«HYDROFLIES: Ορθολογική Διαχείριση Βιοτικών και Αβιοτικών Παραμέτρων σε Υδροπονική Καλλιέργεια Τομάτας και Μαρουλιού» ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ

Transcript

1 «HYDROFLIES: Ορθολογική Διαχείριση Βιοτικών και Αβιοτικών Παραμέτρων σε Υδροπονική Καλλιέργεια Τομάτας και Μαρουλιού» ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Επικεφαλής Εταίρος: Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου 1

2 ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Περιγραφή πακέτων εργασίας, ενεργειών, παραδοτέων: Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.1: Διαχείριση & Συντονισμός Το ΠΕ 1 περιλαμβάνει τις εξής Ενέργειες: Ε1.1: Προπαρασκευαστικές δραστηριότητες (επικεφαλής) Ε1.2: Συντονισμός έργου (επικεφαλής) Ε1.3: Ετοιμασία εκθέσεων προόδου (επικεφαλής) Ε1.4: Οικονομική διαχείριση (επικεφαλής) Και τα παρακάτω παραδοτέα Πλάνο Διαχείρισης Έργου Συντονισμός έργου, Πρακτικά εναρκτήριας συνάντησης Συντονισμός έργου Έκθεση Πεπραγμένων Τελική Έκθεση Οικονομικές Εκθέσεις Στα πλαίσια υλοποίησης του Έργου γίνεται αρχειοθέτηση δαπανών και συμπλήρωση των timesheet από όλους τους εταίρους, ενώ έχουν οριστεί ορκωτοί εξακριβωτές για την πιστοποίηση των δαπανών. Έχουν πραγματοποιηθεί μια σειρά από τεχνικές συναντήσεις τόσο με την Διαχειριστική Αρχή όσο και μεταξύ των ελλήνων και κυπριών εταίρων μεταξύ των. Συγκεκριμένα : - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης του επικεφαλή εταίρου (ΤΕΠΑΚ) με ΔΑ στην Θεσσαλονίκη (7/9/2012) για ενημέρωση και οδηγίες για την ορθή λειτουργία και διεκπεραίωση του Έργου. Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Ν. Τζωρτζάκης, Κ. Κώστα και Ρ. Παυλίδου με τον υπεύθυνο της ΔΑ, Α. Φυλάτο. - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης του επικεφαλή εταίρου με ΔΑ στη Λευκωσία (12/11/2012) στα πλαίσια ενημέρωσης και οδηγιών των κυπρίων εταίρων. Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Ν. Τζωρτζάκης, Κ. Κώστα και Ρ. Παυλίδου με τον υπεύθυνο της ΔΑ Α. Φυλάτο. - Πραγματοποίηση εναρκτήριας συνάντησης εταίρων στα Χανιά (23/11/2012) όπου συμμετείχαν οι 5 εταίροι. Αποστάλθηκαν πρόσκληση συμμετοχής και πρόγραμμα συνάντησης ενώ τηρήθηκε παρουσιολόγιο. Στην συνάντηση έγινε παρουσίαση των φορέων, παρουσίαση των γενικών στοιχείων του έργου, ανάλυση των παραδοτέων και τους ρόλους των φορέων καθώς και οικονομική διαχείριση του έργου. Καθορίστηκε με περισσότερη σαφήνεια το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των παραδοτέων και των μελλοντικών συναντήσεων και εκδηλώσεων. Τηρήθηκαν πρακτικά συνάντησης τα οποία αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του Έργου. -Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης του επικεφαλή εταίρου με το Δήμο κ. Πολεμιδιών στη Λεμεσό (26/11/2012) για επιμέρους διευκρινήσεις και για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δράσεων του Δήμου. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε επιτόπια επίσκεψη για την οριοθέτηση γης που παραχωρεί ο Δήμος στο ΤΕΠΑΚ για την εγκατάσταση του σύγχρονου υδροπονικού θερμοκηπίου για το έργο HYDROFLIES. Στην συνάντηση 2

3 παρευρέθησαν οι Ν. Τζωρτζάκης, Κ. Κώστα και Ρ. Παυλίδου με τον Δήμαρχο Γ. Γεωργίου, Μ. Φιλλίπου και την γραμματεία. - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης στο ΜΑΙΧ στα Χανιά (28/12/2012) για επιμέρους σχεδιασμό των αναβαθμίσεων των θερμοκηπίων και στοιχεία για την κατασκευή του αντίστοιχου θερμοκηπίου στην Κύπρο (ΤΕΠΑΚ). Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Ν. Τζωρτζάκης, Α. Σταματάκης και Ν. Μπορέτος. - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης στο ΜΑΙΧ & ΕΛΓΟ στα Χανιά (30/4/2013 και 7/5/2013) για επιμέρους σχεδιασμό των αναβαθμίσεων των θερμοκηπίων και σχεδιασμό των πειραμάτων. Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Ν. Τζωρτζάκης, Κ. Τζεράκης, Α. Σταματάκης και Ν. Μπορέτος. - Πραγματοποίηση 2 ης συνάντησης εταίρων στη Λεμεσό (30-31/5/2013) από το ΤΕΠΑΚ, όπου συμμετείχαν και οι 5 εταίροι. Αποστάλθηκαν πρόσκληση συμμετοχής και πρόγραμμα συνάντησης ενώ τηρήθηκε παρουσιολόγιο. Στην συνάντηση έγινε παρουσίαση της προόδου του Έργου συνολικά και ανά φορέα, και οικονομική ανάλυση. Πραγματοποιήθηκε επίσης τεχνική συνάντηση στις 31/5/2013. Καθορίστηκε με περισσότερη σαφήνεια το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των παραδοτέων και των μελλοντικών συναντήσεων και εκδηλώσεων. Τηρήθηκαν πρακτικά συνάντησης τα οποία αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του Έργου. - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης του ΠΚ με τον ΕΛΓΟ στον ΕΛΓΟ στα Χανιά (5-7/6/2013) για να συζητηθεί η πρόοδος των πειραμάτων, ο τρόπος προσδιορισμού των ΝΟ3 και η διάταξη των εγκαταστάσεων για την ορθή υλοποίηση του έργου HYDROFLIES. Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Κ. Τζεράκης, M. Τσεμπερούλη και Μ. Παναγοπούλου. - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης στο ΜΑΙΧ & ΕΛΓΟ στα Χανιά (19/8/2013) για την πρόοδο των πειραμάτων. Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Ν. Τζωρτζάκης, Κ. Τζεράκης, Α. Σταματάκης και Ν. Μπορέτος. - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης του ΠΚ με τον ΕΛΓΟ και ΜΑΙΧ στις εγκαταστάσεις του ΕΛΓΟ και του ΜΑΙΧ αντίστοιχα, στα Χανιά (12/9/2013) για να συζητηθεί η πρόοδος των πειραμάτων, ο τρόπος προσδιορισμού των ΝΟ3 και η διάταξη των εγκαταστάσεων για την ορθή υλοποίηση του έργου HYDROFLIES. Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Κ. Τζεράκης, Α. Σταματάκης, Ν. Μπορέτος και M. Τσεμπερούλη και Ν. Χανιωτάκης. - Πραγματοποίηση τεχνικής συνάντησης του ΤΕΠΑΚ και ΔΗΠΟ με ΔΑ στη Λευκωσία (13/9/2013) στα πλαίσια ενημέρωσης και οδηγιών των κυπρίων εταίρων, πρόοδο του Έργου και εξεύρεση λύσεων σχετικά με τα προβλήματα προσλήψεων/προυπολογισμού του ΔΗΠΟ. Στην συνάντηση παρευρέθησαν οι Ν. Τζωρτζάκης, Κ. Κώστα, Ρ. Παυλίδου και Γ. Καλλυκάς με τον υπεύθυνο της ΔΑ Α. Φυλάτο. Επιπλέον πραγματοποιήθηκε η υποβολή της 1 ης, 2 ης, 3 ης και 4 ης τριμηνιαίας αναφοράς προόδου του έργου ενώ αιτήθηκε και εγκρίθηκε η 1 η τροποποίηση του π/υ του έργου. Έγινε η προμήθεια ηλεκτρονικών Φορητών Συστημάτων από τον Δήμο Κ. Πολεμιδιών. Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.2: Πληροφόρηση & Δημοσιότητα Το ΠΕ 2 περιλαμβάνει τις εξής Ενέργειες: Ε2.1: Διεξαγωγή κοινών εκδηλώσεων/ ημερίδων (επικεφαλής) Ε2.2: Δημιουργία και λειτουργία ιστοσελίδας (επικεφαλής) Ε2.3: Συγγραφή και έκδοση ΟΔΗΓΟΥ Υδροπονίας (επικεφαλής) Ε2.4: Συμμετοχή σε συνέδρια (επικεφαλής) 3

4 Ε2.5: Δημιουργία/διανομή έντυπου & ηλεκτρονικού υλικού Και τα παρακάτω παραδοτέα Ενημερωτική ημερίδα στην Κύπρο- Πρακτικά Ημερίδων Ενημερωτική ημερίδα στην Κρήτη- Πρακτικά Ημερίδων Ιστοσελίδα Έργου Έκδοση ΟΔΗΓΟΥ Υδροπονίας Δημοσιεύσεις/ Σχεδιασμός και παραγωγή 300 ενημερωτικών φυλλαδίων Εκπαιδευτικό υλικό χρηστών Δελτία τύπου και άρθρα σε εφημερίδες σχετικά με τις δράσεις του έργου Στα πλαίσια υλοποίησης του ΠΕ.2. σχετικά με την Πληροφόρηση και Δημοσιότητα, έχει γίνει ένα σημαντικό μέρος των ενεργειών. Συγκεκριμένα, έπειτα από ανασκόπηση και επαφές, έγινε πρόσληψη (απευθείας ανάθεση) επιστ. συνεργάτη για τον σχεδιασμό και δημιουργία ( της ιστοσελίδας (1/3/2013) του Έργου, ενώ σταδιακά η σελίδα ενημερώνεται από τον Συντονιστή του Έργου, με πληροφορίες και κείμενα από όλους τους εταίρους. Η ιστοσελίδα περιλαμβάνει την παρουσίαση των στόχων, των συνεργαζόμενων μελών, της ερευνητικής προσέγγισης και των κυριότερων αποτελεσμάτων με πρακτικές πληροφορίες σχετικά με τη θερμοκηπιακή καλλιέργεια λαχανικών. Επιπλέον περιλαμβάνει την ανάρτηση των παραδοτέων, των προσκλήσεων σε ημερίδες/σεμινάρια αλλά και των πρακτικών αυτών μετά την διεξαγωγή των. Επιπλέον σχεδιάστηκε το Logo του προγράμματος το οποίο εμφανίζεται στην ιστοσελίδα και σε δράσεις διάχυσης του Έργου. Αναρτήθηκαν χρήσιμα κείμενα σχετικά με τα νιτρικά και υγεία, τις πηγές των νιτρικών και νομοθεσία και όρια νιτρικών. Το έργο σταδιακά παρουσιάζεται σε Μέσα ενημέρωσης - Δελτία Τύπου σε Κυπριακές και Ελληνικές εφημερίδες και συγκεκριμένα σε Creta Voice gr, 9 Νοεμβρίου 2012 ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ, 23 Νοεμβρίου 2012 Η ΦΩΝΗ της Λεμεσού, 6 Δεκεμβρίου 2012 Η ΦΩΝΗ της Λεμεσού, 6 Δεκεμβρίου 2012 Εφημερίδα των Συντακτών 28/5/2013( ΛΕΜΕΣΟΣ, 4 Ιουνίου 2013 ΛΕΜΕΣΟΣ-facebook, 4 Ιουνίου 2013 ΣΗΜΕΡΙΝΗ, 11 Ιουνίου 2013 ΛΕΜΕΣΟΣ, 11 Ιουνίου 2013 Και σε 2 Δελτία Τύπου στην ιστοσελίδα του ΤΕΠΑΚ, 1 Δελτίο τύπου σε διεθνές (CIHEAM Newsletter) μέσο ενημέρωσης, Δελτίο Τύπου στο Let s Research, καθώς και παρουσίαση του Έργου κατά την εναρκτήρια συνάντηση σε δυο τηλεοπτικά κανάλια της Κρήτης. Οι εταίροι, συμμετέχουν σε μια σειρά εκδηλώσεων και συγκεκριμένα 1. Παρουσίαση Έργου HYDROFLIES στην εκδήλωση 'Ημέρα Της Μαγείας Των Φυτών'. (17/5/2013) Η "Ημέρα της Μαγείας των Φυτών" έχει ήδη υιοθετηθεί από 52 χώρες σε όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ) οργάνωσε την Παρασκευή 4

5 17 Μαΐου, από τις 6 έως και τις 8 η ώρα το απόγευμα, ανοικτή εκδήλωση προς το ευρύ κοινό με τίτλο «Ανακαλύπτοντας τον κόσμο των φυτών», στο χώρο του Κέντρου Πληροφόρησης, στο Βοτανικό Κήπο του Ινστιτούτου καθώς και στα θερμοκήπια του ΜΑΙΧ όπου γίνονται τα πειράματα από το πρόγραμμα "Hydroflies" (Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα- Κύπρος , ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΒΙΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ ΚΑΙ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ). 2. Παρουσίαση Έργου HYDROFLIES στην εκδήλωση 'Αγροτικός Αύγουστος 2013-Χανιά'. (23/7/2013) Στα πλαίσια της εκδήλωσης 'Αγροτικός Αύγουστος 2013' παρουσιάστηκε από το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ) επιδεικτικό υδροπονικό σύστημα, με διάφορα φυτά ενώ ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ ανάρτησε σχετική αφίσα για το πρόγραμμα. Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.3: Μελέτη Υφιστάμενης Κατάστασης Το ΠΕ 3 περιλαμβάνει τις εξής Ενέργειες: Ε3.1: Ανάπτυξη και ανάλυση ερωτηματολογίων (επικεφαλής) Ε3.2: Συλλογή στοιχείων υδροπονικών καλλιεργειών Ε3.3: Καταγραφή φυσικών εχθρών σε Κύπρο και Κρήτη Ε3.4: Ανάπτυξη αναλυτικών μετεωρολογικών χαρτών Και τα παρακάτω παραδοτέα Ανάπτυξη, στατιστική ανάλυση & τελική έκθεση Ερωτηματολογίων στην Κύπρο Ανάπτυξη, στατιστική ανάλυση & τελική έκθεση Ερωτηματολογίων στην Κρήτη Σημειωματάριο Υδροπονίας Εγχειρίδιο ζωικών & φυσικών εχθρών θερμ. καλλιερ. Κύπρου Εγχειρίδιο ζωικών & φυσικών εχθρών θερμ. καλλιερ. Κρήτης Μετεωρολογικός Χάρτης Κρήτης και Κύπρου Στα πλαίσια υλοποίησης του ΠΕ.3 σχετικά με τη μελέτη της Υφιστάμενης Κατάστασης πραγματοποιήθηκε ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των ερωτηματολογίων για καταναλωτές, ερωτηματολογίων για παραγωγούς υδροπονικών καλλιεργειών και ερωτηματολογίων ζωικών εχθρών θερμοκηπιακών καλλιεργειών. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν έπειτα από επιτόπιες επισκέψεις και επαφές με τους ενδιαφερόμενους τόσο στην Κρήτη όσο και στην Κύπρο. Η συλλογή στοιχείων από συνεντεύξεις με γεωργούς και γεωπόνους, επιτόπιες δειγματοληψίες και βιβλιογραφικές πηγές. Για τον λόγο αυτό έγινε πρόσληψη επιστ. συνεργατών για την συμπλήρωση ερωτηματολογίων υδροπονικών καλλιεργειών, καταναλωτών και ερωτηματολογίων ζωικών εχθρών στο ΤΕΠΑΚ (1/3/2013) και στο ΠΚ και αντίστοιχα πρόσληψη επιστ. συνεργάτη για χρήση και καταγραφή δεδομένων με GΙS στο ΤΕΠΑΚ (16/3/2013). Έγινε μελέτη του στατιστικού πακέτου SPSS. Εν συνεχεία, τα δεδομένα καταχωρηθήκαν και αναλύθηκαν (συμπεριλαμβανομένου και των δεδομένων 5

6 από αντίστοιχα ερωτηματολόγια στην Ελλάδα που διεξάγουν οι Έλληνες εταίροι). Έγινε η συγγραφή της έκθεσης των ερωτηματολογίων καταναλωτών όπου αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Έργου. Γίνεται η συλλογή στοιχείων για τη συγγραφή του εγχειριδίου ζωικών εχθρών στον ΕΛΓΟ και στο ΤΕΠΑΚ. Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.4: Ορθολογική Διαχείριση Υδροπονικών Συστημάτων Το ΠΕ 4 περιλαμβάνει τις εξής Ενέργειες: Ε4.1: Ανάπτυξη τομάτας και μαρουλιού σε υδροπονία (επικεφαλής) Ε4.2: Ανάπτυξη προσομοίωσης συγκεντρώσεων ΝΟ3 Ε4.3: Πρωτόκολλο ανάλυσης NO3 σε τομάτα & μαρούλι Ε4.4: Πιστοποιητικό διαδικασίας παραγωγής υδροπονίας Και τα παρακάτω παραδοτέα Οδηγός καλλιέργειας τομάτας και μαρουλιού σε υδροπονία στην Κύπρο Έκθεση καλλιέργειας τομάτας σε υδροπονία στην Κρήτη Προσομοίωση συγκεντρώσεων ΝΟ3 σε φυτά Πρωτόκολλο ανάλυσης NO3 σε τομάτα και μαρούλι Διαδικασία πιστοποίησης υδροπονικών καλλιεργειών Στα πλαίσια υλοποίησης του ΠΕ.4 σχετικά με την ορθολογική διαχείριση υδροπονικών συστημάτων έγιναν οι απαιτούμενες προσλήψεις επιστ. συνεργατών για την υλοποίηση των ενεργειών και συγκεκριμένα - Πρόσληψης επιστ. συνεργάτη για την λειτουργία υδροπονικών συστημάτων και εντομολογικών πειραμάτων στο ΤΕΠΑΚ (1/2/2013) - Πρόσληψης επιστ. συνεργάτη για την λειτουργία υδροπονικών συστημάτων στο ΤΕΠΑΚ (1/3/2013) -Προκήρυξη-Πρόσληψη γεωπόνου για την ανάληψη καθηκόντων σχετικά με την λειτουργία υδροπονικών καλλιεργειών στο ΜΑΙΧ -Προκήρυξη -Πρόσληψη τεχνολόγου γεωπόνου για την ανάληψη καθηκόντων σχετικά με την λειτουργία υδροπονικών καλλιεργειών στο ΜΑΙΧ (4/3/2013 προκύρηξη-15/6/13 πρόσληψη) - Προκήρυξη -Πρόσληψη 2 Eξωτ. Συνεργατών στον ΕΛΓΟ (έναρξης 8/1/13) - Προκήρυξη -Πρόσληψη 1 Eξωτ. Συνεργάτη στον ΕΛΓΟ (έναρξη 18/4/13) - Πρόσκληση, επιλογή & πρόσληψη Χημικού στο ΠΚ (από 16/1/13) - Πρόσκληση, επιλογή & πρόσληψη Χημικού -Ερευνητή στο ΠΚ (από 13/5/13) Με μια σειρά τεχνικών συναντήσεων έγινε ο σχεδιασμός πειραμάτων υδροπονικών καλλιεργειών τομάτας και μαρουλιού. Ως αποτέλεσμα αυτού ήταν η λειτουργία υδροπονικού συστήματος (πιλοτικού) στα εργαστήρια του ΤΕΠΑΚ, η εγκατάσταση/έναρξη καλλιέργειας τομάτας στο ΜΑΙΧ σε ανοιχτό σύστημα υδροπονίας σε περλίτη και η εγκατάσταση/έναρξη καλλιέργειας μαρουλιού στον ΕΛΓΟ σε σύστημα NFT και σε σύστημα επιπλέουσας υδροπονίας. Παραγγέλθηκαν (20/3/2013) φυτά τομάτας και έγινε η 1 η εγκατάσταση καλλιέργειας (27/3/2013) στο ΜΑΙΧ. Η εγκατάσταση καλλιέργειας έγινε με 6 διαφορετικές μεταχειρίσεις (κανονική- υψηλή αλατότητα και τρεις αναλογίες νιτρικών- αμμωνιακών). Η καλλιέργεια κράτησε μέχρι και τέλη Ιουνίου. Στη διάρκεια της καλλιέργειας έγιναν μετρήσεις στα θρεπτικά διαλύματα των απορροών και καταγράφηκε η πορεία της συγκομιδής της κάθε μεταχείρισης. 6

7 Πραγματοποιήθηκαν διαγωνισμοί/προκηρύξεις προμήθειας εξοπλισμού ή χημικών αναλωσίμων με βάση τις εσωτερικές διαδικασίες του κάθε φορέα τηρώντας τις προδιαγραφές του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος (ενημερώνοντας και έχοντας την έγκριση της ΔΑ για τους κανόνες δημοσιότητας). Έτσι έγινε προκήρυξη και αγοράς εξοπλισμού για την αναβάθμιση θερμοκηπίου στο ΜΑΙΧ, προμήθεια βασικών χημικών & εργαστηριακών αναλωσίμων στο ΠΚ, διεξαγωγή διαγωνισμού και προμήθεια εξοπλισμού (φασματοφωτομέτρου) στο ΠΚ, προμήθεια ηλεκτρονικών Φορητών Συστημάτων στο ΔΗΠΟ. Έχουν γίνει προκαταρκτικά πειράματα για την ανάπτυξη πρωτοκόλλου ανάλυσης NO 3 σε μαρούλι στο ΠΚ, τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη με συνεχείς βελτιστοποιήσεις ανάλογα τις ανάγκες και τα αποτελέσματα από τα πειράματα που γίνονται στον ΕΛΓΟ. Επίσης συνεχίζεται η συλλογή στοιχείων για την καλλιέργεια μαρουλιού σε υδροπονία στη Κρήτη. Έχει ξεκινήσει η συλλογή δεδομένων και η προεργασία για την διαδικασία πιστοποίησης υδροπονικών καλλιεργειών από το ΜΑΙΧ. Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.5: Φυσικοί Εχθροί Ενάντια σε Φυτοφάγα Έντομα Το ΠΕ 5 περιλαμβάνει τις εξής Ενέργειες: Ε5.1: Oλοκληρ. αντιμετώπισης φυτοφάγων εχθρών Ε5.2: Μαζική εκτροφή φυσικών εχθρών (επικεφαλής) Ε5.3: Ανάπτυξη βέλτιστης εξαπόλυσης/διάθεσης εχθρών (επικεφαλής) Ε5.4: Διατήρηση φυσικών εχθρών σε θερμοκήπιο (επικεφαλής) Και τα παρακάτω παραδοτέα Εγχειρίδιο ολοκληρωμένης αντιμετώπισης εχθρών στην Κύπρο και Κρήτη Σύστημα εκτροφής φυσικών εχθρών Έκθεση βέλτιστου τρόπου εξαπόλυσης & διάθεσης φ. εχθρών Μέθοδος διατήρησης φυσικών εχθρών σε θερμοκήπιο Στα πλαίσια υλοποίησης του ΠΕ.5 σχετικά με τους φυσικούς εχθρούς ενάντια σε φυτοφάγα έντομα έχει γίνει ο σχεδιασμός πιλοτικών εντομολογικών πειραμάτων στις εγκαταστάσεις του ΤΕΠΑΚ σε αντίστοιχη συνεννόηση με τον ΕΛΓΟ. Ξεκίνησε η εκτροφής του παρασιτοειδούς A. colemani στις εγκαταστάσεις του ΕΛΓΟ. Έχει γίνει η προεργασία του εγχειριδίου εντόμων, έχουν καταγραφεί οι κυριότερες μέθοδοι ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των σημαντικότερων εντόμων και ακαρέων που προσβάλλουν τομάτα και μαρούλι στην Κύπρο. Πραγματοποιήθηκε πρόσκληση ενδιαφέροντος και απόφαση κατακύρωσης για διαμόρφωση χώρων σε εντομοτροφείο μαζικής παραγωγής εντόμων στον ΕΛΓΟ καθώς και πρόσκλησης ενδιαφέροντος και απόφαση κατακύρωσης για προμήθεια αναλωσίμων, ξύλινων κλωβών και κλιματιστικού στον ΕΛΓΟ. Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.6: Εκπαίδευση Χρηστών σε Υδροπονικά Συστήματα Το ΠΕ 6 περιλαμβάνει τις εξής Ενέργειες: Ε6.1: Κατασκευή σύγχρονου θερμοκηπίου (Κύπρος) (επικεφαλής) Ε6.2: Αναβάθμιση σύγχρονου θερμοκηπίου (Ελλάδα) 7

8 Ε6.3: Εκπαίδευση χρηστών σε υδροπονικές καλλιέργειες Ε6.4: Βέλτιστης διαχείρισης υδροπονικών συστημάτων Και τα παρακάτω παραδοτέα Σύγχρονο & λειτουργικό θερμοκήπιο στην Κύπρο Σύγχρονα & λειτουργικό θερμοκήπιο στο ΜΑΙΧ (Ελλάδα) Σύγχρονα & λειτουργικό θερμοκήπιο στον ΕΛΓΟ (Ελλάδα) Πιστοποιητικό εκπαίδευσης χρηστών σε υδροπονικές καλλιέργειες στη Κύπρο Πιστοποιητικό εκπαίδευσης χρηστών σε υδροπονικές καλλιέργειες στη Κρήτη Έκθεση σεναρίων βέλτιστης διαχείρισης υδροπονικών συστημάτων Στα πλαίσια υλοποίησης του ΠΕ.6 σχετικά με την εκπαίδευση χρηστών σε υδροπονικά συστήματα έχει γίνει η διαδικασία κατασκευής θερμοκηπίου στο ΤΕΠΑΚ και συγκεκριμένα έγινε το αίτημα κατασκευή θερμοκηπίου (Συμβούλιο Τμήματος, Υπηρεσία προσφορών, Πρυτανικό Συμβούλιο) στο ΤΕΠΑΚ. Στην συνέχεια ετοιμάστηκαν οι προδιαγραφές θερμοκηπίου του ΤΕΠΑΚ σε συνεννόηση με το ΜΑΙΧ και ΕΛΓΟ, για την συμβατότητα του νέου θερμοκηπίου στην Κύπρο με τα αντίστοιχα αναβαθμισμένα θερμοκήπια στην Ελλάδα. Ορίστηκαν επιτροπές ακαδημαϊκών και συγκεκριμένα 3μελής επιτροπή προδιαγραφών του ΤΕΠΑΚ και αντίστοιχα ανεξάρτητη 3μελής επιτροπή αξιολόγησης των προσφορών του ΤΕΠΑΚ. Έγινε επικοινωνία με 4 προσφοριοδότες για ενημέρωση και εκδήλωση ενδιαφέροντος για συνοπτική διαδικασία. Σύμφωνα όμως με την Υπηρεσία Προσφορών και Συγκλητική επιτροπή του ΤΕΠΑΚ, κρίθηκε ορθό ο διαγωνισμός από συνοπτική διαδικασία να γίνει ανοιχτός και προσβάσιμος στην υπηρεσία Διαγωνισμών της Κύπρου. Έγινε η κατάθεση των δικαιολογητικών του θερμοκηπίου στην Υπηρεσία προσφορών του ΤΕΠΑΚ προς έγκριση και εν συνεχεία έγινε αποστολή για έγκριση στην νομική υπηρεσία του Κράτους. Ο διαγωνισμός (ανοιχτός) υλοποιήθηκε, έγινε αξιολόγηση και η κατοχύρωση στον ανάδοχο, Υπογράφηκε συμφωνητικό κατασκευής και λειτουργίας του θερμοκηπίου. Με μια σειρά επιτόπιων επισκέψεων έγινε η οριοθέτηση αγροτεμαχίου του Δήμου για την κατασκευή θερμοκηπίου, και ο Δήμος κ. Πολεμιδιών ανέλαβε την ισοπέδωση και επιχωμάτωση του χωραφιού ώστε να είναι δυνατή η έναρξη της κατασκευής του θερμοκηπίου. Επιπλέον, έγινε αγορά ανταλλακτικών για την επισκευή της κεφαλής υδροπονίας του θερμοκηπιακού εξοπλισμού στο ΜΑΙΧ, και προετοιμασία εγκαταστάσεων για το σύστημα NFT στο ΜΑΙΧ. Εγκαταστάθηκαν δοχεία διαφόρων μεγεθών για την αποθήκευση θρεπτικών διαλυμάτων, ενώ εγκαταστάθηκε και νέο αρδευτικό και αποχετευτικό δίκτυο. Παράλληλα αναπτύχθηκε νέο λογισμικό χειρισμού της κεφαλής υδροπονίας από το προσωπικό του ΜΑΙΧ σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προγράμματος Hydroflies. Πραγματοποιήθηκε η κατασκευή προθαλάμων και εντομοστεγούς διχτυού στα παράθυρα των θερμοκηπίων του ΜΑΙΧ. Έγινε πρόσκληση ενδιαφέροντος και απόφαση κατακύρωσης για προμήθεια εξοπλισμού (κεφαλή υδροπονίας και σύστημα ψύξης με πάνελ) αλλά και κατακύρωση της απόφασης για βελτίωση υποδομής (διαμόρφωση χώρων θερμοκηπίου) εργασίες εκσυγχρονισμού θερμοκηπίου στον ΕΛΓΟ. Παραγγέλθηκαν (20/3/2013) φυτά τομάτας και έγινε η 1 η εγκατάσταση καλλιέργειας (27/3/2013) στο ΜΑΙΧ, ενώ ταυτόχρονα έγινε και η 1 η εγκατάσταση καλλιέργειας μαρουλιού στον ΕΛΓΟ (15/5/2013).. 8

9 Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.1: Διαχείριση & Συντονισμός Συναντήσεις Τεχνική συνάντηση. Θεσσαλονίκη Διοργανωτής: Διαχειριστική Αρχή Την Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου, 2012 πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της Διαχειριστικής Αρχής του προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα- Κύπρος η Τεχνική συνάντηση μεταξύ της ΔΑ και του επικεφαλή (ΤΕΠΑΚ) εταίρου Σκοπός της συνάντησης ήταν η ενημέρωσή του επικεφαλή εταίρου σχετικά με τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν και τα επόμενα βήματα για την έγκαιρη και ορθή υλοποίηση του έργου HYDROFLIES. Τεχνική Ενημερωτική συνάντηση. Λευκωσία Διοργανωτής: Διαχειριστική Αρχή Την Δευτέρα 12 Νοεμβρίου, 2012 και ώρα 09:00 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Υπουργείου Οικονομικών στη Λευκωσία, η Τεχνική ενημερωτική συνάντηση μεταξύ της ΔΑ και των Κυπρίων εταίρων στα πλαίσια του προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα- Κύπρος Σκοπός της συνάντησης ήταν η ενημέρωσή των εταίρων σχετικά με τις εθνικές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν και τα επόμενα βήματα για την έγκαιρη και ορθή υλοποίηση των έργων. 1 η Συνάντηση. Χανιά Διοργανωτής: ΜΑΙΧ Την Παρασκευή 23 Νοεμβρίου, 2012 και ώρα 10:00 π.μ πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΜΑΙΧ η εναρκτήρια συνάντηση των εταίρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Σκοπός της συνάντησης ήταν η ενημέρωσή των εταίρων σχετικά με τις εθνικές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν και για τις δύο χώρες, και τα επόμενα βήματα για την έγκαιρη και ορθή υλοποίηση των δράσεων και παραδοτέων με έμφαση τις προκηρύξεις προσωπικού και διαγωνισμούς. Τεχνική συνάντηση. Λεμεσός Διοργανωτής: ΔΗΠΟ Την Δευτέρα 26 Νοεμβρίου, 2012 πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο του Δήμου Κάτω Πολεμιδιών τεχνική συνάντηση μεταξύ του ΤΕΠΑΚ και ΔΗΠΟ. Σκοπός της συνάντησης ήταν η επιμέρους ενημέρωση των εταίρων και σχεδιασμός των πειραμάτων, η οριοθέτηση δράσεων του Δήμου και με επιτόπια επίσκεψη, την οριοθέτηση γης που παραχωρεί ο Δήμος στο ΤΕΠΑΚ για την εγκατάσταση του σύγχρονου υδροπονικού θερμοκηπίου για το έργο HYDROFLIES. 9

10 Τεχνική συνάντηση. Χανιά Διοργανωτής: ΜΑΙΧ Την Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου, 2012 πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΜΑΙΧ τεχνική συνάντηση μεταξύ του ΤΕΠΑΚ, ΜΑΙΧ και ΕΛΓΟ. Σκοπός της συνάντησης ήταν η επιμέρους ενημέρωση των εταίρων και σχεδιασμός των πειραμάτων, θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων, απαραίτητου εξοπλισμού κτλ για την ορθή υλοποίηση του έργου HYDROFLIES. Τεχνική συνάντηση. Χανιά Διοργανωτής: ΜΑΙΧ & ΕΛΓΟ Την Τρίτη 30 Απριλίου, 2013 και Τρίτη 7 Μάιου 2013, πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του ΜΑΙΧ και ΕΛΓΟ αντίστοιχα, τεχνική συνάντηση μεταξύ του ΤΕΠΑΚ, ΜΑΙΧ και ΕΛΓΟ. Σκοπός της συνάντησης ήταν η πρόοδος των πειραμάτων και εγκαταστάσεων για την ορθή υλοποίηση του έργου HYDROFLIES. 10

11 2 η Συνάντηση. Λεμεσός Διοργανωτής: ΤΕΠΑΚ Την Πέμπτη και Παρασκευή Μαΐου, 2013 και ώρα 9:30 π.μ πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΤΕΠΑΚ η 2 η συνάντηση των εταίρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Σκοπός της συνάντησης ήταν η ενημέρωσή των δράσεων των εταίρων και η επίλυση τυχόν προβλημάτων και σχεδιασμός των επόμενων βημάτων για την ολοκλήρωση δράσεων και παραδοτέων. Τεχνική συνάντηση. Χανιά Διοργανωτής: ΕΛΓΟ & ΠΚ Στις 5-7 Ιουνίου, 2013 πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του ΕΛΓΟ τεχνικές συναντήσεις μεταξύ του ΕΛΓΟ και ΠΚ. Σκοπός της συνάντησης ήταν η πρόοδος των πειραμάτων, ο τρόπος προσδιορισμού των ΝΟ3 και η διάταξη των εγκαταστάσεων για την ορθή υλοποίηση του έργου HYDROFLIES. Τεχνική συνάντηση. Χανιά Διοργανωτής: ΜΑΙΧ & ΕΛΓΟ Την Δευτέρα 19 Αυγούστου, 2013 πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΜΑΙΧ τεχνική συνάντηση μεταξύ του ΤΕΠΑΚ, ΜΑΙΧ και ΕΛΓΟ. Σκοπός της συνάντησης ήταν η πρόοδος των πειραμάτων και εγκαταστάσεων για την ορθή υλοποίηση του έργου HYDROFLIES. 11

12 Τεχνική συνάντηση. Χανιά Διοργανωτής: ΕΛΓΟ, ΜΑΙΧ & ΠΚ Την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου, 2013 πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΕΛΓΟ και του ΜΑΙΧ τεχνική συνάντηση μεταξύ του ΕΛΓΟ, ΜΑΙΧ και ΠΚ. Σκοπός της συνάντησης ήταν η πρόοδος των πειραμάτων, ο τρόπος προσδιορισμού των ΝΟ3 και η διάταξη Τεχνική Συνάντηση. Λευκωσία Διοργανωτής: Διαχειριστική Αρχή Την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου, 2013 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Υπουργείου Οικονομικών στη Λευκωσία, η Τεχνική συνάντηση μεταξύ της ΔΑ και των Κυπρίων εταίρων στα πλαίσια του προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα- Κύπρος Σκοπός της συνάντησης ήταν η ενημέρωσή των εταίρων σχετικά με τις εθνικές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν και τα επόμενα βήματα για την έγκαιρη και ορθή υλοποίηση των έργων. 12

13 Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.2: Πληροφόρηση & Δημοσιότητα Σχεδιασμός Logo προγράμματος 13

14 Δημιουργία Ιστοσελίδας. Ανάρτηση κειμένων και πληροφοριών στην ιστοσελίδα 14

15 Δελτία Τύπου σε Κυπριακές και Ελληνικές εφημερίδες 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 Δελτίο τύπου Την Παρασκευή 23 Νοεμβρίου, 2012 και ώρα 10:00 π.μ θα πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις του ΜΑΙΧ η εναρκτήρια συνάντηση των εταίρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΒΙΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ ΚΑΙ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ HYDROFLIES» που εντάχθηκε βάση της Κ3_01_03 στις στο πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα- Κύπρος , με συγχρηματοδότηση κατά 80% από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου. Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη κλειστών συστημάτων υδροπονίας σε θερμοκήπια (ανακύκλωση θρεπτικών διαλυμάτων) για δύο σημαντικά λαχανικά, την τομάτα και το μαρούλι καθώς και η εκπαίδευση των γεωργών στη χρήση τους. Επίσης, η ομάδα του Hydroflies θα αναπτύξει σύστημα μαζικής εκτροφής δύο σημαντικών ωφελίμων εντόμων τα οποία θα χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση διάφορων φυτοφάγων όπως Tuta absoluta, αλευρώδης και άλλων προκειμένου να μειωθεί η χρήση γεωργικών φαρμάκων. Τέλος θα γραφτεί ένα πρωτόκολλο διαχείρισης θρεπτικών διαλυμάτων και φυτοπαθολογικών προβλημάτων για τις εν λόγω καλλιέργειες για Κρήτη και Κύπρο το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να εφαρμοστεί ενιαία πιστοποίηση για τα προϊόντα αυτά. Με αυτόν τον τρόπο φιλοδοξούμε ότι θα αυξηθούν τα ήδη υπάρχοντα ποιοτικά χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων προϊόντων ενώ θα μεγιστοποιηθεί και η ασφάλεια ως προς την κατανάλωσή τους. Οι συμμετέχοντες δημόσιοι εταίροι, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ), το Ινστιτούτο Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών Χανίων (ΕΛΓΟ) και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (ΠΚ) συνδυάζουν σημαντική ερευνητική εμπειρία στα ανωτέρω θέματα και μέσω της άμεσης συνεργασίας τους σε αυτή την πρόταση θα μεταφέρουν την τεχνογνωσία που θα αναπτυχθεί απευθείας σε γεωργούς σε Κύπρο και Κρήτη. Η μεταφορά της γνώσης στους γεωργούς θα επιτευχθεί μέσω της συμμετοχής του Δήμου Κ. Πολεμιδιών (ΔΗΠΟ) στην Κύπρο και του MAIX και ΕΛΓΟ στην Κρήτη. 22

23 23

24 24

25 Δελτίο τύπου σε διεθνές μέσο ενημέρωσης 25

26 Παρουσίαση σε δυο τηλεοπτικά κανάλια της Κρήτης 26

27 Ανάρτηση Δελτίο Τύπου στην ιστοσελίδα του ΤΕΠΑΚ 27

28 Αποστολή Δελτίο Τύπου στο Let s Research 28

29 29

30 Εκδήλωση 'Ημέρας Μαγείας των Φυτών' στο ΜΑΙΧ Παρουσίαση Έργου HYDROFLIES στην εκδήλωση 'Ημέρα Της Μαγείας Των Φυτών'. (17/5/2013) Συμμετοχή ΕΛΓΟ και ΜΑΙΧ στον ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΑΥΓΟΥΣΤΟ-2013, Χανιά. Παρουσίαση επιδεικτικού υδροπονικού συστήματος Παρουσίαση Εργου HYDROFLIES στην εκδήλωση 'Αγροτικός Αύγουστος 2013-Χανιά'. (23/7/2013) 30

31 Παρουσίαση Έργου HYDROFLIES από τον ΕΛΓΟ στην εκδήλωση 'Αγροτικός Αύγουστος Χανιά'. (23/7/2013) 31

32 Παρουσίαση Έργου HYDROFLIES από το ΜΑΙΧ στην εκδήλωση 'Αγροτικός Αύγουστος 2013-Χανιά'. (23/7/2013) 32

33 Παρουσίαση μέρους των αποτελεσμάτων του HYDROFLIES σε Διεθνές Συνέδριο Παρουσίαση εργασίας σε Διεθνές συνέδριο με τίτλο Επίδραση φυτοπροστατευτικών ουσιών στη θνησιμότητα και στη συμπεριφορά του αρπακτικού εντόμου Macrolophus pygmaeus (Hemiptera: Miridae). 15ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο Οκτωβρίου 2013, Καβάλα. 33

34 Δημιουργία χρωματικών χαρτών υδροπονικών καλλιεργειών στην Κύπρου 34

35 Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.3: Μελέτη Υφιστάμενης Κατάστασης Ανάπτυξη και ανάλυση ερωτηματολογίων (επικεφαλής) A. Ερωτηματολόγια καταναλωτών 35

36 36

37 B. Ερωτηματολόγια Υδροπονίας 37

38 38

39 39

40 Καταγραφή φυσικών εχθρών σε Κύπρο και Κρήτη Ερωτηματολόγια Ζωικών και Φυσικών εχθρών 40

41 41

42 42

43 Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.4: Ορθολογική Διαχείριση Υδροπονικών Συστημάτων Ανάπτυξη τομάτας και μαρουλιού σε υδροπονία (επικεφαλής) 43

44 44

45 Ανάπτυξη προσομοίωσης συγκεντρώσεων ΝΟ3 45

46 46

47 Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.5: Φυσικοί Εχθροί Ενάντια σε Φυτοφάγα Έντομα Oλοκληρ. αντιμετώπισης φυτοφάγων εχθρών Καταγραφή των κυριότερων φυτοφάγων εντόμων και ακάρεων που τρέφονται με τομάτα και μαρούλι και των φυσικών τους εχθρών. - Έχει ξεκινήσει η συγγραφή εγχειριδίου με έμφαση σε μεθόδους αντιμετώπισης που θεωρούνται μη επιβλαβείς στον άνθρωπο και φιλικές προς το περιβάλλον, όπως η παγίδευση με κολλητικές και φερομονικές παγίδες και η χρήση καλλιεργητικών μέτρων. Στο εγχειρίδιο αναφέρονται γεωργικά φάρμακα που είναι εγκεκριμένα στην Ελλάδα κατά των εχθρών της θερμοκηπιακής τομάτας και μαρουλιού Μαζική εκτροφή φυσικών εχθρών Έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη μεθόδου μαζικής παραγωγής ενός φυσικού εχθρού, και συγκεκριμένα του παρασιτοειδούς Aphidius colemani Έχει ξεκινήσει η δημιουργία εγχειριδίου μαζικής εκτροφής του παρασιτοειδούς 47

48 Ανάπτυξη βέλτιστης εξαπόλυσης/διάθεσης εχθρών Έχουν ξεκινήσει οι δοκιμές που αφορούν την παραγωγή φυτών τράπεζες για τη διατήρηση και μεταφορά του παρασιτοειδούς Διατήρηση φυσικών εχθρών σε θερμοκήπιο Έχει ολοκληρωθεί η βιβλιογραφική μελέτη της επίδρασης των συχνότερα χρησιμοποιούμενων γεωργικών φαρμάκων στο ωφέλιμο έντομο Aphidius στο θερμοκήπιο. Είναι σε εξέλιξη εργαστηριακά πειράματα. 48

49 Πακέτο Εργασίας: ΠΕ.6: Εκπαίδευση Χρηστών σε Υδροπονικά Συστήματα Κατασκευή σύγχρονου θερμοκηπίου (Κύπρος) 49

50 Αναβάθμιση σύγχρονου θερμοκηπίου (Ελλάδα) Θερμοκήπιο στο ΜΑΙΧ, 50

51 Θερμοκήπιο στον ΕΛΓΟ 51

52 52

53 53