Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 9 Οκτωβρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2015 Ελληνική Οικονομία Η αναθεώρηση των δημοσιονομικών στόχων στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας αποτυπώθηκε στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού 2016 (Π2016). Προβλέπεται, συγκεκριμένα, πρωτογενές έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ το 2015, έναντι αρχικού στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος 3,0% του ΑΕΠ (2014: 0,35% του ΑΕΠ). Για το 2016, το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται από τον Π2016 ότι θα διαμορφωθεί στο 0,5% του ΑΕΠ, έναντι παλαιού στόχου για πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ (Γράφημα 1). 10% 5% 0% -5% -10% -15% Γράφημα 1. Δημοσιονομικοί Αναθεωρημένοι Στόχοι για Πρωτογενές Πλεόνασμα Γενικής Κυβέρνησης ,0% -5,7% -3,3% -10,5% 4,5% 4,5% 4,2% 3,0% 2,2% 0,3% -1,0% -0,25% 0,5% 1,75% 3,5% Πρωτογενές Αποτέλεσμα (% του ΑΕΠ) Παλιός Στόχος (Π2015) Νέος Στόχος (Π2016) Πηγή: Προσχέδιο Προυπολογισμού 2016, Π2015 Ο ανασχεδιασμός της δημοσιονομικής προσαρμογής για τα επόμενα χρόνια έχει μεσοπρόθεσμα τρείς συνέπειες. Πρώτον, αυξάνει ισόποσα τις χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους, επιβαρύνοντας το δημόσιο χρέος. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη εκτίμηση του ΔΝT, στην έκθεσή του Fiscal Monitor, με τη νέα συμφωνία το δημόσιο χρέος εκτιμάται πως θα ανέλθει στο 206,6% του ΑΕΠ το 2015 (Γράφημα 2), έναντι 192,4% όπως εκτιμάται στο προσχέδιο του Π2016. Γράφημα 2: ΔημοσιονομικήςΠροσαρμογής(%) και Δημόσιο Χρέος (% του ΑΕΠ) 171,0 175,0 177,1 196,9 156,5 145,7-6,1-4,5-1,6 3,4 1,8 2,8 4,6-1,4 3,2-0,5 2,7 0,5 Πρωτογενές Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης (Προσαρμοσμένο στον Οικονομικό Κύκλο % ΑΕΠ) Προσαρμογή σε Ποσοστιαίες Μονάδες Χρέος (% του ΑΕΠ) ε 2016π Πηγή: ΔΝΤ, Οκτώβριος ,6 Δεύτερον, εξοικονομεί πόρους ύψους 19,2 δισ. συνολικά στην τετραετία , επιτρέποντας έτσι μια ήπια δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία σε συνδυασμό με την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αναμένεται να αμβλύνει την υφεσιακή διαταραχή στην οικονομία. Σε μεσομακροχρόνιο ορίζοντα, η ανωτέρω ευνοϊκή καταρχήν εξέλιξη θα οδηγήσει σε υψηλό ρυθμό 3,2 βιωσίμου αναπτύξεως από το 2017, επιταχύνοντας ταυτόχρονα και τη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Τρίτον, διατηρεί το χαρακτηριστικό της δημοσιονομικής πειθαρχίας στον σχεδιασμό της ελληνικής οικονομικής πολιτικής και συνιστά ασφαλιστική δικλείδα αποτροπής των δημοσιονομικών παθογενειών της περιόδου πριν από την κρίση. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, το κυκλικά προσαρμοσμένο δημοσιονομικό ισοζύγιο (δηλ. απαλλαγμένο από την επίδραση του οικονομικού κύκλου επί των δαπανών και των εσόδων) σταθεροποιείται σε πλεονασματική θέση, αντανακλώντας τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής. Σύμφωνα με το Προσχέδιο του Π2016, η απόκλιση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2015 έναντι του προηγούμενου στόχου οφείλεται πρώτον, στην απουσία χρηματοδοτήσεως της χώρας την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2015 από τον Μηχανισμό Στήριξης, δεύτερον, στην δημοσιονομική επιβάρυνση που μετεφέρθη το 2015 λόγω της διαμορφώσεως χαμηλοτέρου (από ό,τι είχε προϋπολογισθεί) πρωτογενούς πλεονάσματος το 2014 και τρίτον, στις πρόσφατες εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος της Γενικής Κυβερνήσεως την περίοδο επετεύχθη σε συνδυασμό με τη μείωση του συνολικού ύψους των ληξιπροθέσμων οφειλών προς τον ιδιωτικό τομέα, από 9,56 δισ. στο τέλος του 2012 σε 3,77 δισ. στο τέλος του Ωστόσο, κατά το 2015, οι αρνητικές ταμειακές συνθήκες οδήγησαν σε άνοδο των ληξιπροθέσμων υποχρεώσεων των φορέων της Γενικής Κυβερνήσεως προς τον ιδιωτικό τομέα στα 5,74 δισ. τον Ιούλιο 2015, από 3,8 δισ. στο τέλος του Όπως προκύπτει από το Γράφημα 3, το μεγαλύτερο μέρος αυτών αφορούν στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης ( 2,5 δισ. στο τέλος του Ιουλίου 2015) Γράφημα 3. Ληξιπρόθεσμες Οφειλές Γενικής Κυβέρνησης ανά Φορεα (σε δισ.) Δεκ-14 Ιαν-15 Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Επιστροφές Φόρων Νομικά Πρόσωπα Κρατικά Νοσοκομεία ΟΚΑ ΟΤΑ Κράτος

2 Με την επικύρωση, όμως, του Σχεδίου Συμβάσεως Οικονομικής Ενισχύσεως αναμένεται να αποκατασταθούν σταδιακά οι συνθήκες ρευστότητας και να επανέλθουν οι πρωτογενείς δαπάνες στους προϋπολογισθέντες στόχους. Με τον τρόπο αυτό, θα ανακοπεί ο αυξητικός ρυθμός των ληξιπροθέσμων υποχρεώσεων και παράλληλα θα βελτιωθεί ο ρυθμός αποπληρωμής των υποχρεώσεων της Γενικής Κυβερνήσεως. Επιπλέον, με βάση το νέο Πρόγραμμα Οικονομικής Ενισχύσεως σχεδιάζεται η επανεκκίνηση του προγράμματος χρηματοδοτήσεως των φορέων της Γενικής Κυβερνήσεως προς αποπληρωμή των οφειλών τους. Οι ανωτέρω ενέργειες καθιστούν εφικτή τη σημαντική μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών ως το τέλος του Τέλος, επισημαίνεται ότι παρά την αναμενόμενη ύφεση στην οικονομία και την άνοδο της ανεργίας, όπως καταγράφεται στο προσχέδιο Π2016 και αναλύεται στη συνέχεια, τα μηνιαία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αποτυπώνουν μια ευμενέστερη εξέλιξη στην αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα, το ποσοστό ανεργίας, σε εποχικά προσαρμοσμένους όρους, διαμορφώθηκε στο 25% τον Ιούλιο 2015, για δεύτερο συνεχή μήνα παρά την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων. Μακροοικονομικά Μεγέθη Προσχέδιο Π2016: Όσον αφορά στα μακροοικονομικά μεγέθη, το προσχέδιο του Π2016 προβλέπει μείωση του ΑΕΠ κατά 2,3% το 2015, έναντι αυξήσεως 2,9%, που προέβλεπε η κατάρτιση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2015 (τον Νοέμβριο 2014). Η πρόβλεψη αυτή στηρίζεται στην υποχώρηση της καταναλωτικής δαπάνης, η οποία αποτελούσε την κύρια συνιστώσα αυξήσεως του ΑΕΠ κατά το πρώτο εξάμηνο 2015, ενώ επιπρόσθετα η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων περιορίζει την ρευστότητα της οικονομίας επιδρώντας αρνητικά και στις επενδύσεις, στην κατανάλωση αλλά και τον εσωτερικό τουρισμό. -2,3-1,3-3,9-5,4-6,6-8, ε 2016π Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Προσχέσιο Π2016 Γράφημα 4. Ρυθμός Μεταβολής ΑΕΠ (%) Σύμφωνα με το Προσχέδιο, η ιδιωτική κατανάλωση θα μειωθεί κατά 1,6% το 2015 (αύξηση κατά 2,1% στο πρώτο εξάμηνο 2015), η δημόσια κατανάλωση θα μειωθεί κατά 1,2%, ενώ οι επενδύσεις κατά 16,5% (αύξηση 5,1% στο πρώτο εξάμηνο 2015). Αντίθετα, η προβλεπόμενη μεγαλύτερη μείωση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών από τις εξαγωγές 0,8 θα έχει ως αποτέλεσμα την θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα στο ΑΕΠ κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες. Επίσης, το Προσχέδιο του Π2016 προβλέπει εκ νέου σημαντική μείωση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 3,0% το 2015 και οριακή πτώση 0,2% το 2016, με τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ να σημειώνει μείωση κατά -0,7% το 2015 και +1,1% το Τέλος, το ποσοστό ανεργίας με βάση τα εθνικολογιστικά στοιχεία θα ανέλθει στο 25,4% το 2015, και περαιτέρω στο 25,8% το 2016, από 24,6% το 2014, με υποχώρηση της απασχολήσεως κατά 1,6% το 2015 και -1,0% το Όσον αφορά στο 2016, με βάση το Π2016, η ιδιωτική αλλά και η δημόσια κατανάλωση θα συνεχίσει να μειώνεται, ενώ αντίθετα οι επενδύσεις θα ανακάμψουν σημειώνοντας άνοδο κατά 4,5%. Συνεπώς, η άμεση απορρόφηση κονδυλίων από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία για την έναρξη επενδυτικών έργων, κυρίως στον τομέα των βασικών υποδομών, κρίνονται απαραίτητα προκειμένου να δοθεί η απαραίτητη ώθηση στην επενδυτική δραστηριότητα σε βραχυχρόνιο ορίζοντα. Η εφαρμογή απαραίτητων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αποσκοπούν σε μακροχρόνια οφέλη για διατηρήσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Δημοσιονομικά Μεγέθη Προσχέδιο Π2016: Αναλυτικότερα, όσον αφορά στο σκέλος των εσόδων-δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) για το 2015 επισημαίνεται ότι: α) Τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) θα αυξηθούν κατά 5,2% το Σημειώνεται ότι τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. δεν περιλαμβάνουν τις επιστροφές φόρων, που θα ανέλθουν σε αρκετά υψηλό επίπεδο, στα 3,37 δισ. το 2015, υψηλότερα δηλαδή από το προϋπολογισθέν του Π2015 ( 2,88 δισ.). Σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού 2015, τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. εμφανίζονται μειωμένα κατά 3,6%. Η απόκλιση αυτή αποδίδεται κυρίως στην μείωση σε σχέση με τον στόχο των άμεσων φόρων, λόγω της επιδείνωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος όπως και μεταξύ άλλων, στην παράταση που δόθηκε για την καταβολή του ΕΝΦΙΑ έως τον Φεβρουάριο Σημειώνεται ότι στα στοιχεία εσόδων δεν περιλαμβάνονται τα έσοδα από τις επιστροφές στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ΖτΕ από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους (SMP και ANFA), τα οποία το 2014 διαμορφώθηκαν σε 2,4 δισ. και το 2015 εκτιμώνται σε 2,1 δισ. β) Οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. θα διαμορφωθούν τελικά εντός των αρχικών στόχων, δηλαδή κατά 62 εκατ. υψηλότερα και κατά 30 εκατ. υψηλότερα σε σχέση με το Σημειώνεται ότι το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2015 οι δαπάνες αυτές μειώθηκαν κατά -8,4%. 2

3 Αναφορικά με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του 2015, οι πληρωμές εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 6,4 δισ., όσο δηλαδή είχε προϋπολογισθεί με βάση τον Π2015, μολονότι είναι μειωμένες σε σχέση με το 2014 κατά 2,9%. Στόχος για το 2015 είναι η ταχεία υλοποίηση του ΕΣΠΑ και των λοιπών συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Στο πρώτο επτάμηνο εκατ. αντλήθηκαν από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και 2,2 δισ. ελήφθησαν για επιχορήγηση των αγροτών. Το 2016, εκτιμάται περαιτέρω αύξηση αυτών των δαπανών κατά 5,5%, εξέλιξη που θα επιταχύνει την τόνωση των επενδύσεων. Εξωτερικό Εμπόριο και Παραγωγή του Αγροτικού Τομέα: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν σημαντικά στο επτάμηνο 2015 κατά 15,7%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσεως κατά 9,5% στο αντίστοιχο διάστημα του Κατά συνέπεια η αναλογία των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στις συνολικές εξαγωγές (εκτός καυσίμων) της Χώρας αυξήθηκε σε 30,6% το 2015, έναντι 28,8% το ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 7 ΜΗΝΟ ΜΗΝΟ 2015 % ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2014/2013 % ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2015/2014 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ,8% 19,4% Φρούτα & Λαχανικά ,8% -0,9% Έλαια & λίπη ,6% 144,5% Τρόφημα -Ποτά ,4% 61,1% Γαλακτοκομικά ,4% 18,3% Ιχθύες ,5% -0,2% Καπνός ,0% 29,5% Δημητριακά ,4% -8,5% Βαμβάκι ,3% 15,8% Δέρματα ,1% 23,5% Ζάχαρες & Μέλι ,2% 9,5% Λοιπά ,5% 4,8% Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Ο αγροτικός τομέας αρχίζει να συνεισφέρει στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, ενώ διαθέτει την παραγωγική δυνατότητα, λόγω των ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών, να σημειώσει περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών και υποκατάσταση των εισαγωγών υποστηρίζοντας το αναδυόμενο στα χρόνια της κρίσεως αναπτυξιακό πρότυπο της ελληνικής οικονομίας. Όπως προκύπτει από τον πιο πάνω Πίνακα των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων της Χώρας, σημαντική αύξηση παρουσίασαν το 2015 κυρίως οι εξαγωγές ελαιολάδου (άνω του 100%), του καπνού (29,5%), των γαλακτοκομικών προϊόντων (29,5%), των προϊόντων διατροφής (12,0%), βάμβακος (15,8%), ζάχαρης (9,5%) και ποτών (6,2%). Σημαντικές, εξάλλου, ήταν και οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών, που καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, αποτελώντας το 30% αυτών, καθώς και οι εξαγωγές ιχθύων και παρασκευασμάτων τους, δημητριακών και δερμάτων. Οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν στο επτάμηνο 2015 κατά 2,8% σε ετήσια βάση, έναντι μειώσεως κατά 3,6% το ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 7 ΜΗΝΟ ΜΗΝΟ 2015 % % ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2014/ /2014 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ,6% -2,8% Κρέατα ,0% -3,1% Γαλακτοκομικά ,5% -13,5% Φρούτα & Λαχανικά ,3% 11,4% Τρόφιμα - Ποτά ,5% 1,8% Δημητριακά ,0% 5,4% Έλαια & λίπη ,5% -6,6% Καφές- τσάι κλπ ,2% 16,6% Ιχθύες ,7% 2,9% Ζωοτροφές ,4% -5,2% Καπνός ,7% 17,9% Ζάχαρες & Μέλι ,5% -15,5% Λοιπά ,7% -19,8% Πηγή: Υπ ουργείο Αγροτικής Ανάπ τυξης & Τροφίμων Επισημαίνεται ότι οι εισαγωγές κρεάτων κατατάσσονται στην πρώτη θέση των εισαγωγών παρά τη μείωσή τους κατά 3,1% στο επτάμηνο 2015 σε ετήσια βάση. Επισημαίνεται ότι οι εισαγωγές κρεάτων αποτελούν το 17% του συνόλου των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων, αναλογία που παραμένει σχεδόν αμετάβλητη παρά τη σοβούσα οικονομική κρίση. Αξιοπαρατήρητο είναι επίσης το ύψος των εξαγωγών: (α) των φρούτων και λαχανικών, (β) των γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών, (γ) των ζωοτροφών και (δ) των ιχθύων και παρασκευασμάτων. Είναι εμφανές ότι σημαντικό μέρος των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων ήδη υποκαθίσταται από την εγχώρια παραγωγή, κάτι που αναμένεται να συνεχισθεί. 3

4 Λόγω της σημαντικής αυξήσεως των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, έναντι της μειώσεως των εισαγωγών, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων συρρικνώθηκε κατά 58,6% στο επτάμηνο 2015, έναντι αυξήσεως κατά 23,4% στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του κυρίως από τη μείωση της τιμής του πετρελαίου (10,0%), ακολουθούμενη από τη μείωση των τιμών των σπόρων γεωργικών φαρμάκων (0,4%). Από την ανάλυση των αναλωσίμων ειδών, προκύπτει ότι οι τιμές των σπόρων και των λιπασμάτων σημείωσαν μικρή αύξηση κατά 0,2%. Αντίθετα, σε μικρό βαθμό στη μείωση των καταβαλλομένων τιμών συνέτεινε η υποχώρηση (0,4%) των τιμών των γεωργικών μηχανημάτων και κτηρίων (σχηματισμός κεφαλαίου). Η σημαντική αύξηση των εξαγωγών του πρωτογενούς τομέως σε συνάρτηση με τη μείωση των εισαγωγών εκτιμάται ότι θα αυξήσει τη γεωργική παραγωγή το Συγκεκριμένα η προστιθέμενη αξία του πρωτογενούς τομέα (σε τρέχουσες τιμές) αυξήθηκε στο πρώτο εξάμηνο 2015 κατά 4,2% το 2015 (2014: -1,9%). Κατά συνέπεια ο αγροτικός τομέας αποδίδει το 2015 το 4,0% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της οικονομίας, έναντι 3,8% το 2014, καθώς αρχίζει να σημειώνεται στροφή του εργατικού δυναμικού σε δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέως. Εξέλιξη Όρων Εμπορίου για τους Παραγωγούς: Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, βελτιώθηκαν οι όροι εμπορίου για τους παραγωγούς στο επτάμηνο 2015 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του Ειδικότερα, οι χονδρικές τιμές (χωρίς τον ΦΠΑ, τα μεταφορικά και εν γένει τις προσαυξήσεις) που απολαμβάνουν οι παραγωγοί (εκροές) αυξήθηκαν σημαντικά κατά 5,7% στο επτάμηνο 2015 σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 1,6% στο αντίστοιχο διάστημα του Η αύξηση των απολαμβανομένων τιμών των παραγωγών σε συνάρτηση με τη μείωση των τιμών που καταβάλλουν οι γεωργοί, βελτίωσαν αισθητά τους όρους εμπορίου των αγροτών στο εν λόγω χρονικό διάστημα και προδιαθέτουν για αύξηση του πραγματικού εισοδήματος ανά απασχολούμενο γεωργό πλήρους απασχολήσεως το Ας σημειωθεί ότι το 2014 το πραγματικό αγροτικό εισόδημα αυξήθηκε κατά 5,1%. Η αύξηση των απολαμβανομένων τιμών των παραγωγών προήλθε από την σημαντική αύξηση των τιμών των προϊόντων φυτικής παραγωγής (9,7%), που με τη σειρά της εκπορεύθηκε κυρίως από την αύξηση των τιμών των λαχανικών κηπευτικών (16,5%), του ελαιολάδου (14,0%) και των φρούτων (6,7%). Αντίθετα, οι τιμές των κτηνοτροφικών προϊόντων συνέβαλαν οριακά στην αύξηση των τιμών των εκροών, καθώς αυξήθηκαν οριακά κατά 0,3%. Παράλληλα, οι καταβαλλόμενες τιμές (εισροές) των παραγωγών μειώθηκαν κατά 2,0% στο επτάμηνο 2015, έναντι μειώσεως κατά 2,9% στο αντίστοιχο διάστημα του Η μείωση των τιμών των εισροών προέκυψε κυρίως από τη μείωση των αναλωσίμων εισροών κατά 2,6%, που προήλθε 4

5 Η ανακοίνωση των νέων θέσεων εργασίας που προστέθηκαν στην οικονομία των ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο απογοήτευσε τους επενδυτές και ταυτόχρονα επηρέασε τους υπολογισμούς τους αναφορικά με το χρονικό σημείο της πρώτης ανόδου του βασικού επιτοκίου της Fed. Ειδικότερα, ο Σεπτέμβριος ήταν ο τέταρτος μήνας του πρώτου εννιαμήνου του τρέχοντος έτους που κινήθηκε κάτω από το επίπεδο των θέσεων εργασίας με αποτέλεσμα ο μέσος μηνιαίος όρος να διαμορφωθεί περί τις θέσεις εργασίας. Η ανακοίνωση δυσμενέστερων στοιχείων έναντι των προσδοκώμενων για την πορεία της αγοράς εργασίας στις ΗΠΑ, απομακρύνει το ενδεχόμενο ανόδου του βασικού επιτοκίου της Fed εντός του 2015 και ωθεί τους επενδυτές στη σκέψη ότι ο πιθανότερος μήνας για την αύξηση των επιτοκίων να αποτελεί ο Μάρτιος του Ωστόσο, ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής τραπέζης των ΗΠΑ στο Ρίτσμοντ Jeffrey Lacker, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ανόδου των επιτοκίων, εντός του Οκτωβρίου, καθώς όπως επεσήμανε η ισχυρή άνοδος των καταναλωτικών δαπανών που σημειώνεται το τελευταίο διάστημα, επιβεβαιώνει την αναγκαιότητα της κίνησης. Στον απόηχο των στοιχείων για την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ, ήρθε να προστεθεί η δημοσίευση της εξαμηνιαίας εκθέσεως World Economic Outlook του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Οι συντάκτες της εκθέσεως θέλησαν να επισημάνουν τους βασικούς κίνδυνους που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία σήμερα και οι οποίοι είναι πλέον εντονότερα εμφανείς, συγκριτικά από τον περασμένο Ιούνιο. Οι κίνδυνοι που μπορούν να οδηγήσουν στην επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης εστιάζονται στην οικονομική κατάσταση της Κίνας, στις χαμηλές τιμές των εμπορευμάτων, στην πιθανή αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ και στην ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο διεθνής οργανισμός η ασθενέστερη της αναμενόμενης ανάκαμψη στις προηγμένες οικονομίες και η περαιτέρω επιβράδυνση στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες αγορές, θα έχει ως αποτέλεσμα να περιορίσει το ρυθμό μεταβολής του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2015 στο 3,1%, ήτοι χαμηλότερα κατά 0,2% από την προ ολίγων μηνών πρόβλεψη, αλλά και οριακά χαμηλότερα του 3,4% που είχε επιτύχει το Με αφορμή της αναθεώρησης των προβλέψεων για την πορεία του παγκόσμιου ΑΕΠ, το ΔΝΤ ζήτησε από ορισμένες χώρες να εντείνουν τις προσπάθειες τους για ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης και των μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων των οικονομιών τους, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες οικονομικής επέκτασης στο μέλλον. Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια της εκθέσεως του ΔΝΤ, αποτελεί η διατήρηση της πρόβλεψης του ρυθμού επέκτασης της οικονομίας της Κίνας στο 6,8% το 2015 και η μη περαιτέρω υποβάθμιση της παρά τις σημαντικές εξελίξεις που έχουν λάβει χώρα (υποτίμηση γουάν κατά 2%, χρηματιστηριακές εκροές). Ωστόσο, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το ΑΕΠ θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με χαμηλότερους ρυθμούς έναντι των προηγούμενων ετών και εκτιμά ότι το 2016 θα σημειώσει άνοδο 6,3%. Παράλληλα, ο διεθνής οργανισμός προβλέπει ότι στις ΗΠΑ ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ θα υποχωρήσει στο 2,6%, έναντι 3,1% που εκτιμούσε τον περασμένο Απρίλιο, καθώς η χαμηλή μέτρηση του πρώτου τριμήνου του 2015 επηρέασε την ετήσια επίδοση του, ωστόσο παρά την πιθανολογούμενη άνοδο των επιτοκίων στις ΗΠΑ θα αυξηθεί το ερχόμενο έτος στο 2,8%. Όσον αφορά στη Ζώνη του Ευρώ, το ΔΝΤ διατήρησε αμετάβλητες τις προβλέψεις του τόσο για το 2015, όσο και το 2016 ζητώντας ωστόσο από τις Νομισματικές Αρχές να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.. Ειδικότερα, εκτιμά ότι η άνοδος του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στο 1,5% το 2015 και στο 1,6% το 2016 από 0,9% το Σε αναθεώρηση των εκτιμήσεων σε χαμηλότερα επίπεδα για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Ασίας (Ανατολική Ασία Ειρηνικός) προέβη η Παγκόσμια Τράπεζα, επισημαίνοντας πως οι προοπτικές στην περιοχή την διετία θα επιβαρυνθούν από την αναμενόμενη οικονομική επιβράδυνση της Κίνας και τις επιπτώσεις από την άνοδο των επιτοκίων στις ΗΠΑ. Ειδικότερα, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το ΑΕΠ στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού θα αυξηθεί κατά 6,5% το 2015 και θα υποχωρήσει οριακά στο 6,4% το 2016, έναντι προηγούμενης εκτιμήσεως για ρυθμό μεταβολής 6,7% το Εξαιρουμένης της Κίνας, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ εκτιμάται να διατηρηθεί στο 4,6% το 2015 και να αυξηθεί στο 4,9% το 2016, έναντι προηγούμενων εκτιμήσεων 5,1% και 5,4% αντίστοιχα. Έχοντας στη σκέψη μας τους κινδύνους με τους οποίους ενδεχομένως να βρεθεί αντιμέτωπη η παγκόσμια οικονομία και όπως αυτοί παρουσιάστηκαν στην οικονομική έκθεση του ΔΝΤ, η καθυστέρηση αύξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ μπορεί να αποτελεί στην παρούσα συγκυρία την πιο συνετή απόφαση. ΗΠΑ Αγορά εργασίας Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε αμετάβλητο στο 5,1% τον Σεπτέμβριο, παρά τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού. Η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ποσοστιαίας αναλογίας του εργατικού δυναμικού προς τον ενεργό πληθυσμό, στο 62,4% τον Σεπτέμβριο από 62,6% τον Αύγουστο (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), το χαμηλότερο επίπεδο από τον Οκτ Οι πραγματικές μέσες ωριαίες αποδοχές παρέμειναν αμετάβλητες τον Σεπτέμβριο, τόσο σε μηνιαία βάση, όσο και σε ετήσια βάση. Η ετήσια αύξηση των πραγματικών μέσων ωριαίων αποδοχών από τον Σεπτ.2009 έως σήμερα, κυμαίνεται μεταξύ 1,5%- 2,2%, ποσοστό όχι αρκετά 5

6 υψηλό για να οδηγήσει σε αναθέρμανση της καταναλωτικής δαπάνης. Συνολικά, τα πρόσφατα στοιχεία για την αγορά εργασίας (ποσοστό ανεργίας, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και αποδοχές) καταδεικνύουν μία ασθενική αγορά και δικαιώνουν την απόφαση της Ομοσπονδιακής Τραπέζης να μην προβεί σε αύξηση των βασικών επιτοκίων τον Σεπτέμβριο. Η μόνη θετική εξέλιξη αποτελεί η μείωση του αριθμού των εργαζομένων μερικής απασχόλησης, καθώς ο συνολικός τους αριθμός μειώθηκε από 6,5 εκατ. σε 6,0 εκατ. εργαζομένους, που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο από τον Αύγ Αγορά κατοικιών Σύμφωνα με τον δείκτη Case-Shiller, τον Ιούλιο οι τιμές πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) αυξήθηκαν κατά 4,7% σε ετήσια βάση, από 4,5% τον Ιούνιο και 4,4% τον Μάϊο. Η πορεία του δείκτη αποτελεί ενθαρρυντικό σημάδι σταθερής ανάκαμψης της αγοράς κατοικιών. Σημειώνεται ότι, από τον Σεπτ.2012 οι τιμές πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών παρουσιάζουν άνοδο άνω του 4%, ήτοι επίπεδο αρκετά υψηλότερο του πληθωρισμού. Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit υποχώρησε στις 55,0 μονάδες τον Σεπτέμβριο από 55,7 μον. τον Αύγουστο. Το επίπεδο αυτό είναι το χαμηλότερο των τελευταίων 3 μηνών, ωστόσο εξακολουθεί να βρίσκεται αρκετά υψηλότερα από το όριο των 50 μονάδων. Η πτώση του δείκτη οφείλεται στη μείωση των επιμέρους δεικτών που αφορούν τους κλάδους υπηρεσιών και μεταποίησης. Ειδικότερα, ο δείκτης PMI Markit για τις υπηρεσίες μειώθηκε στις 55,1 μονάδες τον Σεπτέμβριο από 56,1 μον. τον Αύγουστο, με τις προσδοκίες για τον κλάδο να βρίσκονται σε χαμηλό τριετίας. Όσον αφορά το δείκτη PMI Markit στη μεταποίηση, υποχώρησε στις 53,1 μονάδες τον Σεπτέμβριο από 53,0 μον. τον Αύγουστο. Εντούτοις, παρότι πρόκειται για χαμηλό 22 μηνών, το επίπεδο του δείκτη απέχει από το όριο των 50 μονάδων και γενικότερα τα στοιχεία για τη μεταποίηση δεν εμπνέουν ιδιαίτερη ανησυχία για την οικονομία των ΗΠΑ ως σύνολο, καθώς ο κλάδος συνεισφέρει κατά 10% περίπου στο ΑΕΠ. Επιπλέον, ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών του κλάδου της μεταποίησης (ISM Manufacturing Index), συνέχισε την πτωτική του πορεία για τρίτο συνεχή μήνα, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στις 50,2 μονάδες τον Σεπτέμβριο από 51,1 μον. τον Αύγουστο, ενώ η αγορά προσδοκούσε ότι ο δείκτης θα υποχωρούσε στις 50,6 μον. Η μείωση του δείκτη οφείλεται στο ισχυρό δολάριο και την εξασθενημένη εξωτερική ζήτηση. Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός επανήλθε στο αρνητικό πεδίο τιμών τον Σεπτέμβριο και εκτιμάται σε -0,1% σε ετήσια βάση από 0,1% τον Αύγουστο. Η μείωση, η οποία δεν ήταν αναμενόμενη από την αγορά, οφείλεται εξ ολοκλήρου στη μείωση της τιμής της ενέργειας. Αναλυτικότερα, τον Σεπτέμβριο ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος, στο 0,9%, όπως επίσης παρέμεινε και ο ΔΤΚ εξαιρουμένης της ενέργειας (1,0%). Παράλληλα, εντάθηκαν οι αποπληθωριστικές πιέσεις από την πτώση της τιμής της ενέργειας, η οποία σε ετήσια βάση άγγιξε το - 8,9% τον Σεπτέμβριο από -7,2% τον Αύγουστο. Σημειώνεται ότι, επιταχύνθηκε ο ρυθμός αύξησης των τιμών των υπηρεσιών στο 1,3% τον Σεπτέμβριο από 1,2% τον Αύγουστο, αντανακλώντας την ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης. Όσον αφορά, τον πληθωρισμό, ο επικεφαλής της ΕΚΤ μετά την συνεδρίαση της , τόνισε ότι ενδεχομένως να καταγράφουν αρνητικές τιμές πληθωρισμού στους επόμενους μήνες. Ωστόσο, οι αποπληθωριστικές πιέσεις μάλλον έχουν παροδικό χαρακτήρα και αποδίδονται στην υποχώρηση της τιμής της ενέργειας. Ποσοστό ανεργίας Το ποσοστό ανεργίας (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) παρέμεινε αμετάβλητο στο 11,0% τον Αύγουστο, ήτοι το χαμηλότερο ποσοστό από τον Μάϊο του Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας καταγράφηκαν στην Ελλάδα (Ιούνιος: 25,2%) και την Ισπανία (22,5%) ενώ στη Γερμανία παρατηρείται το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας (4,5%). Σε σχέση με τον Αύγουστο 2014, η ανεργία στη ΖτΕ έχει μειωθεί κατά 5 π.μ. (Αύγουστος 2014: 11,5%). Ο αριθμός των ανέργων στη ΖτΕ μειώθηκε κατά άτομα τον Αύγουστο σε μηνιαία βάση, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των ανέργων να διαμορφωθεί στα 17,6 εκατ. άτομα. Ειδικότερα για τους νέους κάτω των 25 ετών, το ποσοστό της ανεργίας εξακολουθεί να είναι διατηρείται σε υψηλό επίπεδο (Αύγουστος 22,3%), αλλά αρκετά μειωμένο σε σχέση με τον Αύγ.2014 (23,6%). 6

7 Δείκτης οικονομικού κλίματος (ΕSI) Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) ανήλθε στις 105,6 μονάδες τον Σεπτέμβριο από 104,1 μονάδες τον Αύγουστο με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στο υψηλότερο σημείο από τον Ιούν Η αύξηση, την οποία δεν ήταν αναμενόμενη από την αγορά, προήλθε κυρίως από την άνοδο του υποδείκτη που αποτυπώνει τις επιχειρηματικές προσδοκίες στον κλάδο των υπηρεσιών (Σεπτ.: 12,4 μον., Αύγ.: 10,1 μον.) Αναφορικά με την εξέλιξη του δείκτη στις σημαντικές οικονομίες της ΖτΕ, ο δείκτης σημείωσε άνοδο στις τέσσερεις εκ των πέντε σημαντικότερων οικονομιών (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία). Εξαίρεση η Ισπανία, όπου αν και ο δείκτης υποχώρησε, εξακολουθεί να βρίσκεται σημαντικά πάνω από τις 100 μον. (109,5), υποδηλώνοντας ότι και η οικονομία της Ισπανίας βρίσκεται σε ανάκαμψη. Συνολικά για την ΖτΕ, τα στοιχεία της έρευνας φανερώνουν ότι η εγχώρια ζήτηση όχι μόνο στηρίζει την ανάκαμψη αλλά και αντισταθμίζει σε μεγάλο βαθμό την μειωμένη ζήτηση από τις αναδυόμενες αγορές και την Κίνα. Η τελευταία αποτελεί άλλωστε σημαντικό εμπορικό εταίρο της Γερμανίας. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο μείωσε, σε σχέση με τον Ιούνιο, τις προβλέψεις της για το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και τον πληθωρισμό στην ΖτΕ το 2015, ενώ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο επέκτασης (χρονικά ή/και ποσοτικά) του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (QE). Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit μειώθηκε στις 53,6 μονάδες τον Σεπτέμβριο από 54,3 μον. τον Αύγουστο. Η μείωση του δείκτη οφείλεται στη μείωση τόσο του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες (53,7 μον. τον Σεπτέμβριο από 54,4 μον. τον Αύγουστο), όσο και του υποδείκτη της μεταποίησης (52,0 μον. τον Σεπτέμβριο από 52,3 μον. τον Αύγουστο). Το ύψος του ενοποιημένου δείκτη φανερώνει ότι η αύξηση του ΑΕΠ, σε τριμηνιαία βάση, το 3ο 3μηνο 2015 δεν επιταχύνθηκε αλλά συνεχίσθηκε με σταθερό ρυθμό (0,4%) όσο και το προηγούμενο τρίμηνο. Σε επίπεδο χώρας-μέλους, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit στη Γερμανία υποχώρησε στις 54,1 μον. τον Σεπτέμβριο από 55,0 μον. τον Αύγουστο. Η μείωση του δείκτη οφείλεται στη μείωση του υποδείκτη της μεταποίησης ο οποίος διαμορφώθηκε στις 52,3 μον. τον Σεπτέμβριο, έναντι 53,3 μον. τον Αύγουστο. Ομοίως, ο υποδείκτης των υπηρεσιών μειώθηκε στις 54,1 μον. τον Σεπτέμβριο έναντι 54,8 μον. τον Αύγουστο. Θετική έκπληξη απετέλεσαν τα στοιχεία του δείκτη PMI Markit στη Γαλλία. Συγκεκριμένα, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit ανήλθε στις 51,9 μονάδες έναντι αρχικής εκτίμησης 51,4 μονάδες. Τα στοιχεία της έρευνας μας προϊδεάζουν για οριακή άνοδο του ΑΕΠ το 3ο 3μηνο 2015 σε τριμηνιαία βάση, περί το 0,2%. Κίνα Ο ρυθμός ανάπτυξης στην Κίνα εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει κάτω από το 7% στο τρίτο τρίμηνο του 2015 για πρώτη φορά μετά την έναρξη της χρηματοοικονομικής κρίσης, ενώ τα επίσημα στοιχεία αναμένεται να δημοσιευθούν στις 19 Οκτωβρίου. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην πρόσφατη έκθεσή του World Economic Outlook (Οκτ.2015) εκτιμά ότι ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ στην Κίνα θα υποχωρήσει στο 6,8% το 2015, έναντι 7,3% το Στην εκτίμηση αυτή συνηγορούν άλλωστε με την πορεία τους, τόσο ο επίσημος δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση, όσο και ο αντίστοιχος δείκτης PMI που καταρτίζεται από τη Markit, οι οποίοι διατηρούνται κάτω από το όριο του 50,0 που διαχωρίζει την ανάπτυξη από την συρρίκνωση της μεταποίησης. Η περαιτέρω λήψη μέτρων από την κυβέρνηση της Κίνας για την ενίσχυση της ανάπτυξης όπως η μείωση των επιτοκίων και του ποσοστού των υποχρεωτικών δεσμεύσεων των εμπορικών τραπεζών στην ΤτΚίνας, θα πρέπει να θεωρείται αναμενόμενη. Ήδη, η κυβέρνηση στο πλαίσιο ενίσχυσης της κατανάλωσης, προέβη στη μείωση της απαιτούμενης προκαταβολής για αγορά πρώτης κατοικίας και του φόρου πωλήσεων στα μικρά αυτοκίνητα ,1 50,8 50,2 50,4 Ο επίσημος δείκτης PMI στη μεταποίηση σημείωσε οριακή αύξηση αλλά παραμένει κάτω από το 50,0 50,3 50,1 50,0 49,8 49,6 49,7 50,7 49,9 50,1 50,1 50,2 50,2 50,0 49,7 49,8 49,6 48,9 49,2 49,4 47,8 47,3 47,2 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Ιουν-15 Σεπ-15 PMI Markit PMI Πηγές: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Κίνας, Markit Ιαπωνία Οι προοπτικές για τον μεταποιητικό τομέα δεν διαγράφονται ευνοϊκές, καθώς αυτός επηρεάζεται αρνητικά από την αδύναμη κατανάλωση και την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στην Κίνα. Η πρόσφατη έκθεση Tankan επιβεβαιώνει το κλίμα που επικρατεί στον μεταποιητικό κλάδο με το δείκτη των μεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου να υποχωρεί για πρώτη φορά σε διάστημα εννέα μηνών, το 3 ο 3μηνο 2015 στο 12 από 15 που ήταν στο 2 ο 3μηνο Αντιθέτως, ο δείκτης των μεγάλων επιχειρήσεων του μη μεταποιητικού κλάδου ανήλθε στο 25 το 3 ο 3μηνο 2015 (υψηλό 25ετίας) έναντι 23 που ήταν στο 2 ο 3μηνο Ωστόσο, οι μεγάλες επιχειρήσεις εμφανίζονται απαισιόδοξες για την 7

8 πυρεία των δεικτών στο 4 ο 3μηνο 2015, καθώς αναμένουν υποχώρηση των δεικτών. Εκτιμάται ότι η κυβέρνηση της Ιαπωνίας θα συνεχίσει να λαμβάνει μέτρα ενίσχυσης της αναπτυξιακής διαδικασίας, καθώς στο 2 ο 3μηνο 2015 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 1,2% ,0 12,0 16,0 17,0 12,0 Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν κατά $2,6 δισ. με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να παραμείνουν σε θετικό επίπεδο για 73 η εβδομάδα στα $ 27,6 δισ.. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν κατά συμβόλαια με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Ευρώ: Τάση σταθεροποίησης εμφανίζει στην αρχή της εβδομάδας το ευρώ στον απόηχο των απογοητευτικών στοιχείων για τις θέσεις εργασίας που προστέθηκαν στην οικονομία των ΗΠΑ τον περασμένο μήνα, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται η πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων από την Fed. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ ήταν στα 1,1250 USD/EUR. Ωστόσο, η πιθανότητα ανόδου του ευρώ θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό, τόσο από τα πρακτικά της ΕΚΤ που θα ανακοινωθούν εντός της εβδομάδας, καθώς προσδοκάται ότι θα προσφέρουν κάποιες ενδείξεις για το πώς θα κινηθεί στο προσεχές μέλλον η ΕΚΤ και ειδικότερα στο αν θα προβεί σε επιμήκυνση του προσράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, όσο και από τα πρακτικά της 13,0 12,0 12,0-8,0-10 1ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας Έρευνα Tankan Οριακή άνοδος της αξίας των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ δισ. 0 6-Ιαν 6-Φεβ 6-Μαρ 6-Απρ 6-Μαϊ 6-Ιουν 6-Ιουλ 6-Αυγ 6-Σεπ -5 Πηγή: CFTC,IMM 15,0 12,0-11,0 συνεδρίασης της Fed από τα οποία μπορεί να γίνει αντιληπτή η αιτία παράτασης της ανόδου των επιτοκίων. Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάσεις εξασθένισης κινούμενο στην περιοχή των 1,09 φράγκων. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της ΤτΕλβετίας, σύμφωνα με τα πρότυπα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ανήλθαν στα 541,54 δισ. φράγκα τον Αύγουστο από 540,03 δισ. φράγκα τον Ιούλιο και 495,10 δισ. φράγκα τον Δεκέμβριο Η αυξητική πορεία των συναλλαγματικών διαθεσίμων επιβεβαιώνει το υψηλό κόστος διατήρησης του ανώτατου ορίου διακύμανσης μεταξύ ευρώ και ελβετικού φράγκου για την ΤτΕλβετίας το οποίο η κεντρική τράπεζα υιοθέτησε για τρία χρόνια και εγκατέλειψε στις 15 Ιανουαρίου. Στερλίνα: Η στερλίνα καταγράφει κέρδη στις τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,5293 USD/GBP), όσο και του ευρώ (0,7344 GBP/EUR). Ειδικότερα, η στερλίνα ανήλθε στο υψηλότερο σημείο από τις 23 Σεπτεμβρίου έναντι του δολαρίου και στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων 10 ημερών έναντι του ευρώ, μετά την ανακοίνωση ότι η βιομηχανική παραγωγή τον Αύγουστο αυξήθηκε κατά 0,5%, ενώ η αγορά προσδοκούσε άνοδο κατά 0,3%. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Θετική η εικόνα σε εβδομαδιαία βάση για τα ομόλογα των χωρών της Ζώνης του Ευρώ (ΖτΕ). Το θετικό κλίμα στην αγορά ομολόγων αποδίδεται στην αναμενόμενη υποχώρηση του πληθωρισμού, η οποία αυξάνει την πιθανότητα επέκτασης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Ωστόσο, σύμφωνα με το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ και επικεφαλής της ΤτΣλοβενίας, Bostjan Jazbec, στην παρούσα φάση δεν κρίνεται αναγκαία η αναπροσαρμογή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), καθώς ο αρνητικός πληθωρισμός είναι προσωρινού χαρακτήρα. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι 2 Οκτωβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 346,32 δισ., με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος να διαμορφωθεί στα 11,5 δισ. Παράλληλα, την ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη στην αγορά καλυμμένων ομολόγων, ύψους 2,5 δισ. και ABS ύψους 385 εκατ.. 8

9 δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 30 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) της ελληνικής 10ετίας λήξης 2025 στις διαμορφωνόταν μεταξύ 69,55-69,72 ή απόδοση 8,29%-8,26%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 10-ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό 5,475% και στις υψηλό 19,27%. Υψηλό αγοραστικό ενδιαφέρον για τα ομόλογα των χωρών της Ζώνης του Ευρώ Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα Πηγή: Reuters 0,67 0,54 0,85 0,72 0,98 0,98 2,51 2,32 1,78 1,64 1,96 1,78 8,35 8, /9/2015 5/10/2015 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) ανήλθε στις 775 μονάδες βάσης από 768 μονάδες βάσης που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Η απόδοση του 10- ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της ζώνης του ευρώ, υποχώρησε στο 0,54%. Η 10-ετία της Πορτογαλίας στις 5 Οκτωβρίου εμφάνιζε απόδοση 2,31%, της Ισπανίας 1,77% και της Ιταλίας 1,63%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 177 μ.β. από 183 μ.β., και του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου με το γερμανικό στις 109 μ.β. από 111 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10- ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 1,99% στις Χαμηλό το αγοραστικό ενδιαφέρον στην επανέκδοση (re-opening) της δημοπρασίας του 10- ετούς ομολόγου του περασμένου Αυγούστου του υπουργείου Οικονομικών στη Γερμανία, στις 10 Οκτωβρίου. Συγκεκριμένα, το υπουργείο άντλησε 3,25 δισ. με επιτόκιο 0,62% έναντι 0,69% της προηγούμενης δημοπρασίας και συντελεστή κάλυψης 1,1 φορές από 1,16 φορές. Αλβανία ΑΕΠ Το ΑΕΠ παρουσίασε αύξηση κατά 2,5% σε ετήσια βάση στο 2 ο 3μηνο 2015, έναντι αύξησης κατά 2,8% στο 1 ο 3μηνο Η άνοδος του ΑΕΠ ήταν αποτέλεσμα, κυρίως της αύξησης της παραγωγικής δραστηριότητας στον κλάδο των κατασκευών κατά 24,5% η οποία συνέβαλε κατά 1,96 π.μ. στην άνοδο του ΑΕΠ και στον κλάδο των ορυχείωνμεταποιητικής βιομηχανίας-ηλεκτρισμού-ύδρευσης κατά 6,3%. Ο τελευταίος συνέβαλε κατά 0,72 π.μ. στην αύξηση του ΑΕΠ. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Οκτώβριος 2015), το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,7% σε ετήσια βάση το 2015 και κατά 3,4% το 2016, έναντι 1,9% το ,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0 1,6 Κύπρος 2,9 2,4 0,8-3,0-2,5 1ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ.2015 Πηγή: Στατιστική Αρχή ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός, με βάση τον ΔΤΚ, διαμορφώθηκε στο -2,5% τον Σεπτέμβριο (υψηλό 3 μηνών) από - 2,7% τον Αύγουστο. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε θετικό επίπεδο, για δεύτερο κατά σειρά μήνα, στο 0,5% τον Σεπτέμβριο από 0,1% τον Αύγουστο, κυρίως λόγω της αύξησης στις τιμές ορισμένων ειδών ένδυσης και υπόδησης, ορισμένων νωπών φρούτων και λαχανικών και του ηλεκτρικού ρεύματος. Αντιθέτως, μείωση παρουσίασαν οι τιμές των πετρελαιοειδών και των αεροπορικών ναύλων. Σημειώνεται ότι στην περίοδο Ιαν.-Σεπτ.2015, ο πληθωρισμός, σε μέσο επίπεδο, διαμορφώθηκε στο -2,1%. Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος στο -1,9% τον Σεπτέμβριο (υψηλό 4 μηνών) και τους πρώτους εννέα μήνες του 2015 διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στο -1,6%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 2015), ο μέσος ετήσιος εναρμονισμένος πληθωρισμός θα συνεχίσει να διαμορφώνεται σε αρνητικό επίπεδο το 2015 στο -1,0% και το 2016 θα είναι θετικός στο 0,9% από - 1,0% το ,1 5,4 2,5 2,8 2,5 9

10 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0-1,5-2,0-2,5-3,0 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Ιουν-15 Σεπ-15 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε αρνητικό επίπεδο για δέκατο στη σειρά μήνα αποθέματα κατά 1,4 π.μ. και οι εισαγωγές κατά 4,2 π.μ. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Οκτώβριος 2015) εκτιμά ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα επιταχυνθεί από 2,8% το 2014 σε 3,4% το 2015 και σε 3,9% το Ρουμανία ΑΕΠ Το ΑΕΠ, (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), αυξήθηκε κατά 3,8% σε ετήσια βάση στο 2 ο 3μηνο 2015, για δεύτερο συνεχή τρίμηνο. Σε τριμηνιαία βάση, η αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο 3μηνο 2015 ήταν οριακή της τάξης του 0,1%, έναντι 1,4% στο 1 ο 3μηνο Σε μη εποχικά διορθωμένη βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,4% σε ετήσια βάση στο 2 ο 3μηνο 2015, έναντι 4,3% στο 1 ο 3μηνο Στην αύξηση του ΑΕΠ θετική συμβολή είχαν η ιδιωτική κατανάλωση κατά 3,5 π.μ., η δημόσια κατανάλωση κατά 0,1 π.μ., οι ιδιωτικές επενδύσεις κατά 2,0 π.μ. και οι εξαγωγές κατά 3,4 π.μ., ενώ αρνητικά συνέβαλαν τα 10

11 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,4-4,4-5,3-8,9-6,6-4,0 0,7 Ιδιωτική Κατανάλωση 2,7-0,7-6,9-10,7-7,9-2,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -2,2 1,8-4,4-6,3-6,6-5,2-0,8 Ακαθάριστες Επενδύσεις -6,5-13,3-20,8-17,0-28,5-9,5 2,9 - Κατοικίες -23,5-18,9-26,5-14,7-33,4-27,7-51,4 - Εξοπλισμός 2,5-15,3-22,7-21,7-30,0-3,9 29,8 Ανεργία (%) 7,8 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,0-10,5-5,7-3,3-1,0-2,2 0,3 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 109,3 126,8 146,0 171,3 156,9 175,0 177,1 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -14,9-10,9-9,9-9,9-2,4-2,0-2,3 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος Q3 Q4 Q2 Q3 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων -8,4-9,1-1,8 2,4 4,8-0,2-0,9 (7μηνο) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 6,4 15,2 36,0 31,5 35,4 18,9 (8μηνο) Οικοδομική Δραστηριότητα -25,6-21,9 2,2 18,4-7,4-8,7 7,7 (6μηνο) Μεταποίηση -1,1-3,9-3,0-1,3 0,3-0,6 0,7 (7μηνο) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 46,0 47,7 48,7 50,5 49,1 49,1 43,3 (Σεπτέμβριος) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 90,8 91,8 91,6 99,8 101,5 101,4 83,1 (Σεπτέμβριος) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 87,8 90,1 85,4 95,6 97,8 95,0 78,8 (Σεπτέμβριος) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -69,0-73,0-65,0-50,0-52,7-51,6-64,2 (Σεπτέμβριος) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -3,9-3,9-3,9-3,5-3,5-3,1-1,6 (Αύγουστος) Επιχειρήσεις -4,9-4,7-4,9-4,7-4,7-3,7-0,2 (Αύγουστος) - Βιομηχανία -2,8-1,9-2,8-5,5-4,5-3,3 2,7 (Αύγουστος) - Κατασκευές 0,6 0,4 0,6-2,2-2,6-1,2 0,8 (Αύγουστος) - Τουρισμός -2,6-1,5-2,6-1,5-1,3-0,6-0,1 (Αύγουστος) Νοικοκυριά -3,5-3,6-3,5-3,0-2,9-2,9-3,1 (Αύγουστος) - Καταναλωτική Πίστη -3,9-4,8-3,9-2,7-2,5-2,8-2,5 (Αύγουστος) - Στεγαστικά Δάνεια -3,3-3,2-3,3-3,2-3,1-3,0-3,5 (Αύγουστος) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -0,9-1,0-2,2-1,5-0,6-1,8-1,5 (Αύγουστος) Δομικός Πληθωρισμός -1,7-2,0-2,1-1,2 0,0-0,7-0,3 (Αύγουστος) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -10,9-10,2-9,6-7,9-7,0-5,8-5,6 (2ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -3,9-2,6-3,1 0,3 2,0 1,2 1,1 (6μηνο) Τελική Κατανάλωση -3,0-2,6 1,1 1,0 1,9 0,6 1,7 (6μηνο) Επενδύσεις -9,5-2,3-8,7-6,0 2,7 17,9 5,1 (6μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 2,1 6,9-5,0 9,5 6,9 10,8-0,4 (6μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,6 9,2-7,5 9,3 3,0 17,3 2,8 (6μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,9 6,9 6,4 6,9 6,8 6,9 14,8 (7μηνο) Εισαγωγές Αγαθών 47,7 12,0 11,9 12,7 12,3 12,7 25,1 (7μηνο) Εμπορικό Ισοζύγιο -20,8-5,1-5,5-5,8-5,6-5,8-10,2 (7μηνο) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 4,2-2,8-1,8 3,7-3,9 0,4 (7μηνο) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 11