newsletter newsletter άνοιξη/καλοκαίρι 2009 τ3 νέα του ΕΙΕΕ Τα νέα του ΕΙΕΕ περιεχόμενα συντελεστές περιεχόμενα

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ newsletter άνοιξη/καλοκαίρι 2009 τ3 newsletter νέα του ΕΙΕΕ Τα νέα του ΕΙΕΕ Τα Το Δ.Σ. του ΕΙΕΕ συζήτησε την πιθανότητα αναθεώρησης του υφιστάμενου καταστατικού του ΕΙΕΕ, ώστε να ενσωματώσει βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται από άλλα Ινστιτούτα Εσωτερικών Ελεγκτών στο εξωτερικό. Αγαπητοί Συνάδελφοι Το ΕΙΕΕ το τελευταίο τρίμηνο κατέβαλλε σημαντικές προσπάθειες να ενημερώσει τα μέλη του σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στο επάγγελμα. Σε αυτό το διάστημα συγκροτήθηκε και η Γενική Συνέλευση σε σώμα, όπου δυστυχώς πολλοί λίγοι συνάδελφοι συμμετείχαν. Συνοπτικά, η δράση του ΕΙΕΕ το τελευταίο τρίμηνο είχε ως εξής: συνέχεια στη σ.3 περιεχόμενα περιεχόμενα σ.2 Μήνυμα Προέδρου σ.3 Τα νέα του ΕΙΕΕ σ.4 Ενημέρωση-Updates σ.5 Συνέντευξη σ.7 Άρθρα σ.10 Επιλογή από δημοσιεύσεις σ.11 Εκπαίδευση-Events σ.12 Λίγο... χιούμορ σ.13 Ανακοινώσεις σ.15 Συντελεστές Έκδοσης σ.16 Φωτογραφίες από εκδηλώσεις συντελεστές έκδοσης έκδοσης Διοικητικό συμβούλιο Υπεύθυνος Έκδοσης Συντακτική Επιτροπή Συντακτική Ομάδα αναλυτικά στη σ.15 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ 3ης Σεπτεμβρίου 101, Αθήνα Τηλ.: Fax: Url:

2 Μήνυμα Προέδρου Προέδρου Μήνυμα Αγαπητά μέλη Συνήλθε στη Ν. Αφρική το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εσωτερικών Ελεγκτών με εκπροσώπους από 90 και πλέον χώρες. Η διάρκεια ήταν 2 ημέρες, 9 και 10 Μαΐου με έναρξη τις πρώτες πρωινές ώρες και ολοκλήρωση των εργασιών αργά το απόγευμα. Σημαντικά θέματα για την πορεία του ΙΙΑ ήταν στην ατζέντα των συζητήσεων. Η πρώτη παρουσίαση από τον Πρόεδρο του ΙΙΑ αφορούσε στα οικονoμικά δρώμενα και τις αναγκαίες διορθωτικές κινήσεις (μείωση προσωπικού, συνεδριών κ.λ.π.), έτσι ώστε να μπορέσει το Ινστιτούτο της Αμερικής να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες που ανέκυψαν με την πρόσφατη οικονομική κρίση. Στη συνέχεια δόθηκε η δυνατότητα μέσα από ομάδες εργασίας να συζητήσουμε για το μέλλον του ΙΙΑ, αφού η σκέψη είναι να διαχωρισθεί η Β. Αμερική και να δημιουργηθεί αυτόνομο ινστιτούτο με επικεφαλής πλέον το ΙΙΑ GLOBAL. Θέματα χρηματοδότησης, εκπροσώπησης, λειτουργίας του ΙΙΑ Global συζητήθηκαν λεπτομερώς και ακούστηκαν οι απόψεις όλων των παρισταμένων. Τέλος, η διήμερη συνάντηση τελείωσε με συζήτηση που περιστρεφόταν γύρω από την οικονομική κρίση και ποιες ενέργειες έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα το ΙΙΑ στα πλαίσια ενημερώσεων της κοινής γνώμης για τις θέσεις των εσωτερικών ελεγκτών. Στα πλαίσια των επαφών μου με προέδρους άλλων ινστιτούτων, κυρίως της Ευρώπης, διαπιστώθηκαν κοινά προβλήματα, τα οποία χρήζουν κοινής αντιμετώπισης. Συζητήθηκε δε η πιθανότητα να διοργανωθεί στο μέλλον συνέδριο των Μεσογειακών Χωρών, κάτι που υποδέχθηκαν όλοι με ιδιαίτερη ικανοποίηση. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη συνάντηση στο Γιοχάννεσμπουργκ μείνετε συντονισμένοι στην ιστοσελίδα μας. Με θερμούς φιλικούς χαιρετισμούς Ο Πρόεδρος του ΕΙΕΕ Γεώργιος Ζέρης Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόταση της μετάλλαξης του Παγκόσμιου Συμβουλίου σε Παγκόσμια Συνέλευση, όπου τα συμμετέχοντα ινστιτούτα θα έχουν δικαίωμα ψήφου ανάλογα με τη δύναμή τους. Υπενθυμίζεται ότι μέχρι σήμερα το παγκόσμιο Συμβούλιο δεν είχε δικαίωμα ψήφου, απλά λειτουργούσε ως κυρίως συμβουλευτικό σώμα. Στα πλαίσια του CBOK πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα ένα ευρύτατο ερωτηματολόγιο που θα απευθύνεται σε εσωτερικούς ελεγκτές, Διευθυντές υπηρεσιών εσωτερικού ελέγχου, αλλά και σε άλλους stakeholders για θέματα που αφορούν στο σύνολό του τον εσωτερικό ελεγχο.

3 Τα νέα του ΕΙΕΕ ΕΙΕΕ του νέα Τα συνέχεια από σ.1 Το Δ.Σ. του ΕΙΕΕ συζήτησε την πιθανότητα αναθεώρησης του υφιστάμενου καταστατικού του ΕΙΕΕ, ώστε να ενσωματώσει βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται από άλλα Ινστιτούτα Εσωτερικών Ελεγκτών στο εξωτερικό. Το προτεινόμενο κείμενο αναθεώρησης θα είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΕΙΕΕ στο διαδίκτυο για διαβούλευση, ώστε να συγκεντρωθούν όσο περισσότερες απόψεις γίνεται. Συγκεκριμένα, Το ΔΣ αποφάσισε την ανάγκη αλλαγής του Καταστατικού του Ινστιτούτου με ψήφους 5 υπέρ και 1 κατά. Συζητήθηκαν εκτενώς τα εξής: -Άρθρο 4 Μέλη -κατηγορίες μελών (τακτικά, απλά, δόκιμα, επίτιμα) -είδη πτυχίων -Άρθρο 5 Εγγραφή Μελών -διαδικασία εξέτασης αιτήσεων -Άρθρο 6 Ιδιότητα-Εθνικότητα -θέματα εθνικότητας -Άρθρο 7 Πόροι -μη αναφορά συγκεκριμένων ποσών για εγγραφές μελών -Άρθρο 8 Δικαιώματα-Υποχρεώσεις μελών -διαδικασία διαγραφής μελών και μελών ΔΣ -Άρθρο 9 Δεοντολογία -αναφορά στο The IIA -Άρθρο 10 Διοίκηση -Σύνθεση ΔΣ -Άρθρο 11 Καθήκοντα -καθήκοντα Ταμία και διαδικασία προϋπολογισμού και έγκρισης εξόδων -Άρθρο 12 Αρχαιρεσίες -ρόλος εφορευτικής επιτροπής -Άρθρο 13 Τροποποίηση-Διάλυση -απαιτούμενη παρουσία Αποφασίσθηκε η οργάνωση του σεμιναρίου CCSA με εισηγητή τον κ. Πελεκανάκη (σύντομα θα ενημερωθείτε μέσω ). Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε με την γραμματεία του ΕΙΕΕ. Το CIA Review Course θα πραγματοποιηθεί την περίοδο Σεπτεμβρίου Οκτωβρίου Την επόμενη χρονιά ευελπιστούμε η προετοιμασία του CIA να διενεργηθεί από Έλληνες εκπαιδευτές. Επανα-δραστηριοποιήθηκε η επιτροπή Επικοινωνίας, η οποία συνέταξε και το σχετικό κανονισμό λειτουργίας της. Με μεγάλη επιτυχία οργανώθηκε την Τρίτη 28 Απριλίου 2009 εκδήλωση με θέμα Η εφαρμογή Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου στις Δημόσιες Επιχειρήσεις με ομιλητή τον Ειδικό Γραμματέα κ. Αιμίλιο Στασινάκη. Πλήθος ελεγκτών παρακολούθησαν την εκδήλωση και είχαν την δυνατότητα να εκθέσουν τις απορίες τους στον Ειδικό Γραμματέα (βλέπε φωτογραφίες στο τέλος του Newsletter). Παρουσιάσθηκε ο Απολογισμός Χρήσης του Δ.Σ. του ΕΙΕΕ για το έτος 2008 στην Γενική Συνέλευση της 29 Απριλίου Κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης τα μέλη της Γ.Σ. είχαν τη δυνατότητα να θέσουν ερωτήσεις προς το Δ.Σ. του ΕΙΕΕ. Το ΕΙΕΕ σε συνεργασία με Ελληνικά Οικονομικά Πανεπιστήμια και τα ECIIA, IIA- UK and Ireland, IIA Italy, IIA Belgium, IIA Netherlands και Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που διδάσκεται ο Εσωτερικός Έλεγχος πρόκειται να συνδιοργανώσει το Όγδοο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για την Εταιρική Διακυβέρνηση και τον Εσωτερικό Έλεγχο (για περισσότερα βλέπε το επόμενο τεύχος) στην χώρα μας. Το συνέδριο θα διοργανωθεί Απριλίου του Για οποιαδήποτε πρόταση ή παρατήρηση έχετε σχετικά με το περιεχόμενο του Newsletter παρακαλούμε να επικοινωνείται με το Δ.Σ. του ΕΙΕΕ μέσω της γραμματείας του στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@hiia.gr. Με φιλικούς χαιρετισμούς Δρ. Ανδρέας Γ. Κουτούπης MIIA, PIIA, CIA, CCSA Μέλος Δ.Σ. ΕΙΕΕ Υπεύθυνος Εκπαίδευσης και Εκδόσεων

4 Ενημέρωση-Updates Ενημέρωση-Updates ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Κοσμάς Λιάρος / ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Δημήτρης Χαραμής, Νεκτάριος Διαμαντής, Δέσποινα Γιέπου τεύχους Άνοιξης 2009 Ενημερώσεις τεύχους Άνοιξης 2009 Ενημερώσεις The IIA launches new Practice Guide Formulating and Expressing Internal Audit Opinions (April 2009). www. theiia. org/ guidance/ additionalresources/latest-guidance-reports/ Internal auditors are being asked by the board, management, and other shareholders to provide opinions as part of each individual audit report as well as on the overall adequacy of governance, risk management, and control within the organization. These requests may be for an assurance or opinion at a board level for the organization as a whole (macro-level opinion) or on individual components of the organization s operations (micro-level opinion). The document provides practical guidance to internal auditors in forming and expressing such opinions. The guidance may be applicable to and useful for Chief audit executives, Boards, Executive and operating management and other assurance providers and professional / regulatory bodies. For more information on similar authoritative materials provided by the IIA, you should visit org/guidance New practice advisory released by the IIA: PA : Managing the risk of the internal audit activity (April 2009). An excellent and condensed document which highlights the risks an internal audit department could bring to the Organization. Worth to have it printed and placed in the red book as a supplement. The IIA launches new Practice Guide Auditing External Business Relationships. (May 2009). www. theiia. org/ guidance/ additionalresources/latest-guidance-reports/ Covers relationships such as licensing, outsourcing, strategic partnerships,, joint development arrangements, all created by the organization as a matter of choice. Rating agencies, tax authorities, financial analysts for example are not covered in this definition of business relationships. The IIA launches new global technology audit guide Auditing IT Projects. (March 2009). The document provides an overview of techniques for effectively engaging with project teams and management to assess the risks related to IT projects. This Guide includes: Key project management risks; how the internal audit activity can actively participate in the review of projects while maintaining independence; five key components of IT projects for internal auditors to consider when building an audit approach; types of project audits; a suggested list of questions for use in the IT project assessment. Similar resources regarding technology related audit guidance can be found at the above link. Shareholders activism: The rising voice of minority shareholders for nominating directors to the Boards. The case of Bank of America. SEC is expected to facilitate such nominations. For further info please visit stock-market/investor-activism-gains-momentumamid-crisis-042 In March 2009, IFAC (International Federation of Accountants) submitted recommendations to the G20 working groups that recently met in London (Nov-2008), for enhancing sound regulation and strengthening transparency, to support a more stable financial system. For further info please visit: IFAC_G20_Letter_Wkgp_1.pdf In the beginning of 2009, ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) issued their 2008 report. Very interesting conclusions about the occupational fraud study are expressed. For more information please refer to the relevant report (pdf format): Με βάση τον Νόμο 3756/2009 (Άρθρο 15 παρ 4), η παράγραφος 4 του Άρθρου 2 του Νόμου 3016/02 καταργείται (Αφορά στην υποχρέωση για σύνταξη έκθεσης από το Διοικητικό Συμβούλιο με τις συναλλαγές της εταιρείας με τις συνδεμένες και την γνωστοποίηση της έκθεσης αυτής στις εποπτικές αρχές). Την συγκεκριμένη εξέλιξη την επεσήμανε στην συντακτική ομάδα ο συνάδελφος Κος Παλτσίδης (Εσωτ. ελεγκτής της KLEEMANN Hellas ABEE) και τον ευχαριστούμε θερμά. Η Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εξέδω-σε διάφορες Αποφάσεις, Εγκυκλίους και Κανονισμούς ως κατωτέρω: Απόφαση ΕΚ 1/506/ (αφορά στην πρόληψη νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες) Απόφαση ΕΚ 4/507/ (αφορά σε πρόσθετα στοιχεία που πρέπει να υποβάλλονται μαζί με τις τριμηνιαίες και εξαμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις) συνέχεια στη σ.5

5 Ενημέρωση-Updates Ενημέρωση-Updates τεύχους Άνοιξης 2009 Ενημερώσεις τεύχους Άνοιξης 2009 Ενημερώσεις Εγκύκλιος ΕΚ Αριθ.41/ (αφορά σε ενδεικτική τυπολογία υπόπτων συναλλαγών και δραστηριοτήτων νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες) Κανονισμός ΕΚ 254/2009 (αφορά στην τροποποίηση του Κανονισμού 126/2008 και κάνει αναφορά στο πως να αντιμετωπίζονται λογιστικά οι υποδομές δημοσίου χαρακτήρα που κατασκευάζουν ιδιωτικοί φορείς). Η Τράπεζα της Ελλάδος στη Συνεδρίαση 281 Συνέντευξη Υπεύθυνος για τη στήλη των συνεντεύξεων: Εμμανουήλ Καπιζιώνης ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Ελένη Γεώργα, Βίκυ Καστανιώτη, Τάσος Μηνάς συνέχεια / με θέμα την πρόληψη της χρησιμοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων για νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες καθόρισε διάφορες υποχρεώσεις για τα πιστωτικά ιδρύματα (π.χ. να υιοθετήσουν πολιτικές και διαδικασίες, να αξιολογούν τους σχετικούς κινδύνους, να εγκαθιστούν κατάλληλα πληροφοριακά συστήματα για την παρακολούθηση των ασυνήθων συναλλαγών συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των θυγατρικών τους τόσο στο εσωτερικό όσοι και στο εξωτερικό). Συνέντευξη με τον κ. Αθανάσιο Ψαθά Συνέντευξη με τον κ. Αθανάσιο Ψαθά Γενικό Διευθυντή Εσωτερικού Ελέγχου Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς E Τι σας ώθησε να ακολουθήσετε καριέρα στην ελεγκτική και ποιο θα λέγατε ότι είναι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του επαγγέλματός σας; A Όταν το 1982 τελείωνα το σχολείο ήθελα να γίνω μηχανικός και κατά τύχη βρέθηκα στην ΑΣΣΟΕ. Παρακολούθησα ένα μάθημα λογιστικής στο οποίο βρήκα μια συσχέτιση λογικής, η οποία σε συνδυασμό με την κλίση στους προσωπικούς υπολογιστές (ήταν η εποχή που είχαν πρωτοεμφανιστεί) με ώθησε να παραμείνω στην ΑΣΟΕΕ και να συνδέσω τα δυο μεταξύ τους. Στη συνέχεια νέο ερέθισμα στο τέταρτο έτος με το μάθημα της ελεγκτικής. Οι τότε απορίες οδήγησαν σε επαγγελματία του χώρου που περιέγραψε ιδιαίτερα ελκυστικά το επάγγελμα του (εξωτερικού) ελεγκτή. Μόλις τελείωσα τη στρατιωτική θητεία, επεδίωξα να εργαστώ σε μια (πολυεθνική) ελεγκτική εταιρία, μια που οι εμπειρίες θα ήταν περισσότερες και καλύτερες. Ξεκίνησα το 1989 με την Arthur Andersen και το 2002 προσχώρησα στην Ernst & Young. Ουσιαστικά παρέμεινα στη ίδια εταιρία για 19 περίπου χρόνια. Από την 1/1/2008 εντάχθηκα στην Τράπεζα Πειραιώς. E Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της δουλειάς σας; A Τα πάντα. Η ανάδειξη νέων επαγγελματιών, ο συντονισμός και η διενέργεια των ελέγχων, η συγγραφή των αναφορών, η εκτίμηση κινδύνων, η επιμόρφωση, οι εναλλαγή των συναναστροφών, τα επαγγελματικά ταξίδια κά. E Τι χαρακτηριστικά πιστεύετε ότι πρέπει να έχει ένας καλός εσωτερικός ελεγκτής; A Όταν προσελήφθηκα στην Arthur Andersen, θυμάμαι τον Διευθύνοντα Εταίρο να μου λέει «αν δεν ξέρεις λογιστική θα σου μάθουμε λογιστική, αν δεν ξέρεις ελεγκτική θα σου μάθουμε ελεγκτική, αν δεν ξέρεις αγγλικά θα σου μάθουμε αγγλικά. Ήθος, όρεξη για δουλειά και ευχέρεια μετακινήσεων είναι τα πρωταρχικά ζητούμενα». Αυτά για αρχή. Ο καλός επαγγελματίας ελεγκτής διακρίνεται για το ήθος, την ποιοτική εργασία και τη διαρκή επιμόρφωση. E Πιστεύετε ότι θα συνεχίσει να αναπτύσσεται το επάγγελμα του εσωτερικού ελεγκτή; A Ναι, όσο πιο απαιτητικές γίνονται οι νομοθεσίες, οι Επιτροπές Ελέγχου και οι Διοικήσεις. E Πιστεύετε ότι νομοθεσίες όπως το SOX προάγουν το επάγγελμα ή αποτελούν εμπόδιο λόγω υψηλού κόστους όπως πολλοί αναφέρουν; A Αυτά που αποτύπωσε ο νόμος είναι αυτά που εδώ και τόσα χρόνια διαβάζαμε στα Διεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα και εφαρμόζαμε στην πράξη. Η προαγωγή του κάθε επαγγέλματος πρωτίστως έχει να κάνει με τους ανθρώπους που το υπηρετούν. Το SOX όπως και οποιοδήποτε άλλο ελεγκτικό έργο αν δεν είναι χρήσιμο για τους «πελάτες» τότε απαξιώνεται στα μάτια τους. Στο χέρι μας είναι να το κάνουμε χρήσιμο. Να σημειώσω ότι την όλη μεθοδολογία την εφαρμόζουμε στον Όμιλο, παρόλο που δεν είμαστε νομικά υποχρεωμένοι και πιστεύουμε ότι οι «πελάτες» μας είναι απόλυτα ικανοποιημένοι. συνέχεια στη σ.6

6 Συνέντευξη Συνέντευξη με τον κ. Αθανάσιο Ψαθά Συνέντευξη με τον κ. Αθανάσιο Ψαθά Συνέντευξη συνέχεια E Από πόσα άτομα αποτελείται η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου στην Τράπεζα Πειραιώς και ποια η δομή της; A Στη Ελλάδα είμαστε 84 άτομα και συνολικά στον Όμιλο περίπου 170. Η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου Ομίλου (ΓΔΕΕΟ) είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου σε όλο τον Όμιλο. Λειτουργεί σαν μια ενιαία μονάδα, μια δεξαμενή επαγγελματιών (pool of resources). Οι ελεγκτικές ομάδες δημιουργούνται ανάλογα με τις ανάγκες. E Υπάρχουν ευκαιρίες μετακίνησης των εσωτερικών ελεγκτών μεταξύ των εταιριών του Ομίλου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό; A Βεβαίως. Ο γενικός κανόνας είναι η εναλλαγή (rotation) για να κρατήσουμε ζωντανό το ενδιαφέρον των στελεχών μας και να τους δώσουμε όσο περισσότερες ευκαιρίες και γνώσεις. E Υπάρχει σχέση συνεργασίας μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου; A Ναι και θα μπορούσε να είναι και περισσότερη. E Ποια είναι η σχέση σας με τους ελεγχόμενους. Έχετε αντιμετωπίσει προβλήματα; A Επειδή σε κανέναν δεν αρέσει να ελέγχεται, ο ελεγκτής θα πρέπει να έχει επικοινωνιακό χάρισμα. Ο ελεγχόμενος θα πρέπει να αισθανθεί ότι ο ελεγκτής βρίσκεται δίπλα του για να τον βοηθήσει να αντιμετωπισθούν τα ενδεχόμενα θέματα. E Υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια για να προσληφθούν Εσωτερικοί Ελεγκτές στην Τράπεζα Πειραιώς; A Η ίδια η Τράπεζα έχει συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία ακολουθούμε: Εξετάσεις, συνεντεύξεις, περίοδοι δοκιμής και εκπαίδευσης, εξειδίκευση κλπ ανάλογα βέβαια με το επίπεδο των υποψηφίων. Σημαντικό είναι να έχουν καλό χαρακτήρα και όρεξη για δουλειά. E Πιστεύετε ότι οι επαγγελματικές Πιστοποιήσεις αποτελούν σημαντικά εργαλεία για έναν εσωτερικό ελεγκτή; A Εμείς στον Όμιλο της Πειραιώς προτρέπουμε τα στελέχη μας στις πιστοποιήσεις και έχουμε συνδέσει τις διοικητικές θέσεις με την απόκτηση τέτοιων τίτλων. E Ο εσωτερικός έλεγχος έχει εξελιχθεί στην παροχή και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε έναν οργανισμό. Στην Τράπεζα Πειραιώς αναλαμβάνετε τέτοια έργα; A Εφόσον δεν έρχεται σε σύγκρουση με την ανεξαρτησία μας. Τέτοια έργα προσέγγισαν το 30% του χρόνου μας το E Πόσο δύσκολος είναι ο ρόλος του εσωτερικού ελέγχου σε έναν τραπεζικό όμιλο με πολυσχιδείς δραστηριότητες σε πολλές χώρες του εξωτερικού; A Ο ρόλος μας διευκολύνεται λόγω της Ομιλικής οργάνωσης που έχουμε. Από τη στιγμή που έχει δημιουργηθεί μια σωστή δομή από κει και πέρα είναι θέμα ανθρώπων. E Ποια είναι η σχέση του εσωτερικού ελέγχου με την ανώτατη Διοίκηση και την Επιτροπή Ελέγχου; A Άριστη. Εμείς στην Τράπεζα Πειραιώς έχουμε άμεση πρόσβαση σε όλα τα μέλη της ανώτατης Διοίκησης και της Επιτροπής Ελέγχου. E Ακολουθείτε κάποια προγράμματα διασφάλισης ποιότητας; A Υπάρχουν εσωτερικά και εξωτερικά προγράμματα. Η εσωτερική διαδικασία προβλέπει επισκόπηση εκθέσεων και λειτουργίας από διευθυντικό στέλεχος άλλο από εκείνο που εμπλέκεται στον έλεγχο ή στη λειτουργία. Η εξωτερική διαδικασία, σε εφαρμογή της ΠΔΤΕ 2577, προβλέπει ότι κάθε τρία χρόνια ορκωτός ελεγκτής διενεργεί μια ανεξάρτητη επισκόπηση της λειτουργίας της ΓΔΕΕΟ. E Είδαμε σε μια πρόσφατη παρουσίασή σας ότι η δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση της απάτης. Ποιο είναι το πλαίσιο κατά της απάτης που εφαρμόζετε στην Τράπεζα Πειραιώς; A Το πλαίσιο έγκειται στο συνδυασμό κατάλληλων ανθρώπων και τεχνολογίας. Σήμερα χάρη στην πολύ καλή ομάδα που έχουμε, μπορούμε να ελέγχουμε ή να συσχετίζουμε ελεγκτικά όλες τις πράξεις που γίνονται στην Τράπεζα. Το σύστημα λειτουργεί και αποτρεπτικά καθώς κανείς λειτουργός δεν γνωρίζει τα σενάρια που υπάρχουν μέσα στο σύστημα και τα οποία συνέχεια αυξάνονται καλύπτοντας όλο και μεγαλύτερο μέρος των εργασιών της Τράπεζας.

7 Άρθρα Άρθρα ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Οδυσσέας Ζαχαράκης ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Προκόπης (Πάκης) Γκογιάννος, Νίκος Δούνης, Βασίλειος Καραχισαρίδης «Oι διευθυντές των Τραπεζών αμείβονται στη βάση της αύξησης των κερδών και της απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων αντί στη βάση του κεφαλαίου που έχει αναπροσαρμοστεί με βάση τον κίνδυνο.» Τον τελευταίο καιρό κι ενώ η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση βρίσκεται σ εξέλιξη, το παραπάνω σχόλιο υπάρχει σχεδόν σε όλες τις αναλύσεις ή δημοσιεύματα γνωστών η λιγότερο γνωστών αναλυτών. Οι αμοιβές, όμως, των διευθυντών εγκρίνονται από όργανα των Διοικητικών Συμβουλίων που υποτίθεται ότι υπάρχουν για να διασφαλίζουν τη λειτουργία της επιχειρήσεως με βάση τις αρχές που τα ίδια τα συμβούλια αποφασίζουν και φυσικά, είτε με νόμο είτε όχι, αυτές στηρίζονται σε αρχές εταιρικής διακυβέρνησης στις θεωρούμενες αναπτυγμένες οικονομίες μέρος των οποίων είναι και οι ελεγκτές (εσωτερικοί κι εξωτερικοί). Αυτό δεν εμπόδισε την εκδήλωση της κρίσης. Ο καταλογισμός των ευθυνών θα γίνει στο μέλλον κι εφόσον καταλαγιάσουν οι οιμωγές της κρίσεως. Τότε ίσως καταλάβουμε ποιος πραγματικά φταίει. Τα Διοικητικά συμβούλια και τα διάφορα όργανα τους που δεν ήθελαν να περιορίσουν τις αποδόσεις και φυσικά τις αμοιβές των διευθυντών τους, οι εποπτικές αρχές που βρέθηκαν άτολμες να υποστηρίξουν αυτό που οι ίδιες επέβαλαν την θεσμοθέτηση δηλ. κανόνων εποπτείας, οι κυβερνήσεις, οι μέτοχοι που εξέθεσαν την επένδυσή τους σε μεγάλους κινδύνους, οι ίδιοι οι καταναλωτές, οι εργαζόμενοι, κ.λπ Όμως, στην παρούσα κατάσταση πολλή λίγη σημασία έχουν τα παραπάνω για όποιον έχασε το σπίτι ή είδε ξαφνικά να μένει άνεργος ή να καταστρέφεται η επιχείρησή του. Μπορεί, επομένως, η εταιρική διακυβέρνηση, έτσι όπως σήμερα εφαρμόζεται, να αντιμετωπίσει τέτοιες προκλήσεις ή χρειάζεται να επαναδιατυπωθούν οι αρχές και τα κριτήρια; Στα πλαίσια αυτά το άρθρο που επελέγη να δημοσιευτεί στο παρόν τεύχος είναι η αρχή. Ελπίζουμε για ένα γόνιμο διάλογο τόσο για την εταιρική διακυβέρνηση όσο και για το ρόλο που ο Έλεγχος καλείται να διαδραματίσει εντός των πλαισίων και της λειτουργίας της επιχειρήσεως. Οδυσσέας Α. Ζαχαράκης CFE Διευθυντής - Γενική Διεύθυνση ALPHABANK Εταιρική διακυβέρνηση και Έλεγχος σε περιόδους κρίσεων κρίσεων Ο τρόπος διοίκησης των πολυμετοχικών και εισηγμένων σε χρηματιστήρια επιχειρήσεων έχει γίνει τα τελευταία χρόνια αντικείμενο εκτεταμένων μελετών και συζητήσεων. Όταν τα χρηματιστήρια πήγαιναν καλά και οι περισσότεροι επενδυτές αποκόμιζαν κέρδη το θέμα της εταιρικής διακυβέρνησης αντιμετωπιζόταν ως ένα «ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος» θέμα. Όταν όμως τα χρηματιστήρια και οι αγορές άρχισαν να κατρακυλούν επικίνδυνα, όλοι άρχισαν να θεωρούν ότι το θέμα της διαφάνειας και της εταιρικής διακυβέρνησης είναι μάλλον πολύ πιο σοβαρό. Στις μέρες μας η αγορά πλέον έχει αρχίσει να παρακολουθεί περισσότερο τη συμπεριφορά των Διοικητικών Συμβουλίων των εταιρειών, αλλά και των τραπεζών, κυρίως όταν ανακύπτουν πολύ Δημήτριος Α. Μαργέτης Οικονομολόγος (ΒΑ, ΜΒΑ) Στέλεχος Διεύθυνσης Κανονιστικής Συμμόρφωσης ASPISBANK ΑΡ. ΜΗΤΡΩΟΥ ΕΙΕΕ: 1152 σοβαρά θέματα. Αυτό σημαίνει ότι ένα μέτριο Δ.Σ. μπορεί να γίνει αντικείμενο έντονης κριτικής από τους αναλυτές και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτός ο «φόβος» ασκεί από μόνος του μια πίεση προς το Διοικητικό Συμβούλιο να κάνει σωστά τη δουλεία του. Το σύγχρονο σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης πρέπει να περιλαμβάνει δύο βασικά στοιχεία: (α) Την κατάλληλη και αποτελεσματική στρατηγική ελέγχου και (β) Την κοινωνική ευθύνη της εταιρείας (Corporate Social Responsibility). Το νέο πλαίσιο δημιουργεί αυξημένες υποχρεώσεις στους ελεγκτές των εταιρειών, οι οποίοι καλούνται πλέον να συμπεριλαμβάνουν στα προγράμματα ελέγχων τεχνικές εφαρμογής και εποπτείας για αποτελεσματικότερα συστήματα εταιρικής διακυβέρνησης, αποφυγής συγκρούσεων συμφερόντων και επίτευξη κοινωνικής αποδοχής. Οι συνέχεια στη σ.8

8 Άρθρα Άρθρα Εταιρική διακυβέρνηση και Έλεγχος σε περιόδους κρίσεων συνέχεια υποχρεώσεις αυτές δημιουργούν, επίσης, και την ανάγκη για περισσότερο έλεγχο των δαπανών και γενικότερα του λειτουργικού κόστους σε κάθε εταιρεία. Η σωστή κατανομή του λειτουργικού κόστους και η ορθή σύνταξη του ετήσιου προϋπολογισμού της εταιρείας πρέπει να αποτελεί βασικό αντικείμενο ελέγχου για τους εσωτερικούς και εξωτερικούς ελεγκτές της. Έχουμε περάσει πλέον στην εποχή όπου οι επενδυτές - μέτοχοι ζητούν στοιχεία και επικοινωνία με τους ελεγκτές για να διασφαλίσουν την αξία της επένδυσής τους. Το σημαντικό ερώτημα που ανακύπτει είναι το πότε και σε τι βαθμό οι μέτοχοι, που δεν συμμετέχουν ενεργά στις διοικήσεις των εταιρειών, μπορούν να ζητούν τα αναλυτικά στοιχεία και πορίσματα που ο έλεγχος διαβιβάζει στη Διοίκηση και την επιτροπή ελέγχου. Επιπροσθέτως, οι σύγχρονες τάσεις σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις επιβάλλουν στους ελεγκτές να ωθούν τα Διοικητικά Συμβούλια να μην ασχολούνται μόνο με την κερδοφορία, αλλά και με το περιβάλλον, καθώς και με θέματα κοινωνικής προσφοράς. Στο νέο αυτό επιχειρηματικό στίβο η διοίκηση της κάθε εταιρείας, παράλληλα με την επίτευξη υγιούς κερδοφορίας, θα πρέπει: Να σέβεται την αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα όσων εργάζονται στην επιχείρηση. Να επενδύει συνεχώς στην εκπαίδευση και τη συνεχή αναβάθμιση όλων των εργαζομένων. Να εξασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας σε όλους του εργαζόμενους. Να μην κάνει διακρίσεις (φύλο, ηλικία, θρήσκευμα, χρώμα κλπ.) Να εμφανίζει την πραγματική οικονομική της κατάσταση στο επενδυτικό κοινό. Να μην εμποδίζει την εύρυθμη λειτουργία του ανταγωνισμού. Να σέβεται και να προστατεύει το περιβάλλον. Να προσφέρει στην κοινωνία που δραστηριοποιείται και να στηρίζει κοινωνικά αξιόλογες πρωτοβουλίες, όχι μόνο με χρηματική συνεισφορά, αλλά και με την ενεργή συμμετοχή των στελεχών της επιχείρησης. Κάθε επιχείρηση ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται πρέπει να αναζητά το δικό της μοντέλο διακυβέρνησης. Δεν μπορεί κανείς να δημιουργήσει ένα «καλούπι» διακυβέρνησης κοινό για όλες τις επιχειρήσεις, η επιτυχία του εξαρτάται από τον δημιουργό του, άλλα και από τη σωστή και συστηματική εποπτεία του. Ένα καλό σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης είναι επιβεβλημένο ειδικά σε περιόδους διεθνών οικονομικών αναταραχών διότι κάνει την επιχείρηση πιο πειθαρχημένη, κοινωνικά αποδεκτή και μια καλή επιλογή για «ώριμους» επενδυτές. κρίσεων Από αυτό το τεύχος ξεκινάμε την παρουσίαση διδακτορικών διατριβών, μεταπτυχιακών εργασιών και διπλωματικών εργασιών φοιτητών ή / και επαγγελματιών στο αντικείμενο του Εσωτερικού Ελέγχου και συναφών δραστηριοτήτων. Σε αυτό το τεύχος θα παρουσιαστεί συνοπτικά το αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής του υποφαινόμενου καλώντας και τους υπόλοιπους ενδιαφερόμενους να στέλνουν στο ΕΙΕΕ (info@hiia.gr και andreas. koutoupis@gr.pwc.com) περίληψη της εργασίας τους (όχι πάνω από 800 λέξεις) μαζί με τα πλήρη στοιχεία τους για δημοσίευση. Οι επιδράσεις του θεσμικού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης και των βέλτιστων πρακτικών στην ανάπτυξη των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (ΧΑΑ) επιχειρήσεων επιχειρήσεων (XAA) Αθηνών Το παρόν άρθρο βασίζεται στην διδακτορική διατριβή του Ανδρέα Κουτούπη, βασικό αντικείμενο της οποίας αποτέλεσε η ανάλυση της επίδρασης των θεσμοθετημένων κανόνων και βέλτιστων πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης στα συστήματα και στις από τον Δρ. Ανδρέα Γ. Κουτούπη, MIIA, PIIA, CIA, CCSA Senior Manager, PricewaterhouseCoopers - Internal Audit Services, μέλος του Δ.Σ. του ΕΙΕΕ συνέχεια στη σ.9

9 Άρθρα Άρθρα Οι επιδράσεις του θεσμικού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης και των βέλτιστων πρακτικών στην ανάπτυξη των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (ΧΑΑ) επιχειρήσεων συνέχεια επιχειρήσεων (XAA) Αθηνών δραστηριότητες εσωτερικού ελέγχου των εισηγμένων στο ΧΑΑ επιχειρήσεων. Οι σημαντικότερες επισημάνσεις μας έτσι όπως αυτές προέκυψαν κατά την διεξαγωγή της σχετικής έρευνας έχουν ως κατωτέρω: Εταιρική Διακυβέρνηση Τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης τόσο στις Η.Π.Α., όσο και σε αρκετές χώρες στην Ευρώπη (ιδιαίτερα στην Μεγάλη Βρετανία). Η Ελλάδα έχει να δείξει μικρή βελτίωση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης, καθώς αρκετές από τις βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται από επιχειρήσεις στο εξωτερικό δεν έχουν υιοθετηθεί από τις Ελληνικές επιχειρήσεις. Συμπεραίνεται ότι οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα συμμορφώνονται με τον τύπο και όχι με την ουσία του Νόμου 3016 περί εταιρικής διακυβέρνησης. Τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης έχουν ως εξής: Η στελέχωση λειτουργία των Διοικητικών Συμβουλίων τόσο βάσει ποιοτικών, όσο και ποσοτικών κριτηρίων. Καθορισμός των αποδοχών των μελών του Δ.Σ. και των ανώτατων διευθυντικών στελεχών βάσει συγκεκριμένων διαδικασιών. Σύσταση χρήσιμων υπο-επιτροπών του Δ.Σ. και στους υπόλοιπους πλην των τραπεζών κλάδους με σκοπό την αποτελεσματικότερη κατανομή αρμοδιοτήτων, την καλύτερη παρακολούθησή τους και την αποτελεσματικότερη διαχείριση των κινδύνων της επιχείρησης. Βελτίωση της συνεργασίας Εσωτερικών - Εξωτερικών Ελεγκτών. Βελτίωση των ελεγκτικών δραστηριοτήτων της επιτροπής κεφαλαιαγοράς. Διαχείριση Επιχειρηματικών Κινδύνων Η μεθοδολογία διαχείρισης των επιχειρηματικών κινδύνων αποτελεί άγνωστη λέξη για την συντριπτική πλειοψηφία των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών επιχειρήσεων. Επί του παρόντος, φαίνεται ότι οι όποιοι κίνδυνοι εντοπίζονται από τις διοικήσεις των οργανισμών (π.χ. στρατηγικοί, λειτουργικοί, πληροφόρησης, συμμόρφωσης κ.λ.π.), συζητούνται συνήθως άτυπα στις συνεδριάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων, δηλαδή χωρίς ο εντοπισμός, η αξιολόγηση και διαχείριση τους να έχει προέλθει από σχετική συστηματική διαδικασία. Σημαντική παράλειψη του Νόμου 3016 / περί εταιρικής διακυβέρνησης κρίνουμε την απουσία της υποχρέωσης αναφοράς των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών ως προς τη στρατηγική διαχείρισης των αναγνωρισμένων κινδύνων προς τους μετόχους, το λοιπό επενδυτικό κοινό και τον κάθε ενδιαφερόμενο για την επιχείρηση (stakeholders). Συστήματα Εσωτερικού Ελέγχου Ο οικογενειακός χαρακτήρας πολλών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών επιχειρήσεων και οργανισμών δεν έχει επιτρέψει μέχρι σήμερα την επαρκή οργάνωση ΣΕΕ, καθώς η διοίκησης ασκείται κυρίως βάσει πρακτικών που έχουν επιβληθεί άτυπα. Στα πλαίσια των απαιτήσεων για αυξημένη διαφάνεια προς τους stakeholders των εταιρειών θεωρούμε κρίσιμη την υποχρεωτική δήλωση της διοίκησης της κάθε εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών επιχείρησης σχετικά με την επάρκεια του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου και της Διαχείρισης των Κινδύνων στο ετήσιο δελτίο της εταιρείας. Έλεγχος Οι ελεγκτικές δραστηριότητες επί των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών επιχειρήσεων χρήζουν σημαντικής βελτίωσης. Συγκεκριμένα: Οι Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου των εισηγμένων στο ΧΑΑ επιχειρήσεων θα πρέπει να ενισχυθούν ως προς την αποστολή, την οργάνωση, το ανθρώπινο δυναμικό, την μεθοδολογία, τις εκθέσεις ελέγχου και τους τρόπους κοινοποίησης των αποτελεσμάτων των εργασιών τους. Συστήνεται, οι Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου να διενεργούν τους ελέγχους με εστίαση στον Κίνδυνο (Risk Based Internal Audit). Θα πρέπει να αναβαθμιστεί ο ρόλος των εξωτερικών ελεγκτών που θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερο βάρος στην επισκόπηση των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνων και των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου. Τέλος, θα πρέπει η επιτροπή κεφαλαιαγοράς να αναβαθμίσει τον ελεγκτικό της ρόλο δίνοντας έμφαση στην πρόληψη παρά στην καταστολή προκειμένου να διαφυλάξει το επενδυτικό κοινό από τυχόν ενέργειες που δεν διασφαλίζουν τα συμφέροντα του.

10 Επιλογή από δημοσιεύσεις δημοσιεύσεις από Επιλογή ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Πάνος Βαλαντάσης ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Χάρης Χατζηγρηγορίου, Αναστάσιος Μηνάς, Δημήτρης Στεφανάκης, Νίκος Τσομάκος ποτήρι μας είναι μισογεμάτο Το ποτήρι μας είναι μισογεμάτο Το Πηγή Internal Auditor - February 2009 Ερωτηθείς ο απερχόμενος Πρόεδρος του IIA, Dave Richards, για το μέλλον των Εσωτερικών Ελεγκτών κατέθεσε ότι: Η αυξανόμενη ανάγκη για Εσωτερικούς Ελεγκτές δεδομένης της αυξανόμενης πιθανότητας απάτης. Στα αναθεωρημένα πρότυπα καθιερώνεται ο σχετικός αναθεωρημένος ρόλος. Το γεγονός συμβαδίζει με την τάση της «αγοράς» για μετατόπιση του βάρους του ελέγχου από το SOX στην αξιολόγηση των λειτουργικών κινδύνων. Η ανεπαρκής στελέχωση των υφιστάμενων Τμημάτων Εσωτερικού Ελέγχου (ΤΕΕ) δεδομένου ότι είτε απαρτίζονται από 3-5 μέλη, είτε από 15, είτε από 100, σε γενικές γραμμές οφείλουν να παρέχουν υπηρεσίες ίδιας φύσης και ποιότητας. Οι επικεφαλείς των ΤΕΕ πρέπει να πείσουν για την προστιθέμενη αξία των υπηρεσιών Εσωτερικού Ελέγχου, βασιζόμενοι στο γεγονός της πολλαπλάσιας ωφέλειάς από το κόστος τους. Αλλαγή νοοτροπίας που επιβάλλεται σχεδόν μόνη της από τις εξελίξεις και συμπυκνώνεται στη διαπίστωση ότι ο Εσωτερικός Έλεγχος χρειάζεται σε καλές αλλά και περισσότερο σε δύσκολες εποχές. Αν δεν έχει συμβεί αυτό, τότε αυτό που χρειάζεται είναι αλλαγή στο τρόπο εργασίας των Εσωτερικών Ελεγκτών. Παραμένοντας σε επαφή με την κοινότητα των Εσωτερικών Ελεγκτών, τους προβληματισμούς, τους τρόπους εργασίας και τις αξίες που έχει ως επαγγελματίας ο κάθε Εσωτερικός Ελεγκτής καθώς και με την αποτελεσματική διεκπεραίωση των καθηκόντων του, είναι σίγουρο ότι θα παραμείνει στην πρώτη γραμμή των εξε-λίξεων. Ανερχόμενη δύναμη στην εταιρική διακυβέρνηση Τουρκία: Ανερχόμενη δύναμη στην εταιρική διακυβέρνηση Τουρκία: Πηγή Περιοδικό «ΧΡΗΜΑ», 9/2008 Ανερχόμενος αστέρας της εταιρικής διακυβέρνησης αναδείχθηκε η Τουρκία στη σχετική έρευνα που διεξήγαγε το Euromoney μεταξύ εταιριών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης για το Σύμφωνα με τον Μπυλέντ Ακγκιούλ, διευθυντή της Fitch Ratings στην Κωνσταντινούπολη. «Τα τελευταία χρόνια πολλοί ξένοι επενδυτές εισήλθαν στην τουρκική αγορά, δίνοντας ανοδική ώθηση στις προδιαγραφές της εταιρικής διακυβέρνησης σε όλο το φάσμα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων». Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ παραμένουν ισχυρή κινητήρια δύναμη για την εφαρμογή κανόνων Εταιρικής Διακυβέρνησης υψηλών προδιαγραφών, καθώς νέοι σχετικοί νόμοι συνεχίζουν να υιοθετούνται. Οι διοικήσεις των τουρκικών εταιριών έχουν ευρέως αποδεχθεί να μεταρρυθμίσουν τους εταιρικούς κανόνες, προσαρμόζοντάς τους στο Κοινοτικό Κεκτημένο. Το 2005, η Τουρκική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επέβαλε σε όλες τις εισηγμένες εταιρίες την εφαρμογή κανόνων απεικόνισης της οικονομικής κατάστασής τους βασισμένων στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ). Παρά την κατάκτηση από την Τουρκία της τρίτης θέσης, στην κατάταξη του Euromoney, και των ισχυρών επιδόσεών της στους τομείς της λογιστικής καταγραφής και της διαφάνειας, παράγοντες που την κάνουν να ξεχωρίζει θετικά μεταξύ των χωρών της περιοχής, υφίστανται ακόμη ζητήματα ως προς την ιδιοκτησία εταιρικών μεριδίων και τον έλεγχο που ασκείται σε μεγάλες εταιρίες. «Πιστεύω ότι τουλάχιστον το 33% ενός διοικητικού συμβουλίου πρέπει να αποτελείται από ανεξάρτητα μέλη», λέει ο κ. Ακγκιούλ. «Για πολλούς, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, το να έχει μια εταιρία έστω και ένα ανεξάρτητο διοικητικό μέλος προβάλλεται ως εντυπωσιακό στοιχείο». ο ρόλος των στελεχών Διοίκησης Κινδύνων Καθοριστικός ο ρόλος των στελεχών Διοίκησης Κινδύνων Καθοριστικός Των Clarke Murphy και J. Frank Brown Στο επίκεντρο της καταιγίδας που ξέσπασε στη Wall Street βρίσκεται η αποτυχία του τομέα της Διοίκησης Κινδύνων. Είναι καιρός για τις ηγεσίες των εταιρειών να εξετάσουν μια πειθαρχημένη προσέγγιση σε ό,τι αφορά τη Διοίκηση Κινδύνων στο υψηλότερο επίπεδο: το διοικητικό συμβούλιο. Η αντιμετώπιση των Κινδύνων βρίσκεται στον πυρήνα σε κάθε Δ.Σ. - ωστόσο αυτό που είναι πλέον ξεκάθαρο είναι ότι πολλές εταιρείες απέτυχαν στο συγκεκριμένο τομέα. Αυτό αφορά τόσο τις εσωτερικές δομές για τη Διοίκηση Κινδύνων της κάθε εταιρείας, όσο και τις ικανότητες του Δ.Σ. να ενεργήσει ως φύλακας των συμφερόντων των μετόχων. Η χρηματοπιστωτική κρίση έχει προκαλέσει μια ψυχολογική στροφή στην εκ νέου ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ακόμα και αν δεν προκύψει ένας νέος Sarbanes-Oxley τα διοικητικά συμβούλια θα πρέπει να αναλάβουν να δημιουργήσουν ένα ρόλο συνέχεια στη σ.11

11 Επιλογή από δημοσιεύσεις δημοσιεύσεις από Επιλογή συνέχεια Πιστοποιημένου Εμπειρογνώμονα Κινδύνων (QRE). Για κάθε εταιρεία -ανεξάρτητα της κατάστασης τηςη έλλειψη ενός διευθυντή που θα αναλάβει τη θέση του QRE είχε οδυνηρές συνέπειες. Αν και η χρηματοπιστωτική βιομηχανία αποτελεί τον πιθανότερο υποψήφιο για τον ρόλο των QRE, θα πρέπει να υπάρχει σε κάθε εταιρεία και σε κάθε βιομηχανία. Οι ιδιαίτεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη Διοίκηση Κινδύνων διαφέρουν από κλάδο σε κλάδο, αλλά ο ρόλος είναι οικουμενικός. Ο Clarke Murphy είναι στέλεχος της Russell Reynolds Associates. Ο Frank Brown είναι πρύτανης του INSEAD και πρώην στέλεχος της PwC. Έλεγχος και τεκμηρίωση ενδοομιλικών συναλλαγών, Ανδρέας Πάτσης και Συνεργάτες Συνεργάτες Πηγή Capital.gr Μια από τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις για τον έλεγχο και την αποτροπή των περιπτώσεων φοροδιαφυγής μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων επιχειρήθηκε με την υπ αριθ. Α Απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης (ΦΕΚ 2706, τεύχος δεύτερο), που καθόρισε του κανόνες Τεκμηρίωσης Τιμών στις λεγόμενες «Ενδοομιλικές Συναλλαγές». Ειδικότερα, οι εταιρείες οποιουδήποτε τύπου και μορφής που λειτουργούν στην Ελλάδα, για τις συναλλαγές τους με εταιρείες που είναι συνδεδεμένες με αυτές, πρέπει να εφαρμόζουν όρους που να είναι ταυτόσημοι ή όμοιοι με αυτούς που θα εφαρμόζονταν για τις ίδιες ή παρόμοιες συναλλαγές μεταξύ ανεξαρτήτων επιχειρήσεων, κατ εφαρμογή της «αρχής των ίσων αποστάσεων». Για τον έλεγχο της συμμόρφωσής τους με την ανωτέρω υποχρέωση, οι ως άνω επιχειρήσεις έχουν την υποχρέωση να συντάσσουν φακέλους τεκμηρίωσης των τιμών τους για τις συναλλαγές που έχουν διεξάγει με άλλες εταιρείες συνδεδεμένες με αυτές (ημεδαπές και αλλοδαπές). Η συγκεκριμένη Υπουργική Απόφαση επιχείρησε να θέσει φραγμούς και να ενεργοποιήσει αποτελεσματικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς επί ενός ομολογουμένως σημαντικού ζητήματος από άποψη φορολογικής πολιτικής. Στα πλαίσια αυτά, εύλογη απορία προκαλεί η μέχρι και σήμερα αδράνεια σύστασης της «Υπηρεσίας Εποπτείας της Αγοράς της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου» του Υπουργείου Ανάπτυξης, που καθορίζεται από την Απόφαση ως αρμόδια για την υποβολή των προβλεπομένων στοιχείων και τον συνακόλουθο έλεγχό τους, γεγονός που προκαλεί σημαντικές, και εν τέλει αναιτιολόγητες, διαδικαστικές δυσχέρειες στη διενέργεια του προβλεπομένου ελέγχου. Εκπαίδευση-Events Ελληνικού Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών - Καλοκαίρι 2009 Σεμινάρια Ελληνικού Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών - Καλοκαίρι 2009 Σεμινάρια Λογιστική για Στελέχη Επιχειρήσεων 29-30/06/ /07/2009 Γεώργιος Αληφαντής Συγγραφή Αποτελεσματικών Ελεγκτικών Εκθέσεων Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα/ΔΛΠ-ΔΠΧΠ - Ο Εσωτερικός Έλεγχος της εφαρμογής τους Το υπόδειγμα οργάνωσης του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου COSO Διαχείριση Επιχειρηματικών Κινδύνων. Θεωρία & πρακτικές εφαρμογές 22 & 23/06/ /07/ & 10/07/ & 16/07/2009 Ελευθέριος Κουδουνάς Γιάννης Φίλος Παναγιώτης Βαλαντάσης - Προκόπης Γκογιάννος Παναγιώτης Βαλαντάσης - Ανδρέας Κουτούπης Quality Assessment of the Audit Activity 21-23/09/2009 Donald Espersen Για περισσότερα βλ. Πρόγραμμα Εκπαίδευσης 2009

12 Λίγο... χιούμορ χιούμορ Λίγο... ΥΠΕΥΘΥΝΗ: Μαρία Θεοδουλίδου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Βασίλης Μονογυιός, Γιώργος Γιακουβάκης η συμβουλή του τεύχους η συμβουλή του τεύχους Η ικανότητα επικοινωνίας... Η ικανότητα επικοινωνίας συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικότερων προσωπικών γνωρισμάτων που πρέπει να διαθέτει ένας εσωτερικός ελεγκτής. Πολλοί εσωτερικοί ελεγκτές εκφράζονται με μεγάλη σαφήνεια τόσο μέσω του γραπτού όσο και του προφορικού λόγου αλλά δεν διασφαλίζουν ότι οι παρατηρήσεις και προτάσεις τους έχουν γίνει πλήρως κατανοητές. Η επικοινωνία είναι ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης και εκφράζεται κάποιος με σαφήνεια ΜΟΝΟ εάν χρησιμοποιεί λέξεις, έννοιες ή μιλά και γράφει με τρόπο που να αντιλαμβάνεται ο δέκτης. Κάθε νέα περιοχή ελέγχου διαθέτει τον δικό της επικοινωνιακό κώδικα που ο εσωτερικός ελεγκτής πρέπει να μάθει. Επιπλέον, οι ελεγχόμενοι δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις θετικά διακείμενοι να ακούσουν τι θα πει ο εσωτερικός ελεγκτής. Αξίζει να αφιερώσει ο εσωτερικός ελεγκτής χρόνο στη μελέτη των επικοινωνιακών μοντέλων και τεχνικών ώστε να διασφαλίσει ότι το μήνυμά του θα περάσει. Ένα συχνό λάθος που κάνουν πολλοί άνθρωποι είναι να ρωτούν αυτόν με τον οποίο συζητούν: «Κατάλαβες τι είπα;». Με την ερώτηση αυτή δημιουργούν ένα ψυχολογικό βάρος στον συνομιλητή τους, ο οποίος ακόμη και εάν δεν έχει καταλάβει πλήρως, συνηθίζει να απαντά ότι κατάλαβε. Αλλιώς είναι σαν να παραδέχεται ότι υπάρχει έλλειψη επικοινωνίας. Η καλύτερη τοποθέτηση θα ήταν: «Δεν ξέρω αν είναι αρκετά κατανοητό και ξεκάθαρο αυτό που είπα». Με τον τρόπο αυτό απαλλάσσεται ο συνομιλητής από την πλήρη ευθύνη της κατανόησης. Μπορεί να εκπλαγείτε εάν ακούσετε πολλούς ανθρώπους τότε, να ρωτούν ότι δεν κατάλαβαν. Τι μάθαμε: Το να χρησιμοποιείς τη σωστή γλώσσα του σώματος, το να σκέφτεσαι πριν μιλήσεις, το να ακούς αποτελεσματικά, το να κρατάς ισορροπία μεταξύ της πληροφορίας που στέλνεις και λαμβάνεις μπορούν να βοηθήσουν την ικανότητά σου ως εσωτερικός ελεγκτής να κατανοείς και να γίνεσαι κατανοητός. εν δράσει Ελεγκτές εν δράσει Ελεγκτές Ο Διονύσης Τσιπούρας «Κατακτώντας την Γκιώνα» αληθειες σύντομες αλήθειες σύντομες > Αφού σκαρφαλώσεις σ ένα ψηλό βουνό, ανακαλύπτεις ότι υπάρχουν πολλά άλλα που μπορείς να κατακτήσεις. Νέλσον Μαντέλα > Σ αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου και να βρίσκεται. Γεώργιος Σεφέρης > Η νικήτρια της ερώτησης του προηγούμενου τεύχους Συγχαρητήρια! Η Αικατερίνη Καλαμάκη, Βοηθός Εσωτερικός Ελεγκτής στον Όμιλο Επιχειρήσεων Σαρακάκη, κερδίζει μία δωρεάν συμμετοχή σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΕΙΕΕ της επιλογής της, με την κάτωθι απάντησή της στην ερώτηση του προηγούμενου τεύχους «Ποιο κατά τη γνώμη σου είναι το πιο σημαντικό από τα προσωπικά γνωρίσματα (soft skills) που πρέπει να διαθέτει ένας εσωτερικός ελεγκτή;»: Η έμπνευση σεβασμού και εμπιστοσύνης στους ελεγχόμενους μέσω της ουσιαστικής επικοινωνίας των απόψεών τους κατά τη σύνταξη των αναφορών ελέγχου. η ερώτηση του τεύχους Ο Παναγιώτης Γκλιάτης κάνοντας «Πάμε για Ορθοπεταλιές» Διονύσης Τσιπούρας Millennium bank Παναγιώτης Γκλιάτης Millennium bank Ποιο κατά τη γνώμη σου είναι το πιο σημαντικό από τα οφέλη που θα προσφέρει η απόκτηση μίας επαγγελματικής πιστοποίησης σε έναν εσωτερικό ελεγκτή; Στείλτε τις απαντήσεις σας στο έως και 15/6/2009 και κερδίστε μία δωρεάν συμμετοχή σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΕΙΕΕ. Ο νικητής/τρια θα ανακοινωθεί στο επόμενο τεύχος (Καλοκαίρι 2009). του τευχους

13 Ανακοινώσεις Ανακοινώσεις Μέλους ΕΙΕΕ στα CISA exams Διάκριση Μέλους ΕΙΕΕ στα CISA exams Διάκριση Dear Tuncay On behalf of the HIIA BOD I would like to congratulate you on your outstanding performance. Definitely you are setting with your performance the best example to all our members and I will encourage them to follow your steps. I will require your permission to publish in our newsletter your outstanding performance. May I wish you the best and please keep in touch. George Zeris President of thehiia Dear George, Thank you very much for your kind message and I am very pleased and honored that you consider publishing my personal success in CISA exams. Let me take the opportunity to congratulate you for your election as the President of the HIIA. I should confess that I am amazed by the correspondence I have been receiving regarding the Hellenic Institute s activities. I am glad to see that the HIIA has become a point of reference not only among members of the internal audit community but also the public sector organizations in Greece. Although, I have been living and working outside Greece since 2005, I kept my membership with the Hellenic Institute of which I am member since 1998 and I am really delighted to having your good news. Recently, I attended an IIA organized training course here in Geneva on Internal Audit Quality Self Assessment and I was very pleased to hear the very positive impression the course instructor Don Espersen had for the HIIA. I wish you and the new Board all the best and hope to attend at some point one of your activities in the near future. It will be a good excuse for me to meet you and see some old friends. Kind regards, Tuncay Efendioglu CIA, CFSA, CCSA Senior Internal Auditor World Intellectual Property Organization (WIPO) υποβολής CPE points στο ΕΙΕΕ Διαδικασία υποβολής CPE points στο ΕΙΕΕ Διαδικασία Αγαπητά μέλη και κάτοχοι των τίτλων CIA, CCSA, CFSA, όπως ήδη γνωρίζετε το πρόγραμμα πιστοποιήσεων του ΙΙΑ, Certified Internal Auditor (CIA), Certified Financial Services Auditor (CFSA) και Certification In Control Self Assessment (CCSA), μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των εξετάσεων, και των λοιπών προυποθέσεων για την απονομή των τίτλων, προβλέπει κατόπιν και την υποχρεωτική τήρηση της διαδικασίας Continuing Professional Education, τα γνωστά σε όλους CPE points. Στόχος τους είναι μέσα από μια σειρά δραστηριοτήτων όπως σεμινάρια, αρθρογραφία, συμμετοχή σε εκδηλώσεις κλπ., να διατηρήσει ζωντανή την επαφή των Πιστοποιημένων Εσωτερικών Ελεγκτών με τις εξελίξεις τόσο στα θέματα Ελέγχου όσο και στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι διαδικασία που αποδεικνύει έμπρακτα την διατήρηση, αλλά και βελτιωση των δεξιότητήτων του. Στα πλαίσια της συνεργασίας του ΕΙΕΕ με το Διεθνές Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών (ΙΙΑ), το ΕΙΕΕ έχει αναλάβει εκτός από την αποκλειστική διαπίστευση για την οργάνωση και διενέργεια των εξετάσεων για όλες τις σχετικές πιστοποιήσεις, παράλληλα και την παρακολούθηση της επίτευξης του στόχου συγκέντρωσης των CPE points από τους πιστοποιημένους ελεγκτές, ώστε να διασφαλίζεται συνολικά το κύρος του προγράμματος των πιστοποιήσεων και το δικαίωμα χρήσης των πιστοποιήσεων από τους κατόχους, τους σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις. Προυπόθεση για τη διατήρηση των ανωτέρω πιστοποιήσεων είναι η απόκτηση 80 CPE points κάθε διετία, με αρχή το μεθεπόμενο έτος από αυτό της απόκτησης της πιστοποίησης (π.χ. εάν ένα μέλος έγινε κάτοχος του τίτλου του τον Νοέμβριο του 2002, θα πρέπει να έχει συγκεντρώσει 80 CPE s για τα έτη 2004 και 2005, για τα οποία υποχρεούται να αποστείλει την συνέχεια στη σ.14

14 Ανακοινώσεις Ανακοινώσεις υποβολής CPE points στο ΕΙΕΕ Διαδικασία υποβολής CPE points στο ΕΙΕΕ Διαδικασία συνέχεια αναφορά του στο ΕΙΕΕ έως 31/5 κοκ). Ακολουθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για τις ενέργειες που απαιτούνται από εσάς, ώστε να μπορείτε να διατηρείτε πάντα σε ισχύ την πιστοποίηση σας: Α) Τα 80 CPE points είναι αρκετά για να καλύψουν μια ή και όλες τις πιστοποιήσεις (εάν έχετε πέραν της μιας). Β) Η διαδικασία αναφοράς των CPE points απαιτεί από τον κάτοχο να συλλέγει και να παρακολουθεί τον αριθμό των CPE points. Στην συνέχεια και με βάση τον λήγοντα αριθμό membership ή customer identification πρέπει να συμπληρώνετε και να αποστέλλετε στο ΕΙΕΕ συμπληρωμένη την «Αναφορά Διετίας». Έχοντας υπ όψιν ότι η χρονιά απόκτησης της πιστοποίησης και η αμέσως επόμενη παρέχουν αυτόματα τα απαιτούμενα 80 CPE s, ο κάτοχος πρέπει για κάθε επόμενη διετία να υποβάλλει την σχετική αναφορά όπως παρακάτω: Membership/Customer ID = #33333 (μονός αριθμός) αναφορά CPE s το Membership/Customer ID = #22222 (ζυγός αριθμός) αναφορά CPE s το 2006 Γ) Οι δραστηριότητες που παρέχουν CPE points και ο τρόπος υπολογισμού τους αναφέρονται αναλυτικά στο site του ΙΙΑ. Επιπλέον το ΕΙΕΕ παρέχει μια σειρά ευκαιριών για την απόκτηση τους όπως συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο και τα λοιπά όργανά του, συμμετοχή στις Επιτροπές του, συμμετοχή στα σεμινάρια και τις εκδηλώσεις του. Με τον τρόπο αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία η ενεργός συμμετοχή σας στις δραστηριότητες του ΕΙΕΕ τόσο προσωπικά όσο και για τη συνεχή εξέλιξη του ΕΙΕΕ, αλλά και των νέων μελών τα οποία πρέπει να στηρίζουμε. Δ) Η αναφορά σας πρέπει να φθάνει στο ΕΙΕΕ μέχρι την 31 Μαίου του έτους στο οποίο αναφέρεται (βλέπε ανωτέρω), υπ όψιν της «ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ CPE points» ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ 3ης Σεπτεμβρίου 101, Αθήνα Τηλ.: Fax: info@hiia.gr Url: Ε) Το κόστος διαχείρισης και παρακολούθησης των CPE points για τα μέλη του ΕΙΕΕ είναι ΔΩΡΕΑΝ και για τα μη μέλη είναι 70 τα οποία θα πρέπει να έχουν κατατεθεί στον λογαριασμό του ΕΙΙΕ, ώστε να γίνει η επεξεργασία της αναφοράς (Αντίγραφο του καταθετηρίου τα μη μέλη του ΕΙΕΕ θα πρέπει να αποστέλλουν ταυτόχρονα με την διετή αναφορά τους). Σε περίπτωση που η επιτροπή του ΕΙΕΕ, υπεύθυνη για τη διενέργεια του ελέγχου των CPE points κρίνει ότι τα υποβληθέντα στοιχεία δεν είναι επαρκή ή απαιτηθεί η προσκόμιση αναλυτικών στοιχείων θα καλεί τον εκάστοτε κάτοχο να τα υποβάλει ή να δώσει περισσότερες εξηγήσεις. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης η/ ο κάτοχος θα ενημερώνεται ότι δεν δύναται να χρησιμοποιεί τον τίτλο του μέχρις ότου συμπληρώσει τις προϋποθέσεις, ενώ παράλληλα θα ενημερώνεται το ΙΙΑ. Τέλος, σας ενημερώνουμε ότι οι παραπάνω προϋποθέσεις και υποχρεώσεις είναι οι ίδιες που ισχύουν για όλα τα πιστοποιημένα μέλη ανά τον κόσμο. Οι Πιστοποιημένοι Εσωτερικοί Ελεγκτές που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις των CPE s ΔΕΝ ΔΥΝΑΝΤΑΙ να χρησιμοποιούν, να αναφέρουν και να αναγράφουν τον τίτλο τους πουθενά. Για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνείτε με την γραμματεία του ΕΙΕΕ στο τηλέφωνο: ή μέσω fax: (Υπεύθυνη δίδα Γιώτα Καραγεώργου). Περιμένουμε τις αναφορές των υπόχρεων πιστοποιημένων μελών και μη, σύμφωνα με τα ανωτέρω, έως 31/6 στα γραφεία του ΕΙΕΕ, υπενθυμίζοντας για μια ακόμη φορά ότι η διαδικασία είναι υποχρεωτική. Με φιλικούς χαιρετισμούς, Tο Δ.Σ. του ΕΙΕΕ

15 Συντελεστές Έκδοσης Έκδοσης Συντελεστές Συμ?ούλιο Διοικητικό Συμβούλιο Διοικητικό ΠΡΟΕΔΡΟΣ Γεώργιος Ζέρης Διευθυντής Εσωτερικού Ελέγχου Frigoglass S.A. ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Αλέξανδρος Σταύρου Διευθυντής Εσωτερικού Ελέγχου ICAP S.A. ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Σοφία Μάνεση Επικεφαλής Εσωτερικού Ελέγχου BNP Paribas Greece ΤΑΜΙΑΣ Σωτήριος Ι. Καββαθάς BA, MBA, CFE Σύμβουλος Υπηρεσιών Εσωτερικού Ελέγχου PricewaterhouseCoopers Business Solutions S.A. ΕΙΔΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ- MEMBER Δρ. Ανδρέας Γ. Κουτούπης BSc (Honors), MSc (Intenal Audit), PhD, MIIA, PIIA, CIA, CCSA PricewaterhouseCoopers Business Solutions S.A. ΕΦΟΡΟΣ-MEMBER Άρης Δημητριάδης CIA, CFSA,CCSA Διευθυντής Εσωτερικού Ελέγχου COSMOTE-Mobile Telecommunications S.A. ΜΕΛΟΣ Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης CIA, CFSA, CCSA, CFE Internal Audit manager Emporiki Life S.A./Emporiki Bank Έκδοσης Υπεύθυνος Έκδοσης Υπεύθυνος Δρ. Ανδρέας Γ. Κουτούπης BSc (Honors), MSc (Intenal Audit), PhD, MIIA, PIIA, CIA, CCSA PricewaterhouseCoopers Business Solutions S.A. Συντακτική Ομάδα Ομάδα Συντακτική Ελένη Γεώργα ΥΓΕΙΑ Γεώργιος Γιακουβάκης CIA, CCSA, CFE, CMMT MILLENNIUM BANK Δέσποινα Γιέπου MSC, CIA - INTRACOM Επιτροπή Συντακτική Επιτροπή Συντακτική Παναγιώτης Βαλαντάσης CBM, FCCA, CISA Διευθυντής Εσωτερικού Ελέγχου στο Athens International Airport Μαρία Θεοδουλίδου MSC, CIA, CCSA Διευθύντρια Εσωτερικού Ελέγχου στον όμιλο FOURLIS Δρ. Νικόλαος Δούνης MsC, PhD COSMOTE Βασίλειος Καραχισαρίδης OTE Παρασκευή Καστανιώτη Όμιλος FOURLIS Εμμανουήλ Καπιζιώνης ACCA NEREUS Shipping S.A. Κοσμάς Λιάρος CIA Γενικός Διευθυντής Εσωτερικού Ελέγχου στον ΟΤΕ Οδυσσέας Ζαχαράκης CFE Διευθυντής - Γενική Διεύθυνση Alphabank Δημήτριος Στεφανάκης CIA, Πιστοποιημένος ελεγκτής συστημάτων διαχείρισης ποιότητας, Πιστοποίηση για quality audits (του Ινστιτούτου) ΕΛΤΑ Νικόλαος Τσομάκος CIA VIVARTIA Προκόπιος Γκογιάννος Diploma in Internal Auditing by CPA Εσωτερικά του ΟΤΕ Νεκτάριος Διαμαντής CIA AB BANK Αναστάσιος Μηνάς CIA, CFSA, CCSA - TΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Βασίλειος Μονογυιός ΣΟΕΛ, CIA GRANT THORNTON Δημήτριος Χαραμής PricewaterhouseCoopers Χάρης Χατζηγρηγορίου ASPIS PRONIA

16 Φωτογραφίες από εκδηλώσεις Φωτογραφίες από την Εκδήλωση Εφαρμογή Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου στις Δημόσιες Επιχειρήσεις, Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών Ομιλητής Αιμίλιος Στασινάκης (Ειδικός Γραμματέας ΔΕΚΟ) Τρίτη 28 Απριλίου 2009 Διακρίνονται ο πρόεδρος του ΕΙΕΕ ο οποίος παρουσιάζει τον ομιλητή κ. Αιμίλιο Στασινάκη (Ειδικό Γραμματέα των ΔΕΚΟ). Πλήθος ελεγκτών συμμετείχαν στην εκδήλωση. Από δεξιά προς αριστερά στην πρώτη σειρά ο Νίκος Τσομάκος (Vivartia), Αφροδίτη Δρόσου (τ. PwC), Τόνια Ζούμπου (Κτηματολόγιο), Ι. Πανταζοπούλου (ΕΛΤΑ). Ο Α. Στασινάκης κατά τη διάρκεια της ομιλίας του. Ο Α. Στασινάκης απαντά σε ερωτήματα των εσωτερικών ελεγκτών.