ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ του Δήμου Ιεράπετρας

Transcript

1 1 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ του Δήμου Ιεράπετρας Sustainable Energy Action Plan (SEAP) Μάρτιος 2014 Έχει εγκριθεί με την 84/2014 απόφαση ΔΣ

2 2 Ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα των Δημάρχων της Ευρώπης να υπερβούν το στόχο μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) κατά 20% έως το 2020, ο Δήμος Ιεράπετρας υπέγραψε το Σύμφωνο των Δημάρχων το 2013 και ξεκίνησε να υλοποιεί τις δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτό. Εντός του Δήμου Ιεράπετρας, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα υπολογίζονται σε τόνους ετησίως, με έτος αναφοράς το Ο στόχος που θέτει ο Δήμος είναι η μείωση αυτών των εκπομπών κατά 22,4% ( τόνοι CO 2 ) μέχρι το έτος Ο στόχος μείωσης των εκπομπών CO 2 αναμένεται να επιτευχθεί από τον συνδυασμό εξοικονόμησης ενέργειας και εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ εντός των ορίων του Δήμου. Το Σχέδιο Δράσης που καταρτίστηκε προβλέπει ενδεικτικά μέτρα μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας από τους παρακάτω τομείς: Δημόσια Κτίρια: Ενεργειακή αναβάθμιση και πιστοποίηση των κτιρίων του Δήμου και των Διδακτηρίων. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των χρηστών των δημοσίων κτιρίων. Δημοτικός Φωτισμός: Χρήση λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης για κάλυψη των αναγκών σε δημοτικό φωτισμό με σύστημα απομακρυσμένης αυξομείωσης της στάθμης του φωτός αυτού. Οικιακός & Τριτογενής Τομέας: Ενημέρωση/ ευαισθητοποίηση του κοινού, Δράσεις διανομής λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας, Ενημέρωση για τα προγράμματα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ» κλπ. Οχήματα & Μεταφορές: Βιώσιμη αστική κινητικότητα, Προώθηση Eco Driving, Βελτίωση απόδοσης δημοτικού στόλου οχημάτων. Άλλα μέτρα: Προώθηση των ΑΠΕ, Κατασκευή υβριδικού δημοτικού έργου. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι μεγαλύτερες μειώσεις αναμένονται από τομείς στους οποίους ο Δήμος δεν μπορεί να ασκήσει άμεση επίδραση (ιδιωτικές μεταφορές, οικιακός και τριτογενής τομέας). Για το λόγο αυτόν, η επίτευξη του στόχου θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο στενής παρακολούθησης μέχρι την επόμενη αναφορά προς το Σύμφωνο των Δημάρχων σε δύο χρόνια οπότε και θα μπορούν να προταθούν νέα ή διορθωμένα μέτρα και δράσεις. Σε κάθε περίπτωση, ο Δήμος σε συνδυασμό με τους εμπλεκόμενους φορείς της πόλης θα εξετάζει διαρκώς την εφαρμογή και νέων μέτρων στους διάφορους τομείς και θα εντατικοποιήσει την προσπάθεια του για μείωση των καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τομέα. Παράλληλα, θα εφαρμόζει σταδιακά τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στους τομείς άμεσης αρμοδιότητας του (δημοτικά κτίρια, στόλος οχημάτων, δημοτικός φωτισμός) ώστε να αποτελέσει πρότυπο τόσο για τους δημότες του όσο και για τον τριτογενή τομέα. Συνοψίζοντας, ο Δήμος υιοθετεί πλήρως το παρόν Σχέδιο Δράσης και δεσμεύεται για την υλοποίηση του με στόχο να φτάσει το στόχο μείωσης των εκπομπών.

3 3 ΜΕΡΟΣ 1 Συνολική Στρατηγική 1.1 Στόχοι για το 2020 Η Ε.Ε. το 2008 ενέκρινε τη δέσμη μέτρων για την ενέργεια και το κλίμα, θέτοντας ως βασικό στόχο τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 20% έως το 2020 και την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 20% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της ΕΕ έως το Στο ευρύτερο αυτό πλαίσιο, η ΕΕ ανέπτυξε την πρωτοβουλία του «Συμφώνου των Δημάρχων» προκειμένου να ενθαρρύνει και υποστηρίξει τις προσπάθειες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση αειφόρων ενεργειακών πολιτικών. Οι Τοπικές Αρχές θεωρείται ότι μπορούν να διαδραματίσουν ένα κρίσιμο ρόλο στην μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής δεδομένου ότι το 80% της ενεργειακής κατανάλωσης και εκπομπών CO 2 στην Ευρώπη σχετίζονται με αστικές δραστηριότητες. Επιπλέον, το Μάρτιο του 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα Νέο Σχέδιο για την Ενεργειακή Απόδοση καθώς εκτιμάται ότι ο στόχος της Ε.Ε. για εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% έως το 2020 δεν θα επιτευχθεί. Έτσι, εκφράζεται η ανάγκη να γίνουν εντατικότερες οι προσπάθειες για εξοικονόμηση, ενώ επιβεβαιώνεται ο σημαντικός ρόλος του δημόσιου τομέα ως «παράδειγμα εξοικονόμησης» για τους πολίτες και τους επαγγελματίες. Σε αυτό το Σχέδιο αναφέρεται ρητά η σημασία που έχει αποκτήσει για την εφαρμογή των πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας το Σύμφωνο των Δημάρχων και προαναγγέλλεται η επέκταση των πρωτοβουλιών της Ε.Ε., σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να επιτευχθούν πρακτικά αποτελέσματα στην εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και πέρα από αυτήν (ειδικά στην δημιουργία τοπικών και εξειδικευμένων θέσεων απασχόλησης). Στο πλαίσιο αυτό, οι Δήμαρχοι της Ευρώπης, κατά την υπογραφή του Συμφώνου εκτιμούν ότι: οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μοιράζονται την ευθύνη για την καταπολέμηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη με τις εθνικές κυβερνήσεις και ότι οφείλουν να αναλάβουν τη δέσμευση αυτή ανεξαρτήτως των δεσμεύσεων άλλων ενδιαφερομένων φορέων. τα αστικά κέντρα και οι πόλεις ευθύνονται άμεσα και έμμεσα (μέσω των προϊόντων και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται από τους πολίτες) για περισσότερο από το ήμισυ των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που προκύπτουν από τη χρήση ενέργειας σχετιζόμενης με την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η δέσμευση της Ε.Ε. για τη μείωση των εκπομπών θα μπορέσει να υλοποιηθεί μόνον με τη συνδρομή των τοπικών φορέων, των πολιτών και των ενώσεών τους. ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές οφείλουν να πρωτοστατήσουν στην ανάληψη δράσης και να δώσουν το καλό παράδειγμα, δεδομένου ότι αποτελούν το επίπεδο διακυβέρνησης που βρίσκεται πλησιέστερα στους πολίτες. Σύμφωνα με το Επιχειρησιακό του Σχέδιο περιόδου ο Δήμος Ιεράπετρας προτάσσει τα θέματα προστασίας και ανάδειξης του περιβάλλοντος, και στα πλαίσια αυτά έχει τεθεί ως προτεραιότητα η αειφόρος ενεργειακή πολιτική. Με την απόφαση υπογραφής του Συμφώνου, εντάσσει στον προγραμματισμό του όλα τα απαιτούμενα έργα και δράσεις του προγράμματος.

4 4 1.2 Υφιστάμενη Κατάσταση και Όραμα για το Μέλλον Γεωγραφική Θέση Ο (Καλλικρατικός) Δήμος Ιεράπετρας είναι Οργανισμός Αυτοδιοίκησης Α βαθμού και συγκροτήθηκε με το Ν.3852/2010 με τη συνένωση των (Καποδιστριακών) Δήμων Ιεράπετρας και Μακρύ Γιαλού. Σήμερα, με το ΠΔ 105/2011 με το οποίο προσαρτήθηκαν 4 χωριά στο Δήμο Σητείας, ο Δήμος Ιεράπετρας αποτελείται από τη Δημοτική Ενότητα Ιεράπετρας με τη Δημοτική Κοινότητα Ιεράπετρας και 16 Τοπικές Κοινότητες και τη Δημοτική Ενότητα Μακρύ Γιαλού με 4 Τοπικές Κοινότητες. Κατανομή έκτασης σε σχέση με το Νομό Έκταση χιλ.στρ. % έκτασης Νομού Ν.Λασιθίου 1822,6 τ. Δήμος Ιεράπετρας 394,8 21,7 τ. Δήμος Μακρύ Γιαλού 159,2 8,7 Νέος Δήμος Ιεράπετρας 554,0 30,4 Νέος Δήμος Ιεράπετρας χωρίς τα 4 χωριά 470,2 25,80% Δημογραφικές Τάσεις Κατανομή πληθυσμού σε σχέση με το Νομό ανεπίσημα στοιχεία Ν.Λασιθίου τ. Δήμος Ιεράπετρας τ. Δήμος Μακρύ Γιαλού Νέος Δήμος Ιεράπετρας Νέος Δήμος Ιεράπετρας χωρίς τα 4 χωριά % Δήμου προς Νομό 35,28% 34,68% 33,17% 31,11% 29,89% 30,39% Χρήσεις Γης Βασικές κατηγορίες χρήσεων γης (1991)- χιλ.στρ. Ν.Λασιθίου τ. Δήμος Ιεράπετρας τ. Δήμος Μακρύ Γιαλού Νέος Δήμος Ιεράπετρας Νέος Δήμος Ιεράπετρας χωρίς τα 4 χωριά % % % % % Καλλιέργειες και 569,3 31,2 162,5 41,1 47,4 29,8 209,9 37,9 188,3 39,5 αγραναπαύσεις Δημοτικοί ή 163,9 9,0 27,5 7,0 19,1 12,0 46,6 8,4 44,6 9,4 Κοινοτικοί βοσκότοποι Ιδιωτικοί & άλλοι 862,2 47,3 127,1 32,2 73,8 46,4 200,9 36,3 153,1 32,2 βοσκότοποι Δάση 149,3 8,2 62,1 15,7 11,2 7,0 73,3 13,2 72,2 15,2 Νερά 10,9 0,6 2,7 0,7 0,9 0,6 3,6 0,6 1,4 0,3 Οικισμοί 59,1 3,2 13,0 3,3 6,8 4,3 19,8 3,6 16,6 3,5 Άλλες εκτάσεις 8,1 0,5

5 Κλιματικά Χαρακτηριστικά Στην ευρύτερη περιοχή Ιεράπετρας, οι ξηρές ημέρες είναι περίπου 120 ετησίως, με θερμοκρασίες ομοιογενείς, με ήπιο χειμώνα και θερμό ξηρό θέρος και έτσι το κλίμα της ευρύτερης περιοχής χαρακτηρίζεται μάλλον ως «έντονο θερμό μεσογειακό κλίμα». Ουσιαστικά οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος δεν εμφανίζουν καθόλου βροχοπτώσεις και είναι απόλυτα ξηροί. Η μέση θερμοκρασία του έτους είναι 18 C. Η μέση θερμοκρασία του χειμώνα είναι 11,3 C και του καλοκαιριού 24,6 C, ενώ η απολύτως ελάχιστη (min) είναι 0οC και η απολύτως μέγιστη (max) 39οC. Στην περιοχή φυσούν συνήθως ήπιας έντασης νότιοι και βόρειοι άνεμοι. Μέση ετησία εξάτμιση 1600χλστ Το συνολικό μέσο ετήσιο ύψος βροχής είναι 618,9 mm για το Σταθμό Ιεράπετρας. Ο λιγότερο βροχερός μήνας είναι ο Ιούλιος, ενώ οι Δεκέμβριος και Ιανουάριος είναι οι πιο βροχεροί μήνες με μέση τιμή 99,0 mm Βασικές Υποδομές Οι βασικές τεχνικές υποδομές του Δήμου είναι οι ακόλουθες: Εθνική οδοποιία: Είναι σε εξέλιξη η κατασκευή έργων ολοκλήρωσης του ΒΟΑΚ, που απαιτεί ακόμα σημαντικές πιστώσεις, όπως και η δημιουργία του νότιου Διευρωπαϊκού δικτύου. Ύδρευση: Η πόλη της Ιεράπετρας και η αναπτυσσόμενη παραλιακή περιοχή υδρεύονται από πηγές και τις γεωτρήσεις περιοχής Σαρακίνας, με πρόβλημα την ανεπάρκεια της μεταφερόμενης ποσότητας. Οι απαιτούμενες επεμβάσεις συνίστανται στην εξεύρεση χρηματοδότησης για την ενιαία ύδρευση της παραλιακής περιοχής Ιεράπετρας. Ως προς τις αναπτυσσόμενες οικιστικές περιοχές, απαιτείται ο προγραμματισμός μελετών και έργων εσωτερικών δικτύων ύδρευσης, παράλληλα με το τελικό στάδιο των πολεοδομικών μελετών. Αποχέτευση: Στην πόλη λειτουργεί πλήρες δίκτυο και ΕΕΛ, όπως και σε άλλους 5 οικισμούς, ενώ προς υλοποίηση είναι άλλες 6 παρόμοιες εγκαταστάσεις. Απορρίμματα: Η διαχείριση των απορριμμάτων εντάσσεται στο σχεδιασμό της Περιφέρειας Κρήτης και τα ΑΣΑ Ιεράπετρας μεταφέρονται και διατίθενται στο μεταβατικό στάδιο στο ΧΥΤΑ Αγ.Νικολάου. Κοινωφελή δίκτυα: To υπάρχον δίκτυο μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας κρίνεται καταρχήν ικανοποιητικό για τις σημερινές ανάγκες Οικονομική Εξέλιξη Περιοχής Το μοντέλο ανάπτυξης του Δήμου Ιεράπετρας βασίζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής, που είναι το φυσικό περιβάλλον, οι κλιματικές συνθήκες και η ανθρώπινη εμπειρία. Έτσι αναπτυγμένος είναι ο γεωργικός τομέας, ιδιαίτερα με τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, αλλά και ο τουρισμός, κυρίως στην παραλιακή ανατολική περιοχή. Ειδικό συγκριτικό πλεονέκτημα για την περαιτέρω ανάπτυξη αποτελεί η ύπαρξη ταυ αστικού κέντρου της Ιεράπετρας, του μεγαλύτερου κέντρου στη νότια Κρήτη και νοτιότερης πόλης της Ευρώπης. Απασχόληση ανά τομέα παραγωγής (2001) Ν.Λασιθίου τ. Δήμος Ιεράπετρας τ. Δήμος Μακρύ Γιαλού Νέος Δήμος Ιεράπετρας % % % % Οικονομικά ενεργός πληθ. Α γενής τομέας , , , ,8 Β γενής τομέας , , , ,6 Γ γενής τομέας , , , ,5 Δεν δήλωσαν , , , ,1

6 Πρωτογενής Τομέας 6 Η Γεωργία διαδραματίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην οικονομία του Δήμου Ιεράπετρας, σαν κύρια και δευτερεύουσα απασχόληση. Είναι πηγή εισοδήματος και αφορά κυρίως την καλλιέργεια κηπευτικών σε θερμοκήπια. Παράγονται tn κηπευτικά σε στρ. θερμοκήπια κηπευτικών και 223 στρ ανθοκομίας, που πωλούνται στην εσωτερική αγορά και στο εξωτερικό. Ο τομέας στηρίζει ενεργά την τοπική οικονομία και υποστηρίζει τομείς της Εθνικής οικονομίας όπως οδικές μεταφορές, ναυτιλία, βιομηχανία χάρτου, μετάλλου, ξύλου, αγροχημικών, φυτωρίων, μηχανημάτων ψύξης, διαλογής και συσκευασίας. Υπάρχει επίσης η παραδοσιακή ελαιοκαλλιέργεια (έκταση περίπου στρέμματα με ελαιόδενδρα και μέση παραγωγή 5,2 χιλιάδες τόνους λάδι), αμπελοκαλλιέργεια, κτηνοτροφία, μελισσοκομία και αλιεία. Στην περιφέρεια του Δήμου υπάρχουν και λειτουργούν 5 ΤΟΕΒ. Ο ΤΟΕΒ Ιεράπετρας διαχειρίζεται τα νερά του Φράγματος Μπραμιανών χωρητικότητας περίπου κυβικών μέτρων νερού. Στη δημιουργία, ύπαρξη και λειτουργία του οφείλεται η ανάπτυξη και ευημερία της γεωργικής Ιεράπετρας. Η έλλειψη αρδευτικού νερού σε περιόδους λειψυδρίας αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο για την περαιτέρω ανάπτυξη του γεωργικού τομέα. Είναι ανάγκη να προχωρήσει η ενιαία διαχείριση του υδάτινου δυναμικού της περιοχής Ιεράπετρας, ώστε να καλυφθούν και οι μεσοπρόθεσμες αρδευτικές ανάγκες. Γι αυτό πρέπει να προωθηθούν τα προγραμματισμένα μεγάλα αρδευτικά έργα από το ΥΠΑΑΤ (νέα προσαγωγός φράγματος Μπραμιανών από υδροληψία Μύρτου, Φράγματα Λιθινών και Αγίου Ιωάννη), καθώς και τα αντίστοιχα που διαθέτουν προκαταρκτικές μελέτες ή εκτιμήσεις (Λ/Ξ Σχινοκαψάλων, Τσικαλαριών και Λαπάθου, Υπόγειο διάφραγμα Μύρτου, Β αγωγός από Μαλαύρα κλπ. Επίσης απαιτούνται έργα συντηρήσεων, εξορθολογισμός λειτουργίας και βελτιώσεις για μείωση απωλειών Δευτερογενής Τομέας Ο δευτερογενής τομέας συνιστά οικονομική δραστηριότητα περιορισμένης βαρύτητας, (συγκριτικά με την πρωτογενή παραγωγή, το εμπόριο και τον τουρισμό), στην περιφέρεια Κρήτης, με σημαντικά προβλήματα όπως το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων, το χαμηλό επίπεδο οργάνωσης, την περιορισμένη ενσωμάτωση σύγχρονης τεχνολογίας, την περιορισμένη κλαδική διαφοροποίηση και εξειδίκευση σε παραδοσιακούς κλάδους, καθώς και την αδυναμία προώθησης των προϊόντων σε υπερτοπικές αγορές. Στον Δήμο Ιεράπετρας ο τομέας αυτός είναι άμεσα συνδεδεμένος με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής και ειδικά με τη γεωργία και περιορίζεται κυρίως στις μεταποιητικές μονάδες των παραγόμενων στα όρια του Δήμου γεωργικών προϊόντων που είναι κυρίως τα συσκευαστήρια και τα ελαιοτριβεία, ενώ ο κλάδος των κατασκευών, είναι εκείνος που παρουσιάζεται περισσότερο εύρωστος (πριν την οικονομική κρίση). Ως σημαντικότερη πρωτοβουλία στον τομέα αναφέρεται η προσπάθεια δημιουργίας ΒΙΠΑ. Άλλες κατηγορίες παρεμβάσεων είναι: Υλοποίηση προγραμμάτων δια βίου μάθησης σε θέματα μετασυλλεκτικών χειρισμών συσκευασίας και μικροσυσκευασίας σήμανσης τυποποίησης και προώθησης αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Ενημέρωση για επενδυτικά σχέδια για την τυποποίηση, συσκευασία ή συντήρηση γεωργικών προϊόντων φυτικής ή ζωικής προέλευσης, τα οποία προέρχονται από γεωργικές ή κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Ενίσχυση γυναικείας επιχειρηματικότητας Τριτογενής Τομέας Τουριστικό δυναμικό σε κλίνες (πηγή στοιχείων: ΕΟΤ, Δ/νση Τουρισμού Κρήτης) τ. Δήμος Ιεράπετρας τ. Δήμος Μακρύ Γιαλού Νέος Δήμος Ιεράπετρας Η Ιεράπετρα διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη του τουρισμού διότι διαθέτει σπάνιο περιβάλλον που προσελκύει τον επισκέπτη, όπως πολλές περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, δάση, σπάνια βιοποικιλότητα, άριστες κλιματολογικές συνθήκες καθώς επίσης

7 7 πλούσια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά. Επιπλέον η περιοχή της Ιεράπετρας διαθέτει πλούσια εδαφική μορφολογία τόσο σε ανάγλυφο στις ορεινές περιοχές, όσο και σε επίπεδο στο κάμπο και στην παράκτια ζώνη. Προσφέρεται επομένως, επί πλέον από τις ήδη αναπτυγμένες παραδοσιακές μορφές τουρισμού, για ήπια ή χαλαρή πεζοπορία και ποδηλατοδρομία, έως δύσκολη και απαιτητική ορειβασία στα φαράγγια, όλο το χρόνο. Οι άξονες δράσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού στην Ιεράπετρα είναι: Διαφοροποίηση των τουριστικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης διαχείρισης του μαζικού τουρισμού και ενθάρρυνση εναλλακτικών τύπων τουρισμού. Βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών, έμφαση στην πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση των επισκεπτών, καθώς και στην καλύτερη διαχείριση της ροής των. Αλλαγή της συμπεριφοράς των τουριστών. Στο πλαίσιο αυτό ενθαρρύνονται ειδικές δράσεις, όπως τηλεοπτικές καμπανιές, σύνταξη κώδικα συμπεριφοράς και ενθάρρυνση των επισκεπτών για κατάλληλη επιλογή μέσων μεταφοράς Ενεργειακός Τομέας Η Κρήτη βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο όσον αφορά τον ενεργειακό τομέα: αφενός ως μη συνδεδεμένο σύστημα δεν διαθέτει περαιτέρω προοπτικές για την ανάπτυξη των ΑΠΕ κ αι ειδικά της αιολικής και ηλιακής, μέχρι την κατασκευή του υποβρύχιου καλωδίου σύνδεσης με την ηπειρωτική χώρα, έργο το οποίο έχει εξαγγελθεί. Αφετέρου ανοίγονται μεγάλες προοπτικές αν ευδοκιμήσει η έρευνα για υδρογονάνθρακες νότια της Κρήτης. Στην περίπτωση αυτή ο Δήμος Ιεράπετρας θα αποκτήσει στρατηγική σημασία ως προς τα έργα που θα απαιτηθούν. Προς το παρόν έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον από ιδιώτες επενδυτές για την υλοποίηση «φαραωνικών» έργων ΑΠΕ για την εκμετάλλευση αιολικής και ηλιακής ενέργειας με τη δημιουργία αιολικών, φωτοβολταϊκών και υβριδικών εγκαταστάσεων σε συνδυασμό με την ένταξη στις επενδύσεις αυτές της τοποθέτησης του υποβρύχιου καλωδίου. Με τα σχέδια αυτά ο Δήμος Ιεράπετρας διαφωνεί διότι η εγκατάστασή τους προβλέπεται σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές, χωρίς τη γνώμη των τοπικών κοινωνιών. Ως προς τα μικρά φωτοβολταϊκά, η επιτρεπόμενη ισχύς για δημιουργία νέων έχει εξαντληθεί με ένα σημαντικό μέρος των λειτουργούντων να βρίσκεται στην περιφέρεια του Δήμου Ιεράπετρας. Αν επιτραπεί στο μέλλον επέκταση παρόμοιων επενδύσεων, πρέπει να ληφθούν σαφή μέτρα χωροθέτησης σε επίπεδο ΣΧΟΟΑΠ, ώστε να προληφθεί κυρίως η απώλεια κρίσιμης γεωργικής γης αλλά και η προστασία του τοπίου και των οικοτόπων Όραμα Ανάπτυξης Η βιώσιμη ανάπτυξη του Δήμου Ιεράπετρας μέσα από την δημιουργία των συνθηκών εκείνων που θα προωθήσουν την ενεργειακή αναβάθμιση της περιοχής με προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, είναι ο πυρήνας πάνω στον οποίο θα στηριχθεί ο ενεργειακός σχεδιασμός του Δήμου. Μέτρο της επιτυχίας της προσπάθειας αυτής θα αποτελέσει η συμβολή στην αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής μέσω της μείωσης των εκπομπών CO2 του Δήμου, καθώς και η δημιουργία διατηρήσιμων θέσεων εργασίας μέσα από την ενδυνάμωση μιας εξωστρεφούς οικονομικής δραστηριότητας σε τοπικό επίπεδο. 0 απεγκλωβισμός του ρόλου των τοπικών αρχών από την προώθηση κατά κύριο λόγο έργων υποδομής χωρίς κεντρικό σχεδιασμό και διασύνδεση τους με στρατηγικούς στόχους βιώσιμης ανάπτυξης είναι ένα από τα στοιχήματα που πρέπει να κερδηθεί. 0 Δήμος Ιεράπετρας μόνο εάν εργαστεί προς την κατεύθυνση ενίσχυσης των πλεονεκτημάτων της περιοχής με αξιοποίηση των ευκαιριών που δίνονται σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο θα είναι σε θέση να αναπτυχθεί πραγματικά. Ο όρος πραγματική ανάπτυξη περιγράφει την αλλαγή αναπτυξιακού μοντέλου, ώστε να επιτευχθεί η εισροή κεφαλαίων στην περιοχή όχι μόνο με την μορφή δημοσίων έργων αλλά και με την μορφή ιδιωτικών επενδύσεων. Η μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση μέσω του "Καλλικράτη" έχει δημιουργήσει πλέον όλες τις προϋποθέσεις για ένα μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. 0 Δήμος Ιεράπετρας έχει αρκετές από τις προϋποθέσεις εκείνες ώστε να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες ανάπτυξης, να αναλάβει το συντονιστικό του ρόλο στους τοπικούς φορείς, και να διαμορφώσει μια κεντρική στρατηγική μέσα από τον εν γένει ρυθμιστικό του ρόλο στην τοπική ανάπτυξη.

8 1.3 Οργανωτικά και Οικονομικά Θέματα 8 To Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (ΣΔΑΕ) του Δήμου Ιεράπετρας αναπτύχθηκε από την Ομάδα Εργασίας που συγκροτήθηκε για το σκοπό αυτόν. Υπήρξε κατάλληλη προετοιμασία με τη συμμετοχή στελεχών του Δήμου σε ενημερωτικές συσκέψεις και επιμορφωτικά προγράμματα στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προγραμμάτων MEDDEA και COVENANT CAPACITY που υλοποιήθηκαν με τη συμμετοχή της Περιφέρειας Κρήτης ως εταίρο. Για το Δήμο Ιεράπετρας, καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχή υλοποίηση του ΣΔΑΕ αποτελεί η ενεργός συμμετοχή των τοπικών φορέων (π.χ. επαγγελματικές ενώσεις, παραγωγοί και προμηθευτές ενέργειας, πολίτες, κλπ) στη διαμόρφωση των ενεργειακών και περιβαλλοντικών πολιτικών. Από κοινού, Τοπική Αυτοδιοίκηση και τοπικοί φορείς, μπορούν να διαμορφώσουν το όραμα για την περιοχή και τους τρόπους υλοποίησής του και να επενδύσουν σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους προς αυτήν την κατεύθυνση. Στο πλαίσιο αυτό, το παρόν σχέδιο θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και θα κληθούν να εκφράσουν τη γνώμη τους φορείς όπως το ΤΕΕ, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης καθώς και Οικολογικές Οργανώσεις. 0 συνολικός εκτιμώμενος προϋπολογισμός για την κατάστρωση και την υλοποίηση της συνολικής στρατηγικής είναι 29,224 εκ.. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέρος των απαραίτητων κονδυλίων θα διατεθεί από τον δημοτικό προϋπολογισμό, καθώς και από εξωτερικές πηγές (π.χ. ευρωπαϊκά, εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα, χορηγοί κλπ). Ήδη, ο Δήμος Ιεράπετρας έχει ξεκινήσει τις προσπάθειες και τη συμμετοχή του σε χρηματοδοτικά προγράμματα και δράσεις, όπως το πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Για την αξιολόγηση του ΣΔΑΕ του Δήμου Ιεράπετρας κατά την υλοποίησή του θα χρησιμοποιηθούν κατάλληλοι δείκτες παρακολούθησης, με στόχο την βελτίωσή του και την προσαρμογή του στα εκάστοτε πραγματικά δεδομένα. Ειδικότερα, ο Δήμος Ιεράπετρας θα υποβάλει σχετική έκθεση αξιολόγησης ανά διετία, σύμφωνα με τις οδηγίες του Συμφώνου των Δημάρχων. Η έκθεση αξιολόγησης θα περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη μείωση των εκπομπών CO 2 που έχει επιτευχθεί και το στάδιο υλοποίησης των δράσεων που περιλαμβάνονται στο ΣΔΑΕ.

9 9 ΜΕΡΟΣ 2 Απογραφή Εκπομπών Αναφοράς 2.1 Εισαγωγή Έτος Αναφοράς Σύμφωνα με τις οδηγίες του Συμφώνου των Δημάρχων τα στοιχεία για την απογραφή των εκπομπών το συνιστώμενο έτος αναφοράς της απογραφής είναι το Τα πλησιέστερα προς το έτος αυτό δεδομένα που διαθέτει ο Καλλικρατικός Δήμος Ιεράπετρας (σύσταση 01/01/2011) είναι για το έτος Συνεπώς το έτος 2010 επιλέγεται ως έτος αναφοράς Υπάρχοντα στοιχεία- Συντελεστές Εκπομπών Προκειμένου να καταγραφούν οι ενεργειακές καταναλώσεις του Δήμου, διενεργήθηκε έρευνα για τα υπάρχοντα στοιχεία, τα οποία δυστυχώς δεν επαρκούν για μια ακριβή αποτύπωση σ αυτό το στάδιο. Ο παρών σχεδιασμός επομένως απαιτεί προσαρμογές εφόσον από νεώτερες καταγραφές προκύψει ακριβέστερη εικόνα. Ως βασική πληροφορία για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας κατά νομό. Κατά προσέγγιση έχει γίνει αναγωγή αυτών για τον «Καλλικρατικό» Δήμο Ιεράπετρας (χωρίς τα 4 χωριά που προσαρτήθηκαν στο Δήμο Σητείας με το ΠΔ 105/2011). Τα στοιχεία αυτά για το 2010 ακολουθούν. Τομέας Κατανάλωση Νομού Λασιθίου 2010 χιλ.kwh Κατανάλωση Καποδιστριακού Δ.Ιεράπετρας 2008 χιλ.kwh Κατ εκτίμηση ποσοστό Καλλικρατικού Δ.Ιεράπετρας Κατανάλωση Καλλ.Δήμου Ιεράπετρας 2010 χιλ.kwh Ποσότητα εκπομπών CO 2 που αντιστοιχεί Kt Οικιακή κατανάλωση Εμπορική κατανάλωση Βιομηχανική κατανάλωση Γεωργική κατανάλωση Δημοτικόςδημόσιος τομέας Φωτισμός οδών % ,7 49, % ,9 43, % 3.342,2 3, % ,4 23, % 3.525,9 4, % 3.872,8 4,446 ΣΥΝΟΛΟ ,9 129,467 Επίσης από στοιχεία της ΕΣΥΕ, οι παραδόσεις καυσίμων στο Νομό Λασιθίου το 2010 ήταν:

10 10 πετρέλαιο θέρμανσης 7289 μετρικοί τόνοι (mt), πετρέλαιο κίνησης mt και βενζίνη διαφόρων τύπων mt. Η αναγωγή σε επίπεδο δήμου γίνεται παρακάτω στις επί μέρους ενότητες. Λαμβάνεται υπόψη και ακαδημαϊκή εργασία εκτίμησης της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση σε κτίρια κατοικιών 36 ελληνικών πόλεων, μεταξύ των οποίων και η Ιεράπετρα, διότι δεν έχουμε αναλυτικά στοιχεία για την κατανάλωση καυσίμων σε επίπεδο Δήμου. Για την καταγραφή εκπομπών χρησιμοποιήθηκαν οι τυπικοί συντελεστές εκπομπών (IPCC). Οι συντελεστές εκπομπών βασίζονται στο ανθρακικό περιεχόμενο του κάθε καυσίμου, όπως συμβαίνει στις εθνικές στατιστικές απογραφές των αερίων του θερμοκηπίου βάσει της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Αλλαγή του Κλίματος (UNFCCC) και του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Η μετατροπή βενζίνης και πετρελαίου σε kwh γίνεται με βάση τους παρακάτω συντελεστές: Καύσιμο Συντελεστής μετατροπής (kwh/lt) Βενζίνη 9,2 Πετρέλαιο 10 Οι συντελεστές εκπομπών CO2 για τα καύσιμα που καταναλώνονται στο δήμο λαμβάνονται από παρόμοιες μελέτες και είναι: Συντελεστής εκπομπών Μορφή ενέργειας (tco2/mwh) Ηλεκτρική ενέργεια 1,148 Βενζίνη 0,249 Πετρέλαιο κίνησης 0,259 Πετρέλαιο θέρμανσης 0,267 Η πυκνότητα του πετρελαίου λαμβάνεται 0,83 και της βενζίνης 0,75 t/μ Τομείς Μελέτης Ο δήμος Ιεράπετρας, όπως προκύπτει και από την περιγραφή στο 1 Μέρος του ΣΔΑΕ, αποτελεί έναν κατ' εξοχήν αγροτικό δήμο, ο οποίος διακρίνεται για τις υψηλές ενεργειακές του καταναλώσεις στον αγροτικό τομέα, όπως προκύπτει και από τα δεδομένα απογραφής των εκπομπών αναφοράς ακολούθως. Συνεπώς στο πλαίσιο μελέτης και σύνταξης του παρόντος ΣΔΑΕ, κρίθηκε σκόπιμη η ξεχωριστή μελέτη των ενεργειακών καταναλώσεων στον αγροτικό τομέα και η πρόταση στοχευμένων δράσεων. Οι λοιποί τομείς μελέτης του ΣΔΑΕ συμφωνούν με τη μεθοδολογία του Συμφώνου των Δημάρχων, δηλαδή Δημοτικός, Οικιακός και Τριτογενής τομέας, καθώς και τομέας Μεταφορών. Λόγω της δυσκολίας συγκέντρωσης δεδομένων για το Βιομηχανικό τομέα, και του προαιρετικού χαρακτήρα της μελέτης του σύμφωνα με τις οδηγίες, επιλέχθηκε να μη συμπεριληφθεί στην Απογραφή Εκπομπών Αναφοράς ο συγκεκριμένος τομέας. 2.2 ΑγροτικόςΤομέας Οι δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα όπως περιγράφηκαν στην προηγούμενη ενότητα συνεπάγονται μεγάλη κατανάλωση ενέργειας. Η κατανάλωση αυτή οφείλεται κυρίως: Στη λειτουργία των αντλιών στις γεωτρήσεις για αρδευτικούς σκοπούς. Στη χρήση των γεωργικών ελκυστήρων στα αγροτεμάχια. Η κατανάλωση καυσίμων για τη γεωργία προσδιορίστηκε με βάση τα στατιστικά δεδομένα

11 11 ειδικής ενεργειακής κατανάλωσης που εκδίδει σε ετήσια βάση το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για την κατανάλωση πετρελαίου ανά καλλιέργεια φυτικής παραγωγής, σε συνδυασμό με δεδομένα για τις καλλιεργούμενες εκτάσεις στο δήμο Ιεράπετρας σύμφωνα με στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Πίνακας 2.1: Καταναλώσεις πετρελαίου κίνησης στη γεωργία ΩΔΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ/ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Δείκτης κατανάλωσ ΕΚΤΑ ΣΗ Κατανάλωση πετρελαίου (It) ης (lt/στρέμμα (στρ.) σιτηρά ) ζωοτροφές μελισσόχορτο ελαιώνες Εσπεριδοειδή- λοιπές δενδροκαλλιέργειες καρυδιές φραγκοσυκιές αμπέλια κηπευτικά κηπευτικά υπό κάλυψη άνθη 12, φυτώρια 5, αρωματικά φυτά μπανάνες 2, Σύνολο (It) Σύνολο (kwh) Σύνολο αντιστοιχίας εκπομπών CO 2 (Kt) 2,716 Για τον κτηνοτροφικό τομέα, η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας όσον αφορά τη θέρμανση και το φωτισμό των χώρων των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, περιλαμβάνεται στη κατανάλωση του τριτογενούς τομέα και των εγκαταστάσεών του, και για το Δήμο Ιεράπετρας δεν είναι σημαντικές διότι επικρατεί η εκτεταμένη κτηνοτροφ ία. Η αλιεία, δεν είναι πολύ ανεπτυγμένος παραγωγικός κλάδος στην περιοχή, γιατί δεν είναι εκσυγχρονισμένος και οργανωμένος. Εξ άλλου η παράκτια αλιεία δεν έχει μεγάλη παραγωγή, λόγω του περιορισμένου αριθμού αλιευμάτων, που είναι αποτέλεσμα της ρύπανσης των ακτών και των ποταμιών που έχουν τελικό αποδέκτη την θάλασσα και λόγω της υπεραλίευσης. Συνολικά, στην περιοχή, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ, υπήρχαν το 2000, περίπου 43 επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη μηχανοκίνητα, παράκτιας θάλασσας, με μηχανές κίνησης μέχρι 19HP. Οι καταναλώσεις των σκαφών αλιείας περιλαμβάνονται στο σύνολο των ιδιωτικών καταναλώσεων στον τομέα των μεταφορών. Για τη δασοκομία δεν υπάρχουν δεδομένα κατανάλωσης ενέργειας σε επίπεδο δήμου. Τα δεδομένα για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας του Δήμου Ιεράπετρας στον Αγροτικό Τομέα αντλήθηκαν από την ΔΕΗ, οπότε και προκύπτει συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ,4 MWh ή 23,49 Kt CO Κτίρια, Εξοπλισμός / Εγκαταστάσεις και Βιομηχανίες Δημοτικά Κτίρια, Εξοπλισμός/Εγκαταστάσεις Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όλα τα κτίρια τα οποία διαχειρίζεται ο δήμος. Τα κτίρια αυτά είναι παιδικοί σταθμοί, σχολεία, γραφεία, ΚΑΠΗ και αθλητικά κέντρα. Επίσης περιλαμβάνονται οι δημοτικές εγκαταστάσεις, οι οποίες αφορούν κυρίως την ύδρευση και

12 12 αποχέτευση του Δήμου, καθώς και εγκαταστάσεις βιολογικών καθαρισμών. Για τη θέρμανση των δημοτικών κτιρίων χρησιμοποιείται πετρέλαιο και ηλεκτρική ενέργεια. Ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιείται επίσης για την ικανοποίηση αναγκών φωτισμού, ψύξης, χρήσης Η/Μ εξοπλισμού και άλλων καταναλώσεων στα κτίρια, καθώς και στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις του δήμου. Η καταγραφή της κατανάλωσης των δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων του δήμου Ιεράπετρας βασίστηκε σε επίσημα στοιχεία του δήμου. Συγκεκριμένα, οι καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας για τα δημοτικά κτίρια και τις δημοτικές εγκαταστάσεις για το έτος 2010 προέκυψαν από τα παραστατικά έκδοσης λογαριασμών ρεύματος της ΔΕΗ. Όσον αφορά την κατανάλωση καυσίμων για τη θέρμανση των κτιρίων συγκεντρώθηκαν στοιχεία με βάση τα τιμολόγια των προμηθευτών. Τα στοιχεία αυτά ακολουθούν. Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας KWh Καταναλώσεις κτιρίων Δήμου ,82 Καταναλώσεις λοιπών κτιρίων (διδακτηρίων) ,14 Φωτισμός οδών, πλατειών και Κ/Χ χώρων ,36 Αντλιοστάσια ύδρευσης, αποχέτευσης (και ΕΕΛ) ,93 Αντλιοστάσια άρδευσης ,37 Κατανάλωση πετρελαίου lit Πετρέλαιο κίνησης Βενζίνη αμόλυβδη Πετρέλαιο θέρμανσης Για τα δημοτικά κτίρια και δημοτικά σχολεία επομένως η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας είναι 758,596 MWh ή 0,87 Kt CO 2, ενώ για τη θέρμανση lit πετρελαίου που αντιστοιχεί σε KWh ή 0,155 Kt CO 2. Μαζί με τις αντλητικές εγκαταστάσεις ύδρευσης- αποχέτευσης η ηλεκτρική κατανάλωση είναι 3.546,886 MWh ή 4,07 Kt CO 2, όση είναι η απογραφή της ηλεκτρικής ενέργειας στον τομέα αυτόν από τα στατιστικά στοιχεία. Στα ποσά αυτά δεν υπολογίστηκε η ηλεκτρική κατανάλωση των λοιπών εγκαταστάσεων του δημόσιου τομέα, πλην όμως πρόκειται για μικρά μεγέθη που δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα Κατοικίες Ηλεκτρική ενέργεια Σύμφωνα με τα ανωτέρω αναφερόμενα στοιχεία η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας είναι ,7 ΜWh ή 49,828 Kt CO 2 Θερμική ενέργεια Στο Δήμο Ιεράπετρας για τη θέρμανση κατοικιών χρησιμοποιούνται οι ακόλουθες εναλλακτικές μορφές θέρμανσης: πετρέλαιο θέρμανσης, βιομάζα και ηλεκτρισμός. Λόγω έλλειψης στοιχείων, για τον προσδιορισμό της καταναλισκόμενης θερμικής ενέργειας χρησιμοποιείται η

13 13 απαιτούμενη ενέργεια ανά Μ2 κατοικίας, η οποία σύμφωνα με την ανωτέρω αναφερόμενη μελέτη για την Ιεράπετρα κυμαίνεται από 27,8 έως 94,7 KWh ανάλογα με την ποιότητα της μόνωσης. Για 3000 κατοικίες με θέρμανση (κατ εκτίμηση από τα στοιχεία απογραφών κατοικιών ΕΣΥΕ) μέσου μεγέθους 70 Μ2 και για μέση κατανάλωση 90 KWh/Μ2 προκύπτει κατανάλωση πετρελαίου MWh ή 5 Kt CO 2. Δεν έχει εκτιμηθεί η κατανάλωση πετρελαίου με σόμπες, που λόγω αβεβαιότητας συμπεριλαμβάνεται στα παραπάνω υπολογισθέντα μεγέθη. Εξάλλου η οικονομική κρίση έχει αλλάξει άρδην την οικιακή συμπεριφορά ως προς τη θέρμανση με αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Την παραπάνω κατανάλωση συγκρίνουμε με την ποσότητα παραδόσεων πετρελαίου θέρμανσης που εκτιμούμε ότι αναλογεί στην περιφέρεια του Δήμου. Λαμβάνουμε ως ποσοστό που αναλογεί 25% (όπως προκύπτει από την αναλογία κατοικιών με θέρμανση (Καποδιστριακού) Δήμου Ιεράπετρας προς αντίστοιχο αριθμό κατοικιών νομού- στοιχεία απογραφής 2001). Η ποσότητα πετρελαίου θέρμανσης που προκύπτει είναι 7289*0,25=1822 mt= 2188 Μ3. Από την ποσότητα αυτή για τα κτίρια του Δήμου χρησιμοποιήθηκαν 58 Μ3 και για τη θέρμανση κατοικιών 1890 Μ3, όπως υπολογίστηκε παραπάνω. Η διαφορά =240 Μ3 θα ληφθεί υπόψη παρακάτω ως κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης κτιρίων του τριτογενή τομέα. Στοιχεία για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης από ηλιακή ενέργεια δεν υπάρχουν, όμως η διείσδυση των ηλιακών συλλεκτών έχει φθάσει σε μεγάλα ποσοστά, χωρίς μεγάλες δυνατότητες περαιτέρω αύξησης Κτίρια, Εξοπλισμός/ Εγκαταστάσεις Τριτογενούς Τομέα Στο δήμο Ιεράπετρας καταναλώνονται για εμπορική κατανάλωση ,9 MWh ηλεκτρικής ενέργειας ή 43,822 Kt CO2. Επίσης καταναλώνεται πετρέλαιο θέρμανσης 240 Μ3= 2400 MWh= 0,64 Kt CO 2. Στην κατηγορία αυτή οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν στην εστίαση και υγραέριο για το οποίο δεν υπάρχουν στοιχεία Δημοτικός Δημόσιος Φωτισμός Από τη συλλογή των στοιχείων για την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος στον τομέα του δημοτικού δημόσιου φωτισμού προέκυψε κατανάλωση MWh έναντι ποσού της ΕΣΥΕ 3.872,8 MWh Βιομηχανίες Καθώς η μελέτη του βιομηχανικού τομέα είναι προαιρετική σύμφωνα με τις οδηγίες του Συμφώνου, επιλέχθηκε λόγω δυσκολίας συγκέντρωσης δεδομένων να μη μελετηθεί ο συγκεκριμένος τομέας, στον κατωτέρω όμως πίνακα αναγράφεται η κατανάλωση σε ηλεκτρική ενέργεια που προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία Μεταφορές Δημοτικός Στόλος Ο Δήμος Ιεράπετρας έχει στη διάθεσή του τόσο επιβατικά οχήματα, όσο και μηχανήματα

14 14 έργου. Τα οχήματα αυτά χρησιμοποιούνται ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του στον τομέα των μεταφορών, της συλλογής και απόθεσης απορριμμάτων, έκτακτων ιατρικών αναγκών και εργασιών. Από τα στοιχεία των προμηθειών προκύπτει κατανάλωση lit πετρελαίου κίνησης και lit βενζίνης, αντίστοιχα 1780 και 193,6 σε MWh ή 0,443 και 0,048 Kt CO Δημόσιες Μεταφορές Για να υπολογιστεί η κατανάλωση καυσίμων και η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, από τη δραστηριότητα του ΚΤΕΛ εντός των ορίων του Δήμου Ιεράπετρας, ακολουθήθηκε η εξής μεθοδολογία: Αρχικά, από το πρόγραμμα δρομολογίων που υπάρχει διαθέσιμο στον ιστότοπ ο του ΚΤΕΛ βρέθηκε ο αριθμός τους τις καθημερινές και τα Σαββατοκύριακα, τόσο από την αφετηρία όσο και από το τέρμα Στη συνέχεια, βρέθηκαν οι βασικές χιλιομετρικές αποστάσεις για κάθε προορισμό. Η τελική διανυόμενη απόσταση εντός των ορίων του Δήμου βρέθηκε ίση με χλμ. ετησίως. Όσον αφορά την κατανάλωση των οχημάτων που χρησιμοποιούνται, η εκτίμηση από πληροφορίες κυμαίνεται γύρω στα 40lt τα 100 χιλιόμετρα. Βάσει των ανωτέρω προκύπτει κατανάλωση lt πετρελαίου κίνησης που αντιστοιχεί σε ενέργεια kwh και εκπομπές αέριων ρύπων 0,31 Κt CO Ιδιωτικές και Εμπορικές Μεταφορές Στην περιοχή της Ιεράπετρας η αναλογία αριθμού ιδιωτικών αυτοκινήτων ανά κάτοικο είναι πάνω από τον ελληνικό μέσο όρο. Βάσει σχετικού εγγράφου του Υπουργείο Μεταφορών, το 2005, τα οχήματα που κυκλοφορούσαν με άδεια του τοπικού Τμήματος Συγκοινωνιών ήταν: επιβατικά 7.052, φορτηγά Μέχρι το 2010 αυξήθηκαν και υπολογίζονται σε επιβατικά και φορτηγά. Σε σύγκριση, στο νομό το 2010, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ, κυκλοφορούσαν επιβατικά και φορτηγά, ήτοι η αναλογία του αριθμού αυτοκινήτων για την περιφέρεια του (Καλλικρατικού) Δήμου είναι περίπου 35%. Η ποσότητα της κατανάλωσης πετρελαίου κίνησης που αναλογεί είναι 21260*0,35=7441 mt και βενζίνης 7568 mt. Για τον υπολογισμό των εκπομπών CO 2 από τις μεταφορές ιδιωτικών μεταφορών χρησιμοποιούμε τα παραπάνω στοιχεία, αφαιρώντας την κατανάλωση των οχημάτων του δημοτικού στόλου, των δημόσιων μεταφορών και του αγροτικού τομέα, με την παραδοχή ότι το σύνολο το καυσίμων από τα πρατήρια καταναλώθηκε εντός της περιφέρειας του Δήμου, αντισταθμίζοντας με αυτόν τον τρόπο, τις καταναλώσεις από τις εισαγόμενες στο Δήμο μεταφορές (εμπορικά φορτηγά, επισκέπτες κτλ). Από τα στοιχεία λοιπόν προκύπτει ότι, κατά το έτος αναφοράς (2010), στον Δήμο Ιεράπετρας καταναλώθηκαν: Πετρέλαιο κίνησης 7441 mt- ( ) Μ3= 7441/0,83 Μ Μ3= =7618 Μ3= MWh που ισοδυναμεί με 19,73 Kt CO 2. Βενζίνη 7568 mt- 21 Μ3= 7568/0,75 Μ3-21 Μ3= =10070 Μ3=92,644 MWh που ισοδυναμεί με 23, 07 Kt CO 2.

15 15 Πίνακας 2.16: Συνολικές εκπομπές CO 2 στο Δήμο Ιεράπετρας Εκπομπές CO2 [Κt] Κατηγορία Ηλεκτρική ενέργεια Ορυκτά καύσιμα ΑΠΕ Σύνολο Πετρέλαιο θέρμανσης Πετρέλαιο ντίζελ Βενζίνη Βιομάζα Ηλιοθερμική ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/εγκαταστάσεις 4,05 0,16 0,0 0,0 0,0 0,0 4,21 Κτίρια, εξοπλισμός/εγκαταστάσεις 43,82 0,64 0,0 0,0 0,0 0,0 44,46 τριτογενούς τομέα (μη δημοτικά) Κατοικίες 49,83 5,00 0,0 0,0 0,0 0,0 54,83 Δημοτικός δημόσιος φωτισμός 4,45 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 4,45 Βιομηχανίες 3,84 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,84 Υποσύνολο για κτίρια, εξοπλισμό/εγκαταστάσεις και βιομηχανίες 105,99 5,80 0,0 0,0 0,0 0,0 111,79 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος 0,0 0,0 0,44 0,05 0,0 0,0 0,49 Δημόσιες μεταφορές 0,0 0,0 0,31 0,0 0,0 0,0 0,31 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές 0,0 0,0 19,73 23,07 0,0 0,0 42,80 Υποσύνολο για μεταφορές 0,0 0,0 20,48 23,12 0,0 0,0 43,60 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑ 23,49 0,0 2,72 0,0 0,0 0,0 26,21 Σύνολο 129,48 5,80 23,20 23,12 0,0 0,0 181,60

16 Αγροτικός Τομέας ΜΕΡΟΣ 3 Δράσεις κοι Μέτρα έως το 2020 Σύμφωνα με την καταγραφή ενέργειας που πραγματοποιήθηκε, ο αγροτικός τομέας ευθύνεται για το 14,4% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας του δήμου Ιεράπετρας. Συγκεκριμένα υπολογίστηκε ότι καταναλώνονται ,4 MWh ηλεκτρικής ενέργειας και MWh πετρελαίου. Η πολιτική του δήμου Ιεράπετρας για τον τομέα της γεωργίας θα εστιαστεί στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του συνόλου των δημοτών που ασχολούνται με τη γεωργία προκειμένου να υιοθετήσουν όσο το δυνατόν σε μεγαλύτερο βαθμό τα μέτρα για τη μείωση των ενεργειακών καταναλώσεων. Η ενημέρωση θα επιτευχθεί μέσω ειδικών σεμιναρίων στις εγκαταστάσεις του δήμου και στα κατά τόπους κοινοτικά γραφεία, καθώς και τη διανομή ενημερωτικού υλικού. Σκοπός είναι να αναδειχθούν τα παράλληλα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από τις δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στον αγροτικό τομέα. ΔΙ.1 Ίδρυση Τμήματος Αγροτικής Ανάπτυξης Από το Δήμο Ιεράπετρας ιδρύθηκε Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης. To Τμήμα, σύμφωνα με τον Οργανισμό, αναλαμβάνει την ενημέρωση των καλλιεργητών σχετικά με τα χρηματοδοτικά προγράμματα που διατίθενται και μπορούν να υποστηρίξουν τις δράσεις τους. Παράλληλα, το τμήμα έχει και συμβουλευτικό ρόλο απέναντι στους αγρότες σχετικά με τεχνοοικονομικά θέματα που μπορεί να προκύψουν, με σκοπό να τους βοηθήσουν να κάνουν τις σωστές επιλογές ανάλογα με τις καλλιέργειές τους και τις οικονομικές τους δυνατότητες. To συγκεκριμένο Τμήμα συνεργάζεται με τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων για τη μελέτη και εκτέλεση έργων τεχνικής υποδομής, τοπικής σημασίας, που αφορούν στη γεωργία και ιδίως αυτών που σχετίζονται με την αγροτική οδοποιία, την κατασκευή λιμνοδεξαμενών, τα έργα βελτίωσης βοσκοτόπων και τα εγγειοβελτιωτικά έργα, ενώ παράλληλα μελετά και προτείνει στους αγρότες προσοδοφόρες καλλιέργειες μειωμένων αναγκών κατανάλωσης ενέργειας και άρδευσης. Η σύσταση του τμήματος έγινε το 2011, όμως λόγω υποστελέχωσης που προβλέπεται να συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι το 2016, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους παραπάνω στόχους. Έτσι η συμβολή του στον ενεργειακό τομέα θα περιοριστεί στο τέλος της δεκαετίας και υπολογίζουμε τη συνεισφορά του ενδεικτικά σε μείωση εκπομπών 0,1 Κt CO 2. Δ1.2 Υλοποίηση ευρύτερης εκστρατείας ενημέρωσης Ο δήμος Ιεράπετρας προγραμματίζει να προχωρήσει σε δράσεις ενημέρωσης των αγροτών, μέσω της διοργάνωσης ετήσιων σεμιναρίων σε ενεργειακά θέματα. Ειδική αναφορά γίνεται στα θέματα μείωσης της ποσότητας νερού άρδευσης. Εκτιμούμε κόστος σεμιναρίων και ότι μπορεί να εξασφαλιστεί με την άσκηση σωστής πολιτικής από τους αγρότες μείωση της ενέργειας χρήσης του νερού άρδευσης ισοδύναμη με 205 MWh (0,25 Κt CO 2 ).

17 17 Δ1.3 Σύστημα ηλεκτρονικής υδροληψίας για άρδευση με κάρτες χρέωσης Ένας βασικός λόγος που οδηγεί στην αλόγιστη κατανάλωση του νερού για άρδευση στη γεωργία είναι η τιμολόγησή του. Η χρέωση του νερού στην περιοχή γίνεται βάσει της πραγματικής κατανάλωσης, όμως υπάρχουν πολλά περιθώρια για περαιτέρω οικονομία κυρίως στους μικρούς ΤΟΕΒ. Προτείνεται λοιπόν πειραματικά, η εγκατάσταση υδρομέτρων ηλεκτρονικού τύπου για τη χρέωση της κατανάλωσης του νερού. Λόγω του υψηλού κόστους αναγκαία κρίνεται η χρηματοδότηση από εθνικά προγράμματα. Υπολογίζουμε για 3000 μετρητές δαπάνη και αναμενόμενη μείωση ενεργειακής κατανάλωσης 205 MWh (0,25 Κt CO 2 ). Δ1.4 Δημιουργία μονάδας κομποστοποίησης γεωργικών αποβλήτων Ειδικό πρόβλημα για το Δήμο Ιεράπετρας αποτελεί η διαχείριση των γεωργικών αποβλήτων από τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες που διατίθενται σήμερα με καύση ή ταφή. Για την επίλυση του προβλήματος προτάθηκε στο ΕΠΠΕΡΑΑ η δημιουργία μονάδας επεξεργασίας των γεωργικών αποβλήτων για παραγωγή compost. Από τις σχετικές μελέτες προκύπτει ότι η μονάδα αυτή προϋπολογισμού , εκτός από την προστασία του περιβάλλοντος, θα βοηθήσει και με μείωση εκπομπών CO 2. Πράγματι ενώ η κατανάλωση πετρελαίου για τη λειτουργία της μονάδας υπολογίζεται σε lit (540 MWh) ετησίως ήτοι 150 t CO 2, η εκτροπή από τη διάθεση των περίπου t/y οργανικών υλικών και η παραγωγή από αυτά compost, συνεπάγεται πολύ μεγαλύτερη μείωση ισοδύναμου CO 2, διότι δεν παράγεται μεθάνιο που είναι 23 φορές πιο επικίνδυνο αέριο θερμοκηπίου από το CO 2. Συγκεκριμένα με το μηδενικό σενάριο (συνέχιση ταφής των υπολειμμάτων) θα υπάρχουν εκπομπές 323,65 Κt CO 2, ενώ με τη λειτουργία της μονάδας κομποστοποίησης εκπομπή 122 Κt CO 2 (περίοδος 10ετίας), ήτοι μείωση 201,65 Κt CO 2. Η μονάδα θα συμβάλλει ουσιαστικά στο στόχο με την παραπάνω μείωση των αερίων θερμοκηπίου, δε λαμβάνεται όμως υπόψη στον ενεργειακό σχεδιασμό μείωσης της κατανάλωσης. 3.2 Κτίρια, Εξοπλισμός / Εγκαταστάσεις και Βιομηχανίες Ο τομέας αυτός καταναλώνει το μεγαλύτερο ποσοστό της ενέργειας του δήμου (75%). Η ενέργεια αυτή αφορά τις καταναλώσεις των δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων, του τριτογενή και οικιακού τομέα και του δημοτικού φωτισμού. Τα κτίρια του δήμου παρουσιάζουν αυξημένη κατανάλωση θερμικής ενέργειας εξαιτίας των κλιματικών χαρακτηριστικών της περιοχής αλλά και της παλαιότητας. Ωστόσο, σε όλες τις κατηγορίες κτιρίων υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης που αφορούν τόσο στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και εξοπλισμού, όσο και στη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των πολιτών Δημοτικά Κτίρια, Εξοπλισμός/ Εγκαταστάσεις Λόγω των κλιματικών συνθηκών που επικρατούν στο Δήμο Ιεράπετρας, η ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης θερμικής ενέργειας θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Οι δράσεις που θα αναλάβει ο δήμος να υλοποιήσει στα δημοτικά κτίρια και εγκαταστάσεις έως το 2020 παρουσιάζονται κατωτέρω: Δ2.1 Ενεργειακή πιστοποίηση και αναβάθμιση δημοτικών κτιρίων Εξετάζοντας την ειδική ενεργειακή κατανάλωση των δημοτικών κτιρίων, είναι σαφές λόγω της

18 18 παλαιότητας αυτών, ότι καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας σε σχέση με τα πρότυπα που θέτει ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ). Ο Δήμος Ιεράπετρας αναγνωρίζοντας το πρόβλημα υπέβαλε πρόταση στο πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ και το υλοποιεί, που περιλαμβάνει ενεργειακές επεμβάσεις στο δημαρχείο και στο γειτονικό κτίριο των τεχνικών υπηρεσιών καθώς και στο 3 ο Δημοτικό Σχολείο, σε συνδυασμό με επεμβάσεις στον οδοφωτισμό, προϋπολογισμού Σύμφωνα με το Τεχνικό Δελτίο του έργου προκύπτει μείωση κατανάλωσης ενέργειας που ισοδυναμεί με μείωση εκπομπών 0,12 Κt CO 2. Επίσης υπέβαλε πρόταση για την Ολοκλήρωση του Κολυμβητηρίου Ιεράπετρας με ενεργειακή αναβάθμιση αυτού, που προβλέπει τη μείωση εκπομπών 1,01 Κt CO 2, πλην όμως δεν το συμπεριλαμβάνουμε στον ενεργειακό σχεδιασμό, δεδομένου ότι κατά το έτος βάσης δεν βρίσκεται σε λειτουργία. Αντίστοιχα με τις παραπάνω προτάσεις, ο δήμος προτίθεται να υλοποιήσει δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στο κτίριο δημοτικών υπηρεσιών στη Δημοτική Ενότητα Μακρύ Γιαλού καθώς και στο Κλειστό Γυμναστήριο Ιεράπετρας. Για τα κτίρια αυτά θα διενεργηθούν ενεργειακές επιθεωρήσεις και θα συνταχθούν μελέτες ενεργειακής αναβάθμισης για την εκτέλεση των απαιτούμενων εργασιών. Ακόμη θα τοποθέτησει λαμπτήρες υψηλής απόδοσης σε όλα τα κτίρια τα όποια διαθέτουν λαμπτήρες παλαιάς τεχνολογίας (60% εξοικονόμηση). Εκτιμούμε δαπάνη για τις μελέτες και τα έργα αυτά με προβλεπόμενη μείωση εκπομπών 0,08 Κt CO 2. Δ2.2 Δράσεις για την ευαισθητοποίηση των δημοτικών υπαλλήλων Ο Δήμος θα προχωρήσει σε ενημερωτικές εκδηλώσεις με σκοπό την ευαισθητοποίηση των δημοτικών υπαλλήλων. Οι εκδηλώσεις θα έχουν στόχο την ενημέρωση των υπαλλήλων για τους τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας στο χώρο εργασίας τους (π.χ. ρύθμιση θερμοστατών, αερισμός χώρων, φυσικός φωτισμός). Η αλλαγή ενεργειακής συμπεριφοράς των δημοτικών υπαλλήλων αναμένεται να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση 32,5 MWh (0,02 Κt CO 2 ). Δ2.3 Ενεργειακή αναβάθμιση δημοτικών σχολείων Αναφέρθηκε ήδη η υλοποίηση του έργου ενεργειακής αναβάθμισης του 3 ου Δημοτικού Σχολείου Ιεράπετρας στα πλαίσια του προγράμματος ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ. Οι δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης των σχολικών κτιρίων και των παιδικών σταθμών αποτελούν σημαντικό μέρος των καταναλώσεων του δήμου και γι αυτό είναι απαραίτητα. Έτσι ο Δήμος Ιεράπετρας προετοίμασε και υπέβαλε πρόταση ενεργειακής αναβάθμισης του 1 ου Λυκείου και του Γυμνασίου Κουτσουρά στο ΕΠΠΕΡΑΑ με προϋπολογισμούς και αντίστοιχα και προβλεπόμενη μείωση 0,16 και 0,21 Κt εκπομπών CO 2. Ενεργειακή αναβάθμιση απαιτείται και στο 2 ο και 3 ο Γυμνάσιο καθώς και στα ΔΣ Γρα Λυγιάς (5 ο ), Κεντρίου και Φέρμων όπου οι εργασίες θα γίνουν παράλληλα με τις προγραμματισμένες προσθήκες για την ολοήμερη λειτουργία των σχολείων. Εκτιμούμε συνολικό προϋπολογισμό για τα παραπάνω με μείωση εκπομπών 0,5 Κt CO 2. Χωριστά αναφέρουμε τον προγραμματισμό ανέγερσης νέου διδακτηρίου του πεπαλαιωμένου κτιρίου του 1ου Γυμνασίου (δαπάνη ) που εκτός από τη βελτίωση των συνθηκών διδασκαλίας και ασφάλειας θα συμβάλλει και στη μείωση κατανάλωσης ενέργειας κατ εκτίμηση αντίστοιχη με μείωση εκπομπών 0,2 Κt CO 2.

19 19 Συνολικά οι δράσεις στην κατηγορία αυτή προϋπολογίζονται σε με μείωση εκπομπών 1.07 Κt CO 2. Δ2.4 Δράσεις για την ευαισθητοποίηση μαθητών Ο Δήμος Ιεράπετρας αναγνωρίζει τη μεγάλη σημασία των σχολείων για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των μαθητών αλλά και τον παραδειγματισμό των πολιτών για υιοθέτηση πολιτικών και πρακτικών αειφόρου ανάπτυξης. Όπως όλες οι δράσεις στα δημοτικά κτίρια, έτσι και στα σχολεία οι παρεμβάσεις που παρουσιάστηκαν θα αποτελέσουν έργα επίδειξης για τους πολίτες του δήμου. Σκοπός του δήμου είναι να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές για το ζήτημα της εξοικονόμησης ενέργειας και τη σχέση της με τις κλιματικές αλλαγές. Αυτό θα επιτευχθεί με εκπαιδευτικές εκδηλώσεις και διαγωνισμούς σε συνεργασία με περιβαλλοντικές ομάδες και άλλους φορείς στις οποίες θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των παρεμβάσεων του δήμου και θα επιδεικνύονται έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η αλλαγή ενεργειακής συμπεριφοράς των μαθητών αναμένεται να οδηγήσει σε εξοικονόμηση 48,6 MWh (0,04 Κt CO 2 ). Δ2.5 Ενεργειακή αναβάθμιση εγκαταστάσεων ύδρευσης και επεξεργασίας λυμάτων Ο Δήμος Ιεράπετρας προχωρεί στη βελτίωση κυρίως του δυτικού εξωτερικού υδραγωγείου όπου υπάρχουν σοβαρές απώλειες λόγω της παλαιότητας και φθοράς του αγωγού μεταφοράς του νερού ύδρευσης από τις γεωτρήσεις Σαρακίνας. Υπέβαλε πρόταση έργου στο ΕΠΠΕΡΑΑ με προϋπολογισμό , που περιλαμβάνει και τον τηλεχειρισμό και τηλεέλεγχο του δικτύου. Το σύστημα αυτό αποτελείται από ένα πλήθος αισθητήρων, διασκορπισμένων σε διάφορα σημεία του δικτύου, καθώς και από ένα δίκτυο μετάδοσης της πληροφορίας των αισθητήρων σε έναν κεντρικό διαχειριστή. Οι αισθητήρες μετράνε διάφορες παραμέτρους του συστήματος, όπως η πίεση, η στάθμη του νερού και ο ρυθμός άντλησης, πληροφορίες από τις οποίες ο διαχειριστής μπορεί να βγάλει συμπεράσματα για τη σωστή λειτουργία του δικτύου και να εντοπίσει τυχόν διαρροές. To σύστημα συμπληρώνεται από συσκευές ελέγχου, όπως βαλβίδες, κινητήρες και πτερωτές, οι οποίες εγκαθίστανται σε κομβικά σημεία του δικτύου και ελέγχονται από το διαχειριστή με σκοπό την προσαρμογή της λειτουργίας του δικτύου στις εκάστοτε συνθήκες. Υπολογίζουμε ότι θα προκύψουν μειώσεις των απωλειών νερού κατά 10% που θα οδηγήσει σε μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας 278,8 MWh (0,3 Κt CO 2 ). Ως προς τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και ειδικότερα τη διαχείριση της ιλύος, εξεταστέα είναι η επεξεργασία με σκοπό την παραγωγή βιοαερίου. Παρά τη μικρή ποσότητα της λάσπης που δε συνηγορεί για τη λύση αυτή, εξεταστέα είναι η σύνταξη Τεχνικοοικονομικής Μελέτης Σκοπιμότητας η οποία θα εξετάσει όλες τις εναλλακτικές μεθόδους τεχνολογίας της ιλύος, με αναλυτικούς τεχνολογικούς υπολογισμούς και κοστολόγηση των έργων (σενάρια επεξεργασίας), η οποία θα προτείνει λύσεις με γνώμονα τόσο το κόστος, όσο και άλλους σημαντικούς παράγοντες όπως οι δυνατότητες αξιοποίησης του παραγόμενου προϊόντος στη γεωργία, ο διαθέσιμος χώρος αλλά και οι διαθέσιμοι πόροι από πιθανές πηγές χρηματοδότησης. Δ2.6 Δημιουργία Τμήματος Εξοικονόμησης Ενέργειας Στα πλαίσια των υποστηρικτικών ενεργειών, θα συσταθεί στο Δήμο Τμήμα Εξοικονόμησης

20 20 Ενέργειας, το οποίο θα είναι σε θέση να προσφέρει τεχνικές, νομικές και οικονομικές συμβουλές στους πολίτες και επαγγελματίες του τριτογενή τομέα, σχετικά με ενεργειακές παρεμβάσεις σε κτίρια και την ένταξη σε σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα. To συνολικό κόστος για τη λειτουργία του τμήματος καλύπτεται από τον προϋπολογισμό του Δήμου. Η αναμενόμενη εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση εκπομπών που θα επιτευχθεί μέσω της υλοποίησης των προτεινόμενων παρεμβάσεων από το Δήμο, τους πολίτες και επαγγελματίες παρουσιάζονται στις αντίστοιχες δράσεις εξοικονόμησης στο δημοτικό, οικιακό και τριτογενή τομέα. Η σύσταση του τμήματος προβλέπεται να γίνει το Δ2.7 Ενεργειακός υπεύθυνος Δήμου Για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της λειτουργίας των κτιρίων και εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούνται από το Δήμο, έχει οριστεί ο ενεργειακός υπεύθυνος του Δήμου. Οι αρμοδιότητες του ενεργειακού υπευθύνου είναι, ενδεικτικά, οι ακόλουθες: Συλλογή στοιχείων για τις ενεργειακές καταναλώσεις κάθε κτιρίου. Τήρηση αρχείου ή βάσης δεδομένων για τις ενεργειακές καταναλώσεις. Σύνταξη ετήσιας συνοπτικής έκθεσης ενεργειακής καταγραφής και ελέγχου. Χρονικό και οικονομικό προγραμματισμό των αναγκαίων παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, καθώς και προτάσεις για την εξασφάλιση των σχετικών πόρων. Παρακολούθηση έργων συντήρησης ή επισκευών για την εξοικονόμηση ενέργειας. Συντονισμός των δράσεων με τα τμήματα Αγροτικής Ανάπτυξης και Εξοικονόμησης Ενέργειας και συνεργασία με την υφιστάμενη Ομάδα του ΣΔΑΕ. Η συμβολή του ενεργειακού υπεύθυνου στη μείωση των εκπομπών CO 2 εκτιμάται σε 0,05 Κt Κατοικίες Η κατανάλωση αυτής της κατηγορίας είναι η μεγαλύτερη του δήμου. Ωστόσο, ο δήμος δεν έχει την δυνατότητα για άμεση παρέμβαση στις ιδιωτικές καταναλώσεις, αλλά θα επιδιώξει μέσω δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης να υλοποιηθούν παρεμβάσεις σε κτίρια με στόχο τη μείωση των εκπομπών CO 2. Οι δράσεις στον οικιακό τομέα περιλαμβάνουν: Δ3.1 Διεξαγωγή εκδηλώσεων για τους πολίτες Η αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράς των πολιτών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εξοικονόμηση ενέργειας στον τομέα των κατοικιών. Η ορθολογική χρήση των οικιακών συσκευών και άλλες μη τεχνικές παρεμβάσεις μπορεί να έχουν θετικό αποτέλεσμα στο ενεργειακό αποτύπωμα της κατοικίας. Την αφύπνιση της ενεργειακής συνείδησης των πολιτών θα πρέπει να αναλάβει ο δήμος με δράσεις πληροφόρησης, όπως η διεξαγωγή σχετικών εκδηλώσεων. Εκτιμάται ότι η κινητοποίηση των πολιτών θα είναι ανάλογη με τα ερεθίσματα που θα δώσει ο Δήμος και τους πόρους που θα δαπανήσει για το σκοπό αυτό. Στο πλαίσιο αυτό, ο Δήμος θα αναλάβει την υλοποίηση σχετικών εκδηλώσεων, όπως «Ημέρες Ενέργειας», με στόχο την καλλιέργεια και ενίσχυση του οικολογικού πνεύματος στους πολίτες, έτσι ώστε να υπάρχει σταθερό υπόβαθρο υποστήριξης των προτεινόμενων δράσεων εξοικονόμησης.