Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.. Κατερίνη

Transcript

1 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: << ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ (Μ/Σ) ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΟΥ Χ.Τ.>> Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

2 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

3 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μ/Σ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ Χ.Τ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ Σκοπός της Εργασίας αυτής είναι ο καθορισμός των μεγεθών των ασφαλειών Μέσης και Χαμηλής Τάσεως, πού πρέπει να τοποθετούνται στους Y/Σ Διανομής και των ασφαλειών και των μικροαυτόματων των μετρητών. Επίσης στην Εργασία αυτή καθορίζονταν οι τύποι των μετρητών, καθώς και τα βασικά στοιχεία των παροχών πού συναρτώνται με τα μεγέθη των ασφαλειών και μικροαυτομάτων. Ο όρος "μέγεθος ασφαλείας" χρησιμοποιείται, για λόγους συντομίας, για να εκφράσει, την ονομαστική ένταση του τηκτού η του φυσιγγίου της ασφαλείας. Επίσης το "μέγεθος μικροαυτόματου" σημαίνει την ονομαστική έντασή του. Ως προς το ρόλο των ασφαλειών διευκρινίζεται, ότι αυτές αποτελούν κυρίως όργανα προστασίας από υπερεντάσεις (δηλ. εντάσεις πού οφείλονται σε βραχυκυκλώματα και πού είναι πολλαπλάσιες των εντάσεων κανονικής λειτουργίας). Χρησιμοποιούνται επίσης και για την προστασία των αγωγών των εσωτερικών εγκαταστάσεων και παροχών από υπερφορτίσεις (δηλ. εντάσεις που οφείλονται στην τροφοδότηση αυξημένων φορτίων και δεν υπερβαίνουν περισσότερο από 50% ή το πολύ 100% τις αντίστοιχες ονομαστικές εντάσεις. Παρά το γεγονός ότι τα χαρακτηριστικά των ασφαλειών δεν είναι σαφώς καθορισμένα στην περιοχή των υπερφορτίσεων η τέτοια χρησιμοποίηση οφείλεται στο ότι η ασφάλεια είναι ένα πολύ οικονομικό όργανο προστασίας αλλά και στο ότι οι αγωγοί έχουν σημαντικά περιθώρια υπερφορτίσεως χωρίς ουσιαστική βλάβη των μονώσεων τους. Η προστασία ενός στοιχείου από υπερένταση έχει την έννοια ότι ο χρόνος διακοπής (τδ) της ασφαλείας (χρόνος από τη στιγμή εμφανίσεως της υπερεντάσεως μέχρι τη στιγμή πλήρους διακοπής της από την ασφάλεια, αφού δηλ. σβήσει και το τόξο πού δημιουργείται μετά την τήξη του εύτηκτου στοιχείου) είναι μικρότερος από το χρόνο, στον όποιο η υπερένταση, θα Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

4 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., προκαλούσε ανύψωση της θερμοκρασίας του προστατευμένου στοιχείου πάνω από ένα επιτρεπόμενο όριο. Για τα καλώδια η επιτρεπόμενη τελική θερμοκρασία καθαρίζεται από το είδος της μονώσεως, έτσι ώστε να μην προκληθεί αξιόλογη βλάβη της (πρόωρη γήρανση) κατά την πρόσκαιρη υπερθέρμανση της από την υπερένταση του βραχυκυκλώματος. Η αντοχή των καλωδίων σε υπερεντάσεις σε συνάρτηση με το χρόνο δίδεται καμπύλες. Επίσης από καμπύλες χρόνου - εντάσεως δίδεται η αντοχή Μ/Σ. από Μία από τις απαιτήσεις πού τίθενται κατά την εκλογή του μεγέθους μιας ασφαλείας είναι η συνεργασία της με άλλες ασφάλειες. Συνεργασία υπάρχει όταν, βραχυκύκλωμα μετά από μία ασφάλεια, προκαλεί την τήξη αυτής της ασφαλείας και καμίας άλλης προηγουμένης. Αυτό επιτυγχάνεται, όταν ο χρόνος διακοπής τδ της ασφαλείας που πρέπει να λειτουργήσει, είναι μικρότερος από το χρόνο τήξεως tτ της ασφαλείας πού δεν πρέπει να λειτουργήσει (χρόνος τήξεως είναι ο χρόνος από τη στιγμή εμφανίσεως της υπερεντάσεως μέχρι τη στιγμή πού διακόπτεται το εύτηκτο στοιχείο και αρχίζει το τόξο). Κατά την εκλογή των μεγεθών, των ασφαλειών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ανοχές, τις οποίες επιτρέπουν οι κανονισμοί κατασκευής των ασφαλειών. Για πολύ μεγάλες εντάσεις (άνω του εικοσαπλασίου της ονομαστικής) για τις οποίες η ασφάλεια λειτουργεί σε χρόνο μικρότερο της ημιπεριόδου, συγκρίνονται, προκειμένου να κριθεί αν υπάρχει συνεργασία, τα μεγέθη λειτουργήσει και Ι 2 tτ Ι 2 tδ της ασφαλείας πού πρέπει να της ασφαλείας πού δεν πρέπει να λειτουργήσει τα οποία δίνονται από τους κατασκευαστές των ασφαλειών (το μέγεθος είναι ακριβέστερα, το ολοκλήρωμα εντάσεως. Ι 2 t t 0 i 2 dt, οπού i η στιγμιαία τιμή της Πλήρης συνεργασία μεταξύ δύο ασφαλειών υπάρχει γενικά, όταν οι ονομαστικές εντάσεις τους διαφέρουν κατά δύο βαθμίδες τουλάχιστον. Μερική συνεργασία υπάρχει, όταν οι ονομαστικές εντάσεις διαφέρουν κατά μία βαθμίδα. Η μερική συνεργασία έχει την έννοια, ότι η επιθυμητή λειτουργία είναι πιθανή αλλά όχι και βεβαία. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

5 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Μ.Τ. ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Προορισμός και είδη ασφαλειών M.Τ. των Μ/Σ Διανομής Για την προστασία των M/Σ Διανομής τοποθετούνται, στην πλευρά Μ.Τ., ασφάλειες εκτονώσεως με τηκτά ταχείας τήξεως ή ασφάλειες κόνεως. Σε ορισμένους παλαιούς Υ/Σ 6,6/0,4 KV εσωτερικού χώρου υπάρχουν εγκατεστημένοι ελαιοδιακόπτες με ασφάλειες χρόνου. Ειδικότερα, ως προς το είδος των ασφαλειών : - Στους υπαίθριους Υ/Σ Διανομής τοποθετούνται κατά κανόνα ασφάλειες εκτονώσεως. Σε πολυσύχναστες θέσεις ή σε θέσεις οπού η ισχύς βραχυκυκλώσεως του δικτύου Μ.Τ. είναι υψηλή, ενδείκνυται η εγκατάσταση ασφαλειών κόνεως. - Στους Υ/Σ εσωτερικού χώρου οι ασφάλειες είναι πάντα τύπου κόνεως. Με αυτά τα όργανα προστασίας επιδιώκεται η αποφυγή βλάβης του Μ/Σ σε περίπτωση βραχυκυκλώματος στην πλευρά Χ.Τ., καθώς επίσης και η απομόνωση του Μ/Σ από το δίκτυο Μ.Τ., όταν ο Μ/Σ έχει υποστεί βλάβη. Ακόμα, στην τελευταία αυτή περίπτωση, οι ασφάλειες περιορίζουν την έκταση της βλάβης των τυλιγμάτων, ώστε να είναι ευκολότερη η επισκευή. Οι ασφάλειες Μ.Τ. προστασίας των Μ/Σ των υπαίθριων Υ/Σ Διανομής μπορούν να τοποθετηθούν είτε στον Υ/Σ (στο στύλο η το δίστηλο οπού στηρίζεται ο Μ/Σ), είτε σε ένα προηγούμενο στύλο της γραμμής Μ.Τ. πού τροφοδοτεί τον Υ/Σ, οπότε η ασφάλεια προστατεύει και την γραμμή αυτή, Διευκρινίζεται ότι και στην τελευταία αυτή περίπτωση το μέγεθος της ασφαλείας καθορίζεται αποκλειστικά με τα κριτήρια της προστασίας του Μ/Σ. Σε μάλλον σπάνιες περιπτώσεις, είναι δυνατόν η προστασία Μ/Σ εγκατεστημένου σε Υ/Σ εσωτερικού χώρου να γίνεται με ασφάλειες Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

6 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., τοποθετημένες στην αρχή του υπογείου καλωδίου, πού τροφοδοτείται, από εναέριο δίκτυο. Στην περίπτωση αυτή, οι ασφάλειες είναι επιτρεπτό να είναι τύπου εκτονώσεως. Τα τηκτά ταχείας τήξεως των ασφαλειών εκτονώσεως συμβολίζονται με τον αριθμό πού παριστά την ονομαστική ένταση τους σε Α και στη συνέχεια το γράμμα Κ. (Το γράμμα Τ χαρακτηρίζει τα τηκτά βραδείας τήξεως πού χρησιμοποιούνται για την προστασία των διακλαδώσεων του δικτύου Μ.Τ.). Κριτήρια για την εκλογή των ασφαλειών Μ.Τ. των Μ/Σ Διανομής Κριτήρια για την εκλογή του μεγέθους των ασφαλειών Μ.Τ. είναι τα ακολούθα: 1. Οι ασφάλειες πρέπει να είναι τέτοιας ονομαστικής εντάσεως, ώστε να προστατεύουν το Μ/Σ σε περίπτωση βραχυκυκλώματος στην πλευρά Χ.Τ. και σε θέση πριν από το ασφαλειοκιβώτιο Χ.Τ. Αυτό εξασφαλίζεται αν, για κάθε τιμή της εντάσεως βραχυκυκλώματος, καίγεται η ασφάλεια και ο χρόνος διακοπής είναι μικρότερος από το χρόνο αντοχής του Μ/Σ. Η περιοχή εντάσεων για την οποία πρέπει να τηρείται η απαίτηση αυτή καθορίζεται από το μονοφασικό και το τριφασικό βραχυκύκλωμα στην πλευρά Χ.Τ., και τα δύο χωρίς αντίσταση. 2. Οι ασφάλειες δεν πρέπει να περιορίζουν τη δυνατότητα υπερφορτίσεως του Μ/Σ. Γι αυτό η ονομαστική έντασή τους πρέπει να είναι σημαντικά μεγαλύτερη από την ονομαστική ένταση πρωτεύοντος του Μ/Σ. 3. Οι ασφάλειες δεν πρέπει να καίγονται από το ρεύμα ζεύξεως του Μ/Σ. Συνήθως θεωρείται, ότι για να μην προκαλείται αυτή η ανωμαλία, ο χρόνος τήξεως της ασφαλείας πρέπει, να είναι μεγαλύτερος από 0.1 sec, για ένταση δεκαπλάσια από την ονομαστική ένταση πρωτεύοντος του Μ/Σ. Αν υπάρχουν περισσότερες από μία ασφάλειες πού πληρούν τις απαιτήσεις αυτές, εκλέγεται ή μεγαλύτερη, ώστε να υπάρχει και μεγαλύτερη ευχέρεια στη συνεργασία με τις ασφάλειες Χ.Τ. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

7 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Καθορισμός των μεγεθών των ασφαλειών Μ.Τ. προστασίας των Μ/Σ Διανομής Οι ονομαστικές εντάσεις των ασφαλειών εκτονώσεως και κόνεως πού τοποθετούνται, ανάλογα με την ονομαστική ισχύ του Μ/Σ και την τάση πρωτεύοντος, αναγράφονται στον πίνακα Ι. Στον πίνακα II αναγράφονται τα μεγέθη των ασφαλειών χρόνου, για τους Μ/Σ 6,6/0,4 KV πού προστατεύονται με ελαιοδιακόπτες και τέτοιες ασφάλειες. Βασική απαίτηση για την ομαλή λειτουργία του συστήματος Μ.Τ, είναι, ότι οι ασφάλειες Μ.Τ. προστασίας Μ/Σ πρέπει να συνεργάζονται με τα άλλα μέσα προστασίας του δικτύου Μ.Τ., δηλ. ότι σε περίπτωση βραχυκυκλώματος μετά από τις ασφάλειες πρέπει να λειτουργήσουν αυτές και να μη μείνει μόνιμα ανοικτό κανένα άλλο μέσο προστασίας Μ.Τ. τα μεγέθη ασφαλειών πού αναγράφονται, στον πίνακα Ι για τα δίκτυα ΚV, έχουν εκλεγεί ώστε να συνεργάζονται: - με τους διακόπτες ισχύος (Ε/Λ) των αναχωρήσεων των σταθμών Μ.Τ., εφόσον έχουν τις τυποποιημένες ρυθμίσεις. - με τους διακόπτες αυτομάτου επαναφοράς που εγκαθίστανται στις γραμμές Μ.Τ, εφόσον έχουν ρύθμιση του στοιχείου γης στα 70 Α. - με τις ασφάλειες διακλαδώσεων με τηκτό 30 Τ (εκτός από τις ασφάλειες εκτονώσεις 4οκ που προβλέπονται για Μ/Σ 500 KVA, οι οποίοι σπάνια χρησιμοποιούνται σε Υ/Σ εξωτερικού χώρου). Για κάθε άλλη περίπτωση απαιτείται εξέταση. Πάντως, αν δεν υπάρχει συνεργασία δεν θα πρέπει να τοποθετηθούν μικρότερες ασφάλειες προστασίας Μ/Σ, αλλά να τροποποιηθούν οι ρυθμίσεις των άλλων μέσων προστασίας η να αφαιρεθούν ασφάλειες προστασίας διακλαδώσεων η Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

8 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., υποδιακλαδώσεων του δικτύου Μ.Τ., έτσι, ώστε να μπορέσει να υπάρξει συνεργασία. ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Χ.Τ. ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Προορισμός των ασφαλειών Χ.Τ. των Μ/Σ Διανομής Οι ασφάλειες Μ.Τ, προστατεύουν τους Μ/Σ από υπερεντάσεις που οφείλονται σε βραχυκυκλώματα Χ. Τ., μόνο αν τα βραχυκυκλώματα αυτά συμβούν σε μικρή απόσταση από το Μ/Σ. Η προστασία των Μ/Σ από τις υπερεντάσεις πού οφείλονται σε βραχυκυκλώματα του δικτύου Χ.Τ. επιτυγχάνεται με τις ασφάλειες Χ.Τ. Στους Μ/Σ ονομαστικης ισχύος μέχρι και 25 KVA τοποθετούνται μόνο κεντρικές ασφάλειες (δηλ, μια σειρά ασφαλειών από την οποία τροφοδοτείται όλο το φορτίο της Χ.Τ.). Στους μεγαλύτερους Μ/Σ τοποθετούνται μόνο ασφάλειες ανά αναχώρηση Χ.Τ. αν υπάρχει μία μόνο αναχώρηση για την τροφοδότηση δικτύου Χ.Τ. ή ενός μεμονωμένου καταναλωτή Χ.Τ., οι ασφάλειες αναχωρήσεως είναι συγχρόνως και κεντρικές). Διευκρινίζεται ότι οι ασφάλειες Χ.Τ. ακόμα και οι κεντρικές δεν προστατεύουν το Μ/Σ από υπερφόρτιση. Για αυτό επιβάλλεται η παρακολούθηση των φορτίων ώστε να εξασφαλισθεί ότι ο Μ/Σ δεν θα υπερφορτισθεί περισσότερο από τα επιτρεπόμενα όρια. Οι ασφάλειες Χ.Τ. πρέπει να συνεργάζονται επιλογικά με τις ασφάλειες Χ.Τ. του Μ/Σ, δηλ. πρέπει να καίγονται αυτές, πρίν λειτουργήσουν οι ασφάλειες Μ.Τ., για κάθε βραχυκύκλωμα, μονοφασικό, διφασικό ή τριφασικό, του δικτύου Χ.Τ. Στον πίνακα Ι αναγράφονται οι μέγιστες τιμές των ασφαλειών Χ.Τ. που μπορούν να τοποθετηθούν ανάλογα με την ονομαστική ισχύ του Μ/Σ, έτσι ώστε να συνεργάζονται επιλογικά με τις ασφάλειες Μ.Τ. του Μ/Σ. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

9 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Μικρότερες ασφάλειες Χ.Τ. μπορούν να τοποθετηθούν, για να τηρήσουν ορισμένες απαιτήσεις πού αφορούν το δίκτυο Χ.Τ. Κριτήρια εκλογής των ασφαλειών Χ.Τ. Οι ασφάλειες Χ.Τ. πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες συνθήκες, πού σχετίζονται με το δίκτυο Χ.Τ. 1. Οι ασφάλειες Χ.Τ. πρέπει να είναι αρκετά μεγάλες, ώστε να μην καίγονται από το ρεύμα του φορτίου. Κατά γενικό κανόνα η ονομαστική τους ένταση πρέπει να είναι μεγαλύτερη κατά 30% τουλάχιστον από τη μέγιστη ένταση φορτίου. 2. Οι ασφάλειες Χ.Τ. πρέπει να συνεργάζονται με τις ασφάλειες η τους μικροαυτόματους των μετρητών ή σε όσες περιπτώσεις δεν υπάρχει όργανο προστασίας στο μετρητή, με τις γενικές ασφάλειες των εσωτερικών εγκαταστάσεων των καταναλωτών. 3. Η ονομαστική ένταση των ασφαλειών δεν πρέπει, όσο αυτό είναι δυνατόν, να υπερβαίνει σημαντικά τη μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση φορτίσεως του πρώτου τμήματος της γραμμής Χ.Τ. (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι με τις ασφάλειες επιδιώκεται ή είναι δυνατόν να προστατευθούν από υπερφόρτιση οι αγωγοί του δικτύου). Το ρεύμα μονοφασικού βραχυκυκλώματος προς ουδέτερο στο άκρο του δικτύου Χ,Τ. (στο οποιο, στην προκειμένη περίπτωση περιλαμβάνονται και οι παροχές), πρέπει να είναι μεγαλύτερο ή ίσο προς το τριπλάσιο του ονομαστικού ρεύματος της ασφάλειας. Η απαίτηση αύτη (που ονομάζεται και "συνθήκη Βραχυκυκλώσεως") αναφέρεται στον "Κανονισμό Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων σαν προϋπόθεση για να επιτρέπεται να εφαρμοσθεί ουδετέρωση, πρέπει όμως να τηρειται πάντα, ανεξάρτητα από την εφαρμοζόμενη μέθοδο προστασίας ώστε να εξασφαλίζεται η πολύ γρήγορη τήξη της ασφαλείας σε περιπτωση βραχυκυκλωματος. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

10 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Σε υφιστάμενα δίκτυα Χ.Τ., όταν διαπιστωθεί από σχετική μελέτη, ότι δεν τηρείται η συνθήκη βραχυκυκλώσεως, επιτρέπεται κατ' έξαίρεση να τοποθετηθούν ενδιάμεσες ασφάλειες και μόνο ύπο τον ορό, οτι πρόκειται για δικτυα που εξυπηρετούν μικρά φορτία δεν προβλέπεται αύξηση του φορτίου τους και γενικά οι δαπάνες για την εξασφάλιση της συνθήκης βραχυκυκλώσεως κατ' αλλο τροπο θα ήταν μεγάλες. Το ονομαστικό ρευμα των ενδιαμέσων ασφαλειων πρέπει να έκλεγει έτσι, ώστε να συνεργαζονται με τις ασφάλειες της άναχωρίσεως και με τίς ασφαλειες η τους μικροαυτοματους των μετρητών των καταναλωτων πού τροφοδοτουνται από το τμήμα του δικτύου μετά τις ενδιάμεσες ασφάλειες. Αν υπάρχουν περισσότερα απο ένα μεγέθη άσφαλειων πού πληρούν τις απαιτήσεις αυτές, προτιμάται συνήθως το μεγαλύτερο, ώστε να υπάρχει μελλοντικά μεγαλύτερη ευχέρεια στήν τροφοδότηση αυξημένων φορτίων. Μίκροτερες ασφάλειες από τις προκύπτουσες από τις παραπάνω απαιτήσεις μπορούν να τοποθετούνται στην περίπτωση που απο μια αναχώρηση τροφοδοτειται "μεμονωμένος καταναλοτής" και δεν τοπόθετούνται ασφάλειες μετρητή, οπότε οι ασφάλειες της αναχωρήσεως εκλέγονται με κριτήρια πού σχετίζονται με την παροχή του υπόψη καταναλωτή. Καθορισμός των μεγεθών των ασφαλειών Χ,Τ. Οι άσφάλειες Χ.Τ. των αναχωρήσεων είναι μαχαιρωτές, σύμφωνες με τήν προδιαγραφή GR-207. Τα μεγέθη των φυσιγγίων είναι τα άκόλουθα: 25, 32, 40, 50, 63, 80, 100, 125, 160, 200, 250, 315, 400 καί 500 Λ. Σέ παλαιότερες κατασκευές υπάρχουν και ασφάλειες άλλων τυποποιήσεων, μαχαιρωτές ή κοχλιωτές. Στά επόμενα καθορίζονται τα μεγέθη των φυσιγγίων με βάση την τυποποίηση πού ισχύει τώρα. Για τα αλλά είδη ασφαλειών, πού έχουν ονομαστικά ρεύματα φυσιγγίων διαφορετικά από αυτά πού αναφέρθηκαν προηγουμένως, θα πρέπει να τοποθετούνται Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

11 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., φυσίγγια με ονομαστικό ρεύμα το πλησιέστερο προς το καθοριζόμενο τυποποιημένο. Τα μεγέθη των ασφαλειων πού μπορούν να τοποθετηθούν ανάλογα με την ονομαστική ισχύ του Μ/Σ σημειώνονται στον πίνακα ΙΙΙ. Μικρότερες ασφάλειες μπορούν να τοποθετηθούν στίς ακόλουθες περιπτώσεις : (1) στις αναχωρήσεις πού τροφοδοτούν "μεμονωμένους καταναλωτές, οποτε τοποθετούνται οι ασφάλειες πού αναγράφονται στον πίνακα V. (2) όταν ένας καταναλωτής απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ονομαστικής ισχύος του Μ/Σ (πχ το 80%), οπότε στις άλλες αναχωρήσεις μπορούν να τοποθετηθούν ασφάλειες μικρότερες από τις αναγραφόμενες στον Πίνακα III. Διευκρινίζεται ότι ο μεγάλος αυτός καταναλωτής μπορεί να είναι μεμονομένος ή όχι και να έχει ή να μην έχει ασφάλειες μετρητή. Στον πίνακα ΙΙΙ αναγράφονται επίσης για κάθε μέγεθος ασφαλείας, τα μέγιστα επιτρεπόμενα μήκη γραμμών Χ.Τ. ανάλογα με την διατομή έτσι ώστε να τηρείται η συνθήκη βραχυκυκλώσεις. Για κάθε περίπτωση δίνονται δυο τιμές του μήκους γραμμής: η πρώτη χωρίς να ληφθεί υπόψη το καλώδιο παροχής και η δεύτερη λαμβάνοντας υπόψη την αντίσταση καλωδίου παροχής 6 τ.χιλ. μήκους 30m. Γενικά πρέπει να χρησιμοποιείται η δεύτερη τιμή, εκτός αν είναι γνωστό ότι δεν θα κατασκευασθεί, ούτε στο μέλλον, παροχή με αγωγούς τέτοιας διατομής, οπότε πρέπει να γίνεται υπολογισμός με τις πραγματικές συνθήκες. Τα μήκη του πίνακα III δίνονται ανεξάρτητα από την ισχύ του Μ/Σ, διότι το ρεύμα βραχύκυκλώσεως στο άκρο της γραμμής πολύ λίγο εξαρτάται άπο την αντίσταση του Μ/Σ. Τα κενά που υπάρχουν στο αριστερό μέρος του πίνανα σημαίνουν πώς δεν υπάρχει περιορισμός, διότι το μέγιστο έπιτρεπόμενο μηκος γραμμής Χ.Τ. για να τηρείται η συνθυκη βραχυκυκλωσεως είναι μεγαλύτερο άπο τα 1.200m για το μήκος των δικτύων Χ.Τ. πού αποτελούν όριο Περιπτώσεις μη τοποτοθετήσεως ασφαλειών Χ.Τ. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

12 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Οι ασφαλειες Χ.Τ. ενός Υ/Σ Διανομής μπορούν κατ' εξαίρεση να παραλειφθούν αν πληρούνται (συγχρόνως) οι ακόλουθες προϋποθέσεις: (1). 0 Υ/Σ είναι εναέριος καί οι ασφάλειες Μ.Τ. είναι τύπου εκτονώσεως. (2). η όνομαστικτ ίσχυς του Μ/Τ είναι 75 KVA η μεγαλύτερη - (3). Από τον Υ/Σ ηλεκτροδοτείται ένας μόνο καταναλοτης, με παροχή Νο 5 ή Νο 6 ή Νο 7 (4). Η Παροχη του καταναλωτη συνδεεται στόν Υ/Σ χωρίς παρεμβολή δικτύου Χ.Τ. Σημειωνεται πάντως, ότι η μη τοποθέτηση ασφαλειών Χ.Τ. δεν πρέπει να εφαρμόζεται παρα μόνο προκειμένου να πραγματοποιηθεΐ η απλή κατασκευή, στην οπόία οι Μ/Σ έντάσεως της μετρήσεως τοτοθετοΰνται στο στύλο του εναέριου Υ/Σ, στον οποίο άνεβαίνει και το καλώδιο της γραμμής μετρητη - πίνακα του καταναλωτή. Κατ εξαίρεση της παραπάνω συνθήκης (3) είναι επιτρεπτό, από ενα Υ/Σ άπο τον οποιο τροφοδοτειται ένας "μεμονωμένος καταναλωτής" πού απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ονομαστικής ισχύος του Μ/Σ καί στην αναχώρηση δεν τοποθετούνται άσφάλειες Χ.Τ. να τροφοδοτηθούν καί μερικοί καταναλωτές Χ.Τ. πού η συνολικη ίσχύς τους, άποτελεΐ μικρό ποσοστό της ισχύος του Μ/Σ. Στην περίπτωση αυτή, ή τροφοδότηση του κυρίου καταναλωτή γίνεται ακριβως κατά τον ιδιο τρόπο σαν να μην υπηρχαν οι ύπόλοιποι καταναλωτές, και οι τελευταίοι τροφοδοτούνται μέσω χωριστής γραμμής με ασφάλειες Χ.Τ. Οι ασφάλειες αυτές μπορεί να είναι και μικρότερες από τίς προβλεπόμενες από τον πίνακα III. Χ.Τ., Διευκρινίζεται ότι για να ειναι επιτρεπτή ή μη τοποθέτηση ασφαλειών πρέπει οπωσδήποτε τα τηκτά των άσφαλειων Μ.Τ. να είναι τα οριζόμενα στον πίνακα Ι. ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΑΥΤΟΜΑΤΟΙ ΜΕΤΡΗΤΩΝ Μ.Τ. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΜΕΤΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ. Προορισμός και κριτήρια εκλογής των ασφαλειών ή μικροαυτόματων των μετρητών. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

13 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Στους μετρητών των καταναλωτών Χ.Τ. προτάσσονται ασφάλειες ή μικροαυτόματοι, εκτός από την περίπτωση των "μεμονωμένων καταναλωτών". Προορισμός των ασφαλειών και των μικροαυτοματων είναι η εξασφάλιση της τηρήσεως των ακολουθων απαιτήσεων, με βάση τίς οποίες, γίνεται και η εκλογή του μεγέθους τους οι ασφάλειες ή ο μικροαυτόματος του μετρητή πρέπει να προστατεύουν τα στοιχεία της παροχής και συγκεκριμένα τα καλώδια και τον μετρητή από υπερφόρτηση αν οι ασφαλειες του πίνακα της εσωτερικής εγκαταστάσεως αντικατασταθούν, αντικανονικά από τον καταναλωτή, με άλλες μεγαλύτερες. Γι αυτό το ονομαστικό ρεύμα τvν ασφαλειών ή του μικροαυτομάτου πρέιπει να είναι ίσο η μικρότερο από τα μέγιστα επιτρεπόμενα ρεύματα φορτίσεως του καλωδίου και του μετρητή. Επίσης οι ασφάλειες και οι μικροαυτόματοι προστατεύουν τα ίδια στοιχεία της παροχής από βραχυκυκλώματα που μπορεί να γίνουν μετά το μετρητή (π.χ. στη γραμμή μετρητή-πίνακα ή στο γενικό πίνακα της έσωτερικης εγκαταστάσεως) Οι ασφάλειες ή ο μικροαυτέματος του μετρητή πρέπει να προστατεύουν τη γραμμή μετρητή - πίνακα από υπερεντάσεις οφειλόμενες σε βραχυκυκλώματα, ενώ η προστασία της γραμμής από υπερφορτίσεις πραγματοποιείται από τίς γενικές ασφάλειες του πίνακα της εσωτερικής εγκαταστάσεως. 8.3 Οι ασφάλειες ή ο μικροαυτόματος πρέπει να απομονώνουν από το δίκτυο Χ.Τ. το μετρητή καί την εσωτερική εγκατάσταση, σε περίπτωση βραχυκυκλώματος, έτσι ώστε να μην προκληθεί γενικότερη διακοπή τροφοδοτήσεως του δικτύου Χ.Τ. Για το σκοπό αυτό πρέπει να υπάρχει συνεργασία των ασφαλειών ή των μικροαυτομάτων των μετρητών προς τις ασφάλειες Χ.Τ. του Μ/Σ. Η συνεργασία θεωρείται εξασφαλισμένη, όταν τα ονομαστικά; ρεύματα τους διαφέρουν κατά δύο,βαθμίδες τουλάχιστον. Για λόγους καλής λειτουργίας ενδείκνυται να υπάρχει συνεργασία των ασφαλειών ή του μικροαυτομάτου του μετρητή με τίς γενικές ασφάλειες της εσωτερικής εγκαταστάσεως. Συνήθως θεωρείται αρκετή η υπαρξη διαφοράς μιας βαθμίδας στα ονομαστικά ρεύματα οπότε υπάρχει συνεργασία, όχι Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

14 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., πλήρης, αλλά παντως ικανοποιητική, αν ληφθεί υπόψην ότι σε περίπτωση μη συνεργασίας δεν προκαλείται γενικότερη διακοπή. 9. Καθορισμός των μεγεθών των ασφαλειων καί μικροαυτοματών των μετρητών Η εκλογή των ασφαλειών καί 'μικροαυτομάτων γίνεται σύμφωνα με τα ακόλουθα: 9. 1 μονοφασική καταναλωτές Στους μονοφασικούς καταναλωτές τοποθετούνται κατά κανόνα μικροαυτόματοι, πού το ονομαστικό ρεύμα τους καθορίζεται από την ασφάλεια του δικτύου Χ.Τ. (ασφάλεια Χ.Τ. του Μ/Σ ή κατ' εξαίρεση, ενδιάμεση ασφάλεια), σύμφωνα με τόν πίνακα IV ή V. Σέ παλαιότερες παροχες υπάρχουν ασφάλειες τύπου "μινιόν" με βάσεις 25Α. Τοποθετούνται φυσίγγια 30Α (ή 35 Α) αν οι ασφάλειες του δικτύου Χ.Τ. είναι 50Α ή μεγαλύτερες, διαφορετικά τοποθετούνται φυσίγγια 20Α. 9.2 Τριφασικοί καταναλωτές Το μέγεθος της παροχής επιλέγει ο καταναλωτής. Από την πλευρά της ΔΕΗ ελέγχεται η ορθότητα της επιλογής αυτής σε συνδυασμό μέ τα στοιχεία της έσωτερικης εγκαταστάσεως, ώστε αν υπάρχει μεγάλη απόκλιση, να υποδειχθεί στον καταναλωτή η σωστή επιλογή. Ειδικά για τους καταναλωτές πού έχουν ενά μόνο κινητήρα ή πού ο μεγαλύτερος κινητήρας έχει ισχύ ίση ή μεγαλύτερη από το 80% της συνολικής ισχύος της εγκαταστάσεως, θα πρέπει να επιλεγέι τέτοιο μέγεθος παροχής, ώστε οι γενικές ασφάλειες της εσωτερικής εγκαταστάσεως να συνεργάζονται με το όργανο προστασίας (αΰτόματο διακόπτη) του κινητήρα σε περίπτωση ΰπερφορτίσεως καί επίσης να μην κάίγονται από το ρεύμα εκκινήσεως (υποτίθεται ότι δεν παρεμβάλλονται άλλες ασφάλειες, πράγμα άλλωστε πού δεν απαιτείται στις περισσότερες τουλάχιστον περιπτώσεις). Οταν η εκκίνηση γίνεται με οποιοδήποτε τρόπο που το ρεύμα εκκινήσεως δέ περιορίζεται σε Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

15 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., τιμή Ιε < 2.5 Ιη (Ιη το ονομαστικό ρεύμα του κινητήρα) οι γενικές ασφάλειες της εσωτερικής εγκατάστασης πρέπει να έχουν ονομαστικό ρεύμα Ιασφ > 1.1 Ιη. Σε περίπτωση κινητήρα βραχυκυκλωμένου δρομέα με απευθείας εκκίνηση, οπότε Ιε > 2,5 Ιη το ονομαστικό ρεύμα των γενικών ασφαλειών της εσωτερικής εγκατάστασης πρέπει να είναι Ιασφ > 1.4 Ιη. Αν το ονομαστικό ρεύμα του κινητήρα δεν είναι γνωστό, θα υπολογίζεται από την αποδιδόμενη ισχύ του κινητήρα, αφού ληφθούν υπόψη ο συντελεστής αποδόσεως (η) και ο συντελεστής ισχύος (συνφ). Οι συνήθεις τιμές των δύο αυτών μεγεθών είναι οι ακόλουθες, ανάλογα με την ισχύ του κινητήρα : Ισχύς Κινητήρα (ΗΡ) η συνφ ο + ιοο 100 -Η και άνω Με βάση τα στοιχεία αυτά έχει συντάχθει ο πίνακας VIII, που θα χρησιμοποιείται όταν δεν υπάρχουν αλλά ακριβέστερα στοιχεία. Στους οικιακούς καταναλωτές, όταν γίνεται τριφασική παροχή αυτή είναι πάντα μεγέθους 2 ή αν χρειάζεται, μεγαλύτερη. Σχετικά με τις ασφάλειες ή τους μικροαυτόματους των μετρητών των τριφασικών καταναλωτών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακολούθα : Στους τριφασικούς καταναλωτές, που τροφοδοτούνται από δίκτυο Χ.Τ. (που τροφοδοτεί και άλλους καταναλωτές), τοποθετούνται, ανάλογα με το μέγεθος της παροχής, ασφάλειες (ή μικροαυτόματοι) σύμφωνα με τον πίνακα IV. Για φυσίγγια ονομαστικού ρεύματος μέχρι και 100Α χρησιμοποιούνται κοχλιωτές ασφάλειες. Ειδικότερα για φυσίγγια μέχρι 35Α (αν τοποθετηθούν, για οιαδήποτε λόγο, ασφάλειες αντί μικροαυτόματου) χρησιμοποιούνται βάσεις τύπου «μινιόν» και για φυσίγγια 63Α και 100Α χρησιμοποιούνται Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

16 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., αντίστοιχα βάσεις 63Α και 100Α. Για φυσίγγια 160Α και 250Α χρησιμοποιούνται μαχαιρωτές ασφάλειες. Οι παροχές Νο 7 τροφοδοτούνται πάντα από ιδιαίτερη αναχώρηση και κατά συνέπεια εμπίπτουν στην περίπτωση των «μεμονωμένων καταναλωτών» (βλ. την επόμενη παραγρ ) «Μεμονωμένοι καταναλωτές» χαρακτηρίζονται όσοι τροφοδοτούνται είτε από Υ/Σ ΜΤ/ΧΤ που δεν έχει άλλα φορτία, είτε από ιδιαίτερη αναχώρηση Χ.Τ. ενός Υ/Σ ΜΤ/ΧΤ από τον οποίο, με άλλες αναχωρήσεις τροφοδοτούνται, συνήθως μέσω δικτύου ΧΤ, άλλοι καταναλωτές. Η τροφοδότηση από ιδιαίτερη αναχώρηση μπορεί να γίνεται είτε με σύνδεση της παροχής απ' ευθείας στον Υ/Σ. είτε μέσω γραμμής Χ.Τ., πράγμα που προϋποθέτει την εξασφάλιση, ότι δεν θα συνδεθεί ούτε μελλοντικά, άλλος καταναλωτής στην γραμμή αυτή (η περίπτωση αυτή είναι συνήθης μόνο σε αρδευτικά δίκτυα). Στους μεμονωμένους καταναλωτές με παροχή Νο 1 ή Νο 2 τοποθετούνται μικροαυτόματοι 25Α ή 40Α αντιστοίχως, όπως αναγράφεται και στον πίνακα V. Στους καταναλωτές με παροχές από Νο 3 μέχρι Νο 7 δεν τοποτετούνται ασφάλειες μετρητή. Η προστασία του μετρητή καί της γραμμής μετρητι - πίνακα από βραχυκυκλώματα πραγματοποιείται, στην περίπτωση αυτή, από τίς ασφάλειες της αναχωρήσεως, που τα μεγέθη τους αναγράφονται στον πίνακα V. Όταν παραλείπονται και οι ασφάλειες αναχωρήσεως, πράγμα που είναι επιτρεπτώ κατ εξαίρεση όταν τροφοδοτείται παροχή Νο 5 ή Νο 6 ή Νο 7 και υπό τις προυποθέσεις της παραγρ. 7, η παραπάνω προστασία εξασφαλίζεται απο τίς ασφάλειες Μ.Τ. του Μ/Σ (βλ. καί την παραγρ ).» μέχρι να εκδοθεί σχετική κατασκευαστική τυποποίηση ή τοποθέτηση των ασφαλειών και η διάταξη του συστήματος μετρήσεως θα γίνεται όπως φαίνεται ενδεικτικά στα πέντε σχεδια πού επισυνάπτονται. Στοιχεία των μετρητών και των παροχών Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

17 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 10.1 Τα ονομαστικά ρεύματα των μετρητών πού τοποθετούνται, σε κάθε μέγεθος παροχής αναφέρονται στους πίνακες IV καί V. Το είδος του μετρητή, δηλ. με απλή ή διπλή εγγραφή, με ή χωρίς ένδειξη μέγιστης ζητήσεως καθορίζεται από το τιμολόγιο πού εφαρμόζεται στην κάθε περίπτωση. Στόν πίνακα VII δίνονται τα είδη των μετρητών πού πρέπει να τοποθετούνται στους καταναλωτές ανάλογα με το τιμολόγιο τους Οι διατομές των καλωδίων των παροχών καθορίσθηκαν στους πίνακες IV και V με βάση τη μέγιστη επιτρεπόμενη φόρτισή τους, έτσι ώστε οι ασφάλειες ή οι μικροαυτοματοι των μετρητών να προστατεύουν τα καλωδια από ΰπερφόρτιση. Σέ όσες περιπτώσεις δεν υπάρχουν ασφάλειες ή μικροαυτόματοι (παροχές Νο3 μέχρι Νο7 μεμονομένων καταναλωτων) η προστασία του καλωδίου παροχής, από υπερφορτιση εξασφαλίζεται απο τίς ασφάλεις Χ.Τ. του Μ/Σ. Στίς περιπτώσεις πού, κατ'εξαίρεση, δεν τοποθετουνται ασφάλειες Χ.Τ. του Μ/Σ (παροχές Νο5 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., μέχρι Νο7), το καλώδιο παροχής περιορίζεται στη σύνδεση μεταξύ των ακροδεκτών Χ,Τ. του Μ/Σ ισχύος καί των Μ/Σ εντάσεως. Τα μονοπολικά καλώδια αυτής της συνδέσεως έχουν μεγάλα περιθώρια φορτίσεως. Πάντως η φόρτισή τους ελέγχεται σύγχρονα με τη φόρτιση του Μ/Σ, δεδομένου οτι η επιτρεπόμενη φόρτιση τους είναι, επιτρεπόμενη φόρτιση του Μ/Σ. στίς περισσότερες περιπτώσεις περίπου, ίση με την Οι μέγιστες επιτρεπόμενες φορτίσεις των καλωδίων πού εχουν ληφθει υπόψη στους πίνακες, αντιστοιχούν στίς ακόλουθες συνθήκες: (1) Για τα εναέρια η έπιτοίχια καλώδια: - θερμοκρασία περιβάλλοντος: Συγκεντρικά καλώδια τοποθετημένα ελεύθερα στον αέρα, χωρίς προστατευτικό σωλήνα. - Μονοπολικά καλώδια τοποθετημένα σε σωλήνα προστασίας. 2) Για τα υπόγεια καλώδια τυπου ΝΑΚΒΑ - Θερμοκρασία εδάφους: Τοποθέτηση μέσα σε σωλήνα προστασίας (ένα καλώδιο στο σωλήνα). Για διαφορετικό τρόπο, εγκαταστάσεως, η διατομή του καλωδίου πρέπει να καθορίζεται με βάση την επιτρεπόμενη φόρτιση που αντιστοιχεί σ

18 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., αυτό τον τρόπο εγκαταστάσεως έτσι ώστε που το καλώδιο να προστατεύεται όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Η επιτρεπόμενη φόρτηση των καλωδίων, ανάλογη με τον τρόπο εγκαταστάσεως υπολογίζεται με βάση τα αναφερόμενα στην ΟΔ-26. Καλώδια που τροφοδοτούν περισσότερες παροχές θα εκλέγονται με βάση το αναμενόμενο φορτίο, για τον υπολογισμό του οποίου λαμβάνεται υπόψη και ετεροχρονισμός των φορτίων των παροχών Η γραμμή μετρητή-πίνακα, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, προστατεύεται για τα βραχυκυκλώματα από το μικροαυτόματο ή τις ασφάλειες του μετρητή ή από τις ασφάλειες Χ.Τ. του Μ/Σ και για τις υπερφορτίσεις από τις γενικές ασφάλειες της εσωτερικής ηλεκτρικής εγκατάστασης. Στους πίνακες IV και V αναγράφονται, για κάθε μέγεθος παροχής, οι ελάχιστες διατομές των αγωγών της γραμμής μετρητή-πίνακα, για τις οποίες υπάρχει προστασία από υπερφόρτιση. Οι διατομές είναι ίδιες, ανεξάρτητα από το είδος της μόνωσης (ΡνC ή εμποτισμένο χαρτί). Ειδικά για τις παροχές Νο5, Νο6 και Νο7 των «μεμονωμένων καταναλωτών» όταν δεν τοποθετούνται ασφάλειες ΧΤ του Μ/Σ η προστασία της γραμμής μετρητή (μετασχηματιστών εντάσεως) - πίνακα καλύπτεται από τις ασφάλειες ΜΤ του Μ/Σ. Στον πίνακα VI αναγράφεται η προστατευόμενη διατομή για κάθε μέγεθος Μ/Σ και αφορά, όπως και προηγούμενα, και τους αγωγούς φάσεων και τον ουδέτερο. Η επιλογή της διατομής των αγωγών της γραμμής μετρητή-πίναχα έτσι ώστε να επαρκουν για τα φορτία της εγκαταστασης ή να προστατεύονται για την υπερφόρτιση από τις γενικές ασφάλειες της, γίνεται από το μελετητή ή κατασκευαστή της εσωτερικής ηλεκτρικής εγκατάστασης. Για την προστασία υπερφορτίσεως αρκεί το ονομαστικό ρεύμα, των ασφαλειών να είναι ίσο ή μικρότερο από τη μέγιστη επιτρεπόμενη φόρτιση των αγωγών. Η φόρτιση αυτή δίνεται από το άρθρο 126 του Κανονισμού Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων για τα καλώδια με πλαστική μόνωση (από ΡνC), όπως είναι τα καλώδια ΝΥΑ, ΝΥΜ, ΝΥΥ κλπ υπό τις συνθήκες περιβάλλοντος που το άρθρο αυτό ορίζει. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

19 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Για καλώδια με άλλου είδους μονώσεις ή που λειτουργούν με διαφορετικές συνθήκες περιβάλλοντος θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η επιτρεπόμενη φόρτιση που ισχύει για κάθε περίπτωση. Αγωγοί μεγαλύτερης διατομής είναι σκόπιμο να χρησιμοποιούνται στη γραμμή μετρητή-πίνακα των εγκαταστάσεων στις οποίες θεωρείται πιθανή μια μελλοντική αύξηση των φορτίων. ΠΙΝΑΚΑΣ Ι ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Μ.Τ. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Μ/Σ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΑΧΦΑΛΕΙΕΣ Χ.Τ. ΙΣΧΥΣ Μ/Σ (KVA) AΣΦΑΛΕΙΕΣ ΕΚΤΟΝΩΣΕΩΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΚΟΝΕΩΣ ΜΕΓΙΣΤΗ 6,6 KV 15 KV 20KV 6,6 KV 15 & 20 KV ΑΣΦΑΛΕΙΑ Χ.Τ Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

20 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ή ή ή 31, ή ή ή ή ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΧΡΟΝΟΥ Ε/Δ 6,6 KV ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Μ/Σ 6,6/0,4 KV ΙΣΧΥΣ Μ/Σ METAΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΕΝΤΑΣΕΩΣ (KVA) 80/5 60/5 40/5 30/ , ,25 7, ,25 7,5 7,5 10 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

21 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 200 7,5 7, ,5 7, , ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ ΙΣΧΥΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΕΝΑΕΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΣΥΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΑ Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

22 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Μ/Σ (KVA) (A) ΔΙΑΤΟΜΕΣ ΙΣOΔ. Cu (mm 2 ) * ,6 3* , (50) Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

23 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., (1) (1) Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

24 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΙΣΧΥΣ Μ/Σ (KVA) ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ (Α) XLPE 3* * * NABKA 4*50 3* * (1) (1) Οι ασφάλειες αυτές τοποθέτουνται μόνον όταν από την ανάχωρηση τροφοδοτείται κατανωλωτής με παροχή Νο 6 και Νο Οι θερμοκρασίες στις οποίες υπολογίστηκαν οι ωμικές αντιστάσεις για τις εναέριες γραμμές είναι 45 ος ( θερμοκρασία περιβάλλοντος = 35 ος) και για τις υπόγειες γραμμές 35 ος (θερμοκρασία εδάφους = 25 ος ) 3. Για τον καθορισμό της αντίστασης Z κατά το μονοφασικό βραχυκύκλωμα για τα καλώδια τύπου ΝΑΚΒΑ λήφθηκε επιστροφή Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

25 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., μέσω ουδετέρου, μανδύα και γής. Για τα υπόλοιπα καλώδια και αγωγούς λήφθηκε επιστροφή μέσω ουδετέρου. ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Χ.Τ. Υ/Σ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΙΣΧΥΣ Μ/Σ (KVA) ΦΥΣΙΓΓΙΑ (Α) ΜΕΓΙΣΤΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΑ ΜΗΚΗ ΣΥΝΕΣ. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΛ. ΕΝΑΕΡΙΕΣ ΓΡΑΜ (1) *50 3* * *35+54,6 3*70+54, (1) (1) Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

26 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., (1) Οι ασφάλειες αυτές τοποθετούνται μονο όταν από την αναχώρηση τροφοδοτείται καταναλωτής με παροχή Νο6 ή Νο7. ΠΙΝΑΚΑΣ ΙV Στοιχεία μονοφασικών και τριφασικών παροχών Χ.Τ. ΠΑΡΟΧΗ Γενική εσωτ εγκαταστ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Μετρητής Ελαχ αναχ διτύου Χ.Τ. ΜΕΤΡΗΤ ΗΣ ΣΥΓΚΕΝ ΤΡΙΚΌ ΒΝ (Cu) ΔΙΑΤΟΜΗ ΚΑΛΩΔΙΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ X-LPE ΕΛΑΧ ΔΙΑΤΟΜΗ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΙΝΑΚΑ- ΜΕΤΡΗΤΗ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ ΕΤΑΙ ΑΠΟ ΥΠΕΡΦΟΡΤΙ ΣΗ ΕΛΑΧΙ ΣΤΗ ΙΣΥΣ Μ/Σ Ασφ Μικρ Νο ΚνΑ Α Α Α Α Α Mm2 Mm2 MM2 KVA ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ /40 15/60 2*5-3* /50 2*16-3*16 50 ΤΡΙΦΑΣΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ *10/40 3*10/50 3*10/40 3*10/50 3*20/6 3*10/5 3*50/100 3*20/100 3*1,5/5 3*1/5 4*5-5*5 50 4*5-5* *15-5*10 100(75) 4*25-3* (5) *1,5/5 Μονοπ. 3*150 A 3* Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 4*50 3*95 Α 1*35 CU 3* (5)

27 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 3*1/5 95Cu 1+50 CU (5) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Για παροχές Νο 7 βλέπε πίνακα V 2. Στη στήλη ελάχιστη ΙΣΧΥΣ Μ/Σ οι τιμές σε παρένθεση αφορούν Μ/Σ παλαιάς τυποποίησης, οι οποίοι πρέπει να χρησιμοποιούνται μέχρι την εξάντληση των αποθεμάτων τους. 3. Στη στήλη ΜΕΤΡΗΤΗΣ η άνω τιμή αφορά μετρητές παλαιού τύπου, ενώ η κάτω τιμή μετρητές νέου τύπου. Στις παροχές Νο5 και Νο6 οι μετρητές τροφοδοτούνται μέσω Μ/Σ εντάσεως 200/5. 4. Για καταναλωτές με ένα μόνο κινητήρα ή που ο μεγαλύτερος κινητήρας τους έχει ισχύ μεγαλύτερη ή ίση με το 80% της συνολικής, βλέπε παραγρ. 9,2 5. Οι μειωμένες διατομές ουδετέρου και γείωση ισχύουν για αγωγούς μέσα σε σωλήνα ή καλώδια. ΠΙΝΑΚΑΣ V ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΟΧΩΝ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Χ.Τ. (τροφοδότηση από ιδιαίτερα Υ/Σ ΜΤ/ΧΤ ή από ιδιαίτερη αναχώρηση ΧΤ) ΠΑΡΟΧΗ Γενική εσωτ. Εγκαταστ. ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Μετρητής Ασφ Μικρ Ελαχ. Αναχ. δικτύου Μετρητής (1) Διατομή καλωδίου παροχής συγκεντρικό XLPE Ελαχ. Διατομή γραμ πίνακα μετρητή που προστατ από υπερ. (2) Ελάχιστη ισχύς Μ/Σ Νο KVA A A A A A mm2 mm2 mm2 ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ (40) 10/40 15/50 2*5-3*10 50 (25) /50 2*15-3*16 50 ΤΡΙΦΑΣΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ (40) (40) 3*10/40 3*10/50 3*10/40 3*10/50 4*5-5*5 50 (25) 4*5-5*10 50 (25) Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

28 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., *20/50 3*10/50 4*15-5* *50/100 3*20/100 4*25 - (5) 3* (4) 100 (75) (5) (5) 150 (5) 3*1.5/5 3*1/5 3 *1,5/5 3 * 1/5 (3) 3*1.5/6 3*1/6 4*50 Μoνοπ ολ. 95 Cu Μονοπ ολ. 150 Cu 3*95 Α 1-15 Cu (6) 3* x150 Α 1-50 Cu 2(3x150 ΑΙ-50 Cu) 3* * (5) Mονοπ. 150 Cυ (7) 250 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ (1) Όπως παρατήρηση 3 πινακα iv (2) Όπως παρατήρηση 2 πίνακα iv (3) Μέσω Μ/Σ εντάσεως 400/5 (4) Επιτρέπεται Μ/Σ 50 KVA με ασφάλειες αναχώρησης 80 Α για μενομωμένo καταναλωτή με ένα κινητήρα 35 ή 40 ίππων από ιδιαίτερα Υ/Σ ΜΤ/ΧΤ χωρίς παρεμβολή δικτύου ΧΤ και με ι < 2,5 (πίνακας ΙΙΙ) (5) Επιτρέπεται να παραλειφθούν οι ασφάλειες αναχώρησης με τις προυποθέσεις της παραγρ. 1 (6) Όπως παρατήρηση 5 πίνακα iv (7) Μονοπωλικά καλώδια σύμφωνα με το άρθρο 128 του ΚΕΗΕ για αγωγούς ομάδας ΙΙ. ΠΙΝΑΚΑΣ VI Προστασία των αγωγών γραμμής μετρητή πίνακα από βραχυκυκλώματα από τις ασφάλειες Μ.Τ. του Μ/Σ, στην περίπτωση μενονωμένων καταναλωτών, όταν παραλείπονται οι ασφάλειες Χ.Τ. αναχωρήσεως. ΙΣΧΥΣ Μ/Σ KVA 75 ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Μ.Τ KV KV A A 8 6 ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ ΔΙΑΤΟΜΗ Mm2 50 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

29 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Σημείωση: Η προστατευόμενη διατομή που αναφέρεται στον παραπάνω πίνακα αφορά και τους αγωγούς φάσεων και τον ουδέτερο. ΠΙΝΑΚΑΣ VII Είδος μετρητή που τοποθετείται ανάλογα με το τιμολόγιο. Είδος ή μέγεθος παροχής Ισχύς παροχής (KVA) Ονομαστικό ρεύμα μετρητή (Α) Είδος μετρητή Τιμολόγιο Μονοφασική 1 & & / / /40 3*10/40 3*20/60 3*50/ /5 3*1,5/6 400/8 3*1,5/6 α δ Αα Αδ Αδ Μα Αδ Μα Μα Μα Γ1, ΓΠ (1) + (1) Γ1Ν, Γ (2) (2) Γ Γ (3) + (3) Τ Τ49, Τ49/ (1) + (1) Τ49/2 (4) + + ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α: ΧΩΡΙΣ ΕΝΔΕΙΞΗ ΜΕΓΙΣΤΟΥ Μ: ΜΕ ΕΝΔΕΙΞΗ ΜΕΓΙΣΤΟΥ (ΜΕΓΙΣΤΟΔΕΙΚΤΗΣ) α: απλής εγγραφής δ: διπλής εγγραφής (1) δεν λειτουργεί η δεύτερη εγγραφή (2) χρησιμοποιούνται παλοιοί μετρητές 3*1,5/6 - Μδ (3) τοποθετούνται επίσης μετρητές KVARh. Μπορούν να παραλειφθούν στην περίπτωση ωμικών φορτίων, κατά την κρίση του Δ/ντή Περιοχής. (4) Τοποθετούνται μετρητές 3*20/60 Μα Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

30 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Π Ι Ν Α Κ Α Σ VIII Μέγιστες ισχείς κινητήτων που μπορούν να τροφοδοτηθούν από τις τριφασικές παροχές Χ.Τ. Μέγεθος παροχής (Νο) Μέγιστη γενική ασφάλεια εσωτ. εγκαταστάσεων (Α) Ονομαστικό ρεύμα και αποδιδόμενη ισχύς κινητήρα Ιε < 2,5 Ιn Ιε > 2,5 Ιn Ιn Αποδιδ. Ισχύς Ιn Αποδιδ. Ισχύς (Α) (kw) (ΗΡ) (Α) (κw) (ΗΡ) , , Σημειώσεις : 1. Ιn : Ονομαστικό ρεύμα κινητήρα Ιε : Ρεύμα εκκινήσεως Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

31 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 2. Η εκλογή του μεγέθους της παροχής γίνεται με βάση το ονομαστικό ρεύμα του κινητήρα. Οταν αυτό δεν είναι γνωστό η εκλογή γίνεται με βάση την αποδιδόμενη ισχύ του κινητήρα. 3. Το ρεύμα εκκίνησης του κινητήτα θα δηλώνεται από τον καταναλωτή και θα ελέγχεται με βάση την ΟΔ-33. ΕΛΕΓΧΟΣ Η/Ν ΠΙΝΑΚΩΝ ΒΚ ΙΙ Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

32 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

33 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

34 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

35 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

36 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

37 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

38 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

39 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

40 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Υπολογισμός της εντάσεως βραχυκυκλώσεις από δίκτυο Χ. Τ. Για τον υπολογισμό της εντάσεως βραχυκυκλωσεως σ'ενα σημείο του δικτύου Χ.Τ. χρειάζεται να υπολογισθεί η σύνθετη αντίσταση του κυκλώματος μέχρι το σημείο αυτό. Οι αντιστάσεις του δικτύου Μ. Τ. δεν λαμβάνονται ύπόψη, γιατί είναι αμελητέες σε σύγκριση με τίς αντιστάσεις του Μ/Σ Μ.Τ./Χ.Τ. καί των εναέριων η υπόγειων άγωγων του δικτύου Χ.Τ. Για κάθε στοιχείο, δηλ. για το Μ/Σ καί για τα διάφορα τμήματα του δικτύου Χ. Τ., βρίσκεται η ωμική αντίσταση (R) καί ή επαγωγική αντίσταση (Χ) καί στη συνέχεια προστίθενται οι αντίστοιχες αντιστάσεις: R=R1+R2+ και Χ=Χ1+Χ2+ Η συνολική σύνθετη αντίσταση υπολογίζεται με τη βοήθεια του τύπου Ζ= R2+X2 καί απ αύτην η ένταση βραχυκυχλώσεως Ιβ=220V / Z Ο πίνακας Α 1 δίνει τίς αντιστάσεις των Μ/Σ (λήφθηκαν υπόψη οι τυποποιημένοι Μ/Σ Διάνομής, με τάση βραχυκύκλωσεως 4,5%). Οι αντιστάσεις αυτές είναι ίδιες, καί για τριφασικό βραχυκύκλωμα καί για μονοφασικό. Το διάγραμμα Α2 δίνει τίς άντίστασείς των άγωγών των εναέριων γραμμών καί των καλωδίων, σε συνάρτηση με το μήκος τους. Για των υπολογισμό της αντιστάσεως σε μονοφασικό βραχυκνκλωμα πρέπει να προστεθουν οι αντιστάσεις του αγωγου φάσεως καί του ούδετέρου. Τέλος το διάγραμμα Α3 δίνει απευθείας την ένταση βραχυκυκλωσεως, σε συνάρτηση με τίς τιμές των R και Χ. (Οι καμπύλες του διαγράμματος αντιστοιχούν στις διάφορες εντάσεις Ι β, όπου Ιβ = 220 V R2+X2 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

41 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Παράδειγμα 1 δικτύου Χ.Τ. Υπολογισμός της εντάσεως μονοφασικοϋ βραχυκυκλώματος στο άκρο του 200m 350m 3* εναέρ. AL 4*50 R (m Ω) Χ (m Ω) Μ/Σ 250 KVA NAKBA 150 ΜΜ2, 200m: 24*1.7 = Ουδέτ. 70mm2. 200m: 50*1.7 = Εναέρι.γρ.50mm2, 350m: Ουδετε. 120,0 105,0 Σύνολο 376,3 264,8 Από το διάγραμμα Α3 προκύπτει Ιβι = 500 Α (=478Α) Παράδειγμα 2 Υπολογισμός τριφασικού βραχυκυκλώματος στο άκρο του δικτύου Χ.Τ. του προηγούμενου παραδείγματος. R(mΩ) Χ(mΩ) Μ/Σ 250 ΚΩΑ ΝΑΒΚΑ 150mm2, 200m Εναέρ.γρ. 50mm2, 350m Σύνολο 171,3 145,8 Από το διάγραμμα Α3 προκύπτει Ιβιιι = 1000 Α (=975Α) Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

42 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΠΙΝΑΚΑΣ Α1 ΩΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΑΓΩΓΩΝ Χ.Τ. ΙΣΟΔΥΝΑΜΗ ΔΙΑΤΟΜΗ Cu (mm 2 ) ΕΝΑΕΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ 4*15 4*35 4*50 4Χ7 0 R (Ω/Km) Χ (Ω/Km) ΣΥΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ΔΙΑΤΟΜΗ (mm 2 ) 3* * R (Ω/Km) Χ (Ω/Km) ΚΑΛΩΔΙΑ XLPE ΜΕ ΣΥΓΚΕΤΡΙΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΔΙΑΤΟΜΗ (mm 2 ) 3*50 Α1+35Cu 3*95A Cu 3*150 A1 +50 Cu R (Ω/Km) Χ (Ω/Km) ΚΑΛΩΔΙΑ ΝΑΒΚΑ ΔΙΑΤΟΜΗ (mm 2 ) 4*50 3* * R (Ω/Km) 0,542 0,321 0,208 Χ (Ω/Km) 0,090 0,084 0,084 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι παραπάνω τιμές των ωμικών αντιστάσεων έχουν ληφθεί αττό τις αντίστοιχες προδιαγραφές στους 20 ο C. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

43 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΩΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ Μ/Σ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΙΣΧΥΣ (KVA) RM (mω) XM (mω) Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

44 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

45 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - cc - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

46 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΚΛΟΓΗΣ ΚΑΛΩΔΙΩΝ ΣΥΝΔΕΣΕΩΣ ΚΙΒΩΤΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ Χ.Τ. ΣΕ ΕΝΑΕΡΙΟΥΣ Υ/Σ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΙΣΧΥΣ Υ/Σ ΚΑΛΩΔΙΑ ΑΝΑΧΩΡΗΣΕΩΝ ΚΙΒ. ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ - ΔΙΚΤΥΟ ΚΙΒΩΤΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ ΚΑΛΩΔΙΟ ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΕΩΣ Μ/Σ ΚΙΒ. ΑΣΦ. (KVA) ΔΙΚΤΥΟ ΧΑΛΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ 25 1 Αναχωρ. Συγκ. 4X16 ΜΜ2 Cu Συγκ. 4X1 6 ΜΜ2 Cu Συγκ.4Χ160 ΜΜ2 Cu 50 1 Αναχωρ. Συγκ. 4Χ 25 ΜΜ2 Cu Συγκ. 4X25 ΜΜ2 Cu Συγκ.4Χ25 ΜΜ2 Cu 2 Αναχωρ. Συγκ. 4X35 ΜΜ2 Cu Συγκ. 4X35 ΜΜ2 Cu Συγκ.4Χ35 ΜΜ2 Cu 75 2 Αναχωρ. Συγκ. 4X35 ΜΜ2 Cu Συγκ. 4X35 ΜΜ2 Cu Συγκ.4Χ35 ΜΜ2 Cu 75 4 Αναχωρ. 3 μον. ΒΝ των 15Ό ΜΜ2 Cu Συγκ. 4X50 ΜΜ2 Cu 3 μον.βν. των 150 ΜΜ2 AL Αναχωρ. Συγκ. 4X50 ΜΜ2 Cu Συγκ. 4X50 ΜΜ2 Cu Συγκ.4Χ50 ΜΜ2 Cu Αναχωρ. 3 μον. 'ΒN των 95 ΜΜ2 Cu Συγκ.4Χ50 ΜΜ2 Cu 3 μον. ΒΝ των 150 ΜΜ2 AL 150 ή Αναχωρ. 3 μον. Ο ν των 150 ΜΜ2 Cu Συγκ. 4X50 ΜΜ2 Cu 3 μον. ΒΝ των 150 AL Αναχωρ. 3 μον. Β,ν των 300 ΜΜ2 Cu 3 μον.bn των ΜΜ2 Cu 3 μον. ΒΝ των 150 ΜΜ2 AL Δ/νσεων 3 μον. Β,ν των 300 ΜΜ2 Cu + Χ-LΡΕ 3Χ150 ΜΜ2 AL + Χ-LΡΕ 3*150 ΜΜ2 ΑL+50 ΜΜ2 (5 αναχωρης.) 1 μον. Β,ν των 150 ΜΜ2 Cu 50 ΜΜ2 Cu Cu ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 1. Τα κιβώτια ασφαλειών μιας αναχωρήσεως (GR-245), δύο αναχωρήσεων (GR-200) και τεσσάρων αναχωρήσεων (GR-199) χρησιμοποιούνται μόνο σε περιοχές πού εφαρμόζεται το σύστημα ουδετερώσεως. 2. Στήν περίπτωση των κιβωτίων ασφαλειών 4 αναχωρήσεων, η σύνδεση του ουδετέρου κόμβου του M/Σ με τον ουδέτερο αγωγό του δικτύου, γiνεται απ' ευθείας με καλώδιο ΒΝ δ ι ατομης 95 ΜΜ2 Cu. ;. 3. Στή περίπτωση Υ/Σ 100 KVA σε μονόστυλο πού χρησιμοποιείται καλώδιο ΒΝ 4*50 ΜΜ2 Cu θα πρέπει να άφαιρειται το ελαστικό παρεμβυσμα από τους στυπιοθλίπτες του κιβωτίου ασφαλειών. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

47 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΤΙΑΣ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

48 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΝΑΕΡΙΩΝ ΓΡΑΜΜΝΩ Μ.Τ. Για την κατανόηση της λειτουργίας της προστασίας μιας γραμμής Μ.Τ., είναι αναγκαίο το σχ. 1. που παριστάνει μία τυπική γραμμή Μ.Τ. που είναι εξοπλισμένη με όλα τα χρησιμοποιούμενα σήμερα μέσα προστασίας. Σχήμα 1. Σε μια γραμμή διακρίνουμε τον κορμό, που στο συγκεκριμένο παράδειγμα είναι το τμήμα ΑΒ και τις διακλαδώσεις με τις υποδιακλαδώσεις τους. κορμό χαρακτηρίζουμε το τμήμα της γραμμής που προστατεύεται από αυτόματο ή αυτόματους διακόπτες. Συνεπώς, ο χαρακτηρισμός είναι καθαρό λειτουργικός και δεν έχει να κάνει με τη διατομή των αγωγών. Συνήθως ο κορμός έχει αγωγούς διατομής 95 τ.χ. αρχές πρέπει να καθορίζουν τη λειτουργία της προστασίας: Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Σαν Οι παρακάτω βασικές - Για παροδικά, σφάλματα σε οποιοδήποτε σημείο της γραμμής να μη προκαλείται μόνιμη διακοπή σε κανένα τμήμα του δικτύου, παρά μόνο στιγμιαία λειτουργία του πλησιέστερου προς το σφάλμα αυτόματου διακόπτη. - Για μόνιμα σφάλματα να διακόπτεται μόνιμα το μικρότερο δυνατό τμήμα του δικτύου, δηλ. να ανοίγει το αμέσως προηγούμενο από το σφάλμα μέσο προστασίας.

49 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Ο κορμός της γραμμής επιτηρείται και προστατεύεται από Διακόπτη ισχύος με αυτόματη επαναφορά. Τέτοιοι διακόπτες είναι οι ελαιοδιακόπτες ( Ε/Δ ) στις αναχωρήσεις των Υ/Σ 150 κν/μτ και οι Διακόπτες Αυτόματης Επαναφοράς ( Δ/ΑΕ ) που και αυτοί είναι Ελαιοδιακόπτες και τοποθετούνται εκτός του Υ/Σ 150 κν/μτ. Οι διακλαδώσεις προστατεύονται κύρια από ασφαλειοαποζεύκτες ( Α/Ζ ) με τηκτά βραδείας τήξης ( Τ ). Η μέγιστη τιμή του τηκτού είναι 30 Α, εκτός εάν ο προταγμένος αυτόματος διακόπτης είναι Δ/ΑΕ, οπότε το τηκτό είναι 20 ή 15 Α, ανάλογα με τη ρύθμιση που έχει το στοιχείο γης του Δ/ΑΕ. Σε περιπτώσεις που τα φορτία των διακλαδώσεων δεν καλύπτονται από τα τηκτά που αναφέρθηκαν παραπάνω ( 30,20 και 15 Α ), είναι αναγκαία η τοποθέτηση Διακόπτη Απομόνωσης ( Δ/Α ). ΛΕΙΡΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΛΑΙΟΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΑΝΑΧΩΡΗΣΕΩΝ (Ε/Δ) Οι Ε/Δ είναι εφοδιασμένοι με σύστημα ηλεκτρονόμων ( Η/ Ν) Στιγμιαίας Λειτουργίας και Χρονικής Καθυστέρησης που τροφοδοτούνται από Μ/Σ έντασης. Μπορούν επίσης να εκτελούν αυτόματες επαναφορές. Οι Η/Ν με τη βοήθεια των Μ/Σ έντασης αντιλαμβάνονται τις υπερεντάσεις της γραμμής και δίνουν εντολές πτώσης στους Ε/Δ. Στο σχ. 2. φαίνεται ένας κύκλος λειτουργίας του Ε/Δ. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

50 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Με την εμφάνιση του σφάλματος λειτουργεί ο Η/Ν Σ.Λ. και ο Ε/Δ πέφτει σε 0,15 sec. Αμέσως, δηλ. σε 0,45 sec με εντολή του Η/Ν αυτόματης επαναφοράς ο Ε/Δ κλείνει. Εάν η υπερένταση συνεχίζει να υφίσταται, ο Ε/Δ εκτελεί άλλες τρείς πτώσεις με εντολή τώρα των Η/Ν χρονικής καθυστέρησης. Η στιγμιαία λειτουργία του Ε/Δ είναι απαραίτητη στην αρχή του κύκλου λειτουργίας και στοχεύει στη σβέση του τάξου που δημιουργείται από παροδικά σφάλματα, ώστε αυτά να μην εξελιχθούν σε μόνιμα. Εφόσον το σφάλμα εξαφανιστεί στη διάρκεια του κύκλου είναι φυσικό άτι ο κύκλος λειτουργίας σταματά και αφού περάσει ο χρόνος επαναφοράς, το σύστημα των Η/Ν επανέρχεται σε " αρχική κατάσταση ". Διακόπτες αυτόματης επαναφοράς (Δ/ΑΕ ) Οι Δ/ΑΕ δεν διαφέρουν στηυ αρχή λειτουργίας από τους Γ/Λ. Εκτελούν και αυτοί αυτόνομα τον ιδιό κύκλο λειτουργίας όπως και οι Ε/Δ. Οι Δ/ΑΕ τοποθετούνται στη γραμμή για τους παρακάτω κύρια λόγους α) Οι Δ/ΑΕ αναχώρησης δεν!ί βλέπει " τα σφάλματα στο τέλος μιας μεγάλου μήκους γραμμής. β) Στην αρχή της γραμμής είναι συγκεντρωμένοι σοβαροί καταναλωτές που ενοχλούνται από τα σφάλματα που εμφανίζονται στον υπόλοιπη γραμμή. Έτσι με του Δ/ΑΕ γίνεται λειτουργικός διαχωρισμός της γραμμής. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

51 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Διακόπτες Απομόνωσης ( Δ/Α ) Οι Δ/Α είναι όργανα που δεν λειτουργούν αυτόνομα, αλλά σε συνεργασία με έναν Ε/Δ ή Δ/ΑΕ που εκτελεί αυτόματες επαναφορές. Λειτουργούν με τη λογική της καταμέτρησης ζευγών υπερεντάσεων - διακοπών. Έτσι όταν εμφανιστεί ένα σφάλμα μετά το Δ/Α, η υπερένταση που εμφανίζεται διεγείρει το μηχανισμό ελέγχου του Δ/Α. Παράλληλα όμως, την υπερένταση αντιλαμβάνεται και ο προταγμένος Ε/Δ που πέφτει και ανοίγει το κύκλωμα. Η πτώση αυτή έχει σαν συνέπεια να αποδιεγερθεί ο μηχανισμός του Δ/Α και να μετρήσει το συνδυασμό " υπερένταση διακοπή. Εφ' όσον το σφάλμα παραμένει στη γραμμή, η διαδικασία αυτή συνεχίζεται και ο Δ/Α τελικά ανοίγει αφού καταμετρήσει τα ζεύγη για τα οποία είναι ρυθμισμένος. Οι δυνατότητες ρύθμισης του Δ/Α είναι 1,2 και 3 σε ότι αφορά το παραπάνω στοιχείο. Ο μηχανισμός καταμέτρησης των Δ/Α λειτουργεί με τη λογική της " μνήμης ". Έτσι κάθε καταμέτρηση ζεύγους υπερέντασης - διακοπής καταγράφεται στη μνήμη του Δ/Α, για ένα λογικό χρόνο. Πρέπει όμως, ύστερα από το λογικό αυτό χρόνο να ξεχαστεί για να επανέλθει ο Δ/Α σε " αρχική κατάσταση ". Σύμφωνα με τα παραπάνω όλοι οι Δ/Α διαθέτουν " χρόνο μνήμης " και * χρόνο επαναφοράς ". Χρόνος μνήμης " είναι ο χρόνος στη διάρκεια του οποίου ο Δ/Α θυμάται μία καταμέτρηση. " Χρόνος επαναφοράς" είναι ο χρόνος που χρειάζεται για να ξεχαστούν οι καταμετρήσεις. Ο χρόνος επαναφοράς είναι μεγαλύτερος από το χρόνο μνήμης και στο μεσοδιάστημα τους η σωστή λειτουργία του Δ/Α δεν είναι εξασφαλισμένη. Ασφαλειοαποζεύκτες ( Α/Ζ ) Οι Α/Ζ που χρησιμοποιούνται για την προστασία των διακλαδώσεων είναι τύπου εκτόνωσης. Διαθέτουν ένα σωλήνα εκτόνωσης μέσα στον οποίο τοποθετείται το τηκτό, βραδείας τήξης εάν πρόκειται για προστασία δικτύου και ταχείας εάν πρόκειται για προστασία Μ/Σ. Η χαρακτηριστική τήξης είναι αντιστρόφου χρόνου. Η σβέση του τόξου επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της εκτόνωσης των αερίων που δημιουργούνται από την γρήγορη καύση του περιβλήματος του τηκτού και του εσωτερικού του σωλήνα εκτόνωσης. Επιλογική συνεργασία των μέσων προστασίας. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

52 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Αφού αναλύθηκε παραπάνω η λογική της λειτουργίας του κάθε μέσου προστασίας, μπορούμε να επιχειρήσουμε στη συνέχεια μία ανάλυση της συνεργασίας των μέσων αυτών. Η συνεργασία αυτή καλείται " επιλογική συνεργασία ". Παίρνοντας σαν παράδειγμα το δίκτυο του σχ. 1. υποθέτουμε ένα σφάλμα στη θέση. 1. Στο κύκλωμα σφάλματος εμφανίζεται η ένταση Ιβρ Στο σχ. 3. φαίνονται οι χαρακτηριστικές των Η/Ν Σ.Λ. και ΧΚ του Ε/Δ όπως επίσης και η χαρακτηριστική της ασφάλειας που προστατεύει τη διακλάδωση όπου υποθέσαμε το σφάλμα. Σχήμα 3. Με την υπερένταση που εμφανίζεται και σύμφωνα με το σχ,3. θα λειτουργήσει ο Η/Ν ΣΑ του Ε/Δ οφου ο χρόνος του Τ1 είναι μικρότερος ακό το χρόνο Τ2 της ασφάλειας και Τ3 του Η/Ν ΧΚ και θα ανοίξει ο Ε/Δ.. Εάν το σφάλμα είναι παροδικό και με την επανάζευξη του Ε/Δ παυσει να υπάρχει, τίποτε πλέον δεν συμβαίνει και η τροφοδότηση της γραμμής συνεχίζεται. Όταν όμως το οφάλμα είναι μόνιμο θα συμβούν ία εξής: Ο Η/Ν ΣΛ ύστερα από τη λειτουργία του, τίθεται για ένα χρονικό διάστημα εκτός λειτουργίας (συνήθως 60 δευτ. ). Συνεπώς το μέσο που θα λειτουργήσει σ τ η συνέχεια είναι η ασφάλεια αφού ο χρόνος τήξεις της Τ2 είναι μικρότερος οπο το χρόνο Τ3 του Η/Ν ΧΚ. Έτσι όταν κλείσει ο Ε/Δ θα βρεί Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

53 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., απομονωμένη τη διακ.λάδωση με το σφάλμα και η ηλεκτροδότηση της γραμμής και των άλλων διακλαδώσεων θα συνεχιστεί. Συνεπώς, από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι για παροδικά σφάλματα σε οποιοδήποτε σημείο του δικτύου έχουμε στιγμιαία λειτουργία του Ε/Δ ή του Δ/ΑΕ εάν το σφάλμα είναι στα κατάντι του Δ/ΑΕ και για μόνιμο σφάλμα οε διακλάδωση έχουμε μία στιγμιαία Λειτουργία του Ε/Δ ή του Δ/ΑΕ και στη συνέχεια διακοπή της διακλάδωσης με το σφάλμα. Για σφάλμα στον κορμό π.χ. στη Θέση 2, σύμφωνα με τα σχ.2 και 3 έχουμε μία λειτουργία από τους Η/Ν ΣΛ σε χρόνο ΤΙ και τρεις λειτουργίες από τους Η/Ν ΧΚ σε χρόνο Τ3. Για σφάλμα οε διακλάδωση με Δ/Α, κ.χ. στη Θέση 3, έχουμε τον παρακάτω κύκλο λειτουργιών: Η υπερένταση διεγείρει τους Η/Ν ΣΛ και ΧΚ του Ε/Δ αλλά και το σύστημα καταμέτρησης του Δ/Α. Ύστερα από μία λειτουργία του Ε/Δ με τους Η/Ν ΣΛ και δύο Λειτουργίες με τους Η/Ν ΧΚ ο Δ/Α έχει καταμετρήσει τρία ζεύγη υπερεντάσεων-διακοπών και ανοίγει εφ' όσον είναι ρυθμισμένος στη θέση 3. Ο Ε/Δ ξανακλείνει για τελευταία φορά και αποκαθίσταται η τροφοδότηση της γραμμής εκτός από τη διακλάδωση που υπάρχει το σφάλμα. Ας δούμε τώρα την περίπτωση που το σφάλμα εμφανίζεται σε διακλάδωση με Α/Ζ της οποίας δ μιας προηγούνται 2 Δ/Α στη σειρά. Όπως είναι λογικό ο Δ/Α 1 θα ρυθμιστεί στις τρεις λειτουργίες και ο Δ/Α 2 στις δοο για να ανοίξει πριν από τον Δ/Α 1. (σχ. 3α ) Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

54 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Με την εμφάνιση του σφάλματος ο ΕΜ θα αρχίσει να εκτελεί λειτουργίες όπως περιγράφαμε παραπάνω. Στην πρώτη Λειτουργία με Χ.Κ όμως θα τακεί η ασφάλεια και θα απομονωθεί το σφάλμα χωρίς να ανοίξει ο Ε/Δ. Η διακοπή του σφάλματος θα αποδιεγείρει το μηχανισμό του Δ/Α 2 και έτσι αυτός θα καταμετρήσει το δεύτερο ζευγος υπερένταση - διακοπή και θα ανοίξει. Έχουμε συνεπώς μία ανεπιθύμητη λειτουργία του Δ/Α 2 μαζί με την τήξη του τηκτού του Α/Ζ. Αυτό είναι κατ' άρχή ενα μειονέκτημα που παρουσιάζουν οι αρχικοί και απλούστεροι τύποι των Δ/Α. Το μειονέκτημα αυτό αίρεται στους σύγχρονους τόπους Δ/Α με μία "διάταξη δέσμευσης τάσης" ή με διάταξη δέσμευσης καταμέτρησης με ένταση που σημαίνει πως ο Δ/Α δεν ανοίγει όταν στην τροφοδοσία του υπάρχει τάση ή διαρρέεται από μία ελάχιστη ένταση ρεύματος αντίστοιχα. Οι Δ/Α αντιλαμβάνονται και καταμετρούν σαν ζεύγη υπερένταση - διακοπή, τα ρεύματα ζεύξης των Μ/Σ της γραμμής με συνέπεια να έχουμε και στην περίπτωση αυτή ανεπιθύμητος λειτουργίες. Το μειονέκτημα αυτό, αίρεται στούς σύγχρονους τύπους Δ/Α με τη "διάταξη δέσμευσης ρεύματος ζεύξης". Η διάταξη αυτή λειτουργεί με μία λογική που ξεχωρίζει το ρεύμα σφάλματος από το ρεύμα ζεύξης. Διακόπτες αυτόματης επαναφοράς Οι παραπάνω Δ/ΑΕ είναι τριπολικοί Ε/Δ και αποτελούνται από τον κυρίως διακόπτη και τον ηλεκτρονικό πίνακα ελέγχου. Διακρίνουμε τρεις τύπους Δ/ΑΕ τον RΕ, τον WE και τον RVΕ που διαφέρουν στα Τεχνικά χαρακτηριστικά τους. Τεχνικά χαρακτηριστικά: Τύπος Δ/ΑΕ RE WE RVE Ονομαστική ένταση 400 Α 560 Α 400 Α Ονομαστική τάση 14,4 ΚV 14,4 KV 34,5 ΚV Μέγιστη ένταση διακοπής 4000Α Α 6000 Α Βάρος ολικό 378 ΚG 400ΚG 390ΚG Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

55 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Οι Δ/ΑΕ είναι σε θέση με τη βοήθεια του πίνακα ελέγχου να εκτελούν αυτόματες πτώσεις και επαναφορές ξεχωριστά για σφάλματα φάσεων και σφάλματα γης. Στον πίνακα ελέγχου μπορούμε να ρυθμίσουμε τα παρακάτω μεγέθη: - Την ελάχιστη ένταση διέγερσης για σφάλματα φάσεων και γης χωριστά. - Τις καμπύλες χρονικής καθυστέρησης και στιγμιαίας λειτουργίας. - Τον αριθμό πτώσεων απά Σ.Λ. και Χ.Κ. - Τους χρόνους επανάζευξης. - Το χρόνο επαναφοράς σε αρχική κατάσταση. Υπάρχουν επίσης, διακόπτες δέσμευσης της επαναφοράς, της λειτουργίας από σφάλματα γης και διακόπτης χειρισμού του Δ/ΑΕ. Οι τύποι RΕ και WE χρησιμοποιούνται μόνο στα δίκτυα των 15κν. Ο τύπος RVE χρησιμοποιείται σε δίκτυα των 15 και 20 ΚV, αφού εξοπλιστεί με το αντίστοιχο πηνίο ζεύξης. Όλοι οι Δ/ΑΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για χαμηλότερη τάση αφού τοποθετηθεί το κατάλληλο πηνίο ζεύξης. Μονοπολικοί Δ/ΑΕ Οι μονοπολικοί Δ/ΑΕ σε αντίθεση με τούς τριπολικούς διαθέτουν υδραυλικό σύστημα ελέγχου. Η υπερένταση ανιχνεύεται από ένα σωληνοειδές πηνίο που βρίσκεται σε σειρά με το κύκλωμα ισχύος απ' όπου περνάει το ρεύμα φορτίου καθώς και το ρέυμα σφάλματος. Το ονομαστικό ρεύμα του διακόπτη, η ένταση διέγερσης καθώς και η ικανότητα διακοπής εξαρτώνται από την ονομαστική τιμή του πηνίου. Μέχρι σήμερα έχουμε προμηθευτεί και χρησιμοποιούμε μονοπολικούς Δ/ΑΕ τύπου Ε με τα παρακάτω στοιχεία: Ονομαστική ένταση Ένταση διέγερσης Ονομαοιική ίαση Μέγιστη ένταση διακοπής 50 και 70 Α 100 και 140 Α 24,9 ΚV 2500 Α Το σύστημα ελέγχου είναι υδραυλικό και λειτουργεί με το λάδι του Δ/ΑΕ. Ένας πολύπλοκος συνδυασμός βαλβίδων λαβυρίνθων και εμβόλων ρυθμίζουν την ταχύτητα ροής του λαδιού μέσα από το μηχανισμό με αποτέλεσμα, να μπορούν να ελεγχθούν τα εξής στοιχεία λειτουργίας: -Η χαρακτηριστική καμπύλη έντασης-χρόνου του διακόπτη Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

56 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Ο χρόνος επανάζευξης που είναι 1,5 δευτερόλεπτα - Ο αριθμός λειτουργιών με ΣΛ και ΧΚ - Ο αριθμός λειτουργιών για τελική πτώση - Ο χρόνος επαναφοράς σε αρχική κατάσταση Οι χαρακτηριστικές έντασης - χρόνου είναι χαρακτηριστικές αντιστρόφου χρόνου και έτσι επιτυγχάνεται αξιόπιστη επιλογική συνεργασία με τα άλλα μέσα προστασίας. Το πιό χαρακτηριστικό στοιχείο στη λειτουργία των μονοπολικών Δ/ΑΕ είναι ότι η ανίχνευση και διερεύνηση του σφάλματος γίνεται χωριστά για κάθε φάση χωρίς όμως να γίνεται διαχωρισμός σφαλμάτων φάσεων και γης. Έτσι για ένα μονοφασικό σφάλμα λειτουργεί μόνο ο Δ/ΑΕ της αντίστοιχης φάσης και φυσικά ενοχλούνται μόνο οι καταναλωτές αυτής της φάσης. Η τελική πτώση, εφόσον το σφάλμα είναι μόνιμο μπορεί να είναι και τριπολική αφού οι διακόπτες είναι εφοδιασμένοι με μηχανισμό που παρασέρνει σε πτώση και τους διακόπτες των υγε ιών φάσεων κατά την τελική φάση του κύκλου. Διακόπτες απομόνωση GW παλαιού τύπου. Τεχνικά χαρακτηριστικά Κατασκευαστής MC GRAW EDISON Ονομαστική τάση Ονομαστική ένταση Ρεύμα διακοπής Βάρος ολικό 24,9 ΚΥ 400 Α 400 Α 400 ΚG Οι διακόπτες αυτοί της MC GRAW EDISON είναι τριφασικοί διακόπτες λαδιού με ηλεκτρονική διάταξη λειτουργίας και έλεγχοι». Η διάταξη αυτή καθώς και οι μηχανισμοί λειτουργίας του διακόπτη βρίσκονται σε ιδιαίτερο κιβώτιο έξω από το κυρίως σώμα του διακόπτη. υπερεντάσεις ελέγχονται από το κύκλωμα ελέγχου μέσα από Μ/Σ έντασης ΙΟΟΟ/1Α. Οι Η ρύθμιση της ελάχιστης έντασης διέγερσης γίνεται στον πίνακα. Με την βοήθεια του πίνακα μπορούν να ελεγχθούν: - Ο χρόνος μνήμης 30,45 και 90 δευτ, Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

57 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Το ελάχιστο ρεύμα διέγερσης 80,112,180,224,320,448 και 640 Α. - Ο αριθμός λειτουργιών 1,2, 3, Την ενέργεια ανοίγματος την παίρνει ο διακόπτης από ένα ελατήριο που συσπειρώνεται κατά το κλείσιμο του Δ/Α και η εντολή ανοίγματος δίνεται από ένα μηχανισμό χαμηλής μαγνητικής ενέργειας που ενεργοποιείται απο το κύκλωμα ηλεκτρονικού ελέγχου. 'Οπως όλοι οι Δ/Α δεν είναι σε θέση να διακόψει ρεύμα σφάλματος, μπορεί όμως να κλείσει όταν το δίκτυο παρουσιάζει σφάλμα. Το άνοιγμα των επαφών γίνεται στη διάρκεια διακοπής του προταγμένου αυτόματου διακόπτη. Ο διακόπτης μπορεί να ελέγξει την ύπαρξη τάσης στην τροφοδοσία του, να ελέγξει τα ρεύματα ζεύξης και να ανιχνεύσει χωριστά τα σφάλματα γης, όλα αυτά όμως γίνονται με πρόσθετες διατάξεις που δεν είναι ενσωματωμένες στο διακόπτη και θα περιγραφούν παρακάτω. Διάταξη δέσμευσης τάσης. Η διάταξη αυτή δεσμεύει το διακόπτη να μην ανοίξει όταν υπάρχει στην πλευρά τροφοδοσίας του τάση. Έτσι αποφεύγουμε ανεπιθύμητα ανοίγματα ακό τήξεις ασφαλειών μετά το διακόπτη ιδιαίτερα όταν αύτος είναι ρυθμισμένος στη θέση 2". Για την τροφοδοσία της διάταξης είναι απαραίτητος ένας Μ/Σ τάσης ή / 100 V. Διάταξη δέσμευση ρεύματος ζέυξης Σκοπός της διάταξης αυτής είναι η δέσμευση της λειτουργίας του διακόπτη από ρεύματα ζεύξης. Η διέγερση των Δ/Α από ρεύματα ζεύξης των Μ/Σ της γραμμής είναι συνηθισμένο φαινόμενο και δημιουργεί ανεπιθύμητες λειτουργίες του διακόπτη και γενικότερα ανώμαλη λειτουργία. Με τη διάταξη αυτή ο Δ/Α ξεχωρίζει αν η υπερένταση προήλθε από σφάλμα ή ζεύξη, διερευνώντας αν η διακοπή του προταγμένου μέσου προστασίας συνοδεύτηκε ή όχι από υπερένταση. Όταν συμβεί το δεύτερο που σημαίνει ότι η υπερένταση Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

58 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., στο κλείσιμο προέρχεται από ζεύξη, ανυψώνεται η τιμή του ελάχιστου ρεύματος διέγερσης κατά 2,4,6 ή 8 φορές ανάλογα με τη ρύθμιση για έναν προκαθορισμένο χρόνο 5,10,15 ή 20 κύκλων και το κύκλωμα ελέγχου δεν διεγείρεται. Η διάταξη λειτουργεί με βοηθητική τόση και συνεπώς χρειάζεται και εδώ ένας Μ/Σ τάσης. Διάταξη σφαλμάτων γης. Πολλές φορές λόγω των υψηλών ρυθμίσεων ο Δ/Α δεν αντιλαμβάνεται τα σφάλματα γης και τότε είναι απαραίτητη η χρήση της διάταξης αυτής. Η διάταξη μας δίνει τη δυνατότητα χαμηλών ρυθμίσεων σε σφάλματα γης που αρχίζουν από 4,5 Α. Στην πορεία της τεχνικής εξέλιξης, ο κατασκευαστής βελτίωσε λειτουργικά το διακόπτη και συμπεριέλαβε τις παραπάνω διατάξεις ενσωματωνοντάστες στο βασικό εξοπλισμό του διακόπτη. Επειδή υπάρχουν αρκετές διαφορές στη λειτουργία γίνεται στη συνέχεια λεπτομερής περιγραφή του νέου τύπου Δ/Α (Μ. Η περιγραφή στοχεύει να καλύψει το κενό που υπάρχει στις τεχνικές οδηγίες της Επιχείρησης γ. Διακόπτες Απομόνωσης GW νέου_τύπου Τεχνικά χαρακτηριστικά Ονομαστική Τάση 34,5 ΚV Συνεχής έντασης φορτίου 400 Α Μέγιστη ένταση διακοπής (συμ.) 880 Α Έλεγχος ηλεκτρονικός Περιγραφή Ο διακόπτης GW είναι κλειστού τύπου με μηχανισμό μέσα σε λάδι και διαθέτει, ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικού ελέγχου για όλες τις μορφές οφαλμάτων και υπερεντάσεων. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

59 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Λειτουργεί κατά την ίδια αρχή που λειτουργούν και οι υπόλοιποι Δ/Α και έτσι συνεργάζεται με ίο γνωστό τρόπο με τούς προταγμένους διακόπτες αυτόματης επανάζευξης. Την ενέργεια ανοίγματος την παίρνουμε από το ελατήριο που συσπειρώνεται κατά το κλείσιμο του Δ/Α και η εντολή ανοίγματος δίνεται από ένα μηχανισμό χαμηλής μαγνητικής ενέργειας που με ιη σειρά του ενεργοποιείται από τόν ηλεκτρονικό έλεγχο. Όπως όλοι οι Δ/Α δεν είναι σε θέση να διακόψει ρεύμα σφάλματος, μπορεί όμως να κλείσει κάτω από σφάλμα. Το άνοιγμα των επαφών γίνεται στη διάρκεια διακοπής του προταγμένου αυτόματου διακόπτη. Κύριο χαρακτηριστικό του νέου τύπου Δ/Α GW είναι ότι διαθέτει διάταξη δέσμευσης καταμέτρησης υπερεντάσεων ανιχνεύοντας την ένταση που περνά από το κύκλωμα. Έτσι δεν γίνεται καταμέτρηση της υπερέντασης-διακοπής εάν το ρεύμα που περνά τον Δ/Α είναι μεγαλύτερο των 5 Α. Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι δεν χρειαζόμαστε για τις πρόσθετες λειτουργίες του Δ/Α ανίχνευση της τά σης του δικτύου με τη βοήθεια Μ/Σ τάσης. Λειτουργία του Δ/Α Ο έλεγχος λειτουργίας του Δ/Α γίνεται από μια ολοκληρωμένη βαθμίδα και περιλαμβάνει έλεγχο ρευμάτων ζεύξης φάσεων και γης, έλεγχο υπερεντάσεων για σφάλματα φάσεων και γης, δέσμευση καταμέτρησης, αριθμό κύκλων διέγερσης, χρόνο επαναφοράς και δέσμευση τάσης. Για τις παραπάνω λειτουργίες υπάρχει δυνατότητα των εξής ρυθμίσεων στη βαθμίδα ελέγχου. Ελάχιστη έναταση διέγερσης Η ελάχιστη ένταση διέγερσης γιο σφάλματα φάσεων και γης καθορίζεται με βυσματικές αντιστάσεις που είναι χαρακτηρισμένες για την ένταση που πρέπει να χρησιμοποιηθούν, Τιμές των αντιστάσεων για τις αντίστοιχες εντάσεις διέγερσης υπάρχουν στον πίνακα 3 του τεχνικού φυλλαδίου του κατασκευαστή. Όταν θέλουμε να μη διεγείρεται ο Δ/Α από σφάλματα γης, τότε τοποθετούμε βύσμα μηδενικής αντίστασης στην αντίστοιχη θέση. Αριθμός κύκλων διέγερσης Ο αριθμός κύκλων διέγερσης που είναι 1,2 ή 3 εκλέγεται με τον αντίστοιχο επιλογέα. Ένα κύκλο διέγερσης μπορούμε να επιλέξουμε με το μοχλό μιας λειτουργίας τραβώντας τόν προς τα κάτω, άσχετα με τη θέση στην οποία βρίσκεται ο επιλογέας που προαναφέραμε. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

60 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Χρόνος επαναφοράς Ο χρόνος επαναφοράς σε αρχική κατάσταση επιλέγεται με τον αντίστοιχο επιλογέα σε τιμές 15,30,60 και 120 δευτερολ. Δέσμευση ρευμάτων ζεύξης Η διάταξη ρευμάτων ζεύξης ανυψώνει την ένταση διέγερσης φάσεων κατά ένα πολλαπλάσιο 1,2,4,6,8 ή άπειρο για διάρκεια χρόνου 5,10,15 ή 20 κύκλων αφού η λογική της διάταξης καθορίσει ότι η υπερένταση είναι ρεύμα ζεύξης. Κατά την ίδια λογική οι υπερεντάσης γης δεσμεύονται για χρόνο 0.3, 0.7, 1.5, 3 ή 5 δευτ. Όλες οι παραπάνω τιμές επιλέγονται με τούς αντίστοιχους επιλογείς. Σημείωση : Στη θέση ΤΕSΤ των επιλογέων χρόνου για ρεύματα ζεύξης φάσεων και γης, παρακάμπτονται οι χρόνοι και έτσι μ κόρου με να ελέγξουμε τις τιμές διέγερσης από ρευματα ζεύξης. Βοηθητική τάση 120 V Κάτω από το κιβώτιο του ελέγχου υπάρχει υποδοχή για σύνδεση τάσης 120 V. Η τάση αυτή είναι αναγκαία άταν οι χράνοι για τη φόρτιση των πυκνωτών πτώσης ε(ναι πολύ μικροί ή όταν είναι αναγκαία η χρήση θερμαντικής αντίστασης για τον πίνακα ελέγχου ή άταν θέλουμε να ενεργοποιήσουμε τη δυνατότητα δέσμευσης τάσης. ε.διακάπτες Απομόνωσης GN3 Τεχνικά χαρακτηριστικά Ονομαστική τάση 14,4κν Ονομαστική ένταση επαφών 200 Α Ένταση διακοπής 400 Α Ολικό βάρος διακόπτη 100 ΚG Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

61 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Ο Δ/Α GΝ 3 της MC GRAN EDISON είναι τριπολικός διακόπτης λαδιού. Ο μηχανισμός ελέγχου είναι υδραυλικός και η ένταση διέγερσης του μηχανισμού ρυθμίζεται με αντικατάσταση των πηνίων που βρίσκονται μέσα στο διακόπτη. Υπάρχουν πηνία των 35,50,70,100,140,160,185 και 200 Α. Τα πηνία διεγείρονται στο 160% της ονομαστικής τους έντασης. Είναι προφανές, πως η αντοχή του διακόπτη σε βραχυκύκλωμα επηρεάζεται από το πηνίο που έχουμε τοποθετήσει. Έτσι η δυνατότητα του διακόπτη εξαντλείται μόνον με τα πηνία των 160 Α και πάνω. Για πηνία μικρότερων ονομαστικών εντάσεων, η αντοχή του διακόπτη μειώνεται, Ο Δ/Α GN 3 είναι ένας κλασικός τύπος Δ/Α χωρίς πρόσθετες διατάξεις ελέγχου ρευμάτων ζεύξης και διάταξη ρευμάτων γης. Έτσι είναι ευάλωτος στα ρεύματα ζεύξης και πολλές φορές έχουμε ανεπιθύμητες λειτουργίες, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν συνεχείς στιγμιαίες λειτουργίες του προταγμένου Ε/Δ. Στους Δ/Α λαδιού ο χρόνος μνήμης επηρεάζεται από τη θερμοκρασία του λαδιού, γιατί όσο η Θερμοκρασία είναι υψηλή τόσο το λάδι γίνεται λεπτόρρευστο, και η ευκολία ή η δυσκολία με την οποίο κυκλοφορεί μέσα στο μηχανισμό επηρεάζει το χρόνο μνήμης και φυσικά και το χρόνο επαναφοράς. Για να παρακαμφθεί αυτό το μειονέκτημα, συνιστάται οι "διακόπτες αυτοί να μην τοποθετούνται εκεί όπου επικρατούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Διακόπτες απομόνωσης GH Ονομαστική τάση 14,4 ή 23 Κν Ονομαστική ένταση επαφών 140 Α Μέγ. ένταση διακοπής 308 Α Ολικό βάρος 10 ΚΟ Οι διακόπτες αυτοί είναι μονοπολικοί και λειτουργούν με την ίδια λογική και δυνατότητα όπως και οι GΝ 3. ζ. Διακόπτες Απομόνωσης GΝ 3 VΕ Ο Διακόπτης αυτός είναι μια εξελιγμένη μορφή του GΝ 3. Το υδραυλικό σύστημα ελέγχου έχει αντικατασταθεί με ηλεκτρονικό. Τεχνικά χαρακτηριστικά Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

62 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Ονομαστική τάση 24,9 ΚΥ Συνεχής ένταση φορτίου 200Α Μέγιστη ένταση διακοπής 440Α Έλεγχος ηλεκτρονικός περιγραφή Ο Διακόπτης απομόνωσης GΝ3VΕ είναι κλειστού τύπου με διακόπτη λαδιού εφοδιασμένος με σύστημα ηλεκτρονικού ελέγχου. Λειτουργεί κατά την ίδια αρχή που λειτουργούν και οι υπόλοιποι Δ/Α και έτσι συνεργάζεται κατά το γνωστό τρόπο με τους προταγμένους αυτόματους διακόπτες. Ο Δ/Α συλλαμβάνει τα ζεύγη υπερεντάσεων - διακοπών και ανοίγει ύστερα από ένα προκαθορισμένο αριθμό τέτοιων ζευγών που μπορούν να είναι από ένα έως τρία. Την ενέργεια ανοίγματος την παίρνουμε από το ελατήριο που συσπειρώνεται κατά το κλείσιμο του διακόπτη και η μηχανική εντολή ανοίγματος δίνεται από έναν μηχανισμό χαμηλής μαγνητικής ενέργειας που με τη σειρά του ενεργοποιείται από τον ηλεκτρονικό έλεγχο. Ηλεκτρονικός έλεγχος Η ένταση διέγερσης ρυθμίζεται στον πίνακα με τη βοήθεια βυσματικών αντιστάσεων για σφάλματα φάσεων και γης. Όταν οι τιμές των υπερεντάσεων υπερβαίνουν τις τιμές ρύθμισης ο ηλεκτρονικός έλεγχος καταγράφει αυτές τις υπερεντάσεις-διακοπές που όταν φθάσουν τον προκαθορισμένο αριθμό δίνεται εντολή ανοίγματος του διακόπτη. Το σύνολο των υηερεντάσεων-διακοπών πρέπει να συμβεί μέσα σε διάστημα 60 δευτ, αλλιώς ο Διακόπτης "ξεχνάει "και δεν ανοίγει. Επομένως ο χρόνος μνήμης του είναι 60 δευτ. Ο χρόνος επαναφοράς του ηλεκτρονίου ελέγχου σε μηδενική κατάσταση, δηλ. για να ξεχάσει όλες τις προηγούμενες υπερεντάσεις-διακοπές που σημείωσε, είναι 7,5 λεπτά. Ο Διακόπτης είναι εφοδιασμένος με μια διάταξη δέσμευσης της καταμέτρησης των υπερεντάσεων-διακοπών, Έτσι ο Διακόπτης δεν μετρά υπερεντάσεις που διακόπτονται από ένα Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

63 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., μέσο που βρίσκεται στα κατάντι του και εφόσον συνεχίζει να κερνάει απ'αυτόν μία ένταση μεγαλύτερη από 3,5 Α. Ο Διακόπτης είναι εφοδιασμένος με διάταξη δέσμευσης ρευμάτων ζεύξης. Η διάταξη αυτή ξεχωρίζει τα ρεύματα ζεύξης απο τα ρεύματα σφάλματος και συνεπώς δεν τα καταγράφει. Ο Διακόπτης είναι αυτόνομος και δεν χρειάζεται βοηθητική πηγή τάσης. εφαρμογές Ελάχιστη ένταση διέγερσης Υπάρχει δυνατότητα ρύθμισης των εντάσεων διέγερσης για σφάλματα φάσεων και γης τοποθετόντας τις κατάλληλες βυσματικές αντιστάσεις. Στο τεχνικό φυλλάδιο S αναφέρονται οι τιμές των παραπάνω αντιστάσεων. Υπάρχει δυνατότητα κατασκευής αντιστάσεων με ενδιάμεσες τιμές. Η απόκλιση των τιμών διέγερσης είναι 10%. Οι αντιστάσεις τοποθετούνται στον πίνακα ελέγχου ρευμάτων Αριθμός κύκλων διέγερσης Ο αριθμόςτίων κύκλων διέγερσης για τελική πτώση του Δ/Α είναι ένας, δύο ή τρείς. Η ρύθμιση γίνεται με αλλαγή της γέφυρας μέσα στον πίνακα ελεγχου των ρευμάτων ζεύξης. Δέσμευοη λειτουργίας από ρεύματα ζεύξης Αφού το λογικό κύκλώμα της διάταξης καθορίσει ότι η υπερένταση προέρχεται από ρεύμα ζεύξης και όχι από σφάλμα, η ελάχιστη ένταση διέγερσης των φάσεων ανυψωνεται κατά 2,4,6 ή 8 φορές ή μπλοκάρεται η ανίχνευση υπερέντασης για χρόνο 5,10,15 ή 20 κύκλων οπό τη στιγμή που αποκαθίσταται η ροή του ρεύματος. Στην ίδια περίπτωση μπλοκάρεται και η ανίχνευση υπερεντάσεων προς γη για ένα χρόνο 0.3, 0.7, 1.5, 3 και 5 δευτερολέπτων. Όλες οι παραπάνω τιμές μπορούν να επιλεγούν με τις αντίστοιχες γέφυρες στον πίνακα του Δ/Α. Με τη δέσμευση ζεύξης για υπερεντάσεις φάσεων στη θέση ΒLΟCΚ και την ένταση διέγερσης για υπερεντάσεις προς γη στη θέση ΒLΟCΚ, ο Δ/Α δεν μετρά μία υπερένταση που έχει διακοπεί ανά ένα μέσο στα ανάντι του στη διάρκεια του χρόνου δέσμευσης. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

64 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., η. Διακόπτες Απομόνωσης DURABUTE της GΕ Οι διακόπτες αυτοί της GENERAL ELECTRIC είναι μονοπολικοί και τοποθετούνται σε βάσεις ασφαλειοαποζευκτών. Παρέχουν ορατή απόζευξη και δεν χρειάζεται να συνοδεύονται από μονοπολικούς αποζεύκτες. Ο μηχανισμός ελέγχου και καταμέτρησης των υπερεντάσεων διακοπών είναι μηχανικού τύπου. Η ελάχιστη ένταση διέγερσης εξαρτάται από την ονομαστική ένταση του πηνίου του Δ/Α και είναι ίση με τα 160% της ονομαστικής.μέχρι σήμερα έχουμε προμηθευτεί Δ/Α με ονομ. εντάσεις 25, 35,50 και 70 Α. Ο χρόνος μνήμης του διακόπτη εξαρτάται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και κυμαίνεται γύρω στα 60 δευτερ. Ο χρόνος επαναφοράς βρέθηκε με μετρήσεις ότι είναι περίπου 14 λεπτά. Από τη μακρόχρονη χρήση αυτών των Δ/Α διαπιστώθηκε ότι το μέγιστο ρεύμα συνεχούς φόρτισης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 80% του ονομαστικού γιατί αλλοιώς παρουσιάζει βλάβες ο μηχανισμός ελέγχου του διακόπτη. Για τη διακοπή φορτίου ο διακόπτης είναι εξοπλισμένος με διάταξη διακοπής φορτίου. Διακόπτες Ακομόνωσης SIMPLEX Ο Διακόπτης αυτός είναι τριπολικός αεροδιακόπτης με ενσωματωμένους στους μονωτήρες του Μ/Σ έντασης. Μια πρόσθετη διάταξη ελέγχου μέσα σε κιβώτιο επιτρέπε ι το αυτόματο άνοιγμα του ύστερα από τον καθορισμένο κύκλο υπερεντάσεων διακοπών. Τεχνικά χαρακτιριστικά Ονομ. τάση 23 KV Ονομ. ένταση Ρεύμα διέγερσης 200 Α φάσεων 125 Α Ρεύμα διέγερσης γής 12 Α Ο διακόπτης είναι ρυθμισμένος για τελική πτώση στις δύο υπερεντάσεις - διακοπές, με την προϋπόθεση ότι οι υπερεντάσεις έχουν διάρκεια μεγαλύτερη των 0,25 δευτ. Μ' Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

65 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., αυτή τη λογική δεν καταμετρούνται οι στιγμιαίες λειτουργίες των Ε/Δ μια και η διάρκεια υπερέντασης σ' αυτές είναι 0,15 δευτ. Έτσι ο Δ/Α δεν πέφτει από συνεχείς Σ.Λ ή από ρεύματα ζεύξης. Η διάρκεια μνήμης και ο χρόνος επαναφοράς του Δ/Α είναι 45 δευτ. Β. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ.ΥΠΟΓΕΊΩΝ _Δ ΚΤΥΩΝ _Μ.Τ. 1. Γενικά Τα υπόγεια δίκτυα Μ. Τ. πέρασαν από πολλά στάδια για να φθάσουν στη σημερινή τους μορφή. 'Ομως δεν αντιμετωπίστηκαν ενιαία σε ότι αφορά την προστασία τους και δεν έχουν εκδοθεί ολοκληρωμένες οδηγίες προστασίας όπως εκείνες για τα εναέρια δίκτυα. Για τους παραπάνω λόγους, στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μια πιο λεπτομερής ανάπτυξη και καταβάλεται προσπάθεια μιας κάποιας τυποποίησης της προστασίας των γραμμών. Η προστασία των υπογείων δικτύων θα ήταν πάρα πολύ απλή αν δεν υπήρχαν τρία στοιχεία που την κάνουν αρκετά πολύπλοκη. Τα στοιχεία αυτά είναι : α. Η ύπαρξη Υ/Σ με Μ/Σ 1000 ΚΥΑ ή 2 Χ 630 ΚνΑ, ιδιαίτερα στην κόλη της θεσ/νίκης όπου η Θερμοσυσσώρευση δημιουργεί συνέχεια την ανάγκη επαύξησης της ισχύος των Υ/Σ. β. Η συνύπαρξη τμημάτων εναέριου δικτύου με αξιόλογο τμήμα υπογείου δικτύου. γ. Η πανσπερμία ίων ιβ^ων των Η/Ν που έχουν εγκατασταθεί στους Υ/Σ 150 Κν/ΜΤ. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

66 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Έτσι αντί να οδηγήσει κανείς την ανάπτυξη του υπογείου δικτύου μέσα στα πλαίσια κάποιων συγκεκριμένων οδηγιών προστασίας, βρίσκεται μπροστά στο τεράστιο πρόβλημα να προσαρμόσει την προστασία και να την τυποποιήσει, έχοντας δοσμένη μια κατάσταση του υπογείου δικτύου. 2. Προκειμένου να καθορίσουμε την προστασία των υπογείων δικτύων Μ. Τ επιβάλεται να τα χωρίσουμε σε δυο βασικές κατηγορίες. - Η πρώτη κατηγορία που ιην ονομάζουμε Υί περιλαμβάνει υπόγεια δί κτυα όπου υπάρχουν εγκατεστημένοι Υ/Σ με Μ/Σ 1000 ΚΥΑ ή 2X630 ΚνΑ. - Η δεύτερη κατηγορία, ή Υ2, κερί λαμβάνε ι υπόγεια δίκτυα με Υ/Σ όπου υπάρχουν εγκατεστημένοι Μ/Σ 830 Κ Α. 2.1 Υπόγεια δίκτυα κατηγορίας ΥΙ Στην κατηγορία αυτή, όπως αναφέρθηκε παραπάνω υπάγονται τα υπόγεια δίκτυα με Υ/Σ Διανομής ισχύος 1000 ΚΥΑ ή 2X630 ΚΥΑ. Η ασφάλεια Μ. Τ. που εγκαθίσταται στους Μ/Σ Διανομής αυτής της κατηγορίας δικτύου καθορίζεται ατά 63 Α. Η τιμή της είναι τέτοια που δεν τήκεται κατά τη ζεύξη των Μ/Σ και παρέχει κροστασία για βραχυκύκλωμα στους υ«γούς Χ. Τ. του Μ/Σ. 20 Στην περίπτωση των 2 Μ/Σ των 630 κν με κοινή ασφάλεια των 63 Α έχουμε τη δυνατότητα να μην παραλληλίσουμε τους Μ/Σ στη Χ.Τ. 2.2 Υπόγεια δίκτυα κατηγορίας^υ 2 Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα υπόγεια δίκτυα με Μ/Σ στους Υ/Σ Διανομής 630 ΚΥΑ. Η ασφάλεια Μ.Τ. που εγκαθί- Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

67 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., σταται στους Μ/Σ καθορίζεται στα 40 Α ( ασφάλεια κόνεως ). Αν γιο λόγους ενίσχυσης του Υ/Σ χρειαστεί να τοποθετηθεί δεύτερος Μ/Σ τότε εγκαθίσταται δεύτερη τοπική κυψέλη για τον δεύτερο Μ/Σ, απαγορεύεται δε ο παραλληλισμός των Μ/Σ στη Χ.τ. 3. Καθορισμός ρυθμίσεων Η/Ν φάσεων και γης στους_ε/δ αναχωρήσεων 3.1 Στα δίκτυα κατηγορίας ΥΙ απαιτείται να υπάρχει επιλογική συνερ γασία των Η/Ν γης με την ασφάλεια κόνεως των 63 Α. Η ποικιαίο των Η/Ν γης κου υπάρχουν στους Υ/Σ 150 κν/μτ κσι ιδιαίτερα στους Υ/Σ της θεσ/νίκης δεν επιτρέπει την τυποποίηση της προστασίας. Εηί-οης η μεγάλη διασπορά που παρουσιάζουν μεταξύ των καταακευαοιών οι χαρακτηριστικές έντασης - χρόνου τιαν ασφαλειών κόνεως μας αναγκάζει να ορίσουμε οσν όριο μεταξύ ασφαλειών Μ.Τ και Η/Μ γης την ευθεία «ου ενώνει τα σημεία 320 Α - 1 8ΕΟ και 2000 Α - 0,01 δεο στο διάγραμμα αλληλουχίας. Οι Η/Ν φάσεων δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματα λόγω των υψηλών ρυθμίσεων τους. 3.2 Στα δίκιοα κατηγορίας Υ2 οι Η/Ν γης όταν είναι αιρετικά αντι στρόφου χρόνου ρυθμίζονται στα 80 Α - 0,7 5ΕΟ. που γενικά εξα σφαλίζουν συνεργασία με τις ασφάλειες των 40 Α. Οι Η/Ν σταθε ρού χρόνου ρυθμίζονται στα 160 Α - 1 5ΕΟ. 4. Καθορισμός της προστασίας Στο κεφάλαιο αυτό 6α εξετάσουμε χωριστά κάβ μια από τις κατηγορίες ΥΙ και Υ2 αλλά και τβς υποκατηγορίες που διαμορφώνονται ανόαογα με τη δομή του δικτύου. Γενικά και ανεξάρτητα από κατήγορε του δικτύου πρέπει για τον καθορισμό της προστασίας να ληφθούν υπόψη τα καρακότω : Στην περίπτωση που τα υπόγεια δίκτυα είναι αμιγή δεν χρειαζόμαστε αυτόματη επαναφορά στους Ε/Δ των Υ/Σ. Τα οπόγεια καλώδια * δημιουργούν ένα σύστημα γειώσεων με ποαο χαμηλές τιμ ς αντίατα-σης έτσι που να μην υκάρχει β μα για την Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

68 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., προστασία των ουδετε-ρωμένων κατονααωτών ακό τάσεις επαφής λόγω υπερπηδήσεων στα μεταλλικά τοιι Υ/Σ. 21. Το ζήτημα αυτό, που άφορο στην προστασία των καταναλωτών Θα το ανα-λόοουμε σ ιδιαίτερο κεφάλαιο. - Στις περιπτώσεις αού στο υπόγειο δίκτυο παρεμβάλεται και τμήμα εναέριου με διακλαδώσεις που προστατεύονται με ασφάλειες ή Δ/Α δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την προστασία των καταναλωτών από τάσεις επαφής και θα θεωρήσουμε ότι υπάρχει αντίσταση γείωσης των Υ/Σ ΜΤ/ΧΤ 2 Ω. Επίσης θα θεωρήσουμε ότι όπου υπάρχει γεί ωση μεταλλικών στο εναέριο δίκτυο η τιμή της πρέπει να είναι < 40 Ω. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόφη ότι τα μήκη ίων δικτύων, υπογείων και τμημάτων εναερίων, είναι μικρά και οι εντάσεις σφάλματος μεγάλες και συνεπώς, οι καταπονήσεις των δικτύων πρέπει να περιοριστούν στο ελάχιστο. - Τα εναέρια δίκτυα υπόκεινται σε παροδικό σφάλματα που α\» δ ν δια κοπεί έγκαιρα η τροφοδότηση τους, υπάρχει κίνδυνος να εξελιχθούν σε μόνιμα. Εκιβάλεγαι λοιπόν σ' αυτές ιις περιπτώσεις να υπάρχει οτον Ε/Δ αυτόματη επαναφορά και στοιχείο στιγμιαίας λειτουργίας. Πρέπει επίσης να τονισθεί ότι στις σχετικά μεγάλες ενιάσεις σφάλ ματος δεν εξασφαλίζεται πιλογική συνεργασία της ασφάλειας, είτε πρόκειται για ασφάλεια εκτόνωσης είτε γιο ασφάλεια κόνεως, με τα στοιχεία Σ. Λ του Ε/Δ αναχώρησης. 4.1 Αμιγή»ι Υ?^9_?ί κ Ι υ 9-!5 α!οϊ9ρί95- _ΥΙ _ Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει επαναφορά στον Ε/Δ ούτε στοιχείο Σ. Α. Οι ρυθμίσεις των Η/Ν γης εκλέγονται έτσι πόα να συνεργάζονται με την ασφάλεια κδνεως 63 Α. 4.2 Μικτά 66κτι?α Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

69 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Ανάλογα με τον τρόπο προστασίας των διακλαδώσεων των εναβρίων τμημάτων τοι» δικτύου διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις : - Κατηγορία ΥΙΑ : Οι διακλαδώσεις ασφαλίζονται μόνο με Α/Ζ. - Κατηγορία ΥΙΒ : Οι διακλαδώσεις προστατεύονται και με Δ/Α α. Δίκτυα_κατ9γορία$ Υ Α Στην κατηγορία αυτή πρέπει να Αηφθ υπόφη και η προαταοία των καταναλωτών του ουδετερωμένου συστήματος Χ. Τ. από τάσεις καφής«η καμπύλη προστασίας γης θα πρέπει να βρίσκεται κάτω από τη χαρακτηριστική αντοχή του ανθρώπου για αντίσταση γείωσης 2 Ω. - Αν οι Η/Ν γης είναι σταθεροί χρόνου τάτ ρυθμίζονται 0το 320 Α - 1 3ΕΟ., για συνεργασία μ την ααφάλεια κόνεως Η Ο.Δ. 119 επιβάλει μέγιστη αντίσταση γείωσης μεταλλικών 40Ω. Η ένταση όμως του ρεύματος που θα προκύψει από σφάλμα προς το μεταλλικά θα είναι 8700 / 49 «180 Α ( Συμπεριλαμβάνεται και η αντίσταση κόμβου του Υ/Σ 150 κν/μτ ) που δεν είναι ικανή να διεγείρει τον Η/Ν γπς του Ε/Δ της αναχώρησης. Στην περίπτωση λοιπόν αυτή δεν επιτρέπεται η συνύπαρξη υπόγειου και εναέριου δίκτυου. - Αν οι Η/Ν γης είναι εξαιρετικά αντιστρόφου χρόνου με ρύθμιση μέχρι 160 Α και χρόνο τέτοιο κου να συνεργάζονται με τους Α/Ζ 30 Τ και να εξασφαλίζουν και προστασία καταναλωτών του ουδετε- ρωμένου συστήματος με αντίσταση γείωσης 2 Ω επιτρέπεται η συνό- παρξη υπόγειου και εναέριου δικτύου. - Ο αριθμός των επαναφορών ορίζεται στο 1 - Το στοιχείο Σ.Λ, του Η/Ν γης βγαίνει εκτός Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

70 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Το στοιχείο Χ.Κ ίου Η/Ν γης καθορίζεται σύμφωνα με τα παραπάνω - Το στοιχείο Σ.Α «ν Η/Ν φάσεων ρυθμίζεται στα 800 Α - Το στοιχείο χρονικής καθυστέρησης ρυθμίζεται στα 480 Α και με χρόνο τέτοιο που να εξυπηρετεί και τη λειτουργία των πινάκων των καταναλωτών ΒΚ Ι Ι. β. Δίκτυα κατγ} ορίθ5 Υ ί Β Οι Δ/Α ρυθμίζονται στην περίπτωση αυτή στη θέση 2 και ο αριθμός των επαναφορών του Ε/Δ αναχώρησης καθορίζεται στο 2. Για τις ρυθμίσεις των Η/Ν ισχύουν τα όσα αναφέρονται στην προηγούμενη κατηγορία Υ Ι Α. 4.3 Αμιγ/5_υπό εια δίκτυα κατηγορίας Υ 2 Και δώ όπως και στην κατηγορίο Υ! δεν χρειάζεται αυτόματη επαναφορά στον Ε/Δ αναχώρησης και στοιχε-ΐχχ. Σ.Λ. Οι Η/Ν χρονική^κα-θυαΐδρησηςρυθμίζονται σύμφωνα με τις γενικές αρχές ηου αναπτύξαμε. 4.4 Ανάλογα με τον τρόπο προστασίας των εναέριων τμημάτων διακρίνουμε τις κατηγορίες. Κατηγορία Υ Α : Οι διακλαδώσεις προστατεύονται μόνο με Α/Ζ Κατηγορία Υ 2 Β : Οι διακλαδώσεις προστατεύονται και με Δ/Α Δίκτυα Κ α50ϊ 8^α Υ 2 Α Ο αριθμός των επαναφορών είναι 1 " Το στοιχείο Σ.Α. γης βγαίνει κιός Το στοιχείο Χ.Κ γης για τους Η/Ν εξαιρετικά αντιστρόφου χρόνου ρυθμίζεται στα 80 Α - 0,7 3ΕΟ. Οι Η/Ν σταθερού χρόνου για να συνεργαστούν με την ασφάλεια 30Τ πρέπει να ρυθμιστούν στα 320 Α - 1 8ΕΟ, και δεν ενδείκνυνται για την προστασία εναέριων δικτύων. - Το στοιχείο Σ.Λ. φάσεων ρυθμίζεται στα 800 Α - Το στοιχείο Χ.Κ. φάσεων ρυθμίζεται στα 480 Α Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

71 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., και ο χρόνος τέτοιος που να αφίνει περιθώρια συνεργασίας με τους πίνακες καταναλωτών ΒΚ Ι Ι β. Δίκτυα κατηγ,ορίας_υ_2 Β Στην κατηγορία αυτή οι Δ/Α ρυθμίζονται στη θέση 2 και ο αριθμός των επαναφορών καθορίζεται στο 2. Οι ρυθμίσεις των Η/Ν γίνονται όπως στην προηγούμενη κατηγορία. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι εάν ο Ε/Δ αναχώρησης δεν έχει δυνατότητα αυτόματης επαναφοράς δεν εγκαθίστανται Δ/Α στις διακλαδώσεις. Στον Πίνακα 1 φαίνονται οι ρυθμίσεις ίων Ε/Δ αναχωρήσεων για όλες τις κατηγορίες υπογείων δικτύων. 5. Παραλληλισμός των Μ/Σ Διανομής 'Οκως είναι γνωστό οι ανάγκες κάλυψης των φορτίων και ιδιαίτερα της Θερμοσυσσώρευσης στην πόλη της θεσ/νίκης μας οδήγησαν στη λύση του εξοπλισμού πολλών Υ/Σ με δύο Μ/Σ που έχουν κοινή ασφάλιση στην πλευρά της Μ.Τ. Κανονικά οι Μ/Σ πρέπει να λειτουργούν παράλληλα στη Χ.Τ» για τους δύο παρακάτω λόγους. α. Αξιοποιείται πλήρως η ισχύς του συγκροτήματος των Μ/Σ μέσα στα πλαίσια βέβαια που επιτρέπει η διαφορά που υπάρχει στις ιάσεις βραχυκύκλωσης των Μ/Σ. β. Για δεδομένη φόρτιση ίου συγκροτήματος έχουμ τις μικρότερες απώλειες των Μ/Σ. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που για διάφορους λόγους επιβάλεται ή είναι επιθυμητός ο διαχωρισμός των ζυγών της Χ.Τ. των Μ/Σ. Εάν και κάτω από κοι ς προϋποθέσεις μπορεί αυτό να πραγματοποιηθεί είναι το αντικείμενο αυτού του κεφαλαίου. Έστω ότι η κοινή ασφάλεια Μ.Τ των 2 Μ/Σ είναι ονομαστ ικήςένταση-ς Ικ. ιν Σε περίπτωση βραχυκυκλώματος στους ζυγούς Χ.Τ. ενός Μ/Σ η ασφάλεια πρέπει να τακεί μέσα στο χρόνο που προβλέπεται από την καμπύλη τήξης. 24. Για να συμβεί αυτό με βεβαιότητα πρέπει σόμφωνα με την προδιαγραφή ΟΡ 241/74 η ένταση του βραχυκυκλώματος να είναι τουλάχιστο 4/πλάσια της ονομαστικής τιμής της ασφάλειας. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

72 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Αλλοιώς υπάρχει κίνδυνος, η ενέργεια του βραχυκυκλώματος να μην είναι ικανή να σβυΰει το τόξο και η ασφάλεια να εκραγεί. Πέρα όμως απ' αυτό, πρέπει να καλυφθεί και η ελάχιστη τιμή του βραχυκυκλώματος και αυτό είναι το μονοφασικό στη Χ.Τ. ' Εστω ότι Ν είναι η ονομαστική ισχος του μικρότερου Μ/Σ και Ι η ονομαστική του ένταση και υ η χάση βραχυκύκλωσης σε %, τότε η ενκ Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

73 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., τάση στην πλευρά της Μ.Τ. για μονοφασικό βραχυκύκλωμα στη Χ.Τ. Θα είναι :, 100 Ι 'Μ.Τ = ΤΓ κ. Επειδή υπάρχει διασπορά στις τιμές των τάσεων βραχυκΰκλωοης των Μ/Σ θα ήταν σκόπιμο κάθε περίπιωσησηοπαραλληλισμοΰ να εξετάζεται χωριστά. Έτσι αν πάρουμε σαν παράδειγμα 2 Μ/Σ που λειτουργούν σε δίκτυο 15 Κν με κοινή ασφάλεια 63 Α και τάση βραχυκύκλωσης του μικρότερου 4% θα έχουμε : Ν ν > 1, ή Νν^ 454 ΚΥΑ Επιτρέπεται ο αποπαραλληλισμός αν ο μικρότερος Μ/Σ έχ ΐ ισχύ πάνω από 454 ΚΥΑ. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

74 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

75 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - 25 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Μ.Τ. Η σύνδεση όλο και περισσότερων καταναλωτών στα δίκτυα της Μ.Τ. τα τελευταία χρόνια είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργούνται αρκετά προβλήματα στην εκμετάλλευση των δικτύων, όπως κακές επιλογές της προστασίας από τους καταναλωτές, ανεξήγητες λειτουργίες μέσων προστασίας κλπ. Έτσι πέρα από τους μελετητές που καθορίζουν την προστοοία ίων καταναλωτών αυτών με βάση πάντα την Ο.Δ. Νο 34, είναι ανάγκη να γνωρίζουν τα βασικά στοιχεία της προστασίας αυτών των καταναλωτών και τα στελέχη των Περιοχών που ασκούν την εκμετάλλευση. Αυτός είναι και ο σκοπός του παρόντος κεφαλαίου. Τέλος γίνονται ορισμένες αναφορές στην προστασία ίων καταναλωτών ΒΚ που εξυπηρετούνται από υπόγειο δίκτυο και που έχουν σχέση με τα όσα αναπτύξαμε στο κεφάλαιο Β για την προστασία του υπογείου δικτύου. 2. Στο σχήμα 4 φαίνεται μ«α τυπική διάταξη της σύνδεσης ενός καταναλωτή στο δίκτυο Μ.Τ. της ΔΕΗ. Μία γραμμή διανομής ελέγχεται από έναν αυτόματο διακόπτη ισχύος Ε/Δ «ου εκτελβί έναν ορισμένο κύκλο πτώσεων και αυτομάτων επαναφορών όταν στο δίκτυο εμφανισθεί ένα σφάλμα. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

76 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Στο σημείο Α συνδέεται ένας καταναλωτής. Η ΔΕΗ τοποθετεί ένα μέσο προστασίας Δ1 και ελέγχει τα σφάλματα μέχρι τον Μ/Σ του καταναλωτή. Δηλαδή σφάλματα που παρουσιάζονται στην παροχή του καταναλωτή ή στους ζυγούς Μ.Τ. του Μ/Σ δεν ενοχλούν το δίκτυο της ΔΕΗ, διότι λειτουργεί το μέσο προστασίας Δ1. Για σφάλματα που εμφανίζονται στο Μ/Σ ή στους ζυγούς Χ.Τ. του Μ/Σ λειτουργεί το μέσο προστασίας Δ 2 το οποίο τοποθετείται με μέριμνα του καταναλωτή και ανήκει σ' αυτόν. Το μέσο προστασίας Δ 1 της ΔΕΗ μπορεί να είναι : α. Αυτόματος διακόπτης ισχύος β. Διακόπτης απομόνωσης ([ γ. Ασφάλειες βραδείας τήξης Το μέσο προστασίας του καταναλωτή μπορεί να [ναι : α. Αυτόματος διακόπτης ισχύος β. Ασφάλειες κδνεως ταχείας τήξης Σαν στάθμη ισχύος διακοπής των παραπάνω μέσων έχουν καθορισθεί τα 250 ΜνΑ. Μέσα με μικρότερη ισχύ διακοπής ενδεχόμενα να μην είναι σε Θέση να διακόψουν ένα βραχυκύκλωμα και να καταστραφούν. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

77 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Υπάρχουν περιπτώσεις όκου λόγω της ιδιομορφίας της προστασίας και των μέσων, ο καταναλωτής δεν χρειάζεται να εγκαταστήσει το μέσο Δ 2 διότι η ΔΕΗ εξασφαλίζει την προστασία του Μ/Σ και των ζυγών με το δικό της μέσο ΔΙ. 3. Χ 9θ9519θΐ σ ϋ? _ των μέσων 5Ρ σ Ι9?ί9$ 3.1 Οι αυτόματοι διακόπτες ισχύος της ΔΕΗ (Ε/Δ) που ελέγχουν εναέρια δίκτυα λειτουργούν με την βοήθεια ηλεκτρονόμων για σφάλματα φάσεων και γης. Το σχήμα 5 δείχνει τις χαρακτηριστικές λειτουργίας τους. Είναι χαρακτηριστικές αντιστρόφου χρόνου ϋου σημαίνει άτι για μεγάλες εντάσεις έχουμε μικρούς χρόνους διέγερσης και αντίστροφα. Σχήρα , / Οι διακόπτες που προστατεύουν υπόγεια δίκτυα έχουν ηλεκτρονόμους με χαρακτηριστικές σταθερού χρόνου ί σχ.6 ). Εδώ, αν η ένταση υπερβεί την οριακή τιμή διέγερσης, ο ηλεκτρονόμος διεγείρεται άσχετα με το μέγεθος της έντασης. Αυτό είναι και επιθυμητό στα υπόγεια δίκτυα. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

78 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., / Σχήμα Οι διακόπτες απομόνωσης λειτουργούν όπως περιγράφαμε στο κεφά- Ααιο Α παρ ^/ Οι ασφάλειες της ΔΕΗ έχουν χαρακτηριστική βραδείας τήξης και οι ασφάλειες του καταναλωτή ταχείας τήξης ( σχ.7) Σχήμα Οι κυψέλες προστασίας μεγάλων καταναλωτών έχουν είτε ασφάλεια ταχείας τήξης (ΒΚί) είτε αυτόματο διακόπτη (ΒΚ!Ι) με ηλεκτρονόμους σταθερού χρόνου και στοιχείο στιγμιαίας λειτουργίας { σχ. 8 ). Για εντάσεις σφαλμάτων που βρίσκονται στην Περιοχή Ι, Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

79 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., «8. ο ηλεκτρονόμος λειτουργεί σε χρόνο Τ2 ηου ρυθμίζεται Σχήμα 8. Για μεγαλύτερες εντάσεις η λειτουργία είναι ακαριαία. Αυτό είναι επιθυμητό όταν στη θέση αυτή του δικτύου εμφανίζονται υψηλές υπερεντάσεις που μπορούν να καταπονήσουν υπέρμετρα τα στοιχεία του. 4. Συνεργασία των μέσων προστασίας Για τη συνεργασία των μέσων προστασίας ισχύουν όλα εκείνα τιου αναπτύξαμε στο κεφ. Α παρ. 3. Γενικά πρέπει επίσης να τονιστεί ότι για να εξασφαλιστεί συνεργασία δύο μέσων, ανάμεσα στις χαρακτηριστικές καμπύλες λειτουργίας τους, η απόσταση χρόνου δεν πρέπει να είναι, μικρότερη από 0,4 5ΕΟ. Οι παραπάνω προϋποθέσεις πρέπει να τηρούνται για μια ορισμένη περιοχή τιμών σφαλμάτων που δίνονται από τη ΔΕΗ. Τυπικές περιπτώσεις επιλογικής συνεργασίας δίνονται στα σχήματα 9 μέχρι 14. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

80 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

81 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

82 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 30. Τύποι Ανάλογο με τον τρόπο τροφοδοσίας του καταναλωτή διακρίνουμε δύο τύπους παροχών : - Παροχέξ τύπου Α Οι παροχές αυτές χωρίζονται πάλι σ 2 κατηγορίες : - Τύπου Α ϊ για μικρές ισχείς μέχρι 630 ΚΥΑ Τύπου Α 2 για ισχείς πάνω από 630 ΚνΑ. α. Παροχέ5_τύΗου_Α1 (σχ._15) Η ΔΕΗ εγκαθιστά σαν μέσο προστασίας ασφάλειες 30 Τ. Ο καταναλωτής μπορεί να εγκαταστήσει ασφάλεια μέχρι 40 Κ για ένα Μ/Σ ή και για περισσότερους όταν δεν εργάζονται παράλληλα. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

83 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Ή Σχήμα 15. Εφ' όσον οι Μ/Σ βργάζονται στη Χ.Τ. παράλληλα και τοποθετούνται στον καθένα ασφάλειες, τότε πρέπει να γίνει αναγωγή των εντάσεων και ύστερα να γίνει η σύγκριση για την ύπαρξη συνεργασίας. Ο καταναλωτής μπορεί να εγκαταστήσει και Αυτόματο Διακόπτη Α/Δ αντί των ασφαλειών. Αυτός όμως πρέπει να είναι εφοδιασμένος με στοιχεία στιγμιαίας λειτουργίας για να υπάρχει μια ικανοποιητική επιλογική συνεργασία. Πάντως για μεγάλες εντάσεις δεν υπάρχει συνεργασία με την ασφάλεια της ΔΕΗ. Η ΔΕΗ εγκαθιστά Διακόπτη Απομόνωσης. Ο καταναλωτής εγκαθιστά ανάλογα με την ισχύ του ασφάλεια ή Α/Δ. Στο σχήμα 16 φαίνονται όλες οι τυπικές περιπτώσεις προστασίας Υ/Σ της κατηγορίας Α2. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

84 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 31. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

85 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Βλέπουμε ότι η μεγαλύτερη τιμή ασφάλειας που μπορεί να εγκατασταθεί είναι 50 Α ιιου αντιστοιχεί στα 15 Κν οε Μ/Σ περίπου 800 ΚΥΑ. Σε μεγάλες ισχείς άπου χρησιμοποιούνται Αυτόματοι Διακόπτες ενδέχεται να χρειάζονται και ηλεκτρονόμοι προστασίας σφαλμάτων γης εφ'δ-σον οι Η/Ν φάσεων δεν συνεργάζονται με τον Η/Ν γης της ΔΕΗ. ( αχ.17 ) 5.2 Παροχές τυκου Β Σχήμα 17. Οι παροχές αυτές που γίνονται από υπόγειο δίκτυο χωρίζονται σε 2 κατηγορίες : Τύπου Β 1 για μικρές σχετικά ιοχείς Τύπου Β 2 για μεγάλες ισχείς. α. Παροχές τύπου Β 1 Στην παροχή αυτή η ΔΕΗ εγκαθιστά κυψέλες με ασφάλειες ταχείας τήξης ( «Χ- 18 ). Ο καταναλωτής δεν χρειάζεται να εγκαταστήσει μέσο προστασίας μια 32. και η ΔΕΗ εξασφαλίζει την προστασία του Μ/Σ για σφάλματα στους ζυγούς της Χ.Τ. Ο καταναλωτής πρέπει να εγκαταστήσει ένα γενικό μέσο προστασίας στη Χ.Τ. Αυτό μπορεί να είναι και ασφάλειες αλλά μέχρι 315 Α πράγμα που αντιστοιχεί αε Μ/Σ 200 κνα. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

86 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Σχήμα 18. Για μεγαλύτερο Μ/Σ απαιτείται η εγκατάσταση αυτόματου διακόπτη ισχύος. Η Ο.Δ. Νο. 34 καθορίζει σαν όριο ισχύος για την παροχή 8 1 τα 630 ΚΥΑ. Το όριο αυτό προκύπτει από την ασφάλεια των 40 Α. Στο κεφάλαιο Β για την προστασία των υπογείων δικτύων φαίνεται ότι υπάρχει δυνατότητα εγκατάστασης ασφαλειών μέχρι 63 Α στην κατηγορία δικτύου Υ 1 και τούτο μπορεί να αξιοποιηθεί έτσι ώστε να ανέβει το όριο ισχύος για παροχές Β 1. Στην κατηγορία λοιπόν Υ 1 ο πελάτης μπορεί να εγκαταστήσει Μ/Σ μέχρι 1250 ΚνΑ και να παραμείνει στην κατηγορία Β 1. Στην περίπτωση αυτή η μέγιστη τιμή της ασφάλειας στη Χ.Τ είναι 400 Α που αντιστοιχεί σε ισχύ Μ/Σ 250 ΚΥΑ πράγμα που δεν μας επιτρέπει να αξιοποιήσουμε την ισχύ του Μ/Σ. Για το λόγο αυτό τοποθετείται από τον πελάτη σαν γενικό μέσο προστασίας στη Χ.Τ, αυτόματος διακόπτης ισχύος με Θερμικά και ηλεκτρομαγνητικά στοιχεία που επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση του Μ/Σ. - Στην κατηγορία δικτύων Υ 2 οι καταναλωτές ΜΤ μπορούν να έχουν εγκατεστημένη ισχο μέχρι 630 ΚΥΑ. Η ασφάλεια Μ.Τ τ?ου «Ξγκαθίσια-ται οτην περίπτωση αυτή από τη ΔΕΗ είναι 40 Α Στην κατηγορία παροχών Β 1 βφδσον υπάρχουν περισσότεροι του ν6ς Μ/Σ πρέπει απαραίτητα να παραλληλιστούν στη Χ.Τ. β. Παροχές_τΟπου_Β_2 Στην παροχή αυτή η ΔΕΗ εγκαθιστά κυψέλη με αυτόματο διακόπτη ισχύος ( σχ. 19 ). Ο καταναλωτής δεν χρειάζεται να εγκαταστήσει μέσο προστασίας μια και η ΔΕΗ εξασφαλίζει την προστασία του Μ/Σ του. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

87 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

88 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Σχήμα 19. θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η εγκατάσταση μέσων προστασίας από τον καταναλωτή δεν ωφελεί διότι δεν είναι δυνατή η διαβάθμιση των χρόνων επειδή η χαρακτηριστική του Διακόπτη της ΔΕΗ βρίσκεται πολύ χαμηλά. Εφ' όσον ο καταναλωτής επιθυμεί σε περι>ιτώο- :ις σφαλμάτων να μην απομονώνονται όλοι οι Μ/Σ μπορεί να εγκαταστήσει διαφορική προαταοία Μ/Σ ή ηλεκτρονόμους Βυθ - Ο_Ζ οε κάθε Μ/Σ. 6. Στοιχεία για την διαβάθμιση τηξ προστασίας. Προκειμένου ο καταναλωτής Μ.Τ να διαβαθμίσει εκιλογικά τη^ προστασία του σε σχέση με αυτή της ΔΕΗ πρέπει να του δοθούν ορισμένα στοιχεία που θα προκύψουν ακό τη μελέτη της προστασίας που θα κάνει ο Τεχνικός Τομέας της Περιφέρειας. Τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητο να είναι γνωστά και στα στελέχη ίων Περιοχών για να είναι σε θέση να ελέγχουν την ορθότητα των ρυθμίσεων της προστασίας του καταναλωτή και είναι κατά περίπτωση τα ε ής : 6,1 Για παροχές Α 1 α. Ο - Το ελάχιστο ρεύμα μονοφαοικού σφάλματος κρος γη οίους ζυγούς Μ.Τ 3 4. του Υ/Σ. - Η καμπύλη της ασφάλειας Β.Τ, της ΔΕΗ που ασφαλίζει την παροχή και η καμπύλη προσδιορισμού διατομής του καλωδίου παροχής. β. Ο Υ/Σ έχει περισσότερους απδ_ένα_μ/σ - Το ελάχιστο ρεύμα σφάλματος προς γη στους ζυγούς Μ.Τ. του Υ/Σ - Η εντα«?η στην πλευρά της Μ.Τ. για μονοφασικό σφάλμα στη Χ.Τ. - Η καμπύλη της ασφάλειας Β.Τ. που ασφαλίζει την παροχή και η κα μπύλη προσδιορισμού διατομής του καλωδίου παροχής. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

89 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 6 2 Ανεξάρτητα από τον αριθμό Μ/Σ του Υ/Σ - Το ελάχιστο ρεύμα σφάλματος προς γη στους ζυγούς Μ.Τ. του Υ/Σ - Η καμπύλη λειτουργίας του προταγμένου Ε/Δ για σφάλματα φάσεων και γης και η καμπύλη προσδιορισμού δ.ιατομής καλωδίων παροχής. 6.3 Για παροχές Β 1 Ανεξάρτητα από τον αριθμό των Μ/Σ του Υ/Σ - Η χαρακτηριστική της ασφάλειας της κυψέλης ΒΚΙ - Η ελάχιοτη ένταση πάνω από την οποία απαιτούμε συνεργασία των προστασιών» - Η καμπύαί] ΐφοσδιοριομοό διατομής του καλωδίου παροχής - Το όριο ιοχοος ίων Μ/Σ για ασφάλιση στη Χ.Τ. με ασφάλειες. 6.4 Για καροχές Β 2 α. Για Υ/Σ μ Μ/Σ που λειτουργούν παράλληλα - Οι χυρακτηριστ ικές λειτουργίας του διακόπτη της κυψέλης :_ ; ~ και η καμπύλη προσδιορισμού διατομής του καλωδίου παροχής. - Η μεγαλύτερη ασφάλεια που μπορεί να τοποθετηθεί στην παευρά της Χ.Τ. β. Για Υ/Σ μ Μ/Σ που δεν Λειτουργούν παράλληλα -Όλα τα παραπάνω ατοιχεία της «αρ. α. - Το όριο ονομαστικής έντασης Μ/Σ πάνω από το οποίο απαιτείται ιδιαίτερη προστασία Μ/Σ. Στο σχήματα 20 μέχρι 23 φαίνονται οι χαρακτηριστικές καμπύλες που δίνονται κατά περίπτωση στους καταναλωτές. - Για τις καμπύλες των Η/Ν έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής : Επειδή είναι πολλά ία είδη των Η/Ν, που είναι εγκατεστημένοι στους Υ/Σ, έχουμε καθορίσει σαν καμπύλη του Η/Ν την κεριβάλουσα ίων καμπυλών όλων των τύπων των Η/Ν για την ίδια φυσικά ένταση διέγερσης και κλίμακα χρόνου. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

90 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., 35. Έτσι σε τυχόν αλλαγές του τύπου του Η/Ν στον Υ/Σ δεν θα υπάρχει πρόβλημα επιλογικής συνεργασίας. - Η καμπύλη προσδιορισμού διατομής του καλωδίου παροχής του καταναλωτή, δεν είναι παρό ο συσσωρευτικός χρόνος λειτουργίας της προστασίας, δηλ* ο συνολικός χρόνος καταπόνησης του καλωδίου από το βραχυκύκλωμα για μια μεγάλη περιοχή εντάσεων. Η καμπύλη αυτή μπορεί να συγκριθεί άμεσα και χωρίς κάποιους υπο-αογισμούς με τη χαρακτηριστική αντοχή&του καλωδίου, όπως αυτή δίνεται από τον κατασκευαστή ή από τους κανονισμούς. Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

91 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας s Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

92 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., ~Γ22 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

93 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

94 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

95 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

96 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

97 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., - Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,

98 Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ., Τσικολάτας Α. (2005) Προστασία Μετασχηματισμών και Δικτύου Χ.Τ.,