ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. Διπλωματική εργασία με θέμα:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. Διπλωματική εργασία με θέμα:"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Διπλωματική εργασία με θέμα: ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ: ΟΡΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Εκπόνηση εργασίας: Κουμάντου Κωνσταντίνα, Α.Μ.0813 Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαγγανάρη Εμμανουέλα 2010

2 Αφιερώνεται σε όλους όσους μπορούν και πορεύονται με το παρακάτω απόσπασμα: «Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Η ουσία δεν φαίνεται με τα μάτια» Antoine de Saint Exupery (1940), «Ο Μικρός Πρίγκιπας» 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ..6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ IQ ΚΑΙ EQ Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΩΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΑΡΧΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ (The ability-based model) ΜΙΚΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ (Mixed models of EI) ΜΟΝΤΕΛΟ GOLEMAN ΜΟΝΤΕΛΟ BAR-ON ΤΗΣ ESI (Emotional-Social Intelligence) ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΟΣ (The trait EI model) ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ GOLEMAN ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ESI ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΓΝΩΡΙΣΜΑ

4 1.6 Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ..21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ, ΟΙ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ, ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Η οικονομική προσέγγιση Η ψυχολογική προσέγγιση Η ψυχαναλυτική θεωρία ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΜΚΤ MΚΤ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΑΠΛΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ...34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ RELATIONSHIP MARKETING ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ..39 4

5 3.5 ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ 41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ...43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. 57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Ο : ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ...58 ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΕΥΝΑΣ...66 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 73 5

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί πόσο σημαντικά είναι τα συναισθηματικά κίνητρα ενός ατόμου-καταναλωτή πριν οδηγηθεί στην αγορά ενός προϊόντος. Εξετάζοντας τι συμβαίνει στο μυαλό των καταναλωτών ίσως κατανοήσουμε και μπορέσουμε να εξηγήσουμε ποιες πτυχές της συναισθηματικής νοημοσύνης των καταναλωτών μπορεί να επηρεάσει ο marketer σχεδιάζοντας το κατάλληλο μίγμα μάρκετινγκ. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, προσεγγίζονται τα θεωρητικά μοντέλα της συναισθηματικής νοημοσύνης, καθώς και τα διαφορετικά μέτρα μέτρησης του κάθε μοντέλου. Στη συνέχεια προσδιορίζονται οι παράγοντες που επηρεάζουν την αγοραστική μας συμπεριφορά και τέλος προσεγγίζεται η σύνδεση της συναισθηματικής νοημοσύνης με την συμπεριφορά του καταναλωτή καθώς και ο ρόλος του ΜΚΤ. Το δεύτερο μέρος αφορά την εμπειρική έρευνα, μέσω της οποίας μπορέσαμε να προσδιορίσουμε ποιοι είναι αυτοί που αγοράζουν, ποιες οι στάσεις και οι αντιλήψεις τους με βάση το δείκτη της συναισθηματικής τους νοημοσύνης. 6

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα συναισθήματά μας παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ζωή μας καθώς μέσα από διαδοχικές φάσεις μας οδηγούν στην λήψη αποφάσεων. Αρχικά, τα σώματά μας επικοινωνούν με εμάς και με τους άλλους για να μας πουν τι χρειαζόμαστε. Τα συναισθήματα, μας βοηθάνε να εδραιώσουμε τα όρια μας, έχουν την δυνατότητα να μας ενώσουν, μπορούν να μας χρησιμεύσουν ως μια εσωτερική ηθική και δεοντολογική πυξίδα και είναι απαραίτητα για την λήψη μιας καλής απόφασης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αριστοτέλης ( Ηθικά Νικομάχεια )"Οποιοσδήποτε μπορεί να θυμώσει - αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να εκφράσεις το θυμό σου στο σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό, τη σωστή στιγμή, για το σωστό λόγο και με σωστό τρόπο - αυτό δεν είναι εύκολο". Η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης στοχεύει στο να αιχμαλωτίσει τις διαφορές των ατόμων στο μήκος το οποίο οι άνθρωποι βιώνουν, προσέχουν, προσδιορίζουν, αντιλαμβάνονται, ελέγχουν και αξιοποιούν τα συναισθήματα τα δικά τους και των άλλων. Το EQ ή «Πηλίκο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης» (Εmotional Intelligence Quotient) ή EI μπορεί να είναι ένας καλύτερος δείκτης της μελλοντικής επιτυχίας ενός ανθρώπου καθώς είναι το μέτρο της χρήσης των συναισθημάτων και των γνωστικών ικανοτήτων κάποιου. Όταν κάποιος έχει υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης τότε είναι ικανός να ερμηνεύσει τις συναισθηματικές ρίζες της δικής του συλλογιστικής συμπεριφοράς και να επιλέξει τις πράξεις του με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα. Είναι επίσης ικανός να έχει διαίσθηση δια μέσου της συμπεριφοράς και των πράξεων των άλλων. Οι επιστήμονες έχουν επισημάνει την σημασία του παράγοντα της συναισθηματικής νοημοσύνης στην επίτευξη προσωπικών και συλλογικών στόχων καθώς τις περισσότερες φορές η γενική νοημοσύνη του ατόμου δεν εγγυάται επιτυχία παρά μόνο όταν συνδυάζεται με υψηλό βαθμό συναισθηματικής νοημοσύνης. Θεωρητικά, άτομα με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, είναι αυτά που έχουν καλύτερες προσωπικές σχέσεις με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Για παράδειγμα, όταν διαφωνούμε έντονα με κάποιον και προσπαθούμε να τον πείσουμε πως αυτός έχει άδικο και εμείς δίκιο, δείγμα υψηλής συναισθηματικής νοημοσύνης είναι να επικεντρωθούμε στο πως νιώθει εκείνος και να του δείξουμε ότι τον καταλαβαίνουμε και ότι προσπαθούμε να βρούμε μια λύση από κοινού. Η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να προσδιοριστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους αλλά έχει το ίδιο βασικό περιεχόμενο- την ικανότητα να εμπνέει και να κινητοποιεί τους άλλους. Ουσιαστικά, είναι η ικανότητα να χρησιμοποιείς τα συναισθήματά σου για να σε βοηθήσουν να δώσεις λύση σε προβλήματα και να ζήσεις μια πιο αποτελεσματική ζωή. Η συναισθηματική νοημοσύνη χωρίς την νοημοσύνη ή η νοημοσύνη χωρίς το συναίσθημα είναι μόνο κομμάτι της λύσης. Συνεπώς, μια πιο ολοκληρωμένη λύση για τους πελάτες είναι το μυαλό να δουλεύει 7

8 με την καρδιά. Αυτή η απλή αλλά αποτελεσματική αντίληψη υπονοεί ότι τα συναισθήματα είναι κομμάτι των αποφάσεων που παίρνουμε στην ζωή μας- μαζί με τις αποφάσεις που οι επιχειρήσεις παίρνουν με τους πελάτες τους. Εάν δεν καταλάβουμε πώς να διαχειριστούμε αποτελεσματικά αυτά τα συναισθήματα, ίσως αποτύχουμε στην δουλειά και στις αποφάσεις που παίρνουμε στην ζωή. Η αναδυόμενη κίνηση του EQ αποσκοπεί στο να ωθήσει τους ανθρώπους να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα του εγκεφαλικού μοντέλου που είχαμε σαν άνθρωποι των σπηλαίων με σκοπό να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του 21 ου αιώνα. Εκτός από τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελεί σημαντικό παράγοντα που μπορεί να καθορίσει την αγοραστική μας συμπεριφορά. Η επιτυχία ενός προϊόντος στην αγορά, καθώς και της επιχείρησης που το παράγει, εξαρτάται επομένως από το πώς εισέρχεται στο μυαλό των πελατών-καταναλωτών η εικόνα του προϊόντος. Ο Sergio Zyman, marketer διεθνούς φήμης, αναφέρει: «Σε παλαιότερες εποχές, δεν χρειαζόταν να εξηγήσει κανείς πολλά πράγματα στους καταναλωτές, διότι δεν υπήρχαν πολλές επιλογές. Όμως στις μέρες μας θα πρέπει να πείτε στους καταναλωτές γιατί θα πρέπει να αγοράσουν το δικό σας προϊόν -και μάλιστα σε καθημερινή βάση. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πουλάτε μέσω της συσκευασίας σας, των δεικτών στο ράφι, των σημείων πώλησης, της διαφήμισής σας, το πώς θα είναι βαμμένα τα φορτηγά της εταιρείας σας. Θα πρέπει να λέτε ολοένα και περισσότερα πράγματα για να τους εξηγείτε γιατί το προϊόν σας είναι διαφορετικό. Καθώς η αγορά κατακλύζεται από ολοένα και περισσότερα προϊόντα που είναι ίδια, υπάρχει συνεχώς μεγαλύτερη ανάγκη να διαφοροποιείστε -όχι μόνον στη βάση των εσωτερικών χαρακτηριστικών, αλλά και των εξωτερικών. Τα εσωτερικά είναι τα πραγματικά οφέλη του προϊόντος -ανεξαρτήτως τού αν το προϊόν περιέχει ένα ένζυμο ή περισσότερη ζάχαρη, περισσότερο διεγερτικό ή βιταμίνη. Τα εξωτερικά είναι οτιδήποτε έχει να κάνει με την συνδεδεμένη εικόνα, το εμπορικό σήμα, την εικόνα της χρήσης. Ακόμα και αν το προϊόν σας δεν είναι τόσο διαφορετικό, καλύτερο ή ξεχωριστό, είναι δουλειά του marketer να κάνει τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι είναι διαφορετικό, καλύτερο, ξεχωριστό». ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ 1.1 IQ ΚΑΙ EQ Οι κοινωνίες ορίζουν την ευφυΐα υπό συγκεκριμένο κάθε φορά κοινωνικό πλαίσιο. Οι πρωτόγονες κοινωνίες εξαρτιόνταν από πρακτικά προσόντα και από την εφαρμογή αυτών, ενώ οι τεχνολογικές κοινωνίες απαιτούν ικανότητες αφηρημένης σκέψης μεταδιδόμενες μέσω της επίσημης εκπαίδευσης. Κατά συνέπεια, αυτό που ορίζεται ως ευφυΐα σε μια τεχνολογική κοινωνία αντικατοπτρίζει παράγοντες που εγγυώνται την επιτυχία στο σχολείο. Το IQ (Intelligence Quotient) ή αλλιώς «Πηλίκο Διανοητικής Ευφυΐας», αναγνωρίζεται ως το μέτρο του πόσο έξυπνος είσαι σε συγκεκριμένες καταστάσεις 8

9 και για αρκετά χρόνια θεωρούνταν βασικός συντελεστής επιτυχίας στη ζωή και η καλύτερη «μεζούρα» της ανθρώπινης δυνητικότητας καθώς μπορεί να προβλέψει σε σημαντικό βαθμό τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και σε κάποιο βαθμό, την επαγγελματική και προσωπική επιτυχία. Ο δείκτης διανοητικής ευφυΐας είναι ένας αριθμός που χρησιμοποιείται για να εκφράσει τη φαινομενική σχετική ευφυΐα ενός ατόμου, που είναι ο λόγος της διανοητικής ηλικίας -όπως προκύπτει από ένα τυποποιημένο τεστπρος τη χρονολογική ηλικία, πολλαπλασιαζόμενος με το 100. Όσο μεγαλύτερο ποσοστό επί τις εκατό έχει κάποιος τόσο πιο έξυπνος θεωρείται. Ο δείκτης διανοητικής ευφυΐας είναι το μέτρο των γνωστικών ικανοτήτων, όπως η ικανότητα της μάθησης, της γνώσης, της ανάγνωσης, της γραφής, της κατανόησης, της αντιμετώπισης πρωτόγνωρων καταστάσεων, τoυ επιδέξιου χειρισμού της λογικής, της πνευματικής οξύτητας, της λογικής, των αναλυτικών ικανοτήτων, της αριθμητικής και της επίγνωσης του χώρου. Το IQ μετριέται με τεστ όπως τα GSAT (Great Six Achievement Test), CXC (Caribbean Examinations Council), Stanford-Binet και άλλα πιστοποιητικά γνώσεων. Ένα υψηλό IQ δεν είναι αρκετό ώστε να εγγυηθεί μια επιτυχημένη ζωή καθώς τα τεστ δεν βαθμολογούν τις ικανότητες που μετρούν περισσότερο στη ζωή, αλλά εκτιμούν την ικανότητα να κάνεις το συγκεκριμένο τεστ. Το EQ (Εmotional Intelligence Quotient) ή αλλιώς «Πηλίκο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης» είναι ένα μέτρο της συναισθηματικής ευφυΐας ή της ικανότητας να χρησιμοποιεί κάποιος τα συναισθήματα και τις γνωστικές του ικανότητες στην καθημερινή του ζωή ώστε να ελέγχει τα συναισθήματά του και να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά με αυτά στους άλλους ανθρώπους. Η συναισθηματική νοημοσύνη περιλαμβάνει αυτοεπίγνωση και έλεγχο των παρορμήσεων, επιμονή, ζήλο, αυτοενεργοποίηση, ενσυναίσθηση, διαίσθηση, δημιουργικότητα, ευκαμψία, κοινωνική προσαρμοστικότητα, έλεγχο του άγχους, αρχηγική ικανότητα, ακεραιότητα, αυθεντικότητα, ενδοπροσωπικές και διαπροσωπικές δεξιότητες. Αυτές ή κάποιες από αυτές είναι οι απαραίτητες δεξιότητες που πρέπει να έχουν οι άνθρωποι για να διαπρέψουν στη ζωή τους, να οικοδομήσουν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, να διακριθούν στο χώρο εργασίας τους. Το EQ δεν προσδίδει στον εαυτό του καμία μεμονωμένη αριθμητική μέτρηση καθώς είναι εξ ορισμού μια πολύπλοκη και πολύπλευρη έννοια που αντιπροσωπεύει απροσδιόριστες αξίες, όπως η αυτογνωσία, η συναισθηματική κατανόηση, η επιμονή και η δεξιοτεχνία. Μερικές πλευρές της συναισθηματικής νοημοσύνης, ωστόσο, μπορούν να μετρηθούν όπως η αισιοδοξία, η οποία είναι ένα χειροπιαστό κριτήριο της αυτοεκτίμησης ενός ανθρώπου. Σύμφωνα με τον Martin Seligman, έναν ψυχολόγο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, «το πώς αντιδρούν οι άνθρωποι στα πισωγυρίσματα -αισιόδοξα ή απαισιόδοξα-, είναι ένας δίκαιος και ακριβής δείκτης του κατά πόσο θα πετύχουν στο σχολείο, στα αθλήματα και σε συγκεκριμένα είδη δουλειάς». Τα τεστ αυτά που προσδιορίζουν τη συναισθηματική νοημοσύνη είναι κυρίως πρακτικά, οπτικά ή τέτοιου τύπου. Η σύγχρονη άποψη είναι ότι υπάρχουν πτυχές της νοημοσύνης που διακρίνουν τα ιδιαίτερα χαρισματικά άτομα στα μαθηματικά, την μουσική, τις τέχνες, την διοίκηση και την τεχνολογία. Tο EQ περιγράφει τις ικανότητες που είναι διαφορετικές από 9

10 αυτούς τους πιο ακαδημαϊκούς ή διανοητικούς τύπους νοημοσύνης. Πιο συγκεκριμένα το EQ είναι συμπληρωματικό της διανοητικής νοημοσύνης, των αμιγώς νοητικών και έμφυτων ικανοτήτων που μετριούνται από το IQ. Ένα πολύ σημαντικό συμπέρασμα που συνεπάγεται από τις έρευνες που έχουν γίνει πάνω στο θέμα, είναι ότι είναι σχετικά σπάνιο να βρεθεί άτομο που να έχει πολύ υψηλά τον ένα δείκτη και πολύ χαμηλά τον άλλο καθώς είναι σύνηθες και οι δύο δείκτες να βρίσκονται σε παρόμοια επίπεδα. Ουσιαστικά, η συναισθηματική νοημοσύνη έχει περισσότερο να κάνει με την επιτυχία και την ευτυχία στη ζωή σε σχέση με τη διανοητική ευφυΐα. Ενώ το IQ είναι λιγότερο ή περισσότερο ένα χάρισμα το οποίο είναι προκαθορισμένο από την γέννηση του ανθρώπου και εξελίσσεται μέχρι κάποια ηλικία, το EQ μπορεί να ενισχυθεί από την αφοσίωση του ατόμου στην ανάπτυξή του σε οποιαδήποτε ηλικία. Όταν αναγνωρίζεις τη διαφορά μεταξύ EQ και IQ, μπορείς να δουλέψεις και να αναπτύξεις το EQ σου. Η διαφορά έγκειται: Στον τρόπο που είσαι και στα στοιχεία που συνθέτουν την προσωπικότητά σου και όχι στον τρόπο που κάνεις κάτι (your way of being not of doing). Στο να ξέρεις πως και γιατί και όχι τι. Στο να ξέρεις να παρακινείς κάθε άτομο και όχι να φέρεσαι σε όλους με τον ίδιο τρόπο σαν να λειτουργούν όλοι έτσι. Στο να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου και να τα χρησιμοποιείς για καλά αποτελέσματα και όχι να είσαι έρμαιο των συναισθημάτων σου, επειδή δεν τα καταλαβαίνεις ή δεν ξέρεις πώς να λειτουργήσεις με αυτά. 1.2 Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΩΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Daniel Goleman (1998) στο βιβλίο του «Working with Emotional Intelligence», τα αρχαία κέντρα του μυαλού για τα συναισθήματα προστατεύουν επίσης τις δεξιότητες που χρειάζονται για να διαχειριστούμε τους εαυτούς μας αποτελεσματικά. Συνεπώς αυτές οι δεξιότητες θεμελιώνονται στην εξελικτική κληρονομιά για επιβίωση, προσαρμογή και κοινωνική μύηση. Καθώς πολλές από τις λειτουργίες του εγκεφάλου ακόμα εξερευνούνται, η συναισθηματική νοημοσύνη ( η οποία στην συνέχεια θα αναφέρεται ως EI) είναι άλλη μια μορφή νοημοσύνης που ανακαλύπτουμε ή που έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε. Η διανοητική και συναισθηματική νοημοσύνη προέρχεται από διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου και έτσι λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο. Η Jill Dann (2001) αναφέρεται διεξοδικά στην προσέγγιση αυτή στο βιβλίο της «Understanding Emotional Intelligence in a week». Πιο συγκεκριμένα, το αριστερό ημισφαίριο, (το οποίο ελέγχει τη δεξιά πλευρά του σώματος), πιστοποιείται με τη νοητική ικανότητα 10

11 (επίγνωση ή σκέψη) η οποία βασίζεται στις διαδικασίες του εγκεφαλικού φλοιού (3 rd brain), το πιο πρόσφατα αναπτυσσόμενο στρώμα στο πάνω μέρος του εγκεφάλου. Το δεξί ημισφαίριο, (που συνδέεται με την αριστερή πλευρά του σώματος), θεωρείται ως η περιοχή της διαίσθησης στην οποία τα συναισθήματα ελέγχονται από το πιο αρχέγονο υποφλοιό (2 nd brain), ένα χαμηλότερο μέρος του εγκεφάλου. Επειδή η ΕΙ δεν είναι ακριβώς το αντίθετο του IQ, δεν θα έπρεπε να θεωρείται ως μια αμιγώς δεξιού ημισφαιρίου λειτουργία καθώς μερικοί άνθρωποι έχουν αρκετή και από τις δύο μορφές ευφυΐας, ενώ μερικοί έχουν λίγη από τη κάθε μία. Η συναισθηματική ζωή αναπτύσσεται σε μία περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται "μεταιχμιακό σύστημα" (limbic system) και πιο συγκεκριμένα στον "αμυγδαλοειδή πυρήνα" του. Η μεταιχμιακή περιοχή είναι εκείνη μέσω της οποία βιώνουμε χαρά πέρα από το δυαδισμό της ευτυχίας και της δυστυχίας. Σε περίπτωση συναισθηματικής κατάληψης (όταν κάποιος βιώνει μια κατάληψη του αμυγδαλοειδή πυρήνα: πάγωμα- φυγήπάλη), ο εγκεφαλικός υποφλοιός ( 2 nd brain) επεξεργάζεται τις πληροφορίες περίπου φορές πιο γρήγορα από τις σκέψεις που επεξεργάζεται ο εγκεφαλικός φλοιός (3 rd brain). Επειδή λοιπόν ο συγκινησιακός εγκέφαλος είναι ταχύτερος διότι δεν χρειάζεται να συλλογιστεί για το τι θα κάνει, οι πράξεις που πηγάζουν από αυτό τον εγκέφαλο διακατέχονται από μια ιδιαίτερα έντονη αίσθηση της σιγουριάς. Ο γρήγορος αυτός τρόπος αντίληψης θυσιάζει την ακρίβεια για την ταχύτητα, βασιζόμενος στην πρώτη εντύπωση, αντιδρώντας στο σύνολο μιας εικόνας ή στις πιο εντυπωσιακές της πλευρές. Ο συγκινησιακός μας νους είναι το ραντάρ μας για τους κινδύνους, επειδή όμως οι πληροφορίες λαμβάνονται γρήγορα μπορεί να είναι παραπλανητικές ή λαθεμένες. Τα συναισθήματα την στιγμή της έξαρσης τους είναι ισχυροί ρυθμιστές της δράσης και της αντίληψης μας. Οι πρωτόγονοι άνθρωποι βασίστηκαν σε αυτή την αυτόματη αντίδραση για την επιβίωσή τους όταν αντιμετώπιζαν κίνδυνο. Η μεγαλύτερη ταχύτητα έχει ευεργετικά αποτελέσματα όταν την χρησιμοποιούμε για να πάρουμε καλύτερες αποφάσεις. Είναι σημαντικό όταν επιλέγουμε μια πληροφορία από όλες μας τις αισθήσεις και την χρησιμοποιούμε για να διαχειριστούμε σχέσεις και κοινωνικές καταστάσεις με περισσότερη οξυδέρκεια. Διερευνώντας τη συσχέτιση του εγκεφάλου με την συναισθηματική νοημοσύνη ως γνώρισμα προκύπτει ότι υψηλότερη σχετικά ενεργοποίηση του αριστερού μετωπιαίου σχετίζεται με υψηλότερο το γνώρισμα της EI. Υψηλότερη σχετικά ενεργοποίηση του αριστερού μετωπιαίου σχετίζεται με υψηλότερη εξωστρέφεια και κοινωνική ικανότητα (Schmidtke & Heller, 2004). Από την άλλη πλευρά, η συναισθηματική νοημοσύνη έχει ισχυρή αρνητική σχέση με την λύπη, το άγχος, το φόβο αλλά δεν έχει σημαντική σχέση με τον θυμό (Mikolajczak et al., 2008). Η μοντέρνα νευροεπιστήμη μας λέει ότι επειδή το συναισθηματικό κέντρο του μυαλού «μαθαίνει» διαφορετικά από το κέντρο επίγνωσης, μπορούμε να μάθουμε να αυξάνουμε την χρήση διαφορετικών μερών του ανθρώπινου εγκεφάλου. Κατανοώντας τι είναι και τι δεν είναι, μπορούμε να εφαρμόσουμε μερικές από τις γνώσεις αυτές ώστε να μετριάσουμε τα προβλήματα, να δημιουργήσουμε νέες ιδέες και να αναπτύξουμε την δική μας συναισθηματική νοημοσύνη. 11

12 1.3 ΑΠΑΡΧΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Δεν υπάρχει μια και μόνη οπτική σχετικά με το πώς μπορεί να οριστεί η συναισθηματική νοημοσύνη αλλά πολλές διαφορετικές. Ο Γκαίτε είχε πει «είμαστε σχηματοποιημένοι και διαμορφωμένοι από αυτά που αγαπάμε», και πιθανά η ευφυΐα είναι ένα «καλούπι» δοσμένο από την καρδιά. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια ουσιαστική κατανόηση των όσων μαθαίνουμε. Οι ρίζες της συναισθηματικής νοημοσύνης εντοπίζονται στο έργο του Δαρβίνου σχετικά με την σημασία της συναισθηματικής έκφρασης για επιβίωση και προσαρμογή. Το 1900, παρότι οι παραδοσιακοί ορισμοί της νοημοσύνης έδιναν έμφαση στις νοητικές πλευρές, όπως η μνήμη και η επίλυση προβλημάτων, πολλοί ερευνητές ξεκίνησαν να αναγνωρίζουν την σημασία των μη-νοητικών πτυχών της. Ο Thorndike (1920) εισήγαγε την έννοια της κοινωνικής νοημοσύνης η οποία ορίστηκε ως «η ικανότητα να κατανοήσεις και να διαχειριστείς τους ανθρώπους». Ο Wechsler (1940) περιέγραψε την επίδραση των μη-νοητικών παραγόντων στην νοητική συμπεριφορά και διαπίστωσε ότι τα μοντέλα νοημοσύνης μας δεν θα είναι πλήρη έως ότου μπορέσουμε να περιγράψουμε αυτούς τους παράγοντες. Η θεωρία του Sternberg (1966) αναφέρεται στη «Νοημοσύνη της επιτυχίας» η οποία αφορά την ικανότητα του ατόμου να προσαρμόζεται στο περιβάλλον και να προσαρμόζει τις ανάγκες και τις ικανότητες του στο περιβάλλον ώστε να ολοκληρώνει τους προσωπικούς του στόχους. Ο Gardner (1983) στο Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences, εισήγαγε την ιδέα της πολλαπλής νοημοσύνης όπου περιελάμβανε τόσο τη διαπροσωπική (Interpersonal) νοημοσύνη ( ικανότητα να κατανοήσει κάποιος τις προθέσεις, τα κίνητρα και τις επιθυμίες των άλλων ανθρώπων) και τη ενδοπροσωπική (Intrapersonal) νοημοσύνη ( ικανότητα να κατανοήσει κάποιος τον εαυτό του, να εκτιμήσει τα συναισθήματα του, τους φόβους και τα κίνητρά του). Ο όρος "συναισθηματική νοημοσύνη" χρησιμοποιήθηκε επίσης στην ψυχιατρική από τον Leuner (1966). Δυο δεκαετίες αργότερα απασχόλησε τους ειδικούς ο Payne Wayne (1985) στη διδακτορική διατριβή του A Study of Emotion: Developing Emotional Intelligence. Ο Greenspan (1989) πρότεινε ένα μοντέλο EI, ακολουθούμενο αργότερα από τους Salovey και Mayer (1990) και τον Goleman (1995). 1.4 ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Υπάρχουν πολλά μοντέλα EI, τα οποία έχουν τις δικές τους διαδικασίες μέτρησης και εργαλεία εκτίμησης. Η πρώτη διάκριση μεταξύ του προσδιορισμού της EI ως γνώρισμα και ως ικανότητα (2000) οδήγησε στο να μετράται η συναισθηματική νοημοσύνη πλέον με δυο διαφορετικούς τρόπους: ως απόδοση (performance) και ως αυτο-απολογισμός (self-report). 12

13 1.4.1 ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ (The ability-based model) Ο όρος «συναισθηματική νοημοσύνη» και η πρώτη προσέγγιση παρουσιάστηκε και διατυπώθηκε επίσημα για πρώτη φορά το 1990 από τους ψυχολόγους Mayer και Salovey οι οποίοι θεωρούνται οι δημιουργοί της θεωρίας ότι υπάρχουν κι άλλοι τύποι νοημοσύνης εκτός από το IQ. Πιο συγκεκριμένα ορίζουν την EI ως: 1) Να γνωρίζεις πώς νιώθεις, πώς νιώθουν οι άλλοι και τι πρέπει να κάνεις γι' αυτό. 2) Να γνωρίζεις τι σε κάνει να αισθάνεσαι καλά, τι σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα και πώς να πας από το «καλά» στο «άσχημα». 3) Να έχεις συναισθηματική αυτογνωσία, ευαισθησία και διαχειριστικές ικανότητες οι οποίες σε βοηθούν να μεγιστοποιήσεις τη μακροπρόθεσμη ευτυχία και επιβίωσή σου. Περιγράφουν την EI ως: μια ψυχολογική ικανότητα για την κατανόηση, τον προσδιορισμό, την επεξεργασία, την διαχείριση και τη χρησιμοποίηση των συναισθηματικών πληροφοριών. Πιστεύουν ότι η EI πραγματικά είναι ένας τύπος νοημοσύνης που μπορεί αξιόπιστα και αντικειμενικά να μετρηθεί, ότι τα συναισθήματα μπορούν να βοηθήσουν την νόηση μας και ότι η σκέψη μπορεί να βοηθήσει τα συναισθήματά μας. Ως άτομα, όλοι έχουμε διαφορετικές έμφυτες ικανότητες για να το κάνουμε αυτό και μπορούμε να μάθουμε από την ζωή πώς να αναπτύξουμε την EI μας μέσω προσπάθειας, πρακτικής και εμπειρίας (Mayer & Salovey, 1990). Όπως παρουσίασαν σε ένα συνέδριο το Σεπτέμβριο του 1999 στο Σικάγο, «είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι η EI δεν είναι το αντίθετο της νοημοσύνης, δεν είναι η επικράτηση του μυαλού πάνω στην καρδιά, είναι η μοναδική διασταύρωση και των δυο. Η συναισθηματική νοημοσύνη συνδυάζει το συναίσθημα με την νοημοσύνη. Από αυτή την άποψη, το συναίσθημα και η σκέψη δουλεύουν μαζί: το συναίσθημα βοηθάει την σκέψη και η σκέψη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναλύσει το συναίσθημα. Η EI επομένως είναι η ικανότητα να χρησιμοποιήσεις τα συναισθήματά σου για να βοηθήσεις να λύσεις προβλήματα και να ζήσεις μια πιο αποτελεσματική ζωή. Τα συναισθήματα ενοχλούν τις σκέψεις μας. Τα συναισθήματα συχνά είναι ανεπιθύμητοι επισκέπτες στις ζωές μας. Τα συναισθήματα μας παρέχουν πληροφορίες, οι οποίες εάν αγνοηθούν μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα. Εάν είμαστε ενημερωμένοι για τα συναισθήματά μας, εάν ενεργούμε κατά τα συναισθήματά μας με ορθολογικό τρόπο, τότε θα αυξήσουμε το κέρδος προς εύνοια μας». Η έρευνα τους, τους οδήγησε να επαναπροσδιορίσουν τον ορισμό της EI ως: η ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι, να εκτιμάς και να εκφράζεις συναισθήματα, να αναδύεις ή και να δημιουργείς συναισθήματα όταν αυτά διευκολύνουν τον λογισμό, να καταλαβαίνεις το συναίσθημα και τη συναισθηματική γνώση και να ελέγχεις τα συναισθήματα, ώστε να προωθείς την συναισθηματική και διανοητική ανάπτυξη (Mayer & Salovey, 1997) η οποία περιλαμβάνεται στην συνολική δομή της 13

14 νοημοσύνης (Mayer, Salovey, Caruso, & Sitarenios,2001). Οι Mayer et al. (2008) διατύπωσαν ότι ένας ορισμός που βασίζεται στις ικανότητες έχει καλές προοπτικές για μελλοντική ανάπτυξη αλλά η EI εξετάζεται καλύτερα μέσω της σφαίρας της νοημοσύνης. Η EI ως ικανότητα αναφέρεται στην πραγματική ικανότητα κάποιου όπως αξιολογείται από τα μέτρα απόδοσης. Αυτά τα μέτρα προέρχονται από τον προσδιορισμό των συναισθημάτων όπως φαίνονται σε εικόνες έκφρασης του προσώπου. Αυτή είναι μια δεξιότητα η οποία αντιστοιχεί σε ένα βασικό στοιχείο της συνολικής ικανότητας που υπόκειται στην EI (Mayer & Salovey,1997). Υπάρχουν πολλές διαφορετικές διαδικασίες για να αξιολογήσεις σωστά τα συναισθήματα που εκλαμβάνεις. Μια κοινή διαδικασία είναι η αξιολόγηση της «κοινής γνώμης», που σημαίνει ότι οι παρατηρήσεις προέρχονται από ένα μεγάλο τυχαίο δείγμα ατόμων. Η περισσότερο κοινή απάντηση που δίνεται από το δείγμα λαμβάνεται και ως η σωστή απάντηση. Οι υποστηρικτές των μοντέλων της EI που την προσεγγίζουν ως ικανότητα, προσδιορίζουν το περιεχόμενο ως μια νοημοσύνη η οποία έχει κοινά γνωρίσματα με άλλα μέτρα νοημοσύνης όπως της φραστικής, αριθμητικής, νοηματικής, με ικανότητες οι οποίες μετριούνται μέσω αντικειμενικών τεστ παρόμοια με αυτά του IQ τεστ. Παρότι το να λειτουργείς την EI από την άποψη ενός μοντέλου ικανότητας μπορεί να προτιμάται, υπάρχουν προβλήματα με τις υπάρχουσες μετρήσεις και δυσκολίες στην εφαρμογή του περιεχομένου της έννοιας αυτής ΜΙΚΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ (Mixed models of EI) ΜΟΝΤΕΛΟ GOLEMAN Το μοντέλο αυτό το εισήγαγε ο ψυχολόγος Daniel Goleman (1998), ο οποίος στο βιβλίο του «Συναισθηματική Νοημοσύνη» υποστηρίζει ότι η συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο σημαντική και επιβεβαιώνει την άποψη ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι έξυπνοι με κατά κάποιον τρόπο ανεξάρτητο από την βαθμολογία IQ. Ο Goleman επικεντρώνεται στην EI ως ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων και δεξιοτήτων που οδηγούν σε επιδόσεις ηγεσίας. Προσδιορίζει την συναισθηματική νοημοσύνη ως «την ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα τα δικά μας και των άλλων, να παρακινούμε τους εαυτούς μας, να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα καλά στους εαυτούς μας και τις σχέσεις μας». Σε νεώτερη μελέτη του, ο Goleman (2002) διακρίνει 4 κύριες κατηγορίες Συναισθηματικής Νοημοσύνης, οι οποίες δεν αποτελούν κληρονομικούς παράγοντες ή ταλέντα αλλά επίκτητες ικανότητες τις οποίες προσδιορίζει ως προϋποθέσεις για επιτυχία στην καριέρα και τις σχέσεις. Αυτές είναι : Αυτοεπίγνωση (Self-awareness): Η αυτοεπίγνωση περιλαμβάνει ως υποκατηγορίες την συναισθηματική επίγνωση, την αυτοαξιολόγηση και τέλος την αυτοπεποίθηση. 14

15 Αυτοδιαχείριση (Self-management): Η αυτοδιαχείριση συνίσταται από τις ακόλουθες υποκατηγορίες, τον συναισθηματικό αυτοέλεγχο, την προσαρμοστικότητα, τον προσανατολισμό στους στόχους και την θετικότητα. Κοινωνική επίγνωση (Social-awareness): Η κοινωνική επίγνωση περιλαμβάνει ως υποκατηγορίες την ενσυναίσθηση, την επίγνωση του συνόλου και τον προσανατολισμό στην εξυπηρέτηση των συνανθρώπων. Διαχείριση σχέσεων (Relationship management): Η διαχείριση των σχέσεων συνίσταται από την ηγεσία, την παρακίνηση, την δυνατότητα ανάπτυξης των τρίτων, τη διαχείριση των συγκρούσεων, τη σύσφιξη των σχέσεων, την ομαδικότητα και τη συνεργασία. Ο Goleman θεωρεί την αυτογνωσία ως την πιο σημαντική πτυχή της ΕΙ, επειδή επιτρέπει τον αυτοέλεγχο. Το συγκεκριμένο μοντέλο έχει επικριθεί στην ερευνητική βιβλιογραφία ως «pop psychology» (Mayer, Roberts, & Barsade, 2008), όρος ο οποίος αναφέρεται σε θεωρίες για την ανθρώπινη νοητική ζωή και συμπεριφορά που ευρύτερα βασίζεται στην ψυχολογία και αποκτά δημοσιότητα στον γενικό πληθυσμό ΜΟΝΤΕΛΟ BAR-ON ΤΗΣ ESI (Emotional-Social Intelligence) Ο Bar-On (1997) προσδιορίζει την συναισθηματική νοημοσύνη σχετιζόμενη με το να καταλαβαίνεις αποτελεσματικά τον εαυτό σου και τους άλλους, να έχεις καλές σχέσεις με τους ανθρώπους, να προσαρμόζεσαι και να αντιμετωπίζεις το άμεσο περιβάλλον με σκοπό να ανταποκρίνεσαι με επιτυχία στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος σου. Σύμφωνα με την προσέγγισή του αυτή, η EI αναπτύσσεται κατά την διάρκεια του χρόνου και μπορεί να αναπτυχθεί μέσω εκπαίδευσης, προγραμματισμού και θεραπείας. Διαπιστώνει ότι τα άτομα που έχουν υψηλότερη EI από τον μέσο όρο ανταπεξέρχονται με μεγαλύτερη επιτυχία σε πιέσεις και απαιτήσεις του περιβάλλοντος τους και ότι μια έλλειψη EI μπορεί να σημαίνει έλλειψη επιτυχίας και παράλληλα ύπαρξης συναισθηματικών προβλημάτων (Bar-On, 2000). Γενικότερα, θεωρεί ότι η συναισθηματική νοημοσύνη και η νοητική νοημοσύνη συνεισφέρουν εξίσου στην συνολική νοημοσύνη ενός ατόμου, η οποία είναι ένας πιθανός δείκτης της επιτυχίας στη ζωή. Ωστόσο, το μοντέλο αυτό έχει επικριθεί στην ερευνητική βιβλιογραφία σχετικά με την εγκυρότητα της αυτο-αξιολόγησης ως δείκτης της συναισθηματικής νοημοσύνης ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΟΣ (The trait EI model) Οι Mayer και Salovey (1993) οι οποίοι συνέλαβαν την EI ως ένα σύνολο ικανοτήτων διαμορφώνοντας έτσι ένα νέο είδος νοημοσύνης, ενέπνευσαν εναλλακτικούς υποστηρικτές οι οποίοι εστίασαν σε μια σημαντική διάκριση μεταξύ του μοντέλου γνωρίσματος και του μοντέλου ικανότητας και βασίστηκαν σε εδραιωμένες ψυχολογικές ιδέες που αναφέρονται σε χαρακτηριστικά τα οποία αντανακλώνται στην συμπεριφορά του ατόμου και συλλαμβάνουν την ιδέα της EI καλύτερα σαν ένα 15

16 σύνολο γνωρισμάτων που σχετίζονται με τα αισθήματα (Bar-On, 2000; Goleman,1995; Petrides & Furnham, 2001; Schutte et al., 1998). Η EI ως γνώρισμα αναφέρεται σε μια πλειάδα χαρακτηριστικών ή τάσεων συμπεριφοράς που σχετίζονται με τα συναισθήματα και οι οποίες βρίσκονται στα κατώτερα επίπεδα της ιεραρχίας της προσωπικότητας (Petrides, Pita, & Kokkinaki, 2007). Στα μοντέλα που προσεγγίζουν την EI ως γνώρισμα, οι τάσεις μετριούνται και προσεγγίζονται μέσω του αυτό - απολογισμού ο οποίος τυπικά συσχετίζεται θετικά με την εξωστρέφεια και την ευθύτητα και αρνητικά με τον νευρωτισμό (Mayer et al., 2008). Οι υποστηρικτές των μοντέλων γνωρίσματος θεωρούν την EI ως προδιαθέσεις της προσωπικότητας και στοχεύουν στην συστηματοποίηση της βασικής διάστασης της προσωπικότητας που σχετίζεται με τα αισθήματα κάτω από ένα απλό πλαίσιο αντίληψης (Petrides, Perez-Gonzalez, & Furnham, 2007). Τα μοντέλα γνωρίσματος προσφέρουν μια πιο ευρεία αντίληψη της συναισθηματικής νοημοσύνης, περιλαμβάνοντας τόσο τις προσωπικές ικανότητες όσο και τα προσόντα τα οποία βοηθούν το άτομο να χρησιμοποιήσει την EI στην πραγματική ζωή. Αυτή η προσέγγιση εκτιμά τις μεταβλητές της προσωπικότητας ή τις τάσεις και περιλαμβάνει έννοιες όπως η ενσυναίσθηση (empathy), η συναισθηματική σταθερότητα (emotional stability), η αυτοπραγμάτωση (self-actualization) και η προσαρμοστικότητα (resilience). Οι Salovey and Mayer (1990) αρχικά, διατύπωσαν ότι η ενσυναίσθηση ήταν μέρος ενός από τους αρχικούς τομείς της EI και έχει σχετικά ισχυρή συσχέτιση με το Mayer και Salovey Emotional Intelligence Test (MEIS, Mayer, Caruso, & Salovey, 1997). Η ενσυναίσθηση, όταν προσδιορίστηκε ως έμμεση απόκριση σε άλλο άτομο (Katz, 1963), βρέθηκε να εμπεριέχεται στην ικανότητα να εκλαμβάνει επακριβώς τα συναισθήματα όπως βιώνονται από τους άλλους στο άμεσο περιβάλλον (Engelberg & Sjoberg, 2003a). Ο αυτό-απολογισμός της EI συνήθως, περιλαμβάνει κάποια διάσταση της συναισθηματικής σταθερότητας. Υπάρχουν αντίστοιχες έννοιες του αναθεωρημένου NEO Personality Inventory (Costa & McCrae, 1992) στις διατυπώσεις που έγιναν από τον Bar-On (1997) και τον Goleman (1995). Εναλλακτικές διατυπώσεις περιλαμβάνουν απόψεις της επιβολής και της ικανότητας να κινητοποιήσει κάποιος τον εαυτό του, τα οποία θυμίζουν ψυχολογικές δομές όπως η αυτοπραγμάτωση. Η αυτοπραγμάτωση διαπιστώθηκε (Bar-On, 2000), ότι εκμεταλλεύεται ένα γενικό κίνητρο επίτευξης και μια διάθεση για δουλειά μέσω προσωπικών στόχων (Dawda & Hart, 2000). Ένα άλλο χαρακτηριστικό που θα μπορούσε να σχετίζεται με ένα υψηλό βαθμό κινήτρου επίτευξης είναι η προσαρμοστικότητα ή αντοχή να εμμένει κάποιος στην επιφάνεια διαφορετικών προκλήσεων. Έχει διατυπωθεί ότι η προσαρμοστικότητα συλλαμβάνεται ως ένα χαρακτηριστικό που σχετίζεται με την EI όταν προσδιορίζεται ως μια δεξιότητα προσαρμογής με την οποία αντιμετωπίζουμε αγχώδεις καταστάσεις (Saarni, 1997, 1999). 16

17 1.4.4 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ Καθώς υπάρχουν δυο (εξαιρώντας τα μικτά μοντέλα) παραδοσιακές έρευνες που βασίζονται σε διαφορετικές επίνοιες του φαινομένου, είναι προφανώς εσφαλμένο να θεωρήσουμε την EI ως μια ενοποιημένη ιδέα. Ο λόγος που εξαιρούνται τα μικτά μοντέλα είναι ότι η EI ως ικανότητα και ως γνώρισμα τυχαίνει μεγαλύτερης αποδοχής και υποστήριξης στην βιβλιογραφία καθώς οι δύο αυτές προσεγγίσεις έχουν επιτυχημένες εφαρμογές σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Όπως παρατηρήθηκε από τους Matthews, Zeidner, & Roberts (2001), υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ των δυο προσεγγίσεων μέτρησης σχετικά με την απόκριση μεροληψίας. Η πραγματική ικανότητα δεν αντανακλάται εξ ολοκλήρου στον αυτό-απολογισμό (Ciarrochi, Deane, & Anderson, 2002), γιατί οι άνθρωποι συχνά τείνουν να διανθίζουν τα προσόντα τους. Τα τεστ που βασίζονται στην απόδοση είναι παρόμοια με τα τεστ της παραδοσιακής νοημοσύνης, απαλλαγμένα από τέτοιες μεροληψίες. Ως αποτέλεσμα, ο αυτό-απολογισμός τείνει να σχετίζεται με καλά εδραιωμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (Davies, Stankov, & Roberts, 1998) και τα μέτρα απόδοσης της EI τείνουν να επικαλύπτονται από τα μέτρα της παραδοσιακής νοημοσύνης (Roberts, Zeidner, & Matthews, 2001). Η διαφορά στις μετρήσεις θα έπρεπε να αιτιολογούν τις διαπιστώσεις χαμηλής συσχέτισης μεταξύ των αυτό αξιολογήσεων και των μέτρων απόδοσης της EI (Otto, Doering-Seipel, Grebe, & Lanternmann, 2001). Όπως υπέδειξαν και οι Petrides και Furnham (2001), τα τεστ ικανότητας EI συλλαμβάνουν την μέγιστη απόδοση ενώ τα τεστ EI ως χαρακτηριστικά της προσωπικότητας συλλαμβάνουν την τυπική απόδοση. Άλλοι ερευνητές στον τομέα της EI δεν εστιάζουν στον ίδιο βαθμό στα συναισθήματα ως πηγή πληροφόρησης η οποία έχει την δυνατότητα να καθοδηγήσει τις σκέψεις και τις πράξεις κάποιου. Αντί αυτού, η δουλειά τους κυρίως στοχεύει στο να βρουν έναν ακριβή συνδυασμό χαρακτηριστικών που σε τελική ανάλυση θα αντιστοιχηθεί σε μια συναισθηματικά προδιάθεση νοημοσύνης. Η EI έχει καθοριστεί ως η ικανότητα να παρακινήσεις τον εαυτό σου να πετύχει σε κάποιο επάγγελμα (Boyatzis, Goleman, & Rhee, 2001), ή ως μια τάση η οποία βελτιώνει την συνεργασία στον χώρο εργασίας με το να χτίσεις ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αποτελεσματικότητας στην ομάδα (Druskat & Wolff, 2001). 1.5 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Η μέτρηση της EI δίνει πληροφορίες για τα άτομα είτε μέσω της αυτό-αξιολόγησης είτε μέσω των εργαλείων 360 μοιρών ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ Τα μέτρα που βασίζονται στις ικανότητες περιλαμβάνουν: το STEU (Situational Test of Emotional Understanding) και το STEM (Situational Test of Emotion 17

18 Management) τα οποία εισήγαγαν οι MacCann & Roberts (2008), το MEIS (Multifactor Emotional Intelligence Scale, Mayer and Salovey, 1997) και το MSCEIT (Mayer, Salovey, Caruso Emotional Intelligence Test) από τους Mayer, Salovey, & Caruso (2000). Οι MacCann and Roberts (2008) ανέπτυξαν το STEU και STEM για να εκτιμήσουν δυο διαστάσεις του ορισμού που έδωσαν οι Mayer και Salovey s (1997). Το STEU αναπτύχθηκε με τεστ επιμέρους στοιχείων που βαθμολογήθηκαν σύμφωνα με τις επτά διαστάσεις εκτίμησης των συναισθημάτων του Roseman s (2001), ενώ οι ερωτήσεις του STEM βαθμολογήθηκαν κατά αντιστοιχία σύμφωνα με τους ειδικούς. Αυτά τα τεστ καθιστούν τις διαστάσεις της ικανότητας EI να μπορεί να προσδιοριστεί και να κατακτηθεί καθώς μπορεί να εκτιμηθεί η συναισθηματική γνώση, αλλά όχι πόσο καλά ένα άτομο εφαρμόζει αυτή την γνώση. Το MSCEIT ( Mayer Salovey Caruso Emotional Intelligence Test ) βασίζεται σε ένα μοντέλο ικανότητας τεσσάρων κλάδων του μοντέλου συναισθηματικής νοημοσύνης των Mayer and Salovey s (1997) και σχεδιάστηκε για να μετρηθούν οι μεταβλητές:. Συναισθηματική αντίληψη- το να αντιλαμβάνεσαι τα συναισθήματα τα δικά σου και των άλλων-(emotion perception). Το να αξιοποιείς τα συναισθήματα για να διευκολύνεις την σκέψη (using emotion to facilitate thought). Το να καταλαβαίνεις τα συναισθήματα (understanding emotion). Να ελέγχεις και να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματα (regulation management of emotion) Βαθμολογείται κυρίως από μεθόδους κοινά αποδεκτές και έχει αποφέρει υποσχόμενα αποτελέσματα αναφορικά με την εγκυρότητα σύγκλισης της ασταθούς και προφορικής ικανότητας (MacCann & Roberts, 2008; Roberts, Zeidner, & Matthews, 2001) και της διακριτής εγκυρότητας από την προσωπικότητα (Bastian, Burns, & Nettelbeck, 2005). Οι επικριτές του MSCEIT θεωρούν ότι προσδιορίζοντας την σωστή απάντηση για διαδικασίες όπως η διαχείριση των συναισθημάτων, είναι προβληματική γιατί η σωστή απόφαση ποικίλει εξαιτίας διαφορών στην προσωπικότητα και στους κώδικες κουλτούρας (Roberts et al.,2001). Επιπλέον η κοινή βαθμολογία εκτιμά την γνώση ενός ατόμου αλλά όχι την ικανότητά του να εκπληρώσει τα καθήκοντα ΕΙ (Brody, 2004). Οι Mikolajczak et al. (2008) διατύπωσαν την άποψη ότι τα μέτρα μέγιστης ικανότητας, όπως το MSCEIT, μπορούν να συλλάβουν τι είναι ικανά τα άτομα να κάνουν σε μια κατάσταση συναισθηματικής φόρτισης ενώ τα μέτρα χαρακτηριστικών της EI συλλαμβάνουν ποιο ποσοστό της πιθανής διαχείρισης των συναισθημάτων ή της δεδηλωμένης γνώσης για τα συναισθήματα μπορεί πραγματικά να μεταφραστεί στην πράξη. Πολλές προηγούμενες μελέτες έχουν αποτύχει να ελέγξουν στατιστικά την προσωπικότητα και την νοημοσύνη ως πιθανά συγχυσμένες μεταβλητές (Rossen & Kranzler,2008). 18

19 Οι J. Warwick, T. Nettelbeck, L.Ward (2009) ανέπτυξαν το AEIM (Ability Emotional Intelligence Measure), μια νέα μέθοδο βαθμολόγησης της ικανότητας ΕΙ, η οποία μετράει τόσο την συναισθηματική γνώση όσο και τις δεξιότητες κάποιου να παίρνει αποφάσεις και συνεπώς την ικανότητά του να προσδιορίσει την καλύτερη απάντηση για να λύσει προβλήματα EI μέσω μιας βαθμολογίας εμπιστοσύνης. Οι βαθμολογίες εμπιστοσύνης έχουν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί για να εκτιμήσουν την λήψη αποφάσεων και την απόδοση (Stankov & Kleitman, 2007). Τα στοιχεία αντίληψης για το νέο μέτρο έχουν προέλθει από μια εμπειρικά έγκυρη πηγή: «Ekman, Friesen and Hager s (1978) standardised database of facial expressions». Η κατανόηση προηγουμένως έχει βρεθεί ότι συσχετίζεται με την EI (Mayer, Caruso, & Salovey, 1999). Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το μέτρο εκτίμησης της AEIM είναι ένα αξιόπιστο και έγκυρο εργαλείο. Η συναινετική βαθμολογία εκτιμά την συναισθηματική γνώση και παρέχει ένα σημαντικό μέσο σύγκρισης των τομέων γνώσης. Η έννοια της εμπιστοσύνης εκτιμά την λήψη αποφάσεων αναφορικά με την συναισθηματική γνώση και παρέχει μια βάση για προσδιορισμό των ελλειμμάτων της EI και της βελτίωσης της απόδοσης. Προέκυψε ότι τα άτομα με χαμηλή συναισθηματική γνώση είναι πιο πιθανό να έχουν την τάση να προσεγγίζουν τις νοητικές δεξιότητες και τις ικανότητες να κατανοούν να απαντήσουν ερωτήσεις EI. Άνθρωποι με υψηλή συναισθηματική γνώση δεν φαίνεται να προσεγγίζουν IQ δεξιότητες ή μια ικανότητα να ταυτίζονται με τις απαντήσεις των άλλων, πιθανότατα γιατί έχουν καλή αντίληψη των συναισθημάτων. Τα αποτελέσματα αυξητικά προέβλεψαν την μοναξιά, υποδεικνύοντας ότι η συναισθηματική γνώση είναι χρήσιμη για να μας συνδέει με τους άλλους. Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι ότι οι διαφορές στην συναισθηματική γνώση μπορούν να συγκριθούν και για τα αποτελέσματα αυτοπεποίθησης οι ελλείψεις στην εφαρμογή EI μπορούν να προσδιοριστούν και να βελτιωθούν οι δεξιότητες που μπορούν να λύσουν τα προβλήματα. Αυτή η μέθοδος θα ήταν χρήσιμη για εκτιμήσει την λήψη αποφάσεων και την διαχείριση των δεξιοτήτων συναισθημάτων ( Warwick, Nettelbeck & Ward, 2009) ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ GOLEMAN Τα εργαλεία μέτρησης, τα οποία βασίζονται στο μοντέλο του Goleman είναι: Το ECI (Emotional Competency Inventory), το οποίο δημιουργήθηκε το 1999, το ESCI (Emotional and Social Competency Inventory) το οποίο δημιουργήθηκε το 2007 και το «The Emotional Intelligence Appraisal» το οποίο δημιουργήθηκε το 2001 και μπορεί να ληφθεί είτε ως εργαλείο αυτό-αξιολόγησης είτε ως ένα εργαλείο 360 μοιρών. Μετρώντας την EI μέσω των 360 μοιρών είναι σημαντικό (Boyatzis et al., 2002). 19

20 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ESI Το EQi (Bar-On Emotional Quotient Inventory, Bar-On, 1997) είναι ένα μέτρο αυτόαξιολόγησης της EI το οποίο αναπτύχθηκε ως ένα μέτρο συναισθηματικής και κοινωνικής ικανότητας, συμπεριφοράς που παρέχει μια εκτίμηση της συναισθηματικής και κοινωνικής νοημοσύνης κάποιου. Το εργαλείο αυτό δεν μετράει χαρακτηριστικά γνωρίσματα της προσωπικότητας ή της γνωστικής ικανότητας αλλά την νοητική ικανότητα να αντιμετωπίζεις με επιτυχία τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος σου. Ένας περιορισμός του μοντέλου αυτού είναι ότι μετρά μερικούς τύπους ικανότητας μέσω των ερωτήσεων αυτό-αξιολόγησης (Matthews, Zeidner, & Roberts, 2001) ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΩΣ ΓΝΩΡΙΣΜΑ Ένα από τα πλέον ευρέως διαδεδομένα ερευνητικά μέτρα, τα οποία εκτιμούν την EI ως γνώρισμα, είναι το TEIQue (Trait Emotional Intelligence Questionnaire), το οποίο είναι ελεύθερης πρόσβασης και διαθέσιμο σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Οι Petrides & Furnham (2003) μέτρησαν την EI μέσω του ερωτηματολογίου TEIQue (Trait Emotional Intelligence Questionnaire) και προσπάθησαν να εκτιμήσουν κάποιες από τις σημαντικότερες συναισθηματικές τάσεις. Μια πρόσφατη έρευνα από τους Petrides et al. (2007) αναφέρει ότι η EI, όπως εκτιμάται από την EQi, ήταν προγνωστική και θετικά συσχετιζόμενη της ικανοποίησης από την ζωή όταν στατιστικά ελέγχθηκε σε σχέση με τα «πέντε χαρακτηριστικά της προσωπικότητας» (Big five), τα οποία είναι: η εξωστρέφεια (extraversion),η απολαυστικότητα (agreeableness), η ευθύτητα (openness), η ευσυνειδησία (conscientiousness) και αντιστρόφως συσχετιζόμενα με άλλα χαρακτηριστικά όπως ο νευρωτισμός και η αλεξιθυμία. Τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας μπορούν να εκτιμηθούν επίσης και από μια συμπτυγμένη κλίμακα μέτρησης, την OCEANIC, η οποία αναπτύχθηκε για να θέσει σε λειτουργία τους «big five» παράγοντες της προσωπικότητας (Costa & McCrae, 1992; Roberts, 2001). Στα μοντέλα γνωρίσματος EI, οι αυτό-αντιλήψεις που σχετίζονται με τα συναισθήματα φαίνεται ότι σχηματίζουν τέσσερεις συσχετισμένους παράγοντες (Freudenthaler, Neubauer, Gabler, Scherl, & Rindermann, 2008; Mikolajczak, Luminet, Leroy, & Roy, 2007; Petrides et al., 2007): Ευημερία (Well-being): χαρακτηριστικά που αναφέρονται σε ψυχική διάθεση Αυτό-έλεγχος (Self-control): χαρακτηριστικά που αναφέρονται στον έλεγχο των συναισθημάτων και των ερεθισμάτων Συναισθηματικότητα (Emotionality): χαρακτηριστικά που αναφέρονται στην αντίληψη και έκφραση των συναισθημάτων 20

Συναισθηματική Νοημοσύνη: Ορισμός, δομή, μοντέλα, μέσα αξιολόγησης

Συναισθηματική Νοημοσύνη: Ορισμός, δομή, μοντέλα, μέσα αξιολόγησης Συναισθηματική Νοημοσύνη: Ορισμός, δομή, μοντέλα, μέσα αξιολόγησης Νοημοσύνη; Ικανότητα διεκπεραίωσης γνωστικών λειτουργιών (μνήμη, προσοχή, αντίληψη, μάθηση, αφαιρετική σκέψη, ομιλία, κλπ.) Αξιολογείται

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Συναισθηματική Νοημοσύνη

Κοινωνική Συναισθηματική Νοημοσύνη Κοινωνική Συναισθηματική Νοημοσύνη Κυριλλίδου Αθηνά, Χυχολόγος Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και υγγενών Διαταραχών «Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, είναι πολύ εύκολο. Όμως να θυμώσει με το κατάλληλο

Διαβάστε περισσότερα

Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης και η σημασία τους για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των παιδιών, τη. Συναισθηματική Νοημοσύνη. και τη Δημιουργικότητα.

Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης και η σημασία τους για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των παιδιών, τη. Συναισθηματική Νοημοσύνη. και τη Δημιουργικότητα. Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης και η σημασία τους για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των παιδιών, τη Συναισθηματική Νοημοσύνη και τη Δημιουργικότητα. ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΓΟΝΕΩΝ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Μονάδα Εφηβικής Υγείας Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ: ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ: ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ: ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ Προσωπικότητα: Τα ιδιαίτερα και σχετικά σταθερά πρότυπα συμπεριφοράς, σκέψης και συναισθηματικής έκφρασης που παρουσιάζουν τα άτομα

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς «ΝΗΡΕΑΣ»

Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς «ΝΗΡΕΑΣ» Εργαστήριο δικτύωσης σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με θέμα: «Η συναισθηματική νοημοσύνη και η επίδρασή της στην εκπαιδευτική διαδικασία» 6 7 Μαΐου 2014 Κέντρο Πρόληψης των

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ Αγγελική Γουδέλη, 2011 Κοινωνικό Άγχος Αμηχανία Φόβος Το κοινωνικό άγχος, ή αλλιώς κοινωνική φοβία, θεωρείται

Διαβάστε περισσότερα

«Η επίδραση της συναισθηματικής νοημοσύνης στη βελτίωση των ομάδων εργασίας : Η περίπτωση του Δημοσίου Τομέα (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.)»

«Η επίδραση της συναισθηματικής νοημοσύνης στη βελτίωση των ομάδων εργασίας : Η περίπτωση του Δημοσίου Τομέα (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.)» Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διεθνής Διοικητική των Επιχειρήσεων «Η επίδραση της συναισθηματικής νοημοσύνης στη βελτίωση των ομάδων εργασίας : Η περίπτωση του Δημοσίου Τομέα

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στο Ίδρυμα Λασκαρίδη

Επίσκεψη στο Ίδρυμα Λασκαρίδη Τάξη: Β, τμήματα: 3 ο & 4 ο Σχολικό έτος: 2011-12 Επίσκεψη στο Ίδρυμα Λασκαρίδη Συνοδοί καθηγητές: Γιαννίρη Σμαρώ, Γκόντα Θεοδώρα και Μπακούρος Βασίλειος 1 2 Περιεχόμενα Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 3 Επίσκεψη

Διαβάστε περισσότερα

Τεστ Αυτοαξιολόγησης: «Μετρώ τη Συναισθηματική μου Νοημοσύνη»

Τεστ Αυτοαξιολόγησης: «Μετρώ τη Συναισθηματική μου Νοημοσύνη» Τεστ Αυτοαξιολόγησης: «Μετρώ τη Συναισθηματική μου Νοημοσύνη» Δήμητρα Ζερβάκη, ΕΜΒΑ, PMP, TTT Business Coach, Project Manager, Adult Trainer http://dimitrazervaki.com/ Βαθμολογείστε κάθε μία από τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

Ευγενία Μαυρομάτη Παιδοψυχολόγος Δήμος Πειραιά

Ευγενία Μαυρομάτη Παιδοψυχολόγος Δήμος Πειραιά Ευγενία Μαυρομάτη Παιδοψυχολόγος Δήμος Πειραιά Η Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι η σύνθεση όλων εκείνων των παραγόντων που κάνουν έναν άνθρωπο να πετυχαίνει στη ζωή του Αυτοεπίγνωση (αναγνώριση των συναισθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 1 ο μάθημα Διδάσκουσα Δήμητρα Ιορδάνογλου ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Η εξελικτική πορεία της νοημοσύνης. Από το IQ στο EQ και στο SQ. Από τον Δαρβίνο στο ανερχόμενο πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό. Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό. Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ποιες είναι οι ψυχολογικές Ο όρος «Εξάσκηση Ψυχολογικών Δεξιοτήτων» χρησιμοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακή φοιτήτρια: Τσιρογιαννίδου Ευδοξία. Επόπτης: Πλατσίδου Μ. Επίκουρη Καθηγήτρια Β Βαθμολογητής: Παπαβασιλείου-Αλεξίου Ι.

Μεταπτυχιακή φοιτήτρια: Τσιρογιαννίδου Ευδοξία. Επόπτης: Πλατσίδου Μ. Επίκουρη Καθηγήτρια Β Βαθμολογητής: Παπαβασιλείου-Αλεξίου Ι. Μεταπτυχιακή φοιτήτρια: Τσιρογιαννίδου Ευδοξία Επόπτης: Πλατσίδου Μ. Επίκουρη Καθηγήτρια Β Βαθμολογητής: Παπαβασιλείου-Αλεξίου Ι.- Λέκτορας Συναισθηματική Νοημοσύνη - Μια μορφή κοινωνικής νοημοσύνης, η

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Επιχειρήσεων

Διοίκηση Επιχειρήσεων 10 η Εισήγηση Δημιουργικότητα - Καινοτομία 1 1.Εισαγωγή στη Δημιουργικότητα και την Καινοτομία 2.Δημιουργικό Μάνατζμεντ 3.Καινοτομικό μάνατζμεντ 4.Παραδείγματα δημιουργικότητας και καινοτομίας 2 Δημιουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ

Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ Δέσποινα Σιδηροπούλου-Δημακάκου Καθηγήτρια Ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ; Η επαγγελματική ανάπτυξη και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται. Η εξελικτική πορεία του ατόμου δεν κλείνει με την είσοδό του στο επάγγελμα ή σε έναν οργανισμό αλλά αντίθετα, την στιγμή εκείνη αρχίζει μία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Συμπεριφορά Καταναλωτή

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Συμπεριφορά Καταναλωτή ΕΙΣΑΓΩΓΗ Συμπεριφορά Καταναλωτή Συμπεριφορά Καταναλωτή Συμπεριφορά Καταναλωτή (Consumer behavior) - η μελέτη ατόμων, ομάδων η οργανισμών και οι διαδικασίες που χρησιμοποιούν για να επιλέξουν, να εξασφαλίσουν,

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα : Ψ WORKS FOR YOU BASIC EDITION

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα : Ψ WORKS FOR YOU BASIC EDITION Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα : Ψ WORKS FOR YOU BASIC EDITION Έχετε ποτέ αναρωτηθεί Πως λειτουργεί ο εγκέφαλός σας και αν μπορείτε να αξιοποιήσετε περισσότερες δυνατότητές του; Γιατί ορισμένοι άνθρωποι «τα πάνε

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Συναισθηματική Νοημοσύνη. Πάτρα.

Τσικολάτας Α. (2011) Συναισθηματική Νοημοσύνη. Πάτρα. Τσικολάτας Α. (2011) Συναισθηματική Νοημοσύνη. Πάτρα tsikolatas@gmail.com 3 2 1 I.Q. & E.I. * ΝΟΗΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ* & *ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ * Τσικολάτας Α. (2011) Συναισθηματική Νοημοσύνη. Πάτρα tsikolatas@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

C A R E E R H O G A N D E V E L O P ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ. Έκθεση για: Jane Doe ID: HB290576

C A R E E R H O G A N D E V E L O P ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ. Έκθεση για: Jane Doe ID: HB290576 S E L E C T D E V E L O P L E A D H O G A N D E V E L O P C A R E E R ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ Έκθεση για: Jane Doe ID: HB290576 Ημερομηνία: Αύγουστος 02, 2012 2

Διαβάστε περισσότερα

Managers & Leaders. Managers & Leaders

Managers & Leaders. Managers & Leaders είναι διαφορετικοί? Οι ηγέτες των επιχειρήσεων έχουν περισσότερα κοινά µε τους καλλιτέχνες παρά µε τους Managers.. 1 Αντιµετώπιση της πολυπλοκότητας SHIP Αντιµετώπιση της αλλαγής Λήψηαπόφασης : τι πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Αναπτύσσομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Γιατί είναι απαραίτητη η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθηματική Νοημοσύνη και Επικοινωνία

Συναισθηματική Νοημοσύνη και Επικοινωνία Συναισθηματική Νοημοσύνη και Επικοινωνία Δρ. Δήμητρα Ιορδάνογλου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Πάντειο Πανεπιστήμιο Συναισθηματική νοημοσύνη Ένα τεστ Ένα τεστ 2, 5, 12,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΜ: 227117 Συναισθηματική Νοημοσύνη και Σχολική

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

C A R E E R H O G A N D E V E L O P ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ. Έκθεση για: Jane Doe ID: HB290576

C A R E E R H O G A N D E V E L O P ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ. Έκθεση για: Jane Doe ID: HB290576 S E L E C T D E V E L O P L E A D H O G A N D E V E L O P C A R E E R ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ Έκθεση για: Jane Doe ID: HB290576 Ημερομηνία: 07 Μαρτίου, 2013 2 0

Διαβάστε περισσότερα

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας;

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Για τους γονείς και όχι μόνο από το Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Ακουστικός, οπτικός ή μήπως σφαιρικός; Ανακαλύψτε ποιος είναι ο μαθησιακός τύπος του παιδιού σας, δηλαδή με ποιο τρόπο μαθαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΗΓΕΣΙΑ & ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ: Πολυτέλεια ή Αναγκαιότητα;

ΗΓΕΣΙΑ & ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ: Πολυτέλεια ή Αναγκαιότητα; ΗΓΕΣΙΑ & ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ: Πολυτέλεια ή Αναγκαιότητα; ρ. Όλγα Επιτροπάκη Eπίκουρος Καθηγήτρια Οργανωσιακής Συµπεριφοράς & ιοίκησης Ανθρωπίνων Πόρων, ALBA Επισκόπηση της παρούσας οµιλίας Έχει το

Διαβάστε περισσότερα

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες.

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες. Δεξιότητες ζωής είναι οι ικανότητες οι οποίες συμβάλλουν σε μια πετυχημένη, παραγωγική και γεμάτη ικανοποίηση ζωή. Οι δεξιότητες ζωής αποτελούν το σύνολο των στάσεων και συμπεριφορών που προσφέρουν στους

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ. Ρώσσιος Χρήστος

Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ. Ρώσσιος Χρήστος Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ρώσσιος Χρήστος Συναίσθηµα: Είναι µια σύνθετη συγκινησιακή κατάσταση (περιλαµβάνει και σωµατικές αντιδράσεις και γνώσεις) που αποδίδει και

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα

Ηγεσία. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Περιεχόμενα Παγκόσμια Οικονομική Κρίση = Έλλειψη Ηθικής. Επιβραδύνοντας την εξασθένηση της Επιχειρηματικής Ηθικής. Ηγέτης ή Διευθυντής; Επιβραδύνοντας την εξασθένηση της Επιχειρηματικής

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθετα μέτρα στην ποσοτική έρευνα: Δείκτες, κλίμακες και διαστάσεις

Σύνθετα μέτρα στην ποσοτική έρευνα: Δείκτες, κλίμακες και διαστάσεις Σύνθετα μέτρα στην ποσοτική έρευνα: Δείκτες, κλίμακες και διαστάσεις Σύνοψη κεφαλαίου Δείκτες, κλίμακες και διαστάσεις Κατασκευή δεικτών Κατασκευή κλιμάκων 5-2 Εισαγωγή Γιατί χρησιμοποιούνται σύνθετα μέτρα

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ Καταρχάς, βασική προϋπόθεση για το κλείσιμο μιας συνάντησης είναι να έχουμε εξακριβώσει και πιστοποιήσει ότι μιλάμε με τον υπεύθυνο που λαμβάνει μια απόφαση συνεργασίας ή επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ PRO SKILLS

Η ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ PRO SKILLS Η ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ PRO SKILLS «Το παιχνίδι είναι γνώση, συναίσθημα και δράση» Η «Εργαλειοθήκη» Pro Skills δημιουργήθηκε και προσφέρεται, προκειμένου να προωθήσει την μεθοδολογία του Pro Skills, με βάση

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Γκορέζης Παναγιώτης Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΠΘ Μπέλλου Βικτώρια Επίκ. Καθηγήτρια ΠΘ 2 Αντίληψη Διαδικασία λήψης & ερμηνείας των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος Βοηθούν στην επεξεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Μονοπάτια Απασχολησιμότητας Ικανότητες & Δεξιότητες εργαζομένων στις σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις

Μονοπάτια Απασχολησιμότητας Ικανότητες & Δεξιότητες εργαζομένων στις σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις Μονοπάτια Απασχολησιμότητας Ικανότητες & Δεξιότητες εργαζομένων στις σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις 30 Μαρτίου 2015 Εισηγητής : B.Αϊβαζίδης MSc, PhDc Χαρακτηριστικά του σημερινού εργασιακού περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία. Εννοια - Σημασία Ηγεσίας Είδη ηγεσίας Θεωρίες προσέγγισης ηγεσίας Δημιουργώντας ηγέτες

Ηγεσία. Εννοια - Σημασία Ηγεσίας Είδη ηγεσίας Θεωρίες προσέγγισης ηγεσίας Δημιουργώντας ηγέτες Ηγεσία Εννοια - Σημασία Ηγεσίας Είδη ηγεσίας Θεωρίες προσέγγισης ηγεσίας Δημιουργώντας ηγέτες 1 Η Ηγεσία σαν ένοια Ηγεσία Η διαδικασία του να εμπνευσεις τους ανθρώπους να δουλέψουν για την επίτευξη ενός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21 ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450 Υποέργο 1: «Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγών για τον εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης Σύμφωνα με τον Piaget, η νοημοσύνη είναι ένας δυναμικός παράγοντας ο οποίος οικοδομείται προοδευτικά, έχοντας σαν βάση την κληρονομικότητα, αλλά συγχρόνως

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Ερωτήσεις Στόχοι 1 ου Μαθήµατος Ø Ποιες είναι οι προκλήσεις στον εργασιακό χώρο σήµερα; Ø Πώς είναι οι οργανισµοί στο νέο

Διαβάστε περισσότερα

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου.

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου. Η σοφία, η κατανόηση, η συμπόνια, και η ολοκληρωμένη προσωπικότητα είναι σίγουρα σημαντικές παράμετροι και χαρακτηριστικά που θα ήθελες να έχει ο ψυχοθεραπευτής σου, αλλά δεν είναι επαρκή κριτήρια στα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 2 μάθημα Διδάσκουσα Δήμητρα Ιορδάνογλου ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΟΡΙΣΜΟΙ - ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Ένα σύνολο μη γνωστικών ικανοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Μια εισαγωγή στην έννοια της βιωματικής μάθησης Θεωρητικό πλαίσιο. Κασιμάτη Κατερίνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΣΠΑΙΤΕ

Μια εισαγωγή στην έννοια της βιωματικής μάθησης Θεωρητικό πλαίσιο. Κασιμάτη Κατερίνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΣΠΑΙΤΕ Μια εισαγωγή στην έννοια της βιωματικής μάθησης Θεωρητικό πλαίσιο Κασιμάτη Κατερίνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΣΠΑΙΤΕ Τι εννοούμε με τον όρο «βιωματική μάθηση»; Πρόκειται για έναν εναλλακτικό τρόπο μάθησης,

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1 Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων 3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Αξιολόγηση Ικανοτήτων Αξιολόγηση Ικανοτήτων Γενική Περιγραφή της Ενότητας: Αυτή η ενότητα στοχεύει στην αξιολόγηση των ηγετικών ικανοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Σεντελέ Αικατερίνη, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αξιολόγησα τους μαθητές μου θεωρώντας την αξιολόγηση σαν μια διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθηματική Νοημοσύνη

Συναισθηματική Νοημοσύνη Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ Για τον Αριστοτέλη, όλες οι ενέργειες των ανθρώπων γίνονται για κάποιο τέλος, δηλαδή για κάποιο σκοπό που είναι ο ανώτερος όλων των αγαθών, την ευδαιμονία. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Απρίλιος 2013 Χαρακτηριστικά που ζητούν οι εργοδότες αναπηρία Πως θα όριζες τη λέξη προσόν ή τη λέξη δεξιότητα ; Και τι εννοούν οι εργοδότες

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος 05 Σεπτεμβρίου, 2018

Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος 05 Σεπτεμβρίου, 2018 Στόχος Παρουσίασης: «Ανάπτυξη Συναισθηματικών Δεξιοτήτων» Aνάπτυξη Εκπαιδευτικών Δεξιοτήτων για ένα Παραγωγικό Σχολικό Έτος. «Ανάπτυξη Συναισθηματικών Δεξιοτήτων» Δρ. Χριστιάνα Κούνδουρου Λέκτορας Ειδικής

Διαβάστε περισσότερα

Experiential Corporate Culture: Η περίπτωση της ΙΚΕΑ. Ονοματεπώνυμο: Λεντούδη Μαρία (Α.Μ ) Σειρά: 13 Επιβλέπων Καθηγητής: Πανηγυράκης Γεώργιος

Experiential Corporate Culture: Η περίπτωση της ΙΚΕΑ. Ονοματεπώνυμο: Λεντούδη Μαρία (Α.Μ ) Σειρά: 13 Επιβλέπων Καθηγητής: Πανηγυράκης Γεώργιος Experiential Corporate Culture: Η περίπτωση της ΙΚΕΑ Ονοματεπώνυμο: Λεντούδη Μαρία (Α.Μ. 115122) Σειρά: 13 Επιβλέπων Καθηγητής: Πανηγυράκης Γεώργιος Περιεχόμενα Α μέρος Εισαγωγή Ερευνητικό πρόβλημα και

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένα Συστήματα Επικοινωνίας

Ολοκληρωμένα Συστήματα Επικοινωνίας Προβολή 1. Ολοκληρωμένα Συστήματα Επικοινωνίας 2. Σκοπός της Επικοινωνίας 3. Παράγοντες που επηρεάζουν το μίγμα προβολής 4. Το πρόγραμμα προβολής 5. Διαφήμιση 6. Προσωπική Πώληση 7. Προώθηση των Πωλήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Γνώση του εαυτού μας

Γνώση του εαυτού μας Γνώση του εαυτού μας Self awareness Η αυτογνωσία αναφέρεται σε: Συναισθήματα Σκέψεις Ενδιαφέροντα Ισχυρά & αδύνατα σημεία Αξίες Ικανότητες Στόχους Δεξιότητες Προτιμητέο στιλ επικοινωνίας 1 Γνώση του εαυτού

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Λογικοθυμική προσέγγιση (Rational-Emotive Therapy) Αναπτύχθηκε από τον Albert Ellis τη δεκαετία του 1950. Πεποίθηση πως οι συναισθηματικές δυσκολίες οφείλονται σε λανθασμένες

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Κάππας Σπυρίδων ΟΜΑΔΑ είναι μια συνάθροιση ατόμων στην οποία το καθένα έχει συνείδηση της παρουσίας των άλλων, ενώ ταυτόχρονα βιώνει κάποια μορφή εξάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

Η οικολογία μάθησης για τους υπολογιστές ΙII: Η δική σας οικολογία μάθησης

Η οικολογία μάθησης για τους υπολογιστές ΙII: Η δική σας οικολογία μάθησης Η οικολογία μάθησης για τους υπολογιστές ΙII: Η δική σας οικολογία μάθησης Παλαιγεωργίου Γιώργος Τμήμα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ιανουάριος 2011 Ψυχομετρία Η κατασκευή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ : Έκρηξη πληροφορικής τεχνολογίας - Χρήση ηλεκτρονικών εργαλείων προσθήκη νέων ανταγωνιστών ηλεκτρονικών παροχών

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ : Έκρηξη πληροφορικής τεχνολογίας - Χρήση ηλεκτρονικών εργαλείων προσθήκη νέων ανταγωνιστών ηλεκτρονικών παροχών ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝOIEΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ MARKETING ΑΞΙΑ ΣΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ IKANOΠΟΙΗΣΗ & ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ KYKΛΟΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ MARKETING ΜΑΡΚΕΤΙΝG ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ - ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ - TARGET GROUPS ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού. Έννοια και Περιεχόμενο

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού. Έννοια και Περιεχόμενο Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού Έννοια και Περιεχόμενο 1.1 Ορισμός O Η Διοίκηση προσωπικού αποτελεί ειδικό κλάδο στο πλαίσιο της επιστήμης του Management. Aναφέρεται στο σύνολο των

Διαβάστε περισσότερα

Συµπεριφορά του Καταναλωτή

Συµπεριφορά του Καταναλωτή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Συµπεριφορά του Καταναλωτή ΑΝΑΜΙΞΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ Ενότητα: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 2 ΧΑΛΙΚΙΑΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Διαμόρφωση Διαφημιστικών Στόχων

Διαμόρφωση Διαφημιστικών Στόχων Διαμόρφωση Διαφημιστικών Στόχων Διαμόρφωση Διαφημιστικών Στόχων Ύπαρξη στόχων καθορισμένων με σαφήνεια (μετρήσιμοι και λειτουργικοί) Συντελεί στην καλύτερη επικοινωνία και συνεργασία ενδιαφερόμενων μερών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: 3.2. Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων και Σχέσεων ΤΑΞΗ: Α Γυμνασίου ΧΡΟΝΟΣ: 1 διδακτική περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK SECOND YOUTH SUMMIT THE FUTURE WORKPLACE: THE NEW JOBS THE NEW SKILLS The youth takes over ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 1 THE ECONOMIST

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Η έννοια της επιχείρησης. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Η έννοια της επιχείρησης. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Η έννοια της επιχείρησης 1 Η επιχείρηση αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της κοινωνίας μας διότι: α) το 1/3 του χρόνου μας το περνάμε εκεί, β) μας προσφέρει προϊόντα και υπηρεσίες για ικανοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

17/12/2007. Βασιλική Ζήση, PhD. Ποιότητα ζωής. Είναι ένα συναίσθημα που σχεδόν όλοι καταλαβαίνουμε, αλλά δεν μπορούμε να ορίσουμε (Spirduso, 1995)

17/12/2007. Βασιλική Ζήση, PhD. Ποιότητα ζωής. Είναι ένα συναίσθημα που σχεδόν όλοι καταλαβαίνουμε, αλλά δεν μπορούμε να ορίσουμε (Spirduso, 1995) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Μάθημα: Ψυχολογική Υποστήριξη σε Κλινικούς Πληθυσμούς Γνωστικοί & συναισθηματικοί παράγοντες Γνωστική Ψυχική ευεξία λειτουργία Υγεία & fittness

Διαβάστε περισσότερα

ρ. ιονύσης Σκαρµέας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΟΝ ΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

ρ. ιονύσης Σκαρµέας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΟΝ ΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΟΝ ΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ Τι είναι Μάρκετινγκ; Ηδιαδικασία σχεδιασµού

Διαβάστε περισσότερα

5 η Διδακτική Ενότητα Οι βασικές αρχές και η σημασία της Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στην περίπτωση των τουριστικών επιχειρήσεων

5 η Διδακτική Ενότητα Οι βασικές αρχές και η σημασία της Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στην περίπτωση των τουριστικών επιχειρήσεων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην οργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών 5 η Διδακτική Ενότητα Οι βασικές αρχές και

Διαβάστε περισσότερα

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Εφαρμοσμένες ΛΥΣΕΙΣ για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ανάπτυξη Πωλήσεων Ανδρόμαχος Δημητροκάλλης, MBA Management

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ - Ασκήσεις Πράξης. Αγοραστική συμπεριφορά καταναλωτών

Μάρκετινγκ - Ασκήσεις Πράξης. Αγοραστική συμπεριφορά καταναλωτών Μάρκετινγκ - Ασκήσεις Πράξης Αγοραστική καταναλωτών Αγοραστική καταναλωτών Είναι η των τελικών καταναλωτών και των νοικοκυριών σχετικά με την αγορά αγαθών και υπηρεσιών για προσωπική κατανάλωση Μοντέλα

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθηματική Νοημοσύνη και Επικοινωνία

Συναισθηματική Νοημοσύνη και Επικοινωνία Συναισθηματική Νοημοσύνη και Επικοινωνία Δρ. Δήμητρα Ιορδάνογλου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Πάντειο Πανεπιστήμιο Τι ψάχνουν οι εργοδότες σήμερα Σχετική εργασιακή εμπειρία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ/ΜΕΝΤΟΡΕΣ: Συναισθηματικές δεξιότητες

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ/ΜΕΝΤΟΡΕΣ: Συναισθηματικές δεξιότητες ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ/ΜΕΝΤΟΡΕΣ: Συναισθηματικές δεξιότητες Μέσω της χρήσης μιας κλίμακας αξιολόγησης από το 1 μέχρι το 5, αξιολογήστε σε ποιο βαθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ PLAY4GUIDANCE ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) Συγγραφέας: Jan M. Pawlowski, Hochschule Ruhr West (HRW) Page 1 of 7 Κατηγορία Ικανότητας Περιγραφή Ικανότητας Περιγραφή του επιπέδου επάρκειας

Διαβάστε περισσότερα

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!!

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Η παραδοχή ενός πρώην νοσηλευτή της ΜΤΝ Κλεισαρχάκη Σοφία Κοινωνική Λειτουργός Εργάζομαι. Ως επαγγελματίας και είμαι Ηθικά ευαίσθητος στην ευπάθεια του ασθενούς Βιώνω

Διαβάστε περισσότερα

10 DaniEl GolEman PEtEr SEnGE

10 DaniEl GolEman PEtEr SEnGE Eισαγωγή Για σκεφτείτε το: ένα άτομο κάτω των δεκαοκτώ ετών κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει ζήσει ποτέ χωρίς ίντερνετ. Επιπλέον, σε όλο και πιο πολλά μέρη της υφηλίου, τα περισσότερα παιδιά κάτω των δέκα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 12: Συναισθήματα Θεματική Ενότητα 12 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις διαστάσεις των συναισθημάτων, στο μηχανισμό λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Διδάκτορας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Διδάκτορας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Κ Χατζηπαναγιώτου Κ. Χατζηπαναγιώτου Διδάκτορας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Έρευνα Μάρκετινγκ είναι...... Η Συστηματική, Αντικειμενική, και Ολοκληρωτική εξέταση και μελέτη στοιχείων που έχουν σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Προσανατολισμός των Millennials απέναντι στην καριέρα σε περίοδο οικονομικής κρίσης

Προσανατολισμός των Millennials απέναντι στην καριέρα σε περίοδο οικονομικής κρίσης Προσανατολισμός των Millennials απέναντι στην καριέρα σε περίοδο οικονομικής κρίσης Ονοματεπώνυμο: Πανοπούλου Ελένη Σειρά: 13 Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Κυριακίδου Ολίβια Δεκέμβριος, 2016 Στόχοι Εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Σχεδιασμός... αντιμετωπίζει ενιαία το πλαίσιο σπουδών (Προδημοτική, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), είναι συνέχεια υπό διαμόρφωση και αλλαγή, για να αντιμετωπίζει την εξέλιξη,

Διαβάστε περισσότερα

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Πίνακας περιεχομένων Τίτλος της έρευνας (title)... 2 Περιγραφή του προβλήματος (Statement of the problem)... 2 Περιγραφή του σκοπού της έρευνας (statement

Διαβάστε περισσότερα

Τεστ δεξιοτήτων & νοημοσύνης. Επιμέλεια : Αργυρίου Αντώνης Διευθυντής ΓΕ.Λ. Μαγούλας Χημικός, M.Ed., M.I.S. -Σύμβουλος ΣΕ.Π

Τεστ δεξιοτήτων & νοημοσύνης. Επιμέλεια : Αργυρίου Αντώνης Διευθυντής ΓΕ.Λ. Μαγούλας Χημικός, M.Ed., M.I.S. -Σύμβουλος ΣΕ.Π Τεστ δεξιοτήτων & νοημοσύνης Επιμέλεια : Αργυρίου Αντώνης Διευθυντής ΓΕ.Λ. Μαγούλας Χημικός, M.Ed., M.I.S. -Σύμβουλος ΣΕ.Π 1 Τεστ δεξιοτήτων & νοημοσύνης 2 Τεστ δεξιοτήτων & νοημοσύνης 3 Τεστ δεξιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές συλλογής δεδομένων στην ποιοτική έρευνα

Τεχνικές συλλογής δεδομένων στην ποιοτική έρευνα Το κείμενο αυτό είναι ένα απόσπασμα από το Κεφάλαιο 16: Ποιοτικές ερμηνευτικές μέθοδοι έρευνας στη φυσική αγωγή (σελ.341-364) του βιβλίου «Για μία καλύτερη φυσική αγωγή» (Παπαιωάννου, Α., Θεοδωράκης Ι.,

Διαβάστε περισσότερα

Οργανωτική Θεωρία και Οργανωσιακή Συμπεριφορά

Οργανωτική Θεωρία και Οργανωσιακή Συμπεριφορά ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οργανωτική Θεωρία και Οργανωσιακή Συμπεριφορά Ενότητα 2: Προσωπικά Χαρακτηριστικά Ευγενία Πετρίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Παρασκευή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. Άννα Κουκά

ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. Άννα Κουκά ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Άννα Κουκά Αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών. Μετρήσεις. Σημαντικές παρατηρήσεις Γενικός ορισμός με πρακτικά κριτήρια Αξιολόγηση είναι η απόδοση μιας ορισμένης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ MANAGEMENT

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ MANAGEMENT MANAGEMENT ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΣΩΣΤΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ MANAGEMENT 1.ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Γιατί χρειάζεται να κάνουµε τόσο ειδική διαφοροποίηση; Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσµα του αυτισµού έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και αντίληψης για τον κόσµο,

Διαβάστε περισσότερα

«Η βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης των φοιτητών μέσα από την παρακολούθηση σχετικών μαθημάτων: Αλήθεια ή Μύθος;» Ιωάννα-Έρση Περβολαράκη

«Η βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης των φοιτητών μέσα από την παρακολούθηση σχετικών μαθημάτων: Αλήθεια ή Μύθος;» Ιωάννα-Έρση Περβολαράκη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ «Η βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ»

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ» ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ» 1. Ποια από τις παρακάτω αποτελεί την πλέον σημαντική πρόκληση που χαρακτηρίζει το σημερινό παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον; α) Ομοιομορφία προϊόντων και υπηρεσιών. β)

Διαβάστε περισσότερα