επαναληπτικό στη Φυσική 1. Θέµα 1 ο

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Επαναληπτικό στη Φυσική 1. Θέµα 1 ο ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Επαναληπτικό στη Φυσική 1 Θέµα 1 ο 1. Το διάγραµµα του διπλανού σχήµατος παριστάνει τη χρονική µεταβολή της αποµάκρυνσης ενός σώµατος που εκτελεί απλή αρµονική ταλάντωση. Ποια από

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακός ήχος και κινούμενα γραφικά

Ψηφιακός ήχος και κινούμενα γραφικά ΕΣΔ200 Δημιουργία Περιεχομένου ΙI Ψηφιακός ήχος και κινούμενα γραφικά Εισαγωγή Το παρακάτω σχήμα περιγράφει τους δυνατούς τρόπους δημιουργίας αποθήκευσης και. αναπαραγωγής ψηφιακού ήχου Ο Ήχος από φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικό διαγώνισµα στα Κύµατα

Επαναληπτικό διαγώνισµα στα Κύµατα ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 1 Επαναληπτικό διαγώνισµα στα Κύµατα Θέµα 1 0 Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

Περίθλαση από ακµή και από εµπόδιο.

Περίθλαση από ακµή και από εµπόδιο. ρ. Χ. Βοζίκης Εργαστήριο Φυσικής ΙΙ 63 6. Άσκηση 6 Περίθλαση από ακµή και από εµπόδιο. 6.1 Σκοπός της εργαστηριακής άσκησης Σκοπός της άσκησης αυτής, καθώς και των δύο εποµένων, είναι η γνωριµία των σπουδαστών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: ΜΗΧΑΝΙΚΑ- ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: ΜΗΧΑΝΙΚΑ- ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ. ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΕΧΕΙ ΑΝΤΛΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ http://www.study4exams.gr/ ΕΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΓΙΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΑΣ ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Εικόνα: Ναυαγοσώστες στην Αυστραλία εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση μεγάλων κυμάτων. Τα κύματα που κινούνται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα παράδειγμα μηχανικών κυμάτων. Φυσική για Μηχανικούς Κύματα

Διαβάστε περισσότερα

NTÙÍÉÏÓ ÃÊÏÕÔÓÉÁÓ - ÖÕÓÉÊÏÓ www.geocities.com/gutsi1 -- www.gutsias.gr

NTÙÍÉÏÓ ÃÊÏÕÔÓÉÁÓ - ÖÕÓÉÊÏÓ www.geocities.com/gutsi1 -- www.gutsias.gr Έστω µάζα m. Στη µάζα κάποια στιγµή ασκούνται δυο δυνάµεις. ( Βλ. σχήµα:) Ποιά η διεύθυνση και ποιά η φορά κίνησης της µάζας; F 1 F γ m F 2 ιατυπώστε αρχή επαλληλίας. M την της Ποιό φαινόµενο ονοµάζουµε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ο.Ε.Φ.Ε ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ο.Ε.Φ.Ε ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ο.Ε.Φ.Ε. 2003 ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Θ Ε Μ Α 1 ο Οδηγία: Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ε π α ν α λ η π τ ι κ ά θ έ µ α τ α 0 0 5 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1 ΘΕΜΑ 1 o Για τις ερωτήσεις 1 4, να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΜΑΤΑ 1. Νίκος Κανδεράκης

ΚΥΜΑΤΑ 1. Νίκος Κανδεράκης ΚΥΜΑΤΑ 1 Νίκος Κανδεράκης Ταλάντωση Πλάτος x o Περίοδος T χρόνος για μία ταλάντωση Α Β Α Συχνότητα f αριθμός ταλαντώσεων σε 1s συχνότητα = αριθμός ταλαντώσεων/χρόνο ή f = N/t Αν Ν = 1 τότε t = T f = N/t

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ ΣΤΑΘΜΕΣ, ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ, ΘΟΡΥΒΟΣ, ΗΧΟΜΟΝΩΣΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ ΣΤΑΘΜΕΣ, ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ, ΘΟΡΥΒΟΣ, ΗΧΟΜΟΝΩΣΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ ΣΤΑΘΜΕΣ, ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ, ΘΟΡΥΒΟΣ, ΗΧΟΜΟΝΩΣΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΟΜΑΔΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΗΧΟΥ & ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΣΥΡΜΑΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική χρήση των ήχων

Κλινική χρήση των ήχων Κλινική χρήση των ήχων Ήχοι και ακουστότητα Κύματα υπερήχων Ακουστικά κύματα, Ήχοι, Είδη ήχων Ήχους υπό την ευρεία έννοια καλούμε κάθε κύμα πίεσης που υπάρχει και διαδίδεται στο εσωτερικό των σωμάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Στάσιμα κύματα - Μέτρηση της ταχύτητας του ήχου με το σωλήνα Kundt

Στάσιμα κύματα - Μέτρηση της ταχύτητας του ήχου με το σωλήνα Kundt Στάσιμα κύματα - Μέτρηση της ταχύτητας του ήχου με το σωλήνα Kundt Η χρησιμοποιούμενη διάταξη φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα: Το μεγάφωνο του σωλήνα Kundt συνδέεται στην έξοδο SIGNAL OUT της γεννήτριας συχνοτήτων.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΦΩΝΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΦΩΝΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΦΩΝΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΟΜΑΔΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΗΧΟΥ & ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΣΥΡΜΑΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ www.wcl.ece.upatras.gr/audiogroup/

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Φυσική για Μηχανικούς Ηχητικά Κύματα Εικόνα: Τα αυτιά του ανθρώπου έχουν εξελιχθεί να ακούν και να ερμηνεύουν ηχητικά κύματα ως φωνή ή ως ήχους. Κάποια ζώα, όπως το είδος αλεπούς με τα αυτιά νυχτερίδας,

Διαβάστε περισσότερα

ÊÏÑÕÖÇ ÊÁÂÁËÁ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ

ÊÏÑÕÖÇ ÊÁÂÁËÁ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 007 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ZHTHMA Στις ερωτήσεις έως 4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα σε κάθε αριθµό το γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό των ερωτήσεων και δίπλα σε κάθε αριθμό το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό των ερωτήσεων και δίπλα σε κάθε αριθμό το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ιαγώνισµα φυσικής Γ λυκείου σε όλη την υλη Θέµα 1ο Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό των ερωτήσεων και δίπλα σε κάθε αριθμό το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.Μονοχρωµατική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 03-01-11 ΘΕΡΙΝΑ ΣΕΙΡΑ Α ΘΕΜΑ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη

Διαβάστε περισσότερα

1kHz=10 3 Hz, 1MHz=10 6 Hz, 1GHz=10 9 Hz, κ.ο.κ.

1kHz=10 3 Hz, 1MHz=10 6 Hz, 1GHz=10 9 Hz, κ.ο.κ. Α5 ΗΧΟΣ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΗΧΟΥ ΑΠΟ ΥΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ, ΓΝΩΣΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΥ ΣΤΟΥΝΤΙΟ Σκοπός Πρόκειται για άσκηση θεωρητικού χαρακτήρα στην οποία πραγµατοποιούνται υπολογισµοί

Διαβάστε περισσότερα

ÁÎÉÁ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÓ ÏÌÉËÏÓ

ÁÎÉÁ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÓ ÏÌÉËÏÓ Θέµα Α ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 3 ΜΑΪOY 016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία συµπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α

ΘΕΜΑ Α ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Α 1. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Μηχανικό ονομάζεται το κύμα στο οποίο: α. Μεταφέρεται ύλη στον χώρο κατά την κατεύθυνση διάδοσης του κύματος. β. Μεταφέρεται ορμή και ενέργεια στον χώρο κατά την

Διαβάστε περισσότερα

Φλώρος Ανδρέας. Επίκ. Καθηγητής

Φλώρος Ανδρέας. Επίκ. Καθηγητής Μάθημα: «Ηλεκτροακουστική & Ακουστική Χώρων» Διάλεξη 5 η : «Συστήματα μεγαφώνων» Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής Από προηγούμενο μάθημα... Ηλεκτροακουστικοί μετατροπείς: Μετατρέπουν ακουστική/ηλεκτρική/μηχανική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014. ÄÉÁÍüÇÓÇ

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014. ÄÉÁÍüÇÓÇ ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ηµεροµηνία: Τετάρτη 23 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ηµιτελείς προτάσεις Α1 Α4 να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ιαγώνισµα στη Φυσική Κατεύθυνσης Γ Λυκείου

ιαγώνισµα στη Φυσική Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ιαγώνισµα στη Φυσική Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Ηµεροµηνία: / / 2011 Θ 1 Θ 2 Θ 3 Θ 4 Βαθµός Ονοµατεπώνυµο:. Τµήµα: Γ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-10

Διαβάστε περισσότερα

Physics by Chris Simopoulos

Physics by Chris Simopoulos ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Να διαβάσετε τις σελίδες 98 έως και 103 του σχολικού βιβλίου. Να προσέξετε ιδιαίτερα τα σχήµατα 5.4, 5.5, 5.9 και 5.13. Να γράψετε τις µαθηµατικές σχέσεις που δίνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 0. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1 0. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Επαναληπτικό διαγώνισµα Φυσικής Κατεύθυνσης Γ λυκείου 009 ΘΕΜΑ 0 Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις -5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Σώµα

Διαβάστε περισσότερα

α) Η γενική εξίσωση του αρµονικού κύµατος είναι. Συγκρίνοντάς την µε µία από τις δύο εξισώσεις των τρεχόντων κυµάτων, έστω την εξίσωση

α) Η γενική εξίσωση του αρµονικού κύµατος είναι. Συγκρίνοντάς την µε µία από τις δύο εξισώσεις των τρεχόντων κυµάτων, έστω την εξίσωση Λύση ΑΣΚΗΣΗ 1 α) Η γενική εξίσωση του αρµονικού κύµατος είναι. Συγκρίνοντάς την µε µία από τις δύο εξισώσεις των τρεχόντων κυµάτων, έστω την εξίσωση, προκύπτει: και Με αντικατάσταση στη θεµελιώδη εξίσωση

Διαβάστε περισσότερα

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 009 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ ο ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις -4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Ακουστική αιθουσών. LESSON_07_2009.doc

Ακουστική αιθουσών. LESSON_07_2009.doc Ακουστική αιθουσών Ορισμός Θεωρούμε ηχητική πηγή που βρίσκεται μέσα σε μια αίθουσα. Τα ηχητικά κύματα διαδίδονται απομακρυνόμενα από την πηγή μέχρις ότου συναντήσουν τα τοιχώματα της αίθουσας, εκεί όπου

Διαβάστε περισσότερα

δ) µειώνεται το µήκος κύµατός της (Μονάδες 5)

δ) µειώνεται το µήκος κύµατός της (Μονάδες 5) ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 011-01 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 η (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 30/1/11 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό κάθε µίας από τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΘΕΩΡΙΑ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΘΕΩΡΙΑ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΘΕΩΡΙΑ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ 1 2 Ισχύς που «καταναλώνει» μια ηλεκτρική_συσκευή Pηλ = V. I Ισχύς που Προσφέρεται σε αντιστάτη Χαρακτηριστικά κανονικής λειτουργίας ηλεκτρικής συσκευής Περιοδική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2009

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2009 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 009 Θέμα 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/02/12 ΛΥΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/02/12 ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 011-01 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ/Γ ΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 1/0/1 ΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό κάθε µίας από τις παρακάτω ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

1. Η συχνότητα αρμονικού κύματος είναι f = 0,5 Hz ενώ η ταχύτητα διάδοσης του υ = 2 m / s.

1. Η συχνότητα αρμονικού κύματος είναι f = 0,5 Hz ενώ η ταχύτητα διάδοσης του υ = 2 m / s. 1. Η συχνότητα αρμονικού κύματος είναι f = 0,5 Hz ενώ η ταχύτητα διάδοσης του υ = 2 m / s. Να βρεθεί το μήκος κύματος. 2. Σε ένα σημείο του Ειρηνικού ωκεανού σχηματίζονται κύματα με μήκος κύματος 1 m και

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικός Μηχανικός Ph.D.

Πολιτικός Μηχανικός Ph.D. Βασίλειος Μαχαιράς Πολιτικός Μηχανικός Ph.D. Ηχομονωτική προστασία κτιρίου Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πολυτεχνική Σχολή ΤμήμαΠολιτικών Μηχανικών Διάλεξη 11 η /2016 Ακουστική Ακουστική είναι η επιστήμη που

Διαβάστε περισσότερα

Θ έ μ α τ α γ ι α Ε π α ν ά λ η ψ η Φ υ σ ι κ ή Κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ς Γ Λ υ κ ε ί ο υ

Θ έ μ α τ α γ ι α Ε π α ν ά λ η ψ η Φ υ σ ι κ ή Κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ς Γ Λ υ κ ε ί ο υ Θ έ μ α τ α γ ι α Ε π α ν ά λ η ψ η Φ υ σ ι κ ή Κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ς Γ Λ υ κ ε ί ο υ Αφού επαναληφθεί το τυπολόγιο, να γίνει επανάληψη στα εξής: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ Ερωτήσεις: (Από σελ. 7 και μετά)

Διαβάστε περισσότερα

α. n 1 > n 2 β. n 2 > n 1. γ. n 1 = n 2 δ. n 2 = 2n 1. β. 2u cm. http://www.epil.gr

α. n 1 > n 2 β. n 2 > n 1. γ. n 1 = n 2 δ. n 2 = 2n 1. β. 2u cm. http://www.epil.gr ΘΕΜΑ 1ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕTΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Να γράψετε στο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ο : ΕΙΣΑΓΩΓΗ στις ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ. ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΚΥΜΑ και ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ

Κεφάλαιο 3 ο : ΕΙΣΑΓΩΓΗ στις ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ. ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΚΥΜΑ και ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Μάθηµα 1ο Θέµα Εισαγωγή στις τηλεπικοινωνίες 1. Τι ορίζουµε µε τον όρο τηλεπικοινωνία; 2. Ποιες οι βασικότερες ανταλλασσόµενες πληροφορίες, ανάλογα µε τη φύση και το χαρακτήρα τους; 3. Τι αποκαλούµε ποµπό

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Γ Λυκείου Κατεύθυνσης. Προτεινόμενα Θέματα

Φυσική Γ Λυκείου Κατεύθυνσης. Προτεινόμενα Θέματα Φυσική Γ Λυκείου Κατεύθυνσης Προτεινόμενα Θέματα Θέμα ο Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α. Η φάση της ταλάντωσης μεταβάλλεται με το χρόνο όπως δείχνει το παρακάτω σχήμα : φ(rad) 2π π 6

Διαβάστε περισσότερα

1/3/2009. ιδάσκων. Ορολόγιο πρόγραμμα του μαθήματος. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Εκπόνηση εργασίας / εργασιών. ιαλέξεις. Εργαστηριακό / Εργαστήριο

1/3/2009. ιδάσκων. Ορολόγιο πρόγραμμα του μαθήματος. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Εκπόνηση εργασίας / εργασιών. ιαλέξεις. Εργαστηριακό / Εργαστήριο Πληροφορίες για το μάθημα ιδάσκων Μάθημα: «Ηλεκτροακουστική & Ακουστική Χώρων» Διάλεξη 1 η :«Διαδικασία μαθήματος και Εισαγωγή» Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής Ανδρέας Φλώρος (floros@ionio.gr) Μιχάλης Αρβανίτης

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 23/4/2009

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 23/4/2009 ΕΠΩΝΥΜΟ:........................ ΟΝΟΜΑ:........................... ΤΜΗΜΑ:........................... ΤΣΙΜΙΣΚΗ & ΚΑΡΟΛΟΥ ΝΤΗΛ ΓΩΝΙΑ THΛ : 270727 222594 ΑΡΤΑΚΗΣ 12 Κ. ΤΟΥΜΠΑ THΛ : 919113 949422 www.syghrono.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 29 ΜΑΪOY 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 29 ΜΑΪOY 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 9 ΜΑΪOY 01 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία συµπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 008 1 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο. Φροντιστήριο «ΕΠΙΛΟΓΗ» Ιατροπούλου 12 & σιδ. Σταθμού - Καλαμάτα τηλ.: & 96390

ΘΕΜΑ 1 ο. Φροντιστήριο «ΕΠΙΛΟΓΗ» Ιατροπούλου 12 & σιδ. Σταθμού - Καλαμάτα τηλ.: & 96390 ΘΕΜΑ 1 ο ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον

Διαβάστε περισσότερα

Το πλάτος της ταλάντωσης του σημείου Σ, μετά τη συμβολή των δυο. α. 0 β. Α γ. 2Α δ. Μονάδες 5

Το πλάτος της ταλάντωσης του σημείου Σ, μετά τη συμβολή των δυο. α. 0 β. Α γ. 2Α δ. Μονάδες 5 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: Α (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04-01-2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΑΡΧΩΝ Μ-ΑΓΙΑΝΝΙΩΤΑΚΗ ΑΝ-ΠΟΥΛΗ Κ ΘΕΜΑ Α Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ÈÅÌÅËÉÏ

ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ÈÅÌÅËÉÏ ΘΕΜΑ 1ο ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 00 Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΦΥΣΙΚΗ Γ ΤΑΞΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΠΕΜΠΤΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΘΕΜΑ ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις - 4 και δίπλα το γράµµα που

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 23 ΜΑΪOY 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 23 ΜΑΪOY 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 3 ΜΑΪOY 016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία συµπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ - ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ

ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ - ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ - ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ ( t ) Χρονική εξίσωση απομάκρυνσης a ( t ) με a Χρονική εξίσωση ταχύτητας a aa ( t ) με a a Χρονική εξίσωση επιτάχυνσης a Σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (13)

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (13) ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (13) Θέμα 1. Α. Όταν ένα σύστημα μάζα ελατήριο εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση και βρίσκεται σε κατάσταση συντονισμού, τότε: α. Η ενέργεια που προσφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΡΥΒΟΣ Αξιολόγηση και µέτρα αντιµετώπισης

ΘΟΡΥΒΟΣ Αξιολόγηση και µέτρα αντιµετώπισης TEE TKM ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΜΙΚΡΗΣ ΙΑΡΚΕΙΑ ΣΤ ΚΥΚΛΟΣ2005 ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΘΟΡΥΒΟΣ Αξιολόγηση και µέτρα αντιµετώπισης Ν. Μαραγκός Μηχανολόγος Mηχ. Msc ΚΙΛΚΙΣ 2005 ΘΟΡΥΒΟΣ Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

ΗΧΟΣ : ΠΟΛΙΚΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΓΑΦΩΝΟΥ, ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ - ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ

ΗΧΟΣ : ΠΟΛΙΚΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΓΑΦΩΝΟΥ, ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ - ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ Α4 ΗΧΟΣ : ΠΟΛΙΚΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΓΑΦΩΝΟΥ, ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ - ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ Σκοπός Στην παρούσα εργαστηριακή άσκηση σκοπός είναι η µελέτη της χωρικής κατανοµής των ηχητικών κυµάτων που παράγονται από ένα µεγάφωνο και

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα

Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα Φυσική Γ Γυμνασίου Βασίλης Γαργανουράκης http://users.sch.gr/vgargan g g Εισαγωγή Η ενέργεια μεταφέρεται με μεταφορά μάζας Αν ρίξεις μια μπάλα προς ένα αμαξάκι, το αμαξάκι

Διαβάστε περισσότερα

A1. 5 A2. 5 A3. 5 A4. 5

A1. 5 A2. 5 A3. 5 A4. 5 ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ- ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Στις ηµιτελείς προτάσεις Α1-Α4 να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΚΥΡΙΑΚΗ 24/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002

ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 00 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα

Διαβάστε περισσότερα

Ηχητικά κύματα Διαμήκη κύματα

Ηχητικά κύματα Διαμήκη κύματα ΦΥΣ 131 - Διαλ.38 1 Ηχητικά κύματα Διαμήκη κύματα Τα ηχητικά κύματα χρειάζονται ένα μέσο για να μεταδοθούν π.χ. αέρας Δεν υπάρχει ήχος στο κενό Ηχητικές συχνότητες 20Ηz 20ΚΗz Τα ηχητικά κύματα διαδίδονται

Διαβάστε περισσότερα

t 0 = 0: α. 2 m β. 1 m

t 0 = 0: α. 2 m β. 1 m ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Μ.ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Θέµα 1 ο 1. Μονοχρωµατική ακτίνα φωτός µεταβαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΕΦΕ 2009 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΟΕΦΕ 2009 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ΟΕΦΕ 2009 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ 1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράμμα που

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2008

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2008 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2008 Θέμα 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Γενικές Αρχές Φυσικής Κ. Χατζημιχαήλ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Καλώς ήλθατε Καλή αρχή Υπερηχογραφία Ανήκει στις τομογραφικές μεθόδους απεικόνισης Δεν έχει ιονίζουσα

Διαβάστε περισσότερα

6.10 Ηλεκτροµαγνητικά Κύµατα

6.10 Ηλεκτροµαγνητικά Κύµατα Πρόταση Μελέτης Λύσε απο τον Α τόµο των Γ. Μαθιουδάκη & Γ.Παναγιωτακόπουλου τις ακόλουθες ασκήσεις : 11.1-11.36, 11.46-11.50, 11.52-11.59, 11.61, 11.63, 11.64, 1.66-11.69, 11.71, 11.72, 11.75-11.79, 11.81

Διαβάστε περισσότερα

Δομικά Υλικά Μάθημα ΙV. Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα II

Δομικά Υλικά Μάθημα ΙV. Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα II Δομικά Υλικά Μάθημα ΙV Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα II Συντελεστής Ανάκλασης r Συντελεστής Ανάκλασης r Ο λόγος της ανακλώμενης (W r ) ηχητικής ενέργειας από την επιφάνεια προς την προσπίπτουσα (W i ) Συντελεστής

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω ερωτήσεις Α.1- Α.4 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω ερωτήσεις Α.1- Α.4 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2011-2012 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΘΕΜΑ 1 ο Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω ερωτήσεις Α.1- Α.4 και δίπλα το

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις κεφαλαίου 16 Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα

Σημειώσεις κεφαλαίου 16 Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα Σημειώσεις κεφαλαίου 16 Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΟΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ένα σύστημα ηλεκτρονικής επικοινωνίας αποτελείται από τον πομπό, το δίαυλο (κανάλι) μετάδοσης και

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα ενίσχυσης ήχου εξωτερικού χώρου (Outdoor Sound Reinforcement System)

Σύστημα ενίσχυσης ήχου εξωτερικού χώρου (Outdoor Sound Reinforcement System) Σύστημα ενίσχυσης ήχου εξωτερικού χώρου (Outdoor Sound Reinforcement System) Εισαγωγή Η μελέτη των συστημάτων ενίσχυσης ήχου αρχίζει με μια ανάλυση ενός απλού συστήματος εξωτερικού χώρου (outdoor system).

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 10 Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Ειδικές Αισθήσεις Όραση Ακοή Δομή του οφθαλμικού βολβού Οφθαλμικός βολβός Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής χιτώνας Αμφιβληστροειδής χιτώνας Μ.Ντάνος Σκληρός

Διαβάστε περισσότερα

ιαγώνισµα στις Ταλαντώσεις ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 1

ιαγώνισµα στις Ταλαντώσεις ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 1 ιαγώνισµα στις Ταλαντώσεις ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 1 ΘΕΜΑ 1 0 Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Το

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Φυσική για Μηχανικούς Ηχητικά Κύματα Εικόνα: Τα αυτιά του ανθρώπου έχουν εξελιχθεί να ακούν και να ερμηνεύουν ηχητικά κύματα ως φωνή ή ως ήχους. Κάποια ζώα, όπως το είδος αλεπούς με τα αυτιά νυχτερίδας,

Διαβάστε περισσότερα

προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟ ΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ- ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟ ΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ- ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ σύγχρονο Φάσµα Group προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. µαθητικό φροντιστήριο Γραβιάς 85 ΚΗΠΟΥΠΟΛΗ 50.51.557 50.56.296 25ης Μαρτίου 111 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ 50.27.990 50.20.990 25ης Μαρτίου 74 Πλ.ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ 50.50.658

Διαβάστε περισσότερα

Σ Α Β Β Α Ϊ Η Μ Α Ν Ω Λ Α Ρ Α Κ Η. ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρ. Σµύρνης 3, Πλ. Νέου Παγκρατίου τηλ:210/ /

Σ Α Β Β Α Ϊ Η Μ Α Ν Ω Λ Α Ρ Α Κ Η. ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρ. Σµύρνης 3, Πλ. Νέου Παγκρατίου τηλ:210/ / 47 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Σ Α Β Β Α Ϊ Η Μ Α Ν Ω Λ Α Ρ Α Κ Η ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρ. Σµύρνης 3, Πλ. Νέου Παγκρατίου τηλ:10/76.01.470 10/76.00.179 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 008 ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα Συστήματα επικοινωνίας με ήχο και εικόνα

Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα Συστήματα επικοινωνίας με ήχο και εικόνα Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα Συστήματα επικοινωνίας με ήχο και εικόνα Παραδείγματα: 1. Τηλέγραφος 2. Τηλέφωνο 3. Τηλεόραση 4. Ραδιόφωνο 5. Cd/dvd-player 1 Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα Μετατροπή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Α ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Α ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ηµεροµηνία: Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 015 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ A ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ηµιτελείς προτάσεις Α1 Α4 να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ. 1 ο ΘΕΜΑ. Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ. 1 ο ΘΕΜΑ.  Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ο ΘΕΜΑ Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ. Το µήκος κύµατος δύο κυµάτων που συµβάλλουν και δηµιουργούν στάσιµο κύµα είναι λ. Η απόσταση µεταξύ δύο διαδοχικών δεσµών του στάσιµου κύµατος θα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2012

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2012 ΦΥΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΗ 0 ΕΚΦΩΝΗΕΙ ΘΕΜΑ Α τις ηµιτελείς προτάσεις Α Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της πρότασης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία τη συµπληρώνει σωστά. Α. Κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣ. 131 ΕΡΓΑΣΙΑ # (α) Ένα µικρό σώµα πηγαινοέρχεται γλιστρώντας στο κατώτερο µέρος ενός κυλινδρικού αυλακιού ακτίνας R. Ποια είναι η περίοδος

ΦΥΣ. 131 ΕΡΓΑΣΙΑ # (α) Ένα µικρό σώµα πηγαινοέρχεται γλιστρώντας στο κατώτερο µέρος ενός κυλινδρικού αυλακιού ακτίνας R. Ποια είναι η περίοδος ΦΥΣ. 131 ΕΡΓΑΣΙΑ # 11 1. (α) Ένα µικρό σώµα πηγαινοέρχεται γλιστρώντας στο κατώτερο µέρος ενός κυλινδρικού αυλακιού ακτίνας R. Ποια είναι η περίοδος των ταλαντώσεων του σώµατος; (το πλάτος των ταλαντώσεων

Διαβάστε περισσότερα