ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0596/2006, του Οδυσσέα Ποιμενίδη, ελληνικής ιθαγένειας, σχετικά με την κατάσχεση του οχήματός του από τις ελληνικές αρχές 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων περιγράφει σειρά παρατυπιών που συνέβησαν στην Ελλάδα όταν οι τελωνειακές αρχές στην Κομοτηνή, κατά τη διάρκεια ελέγχου που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2006, ισχυρίστηκαν ότι το αυτοκίνητο με γερμανικές πινακίδες που είχε μισθώσει από την οικονομική υπηρεσία της BMW ήταν λαθραίο και ότι το διατηρούσε παράνομα στην Ελλάδα. Με την αιτιολογία αυτή, το όχημα κατασχέθηκε και ο αναφέρων διατάχθηκε να πληρώσει ένα αστρονομικό πρόστιμο. Ο αναφέρων ζητεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διασφαλίσει τη συμμόρφωση των ελληνικών αρχών με τις νομικές πράξεις της ΕΕ. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 15 Δεκεμβρίου Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 23 Μαρτίου Η καταγγελία Ο αναφέρων εργάζεται και διαμένει μόνιμα στη Γερμανία. Οι ελληνικές τελωνειακές αρχές κατέσχεσαν το αυτοκίνητό του και του επέβαλαν υπέρογκο πρόστιμο για παράνομη κυκλοφορία στην Ελλάδα του υπό γερμανικές πινακίδες αυτοκινήτου του παρόλο που δεν είχε υπερβεί την περίοδο έξι μηνών η οποία προβλέπεται από την οδηγία 83/182/ΕΟΚ. Ζητεί από το Κοινοβούλιο να αναλάβει δράση προκειμένου να τερματίσει την παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας. CM\ doc PE /αναθ. II

2 Παρατηρήσεις της Επιτροπής Τα προβλήματα τα οποία εγείρει ο αναφέρων αφορούν ένα θέμα για το οποίο η Επιτροπή είναι ενήμερη. Τόσο το Κοινοβούλιο όσο και η Επιτροπή έχουν λάβει πολυάριθμες αναφορές και καταγγελίες παρεμφερούς περιεχομένου, αντιστοίχως. Ειδικότερα, το θέμα σχετίζεται με την πρακτική της κατάσχεσης αυτοκινήτων και της επιβολής υψηλών προστίμων (συμπεριλαμβανομένης της καταβολής του τέλους ταξινόμησης) την οποία η Επιτροπή έκρινε μη συμβατή με την οδηγία 83/182/ΕΟΚ για τις φορολογικές ατέλειες που εφαρμόζονται στο εσωτερικό της Κοινότητας στις προσωρινές εισαγωγές ορισμένων μεταφορικών μέσων (ΕΕ L 105 της ). Η εν λόγω πρακτική των ελληνικών αρχών βασίζεται κυρίως στην ερμηνεία της έννοιας της «συνήθους κατοικίας» που εμπεριέχεται στο άρθρο 7 της οδηγίας 83/182/ΕΟΚ, η οποία, κατά την άποψη της Επιτροπής, παραβιάζει το πεδίο εφαρμογής και τον σκοπό της οδηγίας. Η Ελλάδα εφαρμόζει μια πολύ ευρεία ερμηνεία της εν λόγω έννοιας. Το θέμα αυτό έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών καταγγελιών οι οποίες εξετάζονται επί του παρόντος στο πλαίσιο της διαδικασίας επί παραβάσει αριθ. 1997/4258. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επί παραβάσει κατά της Ελλάδας, η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Στην υπόθεση C-156/04 η οποία εκκρεμεί επί του παρόντος ενώπιον του Δικαστηρίου, η δημόσια ακρόαση διεξήχθη στις 26 Ιουνίου 2006 και οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα, οι οποίες συμπίπτουν με τη θέση της Επιτροπής, δημοσιεύθηκαν στις 14 Σεπτεμβρίου Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσης επιληφθεί του θέματος στην έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας Cashman (A6-0394/2005) η οποία εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο στις 14 Φεβρουαρίου Ο αναφέρων έχει αποστείλει επίσης παρεμφερή καταγγελία στην Επιτροπή στις 3 Ιουλίου 2006 η οποία θα εξεταστεί επίσης στο πλαίσιο της προαναφερθείσας διαδικασίας επί παραβάσει αριθ. 1997/4258. Όπως γνωρίζει ο αναφέρων, η υπόθεσή του καθώς και πολλών άλλων αναφερόντων και καταγγελλόντων, εξαρτάται από την έκβαση της υπόθεσης C-156/04. Συμπέρασμα Για την ανάληψη περαιτέρω ενεργειών είναι απαραίτητο να αναμείνουμε την έκδοση της απόφασης για την υπόθεση C-156/ Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 21 Σεπτεμβρίου Παρατηρήσεις της Επιτροπής Τα προβλήματα που εγείρει ο αναφέρων αφορούν ένα ζήτημα για το οποίο είναι ενήμερη η Επιτροπή. Τόσο το Κοινοβούλιο όσο και η Επιτροπή έχουν λάβει μεγάλο αριθμό παρόμοιων ΡΕ /αναθ. ΙΙ 2/6 CM\ doc

3 αναφορών και καταγγελιών αντίστοιχα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασχολήθηκε με το ζήτημα στην έκθεση πρωτοβουλίας Cashman (A6-0394/2005) που εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο στις 14 Φεβρουαρίου Η οδηγία 83/182/ΕΟΚ για τις φορολογικές ατέλειες που εφαρμόζονται στο εσωτερικό της Κοινότητας στις προσωρινές εισαγωγές ορισμένων μεταφορικών μέσων (ΕΕ L 105 της ) αποσκοπεί στην εξάλειψη των εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και στη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς. Σύμφωνα με την οδηγία αυτή, όταν ένα μεταφορικό μέσο εισάγεται προσωρινά σε κράτος μέλος, χορηγείται ατέλεια από το τέλος ταξινόμησης οχημάτων και τα συνήθη τέλη κυκλοφορίας για συνεχές ή μη διάστημα το πολύ έξι μηνών ανά δωδεκάμηνο, υπό τους ακόλουθους όρους: - το μεταφορικό μέσο πρέπει να έχει αποκτηθεί σύμφωνα με τους γενικούς όρους φορολογίας που ισχύουν στην εσωτερική αγορά ενός κράτους μέλους - ο ιδιώτης που εισάγει το μεταφορικό μέσο πρέπει να έχει τη συνήθη κατοικία του 1 σε κράτος μέλος άλλο από το κράτος μέλος της προσωρινής εισαγωγής και να προορίζει το μεταφορικό μέσο για προσωπική χρήση του - το μεταφορικό μέσο δεν μπορεί να μεταβιβάζεται ή να μισθώνεται στο κράτος μέλος της προσωρινής εισαγωγής ή να αποτελεί αντικείμενο χρησιδανείου σε κάτοικο του κράτους αυτού. Ένας γενικός κανόνας που απορρέει από την οδηγία είναι ότι το όχημα πρέπει να είναι ταξινομημένο στη χώρα «συνήθους κατοικίας» του ενδιαφερομένου. Εάν η συνήθης κατοικία κάποιου είναι σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος όπου εισάγεται το αυτοκίνητο, ο ιδιοκτήτης του δικαιούται ατέλεια από το τέλος ταξινόμησης για διάστημα έως έξι μηνών. Εάν ωστόσο η συνήθης κατοικία του θεωρείται ότι βρίσκεται στο κράτος μέλος όπου εισάγεται το αυτοκίνητο, δεν δικαιούται ατέλεια βάσει της οδηγίας. Η Επιτροπή έκρινε ότι το ελληνικό σύστημα κυρώσεων είναι παράλογο και οι κλίμακές του δυσανάλογες, και επομένως ότι παραβιάζει την οδηγία και το άρθρο 90 της Συνθήκης ΕΚ. Αφού κίνησε τη διαδικασία επί παραβάσει αριθ. 1997/4258 κατά της Ελλάδας, η Επιτροπή αποφάσισε να προσφύγει κατά της Ελλάδας ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ). Αφενός, η Επιτροπή προσήπτε στην Ελληνική Δημοκρατία την ύπαρξη διοικητικής πρακτικής κατά την οποία, όταν τα στοιχεία βάσει των οποίων προσδιορίζεται η συνήθης κατοικία σχετίζονται τόσο με την Ελλάδα όσο και με άλλο κράτος μέλος, οι ελληνικές αρχές αποφαίνονται συστηματικώς ότι η συνήθης κατοικία των οικείων προσώπων βρίσκεται στην Ελλάδα. Αφετέρου, η Επιτροπή επέκρινε το γεγονός ότι ο καθορισμός αυτός της συνήθους κατοικίας στην Ελλάδα συνεπάγεται δυσανάλογες κυρώσεις. 1 Το άρθρο 7 παράγραφος 1 της οδηγίας 83/182 προβλέπει ότι «Για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, ως συνήθης κατοικία νοείται ο τόπος στον οποίο ένα άτομο διαμένει συνήθως, δηλαδή τουλάχιστον 185 ημέρες ανά ημερολογιακό έτος λόγω προσωπικών και επαγγελματικών δεσμών ή, στην περίπτωση ατόμου χωρίς επαγγελματικούς δεσμούς, λόγω προσωπικών δεσμών από τους οποίους προκύπτουν στενοί δεσμοί μεταξύ αυτού του ατόμου και του τόπου στον οποίο κατοικεί.» CM\ doc 3/6 PE /αναθ. II

4 Η απόφαση στην υπόθεση 156/04 εκδόθηκε στις 7 Ιουνίου Το Δικαστήριο απέρριψε τους ισχυρισμούς της Επιτροπής όσον αφορά τον προσδιορισμό της συνήθους κατοικίας. Σύμφωνα με το Δικαστήριο, εναπόκειται στις αρμόδιες διοικητικές αρχές των κρατών μελών να προβαίνουν σε εκτίμηση και στάθμιση όλων των πρόσφορων πραγματικών στοιχείων της κάθε συγκεκριμένης περιπτώσεως, και οι αρχές αυτές δεν φαίνεται να έχουν υπερβεί το περιθώριο εκτιμήσεως που διαθέτουν για τον προσδιορισμό της συνήθους κατοικίας των ενδιαφερομένων (σημεία 46 και 49). Επίσης σε αντίθεση με τη θέση της Επιτροπής, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είναι δυσανάλογη η εθνική νομοθεσία που χαρακτηρίζει ως λαθρεμπόριο, αδίκημα που επισύρει ποινικές κυρώσεις ποινή φυλάκισης για τον ιδιοκτήτη του οχήματος και κατάσχεση του οχήματος αλλά και διοικητικές κυρώσεις υπό τη μορφή προστίμων, την πράξη της οδήγησης, από πρόσωπο που έχει τη συνήθη κατοικία του στην Ελλάδα, αυτοκινήτου που φέρει πινακίδες κυκλοφορίες άλλου κράτους (σημεία 71-72). Από την άλλη πλευρά, το Δικαστήριο έκανε δεκτό το επιχείρημα της Επιτροπής ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να διατηρεί σε ισχύ νομοθεσία η οποία προβλέπει ότι δεν κινούνται ποινικές διαδικασίες εφόσον οι ενδιαφερόμενοι πληρώσουν το επιβαλλόμενο πρόστιμο και παραιτηθούν των προβλεπομένων από την εθνική νομοθεσία ενδίκων μέσων σε σχέση με την πράξη επιβολής του προστίμου. Δεδομένου ότι εναπόκειται στα δικαιοδοτικά όργανα των κρατών μελών να διασφαλίζουν την εφαρμογή της οδηγίας και την προστασία των δικαιωμάτων που οι πολίτες έλκουν από αυτήν, καθορίζοντας, μεταξύ άλλων, τον τόπο της συνήθους κατοικίας, η επικρινόμενη διάταξη της εθνικής νομοθεσίας μπορεί να στερήσει από τους πολίτες την αποτελεσματική δικαστική προστασία που τους παρέχει το κοινοτικό δίκαιο παρακινώντας τους, προκειμένου να αποφύγουν την άσκηση ποινικής διώξεως, να παραιτηθούν των προβλεπομένων από την εθνική νομοθεσία ενδίκων μέσων (σημεία 76-77). Επιπλέον, το Δικαστήριο συμφώνησε με την Επιτροπή ότι η εθνική νομοθετική διάταξη που προβλέπει ότι, πέραν της επιβολής προστίμων, τα οχήματα υπόκεινται σε συντηρητική δέσμευση και αποδίδονται μετά την καταβολή των προστίμων και των τυχόν προβλεπομένων άλλων επιβαρύνσεων, αντιβαίνει στο κοινοτικό δίκαιο. Το μέτρο αυτό μπορεί να στερήσει τον δικαιούχο από τη χρήση του οχήματός του για περίοδο που ενδέχεται να είναι μακρά, ιδίως όταν τα επιβληθέντα πρόστιμα αμφισβητηθούν δικαστικώς. Κατά συνέπεια, το μέτρο αυτό είναι δυσανάλογο σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό, που συνίσταται στην είσπραξη των προστίμων, ο οποίος δύναται να επιτευχθεί με μέσα περισσότερο σύμφωνα προς την κοινοτική νομοθεσία, π.χ. με τη σύσταση εγγυήσεως (σημείο 83). Το Δικαστήριο απέρριψε επίσης το αίτημα της Επιτροπής να κηρυχθεί η ελληνική νομοθεσία επί των προαναφερθέντων ζητημάτων αντίθετη προς το άρθρο 90 ΕΚ. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής απέστειλαν επιστολή στις ελληνικές αρχές με την οποία ζητούσαν πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα τα οποία έλαβε η Ελλάδα προκειμένου η νομοθεσία της να συμμορφωθεί με το κοινοτικό δίκαιο όπως απορρέει από την απόφαση του Δικαστηρίου, καθώς και αντίγραφα των νομοθετικών αλλαγών. Η απάντηση στην επιστολή της Επιτροπής ελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου 2007 και επί του παρόντος μεταφράζεται. Εάν η Ελλάδα δεν εγκρίνει αλλαγές που θα ευθυγραμμίσουν τη νομοθεσία της με την απόφαση, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα προτείνουν στην Επιτροπή την κίνηση της διαδικασίας του ΡΕ /αναθ. ΙΙ 4/6 CM\ doc

5 άρθρου 228 κατά την επομένη συνεδρίαση σχετικά με τις παραβάσεις τον Δεκέμβριο του Εν πάση περιπτώσει, το ζήτημα του πού βρίσκεται η συνήθης κατοικία κάποιου για τους σκοπούς της οδηγίας κρίνεται βάσει πραγματικών περιστατικών, επί των οποίων η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αποφανθεί. Επομένως, εάν ο αναφέρων διαφωνεί με την άποψη των εθνικών αρχών, ο μόνος τρόπος αντίδρασης που έχει στη διάθεσή του είναι να προσφύγει ενώπιον των αρμόδιων εθνικών δικαστικών ή διοικητικών αρχών. Ο αναφέρων έστειλε στις 3 Ιουλίου 2006 παρεμφερή καταγγελία στην Επιτροπή, η οποία εξετάζεται στο πλαίσιο της διαδικασίας επί παραβάσει αριθ. 1997/4258 που αναφέρεται ανωτέρω. Συμπέρασμα Οι υπηρεσίες της ΓΔ Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης (TAXUD) καταχώρισαν την επιστολή του αναφέροντα ως καταγγελία και τον ενημέρωσαν για την έκβαση της υπόθεσης C-156/ Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 12 Φεβρουαρίου Η τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά τα ζητήματα της ελληνικής φορολογίας των αυτοκινήτων έχει ως εξής: - η απόφαση στην υπόθεση C-74/06 εκδόθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου Η Επιτροπή έκρινε ότι η Ελλάδα εφάρμοζε τις κλίμακες απομείωσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του τέλους ταξινόμησης των μεταχειρισμένων οχημάτων, κατά τρόπο που παραβίαζε το άρθρο 90 της Συνθήκης ΕΚ. Επιπλέον, η Επιτροπή ισχυρίστηκε ότι η έλλειψη διαφάνειας στον υπολογισμό της απομείωσης και το ύψους 300 ευρώ παράβολο που χρεωνόταν για την πραγματογνωμοσύνη οχημάτων παραβίαζαν επίσης το άρθρο 90 - στην απόφασή του το Δικαστήριο απέρριψε τους δύο τελευταίους ισχυρισμούς της Επιτροπής. Σε ό,τι αφορά την κλίμακα απομείωσης, ωστόσο, το Δικαστήριο συμφώνησε με την Επιτροπή και την έκρινε ασύμβατη με το άρθρο 90 - στις 9 Οκτωβρίου 2007 η Επιτροπή απέστειλε στις ελληνικές αρχές επιστολή με την οποία ζητούσε πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έλαβαν οι ελληνικές αρχές για να συμμορφωθούν με την απόφαση του Δικαστηρίου - η απάντηση στην επιστολή της Επιτροπής ελήφθη στις 24 Δεκεμβρίου 2007 και επί του παρόντος μεταφράζεται - στην απάντηση στην επιστολή της Επιτροπής σχετικά με την υπόθεση C-156/04, οι ελληνικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι οι δύο διατάξεις τις οποίες το ΔΕΚ έκρινε ασύμβατες με την κοινοτική νομοθεσία περιέχονταν σε νόμο ο οποίος καταργήθηκε ήδη από το 2001, και ότι η ισχύουσα νομοθεσία είναι σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο CM\ doc 5/6 PE /αναθ. II

6 - η Επιτροπή απέστειλε στις 30 Οκτωβρίου 2007 νέα επιστολή στις ελληνικές αρχές, με την οποία ζητούσε διευκρινίσεις σχετικά με τη νομοθεσία που αντικατέστησε τις διατάξεις τις οποίες απέρριψε το ΔΕΚ - η Ελλάδα απάντησε στην πρόσθετη επιστολή της Επιτροπής με επιστολή της 30ής Νοεμβρίου όσον αφορά την επίκριση του Δικαστηρίου, οι ελληνικές αρχές εξήγησαν στις επιστολές τους ότι, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, η κατοχή ή η χρήση οχημάτων ταξινομημένων σε άλλες χώρες της ΕΕ από πρόσωπα που έχουν τη συνήθη κατοικία τους στην Ελλάδα δεν θεωρείται πλέον ποινικό αδίκημα, και επομένως δεν υπάρχει διάταξη βάσει της οποίας πρόσωπα τα οποία κρίνεται ότι έχουν διαπράξει αυτό το αδίκημα να αποφεύγουν τις ποινικές διώξεις εάν καταβάλλουν το επιβαλλόμενο πρόστιμο και παραιτηθούν των προβλεπόμενων από την εθνική νομοθεσία ένδικων μέσων - όσον αφορά τη δεύτερη επίκριση, οι ελληνικές αρχές εξήγησαν ότι, αν και βάσει του νέου νόμου εξακολουθεί να είναι δυνατή η συντηρητική δέσμευση των οχημάτων προσώπων που διαμένουν στην Ελλάδα, τα οποία είναι ταξινομημένα σε άλλα κράτη μέλη, αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε περιπτώσεις που δεν διασφαλίζεται η καταβολή των οφειλόμενων στο κράτος τελών, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε βάσει της παλαιότερης νομοθεσίας, όπου η συντηρητική δέσμευση ήταν υποχρεωτική σε κάθε περίπτωση και - η συντηρητική δέσμευση επιλέγεται μόνον ως έσχατη λύση, όταν ο παραβάτης αρνείται είτε να καταβάλει το τέλος ταξινόμησης για το αυτοκίνητο προκειμένου να το νομιμοποιήσει είτε να το απομακρύνει από την Ελλάδα, επιλογή την οποία το Δικαστήριο έκρινε ευνοϊκή για τον ενδιαφερόμενο (σημείο 84, απόφαση στην υπόθεση C-156/04). Η Επιτροπή θεωρεί ότι, βάσει των πληροφοριών που ελήφθησαν, η ισχύουσα ελληνική νομοθεσία συμμορφώνεται με την απόφαση του Δικαστηρίου και επομένως δεν υπάρχει βάση για την κίνηση της διαδικασίας του άρθρου 228 της Συνθήκης. ΡΕ /αναθ. ΙΙ 6/6 CM\ doc