«ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ»"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΝΕΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΒΑ) ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΕΛΙΓΚΩΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Α.Μ. 174 Επιβλέπων Καθηγητής: Πέππας Π. Συνεπιβλέποντες Καθηγητές: Γιαννίκος Ι. Πολυχρονίου Π. ΠΑΤΡΑ 2012

2 1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΝΕΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΒΑ) ιπλωµατική Εργασία του Μελιγκώνη Σ. Αθανασίου, Πτυχιούχου του Τµήµατος ιοίκησης Επιχειρήσεων Εγκρίθηκε από την Τριµελή Εξεταστική Επιτροπή κ. Πέππας Παύλος, Αναπληρωτής Καθηγητής κ. Γιαννίκος Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής κ. Πολυχρονίου Παναγιώτης, Λέκτορας Πάτρα, Ιούλιος 2012

3 2 Στο θείο µου ιονύση που έφυγε νωρίς, αποδεικνύοντάς µου καθηµερινά τι σηµαίνει θέληση για ζωή

4 3 ΗΛΩΣΗ Η παρούσα εργασία είναι πρωτότυπη και εκπονήθηκε αποκλειστικά και µόνο για τους σκοπούς του µεταπτυχιακού προγράµµατος «Νέες Αρχές ιοίκησης Επιχειρήσεων» και συγκεκριµένα για την απόκτηση του παραπάνω τίτλου.

5 4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω ανεξαιρέτως όλους όσους µε στήριξαν, καθένας µε το δικό του µοναδικό τρόπο, κατά τη διάρκεια εκπόνησης αυτής της εργασίας, ξεκινώντας από τον επιβλέποντα καθηγητή µου κ. Π. Πέππα, για τις πολύτιµες συµβουλές και την καθοδήγηση που συνεχώς µου προσέφερε, και σύµφωνα µε τις οποίες διαµορφώθηκε το τελικό περιεχόµενο της παρούσας εργασίας. Επίσης, τους συνεπιβλέποντες καθηγητές κ. Ι. Γιαννίκο και κ. Π. Πολυχρονίου, για την προσεκτική ανάγνωση και αξιολόγηση της εργασίας. Συνεχίζοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πολύ καλό µου φίλο και συνοδοιπόρο στο όµορφο αυτό ταξίδι Σπύρο Ζαφειρόπουλο, µε τον οποίο ξεκινήσαµε και ολοκληρώσαµε 2 δηµιουργικά έτη µε πολλή δουλειά, µε εύκολες και δύσκολες στιγµές, αλλά µε µια πραγµατική φιλία να µας µένει. Τέλος, το πιο µεγάλο ευχαριστώ θα ήθελα να το πω στην οικογένειά µου, στο Σωτήρη, στην Ασπασία και στον Ορφέα, που σε όλη µου την πορεία εως τώρα είναι πάντα δίπλα µου για να µε στηρίζουν.

6 5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη...7 Εισαγωγή...8 Κεφάλαιο 1 Εισαγωγικές Έννοιες στη θεωρία Παιγνίων 1.1 Το ίλληµα του Φυλακισµένου Βασικές Έννοιες στη Θεωρία Παιγνίων Κανόνες Παιγνίων...15 Κεφάλαιο 2 Κατηγορίες Παιγνίων 2.1 Κατηγορίες Παιγνίων Κανονικά Παίγνια και Παίγνια Εκτεταµένης Μορφής Κανονικά Παίγνια Παίγνια Εκτεταµένης Μορφής Συνεργατικά και µη συνεργατικά παίγνια...27 Κεφάλαιο 3 ιαπραγµατεύσεις 3.1 Εισαγωγή ιαπραγµατεύσεις και θεωρία παιγνίων ιαπραγµατεύσεις και ύναµη Απειλής ιαπραγµατεύσεις και ιαπραγµατευτική Ισχύς ιαπραγµατεύσεις και ιαιτησία...49

7 6 Κεφάλαιο 4 Μοντέλα ιαπραγµάτευσης 4.1 Εισαγωγή Το µοντέλο της απλής διαπραγµάτευσης Chatterjee-Samuelson Το µοντέλο της διαδικασίας Μπόνους Το µοντέλο της διαδικασίας Κυρώσεων Το µοντέλο της διαδικασίας διαπραγµάτευσης κατά τα αξιώµατα των Nash και Kalai...61 Συµπεράσµατα...69 Βιβλιογραφία/Αρθρογραφία...72

8 7 Περίληψη Σκοπός της παρούσας διπλωµατικής εργασίας είναι να αναλύσει τον τρόπο µε τον οποίο η θεωρία παιγνίων συνεισφέρει στην λήψη αποφάσεων σε διαπραγµατεύσεις. Στα πρώτα κεφάλαια της παρούσας εργασίας αναλύονται οι εισαγωγικές έννοιες της θεωρίας παιγνίων. Εκτός από της εισαγωγικές έννοιες αναφέρονται οι κατηγορίες των παιγνίων και γίνεται µια προσπάθεια ταξινόµησής τους βάσει κάποιων συγκεκριµένων χαρακτηριστικών. Στη συνέχεια αναφερόµαστε στις διαπραγµατεύσεις ως µια πιο εξειδικευµένη µορφή θεωρίας παιγνίων. Έπειτα παραθέτουµε ορισµένα µοντέλα της θεωρίας των διαπραγµατεύσεων και τέλος µε τη χρήση των µοντέλων αυτών αναφερόµαστε σε πραγµατικές περιπτώσεις διαπραγµατεύσεων σε συγχωνεύσεις κι εξαγορές εταιρειών.

9 8 Εισαγωγή Στην στρατηγική του πραγµατεία, «Η Τέχνη του Πολέµου», ο Sun Tzu γράφει: «Λέγεται, ότι κάποιος που γνωρίζει τον εχθρό του και γνωρίζει και τον εαυτό του, δεν θα κινδυνεύσει σε εκατό µάχες. Κάποιος που δεν γνωρίζει τον εχθρό του αλλά γνωρίζει τον εαυτό του, κάποιες φορές θα είναι νικηφόρος και κάποιες φορές θα γνωρίσει την ήττα. Κάποιος που δεν γνωρίζει ούτε τον εχθρό του αλλά ούτε και τον εαυτό του, σίγουρα θα ηττείται σε κάθε µάχη». Η θεωρία παιγνίων προσφέρει την µεθοδολογία για να γνωρίσει κάποιος τον εαυτό του και τον ανταγωνιστή του. Βοηθάει στην ανάλυση και στην πρόβλεψη των στρατηγικών κινήσεων των ανταγωνιστών. είχνει επίσης πώς οι κινήσεις µιας εταιρείας και αυτές του ανταγωνιστή αλληλεπιδρούν µεταξύ τους. Η θεωρία παιγνίων ασχολείται µε την επιλογή της βέλτιστης ή άριστης στρατηγικής, λαµβάνοντας υπόψη την αλληλεπίδραση µε τους υπόλοιπους παίκτες του παιγνίου. Για παράδειγµα, η θεωρία παιγνίων µπορεί να βοηθήσει µια επιχείρηση να προσδιορίσει τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες αν µειώσει τις τιµές των προϊόντων της δεν θα πυροδοτήσει έναν καταστροφικό πόλεµο τιµών. Επίσης, µπορεί να βοηθήσει µια επιχείρηση να αυξήσει τη δυναµικότητά της µε σκοπό να αποθαρρύνει την είσοδο άλλων επιχειρήσεων στον κλάδο, ακόµα και αν αυτό το γεγονός οδηγήσει σε µείωση των βραχυπρόθεσµων κερδών της επιχείρησης. Η θεωρία παιγνίων µπορεί να δείξει µε ποιες στρατηγικές αποφάσεις µπορεί µια επιχείρηση να κερδίσει ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα έναντι των ανταγωνιστών της ή πώς µπορεί να ελαχιστοποιήσει τον πιθανό κίνδυνο που προέρχεται από µία στρατηγική κίνηση ενός ανταγωνιστή της.

10 9 Η ορθολογική δράση και συµπεριφορά για κάθε παίκτη περιλαµβάνει την προσεκτική σκέψη πριν τη δράση, τη γνώση των σκοπών και των περιορισµών σχετικά µε τις δράσεις του, καθώς και την επιλογή των δράσεων του µε τον καλύτερο δυνατό υπολογισµένο τρόπο σύµφωνα µε τα κριτήριά του. Η θεωρία παιγνίων µπορεί να αποτελέσει µια ακόµη διάσταση στην ορθολογική συµπεριφορά και την αλληλεπίδραση σε σχέση µε άλλους το ίδιο ορθολογικούς λήπτες αποφάσεων. Για το λόγο αυτό, αποτελεί την επιστηµονική τεκµηρίωση της ορθολογικής συµπεριφοράς σε καταστάσεις αλληλεπίδρασης. Η κύρια προσφορά της στους παίκτες είναι ότι τους παρέχει µερικές γενικές αρχές για να αναλογιστούν καλύτερα κάποιες στρατηγικές αλληλεπιδράσεις. Κάθε στρατηγική ανάλυση θα πρέπει να δηµιουργεί θεωρητικά µοντέλα, που να αποτελούν τη βάση των στρατηγικών καταστάσεων. Είναι δύσκολο οι µάνατζερ να ανταλλάσουν ιδέες και απόψεις αν δεν χρησιµοποιούν τα ίδια θεωρητικά µοντέλα. Η θεωρία παιγνίων, εξαιτίας της ακρίβειας και της µεθοδικότητας του τρόπου ανάλυσης που προσφέρει, είναι πολύ χρήσιµη στην ακριβή περιγραφή στρατηγικών καταστάσεων. Επιπλέον, προσφέρει µια σταθερή βάση για την δηµιουργία προβληµάτων στρατηγικών αποφάσεων. Αυτή η κατασκευή και ανάλυση προβληµάτων στρατηγικών αποφάσεων βοηθάει τους µάνατζερ να βρίσκουν παρόµοιους παράγοντες στις ανταγωνιστικές τους αναλύσεις, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούν µια εταιρική βάση δεδοµένων, µε σκοπό την δηµιουργία στρατηγικού πλεονεκτήµατος. Οι συγχωνεύσεις κι εξαγορές αποτελούν µια συνήθης πρακτική τα τελευταία χρόνια εξαιτίας του παγκοσµιοποιηµένου περιβάλλοντος στο οποίο

11 10 δραστηριοποιούνται επιχειρήσεις και οργανισµοί. Η διαδικασία συγχωνεύσεων κι εξαγορών µεταξύ εταιρειών, είναι ουσιαστικά ένα παίγνιο το οποίο εξελίσσεται µεταξύ των οργανισµών που επιθυµούν να συγχωνευθούν και περιλαµβάνει αρκετούς παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην τελική έκβαση.

12 11 Κεφάλαιο 1 Εισαγωγικές έννοιες στη θεωρία παιγνίων 1.1 Το ίληµµα του Φυλακισµένου Από όλα τα παίγνια στην θεωρία παιγνίων αυτό που έχει µελετηθεί περισσότερο είναι το ίληµµα του Φυλακισµένου. Το δίληµµα του φυλακισµένου ξεκινάει µε την υπόθεση ότι δύο άτοµα έχουν συλληφθεί µε την κατηγορία της διάπραξης δύο εγκληµάτων. ένα µικρότερης σηµασίας και ένα πολύ σηµαντικό αδίκηµα. Η αστυνοµία συλλαµβάνει δύο άτοµα και τα κρατάει για ανάκριση. Η αστυνοµία έχει αρκετά στοιχεία για να τους δικάσει και τους δύο για το µικρότερο έγκληµα, όµως δεν µπορεί να τους καταδικάσει για το σηµαντικό έγκληµα λόγω έλλειψης επαρκών αποδείξεων, αν τουλάχιστον ένας από τους δύο δεν συνεργαστεί. Για το µικρότερο έγκληµα η ποινή είναι ένα έτος, ενώ για το σηµαντικότερο έγκληµα για κάποιον που δεν συνεργάζεται είναι δέκα έτη. Οι ανακριτές δεδοµένου ότι γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για την καταδίκη των κατηγορούµενων για το σοβαρότερο έγκληµα, αποφασίζουν να διαχειριστούν την ανάκριση και τα κίνητρα των φυλακισµένων µε τέτοιο τρόπο ώστε να τους οδηγήσουν στην οµολογία. Οι κρατούµενοι ανακρίνονται ξεχωριστά, έτσι ώστε κανείς από τους δύο να µην βλέπει τον άλλο, αλλά ούτε και να τον ακούει. Οι ανακριτές τους προσφέρουν την ακόλουθη συµφωνία: «Σε περίπτωση που συνεργαστείς και κατηγορήσεις τον συνεργάτη σου για την διάπραξη του εγκλήµατός σου, και αυτός δεν οµολογήσει, θα τον καταδικάσουµε για δέκα χρόνια και εσύ θα αφεθείς

13 12 ελεύθερος. Αν εσύ συνεργαστείς και ταυτόχρονα συνεργαστεί και ο συνεργάτης σου, τότε και οι δύο θα πάτε φυλακή για πέντε χρόνια». Έχοντας αυτή την συµφωνία ως δεδοµένη µπορούµε να διαµορφώσουµε µια µήτρα αποδόσεων για τους δύο φυλακισµένους. Πιο αναλυτικά σχετικά µε τις αποδόσεις και τις µήτρες αποδόσεων θα αναφερθούµε παρακάτω. Αν εξετάσουµε το συµφέρον του φυλακισµένου Α, καταλήγουµε στο ότι θα πρέπει να οµολογήσει. Σε περίπτωση που ο Φυλακισµένος Β δεν οµολογήσει, τότε ο Α έχει να διαλέξει µεταξύ ενός έτους φυλακή για το µικρότερο έγκληµα ή να µην εκτίσει ποινή στη φυλακή, ως ανταµοιβή της συνεργασίας του στην καταδίκη του Β. Οπότε η λογική απόφαση του Α είναι να οµολογήσει και να µην πάει φυλακή. Αν ο Β από την άλλη µεριά οµολογήσει, ο Α θα εκτίσει δέκα έτη στη φυλακή (αν ο ίδιος δεν οµολογήσει) και µόνο πέντε έτη αν οµολογήσει και εκείνος. Οπότε πάλι η λογική απάντηση του Α είναι να οµολογήσει έτσι ώστε να εκτίσει πέντε έτη φυλάκισης αντί για δέκα. Βλέπουµε λοιπόν ότι για τον Α η καλύτερη επιλογή είναι να οµολογήσει, ανεξαρτήτως µε το τι θα κάνει ο Β. Αυτό κάνει την επιλογή του Α να

14 13 οµολογήσει κυρίαρχη στρατηγική. Αντίστοιχα σκέφτεται και ο Φυλακισµένος Β. Παρατηρούµε λοιπόν ότι αν οι φυλακισµένοι αναλογιστούν ποιο είναι το ατοµικό τους συµφέρον, θα οµολογήσουν και οι δύο, οπότε θα εκτίσουν πέντε έτη φυλάκισης ο καθένας. Η ειρωνεία στο ίληµµα του Φυλακισµένου είναι ότι µε αµοιβαία οµολογία και οι δύο φυλακισµένοι καταλήγουν στην τρίτη καλύτερη τους επιλογή (δηλαδή να εκτίσουν πέντε έτη ο καθένας). Αυτή η έκβαση του παιγνίου δεν είναι άριστη κατά Pareto επειδή και οι δύο φυλακισµένοι θα µπορούσαν να έχουν καλύτερο αποτέλεσµα αν κανείς τους δεν οµολογούσε. Επιπλέον και οι δύο κρατούµενοι βρίσκονται σε χειρότερη θέση ακολουθώντας την φαινοµενικά λογικότερη λύση. Από την άλλη µεριά, θα µπορούσαν να µεγιστοποιήσουν την συνολική ωφέλεια τους και φυλακίζονταν µόνο για ένα έτος ο καθένας, αν δρούσαν σαν οµάδα και δεν οµολογούσε κανείς. 1.2 Βασικές έννοιες στη θεωρία παιγνίων Τα παίγνια κανονικής µορφής αποτελούνται από τρεις παράγοντες, οι οποίοι είναι κοινοί για τα περισσότερα είδη παιγνίων: α) Οι συµµετέχοντες ή αλλιώς παίκτες που συµµετέχουν στο παιχνίδι β) Οι στρατηγικές για κάθε έναν παίκτη γ) Οι αποδόσεις (payoffs) για κάθε στρατηγική Παίκτες Με τον όρο παίκτες αναφερόµαστε στα άτοµα που συµµετέχουν στο παίγνιο. Οι αποφάσεις του ενός παίκτη επηρεάζουν µε τον έναν ή τον άλλο

15 14 τρόπο τις αποφάσεις των υπολοίπων παικτών. Στη προηγούµενη περίπτωση µε το ίληµµα του Φυλακισµένου οι παίκτες ήταν δύο, ο Φυλακισµένος Α και ο Φυλακισµένος Β. Στα παίγνια οι παίκτες µπορεί να είναι από δύο έως άπειροι, ανάλογα µε την φύση του εκάστοτε παιγνίου. Στρατηγικές Οι στρατηγικές θα µπορούσαν να θεωρηθούν ως οι διαθέσιµες επιλογές των παικτών, οι οποίες εξαρτώνται από τη φύση του παιγνίου. Για παράδειγµα, αν ένα παίγνιο έχει αποκλειστικά και µόνο ταυτόχρονες κινήσεις, οι οποίες γίνονται µόνο µία φορά, όπως στο ίληµµα του Φυλακισµένου, τότε η στρατηγική του παίκτη αποτελείται από τη δράση που λαµβάνεται στη συγκεκριµένη αυτή περίσταση. Αντίθετα, αν ένα παίγνιο έχει διαδοχικές κινήσεις, τότε ένας παίκτης, που κινείται αργότερα στο παίγνιο, µπορεί µε τις δράσεις του να απαντήσει σε αυτά που οι άλλοι παίκτες (ή ακόµα και ο ίδιος) έκαναν σε πρωτύτερα στάδια. Σε µια τέτοια περίπτωση, ο κάθε παίκτης θα πρέπει να δηµιουργήσει ένα ολοκληρωµένο σχέδιο δράσης. Κατά συνέπεια, στρατηγική (strategy) είναι η επιλογή ή το σύνολο των επιλογών ενός παίκτη µε δεδοµένες τις επιλογές των άλλων παικτών, ενώ άριστη στρατηγική είναι εκείνη που µεγιστοποιεί την αναµενόµενη απόδοση ενός παίκτη µε δεδοµένες τις επιλογές των άλλων παικτών. Αποδόσεις Σε κάθε στρατηγική που ακολουθεί ο κάθε παίκτης αντιστοιχούν κάποιες αποδόσεις. Οι αποδόσεις λοιπόν είναι η ποσοτική έκφραση του οφέλους, ή του κόστους, που έχει ο κάθε παίκτης από την έκβαση του

16 15 παιχνιδιού. Οι αποδόσεις που λαµβάνουν οι παίκτες διαφέρουν από παίγνιο σε παίγνιο, µπορεί να είναι χρηµατική αξία, ποσότητες αντικειµένων, έτη φυλάκισης όπως στο παράδειγµα των φυλακισµένων κτλ. Οι αποδόσεις σε κάθε παίκτη µπορούν επίσης να απεικονίζουν και την ωφέλεια του κάθε παίκτη. Για παράδειγµα, ένας παίκτης µπορεί να προτιµάει να φάει ροδάκινα έναντι µήλων και µήλα έναντι αχλαδιών. Η προτίµηση αυτή θα πρέπει να απεικονιστεί µε µια κλίµακα που να δείχνει την σειρά κατάταξης όπως 1 για αχλάδια, 2 για µήλα, 3 για ροδάκινα. Οι αποστάσεις µεταξύ των τιµών δεν έχουν ιδιαίτερο ρόλο αφού δείχνουν σειρά κατάταξης δηλαδή θα µπορούσαν να είναι 1000 για αχλάδια, 2000 για µήλα και 3000 για ροδάκινα ή ακόµα και 1 για αχλάδια, για µήλα και για ροδάκινα. Εδώ είναι καλό να αναφέρουµε ότι ο καθορισµός των αποδόσεων είναι άκρως υποκειµενικός και κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να εξετάσει το παίγνιο που επιθυµεί καθορίζοντας τις αποδόσεις που εκείνος κρίνει ως ορθές. 1.3 Κανόνες Παιγνίων Οι παίκτες που συµµετέχουν σε ένα παίγνιο έχουν µέχρι κάποιο βαθµό κοινή γνώση και κατανόηση των κανόνων αυτού. Οι κανόνες δεν είναι απαραίτητο να ισχύουν σε όλη τη διάρκεια του παιγνίου, αλλά µπορεί να µεταλλάσσονται ανάλογα µε την έκβαση του. Πολλές φορές τους κανόνες µπορεί να τους διαµορφώσει ένας ή µια οµάδα παικτών. Η δηµιουργία και η ακολουθία των κανόνων επηρεάζει όλους τους παράγοντες του παιγνίου όπως παίκτες, στρατηγικές και αποδόσεις. Για να γίνει πιο εύκολα αντιληπτός ο τρόπος µε τον οποίο οι κανόνες επηρεάζουν

17 16 τα παίγνια, θα αναφέρουµε ένα παράδειγµα που θα µας βοηθήσει αργότερα και σε άλλα σηµεία. Τα χαρτιά λένε την αλήθεια 11 Ο Άνταµ είναι φοιτητής του Harvard και ο καθηγητής του στη διοίκηση επιχειρήσεων αποφασίζει να παίξει ένα παιχνίδι µαζί µε ακόµα είκοσι έξι συµφοιτητές του. Ο Άνταµ κρατά για τον εαυτό του τα είκοσι έξι µαύρα χαρτιά της τράπουλας και µοιράζει ένα κόκκινο για κάθε φοιτητή. Ο γενναιόδωρος πρύτανης δέχεται να απονείµει βραβείο συνολικής αξίας δολαρίων. Υπόσχεται πως θα δώσει 100 δολάρια σε όποιον από τους συµµετέχοντες είτε αυτός είναι ο Άνταµ είτε κάποιος άλλος φοιτητής έχει ένα ζευγάρι τραπουλόχαρτα, το καθένα µε ένα µαύρο κι ένα κόκκινο χαρτί. Αυτό είναι όλο το παιχνίδι. Πρόκειται για µια διαπραγµάτευση ελεύθερης µορφής ανάµεσα στον Άνταµ και στους συµφοιτητές του. Ο µοναδικός κανόνας ορίζει πως οι φοιτητές απαγορεύεται να σχηµατίσουν ενιαίο µέτωπο και να παζαρέψουν ως οµάδα µε τον Άνταµ. Θα διαπραγµατεύονται µόνο σε ατοµική βάση. Το παιχνίδι αυτό έχει παιχτεί πολλές φορές µε φοιτητές, µάνατζερ, διοικητικά στελέχη επιχειρήσεων, µαρκετίστες, διαπραγµατευτές εργασίας και δικηγόρους. Οι πρώτες αντιδράσεις των ατόµων είναι πάντα ίδιες: Πιστεύουν πως ο Άνταµ είναι σε θέση ισχύος. Όπως πιστεύουν οι φοιτητές, ο Άνταµ κυριολεκτικά κρατά όλα τα χαρτιά. Αν θέλουν να κάνουν µια συµφωνία, θα πρέπει να απευθυνθούν στον Άνταµ. Εκείνος έχει το µονοπώλιο στα µαύρα χαρτιά. Εποµένως ο Άνταµ µάλλον θα κερδίσει πολλά απ το παιχνίδι αυτό. 1 Games of Strategy, Anivash Dixit and Susan Skeath, W.W. Norton & Company, 2004

18 17 Αν ο Άνταµ προσέφερε 20 δολάρια για το κόκκινο τραπουλόχαρτο ενός φοιτητή, ο φοιτητής µε τη σειρά του θα έπρεπε να τα δεχτεί; Η θέση του φοιτητή είναι ισχυρότερη απ ότι φαίνεται, άρα θα µπορούσε κάλλιστα να απορρίψει την προσφορά του. Μπορεί να απαιτήσει µέχρι και 90 δολάρια. Ο Άνταµ µπορεί να απορρίψει αρχικά την προσφορά του µεµονωµένου φοιτητή. Αν όµως δεν κλείσει τη συµφωνία αµέσως, αυτό δε σηµαίνει ότι το παιχνίδι έχει λήξει. Ο Άνταµ θα διαπραγµατευτεί στη συνέχεια µε κάθε έναν από τους υπόλοιπους είκοσι πέντε φοιτητές. Τι γίνεται µετά; Στον Άνταµ θα έχει αποµείνει ένα µαύρο χαρτί και ένα κόκκινο χαρτί αποµένει στα χέρια ενός από τους φοιτητές του φοιτητή που του το προσέφερε για 90$. Για να κλείσει και η τελευταία συµφωνία, και ο Άνταµ αλλά και ο φοιτητής χρειάζονται ο ένας τον άλλον. Στη διαπραγµάτευση «ενός εναντίον ενός» µια µοιρασιά 50/50 είναι η πιο πιθανή κατάληξη. Επειδή κάθε φοιτητής µπορεί να παίξει µε την ίδια στρατηγική, το αποτέλεσµα θα είναι 50/50 για όλους. Το παιχνίδι, στην ουσία, αποτελείται από είκοσι έξι χωριστές, διµερείς διαπραγµατεύσεις. Και για να φέρει σε πέρας κάθε διαπραγµάτευση, ο Άνταµ χρειάζεται τόσο τους φοιτητές όσο και οι φοιτητές τον Άνταµ. Ο Μπάρυ αποφασίζει µε τη σειρά του να δοκιµάσει το ίδιο παιχνίδι πίσω στο Νιου Χέιβεν. Όπως όµως στέκεται µπροστά στην τάξη, γίνεται προφανές ότι ο Μπάρυ δεν παίζει µε ολόκληρη την τράπουλα. Του λείπουν τρία µαύρα χαρτιά. Ο Μπάρυ θα παίξει λοιπόν µε είκοσι τρία µαύρα χαρτιά και µοιράζει τα είκοσι έξι κόκκινα στους φοιτητές του. Όπως και πριν, ένα µαύρο κι ένα κόκκινο χαρτί µαζί αξίζουν 100 δολάρια. Ποια θα είναι η τελική µορφή

19 18 των συµφωνιών του Μπάρυ µε τους φοιτητές του; Αν κι έχουν να µοιράσουν µια µικρότερη πίτα, µήπως θα έχουν χειρότερη έκβαση από αυτή του Άνταµ µε τους δικούς τους φοιτητές; Ο Μπάρυ προσφέρει πάλι 20 δολάρια για το κόκκινο χαρτί των φοιτητών. Αν οι φοιτητές προσπαθήσουν να ακολουθήσουν την προηγούµενη διαπραγµατευτική τακτική, τους επιφυλάσσεται µια έκπληξη. Αυτή τη φορά η απόρριψη της προσφοράς είναι µάλλον κακή ιδέα. Επειδή ο Άνταµ είχε είκοσι έξι χαρτιά, είχε ανάγκη και τους είκοσι έξι φοιτητές για να ζευγαρώσει τα χαρτιά του. Αν αρνιόταν κάποιος την αρχική προσφορά του Άνταµ, ήταν σίγουρος πως αργά ή γρήγορα θα επέστρεφε σ αυτόν. Με είκοσι τρία χαρτιά µόνο τρεις φοιτητές πρόκειται να µείνουν απ έξω. Αν απορρίψει κάποιος τα 20 δολάρια και ζητήσει 90, ο Μπάρυ πιθανόν να τον παρατήσει χωρίς να ξαναγυρίσει. Θα έχει µείνει µ ένα κόκκινο χαρτί και καθόλου χρήµατα. Όποιος διαφωνήσει µε τους όρους του Μπάρυ αντιµετωπίζει την πιθανότητα ν αποκλειστεί από το παιχνίδι. Έτσι ένας-ένας οι φοιτητές υποχωρούν. Είκοσι τρεις «τυχεροί» φοιτητές θα πάρουν από 20 δολάρια και τρεις τίποτα. Ο Μπάρυ θα µπορούσε κάλλιστα να είχε προτείνει µια µοιρασιά 90/10. Υπάρχουν εξάλλου τρεις φοιτητές που θα µείνουν µε άδεια χέρια. Αυτούς δε θα τους ενοχλούσε καθόλου να προλάβουν τους φοιτητές που κάθονται και περιµένουν για τα 20 δολάρια. Ακόµα κι αυτοί που καταλήγουν µε 10 δολάρια είναι από τους τυχερούς. Για τον Μπάρυ το 90% των δολαρίων είναι πολύ περισσότερο απ το 50% των Η απώλεια των τριών χαρτιών βέβαια δεν είναι τυχαία. Ο Μπάρυ ενέργησε λίγο µακιαβελικά. Έκανε όντως

20 19 την πίτα µικρότερη, γνώριζε όµως πολύ καλά πως η απώλεια των τριών χαρτιών θα άλλαζε την κατανοµή της. Ήξερε ότι ένα αρκετά µεγάλο κοµµάτι θα τον αποζηµίωνε µε το παραπάνω για τη µείωση του µεγέθους της πίτας. Βλέπουµε λοιπόν ότι η αλλαγή των κανόνων διαφοροποιεί εντελώς τις στρατηγικές των παικτών αλλά και τις αποδόσεις των νέων στρατηγικών.

21 20 Κεφάλαιο 2 Κατηγορίες Παιγνίων Σε αυτό το κεφάλαιο θα κατηγοριοποιηθούν τα παίγνια βάσει διαφόρων παραγόντων, µε σκοπό την καλύτερη κατανόηση και τη συστηµατικότερη ανάλυσή τους. Στις επόµενες παραγράφους θα αναλυθούν τα παίγνια κανονικής και εκτεταµένης µορφής, µε ταυτόχρονες ή διαδοχικές κινήσεις, τα επαναλαµβανόµενα και µη επαναλαµβανόµενα παίγνια, τα παίγνια µε µερική και πλήρη πληροφόρηση των παικτών, τα παίγνια µε καθορισµένους κανόνες αλλά και ευµετάβλητους, καθώς επίσης και τα συνεργατικά και µη συνεργατικά παίγνια. Παρ όλο που η ανάλυση των ειδών των παιγνίων θα γίνει ξεχωριστά, αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν µπορεί να υπάρχει σύνδεση µεταξύ τους. Για παράδειγµα ένα παίγνιο µε διαδοχικές κινήσεις µπορεί να επαναλαµβάνεται µόνο µια φορά, να έχει καθορισµένους κανόνες και να µην υπάρχει συνεργασία µεταξύ των παικτών. Συνδυασµό των παραπάνω κατηγοριών θα δούµε και σε συγκεκριµένα παραδείγµατα που θα αναλυθούν αργότερα. 2.1 Παίγνια µε διαδοχικές ή ταυτόχρονες κινήσεις Παίγνια µε διαδοχικές κινήσεις ονοµάζονται τα στρατηγικά παίγνια όπου οι παίκτες κάνουν τις κινήσεις τους µε τη σειρά, ο ένας δηλαδή µετά τον άλλο. Ακολουθώντας αυτόν τον τρόπο, ο πρώτος παίκτης έχει το πλεονέκτηµα της πρώτης κίνησης ενώ ο επόµενος έχει το πλεονέκτηµα της γνώσης του αντιπάλου.

22 21 Αντίθετα, στα παίγνια όπου οι κινήσεις γίνονται ταυτόχρονα, όλοι οι παίκτες κάνουν την κίνηση τους την ίδια χρονική στιγµή, µε αποτέλεσµα να µην µπορούν να γνωρίζουν τι έχουν επιλέξει οι αντίπαλοί τους. Στην πράξη τα περισσότερα παίγνια συνδυάζουν και τους δυο τρόπους παιχνιδιού. Για παράδειγµα, στις διαφηµίσεις ενός είδους προϊόντος από δύο εταιρείες µπορεί να προωθηθούν ταυτόχρονα κάποια διαφηµιστικά σποτ αλλά η κάθε µία εταιρεία προσαρµόζει την επόµενη διαφήµιση της σε σχέση µε την διαφήµιση της άλλης. Σε ένα παίγνιο διαδοχικών κινήσεων ο παίκτης πρέπει να αναλογιστεί την κάθε του κίνηση συνυπολογίζοντας της συνέπειες της καθώς και την αντίδραση του αντιπάλου. Αντίθετα, σε ένα παίγνιο µε ταυτόχρονες κινήσεις. ο παίκτης προσπαθεί να καταλάβει τι θα πράξει ο αντίπαλος παίκτης ακριβώς τη στιγµή που θα κάνει και εκείνος την κίνησή του. Τέλος, όπως αναφέραµε προηγουµένως, η µελέτη των διαδοχικών παιγνίων δηλώνει στον παίκτη πότε υπάρχει πλεονέκτηµα να κινηθεί πρώτος και πότε θα ήταν προτιµότερο να κινηθεί δεύτερος µελετώντας την κίνηση του άλλου. Σε αυτό το σηµείο θα αναφέρουµε ένα παράδειγµα που δείχνει την σπουδαιότητα της διαδοχικής και της ταυτόχρονης κίνησης. Η περίπτωση της Wal-Mart Τα καταστήµατα της Wal-Mart είναι µια επιτυχηµένη αλυσίδα καταστηµάτων λιανικής, ειδών χαµηλής τιµής. Ο Sam Walton, ιδρυτής της εταιρείας δηµιούργησε εκατοντάδες τέτοια καταστήµατα σε µικρές πόλεις της Νοτιοδυτικής περιοχής των ΗΠΑ. Επειδή η αγορά σε κάθε µια από αυτές τις πόλεις ήταν πολύ περιορισµένη για να αντέξει περισσότερα από ένα καταστήµατα, η στρατηγική του ήταν να κάνει την πρώτη κίνηση. Με άλλα

23 22 λόγια ήταν µια στρατηγική επιθέσεων αποδυνάµωσης του αντιπάλου (preemptive strategy). Για να γίνει πιο εύκολα αντιληπτή αυτή η στρατηγική, ας υποθέσουµε ότι τόσο τα Wal-Mart όσο και τα Jones Brothers (καταστήµατα του ίδιου κλάδου) σκέφτονταν να ιδρύσουν ένα κατάστηµα ειδών χαµηλής τιµής σε µια µικρή πόλη της Οκλαχόµα. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την σχετική µήτρα αποδόσεων. Εδώ παρατηρούµε ότι υπάρχουν δύο σηµεία ισορροπίας κατά Nash στο παίγνιο όταν οι δύο επιχειρήσεις κινούνται διαδοχικά. Ένα σηµείο ισορροπίας κατά Nash είναι όταν εισέρχονται πρώτα τα Wal-Mart και τότε τα Jones Brothers επιλέγουν να µην εισέλθουν και το δεύτερο είναι το αντίστροφο, δηλαδή όταν εισέρχονται πρώτα τα Jones Brothers και τα Wal- Mart επιλέγουν να µην εισέλθουν. Τα πράγµατα είναι εντελώς διαφορετικά όταν το παίγνιο γίνει µε ταυτόχρονες κινήσεις, αφού πλέον δεν υπάρχει κανένα σηµείο ισορροπίας κατά Nash. Βλέπουµε λοιπόν πώς τροποποιείται το αποτέλεσµα του παιγνίου σχετικά µε ποιον τρόπο θα επιλέξουµε να κινηθούµε ή θα αναγκαστούµε να ακολουθήσουµε.

24 Κανονικά Παίγνια και Παίγνια εκτεταµένης µορφής Ένας άλλος διαχωρισµός µεταξύ των παιγνίων είναι σε κανονικά παίγνια και σε παίγνια εκτεταµένης µορφής. Για να γίνει αυτό κατανοητό θα προσπαθήσουµε να δώσουµε ένα απλό παράδειγµα Κανονικά Παίγνια Ένα παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά σχεδόν σε όλο τον κόσµο είναι το «Πέτρα, ψαλίδι, χαρτί». Το παιχνίδι στην περίπτωσή µας το παίζουν δύο παιδιά και εποµένως οι παίκτες µας θα είναι το Παιδί Α και το Παιδί Β. Τα δύο παιδιά διαλέγουν ταυτόχρονα ένα από τα πέτρα/ ψαλίδι/ χαρτί και εποµένως οι στρατηγικές τους θα είναι οι παραπάνω τρεις επιλογές. Ανάλογα µε το τι θα διαλέξει το κάθε παιδί, είτε θα υπάρξει ένας νικητής είτε ισοπαλία, αν διαλέξουν δηλαδή και τα δύο παιδιά το ίδιο. Αν το ένα παιδί διαλέξει πέτρα και το άλλο χαρτί, τότε κερδίζει το δεύτερο παιδί, ενώ αν το ένα παιδί διαλέξει πέτρα και το άλλο ψαλίδι, τότε το πρώτο παιδί θα είναι ο νικητής. Τέλος, αν το ένα παιδί διαλέξει χαρτί και το άλλο ψαλίδι, τότε το δεύτερο παιδί θα νικήσει το πρώτο. Οπότε, οι αποδόσεις των παιδιών µπορούν αν συνοψιστούν στα εξής: Στον παραπάνω πίνακα απεικονίζουµε µε 1 τη νίκη του εκάστοτε παιδιού, µε -1 την ήττα του και µε 0 την ισοπαλία. Παρατηρούµε ότι το συγκεκριµένο παίγνιο έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πρώτον,

25 24 δεδοµένου ότι το παιχνίδι είναι παιχνίδι δύο ατόµων, µπορεί να απεικονιστεί σε µήτρα δύο διαστάσεων και δεύτερον, το άθροισµα των αποδόσεων σε κάθε ένα κελί είναι ίσο µε µηδέν. Εξαιτίας του τελευταίου ονοµάζεται και παίγνιο µηδενικού αθροίσµατος Παίγνια εκτεταµένης µορφής Ένας άλλος τύπος µοντελοποίησης παιγνίων που χρησιµοποιείται είναι αυτός της εκτεταµένης µορφής. Σηµασία σε αυτού του είδους τα παίγνια έχει η στιγµή κατά την οποία γίνονται οι πράξεις. Ένα παίγνιο εκτεταµένης µορφής µπορεί να έχει την παρακάτω απεικόνιση: Στο παραπάνω διάγραµµα τα γράµµατα A,B,C συµβολίζουν τρεις παίκτες ενώ ο κάθε κόµβος αποτελεί µια «θέση» µέσα στο παίγνιο, ένα σηµείο δηλαδή όπου ο κάθε παίκτης θα πρέπει να αποφασίσει κάποια στρατηγική (x, y, z, w, X και Y). Τέλος, οι αριθµοί δηλώνουν τις αποδόσεις της κάθε µίας στρατηγικής. Η αρχική θέση του παιγνίου συµβολίζεται µε έναν κύκλο µε λευκό φόντο. Στο παραπάνω διάγραµµα, ο παίκτης Α είναι εκείνος που κάνει την πρώτη κίνηση και έχει να επιλέξει µεταξύ των στρατηγικών x,y,z. Στην περίπτωση που επιλέξει τη στρατηγική x, οι αποδόσεις για τους παίκτες A,B

26 25 και C θα είναι 3, 0, 0 αντίστοιχα. Αν ο παίκτης Α επιλέξει τη στρατηγική x τότε, δίνεται η δυνατότητα στον παίκτη Β να διαλέξει µεταξύ των στρατηγικών Χ και Υ µε τις αντίστοιχες αποδόσεις, οι οποίες παρουσιάζονται στο παραπάνω διάγραµµα. Αν ο παίκτης Α διαλέξει τη στρατηγική z, τότε ο παίκτης C θα πρέπει να επιλέξει µεταξύ των στρατηγικών w και u. Η στρατηγική w όµως θα οδηγήσει στη συνέχεια του παιγνίου φέρνοντας τον παίκτη Α στη θέση της επιλογής µεταξύ των στρατηγικών x και y κ.ο.κ. Σε αυτού του είδους τα µοντέλα υπάρχουν δύο κανόνες που δεν πρέπει να παραβιαστούν ποτέ. Πρώτον, κάθε κόµβος έχει τουλάχιστον ένα βέλος το οποίο ξεκινάει από αυτόν και τις περισσότερες φορές ένα βέλος που καταλήγει σε αυτόν. Θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι, όπως είναι αναµενόµενο, στον πρώτο κόµβο δεν καταλήγει κανένα βέλος. εύτερον, αν ξεκινήσουµε από έναν κόµβο και ακολουθήσουµε τη διαδικασία προς τα πίσω, δεν πρόκειται να επανέλθουµε στον κόµβο από τον οποίο ξεκινήσαµε αλλά θα καταλήξουµε στον αρχικό κόµβο. Πώς θα µπορούσαµε όµως να απεικονίσουµε το παιχνίδι «Πέτρα, ψαλίδι, χαρτί» έτσι ώστε να αποτελεί παίγνιο εκτεταµένης µορφής; Η δυσκολία βρίσκεται στο γεγονός ότι οι δύο παίκτες κινούνται ταυτόχρονα ή τουλάχιστον ο κάθε παίκτης θα πρέπει να επιλέξει µεταξύ των στρατηγικών του χωρίς να γνωρίζει την επιλογή που έχει κάνει ο αντίπαλός του. Στο διάγραµµα 2.2.α που ακολουθεί, το παίγνιο ξεκινάει µε το παιδί Α να βρίσκεται στον αρχικό κόµβο, έχοντας να επιλέξει µεταξύ των τριών δυνατών στρατηγικών του. Οι τρεις στρατηγικές (βέλη) καταλήγουν σε τρεις κόµβους, στους οποίους το παιδί Β θα πρέπει να κάνει την επιλογή του. Οι διακεκοµµένες γραµµές ανάµεσα στους κόµβους υποδεικνύουν ότι είναι η σειρά του άλλου παιδιού να

27 26 κάνει την επιλογή του, χωρίς βέβαια να γνωρίζει την επιλογή που έχει ήδη γίνει από τον αντίπαλό του. Συγκρίνοντας το διάγραµµα 2.2.α µε το 2.2.β, παρατηρούµε ότι στο δεύτερο δεν υπάρχει διακεκοµµένη γραµµή, κάτι που σηµαίνει ότι το παιδί Β γνωρίζει την επιλογή του παιδιού Α και επιλέγει αντίστοιχα. Αντίθετα στο διάγραµµα 2.2.γ βλέπουµε ότι δύο από τους τρεις κόµβους ενώνονται µε διακεκοµµένη γραµµή, δείχνοντας µε αυτόν τον τρόπο ότι το παιδί Β θα µπορεί να γνωρίζει αν το παιδί Α διαλέξει τη στρατηγική της πέτρας αλλά δεν θα έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει εκ των προτέρων αν η επιλογή του παιδιού Α είναι η στρατηγική του χαρτιού ή του ψαλιδιού.

28 27 Παρατηρούµε λοιπόν ότι στο διάγραµµα 2.2.α η χρονολογική σειρά των πράξεων δεν έχει κάποια ιδιαίτερη σηµασία, αφού κανένας από τους δύο παίκτες δεν µπορεί να γνωρίζει την επιλογή του άλλου. Εποµένως, η απεικόνιση αυτού του παιγνίου ως παίγνιο εκτεταµένης µορφής δεν µπορούµε να πούµε ότι φαίνεται να έχει κάποια χρησιµότητα. Αντίθετα, στα υπόλοιπα δύο διαγράµµατα, όπου η χρονολογική σειρά παίζει καθοριστικό ρόλο, το µοντέλο εκτεταµένης µορφής είναι το πλέον κατάλληλο. 2.3 Συνεργατικά και µη συνεργατικά παίγνια Οι περισσότερες στρατηγικές αλληλεπιδράσεις περιλαµβάνουν έναν συνδυασµό συγκρούσεων και κοινών συµφερόντων. Η συµµετοχή σε ένα παίγνιο είναι παρόµοια µε τη διαδικασία της κοπής µιας πίτας. Οι ενέργειες των παικτών καθορίζουν το µέγεθος της πίτας και όλοι οι συµµετέχοντες συµφωνούν στο ότι θέλουν η πίτα να είναι όσο το δυνατόν µεγαλύτερη. Παρ όλα αυτά, το ατοµικό συµφέρον έρχεται σε αντιπαράθεση µε τα συµφέροντα των άλλων παικτών. Οι παίκτες προσπαθούν να αποκτήσουν όσο το δυνατόν µεγαλύτερο κοµµάτι της πίτας, αλλά αυτό πολλές φορές καταλήγει στη σµίκρυνση του µεγέθους της πίτας. Οι παίκτες συχνά έρχονται σε διαπραγµατεύσεις έτσι ώστε να αποφασίσουν για το µέγιστο κοινό συµφέρον.

29 28 Όµως ακόµα και µετά το πέρας µιας τέτοιας διαδικασίας προκύπτουν συχνά επιπρόσθετες δυσκολίες σχετικά µε την εφαρµογή της τελικής συµφωνίας στην πράξη. Για παράδειγµα, όταν όλοι οι παίκτες κάνουν αυτό που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουν κατά τη συµφωνία που επιτεύχθηκε, ο κάθε συµµετέχων ξεχωριστά µπορεί να επιφέρει καλύτερο αποτέλεσµα για τον εαυτό του, πράττοντας διαφορετικά από αυτό που αρχικά είχε συµφωνηθεί. Αν υποθέσουµε λοιπόν ότι καθένας από τους συµµετέχοντες δράσει βάσει των δικών του συµφερόντων και όχι προς όφελος του συνόλου, θα αθετήσει τη συµφωνία, ελπίζοντας ότι οι άλλοι συµµετέχοντες δεν θα πράξουν το ίδιο. Σε ένα ανταγωνιστικό βέβαια περιβάλλον, όπως είναι αναµενόµενο, κάτι τέτοιο δεν µπορεί να συµβεί, καθώς ο κάθε παίκτης δρα µε τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να προστατεύονται τα προσωπικά του συµφέροντα. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι συµφωνίες κοινής δράσης ενισχύονται. Τα παίγνια στα οποία συµβαίνει κάτι τέτοιο ονοµάζονται συνεργατικά (cooperative), ενώ αντίθετα τα παίγνια στα οποία τέτοιες ενισχύσεις δεν είναι δυνατές και τα άτοµα έχουν συµφέρον να δρουν σύµφωνα µε τα δικά τους οφέλη, ονοµάζονται µη συνεργατικά (noncooperative). Για να γίνουν όλα τα παραπάνω πιο εύκολα αντιληπτά, θα παραθέσουµε ένα παράδειγµα για δύο εταιρείες στην περίπτωση που δράσουν συνεργατικά και το αντίθετο. Υποθέτουµε ότι δύο εταιρείες Α και Β πωλούν το ίδιο προϊόν (µεταλλικό νερό). Οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να πωλήσουν το προϊόν τους σε υψηλή ή χαµηλή τιµή. Όπως είναι φυσικό το κέρδος της κάθε εταιρείας εξαρτάται όχι µόνο από τη δική της τιµή, αλλά και από εκείνη της ανταγωνίστριάς της. Η κάθε εταιρεία έχει το µέγιστο κέρδος όταν η ίδια

30 29 πουλάει σε χαµηλή τιµή ενώ η ανταγωνίστριά της πουλάει σε υψηλή τιµή. Επίσης σχετικά υψηλά κέρδη φέρουν και οι δύο εταιρείες όταν και οι δύο πωλούν σε υψηλή τιµή και αντίστοιχα, σχετικά χαµηλά κέρδη όταν και οι δύο πωλούν σε χαµηλή τιµή. Όλα τα παραπάνω µπορούν να συνοψιστούν στον πίνακα που ακολουθεί. Παρατηρούµε λοιπόν ότι παρ όλο που οι αριθµοί είναι διαφορετικοί το συγκεκριµένο παίγνιο δεν διαφέρει από εκείνο του διλλήµατος του φυλακισµένου. Αν η εταιρεία Α πιστεύει ότι η Β πρόκειται να χρεώσει υψηλή τιµή, τότε έχει το υψηλότερο κέρδος χρεώνοντας στο προϊόν χαµηλή τιµή. Αν αντιθέτως πιστεύει ότι η Β πρόκειται να χρεώσει χαµηλή τιµή, τότε τη συµφέρει να χρεώσει χαµηλή τιµή και αυτή. Ανεξαρτήτως λοιπόν της συµπεριφοράς της εταιρείας Β η εταιρεία Α θα χρεώσει χαµηλή τιµή στο προϊόν. Αυτό θα αποτελέσει και την κυρίαρχη στρατηγική της. Αντίστοιχα η κυρίαρχη στρατηγική για την εταιρεία Β θα είναι η επιβολή χαµηλής τιµής στο προϊόν. Η ισορροπία κατά Nash σε αυτήν την περίπτωση είναι η χρέωση χαµηλής τιµής και από τις δύο εταιρείες. Όπως και στο δίλληµα του φυλακισµένου η ισορροπία δεν είναι η µέγιστα αποτελεσµατική, διότι οι δύο εταιρείες θα µπορούσαν να συνεργαστούν και να έχουν κέρδος $ 10 εκ. η κάθε µία αντί για $ 4 εκ. Στην παραπάνω περίπτωση αναλύσαµε το παίγνιο στη µη συνεργατική του µορφή. Παρ όλα αυτά υπάρχει δυνατότητα οι παίκτες

31 30 να βρουν τρόπους έτσι ώστε όχι µόνο να συµφωνήσουν µεταξύ τους, αλλά και να βρουν τρόπους να διατηρήσουν αυτή τη συµφωνία, µετατρέποντας το παίγνιο σε συνεργατικό. Ένας τρόπος για να είναι αξιόπιστη η συµφωνία είναι να υπογραφεί κάποιο συµβόλαιο µεταξύ των δύο εταιρειών. Ο συγκεκριµένος τρόπος όµως κρύβει µερικά εµπόδια. Πρώτον, το νοµικό σύστηµα πολλές φορές δεν επιτρέπει τέτοιους είδους συνεργασίες και κατ επέκταση η σύνταξη ενός τέτοιου συµβολαίου δεν είναι δυνατή. εύτερον, ένα συµβόλαιο σπάνια µπορεί να είναι πλήρες, προβλέποντας όλες τις πιθανές περιπτώσεις, µε απώτερο σκοπό να προστατεύει τα συµφέροντα όλων των συµµετεχόντων σε αυτό. Συχνά λόγω της πολυπλοκότητας των καταστάσεων αφήνονται «ανοιχτά» θέµατα, τα οποία θέτουν πιθανή την συµπεριφορά του διλλήµατος του φυλακισµένου. Ένας εναλλακτικός τρόπος για να αποφύγουµε τη µη συνεργατική συµπεριφορά είναι η επανάληψη του παιγνίου πολλές φορές. Σε επαναλαµβανόµενα παίγνια η συµφωνία µπορεί να είναι η βέλτιστη λύση. Η διαφορά σε αυτόν τον τρόπο είναι ότι πλέον οι παίκτες διαµορφώνουν τη στρατηγική τους λαµβάνοντας υπόψη το παρελθόν και µε αυτόν τον τρόπο µπορούν είτε να ανταµείψουν µια καλή συµπεριφορά (καθορισµός υψηλής τιµής), είτε να τιµωρήσουν µια µη συνεργατική συµπεριφορά (καθορισµός χαµηλής τιµής). Βλέπουµε λοιπόν ότι σε αυτήν την περίπτωση έχει σηµασία αν γνωρίζουµε τον ακριβή αριθµό των επαναλήψεων του παιγνίου, διότι αν οι µελλοντικές φάσεις του παιγνίου δεν δίνουν µεγαλύτερη απόδοση ακολουθώντας τη στρατηγική της καλής συµπεριφοράς, τότε συµφέρει την κάθε µία από τις εταιρείες να αθετήσει τη συµφωνία της πριν τη λήξη όλων

32 31 των γύρων του παιγνίου. Στην περίπτωση όµως των άπειρων επαναλήψεων, η στρατηγική υψηλής τιµής και από τις δύο εταιρείες είναι η ισορροπία κατά Nash. Η ύπαρξη απειλής αντιποίνων µπορεί να φέρει θετικά αποτελέσµατα µεταξύ των εταιρειών. Οι συµφωνίες είναι άχρηστες αν δεν υπάρχει τρόπος επιβολής τους και τα αντίποινα είναι ένας τέτοιος τρόπος. Παραδόξως, µπορεί κανείς να έχει περισσότερα κέρδη αν ο αντίπαλός του έχει τη δυνατότητα να τον βλάψει. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει περίπτωση να µην φτάσουµε σε συνεργατική συµπεριφορά και κατ επέκταση στα βέλτιστα αποτελέσµατα, ακόµη και στα επαναλαµβανόµενα παίγνια. Παρακάτω θα παραθέσουµε τρία πιθανά εµπόδια που δεν επιτρέπουν την επίτευξη του βέλτιστου σηµείου. Πρώτον, οι εταιρείες σταθµίζουν το βραχυχρόνιο κέρδος που θα έχουν σε αυτήν την περίοδο µε το µελλοντικό κέρδος. Ένα δολάριο σήµερα δεν αξίζει το ίδιο µε ένα δολάριο σε έναν χρόνο. Η αξία του χρήµατος έχει άµεση σχέση µε τον χρόνο. Οπότε στη σύγκριση των σηµερινών κερδών µε των µελλοντικών θα πρέπει να συµπεριληφθεί και ο εκάστοτε πληθωρισµός. Παρατηρούµε λοιπόν ότι η συνεργασία ή όχι µεταξύ των εταιρειών στα επαναλαµβανόµενα παίγνια εξαρτάται από την καθυστέρηση των µελλοντικών κερδών (όσο µεγαλύτερη η καθυστέρηση τόσο ενισχύεται η µη συνεργατική συµπεριφορά) και από τον εκάστοτε πληθωρισµό (όσο µεγαλύτερος ο πληθωρισµός τόσο περισσότερο προτιµώνται τα βραχυχρόνια κέρδη και κατά επέκταση η µη συνεργατική συµπεριφορά). εύτερον, για να µπορέσει η κάθε εταιρεία να εκδικηθεί σε πιθανή αθέτηση της συµφωνίας από την ανταγωνίστρια της, θα πρέπει να µπορεί να διαπιστώσει τις όποιες παρεκκλίσεις από την αρχική συµφωνία. Ας

33 32 υποθέσουµε ότι η κάθε εταιρεία δεν µπορεί να παρατηρήσει άµεσα τις τιµές της ανταγωνίστριας εταιρείας. Ο µόνος τρόπος σε αυτήν την περίπτωση για να διαπιστώσει κάποια παρέκκλιση είναι εξετάζοντας την διακύµανση στις δικές της πωλήσεις. Η πραγµατικότητα είναι ότι η ζήτηση δεν είναι πάντοτε σταθερή, οπότε είναι δύσκολο να γνωρίζει η εταιρεία αν η µείωση στις πωλήσεις οφείλεται στην αθέτηση της συµφωνίας ή στην µείωση της ζήτησης. Συµπεραίνουµε λοιπόν ότι υπάρχει περίπτωση να εφαρµόσουµε αντίποινα σε περιπτώσεις που δεν θα έπρεπε, καθώς επίσης να µην πράξουµε µε αντίποινα σε περιπτώσεις όπου έχει αθετηθεί η συµφωνία. Αν η αβεβαιότητα για την διαπίστωση παρεκκλίσεων από την αρχική συµφωνία είναι µεγάλη, τότε ενισχύονται οι πιθανότητες να µην υπάρξει συνεργασία µεταξύ των δύο εταιρειών. Τρίτον και ίσως το πιο σηµαντικό είναι ότι η συνεργασία δεν αποτελεί τη µοναδική ισορροπία στα επαναλαµβανόµενα παίγνια. Ας υποθέσουµε ότι η µια εταιρεία πεισµατικά χρεώνει την χαµηλή τιµή ανεξαρτήτως τι κάνει η ανταγωνίστρια της. Όπως είναι φυσικό η καλύτερη επιλογή για την ανταγωνίστρια εταιρεία είναι να χρεώσει και εκείνη χαµηλή τιµή. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει πάλι ισορροπία στην χρέωση χαµηλής τιµής και από τις δύο εταιρείες παρ όλο που αναφερόµαστε σε επαναλαµβανόµενο παίγνιο. Βλέπουµε λοιπόν ότι η θεωρία παιγνίων δεν µπορεί σε αυτή την περίπτωση να προβλέψει αν θα υπάρξει συνεργασία στα επαναλαµβανόµενα παίγνια. Το µόνο που συµπεραίνουµε από τα επαναλαµβανόµενα παίγνια είναι ότι υπάρχει η πιθανότητα να υπάρξει συνεργασία.

34 33 Αυτά που συζητήθηκαν παραπάνω θα αναδειχθούν και µέσα από τα µοντέλα διαπραγµατεύσεων που θα παραθέσουµε και θα αναλύσουµε στη συνέχεια.

35 34 Κεφάλαιο 3 ιαπραγµατεύσεις 3.1 Εισαγωγή Στην καθηµερινή µας ζωή, όλοι εµπλεκόµαστε σε διαπραγµατεύσεις. εν είναι άλλωστε τυχαίο ότι διαδικασίες και αποτελέσµατα διαπραγµατεύσεων µελετώνται από τις πολιτικές επιστήµες, την οικονοµία, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις διαπραγµατεύσεις δείχνουν επιστήµες όπως η νοµική και η διοίκηση επιχειρήσεων. Αυτό διότι οι διαπραγµατευτικές ικανότητες είναι πολύ σηµαντικές σε αυτούς τους χώρους. Με τον όρο διαπραγµάτευση, εννοούµε τις συνδιαλλαγές µεταξύ µερών µε στόχο να επιλυθούν οι διαφορές τους και να καταλήξουν σε µια συµφωνία. Αυτές οι συνδιαλλαγές µπορούν να είναι ήπιας µορφής (απλή συζήτηση) ή βίαιης µορφής (απειλές). Οι διαπραγµατεύσεις περιλαµβάνουν πράξεις και λόγια. Το να είναι κάποιος απόλυτα ειλικρινής και ευθύς όταν διαπραγµατεύεται µπορεί να καταλήξει στο να υποστεί παραπάνω απώλειες. Η αποφυγή συναισθηµατικών ξεσπασµάτων και η προσπάθεια για εξαπάτηση, είναι συχνά η καλύτερη συνταγή για να πετύχει κάποιος στις διαπραγµατεύσεις. Κατά πόσο όµως είναι ηθικό αυτό;

36 ιαπραγµατεύσεις και Θεωρία Παιγνίων Οι διαπραγµατεύσεις και ο τρόπος διαχείρισης των στρατηγικών προβληµάτων που παρουσιάζονται, αποτελούν ένα σηµαντικό κοµµάτι της καθηµερινότητας ανθρώπων και οργανισµών. Η Θεωρία Παιγνίων προσφέρει σηµαντικά µοντέλα, όπως θα δούµε και στη συνέχεια, η εφαρµογή των οποίων δε βελτιώνει µόνο την µελέτη αυτών των προβληµάτων, αλλά προσφέρει και τρόπους επίλυσής τους. Εκείνο στο οποίο στοχεύουν τα µέρη που εµπλέκονται στη διαπραγµάτευση (από εδώ και στο εξής θα αναφέρονται ως παίκτες), είναι πώς θα µπορέσουν να αποκοµίσουν το µεγαλύτερο δυνατό όφελος καταλήγοντας σε µια συµφωνία µεταξύ τους προκειµένου να αποφύγουν κοστοβόρες λύσεις µέσω νοµικών διαδικασιών. Τα παίγνια των διαπραγµατεύσεων χωρίζονται σε δύο µεγάλες κατηγορίες: 1. Τα συνεργατικά παίγνια, όπου το πρόβληµα είναι πώς θα γίνει ορθολογικά το µοίρασµα των οφελών της συµφωνίας, και 2. Τα µη συνεργατικά παίγνια, όπου το πρόβληµα είναι πώς θα επιτευχθεί συµφωνία µεταξύ των παικτών, ξεπερνώντας τα συγκρουόµενα συµφέροντα που προκύπτουν. Όπως έχουµε αναφέρει και σε προηγούµενο κεφάλαιο, τα παίγνια µπορεί να είναι µεταξύ δύο ή και περισσότερων παικτών. Βασική προϋπόθεση της Θεωρίας των Παιγνίων είναι ότι οι παίκτες βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο λογικής και επίσης δρουν προσωπικά και σκεπτόµενοι τις δικές τους κινήσεις, αλλά και τις κινήσεις των άλλων παικτών. Το αποτέλεσµα του

37 36 παιγνίου εξαρτάται από τις ατοµικές επιλογές του κάθε παίκτη. Για παράδειγµα, κάποιος παίκτης µπορεί να επιλέξει να κρατήσει σκληρή στάση σε µια διαπραγµάτευση. Όσο πιο σκληρή είναι η στάση που κρατά, τόσο πιο πιθανό είναι η συµφωνία να είναι πιο κοντά στις θέσεις του. Όµως, τόσο µεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να µην επιτευχθεί συµφωνία. Αντίθετα, όσο πιο ήπια στάση κρατά, τόσο πιο εύκολο είναι να επιτευχθεί συµφωνία, αλλά µακριά από τις θέσεις του. Αυτό είναι γνωστό ως το δίλληµα της σκληρής στάσης (Zartman 1987). Ένας ακόµα σηµαντικός παράγοντας που καθορίζει σε µεγάλο βαθµό την εξέλιξη του παιγνίου, είναι η πληροφόρηση που έχει κάθε παίκτης. Τυχόν ελλιπής πληροφόρηση από κάποιον παίκτη, είναι δυνατό να οδηγήσει τον ισχυρό παίκτη σε αυτή την περίπτωση (δηλαδή τον παίκτη που έχει πλήρη πληροφόρηση) στη χρήση στρατηγικής εξαπάτησης του αδύναµου παίκτη. Το πώς µπορεί να αντιµετωπιστεί ένα τέτοιο φαινόµενο θα το δούµε παρακάτω στην αναφορά µας σε διαπραγµατεύσεις και διαιτησία ιαπραγµατεύσεις και ύναµη Απειλής 2 Μία αρκετά συνήθης στρατηγική κατά τις διαπραγµατεύσεις, ιδιαίτερα ανάµεσα σε κράτη, είναι εκείνη της απειλής. Για παράδειγµα σε περιόδους ψυχροπολεµικού κλίµατος µεταξύ υπερδυνάµεων, µια απειλή ήταν και η προειδοποίηση χρήσης πυρηνικών όπλων. Η στρατηγική της απειλής θα εξαρτηθεί από τις κινήσεις και των δύο παικτών. Όµως, βασική προϋπόθεση είναι το παίγνιο να είναι επαναλαµβανόµενης µορφής. Οι στρατηγικές απειλής µπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: 2 Schelling 1966;Aumann and Korz 1977

38 37 1) Στρατηγική εξαναγκαστικής απειλής, όπου ο παίκτης που απειλεί πείθει τον απειλούµενο να αποδεχτεί την κίνηση της απειλής λέγοντας ότι δεν θα εγκαταλείψει. 2) Στρατηγική αποτρεπτικής απειλής, όπου ο παίκτης που απειλεί αναφέρει ότι θα οδηγήσει το παίγνιο σε µία κίνηση. Τα παίγνια στα οποία συνήθως χρησιµοποιούνται τακτικές απειλής είναι 2Χ2. Το ποια στρατηγική θα χρησιµοποιηθεί από αυτές που αναφέραµε εξαρτάται από τις κινήσεις του κάθε παίκτη. Μπορούµε όµως να αναφέρουµε κάποιες παραδοχές: Αν ένα παίγνιο περιέχει αποτελέσµατα που είναι άριστα κατά Pareto, κανένας παίκτης δεν έχει στρατηγική απειλής. Πιο συγκεκριµένα, κανένας παίκτης δεν µπορεί να απειλήσει τον αντίπαλό του σε παίγνια µηδενικού αθροίσµατος. Ο παίκτης που απειλεί µπορεί πάντα να εφαρµόσει το την απειλή του. Αν το αποτέλεσµα της εξαναγκαστικής απειλής είναι διαφορετικό από της αποτρεπτικής, τότε ο παίκτης που απειλεί επιλέγει την στρατηγική της αποτρεπτικής απειλής. Αν ο παίκτης που απειλεί έχει µια στρατηγική που δεν είναι άριστη κατά Pareto, τότε µπορεί να επιφέρει την επιλογή του καλύτερου αποτελέσµατος µε την στρατηγική της αποτρεπτικής απειλής. Αν ο παίκτης που απειλεί έχει µια στρατηγική «µαστίγιο και καρώτο» της οποίας ένα από τα αποτελέσµατα είναι το

39 38 καλύτερο για τον ίδιο και άριστο κατά Pareto σε σχέση µε όλα τα άλλα αποτελέσµατα αυτής της στρατηγικής, µπορεί να επιφέρει αυτό το αποτέλεσµα µε τη χρήση της εξαναγκαστικής απειλής. Θα αντιληφθούµε καλύτερα τη σηµασία της απειλής στις διαπραγµατεύσεις µε το παράδειγµα που ακολουθεί. Η χρήση της δύναµης απειλής στην κρίση της Πολωνίας, Η σύγκρουση στην Πολωνία τη διετία , ανάµεσα στο ανεξάρτητο συνδικάτο «Αλληλεγγύη» και στην ηγεσία του Κοµµουνιστικού Κόµµατος Πολωνίας, το οποίο βρισκόταν στη διακυβέρνηση της χώρας, ήταν έντονη µε απειλές και από τα δύο µέρη. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι οι παίκτες που αποφασίζουν για τις κινήσεις είναι οι υπεύθυνοι των δύο µερών, παρά ταύτα σε αυτό το σηµείο θα πρέπει να κάνουµε µια σηµαντική παρατήρηση. Πολλές φορές οι παίκτες στα παίγνια διαπραγµατεύσεων είναι εκπρόσωποι ενός συνόλου ανθρώπων. Άρα τα παίγνια δεν µπορούµε να πούµε ότι είναι µεταξύ δύο παικτών. Οι εκπρόσωποι είναι οι top παίκτες, όµως τελικά, η διαδικασία εξελίσσεται µεταξύ περισσοτέρων από δύο παικτών. Το παίγνιο χωρίζεται σε υποπαίγνια που εξελίσσονται στο εσωτερικό κάθε οργανισµού. Αρκετές φορές µάλιστα, ενώ µπορεί να υπάρχει διάθεση µεταξύ των top παικτών να υπάρξει συµφωνία, αυτή µπορεί να µην επιτευχθεί εξαιτίας της διαφωνίας των λοιπών παραγόντων. Συνεχίζοντας στο παράδειγµά µας, οι παίκτες έχουν τις εξής επιλογές:

40 39 1. Το κόµµα, καλείται να αποδεχθεί ή να απορρίψει την περιορισµένη αυτονοµία πολυάριθµων κοινωνικών δυνάµεων που έχει αποδυναµώσει η «Αλληλεγγύη». Η απόρριψη, σε περίπτωση επιτυχίας, θα καθιστούσε τη δοµή του κράτους υποχείριο των κοινωνικών οργανώσεων και των συµφερόντων. Η αποδοχή, θα σήµαινε ότι τα πολιτικά ιδρύµατα, εκτός του κόµµατος, θα συµµετείχαν µε έντονο τρόπο στη διαµόρφωση και την εκτέλεση δηµόσιας πολιτικής. 2. Η «Αλληλεγγύη», καλείται να αποδεχθεί ή να απορρίψει την µονολιθική δοµή του κράτους. Τυχόν απόρριψη, θα ασκούσε πίεση στην κυβέρνηση να περιορίσει σηµαντικά την έκταση των αρµοδιοτήτων του κράτους σε πολιτικά θέµατα. Η αποδοχή, θα σήµαινε ότι περιορίζονται σηµαντικά οι δραστηριότητες των ανεξάρτητων ιδρυµάτων, µεταξύ αυτών και της «Αλληλεγγύης», µόνο σε ασήµαντα ζητήµατα, µη πολιτικά. Άρα οι επιλογές των παικτών αναφέρονται ως αποδοχή (accept) και απόρριψη (rejection). Το παίγνιό µας λοιπόν αναπαρίσταται ως εξής:

41 40 Το 4 αναφέρεται για το καλύτερο αποτέλεσµα, το 3 για το επόµενο καλύτερο, το 2 για το επόµενο χειρότερο και το 1 για το χειρότερο. Η ηγεσία του κόµµατος, τονίζει συνεχώς ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί καµία λύση που θα µείωνε την πολιτική της ισχύ. Άρα δεν θα δεχόταν την επιλογή απόρριψη από την «Αλληλεγγύη». Όπως φαίνεται από δηµοσιεύµατα εκείνης της περιόδου, το κόµµα επιθυµεί µια ολική ρήξη µε την «Αλληλεγγύη» (δηλαδή την επιλογή R-R) για να µπορέσει να αποποιηθεί των ευθυνών της. Από την άλλη µεριά, η «Αλληλεγγύη», επιθυµεί τη συνθηκολόγηση µε το κόµµα. Τα στελέχη της γνωρίζουν καλά ότι η καλύτερη λύση γι αυτούς (δηλαδή η R-A) δεν θα γίνει µε τίποτα αποδεκτή από το κόµµα. Το κόµµα, όντας κυβέρνηση, ξεκινά µια προπαγάνδα ξεσπάσµατος εµφυλίου πολέµου σε περίπτωση που δεν υπάρξει συµφωνία µεταξύ των µερών και χρίζει την «Αλληλεγγύη» ως υπεύθυνο για την διατάραξη της πολιτικής σταθερότητας. Οι διαπραγµατεύσεις παίρνουν άσχηµη τροπή όταν η Ρωσία φαίνεται ότι ευνοεί την «Αλληλεγγύη». Η κυβέρνηση αρχίζει να τροµοκρατείται και ξεσπούν συγκρούσεις µεταξύ των αντιπάλων. Στελέχη του συνδικάτου

42 41 φυλακίζονται και στο µυαλό των ανθρώπων της «Αλληλεγγύης» αρχίζει να ωριµάζει το ενδεχόµενο µιας ολικής ρήξης που θα επιφέρει τη βοήθεια της Ρωσίας. Όµως σε αυτό το σηµείο, η οικονοµική εξαθλίωση του λαού της Πολωνίας, στρέφει τα κοινωνικά στρώµατα εναντίον της «Αλληλεγγύης». Υπό το βάρος αυτής της πίεσης λοιπόν, η «Αλληλεγγύη» αποφασίζει να αποδεχθεί την δοµή του κράτους και στην ουσία χάνει αρκετή από τη δύναµή της. Η συµφωνία που γίνεται όµως, θα επιτρέψει αργότερα (1989) η «Αλληλεγγύη» να αποκτήσει φωνή στο κοινοβούλιο, µε την συγκατάθεση και της κυβέρνησης. Όπως φαίνεται και από το παίγνιο, υπάρχει ένα σηµείο ισορροπίας κατά Nash, όπου ευνοεί το κόµµα. Η «Αλληλεγγύη» έχοντας αρχικά την στήριξη των συνδικάτων των εργαζοµένων όλης της χώρας αποφασίζει να απειλήσει οδηγώντας την κατάσταση σε ρήξη µε την κυβέρνηση. Κάτι τέτοιο όµως θα είχε τροµακτικά αποτελέσµατα για τον λαό της Πολωνίας. Άρα την κυβέρνηση την συνέφερε να οδηγηθούν οι διαπραγµατεύσεις σε τέλµα, καθώς το συνδικάτο θα θεωρούταν υπεύθυνο για τυχόν εµφύλιο πόλεµο. Η συµφωνία που κλείνει τελικά, ευνοεί και τους δύο παίκτες. Τη µεν κυβέρνηση άµεσα µε την επικράτηση της πολιτικής της, το δε συνδικάτο µακροπρόθεσµα µε την εκλογή αντιπροσώπων στο κοινοβούλιο.

43 42 Το ξέσπασµα της απεργίας στο ναυπηγείο του Gdańsk, το µέρος όπου γεννήθηκε η «Αλληλεγγύη»

44 ιαπραγµατεύσεις και ιαπραγµατευτική Ισχύς Συχνά σε παίγνια διαπραγµατεύσεων, υπάρχει κάποιος παίκτης ο οποίος µπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσµα σε µεγαλύτερο βαθµό από ότι οι άλλοι. Η ικανότητα αυτή του παίκτη να ελέγξει το αποτέλεσµα λέγεται διαπραγµατευτική ισχύς. Πότε όµως κάποιος παίκτης διαθέτει διαπραγµατευτική ισχύ; Όταν αποφασίζει µόνος του το αποτέλεσµα του παιγνίου Όταν εµποδίζει το αποτέλεσµα που δεν επιθυµεί να είναι και το τελικό Επειδή είναι λίγοι πλέον οι ηγέτες ανά τον κόσµο που λειτουργούν ως δικτάτορες και µπορούν να επιφέρουν ένα από τα παραπάνω, διαπραγµατευτική ισχύ διαθέτει και εκείνος που µε τους λιγότερους άλλους παίκτες, µπορεί να κρίνει το αποτέλεσµα Σε ποιο βαθµό επηρεάζεται όµως το παίγνιο και πώς εξελίσσεται όταν κάποιος παίκτης διαθέτει διαπραγµατευτική ισχύ; Σίγουρα µπορεί να κρίνει το αποτέλεσµα, όµως ο τρόπος που θα εξελιχθεί το παίγνιο µπορεί να περιέχει στρατηγικές εξαπάτησης από µέρους του ισχυρού. Κάτι που δεν είναι γενικά επιθυµητό για την οµαλή διεξαγωγή των διαπραγµατεύσεων. Όπως όµως έχει αποδειχθεί ιστορικά σε διαπραγµατεύσεις που έλαβαν χώρα σε σηµαντικά γεγονότα, λύσεις που έχουν στηριχθεί σε στρατηγικές εξαπάτησης από τον ισχυρό δεν είχαν µακροχρόνια επίδραση και κατέληξαν σε γεγονότα που σηµάδεψαν την ιστορία των παικτών. Ένα τέτοιο παράδειγµα που θα παραθέσουµε και στη συνέχεια, είναι το Συνέδριο της Γενεύης (1954) για την αντιµετώπιση της κρίσης στην Ινδοκίνα που κατέληξε χρόνια αργότερα στον πόλεµο του Βιετνάµ. Σε αυτό το παίγνιο, θα αναφέρουµε και µια παρατήρηση

45 44 που καταδεικνύει πώς ο ισχυρός παίκτης κάποιες φορές µπορεί να βρεθεί σε δυσµενή θέση αν οι αντίπαλοί του κινηθούν στρατηγικά. Αυτό είναι γνωστό ως το «παράδοξο της καρέκλας», (Brams 2003), όπου µε τον όρο καρέκλα εννοείται ο ισχυρός παίκτης. ιαπραγµατευτική Ισχύς στο Συνέδριο της Γενεύης, 1954 Το 1953, η Γαλλία έχει εµπλακεί σε πόλεµο µε την ηµοκρατία του Βιετνάµ στην περιοχή της Ινδοκίνας. Η Γαλλία, δέχεται τη βοήθεια σε αυτόν τον πόλεµο από τις Η.Π.Α. και τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ το Βιετνάµ, από την Κίνα και τη Ρωσία, χωρίς ωστόσο οι σύµµαχοι να παίζουν βασικό ρόλο στις πολεµικές συγκρούσεις. Προς το τέλος του 1953, υπό την πίεση της Γαλλικής αριστεράς, η κυβέρνηση της Γαλλίας δέχεται να ξεκινήσει διαπραγµατεύσεις µε το Βιετνάµ προκειµένου να παύσουν οι πολεµικές συγκρούσεις. Σε αυτές τις συζητήσεις που θα ξεκινήσουν, φαίνονται καθαρά τρεις διαφορετικοί παίκτες. Η υτική Συµµαχία Το µπλόκ Κίνας Ρωσίας, και Το Βιετνάµ Η υτική Συµµαχία, της οποίας ηγούνται οι Η.Π.Α., περιλαµβάνει την Γαλλία, την Μεγάλη Βρετανία και το οιονεί Ανεξάρτητο Κρατίδιο του Βιετνάµ. Κίνα και Ρωσία, διέπονται από τις ίδιες αρχές του Κουµµουνισµού και έχουν και τα ίδια στρατηγικά συµφέροντα. Οι διαπραγµατεύσεις ορίζονται να λάβουν χώρα στη Γενεύη το Μάιο του 1954 και µετά από την ήττα των Γάλλων στην περιοχή Dienbienphu.

46 45 Ας δούµε τώρα ποιες είναι οι επιλογές κάθε παίκτη: Ως x, ορίζουµε την επιλογή του status quo. Αυτό θα σήµαινε την συνέχιση των πολεµικών συγκρούσεων, µόνο που αυτή τη φορά πρωταγωνιστής θα γίνονταν οι Η.Π.Α. στη θέση της Γαλλίας. Αυτή η επιλογή υποστηριζόταν από αρκετούς στις Η.Π.Α. καθώς εξυπηρετούσε τα συµφέροντα για κυριαρχία στο Βιετνάµ. Ως y, ορίζουµε µια στρατιωτική λύση που θα σήµαινε την οριστική διχοτόµηση του Βιετνάµ. Προτάθηκε από τη Γαλλία, όµως εξυπηρετούσε καλύτερα τα συµφέροντα του µπλόκ Κίνας Ρωσίας, που επιθυµούσαν να αργήσει µια πολιτική λύση προκειµένου να διεξαχθούν και οι εκλογές στο Βιετνάµ. Ως z, ορίζουµε µια µέση λύση (στρατιωτική και πολιτική) που θα σήµαινε ότι ο νυν πρόεδρος του Βιετνάµ Ho Chi Minh θα κέρδιζε τις εκλογές. Αυτή η επιλογή προτάθηκε από τον πρωθυπουργό του Βιετνάµ Pham Van Dong, ο οποίος υποστήριξε ότι στη συγκεκριµένη περίπτωση, στρατιωτικά και πολιτικά ζητήµατα δεν είναι ξεχωριστά. Οι συσχετισµοί που µπορούσαν να γίνουν ήταν οι εξής: α) υτική Συµµαχία και µπλόκ Κίνας Ρωσίας: κάτι τέτοιο θα σήµαινε αυτόµατα την ύπαρξη ισχυρού παίκτη, καθώς για να µπορούσε το Βιετνάµ να συνεχίσει να κατέχει την Ινδοκίνα, χρειαζόταν τη στήριξη είτε των δυτικών είτε Κίνας Ρωσίας. β) Μπλόκ Κίνας Ρωσίας και Βιετνάµ: αυτός ο συσχετισµός θα επέφερε επίσης ισχύ, καθώς οι δυτικοί δεν θα µπορούσαν να αποτρέψουν την επιλογή x ή y, και τυχόν επιλογή z, θα τους επέφερε

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΜΠΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΠΑΝΤΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ Πτυχίο Οικονοµικής Επιστήµης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων

Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων HA. VAIAN Μικροοικονομική Μια σύγχρονη προσέγγιση 3 η έκδοση Εκδόσεις Κριτική Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων Ύλη για τη Μίκρο ΙΙ: κεφάλαιο 29.1, 29.2, 29.4, 29.7, 29.8 Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων Ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

10/3/17. Μικροοικονομική. Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων. Μια σύγχρονη προσέγγιση. Εφαρµογές της θεωρίας παιγνίων. Τι είναι τα παίγνια;

10/3/17. Μικροοικονομική. Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων. Μια σύγχρονη προσέγγιση. Εφαρµογές της θεωρίας παιγνίων. Τι είναι τα παίγνια; HA. VAIAN Μικροοικονομική Μια σύγχρονη προσέγγιση 3 η έκδοση Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων Θεωρία παιγνίων Η θεωρία παιγνίων βοηθά στην ανάλυση της στρατηγικής συμπεριφοράς από φορείς που κατανοούν ότι οι

Διαβάστε περισσότερα

3 ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ 3 ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ

3 ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ 3 ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ Kεφάλαιο 11 Θα επαναλάβουµε αυτά που είχαµε πει την προηγούµενη φορά. Παραστατικά αν έχουµε το εξής παίγνιο όπου οι δύο παίχτες παίρνουν ταυτόχρονα τις αποφάσεις τους αφού αποφασίσει ο Ι, θα δούµε πόσα

Διαβάστε περισσότερα

3. Παίγνια Αλληλουχίας

3. Παίγνια Αλληλουχίας 3. Παίγνια Αλληλουχίας Τα παίγνια αλληλουχίας πραγµατεύονται περιπτώσεις όπου οι κινήσεις των παικτών διαδέχονται η µια την άλλη, σε αντίθεση µε τα παίγνια όπου οι αποφάσεις των παικτών γίνονται ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

HAL R. VARIAN. Μικροοικονομική. Μια σύγχρονη προσέγγιση. 3 η έκδοση

HAL R. VARIAN. Μικροοικονομική. Μια σύγχρονη προσέγγιση. 3 η έκδοση HAL R. VARIAN Μικροοικονομική Μια σύγχρονη προσέγγιση 3 η έκδοση Κεφάλαιο 29 Θεωρία παιγνίων Θεωρία παιγνίων Η θεωρία παιγνίων βοηθά στην ανάλυση της στρατηγικής συμπεριφοράς από φορείς που κατανοούν ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΠΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΚΕ ΟΝΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜ ΕΦΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙ ΠΙΓΝΙΩΝ Εξετάσεις 13 Φεβρουαρίου 2004 ιάρκεια εξέτασης: 2 ώρες (13:00-15:00) ΘΕΜ 1 ο (2.5) α) Για δύο στρατηγικές

Διαβάστε περισσότερα

* τη µήτρα. Κεφάλαιο 1o

* τη µήτρα. Κεφάλαιο 1o Κεφάλαιο 1o Θεωρία Παιγνίων Η θεωρία παιγνίων εξετάζει καταστάσεις στις οποίες υπάρχει αλληλεπίδραση µεταξύ ενός µικρού αριθµού ατόµων. Άρα σε οποιαδήποτε περίπτωση, αν ο αριθµός των ατόµων που συµµετέχουν

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές της Θεωρίας Παιγνίων

Βασικές Αρχές της Θεωρίας Παιγνίων Βασικές Αρχές της Θεωρίας Παιγνίων - Ορισμός. Αν οι επιλογές μιας επιχείρησης εξαρτώνται από την αναμενόμενη αντίδραση των υπόλοιπων επιχειρήσεων που συμμετέχουν στην αγορά, τότε υπάρχει στρατηγική αλληλεπίδραση

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ Τελικές Εξετάσεις Τρίτη 15 Ιανουαρίου 2008 ιάρκεια εξέτασης: 3 ώρες (13:00-16:00) ΘΕΜΑ 1 ο (2,5

Διαβάστε περισσότερα

δημιουργία: http://macedonia.uom.gr/~acg επεξεργασία: Ν.Τσάντας

δημιουργία: http://macedonia.uom.gr/~acg επεξεργασία: Ν.Τσάντας Θεωρία Παιγνίων Μελέτη στοιχείων που χαρακτηρίζουν καταστάσεις ανταγωνιστικής άλληλεξάρτησης με έμφαση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων περισσοτέρων από ένα ληπτών απόφασης (αντιπάλων). Παίγνια δύο παικτών

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικά Δίκτυα Θεωρία Παιγνίων

Κοινωνικά Δίκτυα Θεωρία Παιγνίων Κοινωνικά Δίκτυα Θεωρία Παιγνίων Ν. Μ. Σγούρος Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων, Παν. Πειραιώς sgouros@unipi.gr Ορισμοί Ένα Παίγνιο (game) ορίζεται ως μια δραστηριότητα με τα ακόλουθα τρία χαρακτηριστικά: Υπάρχει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 Βρείτε την ισορροπία των ακόλουθων παιγνίων απαλείφοντας διαδοχικά τις κυριαρχούµενες στρατηγικές.

ΑΣΚΗΣΗ 1 Βρείτε την ισορροπία των ακόλουθων παιγνίων απαλείφοντας διαδοχικά τις κυριαρχούµενες στρατηγικές. ΑΣΚΗΣΗ 1 Βρείτε την ισορροπία των ακόλουθων παιγνίων απαλείφοντας διαδοχικά τις κυριαρχούµενες στρατηγικές. Α 1 Α 2 Α 3 Β 1 Β 2 Β 3 1, -1 0, 0-1, 0 0, 0 0, 6 10, -1 2, 0 10, -1-1, -1 Α 1 Α 2 Α 3 Β 1 Β

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4. Στο προηγούµενο κεφάλαιο ορίσαµε την ισορροπία κατά Nash και είδαµε ότι µια ισορροπία

Κεφάλαιο 4. Στο προηγούµενο κεφάλαιο ορίσαµε την ισορροπία κατά Nash και είδαµε ότι µια ισορροπία Κεφάλαιο 4 Στο προηγούµενο κεφάλαιο ορίσαµε την ισορροπία κατά Nash και είδαµε ότι µια ισορροπία κατά Nash είναι: (α) ένα διάνυσµα από στρατηγικές, έτσι ώστε δεδοµένων των υπολοίπων στρατηγικών, ο παίκτης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2ο (α) Αµιγείς Στρατηγικές (β) Μεικτές Στρατηγικές (α) Αµιγείς Στρατηγικές. Επαναλαµβάνουµε:

Κεφάλαιο 2ο (α) Αµιγείς Στρατηγικές (β) Μεικτές Στρατηγικές (α) Αµιγείς Στρατηγικές. Επαναλαµβάνουµε: Κεφάλαιο 2 ο Μέχρι τώρα δώσαµε τα στοιχεία ενός παιγνίου σε µορφή δέντρου και σε µορφή µήτρας. Τώρα θα ορίσουµε τη στρατηγική στην αναλυτική µορφή του παιγνίου (η στρατηγική ορίζεται από κάθε στήλη ή γραµµή

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερο πακέτο ασκήσεων

Δεύτερο πακέτο ασκήσεων ΕΚΠΑ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Μικροοικονομική Θεωρία ΙΙ Εαρινό εξάμηνο Ακαδ. έτους 08-09 Αν. Παπανδρέου, Φ. Κουραντή, Ηρ. Κόλλιας Δεύτερο πακέτο ασκήσεων Προθεσμία παράδοσης Παρασκευή 0 Μαϊου. Θα υπάρξει

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 7. Θεωρία παιγνίων VA 28, 29

Διάλεξη 7. Θεωρία παιγνίων VA 28, 29 Διάλεξη 7 Θεωρία παιγνίων VA 28, 29 Θεωρία παιγνίων Στη θεωρία παιγνίων χρησιμοποιούμε υποδείγματα για τη στρατηγική συμπεριφορά των οικονομικών μονάδων που καταλαβαίνουν ότι οι ενέργειές τους επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 R (2, 3) R (3, 0)

Κεφάλαιο 5 R (2, 3) R (3, 0) Κεφάλαιο 5 Θα ξεκινήσουµε το κεφάλαιο αυτό βλέποντας ένα ακόµη παράδειγµα αναφορικά µε την ισορροπία που προκύπτει από την οπισθογενή επαγωγή (backwards induction) και την ισορροπία κατά Nash στην στρατηγική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ, ΟΛΙΓΟΠΩΛΙΑ, ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ, ΟΛΙΓΟΠΩΛΙΑ, ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ, ΟΛΙΓΟΠΩΛΙΑ, ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ Κεφάλαιο 7 Ε. Σαρτζετάκης Μονοπωλιακός ανταγωνισμός Η μορφή αγοράς του μονοπωλιακού ανταγωνισμού περιέχει στοιχεία πλήρους ανταγωνισμού (ελεύθερη

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξύ του µονοπωλίου και του τέλειου ανταγωνισµού

Μεταξύ του µονοπωλίου και του τέλειου ανταγωνισµού Ολιγοπώλιο Μεταξύ του µονοπωλίου και του τέλειου ανταγωνισµού Ο ατελής ανταγωνισµός αναφέρεται σε εκείνες τις δοµές µ της αγοράς που κυµαίνονται µεταξύ του τέλειου ανταγωνισµού και του µονοπωλίου. Μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφ. 9 Ανάλυση αποφάσεων

Κεφ. 9 Ανάλυση αποφάσεων Κεφ. 9 Ανάλυση αποφάσεων Η θεωρία αποφάσεων έχει ως αντικείμενο την επιλογή της καλύτερης στρατηγικής. Τα αποτελέσματα κάθε στρατηγικής εξαρτώνται από παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να είναι καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Παιγνίων Δρ. Τασσόπουλος Ιωάννης

Θεωρία Παιγνίων Δρ. Τασσόπουλος Ιωάννης Θεωρία Παιγνίων Δρ. Τασσόπουλος Ιωάννης 1 η Διάλεξη Ορισμός Θεωρίας Παιγνίων και Παιγνίου Κατηγοριοποίηση παιγνίων Επίλυση παιγνίου Αξία (τιμή) παιγνίου Δίκαιο παίγνιο Αναπαράσταση Παιγνίου Με πίνακα Με

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Παιγνίων Δρ. Τασσόπουλος Ιωάννης

Θεωρία Παιγνίων Δρ. Τασσόπουλος Ιωάννης Θεωρία Παιγνίων Δρ. Τασσόπουλος Ιωάννης 2 η Διάλεξη Παίγνια ελλιπούς πληροφόρησης Πληροφοριακά σύνολα Κανονική μορφή παιγνίου Ισοδύναμες στρατηγικές Παίγνια συνεργασίας και μη συνεργασίας Πεπερασμένα και

Διαβάστε περισσότερα

Παιγνιακά Μοντέλα Σύγκρουσης και Συνεργασίας

Παιγνιακά Μοντέλα Σύγκρουσης και Συνεργασίας Επίκουρος Καθηγητής Ιωάννης Παραβάντης Τµήµα ιεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Μάρτιος 2010 Παιγνιακά Μοντέλα Σύγκρουσης και Συνεργασίας 1. Εισαγωγή Στο παρόν φυλλάδιο παριστάνουµε περιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Α2 Β2 Γ2 2 Α1 1,0 5,-1-1,-2 9,-2 Β1 2,1-2,0 0,2 0,-1 Γ1 0,3 14,2 2,1 8,1 1 1,2 0,1 3,0-1,0

Α2 Β2 Γ2 2 Α1 1,0 5,-1-1,-2 9,-2 Β1 2,1-2,0 0,2 0,-1 Γ1 0,3 14,2 2,1 8,1 1 1,2 0,1 3,0-1,0 ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ιδάσκων: Ε. Πετράκης. Επαναληπτική Εξέταση: 15/09/99 Απαντήστε στα τρία από τα τέσσερα θέµατα. Όλα τα υποερωτήµατα βαθµολογούνται το ίδιο. 1. Θεωρήσατε ένα ολιγοπωλιακό κλάδο όπου τρεις

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Ενότητα 9: Απείρως επαναλαμβανόμενα παίγνια. Ρεφανίδης Ιωάννης Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Ενότητα 9: Απείρως επαναλαμβανόμενα παίγνια. Ρεφανίδης Ιωάννης Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής Ενότητα 9: Απείρως επαναλαμβανόμενα παίγνια Ρεφανίδης Ιωάννης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη πάνω στην εφαρμογή της θεωρίας παιγνίων σε θέματα πολεμικών τακτικών και στρατηγικής.

Μελέτη πάνω στην εφαρμογή της θεωρίας παιγνίων σε θέματα πολεμικών τακτικών και στρατηγικής. Μελέτη πάνω στην εφαρμογή της θεωρίας παιγνίων σε θέματα πολεμικών τακτικών και στρατηγικής. Ιστορική αναδρομή 1713 Ο Francis Waldegrave, σε ένα γράμμα του, παρουσίασε την πρώτη μικτή στρατηγική μεγίστου

Διαβάστε περισσότερα

Notes. Notes. Notes. Notes Ε 10,10 0,3 Λ 3,0 2,2

Notes. Notes. Notes. Notes Ε 10,10 0,3 Λ 3,0 2,2 Θεωρία παιγνίων: Κώστας Ρουμανιάς Ο.Π.Α. Τμήμα Δ. Ε. Ο. Σ. 3 Δεκεμβρίου 2012 Κώστας Ρουμανιάς (Δ.Ε.Ο.Σ.) Θεωρία παιγνίων: 3 Δεκεμβρίου 2012 1 / 21 -best responses Κυνήγι ελαφιού: Δυο κυνηγοί ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομία των ΜΜΕ. Ενότητα 8: Παίγνια και ολιγοπωλιακές επιχειρήσεις

Οικονομία των ΜΜΕ. Ενότητα 8: Παίγνια και ολιγοπωλιακές επιχειρήσεις ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Παίγνια και ολιγοπωλιακές επιχειρήσεις Γιώργος Τσουρβάκας, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ Σχολή Οικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΘΕΜΑ 1 ο (2.5) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ Τελικές Εξετάσεις Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2012 Διάρκεια εξέτασης: 3 ώρες (16:30-19:30)

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων. Ενότητα 2: Έννοιες λύσεων σε παίγνια κανονικής μορφής. Ε. Μαρκάκης. Επικ. Καθηγητής

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων. Ενότητα 2: Έννοιες λύσεων σε παίγνια κανονικής μορφής. Ε. Μαρκάκης. Επικ. Καθηγητής Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Ενότητα 2: Έννοιες λύσεων σε παίγνια κανονικής μορφής Ε. Μαρκάκης Επικ. Καθηγητής Λύσεις παιγνίων 2 Επιλέγοντας στρατηγική... Δεδομένου ενός παιγνίου, τι στρατηγική πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Ενότητα 8: Πεπερασμένα επαναλαμβανόμενα παίγνια. Ρεφανίδης Ιωάννης Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Ενότητα 8: Πεπερασμένα επαναλαμβανόμενα παίγνια. Ρεφανίδης Ιωάννης Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής Ενότητα 8: Πεπερασμένα επαναλαμβανόμενα παίγνια Ρεφανίδης Ιωάννης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (ΜΒΑ) Ενότητα 8: Παίγνια πλήρους και ελλιπούς πληροφόρησης

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (ΜΒΑ) Ενότητα 8: Παίγνια πλήρους και ελλιπούς πληροφόρησης Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (ΜΒΑ) Ενότητα 8: Παίγνια πλήρους και ελλιπούς πληροφόρησης Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 6: Θεωρία παιγνίων Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 6: Θεωρία παιγνίων Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Μικροοικονομική Ι Ενότητα # 6: Θεωρία παιγνίων Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9 ο Κ 5, 4 4, 5 0, 0 0,0 5, 4 4, 5. Όπως βλέπουµε το παίγνιο δεν έχει καµιά ισορροπία κατά Nash σε αµιγείς στρατηγικές διότι: (ΙΙ) Α Κ

Κεφάλαιο 9 ο Κ 5, 4 4, 5 0, 0 0,0 5, 4 4, 5. Όπως βλέπουµε το παίγνιο δεν έχει καµιά ισορροπία κατά Nash σε αµιγείς στρατηγικές διότι: (ΙΙ) Α Κ Κεφάλαιο ο Μεικτές Στρατηγικές Τώρα θα δούµε ένα παράδειγµα στο οποίο κάθε παίχτης έχει τρεις στρατηγικές. Αυτό θα µπορούσε να είναι η µορφή που παίρνει κάποιος µετά που έχει απαλείψει όλες τις αυστηρά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εδώ εξετάζουμε αγορές, που έχουν: Κάποια χαρακτηριστικά ανταγωνισμού και Κάποια χαρακτηριστικά μονοπωλίου. Αυτή η δομή αγοράς ονομάζεται μονοπωλιακός ανταγωνισμός, όπου

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων. Ενότητα 4: Μεικτές Στρατηγικές. Ε. Μαρκάκης. Επικ. Καθηγητής

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων. Ενότητα 4: Μεικτές Στρατηγικές. Ε. Μαρκάκης. Επικ. Καθηγητής Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Ενότητα 4: Μεικτές Στρατηγικές Ε. Μαρκάκης Επικ. Καθηγητής Μεικτές στρατηγικές σε παίγνια 2 Σημεία ισορροπίας: Ύπαρξη Δεν έχουν όλα τα παίγνια σημείο ισορροπίας Π.χ. Το Matching

Διαβάστε περισσότερα

Μικτές Στρατηγικές σε Παίγνια και σημεία Ισορροπίας Nash. Τµήµα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών 1

Μικτές Στρατηγικές σε Παίγνια και σημεία Ισορροπίας Nash. Τµήµα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών 1 Μικτές Στρατηγικές σε Παίγνια και σημεία Ισορροπίας Nash Τµήµα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών 1 Σημεία ισορροπίας Nash: Yπάρχουν πάντα; Έχουν όλα τα παίγνια σημείο ισορροπίας; - Ναι, στην εξιδανικευμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΤΕΡΟ- ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΜΕΝΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ- PRISONER S DILLEMA ΑΚΑ ΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΤΕΡΟ- ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΜΕΝΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ- PRISONER S DILLEMA ΑΚΑ ΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΤΕΡΟ- ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΜΕΝΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ- PRISONER S DILLEMA ΑΚΑ ΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Players-Παίκτες Rules- Κανόνες. Τιµωρείσαι εάν τους παραβιάσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Λήψη απόφασης σε πολυπρακτορικό περιβάλλον. Θεωρία Παιγνίων

Λήψη απόφασης σε πολυπρακτορικό περιβάλλον. Θεωρία Παιγνίων Λήψη απόφασης σε πολυπρακτορικό περιβάλλον Θεωρία Παιγνίων Αβεβαιότητα παρουσία άλλου πράκτορα Μια άλλη πηγή αβεβαιότητας είναι η παρουσία άλλου πράκτορα στο περιβάλλον, ακόμα κι όταν ένας πράκτορας είναι

Διαβάστε περισσότερα

HAL R. VARIAN. Μικροοικονομική. Μια σύγχρονη προσέγγιση. 3 η έκδοση

HAL R. VARIAN. Μικροοικονομική. Μια σύγχρονη προσέγγιση. 3 η έκδοση HAL R. VARIAN Μικροοικονομική Μια σύγχρονη προσέγγιση 3 η έκδοση Κεφάλαιο 28 Ολιγοπώλιο Ολιγοπώλιο Ένα μονοπώλιο είναι ένας κλάδος που αποτελείται από μία μόνο εταιρεία. Ένα δυοπώλιο είναι ένας κλάδος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ Τελικές Εξετάσεις Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 2007 ιάρκεια εξέτασης: 3 ώρες (15:00-18:00) ΘΕΜΑ 1

Διαβάστε περισσότερα

Kεφάλαιο 10. Πόσα υποπαίγνια υπάρχουν εδώ πέρα; 2 υποπαίγνια.

Kεφάλαιο 10. Πόσα υποπαίγνια υπάρχουν εδώ πέρα; 2 υποπαίγνια. Kεφάλαιο 10 Θα δούµε ένα δύο παραδείγµατα να ορίσουµε/ µετρήσουµε τα υποπαίγνια και µετά θα λύσουµε και να βρούµε αυτό που λέγεται τέλεια κατά Nash ισορροπία. Εδώ θα δούµε ένα παίγνιο όπου έχουµε µια επιχείρηση

Διαβάστε περισσότερα

10/3/17. Κεφάλαιο 28 Ολιγοπώλιο. Μικροοικονομική. Ολιγοπώλιο. Ολιγοπώλιο. Ανταγωνισµός ποσότητας. Μια σύγχρονη προσέγγιση

10/3/17. Κεφάλαιο 28 Ολιγοπώλιο. Μικροοικονομική. Ολιγοπώλιο. Ολιγοπώλιο. Ανταγωνισµός ποσότητας. Μια σύγχρονη προσέγγιση 0/3/7 HAL R. VARIAN Μικροοικονομική Μια σύγχρονη προσέγγιση 3 η έκδοση Κεφάλαιο 8 Ολιγοπώλιο Ολιγοπώλιο Ένα μονοπώλιο είναι ένας κλάδος που αποτελείται από μία μόνο εταιρεία. Ένα δυοπώλιο είναι ένας κλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Έστω ότι έχουµε 2 µάρκες υπολογιστών: A (Apricot), B (Banana) [ ιαρκή Αγαθά].

Έστω ότι έχουµε 2 µάρκες υπολογιστών: A (Apricot), B (Banana) [ ιαρκή Αγαθά]. 2.2. ΥΟΠΩΛΙΟ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕ ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ Έστω ότι έχουµε 2 µάρκες υπολογιστών: (pricot), (anana) [ ιαρκή Αγαθά]. Υποθέτουµε µηδενικό κόστος παραγωγής και P, P, οι τιµές για το Α, αντίστοιχα.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 13ο Eπαναλαµβανόµενα παίγνια (Repeated Games)

Κεφάλαιο 13ο Eπαναλαµβανόµενα παίγνια (Repeated Games) Κεφάλαιο 13ο Eπαναλαµβανόµενα παίγνια (Repeated Gaes) Το δίληµµα των φυλακισµένων, όπως ξέρουµε έχει µια και µοναδική ισορροπία η οποία είναι σε αυστηρά κυρίαρχες στρατηγικές. C N C -8, -8 0, -10 N -10,

Διαβάστε περισσότερα

6. Παίγνια αλληλοδιαδοχικών κινήσεων και η αξία του περιορισμού των επιλογών κάποιου ατόμου

6. Παίγνια αλληλοδιαδοχικών κινήσεων και η αξία του περιορισμού των επιλογών κάποιου ατόμου Θεωρία παιγνίων 1 1. Παρακίνηση: Honda και Toyota 2. Ισορροπία κατά Nash 3. Το δίλημμα του φυλακισμένου 4. Ισορροπία με κυρίαρχη στρατηγική 5. Μειονεκτήματα της ισορροπίας κατά Nash 6. Παίγνια αλληλοδιαδοχικών

Διαβάστε περισσότερα

Ολιγοπώλιο. Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 11

Ολιγοπώλιο. Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 11 Ολιγοπώλιο Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Αρ. Διάλεξης: 11 Μορφές Αγορών μεταξύ Μονοπωλίου και Τέλειου Ανταγωνισμού Ο Ατελής Ανταγωνισμός αναφέρεται στην διάρθρωση της αγοράς εκείνης η οποία βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΜΠΤΟ ΥΝΑΜΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΚΑ ΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΜΠΤΟ ΥΝΑΜΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΚΑ ΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΜΠΤΟ ΥΝΑΜΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΚΑ ΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 Προηγούµενα Μαθήµατα: Παίχτες: είναι αυτοί που λαµβάνουν τις αποφάσεις. Ένα παίγνιο πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 ΑΣΚΗΣΗ 2 ΑΣΚΗΣΗ 3

ΑΣΚΗΣΗ 1 ΑΣΚΗΣΗ 2 ΑΣΚΗΣΗ 3 ΑΣΚΗΣΗ 1 Δύο επιχειρήσεις Α και Β, μοιράζονται το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς για ένα συγκεκριμένο προϊόν. Καθεμία σχεδιάζει τη νέα της στρατηγική για τον επόμενο χρόνο, προκειμένου να αποσπάσει πωλήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων. Ενότητα 3: Παίγνια με περισσότερους παίκτες και μέθοδοι απλοποίησης παιγνίων. Ε. Μαρκάκης. Επικ.

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων. Ενότητα 3: Παίγνια με περισσότερους παίκτες και μέθοδοι απλοποίησης παιγνίων. Ε. Μαρκάκης. Επικ. Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Ενότητα 3: Παίγνια με περισσότερους παίκτες και μέθοδοι απλοποίησης παιγνίων Ε. Μαρκάκης Επικ. Καθηγητής Παίγνια πολλών παικτών 2 Παίγνια με > 2 παίκτες Όλοι οι ορισμοί που

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ Τελικές Εξετάσεις 1 Φεβρουαρίου 26 ιάρκεια εξέτασης: 3 ώρες (15:-18:) ΘΕΜΑ 1 ο (2.5) Κάθε ένας

Διαβάστε περισσότερα

MSc στη Διοίκηση και Διαχείριση Έργων και Προγραμμάτων

MSc στη Διοίκηση και Διαχείριση Έργων και Προγραμμάτων MSc στη Διοίκηση και Διαχείριση Έργων και Προγραμμάτων E211 Διαχείριση Συμβάσεων και Προμηθειών Διάλεξη 12: Διαπραγμάτευση Δρ. Λεωνίδας Ανθόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Περιεχόμενα Διαπραγμάτευση και προμήθειες

Διαβάστε περισσότερα

Αλγοριθμική Θεωρία Παιγνίων: Εισαγωγή και Βασικές Έννοιες

Αλγοριθμική Θεωρία Παιγνίων: Εισαγωγή και Βασικές Έννοιες Αλγοριθμική Θεωρία Παιγνίων: Εισαγωγή και Βασικές Έννοιες ημήτρης Φωτάκης Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Πολύπλοκα Συστήματα αποτελούνται από πολλές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Βfi 1 2 Αfl 1 1, 2 0, 1 2 2, 1 1, 0

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Βfi 1 2 Αfl 1 1, 2 0, 1 2 2, 1 1, 0 ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ Παίγνιο: Συμμετέχουν τουλάχιστον δύο παίκτες με τουλάχιστον δύο στρατηγικές ο καθένας και αντίθετα συμφέροντα. Το αποτέλεσμα για κάθε παίκτη καθορίζεται από τις συνδυασμένες επιλογές όλων

Διαβάστε περισσότερα

Τέλειος ανταγωνισμός είναι μια ακραία συμπεριφορά της αγοράς, όπου πολλές εταιρίες ανταγωνίζονται με τις παρακάτω προϋποθέσεις :

Τέλειος ανταγωνισμός είναι μια ακραία συμπεριφορά της αγοράς, όπου πολλές εταιρίες ανταγωνίζονται με τις παρακάτω προϋποθέσεις : Κεφάλαιο 1. ΤΕΛΕΙΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Εισαγωγή Τέλειος ανταγωνισμός είναι μια ακραία συμπεριφορά της αγοράς, όπου πολλές εταιρίες ανταγωνίζονται με τις παρακάτω προϋποθέσεις : α) Υπάρχουν πολλές εταιρίες οι

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελεσματικές Διαπραγματεύσεις

Αποτελεσματικές Διαπραγματεύσεις Αποτελεσματικές Διαπραγματεύσεις NDI Training & Consulting 1 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Στον σημερινό πολύπλοκο και γεμάτο προκλήσεις κόσμο στον οποίο ζούμε, οι εταιρίες δεν έχουν πλέον την πολυτέλεια να

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 10. Λύση. π/ P1 =0 => P1+P2+4=0 => 4P1=1004+P2 => P1= 1004+P2 = R1(P2) 4 P2= 1004+P1 = R2(P1) 4

ΑΣΚΗΣΗ 10. Λύση. π/ P1 =0 => P1+P2+4=0 => 4P1=1004+P2 => P1= 1004+P2 = R1(P2) 4 P2= 1004+P1 = R2(P1) 4 ΑΣΚΗΣΗ 10 Στον κλάδο υπάρχουν δύο επιχειρήσεις που παράγουν ατελώς υποκατάστατα αγαθά. Οι καµπύλες ζήτησης των προϊόντων τους είναι q 1 = 1000 2p1 +p2 και q 2 = 1000 2p2 +p1. Οι δύο επιχειρήσεις έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Εαρινό εξάμηνο 2015

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Εαρινό εξάμηνο 2015 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Εαρινό εξάμηνο 2015 Λύσεις 2η σειράς ασκήσεων Προθεσμία παράδοσης: 18 Μαίου 2015 Πρόβλημα 1. (14

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΡΙΣΤΕΑ ΓΚΑΓΚΑ, Ι ΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΡΙΣΤΕΑ ΓΚΑΓΚΑ, Ι ΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΡΙΣΤΕΑ ΓΚΑΓΚΑ, Ι ΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2017-2018 ΛΕΥΚΑΔΑ Ενότητα 1: ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8 ο Τ 3, 1-1, -1 Χ -1, -1 1, 3

Κεφάλαιο 8 ο Τ 3, 1-1, -1 Χ -1, -1 1, 3 Κεφάλαιο 8 ο Συνεχίζουµε µε τις µεικτές στρατηγικές. Θα δούµε τώρα ένα παράδειγµα στο οποίο υπάρχουνε ισορροπίες κατά Nash σε αµιγείς στρατηγικές αλλά πέρα από αυτό υπάρχει και µια ισορροπία κατά Nash

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Εαρινό εξάμηνο 2015

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Εαρινό εξάμηνο 2015 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Εαρινό εξάμηνο 2015 Εξεταστική περίοδος Ιουνίου 2015 16 Ιουνίου 2015 Διάρκεια εξέτασης: 2,5 ώρες

Διαβάστε περισσότερα

Επίλυση Προβλημάτων 1

Επίλυση Προβλημάτων 1 Επίλυση Προβλημάτων 1 Επίλυση Προβλημάτων Περιγραφή Προβλημάτων Αλγόριθμοι αναζήτησης Αλγόριθμοι τυφλής αναζήτησης Αναζήτηση πρώτα σε βάθος Αναζήτηση πρώτα σε πλάτος (ΒFS) Αλγόριθμοι ευρετικής αναζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

EMOJITO! 7 Δίσκοι Ψηφοφορίας. 100 Κάρτες Συναισθημάτων. 1 Ταμπλό. 7 Πιόνια παικτών. 2-7 Παίκτες

EMOJITO! 7 Δίσκοι Ψηφοφορίας. 100 Κάρτες Συναισθημάτων. 1 Ταμπλό. 7 Πιόνια παικτών. 2-7 Παίκτες o Emojito! είναι ένα παιχνίδι παρέας, για 2 έως 14 άτομα, όπου οι παίκτες προσπαθούν να εκφράσουν συναισθήματα που απεικονίζονται σε κάρτες, είτε χρησιμοποιώντας το πρόσωπό τους, είτε ήχους ή και τα 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο H ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο H ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο H ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μετά από δέκα χρόνια διαπραγµατεύσεις και τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου της Κοπεγχάγης (12-13 εκεµβρίου 2002), η Ευρωπαϊκή Ένωση αναµένει

Διαβάστε περισσότερα

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ.

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ. 2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες Έχει παρατηρηθεί ότι δεν υπάρχει σαφής αντίληψη της σηµασίας του όρου "διοίκηση ή management επιχειρήσεων", ακόµη κι από άτοµα που

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία παιγνίων Δημήτρης Χριστοφίδης Εκδοση 1η: Παρασκευή 3 Απριλίου 2015. Παραδείγματα Παράδειγμα 1. Δυο άτομα παίζουν μια παραλλαγή του σκακιού όπου σε κάθε βήμα ο κάθε παίκτης κάνει δύο κανονικές κινήσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις μελέτης της 6 ης διάλεξης

Ασκήσεις μελέτης της 6 ης διάλεξης Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πληροφορικής Μάθημα: Τεχνητή Νοημοσύνη, 2016 17 Διδάσκων: Ι. Ανδρουτσόπουλος Ασκήσεις μελέτης της 6 ης διάλεξης 6.1. (α) Το mini-score-3 παίζεται όπως το score-4,

Διαβάστε περισσότερα

Condorcet winner. (1) Αν U j (x) > U j (y) τότε U i (x) > U i (y) και (2) Αν U i (y) > U i (x) τότε U j (y) > U j (x).

Condorcet winner. (1) Αν U j (x) > U j (y) τότε U i (x) > U i (y) και (2) Αν U i (y) > U i (x) τότε U j (y) > U j (x). Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Άνοιξη 2012 Τµήµα Οικονοµικής Επιστήµης ηµόσια Οικονοµική ΙI Η διαδικασία της ψηφοφορίας Ως µεθόδου παροχής των δηµοσίων αγαθών (για τα ιδιωτικά αγαθά, ο µηχανισµός των τιµών).

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΙΝΑ ΣΤΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ

Η ΚΙΝΑ ΣΤΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ Η ΚΙΝΑ ΣΤΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΧΟΥΧΛΙΑ ΜΑΡΘΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΙΝΑΣ Προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7ο. max(p 1 c)(α bp 1 +dp 2 )

Κεφάλαιο 7ο. max(p 1 c)(α bp 1 +dp 2 ) Κεφάλαιο 7ο Μιλήσαµε στο προηγούµενο κεφάλαιο για το τι θα συµβεί αν οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται σε τιµές. Επιπλέον µιλήσαµε για το πως αποδεικνύεται το παράδοξο του Bertrand και καθώς επίσης και για

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόνομοι Πράκτορες Μαριάνος Νίκος Αυτόνομοι Πράκτορες. Χειμερινό Εξάμηνο 2016 Κωδικός Μαθήματος ΠΛΗ513 Πρότζεκτ Μαθήματος

Αυτόνομοι Πράκτορες Μαριάνος Νίκος Αυτόνομοι Πράκτορες. Χειμερινό Εξάμηνο 2016 Κωδικός Μαθήματος ΠΛΗ513 Πρότζεκτ Μαθήματος Αυτόνομοι Πράκτορες Χειμερινό Εξάμηνο 2016 Κωδικός Μαθήματος ΠΛΗ513 Πρότζεκτ Μαθήματος Thit O C Gm with ifocmt ig (Ενισχυτική Μάθηση στο παιχνίδι τριάντα μια) Μία εργασία του Νίκου Μαριάνου Α.Μ. 2011030091

Διαβάστε περισσότερα

Αποτροπή Εισόδου: Το Υπόδειγμα των Spence-Dixit

Αποτροπή Εισόδου: Το Υπόδειγμα των Spence-Dixit Αποτροπή Εισόδου: Το Υπόδειγμα των pence-dixit pence, Michael 977, Entry, apacity, Investment and Oligopolisting Pricing Dixit, Avinash 979, A Model of Duopoly uggesting a Theory of Entry Barriers - Στο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. 9.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. 9.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 9.1 Εισαγωγή Η βιώσιµη ανάπτυξη είναι µία πολυδιάστατη έννοια, η οποία αποτελεί µία εναλλακτική αντίληψη της ανάπτυξης, µε κύριο γνώµονα το καθαρότερο περιβάλλον και επιδρά στην

Διαβάστε περισσότερα

Συνδυαστικά Παίγνια. ιαµόρφωση Παιγνίων. Θέµατα σε Πάιγνια Μηδενικού Αθροίσµατος

Συνδυαστικά Παίγνια. ιαµόρφωση Παιγνίων. Θέµατα σε Πάιγνια Μηδενικού Αθροίσµατος Συνδυαστικά Παίγνια 1. Σε ένα παιγνίδι 2 παικτών µηδενικού αθροίσµατος οι παίκτες αναγγέλουν εναλλάξ ένα αριθµό µεταξύ {2,3,4}. Ο παίκτης που κάνει το άθροισµα των αριθµών που έχουν αναγγελθεί να φθάσει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ. 5.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ. 5.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ 5.1 Εισαγωγή Στην ενότητα αυτήν θα παρουσιάσουµε µία αναλυτική περιγραφή της γνώµης των Ευρωπαίων πολιτών σχετικά µε τα ναρκωτικά. Καθώς είναι γνωστό, στις µέρες

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις. Ιωάννα Καντζάβελου. Τµήµα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών 1

Ασκήσεις. Ιωάννα Καντζάβελου. Τµήµα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών 1 Ασκήσεις Ιωάννα Καντζάβελου Τµήµα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών 1 1. Επιλογή Διαδρομής 2. Παραλλαγή του Matching Pennies 3. Επίλυση Matching Pennies με Βέλτιστες Αποκρίσεις 4. Επίλυση BoS με Βέλτιστες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Ενότητα 2: Ισορροπία Nash. Ρεφανίδης Ιωάννης Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής

ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Ενότητα 2: Ισορροπία Nash. Ρεφανίδης Ιωάννης Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής Ενότητα 2: Ισορροπία Nash Ρεφανίδης Ιωάννης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα της Οριακής Τιμολόγησης

Το Υπόδειγμα της Οριακής Τιμολόγησης Το Υπόδειγμα της Οριακής Τιμολόγησης (ilgrom, Paul and John Roberts 98, imit Pricing and Entry under Incomplete Information) - Μια επιχείρηση ακολουθεί πολιτική οριακής τιμολόγησης (limit pricing) όταν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ Όταν εξετάζουµε µία συγκεκριµένη αγορά, πχ. την αστική αγορά εργασίας, η ανάλυση αυτή ονοµάζεται µερικής ισορροπίας. Όταν η ανάλυση µας περιλαµβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων

Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Θεωρία Παιγνίων και Αποφάσεων Ε. Μαρκάκης Επικ. Καθηγητής Τι είναι η Θεωρία Παιγνίων? Quote από το βιβλίο του Osborne: Game Theory aims to help us understand situawons in which decision makers interact

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΓΝΙΩΝ I.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΓΝΙΩΝ I. ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΓΝΙΩΝ I. Γενικά Σε μαθήματα όπως η επιχειρησιακή έρευνα και ή λήψη αποφάσεων αναφέραμε τις αποφάσεις κάτω από συνθήκες βεβαιότητας, στις οποίες και εφαρμόζονται κυρίως οι τεχνικές της επιχειρησιακής

Διαβάστε περισσότερα

Αλγοριθμική Θεωρία Παιγνίων

Αλγοριθμική Θεωρία Παιγνίων Αλγοριθμική Θεωρία Παιγνίων ιδάσκοντες: E. Ζάχος, Α. Παγουρτζής,. Φωτάκης Επιμέλεια διαφανειών:. Φωτάκης Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Πολύπλοκα Συστήματα

Διαβάστε περισσότερα

- Παράδειγμα 2. Εκτέλεση Πέναλτι ή Κορώνα-Γράμματα (Heads or Tails) - Ένας ποδοσφαιριστής ετοιμάζεται να εκτελέσει ένα πέναλτι, το οποίο προσπαθεί να

- Παράδειγμα 2. Εκτέλεση Πέναλτι ή Κορώνα-Γράμματα (Heads or Tails) - Ένας ποδοσφαιριστής ετοιμάζεται να εκτελέσει ένα πέναλτι, το οποίο προσπαθεί να - Παράδειγμα. Εκτέλεση Πέναλτι ή Κορώνα-Γράμματα (Heads or Tails) - Ένας ποδοσφαιριστής ετοιμάζεται να εκτελέσει ένα πέναλτι, το οποίο προσπαθεί να αποκρούσει ένας τερματοφύλακας. - Αν οι δύο παίκτες επιλέξουν

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Φάσεις μιας Διαπραγμάτευσης

Οι Φάσεις μιας Διαπραγμάτευσης Οι Φάσεις μιας Διαπραγμάτευσης Προετοιμασία και Σχεδιασμός Έναρξη της Διαπραγμάτευσης Έλεγχος Προσέγγιση μέσω αμοιβαίων υποχωρήσεων Συμπεράσματα και Συμφωνίες Μέτρηση Επιτυχίας (Αποτελεσμάτων) 1 Προετοιμασία

Διαβάστε περισσότερα

Ένα Παίγνιο (game) ορίζεται ως μια δραστηριότητα με τα ακόλουθα τρία χαρακτηριστικά:

Ένα Παίγνιο (game) ορίζεται ως μια δραστηριότητα με τα ακόλουθα τρία χαρακτηριστικά: Γενικοί Ορισμοί Η Θεωρία Παιγνίων (game theory) εξετάζει δραστηριότητες στις οποίες το αποτέλεσμα της απόφασης ενός ατόμου εξαρτάται όχι μόνο από τον τρόπο με τον οποίο επιλέγει ανάμεσα από διάφορες εναλλακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ EKΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ II ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ EKΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ II ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ EKΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ II ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 Προηγούμενα Μαθήματα: Παίχτες: είναι αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις. Ένα παίγνιο πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΝΟΜΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ. ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Othello-TD Learning. Βόλτσης Βαγγέλης Α.Μ

ΑΥΤΟΝΟΜΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ. ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Othello-TD Learning. Βόλτσης Βαγγέλης Α.Μ ΑΥΤΟΝΟΜΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Othello-TD Learning Βόλτσης Βαγγέλης Α.Μ. 2011030017 Η παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος Αυτόνομοι Πράκτορες και σχετίζεται με λήψη αποφάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού: Θεωρητικό πλαίσιο για την κατανόηση των κοινών θεσμικών χαρακτηριστικών, αλλά και των θεσμικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ υτικής Μακεδονίας -Τµήµα ιοίκησης επιχειρήσεων- Μάθηµα: Ποσοτικές µέθοδοι στη διοίκηση επιχειρήσεων- ΣΤ Εξάµηνο

ΤΕΙ υτικής Μακεδονίας -Τµήµα ιοίκησης επιχειρήσεων- Μάθηµα: Ποσοτικές µέθοδοι στη διοίκηση επιχειρήσεων- ΣΤ Εξάµηνο ΤΕΙ υτικής Μακεδονίας -Τµήµα ιοίκησης επιχειρήσεων- Μάθηµα: Ποσοτικές µέθοδοι στη διοίκηση επιχειρήσεων- ΣΤ Εξάµηνο Ηµεροµηνία: Τρίτη 23 ΜΑΪ 2017, 2 η γραπτή Πρόοδος Εκπαιδευτής: Βασίλειος Ισµυρλής, ιάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

B 1 A 1 B 2 A 2. t 1. t 3 w. t 2 A 3 B 3. t 4. t 5

B 1 A 1 B 2 A 2. t 1. t 3 w. t 2 A 3 B 3. t 4. t 5 Κεφάλαιο 3 Δυναμικά παίγνια 3.1 Εισαγωγή Μέχρι στιγμής έχουμε αναλύσει παίγνια στα οποία όλοι οι παίκτες επιλέγουν τις στρατηγικές τους ταυτόχρονα. Αυτή η υπόθεση όμως δεν είναι πάντα κατάλληλη. Σε πολλές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Α. Η χρηµατοοικονοµική επιστήµη εξετάζει: 1. Τον κόσµο των χρηµαταγορών,των κεφαλαιαγορών και των επιχειρήσεων 2. Θέµατα που περιλαµβάνουν τη χρονική αξία

Διαβάστε περισσότερα

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Εφαρμοσμένες ΛΥΣΕΙΣ για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ανάπτυξη Πωλήσεων Ανδρόμαχος Δημητροκάλλης, MBA Management

Διαβάστε περισσότερα

Κριτικές στο Υπόδειγμα Cournot

Κριτικές στο Υπόδειγμα Cournot Κριτικές στο Υπόδειγμα Cournot -To υπόδειγμα Cournot έχει υποστεί τρία είδη κριτικής: () Το υπόδειγμα Cournot υποθέτει ότι κάθε επιχείρηση μεγιστοποιεί μόνο τα δικά της κέρδη και, επομένως, δε λαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Τακτικές και Κόλπα κατά την Διαπραγμάτευση

Τακτικές και Κόλπα κατά την Διαπραγμάτευση Τακτικές και Κόλπα κατά την Διαπραγμάτευση Τακτική της Τμηματοποίησης Αν σκοπεύεις να διαπραγματευτείς ένα π.χ. συμβόλαιο τριών ετών, διαπραγματεύσου σκληρά για ένα συμβόλαιο ενός έτους μόνο. Όταν η διαπραγμάτευση

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις Ασκήσεις στη Διαλογή Έργου και Επιλογή

Ερωτήσεις Ασκήσεις στη Διαλογή Έργου και Επιλογή ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΡΑΔΙΟΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ Ερωτήσεις Ασκήσεις στη Διαλογή Έργου και Επιλογή Περπινιάς Νικόλαος - 2008117

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 28 Ολιγοπώλιο

Κεφάλαιο 28 Ολιγοπώλιο HAL R. VARIAN Μικροοικονομική Μια σύγχρονη προσέγγιση 3 η έκδοση Εκδόσεις Κριτική Κεφάλαιο 28 Ολιγοπώλιο Ύλη για τη Μίκρο ΙΙ: κεφάλαιο 28.1 έως και 28.9 Κεφάλαιο 28 Ολιγοπώλιο Cournot Stackelberg Bertrand

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αλγόριθµοι Αναζήτησης σε Παίγνια ύο Αντιπάλων. Τεχνητή Νοηµοσύνη - Β' Έκδοση

Κεφάλαιο 5. Αλγόριθµοι Αναζήτησης σε Παίγνια ύο Αντιπάλων. Τεχνητή Νοηµοσύνη - Β' Έκδοση Κεφάλαιο 5 Αλγόριθµοι Αναζήτησης σε Παίγνια ύο Αντιπάλων Τεχνητή Νοηµοσύνη - Β' Έκδοση Ι. Βλαχάβας, Π. Κεφαλάς, Ν. Βασιλειάδης, Φ. Κόκκορας, Η. Σακελλαρίου Αλγόριθµοι Αναζήτησης σε Παίγνια ύο Αντιπάλων

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 10. Γενική Ισορροπία VA 30

Διάλεξη 10. Γενική Ισορροπία VA 30 Διάλεξη 10 Γενική Ισορροπία V 30 1 Μερική & Γενική Ισορροπία Μέχρι τώρα εξετάζαμε γενικά την αγορά ενός αγαθού μεμονωμένα. Το πώς δηλαδή η προσφορά και η ζήτηση επηρεάζονται από την τιμή του συγκεκριμένου

Διαβάστε περισσότερα