ΑΜΦΙΒΙΟΝ ΛΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΛΟΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΒΙΟΤΟΠΟΝ-ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 1995 ΤΕΥΧΟΣ 13 ΔΡΧ. 1 \ Φ ' :

Transcript

1 ΑΜΦΙΒΙΟΝ ΛΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΛΟΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΒΙΟΤΟΠΟΝ-ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 1995 ΤΕΥΧΟΣ 13 ΔΡΧ. 1 \ Φ ' : Η σ υ μ β α τό τη τα τω ν μεθόδων γεω ργικής παραγω γής με τις απ αιτήσεις προστασίας του περιβάλλοντος προωθείται από το Υπουργείο Γεω ργίας, μ έ σω το υ Κ α νονισ μ ο ύ 2078/92 (σελ. 1). Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Π ερ ιβ ά λλο ντο ς. Μία νέα υπ ηρεσ ία με σκοπό τη ν παροχή στοιχείων και πληροφοριών για την προστασία το υ π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν το ς (σελ. 2). Π ρόγραμμα κα τά ρ τισης σ τελεχ ώ ν νομαρχιακώ ν και π ε ρ ιφ ε ρ ε ια κ ώ ν υπηρεσιών για την Α ξιο λόγηση Μ ελετώ ν Περιβαλλ ο ν τικ ώ ν Ε π ιπ τώ σ εω ν π ρ α γματοπ οιήθηκε σ την Πάτρα (σελ. 3). Η Ελλάδα είναι η μόνη χώ ρα τη ς Μ εσ ο γείο υ α λ λ ά και τη ς Ε υρώ π ης σ την οποία σ υναντώ ντα ι τύποι οικοσυστημάτω ν α πό τους ημιερημικούς του φ ο ιν ικ ο δ ά σ ο υ ς το υ Βάι έως τα ψυχρόβια δάση της σημύδας και τη ς ερυθρελάτης (σελ. 4 & 5). Ν έες εκδόσεις για την Π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τικ ή Ε κπ α ί δευση, την προστασία ε ι δών και οικοσυστημάτω ν της χώρας μας (σελ. 6). Ο ικολογική Ε ταιρεία Έβρου: Η α να το λικότερ η Π εριβαλλοντική Ο ργάνω ση τη ς Ευρωπαϊκής Ένωσης (σελ. 6). Σεμινάριο με πρω τοβουλία του ΕΚΒΥ για την Π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τικ ή Ε κπ α ί δευση και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (σελ. 7). Κ έ ν τρ ο ΓΑ ΙΑ, έρ γ ο πνοής που θα αποτελέσει υπ οθήκη γνώ σ η ς και συνείδησης, ευαισθησίας και ελπίδας για τις μελλοντικές γενιές (σελ. 8). Μέσα στους καλοκαιρινούς μήνες ελπίζεται ότι θα εγκριθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση τρία π ενταετή έργα που έχουν υποβληθεί από το Υπουργείο Γεω ργίας στα πλαίσια του Κανονισμού 2078/92 τη ς Κοινής Α γροτικής Πολιτικής. Ο Κανονισμός αυτός περιγράφει ρυθμίσεις με τις οποίες επιδοτούνται μέθοδοι γεω ργικής παραγωγής που συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις προστασίας του π εριβάλλοντος καθώς και τη διατήρηση του φυσικού χώρου. Τα έργα αυτά περιλαμβάνουν: Καλλιέργεια βαμβακιού στον Θεσσαλικό κάμπο. Αντικατάσταση τω ν συνήθων τύπων νιτρικών λιπασμάτων με ακριβότερους, αλλά συμβατούς με το περιβάλλον, μείωση τη ς παραγωγής, οργανικές κα λλιέργειες και προστασία του Δ έλτα του Πηνειού. Σκοπός του έργου, το οποίο θα εφαρμοσθεί αρχικά σε στρέμματα, είναι η μείωση τω ν αζωτούχων λιπασμάτων κατά 50%. Οι α γρότες που θα το εφαρμόσουν θα ενισχυθούν με δρχ. ανά στρέμμα ετησίως. Παύση τω ν κα λλιεργειώ ν για είκοσι έτη. Σκοποί του έργου αυτού είναι η μείωση τη ς παραγωγής, η ανόρθωση του φυσικού π εριβάλλοντος και η προστασία τω ν υδάτινων πόρων. Πρόκειται να εφαρμοσθεί σε παραποτάμιες, παραλίμνιες και παράκτιες περιοχές τη ς Μακεδονίας, τη ς Θράκης, τη ς Πελοποννήσου, τη ς Ηπείρου και τω ν νησιών του Αιγαίου και τη ς Κρήτης. Το μέγιστο ποσό α ποζημίωσης που προτείνεται για τον παραγωγό, ο οποίος υποχρεούται να απέχει από κάθε δραστηριότητα, είναι δρχ. ανά στρέμμα ετησίως, εκτό ς από τις περιπτώσεις εγκατάλειψ ης τη ς καλλιέργειας ελαιώνων για τις οποίες υπολογίζεται ότι θα είναι υψ ηλότερο. Διατήρηση τη ς βιοποικιλότητας. Παραδοσιακές ποικιλίες κα λλιεργούμενω ν ειδών που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν και οι οποίες συνήθως, καλλιεργούνται χωρίς άρδευση και είναι γνω σ τές για την εξαιρετική ποιότητα, το άρωμα και τη γεύση τους, θα ενισχυθούν με μία ετήσια επιδότηση δρχ. ανά στρέμμα. Τ έτο ιες κα λλιέργειες θεωρούνται τα φιστίκια Αιγίνης, η φάβα Σαντορίνης, η μαστίχα Χίου, τα ζακυνθινά πεπόνια κ.λπ. Επίσης, προβλέπονται επιδοτήσεις για την αναπαραγωγή ζώων στον παραδοσιακό τόπο εκτροφ ής τους. Ένα τέτα ρ το έργο βρίσκεται υπό επεξεργασία από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας και αφορά Εθνικούς Δρυμούς, Αισθητικά Δάση και σχεδόν ό λες τις μικρές και μ εγά λες λίμνες τη ς χώρας μας. Το έργο αυτό προβλέπει μέγιστη ετήσια αποζημίωση δρχ. ανά στρέμμα, ώστε να επιτευχθεί μακροχρόνια παύση κα λλιεργειώ ν και βόσκησης, μείωση τη ς χρήσης λιπασμάτων, μετατροπή αγρών σε βοσκοτόπους και απαγόρευση καύσης μετασυλλεκτικώ ν υπολειμμάτων (π.χ. καλαμιές σιτηρών) στις προαναφερθείσες περιοχές. Συνεχίζεται στη σελίδα 2

2 Ε υρω π αϊκή Υ π η ρ εσ ία Π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν τ ο ς Φωλιές κορμοράνων στο Δ έλτα του Αξιού, φωτ. Β. Ψαλλιδάς Δεξιά το κατεστραμμένο φυλάκιο, φωτ. Αγγ. Δημητρίου Για άλλη μία φορά σημειώθηκαν βανδαλισμοί στο Δ έλτα το Αξιού. Αυτή τη φορά στόχος ήταν τα πουλιά. Όσα δεν πρόλαβαν ή δεν μπόρεσαν να πετάξουν, άφησαν την τελευ τα ία του ς πνοή μέσα στις μικρές τους φω λιές. Πριν από ένα μήνα, άγνω στος ή άγνω στοι ψυχοπαθείς διαπ λέοντας με βάρκα το ποτάμι, πυροβόλησαν τη ν αποικία τω ν ερωδιών και τω ν κορμοράνων, σκοτώ νοντας τα νεαρά πουλιά τα οποία δεν μπορούσαν ακόμα να απ ομακρυνθούν από τις φ ω λ ιές το υ ς. Το θέαμα τω ν νεκρ ώ ν πουλιών, κρεμασμένων από τις φω λιές, δεν άφησε κανέναν ασυγκίνητο. Στην ψυχοπαθολογική αυτή ενέργεια και στο ίδιο περίπου χρονικό διάστημα, ήρθε να προστεθεί και η καταστροφή για δεύτερη φορά τω ν δύο φυλακίων που είχε κατασκευάσει στην περιοχή το ΥΠΕΧΩΔΕ, και πάλι από αγνώ στους. Τοπικοί και κρατικοί φορείς, περιβα λλοντικές οργανώσεις και η πανεπιστημιακή κοινότητα, κατεδίκασαν τις απαράδεκτες εν έρ γ ειες σε έκτακτη σύσκεψη που οργανώθηκε με πρωτοβουλία του Προγράμματος Ταχείας Παρέμβασης του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση-Ελλάς και του Δ ή μου Χαλάστρας, στο Δημαρχείο τη ς Χαλάστρας. Ό λοι οι σ υμμετέχοντες κατέθεσαν τις προτάσεις του ς για μία δυναμική απάντηση στις απαράδεκτες προκλήσεις και αποφασίσθηκε η οργάνωση ομάδων εθελοντώ ν οι οποίοι, με τη βοήθεια του υπάρχοντος προσωπικού θηροπροστασίας, θα περιπολούν σε εικοσιτετράω ρη βάση στην περιοχή. Την οργάνωση τω ν ομάδων εθελοντώ ν ανέλα βε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία μαζί με το Πρόγραμμα Ταχείας Παρέμβασης και την Ομάδα Εθελοντικής Εργασίας που υπάρχει στη Θεσσαλονίκη. Για τις αποφάσεις τη ς σύσκεψης στάλθηκε δελτίο τύπου σε εφ ημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς, ενώ συντάχθηκαν υπομνήματα προς τον Νομάρχη και το Νομαρχιακό Συμβούλιο Θ εσσαλονίκης, το ν Πρόεδρο τη ς Βουλής, του ς Υπουργούς ΠΕΧΩΔΕ και Γεωργίας και τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλ ο ν το ς ιδ ρ ύ θ η κε σ τις 7 Μ αϊου το υ 1990 βάσει τη ς Οδηγίας 1210/90/ΕΌΚ και άρχισε τη λειτουργία τη ς στις 30 Οκτωβρίου του 1993 με τη ν εγ κ α τά σταση τη ς διοίκησής τη ς στην Κοπεγχάγη. Κύριος σκοπός τη ς είναι να παρ έχ ει στα μ έλη τη ς και σ την Ευρωπαϊκή Ένωση αντικειμενικά, αξιόπιστα και συγκρίσιμα στοιχεία σχετικά με το περιβάλλον, ώστε να μπορούν τα μ έ λη να λαμβάνουν τα απαραίτητα μ έ τρα για τη ν προστασία του. Επίσης, να ενημερώ νει και να ευαισθητοποιεί το κοινό για την υφιστάμενη κατάσταση του π εριβάλλοντος. Για το ν σκοπό α υ τό ορίσ θηκα ν π έντε θεματικά κέντρα με πεδία δράσης τη διατήρηση τη ς φύσης, τα εσωτερ ικά νερά, το θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον, την ποιότητα τη ς α τμόσ φαιρας και τις εκπ ομπ ές ρύπων στην ατμόσφαιρα. Το Ευρωπαϊκό Θ ε ματικό Κέντρο για τη ν Προστασία της Φύσης εδρεύ ει στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού και είναι υπεύθυνο για τη ν α ντα λ λ α γ ή και τη ροή δεδομένω ν, που αφορούν στο φυσικό π ερ ιβ ά λ λ ο ν, μ ε τα ξύ 12 χω ρώ ν τη ς Ευρώπης. Το ΕΚΒΥ, σ υ νερ γα ζόμενο μ αυτό το Κέντρο, αναλαμβάνει, υπό τ η ν ε π ο π τεία το υ Υ Π Ε Χ Ω Δ Ε, να σ υγκεντρώ νει, να επ εξερ γ ά ζετα ι και να διαδίδει πληροφορίες και γνώ σεις που αφορούν στο φυσικό περιβάλλον τη ς Ε λ λ ά δ α ς και, γ ε ν ικ ό τ ε ρ α, τη ς Α ν α το λ ικ ή ς Μ εσ ο γ είο υ, σ υ μ β ά λ λ ο ν τα ς με το ν τρόπο α υ τό ν σ την προστασία το υ φ υσικού π ερ ιβ ά λ λ ο ν το ς στον ευρωπαϊκό χώρο Ο Κ Α Ν Ο Ν ΙΣ Μ Ο Σ /9 2 ΤΗΣ ΕΟΚ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟ Π ΕΡΙΒ Α ΛΛΟ Ν Ο Κανονισμός 2078/92 επιχειρεί να προωθήσει στην πράξη τις αντιλήψ εις στις οποίες δίνεται μεγάλη έμφαση στις Γ ε ωπονικές Σ χολές τη ς χώρας μας, καθώς και άλλων χωρών, ε δώ και 20 έτη. Μία πολύ σύντομη σύνοψη τω ν αντιλήψ εω ν αυτών είναι: α) τα αγροτικά οικοσυστήματα αποτελούν ενιαίο σύνολο με τα ονομαζόμενα φυσικά (υγρότοποι, δάση, κ.ά.), β) υπάρχει πληθώρα θετικώ ν και αρνητικώ ν αλληλεπιδράσεω ν μετα ξύ τω ν φυσικών και αγροτικών οικοσυστημάτων για μερικές από τις οποίες γνω ρίζουμε πολύ λίγα, πράγμα που οδηγεί σε σφάλματα ποσοτικών εκτιμήσεω ν, γ) ό,τι είναι καλό για την αειφορία τω ν αγροτικώ ν οικοσυστημάτων είναι καλό και για την αειφορία τω ν φυσικών, και αντιστρόφως. Συνέχεια από τη σελ. 1 Ειδικά για του ς υγροτόπους θα μπορούσαμε να προσθέσουμε τη ν κοινότοπη πια διαπίστωση ότι η προστασία το υ ς δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη φροντίδα για τα αγροοικοσυστήματα τη ς λεκάνης απορροής. Μ αυτό δ εν εννοούμε ε γκατάλειψ η ή κατάργηση τω ν αγροοικοσυστημάτων, αλλά ο λοκληρω μένη αειφορική διαχείρισή τους, από κοινού με τα φυσικά οικοσυστήματα, σύμφωνα με τις αρχές τω ν γεω πονικών και τω ν συγγενώ ν επιστημονικών κλάδων. Το Υπουργείο Γεω ργίας ξεκινά ένα τεράσ τιο έργο με πολύπλευρη σημασία για την ελληνική κοινωνία. Το να ευχηθεί κανείς καλή επιτυχία είναι το λιγότερο. Ο φ είλουμε όλοι μας να βοηθήσουμε. 2/ΑΜΦΙΒΙΟΝ

3 Medwet Medwet Medwet Medwet Medwet Medwet Ε ν η μ έρ ω σ η και Ε υ α ισ θ η το π ο ίη σ η Κ ο ιν ο ύ γ ια τ ις Λ ίμ ν ε ς Β ό λ β η κα ι κ ο ρ ώ ν ε ια Από τις πρακτικές ασκήσεις του σεμιναρίου στο πεδίο, φωτ.: Μαρία Αναγνωστοπούλου Αξιολόγηση Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Πρόγραμμα Κατάρτισης Σ εμινάριο κα τά ρτισ ης με θέμα: Εκτίμησ η π ερ ιβαλλοντικώ ν επιπτώ σεω ν έρ γω ν που επ η ρ εά ζο υ ν υ γ ρ ο τό π ο υ ς-α ξιο λόγησ η Μ ελ ετώ ν Π ερ ιβ α λ λο ντικώ ν Επιπτώ σεω ν π ραγματοπ οιήθηκε στα πλαίσια τη ς υλοποίησ ης το υ προγρ ά μ μ α το ς M edw et για τη διατήρηση τω ν μ εσ ογεια κώ ν υγροτόπ ω ν, στο ο ποίο σ υ μ μ ετέχ ει και η Ε λλάδα μέσω το υ Υ Π ΕΧ Ω ΔΕ (Δ ιεύθυνση Π ερ ιβ α λλο ντικ ο ύ Σ χ εδ ια σ μ ο ύ -Τ μ ή μ α Δ ια χ είρ ισ η ς Φ υσικού Π ερ ιβ ά λ λ ο ν το ς ) και το υ ΕΚΒΥ. Το σεμινάριο έγ ιν ε σε σ υνεργασ ία με τη Δ ιεύθυνσ η Π ερ ιβ ά λλο ντο ς και Χ ω ρ ο τα ξία ς (Δ ΙΠΕΧΩ ) Δ υ τικ ή ς Ε λλά δ α ς και το Β ρ ετα νικό Συμβούλιο, σ την Πάτρα, από τις 8 έω ς τις 12 Μ αϊου 1995 και σκοπός το υ ήτα ν: α) να ευαισ θητοπ οιήσ ει το υ ς σ υ μ μ ε τέχ ο ν τες στα θέμ α τα α ειφ ορικής δια χείρισης και προστασίας τω ν υγροτόπ ω ν και β) να μ ετα δ ώ σ ει γνώ ση σ χετική με τις μ εθ ό δ ο υ ς α ξιο λόγη σ η ς, α λλά και για ά λλα σ τάδια τη ς διαδικασίας εκτίμ η σ η ς π ερ ιβ α λλο ντικώ ν επιπτώ σεω ν, ώ σ τε να είνα ι σ ε θέση οι σ υ μ μ ε τέ χ ο ν τε ς να α ντα π οκριθούν στα ν έα το υ ς σ χετικά κα θήκοντα. Σ υ μ μ ετείχ α ν 23 σ τελ έχ η τω ν νομαρχιακώ ν και π ερ ιφ ερ εια κώ ν υπ ηρεσιών τω ν Π ερ ιφ ερ ειώ ν Δ υ τικ ή ς Ε λλά δας και Π ελοπ οννήσ ου, όπως: ΔΙΠΕΧΩ Δ υ τικ ή ς Ε λλά δ α ς, Δ ΙΠ Ε Χ Ω Π ελο π οννήσ ου, Γ ρ α φ εία Π ερ ιβ ά λ λ ο ν το ς τω ν Ν ομαρχιώ ν, τη ς Δ ασικής Υπηρεσίας, τη ς Υπηρεσίας Ε γγείω ν Β ελτιώ σ εω ν, τω ν Εποπτειώ ν Α λιεία ς, το υ ΓΕΩ ΤΕ Ε Π ελοπ οννήσ ου και τω ν Τοπικών Ενώ σ εω ν Δ ήμω ν και Κ ο ινοτήτω ν. Το σεμινάριο π ερ ιελά μ β α νε θεω ρία, π ρακτικές ασκήσ εις σε διεπ ισ τημον ικ ές ο μ ά δ ες εργα σ ία ς και άσκηση πεδίου σ τον υγρότοπ ο το υ Μ εσ ο λογγίου. Εισ ηγήσ εις έκα να ν οι β ρ ετα νο ί κα θ η γη τές το υ Π ανεπ ιστημίου το υ Ulster κ.κ. Brian W ood, David W ilcock και Graham Nevin και οι κ.κ. Δ ήμητρα Σπάλα, Σ τ α υ ρ ο ύ λ α Σ π υ ρ ο π ο ύ λ ο υ κα ι Α θ α ν ά σ ιο ς Ο ικ ο ν ό μ ο υ, σ τ ε λ έ χ η τ ο υ ΥΠ ΕΧΩ ΔΕ. Σ το τέ λ ο ς το υ σεμιναρίου, οι σ υ μ μ ε τέχ ο ν τες βαθμολόγησ αν με πολύ υψ ηλο ύς βαθμούς τόσ ο το π ερ ιεχ ό μ ενο, όσο και τις μ εθ ό δ ο υ ς κα τά ρ τισ ης. Το σεμινάριο α υτό είναι το δ εύ τερ ο που γ ίν ετα ι σ την Ε λλάδα στα πλαίσια το υ υπ οπ ρογράμματος κα τά ρτισ ης M edw et και για τη διοργάνω σή το υ χρησ ιμοπ οιήθηκε η πείρα και η α ξιολόγη σ η το υ πρώ του παρόμοιου σ εμινα ρίου που έ γ ιν ε στη Θ εσ σ αλονίκη το ν Μ άρτιο το υ Το Παραλίμνιο Δάσος της Απολλωνίας φωτ. Σ. Μηλιώνης Την Τ ετάρτη 14 Ιουνίου πραγματοποιήθ ηκε, στη Β ιβ λιο θ ή κη -Α να γνω σ τή ρ ιο τη ς Κ ο ιν ό τη τα ς Ν έα ς Μ α δύτου, η ενδιά μ εσ η συνάντηση του προγράμματος Ενημέρωση & Ευαισθητοποίηση Κοινού για τις Λ ίμ νες Βόλβη και Κορώνεια, με τη συνεργασία της ο μ ώ νυμης κ ο ιν ό τη τα ς και τη ς Επ ιτροπ ής Υποδομώ ν και Π ερ ιβ ά λλο ντο ς τη ς Ν ομαρχία ς Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς. Σ τη σ υ νά ντη σ η παρουσιάστηκε η ε ξ έ λ ιξη του προγράμματος και τα α π οτελέσ ματα που προέκυψ αν έω ς σ ήμερα από τη ν εφ α ρ μ ο γή το υ, το υ ς τ ε λ ε υ τ α ίο υ ς ε ν ν έ α μ ή ν ε ς. Ε π ιπ λ έο ν, παρουσιάσθηκαν οι τελ ικ ές εισηγήσεις που ε- π εξεργάσθηκε το πρόγραμμα και οι οποίες περιγράφουν την κατάσταση τω ν λιμνών και π ρ ο τείνο υ ν δια χειρ ισ τικές δράσ εις για τα θέματα που αφορούν: το αρδευτικό νερό, τα γεω ρ γικά φάρμακα και τη ν α λιεία. Τ έλ ο ς συζητήθηκαν οι τε λ ε υ τα ίε ς παρατηρήσεις Δημοσίων Υπηρεσιών και εκπροσώπων τη ς Τοπικής Αυτοδιοίκησ ης στο Σχέδιο Κοινής Υ π ο υ ρ γική ς Α π όφ α σ ης που ε το ίμ α σ ε το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Π εριβάλλοντος του ΥΠΕΧΩ ΔΕ και αφορά τη ν οριοθέτησ η και τα μέτρα προστασίας τω ν δύο λιμνών. Η ΚΥΑ αναμένεται να υπογράφει το Φθινόπωρο. Στη συνάντηση σ υμμετείχαν εκπρόσωποι του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ και Γεωργίας καθώς και Π ερ ιφ ερ εια κώ ν και Ν ομαρχιακώ ν υπηρεσιών, τη ς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, περιβαλλοντικώ ν οργανώ σεω ν αλλά και πολλοί κά το ικο ι τη ς π εριο χής. Η όλη π ρω τοβουλία επιβεβαίωσε την αναγκαιότητα τόσο τη ς συνεργασίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση (το ενδιαφ έρον τη ς οποίας για τις λίμνες α υξά νετα ι ολοένα), όσο και τη ς πραγματοπ οίησης εκδηλώ σ εω ν σε τοπ ικό επ ίπ εδο, στον φυσικό του ς δηλαδή χώρο. ΑΜΦΙΒΙΟΝ/3

4 Η Ε λλάδα α νήκει γ ε ω γραφ ικά σ τη ΝΑ Ευρώ πη και τη ν Α ν α το λικ ή Μ ε σόγειο. Β ρ ίσ κεται σ το σταυροδρόμ ι τριώ ν ηπ είρω ν: τη ς Ευρώπης, τη ς Α σ ίας και τη ς Αφρικής. Το γ ε γ ο ν ό ς α υ τό έχ ει ε- πιδράσει σ τη σ ύνθεσ η τη ς ε λ λ η ν ικ ή ς χλω ρίδας, σ τη ν οποία μ ετέχ ο υ ν μ ε σ ο γεια κά, μ εσ οευρω - παϊκά και ιρανοκασπ ικά (π οντιακά) σ τοιχεία. Κ υριαρχεί, βέβαια, η μ ε σ ο γεια κή χλω ρ ίδ α, η ο ποία όμως π εριορίζεται σ ε μια ευ ρ ύ τερ η ή σ τε ν ό τερ η λω ρίδα κ α τά μ ήκος τω ν α κτώ ν και σ τα νησιά το υ Α ιγαίο υ και Ιονίου Π ελά γους. Η μ εσ οευρω - παϊκή χλω ρ ίδα κυριαρ χεί σ τα όρη τη ς Κ εντρ ικής και Β ο ρείου Ε λ λ ά δ ο ς, υπ οχω ρώ ντας όσο προχω ρούμ ε προς νότον. Σ το ιχ εία τη ς ιρανοκασπική ς χ λω ρ ίδ α ς σ υνα ντώ - νται σ τη ΒΑ Ε λλά δ α και τα νησιά το υ ΒΑ Αιγαίου. Η γεω γραφική θέση καθορίζει επίσης και το κλίμα τη ς χώρας μας, το οποίο χαρακτηρίζεται, γενικά, ως μεσογειακό με εαρινοφθινοπωρινές βροχοπτώσεις και μία μεγα λύτερ η ή μικρότερ η π ερίοδο ξηρασίας. Μέσα στο γενικό κλίμα διαμορφ ώ νοντα ι ειδ ικ ό τερ α κλίματα που φθάνουν από το ημίξηροημιερημικό κλίμα τη ς ΝΑ Κρήτη ς μέχρι τον υγρόψυχρο-ηπειρω τικό τύπ ο τη ς Ροδόπης με ενδιάμεσους τύπους μεσογειακού κλίματος. Το ανάγλυφο είναι επίσης π ο λυ σ χ ιδ ές. Η Ε λλά δ α είνα ι μία κ α τεξο χ ή ν ορεινή χώρα η οποία, κατά 70%, κα λύπ τεται από όρη. Είναι χαρακτηριστικό ότι μια σειρά οροσειρώ ν αναδύονται σχεδόν από την επιφάνεια τη ς θάλασσας και ανορθώνοντα ι απότομα σε ύψος άνω τω ν μέτρων. Παράλληλα, η Ελλάδα έχ ει το ν πλουσιότερο οριζόντιο διαμελισμό σ όλη τη ν Ευρώπη, ε ξ α ιτία ς τη ς ύ παρξης μεγάλου αριθμού χ ερ σονήσων και νησιών, ιδιαίτερα σ την Α να το λική Ε λλά δα, κα θώ ς και α κ τέ ς με δ α ν τελ ω τή κυματοειδή διαμόρφωση, οι ο ποίες εμφ ανίζονται πότε ως ο μαλές αμμώδεις και πότε ως α π ότομες βραχώδεις. Οι μ εγ ά λ ο ι ο ρ εινοί ό γκοι διασχίζουν τη χώρα από ΒΒΔ Τεχνητή Λίμνη Ταυρωπού φωτ. Σ. Μηλιώνης προς ΝΝΑ (το ορεινό συγκρότημα τη ς Πίνδου, τα Άγραφα, ο Τυμφρησ τός, το Παναιτω λικό, η Οίτη, τα Βαρδούσια, η Γκιώνα, το Π αναχαϊκό, ο Ερύμανθος, τα Αροάνια Όρη, η Κυλλήνη, το Μ αίναλο, ο Πάρνων, ο Ταΰγετος) και τη χω ρίζουν σε δύο σ α φ είς δ ια χ ω ρ ιζ ό μ ε ν ε ς π ε ρ ιο χ έ ς. Οι ο ρ ο σ ε ιρ έ ς τ η ς Α να τολικής Ε λλά δος (Βέρμιο, Π ιέρ ια, Ό λ υ μ π ο ς, Ό σσα, Μαυροβούνι, Πήλιο) έχουν επίσ ης κ α τεύ θ υ ν σ η από Β ορρά προς Νότο. Τ έλος οι οροσειρές τη ς Βόρειας Ελλάδας (Βόρας, Πάικο, Μ πέλες, Άγκιστρο, Φαλακρό Ό ρος και η οροσειρά της Ρ ο δ ό π η ς) ε κ τ ε ίν ο ν τ α ι από δ υ τικ ά π ρ ο ς α ν α το λ ικ ά και δ ρ ο υ ν ω ς ασ π ίδα α π έ ν α ν τι στους ψυχρούς βορείους α ν έ μους. Στη χώρα μας εμφανίζεται, επίσης, μία μεγάλη ποικιλία γ ε ω λ ο γ ικώ ν π ετρ ω μ ά τω ν. Από π ετρ ο γ ρ α φ ικ ή άποψ η τα π ε τρώ ματα τη ς Ελλάδος μπορούν να δ ια κ ρ ιθ ο ύ ν σ ε σ χ η μ α τ ι σμούς προαλπικούς και σε σχηματισμούς αλπικούς και μεταλπικούς. Στους προαλπικούς σχηματισ μ ο ύ ς α ν ή κ ο υ ν κυ ρ ίω ς τα κρυσταλλοσχιστώ δη π ετρώ ματα τη ς Ελλάδας, καθώς και μερικά μικρής εξάπλω σης ιζηματο γενή και πυριγενή πετρώ ματα. Οι αλπ ικοί και μ ετα λπ ικο ί σχηματισμοί περιλαμβάνουν το μέγισ το μέρος του ιζη μ α το γενούς κα λύμματος του ελ λ η ν ι κού χώρου, καθώς και μερικές σημαντικής έκτασης πυριγενείς ε μ φ α ν ίσ ε ις. Ο σ υ ν δ υ α σ μ ό ς αυτός, τη ς επίδρασης δηλαδή τη ς γ εω γ ρ α φ ικ ή ς θέσ ης, τη ς ποικιλίας τω ν π ετρω μάτω ν και τω ν έντονω ν πτυχώσεων, οδηγ ε ί στη δημιο υ ρ γία εν ό ς μωσαϊκού τοπ ικώ ν κλιμάτω ν μ ε γ ά λ η ς π οικιλίας που ε κ τ ε ίν ο νται από τον ημίξηρο-ημιερημικό τύπο τη ς ΝΑ Κρήτης μέχρι τον υγρόψυχρο τύπο τω ν ορέων τη ς Β ό ρ εια ς Ε λ λ ά δ α ς. Η ποικιλία τω ν δια μορφούμενω ν βιοκλιμάτω ν α ντικα τοπ τρίζετα ι σ την ποικιλία και το μωσαϊκό τη ς βλάστησ ης και τη μεγά λη ποικιλία τω ν ειδώ ν τη ς χλω ρίδας και τη ς πανίδας. Στη χώρα μας έχουν καταγραφεί έω ς σήμ ερ α π άνω από ε ίδ η φ υτώ ν και σ υνεχώ ς π ροσ τίθενται και νέα. Μ όνον η Ιβηρική χερσόνησος, στην οποία εμφ α νίζονται και φ υτά τη ς Α τλα ντικής ζώ νης, παρουσιάζει μ εγ α λύ τερ ο αριθμό φυτικώ ν ειδών. Η ποικιλία τη ς βλάστησης, τη ς χλωρίδας και τη ς πανίδας αντικατοπτρίζεται, επίσης, στη μ ε γάλη ποικιλία τω ν εμφ α νιζόμενων οικοσυστημάτων. Σε γ εν ικ ές γρ α μμές, μπορούμε να κα τα τά ξουμε τα χ ερ σαία οικοσυστήματα τη ς χώρας μας σ τις α κ ό λ ο υ θ ες κ α τη γ ο ρίες, α κο λο υ θ ώ ντα ς τις α ν τίσ τοιχες κλιματικές ζώ νες βλάστησης: θ ε ρ μ ο μ ε σ ο γ ε ια κ ά ο ικ ο σ υ σ τή μ α τα : τ η ς ε λ ιά ς, το υ σ χοίνου, τη ς χαρουπ ιά ς, τη ς χαλεπίου πεύκης, κ.λπ. ευ μ εσ ο γεια κά οικοσ υσ τήματα: τη ς αριάς, τη ς φ ράξου, τ η ς κο υ μ α ρ ιά ς, τη ς ε ρ ε ίκ η ς, τη ς χαλεπίου και τραχείας πεύκης, τη ς κουκουναριάς, κ.λπ. π αραμεσογειακά-υποηπειρ ω τικ ά ο ικ ο σ υ σ τή μ α τα : το υ π ρ ίν ο υ, το υ γ α ύ ρ ο υ, τ η ς ο- σ τρ υ ά ς, το υ τ ρ ίλ ο β ο υ, τ η ς σφενδάμου, κ.λπ. υποηπειρωτικά οικοσυστήματα θερμοφίλω ν φ υλλοβόλω ν π λατύφ υλλω ν: τη ς δρυός, τη ς κ α σ τα ν ιά ς, τ η ς φ λ α μ ο υ ρ ιά ς κ.λπ. 4/ΑΜΦΙΒΙΟΝ

5 ο ικ ο σ υ σ τή μ α τα ο ρ ειν ώ ν μεσ ογειακώ ν κω νοφόρω ν: τη ς μαύρης πεύκης, τη ς ελληνικής και υβριδογενούς ελά τη ς ο ικ ο σ υ σ τή μ α τα λ ιγ ό τε ρ ο θερμόβιω ν π λα τύφ υλλω ν: τη ς οξιάς, τη ς σφενδάμου, κ.λπ. οικοσυστήματα ψυχρόβιων δασών: τη ς λευ κό δ ερ μ η ς π εύκης, τη ς β α λκα νικής π εύκης, τ η ς δ α σ ικ ή ς π εύ κ η ς, τ η ς ε - ρυθρελάτης και τη ς σημύδας εξω δασικά οικοσυστήματα τω ν υψηλών ορέων. Μ εγάλη είναι επίσης η ποικιλία τω ν αζω νικώ ν υγροτοπ ι κώ ν ο ικ ο σ υ σ τη μ ά τω ν (π αράκτιων, λιμνοθαλασσών, λιμνών, ελ ώ ν, π ο τα μ ώ ν, δ ε λ τ α ϊκ ώ ν σ χ η μ α τισ μ ώ ν, τ ε χ ν η τ ώ ν λ ι μνών, πηγώ ν, αλυκώ ν, κ.λπ.). Τα οικοσυστήματα αυτά επ ηρεάζονται κυρίως από τα υδρολογικά γνωρίσματά του ς και λιγό τερ ο από το κλίμα, γ ι αυτό και κα τα τά σ σ οντα ι στα λ εγ ά μ εν α αζω νικά οικοσ υσ τήμα τα. Εδώ υπάγονται και τα παρόχθια (παραποτάμια, παραλίμνια) δάση καθώ ς και τα δάση τω ν δ ελ - ταϊκώ ν σχηματισμών. Από τα παραπάνω είναι εμ φ ανές ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα τη ς Μ εσογείου, αλλά και τη ς Ευρώπης, σ την οποία συναντώ νται τύποι οικοσυστημάτω ν από το υ ς ημιερημικούς του φοινικοδάσους του Βάι μέχρι τω ν ψυχροβίων δασών τη ς σημύδας, τη ς δασικής πεύκης και τη ς ερυθρελάτης. Πέραν ό μως τη ς μεγά λης ποικιλότητας, χαρακτηρισ τικό τη ς χώρα μας είνα ι ό τι η π ο ικ ιλ ό τη τα α υτή εμ φ α ν ίζετα ι ακόμη και σε μία μικρή σχετικά επιφάνεια. Σε α πόσταση 150 χιλιομέτρω ν από την Καβάλα μέχρι τη ν Κεντρική Ροδόπη δ ια σ χίζει κα νείς όλα τα ο ικ ο σ υ σ τή μ α τα που π ερ ι λαμβάνουν βλάστηση τη ς Μ ε σ ο γεια κής, Μ εσ ο ευ ρ ω π ά ίκή ς και Β ό ρ εια ς (Σ κ α νδ ινα β ικ ή ς) ζώνης. Ο επισκέπτης τα ξιδ εύ ο ντας με αυτοκίνητο για δύο μόνον ώρες, μπορεί να δει τοπία από τα καθαρώ ς Μ εσ ο γεια κά ω ς τα Σ κ α ν δ ιν α β ικ ά κα ι τα Αλπικά. Χαρακτηρισ τικό τόσ ο τω ν χερσαίων όσο και τω ν υγροτοπικώ ν-αζω νικώ ν οικοσ υσ τημάτω ν είναι ότι διατηρούν, σε μεγ ά λ ο βα θμό, τη φ υ σ ικ ό τη τά τους, δηλαδή στοιχεία της αρχ έγονης σύνθεσής τους, παρά τις έ ν τ ο ν ε ς α νθρώ π ινες επ ι δράσεις (οι υγρότοπ οι έχ ο υ ν κα τα σ τρ α φ εί κατά τα 3/4 ενώ το ποσοστό δάσωσης με 25% είναι από τα χα μ η λότερ α τη ς Ε υρω π αϊκής Μ εσ ο γ είο υ ). Σε καμία άλλη μεσ ογεια κή χώρα και πολύ περισσότερο, σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν έχ ει διατηρηθεί μία τέτο ια μ ε γάλη βιοποικιλότητα, τόσο κον τά σ τις φ υ σ ικ ές σ υ ν θ ή κ ες. Ακόμη και τα υπ οβαθμισμένα δάση και οι υποβαθμισμένοι θαμνότοποι και τα φρύγανα διατηρούν, τουλάχισ τον ποιοτικά, τη φυσική του ς σύνθεση. Ο π λ ο ύ το ς α υ τό ς τ η ς φ υσ ικής και π ολιτισ τική ς μας κληρονομιάς δεν έχ ει ερευνηθεί, δεν έχει αποτιμηθεί και δεν έχει απογραφεί έω ς σήμερα ε- παρκώς. Υπάρχουν, ασφαλώς, π ο λλές μ ε λ έ τε ς, οι οπ οίες ό μως είναι ανεπαρκείς και χωρίς σ υνοχή. Α π α ιτείτα ι μια κα τα γρα φ ή τω ν όσων έχ ο υ ν γ ίν ει μ έχ ρ ι σ ή μ ερ α και έν α ς π ρ ο γρα μμα τισ μός τω ν εν ερ γ ειώ ν για το μ έλ λ ο ν, ώ σ τε να αποκτηθούν ό λ ες εκ είν ε ς οι απαραίτη τες π ληροφορίες για την ορθολογική διαχείριση και προστασία τω ν σπάνιων και μοναδ ικ ώ ν β ιο τό π ω ν τ η ς χ ώ ρ α ς μας. Η εργασία αυτή πραγματοπ οιείται σήμερα στα πλαίσια το υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α το ς γ ια τη ν υλοποίηση τη ς Ο δηγίας 92/43 τη ς ΕΟΚ. Σκοπός τη ς οδηγίας α υ τή ς είνα ι η προστασία τη ς β ιο π ο ικ ιλ ό τη τα ς σ τις χ ώ ρ ες τη ς Ευρωπαϊκής Ενωσης μέσω ε ν ό ς δ ικτύ ο υ π ρ ο σ τα τευ ό μ ε- νων περιοχών, το οποίο ονομάζετα ι ΦΥΣΗ Στην οδηγία αναφέρονται οι τύποι φυσικών ο ικοτόπ ω ν καθώς και τα είδη φ υτώ ν και ζώων η προστασία τω ν ο π οίω ν ε ν δ ια φ έ ρ ε ι τη ν Ενωση. Επίσης, α να φ έρ ο ντα ι σε ειδικό παράρτημα τη ς οδηγίας τα κριτήρια με τα οποία γίν ετα ι η αξιολόγησ η και η επιλογή τω ν περιοχών που θα ε νταχθούν στο δίκτυο αυτό. Στη χώρα μας, την υλοποίηση τω ν παραπάνω στόχων α νέλα βε το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας με το Ελληνικό Κ έντρο Β ιοτόπ ω ν-υ γροτόπων, σε συνεργασία με τα τμ ή μ α τα Β ιο λο γία ς τω ν Π α νεπ ι στημίω ν Αθηνών, Θ εσ σ α λονίκης και Πατρώ ν, οι οπ οίες έ χ ο υ ν π λαισ ιω θεί και με ε ιδ ι κούς επιστήμονες του ΕΘΙΑΓΕ, του ΕΚΘΕ καθώς και τω ν Π ανεπιστημίων Κρήτης και Αιγαίου υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ και Γεωργίας. Μ έχρι σήμερα έχουν διακριθεί οι τύποι φυσικών οικοτόπων και τα είδη φυτώ ν και ζώων τω ν π αραρτημάτω ν τη ς ο δ η γ ία ς που υ π ά ρ χ ο υ ν σ τη ν Ελλάδα, έχ ο υ ν επ ιλ εγ εί περί τις 300 περιοχές στις οποίες έ χει ήδη περατωθεί η απογραφή και η συμπλήρωση τω ν ειδικών εντύπω ν και ο λοκληρώθηκε η α ξιολόγησ η τω ν π ερ ιο χ ώ ν αυτώ ν με βάση τα κριτή ρ ια τη ς ο δ η γ ία ς. Ο κατάλογος αυτός παραδόθηκε στο τέ λ ο ς του Μαίου στα συναρμόδια υπουργεία, τα οποία έ χ ο υ ν τη ν υπ οχρ έω σ η να α π ο σ τείλ ο υ ν σ τη ν Ευρωπαϊκή Ενωση έναν κα τά λογο τω ν π ροτεινόμενω ν περιοχώ ν μ έ χρι τέλους Ιουνίου. Ενα από τα βασικότερ α επ ιτεύ γ μ α τα του π ρ ο γ ρ ά μ μ α το ς α υ το ύ είναι η αρμονική συνεργασία πάνω από εκατό ειδ ικ ώ ν επ ισ τη μ ό ν ω ν διαφόρων κλάδων, κάτι που πρώτη φορά γ ίν ε τα ι στη χώ ρα μας στο πλαίσια ενός προγράμματος και τα α π ο τελέσ μ α τα α υ τή ς τ η ς συνεργασίας είναι ήδη εμφανή. Η ολοκλήρωση του π ρ ο γ ρ ά μ μ α το ς α υ το ύ θα α π ο τελέσ ει ένα α ξιό λ ο γ ο θ εμ έλ ιο τόσ ο για τη χάραξη εθνικής σ τρ α τη γ ικ ή ς π ρ ο σ τα σίας του φυσικού περιβάλλοντος όσο και για την αειφορική διαχείριση τω ν ιδιαίτερης αξίας φυσικών οικοτόπων και ειδών χλωρίδας και πανίδας τη ς χώρας μας. Φοινικόδασος Βάι φωτ. Σ. Κυπαρίσσης Ποταμός Πηνειός φωτ. Γ. Κρίκης ΑΜΦΙΒΙΟΝ/5

6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ Ο ΙΚ Ο ΛΟ ΓΙΚ Η ΕΤΑ ΙΡΙΑ ΕΒΡΟ Υ Η Ο ικολογική Ε ταιρεία Έβρου ιδρύθηκε το 1989 και είναι αστική μη κερδοσκοπική ετα ιρ εία. Σ κοποί τη ς είναι η προστασία, η διατήρηση και η α ν ά δ ε ιξ η τ η ς φ υ σ ικ ή ς κα ι π ο λ ιτισ τικ ή ς κληρονομιά ς το υ Ν ομού Έ βρου, η π ερ ι β α λ λ ο ν τικ ή αναβάθμισ η το υ νο μ ο ύ και τ η ς π ο ιό τη τα ς ζω ή ς τω ν κα το ίκ ω ν, η ευ α ισ θ η το π ο ίη σ η τ η ς κ ο ιν ή ς γ ν ώ μ η ς για τη ν προστασία το υ π ερ ιβ ά λλο ντο ς, η σ υμμετο χή σε π ρω τοβουλίες για τη ν π ροσ τασ ία το υ π ερ ιβ ά λ λ ο ν το ς και τη ς εν γ έ ν ε ι, π ο λιτισ τική ς κλ η ρ ο ν ο μ ιά ς καθώ ς και η υποστήριξη παρόμοιω ν δρασ τηρ ιο τή τω ν σ όλη τη ν Ε λλάδα. Η Ε τ α ιρ ε ία δ ιο ικ ε ίτ α ι α π ό π ε ν τ α μ ε λ ή Σ υ ντονισ τική Γραμμα τεία και κάθε δύο έτη ε κ λ έ γ ετα ι δ εκ α π εν τα μ ελ ή ς ομάδα, η οποία χω ρ ίζετα ι σε τρ εις επ ιμέρ ους π εν τα μ ελείς ο μ ά δ ες που ασκούν διαδοχικά τη διοίκηση για οκτώ μ ή νες. Δύο φ ο ρ ές το έ το ς σ υγκα λείτα ι γ εν ική σ υ νέλευ σ η τω ν μ ελώ ν, τα οποία σ ήμερ α α ν έρ χ ο ντα ι σε 210. Η οργα νω τική δομή τη ς Ε τα ιρεία ς π εριλα μβάνει ομάδ ες εργα σ ία ς σ τις οπ οίες σ υ μ μ ετέχ ο υ ν τα μ έλη και α υ τές είναι: ομάδα π όλης, ομάδα δασών, ομάδα υγροτόπ ω ν, ομά δα τύπ ου, ομάδα οικονομικώ ν & διοικητικώ ν θ εμ ά τω ν και ομάδα οικοτουρισ μού και περιηγήσ εω ν. Οι δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες τη ς Ο ικολογικής Ε τα ιρεία ς Έβρου επ εκ τείν ο ν τα ι σε π ο λλούς το μ είς, με κύριο π ά ντο τε το μ έα τη ν οικολογική δράση. Η κάθε ομάδα εργασ ίας έχ ε ι να παρουσ ιάσει ξεχ ω ρ ισ τό έρ γο (καθαρισμός ακτώ ν, σ υ νερ γα σία με ο μ ά δ ες Π ερ ιβ α λλο ντική ς Εκπαίδευσ ης, εκ δ η λώ σ εις, έκδοσ η εντύπ ω ν, κ.λπ.). Ε νδεικτικά, ο ρ ισ μ ένες δ ρ ά σ εις που π ρ α γμ α το π ο ιή θ η κα ν στη διά ρκεια τω ν π έ ν τε τελ ε υ τ α ίω ν ετώ ν είναι: η απομάκρυνση το υ ναυαγίου Π α να γία Κ ά σ τρ ο από το λ ιμ ά νι τ η ς Α λ ε ξα νδ ρ ο ύ π ο λης και η απ οκατάσταση το υ αιγιαλού σε δύο π εριπ τώ σ εις κα τα π ά τησης σ τη ν π εριο χή τη ς Α λ εξα ν δ ρ ο ύ π ο λ η ς ως τη ν αρχαία Μ εσημβρία. Βέβαια η δράση τη ς Ε τα ιρ εία ς για τη διάσωση τω ν α κτώ ν και τω ν π αραλιώ ν το υ Νομού Έβρου, από τη ν καταπ άτησ η και τη ν αυθαίρ ετη δόμηση είναι σ υ νεχής και τα έω ς τώ ρα α π ο τε λ έ σ μ α τα ικ α νο π ο ιη τικ ά. Τα τ ε λ ε υ τ α ία δύο έτη σ υ νεχής είναι και η εκ σ τρ α τεία κα τά τη ς α υθαίρετης δόμησ ης στο Δ έ λ τα το υ Έβρου. Επίσης, η Ο ικολογική Ε ταιρεία Έβρου έ χ ε ι π ρ α γματοπ ο ιή σ ει ω ς σ ή μ ερ α σ εμ ιν ά ρ ια Π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τικ ή ς Ε κπ α ί δευσ ης, ο μ ιλίες, παρουσιάσεις δια φ α νειώ ν σε α ρ κ ε τέ ς π ε ρ ιο χ ές το υ νομού και, μέσ α από το π ρόγραμμα Ν εολα ία για τη ν Ευρώπη, π ραγματοπ οίησ ε α ντα λλα γή ομάδω ν ν έ ων με τη Ν εολα ία τω ν Φ ίλων τη ς Φ ύσης τη ς Γερμα νία ς. Η Ε ταιρεία εκ δ ίδ ει από το 1991 τη μηνιαία εφ η μ ερ ίδ α ΕΒΡΟ -Ο ΙΚΟ ΛΟ ΓΙΚΑ, με 800 περίπου σ υ νδρομητές σε όλη τη ν Ελλάδα. Για π ερ ισ σ ό τερ ες π ληροφ ο ρ ίες: Ο ικο λο γική Ε τα ιρεία Έ βρου, Ίω νο ς Δ ρ α γ ο ύ μ η 18, Α λ ε ξα ν δ ρ ο ύ π ο λ η, τη λ./φ α ξ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στις 3-6 Μαίου 1995, στην Ιερά Μονή Μ εταμορφ ώ σ εω ς του Σω τήρος τη ς Ν αυπάκτου, διεξή χθησ α ν οι ερ γα σ ίες του Συμποσίου με θέμα: Π εριβαλλοντική Εκπαίδευση & Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης - Ευρωπαϊκή & Ελληνική Εμπειρία. Δ ιοργανω τές του συμποσίου ήταν το Γ ρ α φ είο Π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τικ ή ς Ε κπ αίδ ευσ η ς τη ς Δ ιεύθυνσ ης Δ ευ τερ ο β ά θ μιας Εκπαίδευσης του Νομού Αιτω λοακαρνανίας, το ΕΚΒΥ και το Γραφείο Π ε ρ ιβ α λλο ντική ς Ε νημέρω σ ης και Ευαισθητοποίησης-Γενική Διεύθυνση XI τη ς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο Συμπόσιο σ υ μμετείχα ν εκπ αιδευτικοί του νομού, αντιπροσω πείες μαθητικών περιβαλλοντικώ ν ομάδων, υπεύθυνοι π εριβαλλον τική ς εκπ α ίδευσ ης από το υ ς νομούς Αχαΐας, Λακωνίας, Φωκίδας, Λευκάδας, Τρικάλων, Μαγνησίας, Φθιώτιδας, Βοιωτίας, Σερρώ ν και Κυκλάδων, δημοσ ιογράφοι τω ν τοπικών Μ.Μ.Ε. καθώς και εκπρόσωποι του Υπουργείου Παιδείας, του Νομαρχιακού Γραφείου Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ, τη ς Τοπικής Α υτοδιοίκησης, περιβαλλοντικώ ν οργανώσεων, κ.λπ. Τα θέματα του συμποσίου αφορούσαν την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική, τη ν Περιβαλλοντική Εκπαίδευση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, τη ν Π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τ ικ ή Ε κπ α ίδ ευ σ η και τα Μ.Μ.Ε., τα δ ίκ τυ α Π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τικ ή ς & ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Εκπαίδευσης και την ανάδειξη περιβαλλοντικώ ν θεμάτω ν του Νομού Αιτω λοακαρνανίας. Μ έσα από τις εισ ηγήσ εις, τις συζητήσεις και τις ομάδες εργασίας που δημιουργήθηκαν α ναδείχθηκε η α ν α γ κ α ιό τ η τ α σ ω σ τή ς χ ρ ή σ η ς τω ν Μ.Μ.Ε. από το υ ς εκπ αιδευτικούς, ανάληψ ης πρωτοβουλιών συνεργασίας «των εκπ αιδευτικώ ν με τη ν τοπική κοινωνία για τη ν προώθηση περιβαλλοντικώ ν θ ε μάτων και, κυρίως, προέκυψε έντονα η ανάγκη δικτύω σ ης τω ν εκπ α ιδευτικώ ν σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο για τη ν α ντα λλα γή πληροφοριώ ν και τεχνογνω σ ία ς καθώς και τη ν α ξιο ποίηση γνώ σεω ν και εμπειριών. Οι εισηγ ή σ ε ις κα ι τα σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τα το υ συμποσίου πρόκειται να εκδοθούν στο άμεσο μέλλον με τη μορφή πρακτικών. 6/ΑΜΦΙΒΙΟΝ

7 Επ ικοινω νία και Π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν Μ ε αυτό το θέμα διεξήχθη ημερίδα στις 23 Ιουνίου, στο Π νευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων που σκοπό είχε την ανάδειξη τη ς συμβολής τω ν Μ.Μ.Ε. στην προώθηση τη ς αειφορικής ανάπτυξης και διοργα νώ θηκε από τη ν Αντιπροσω πεία τη ς Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ε λλάδα, τη ν ΕΣΗΕΑ, το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Π άντειο Πανεπιστήμιο. Γενική εισήγηση με θέμα Η πολιτική τη ς Ευρωπαϊκής Ενωσης για το περιβάλλον, στρατηγική, π ρ ο τερ α ιό τη τες, μέσα, αναπτύχθηκε από το ν κ. Τ. Σμυρνιώτη του Τομέα Ενημέρωσης τη ς Γενικής Διεύθυνσης XI τη ς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Α κολούθησαν δύο σ τρ ογγυ λές τράπ εζες εργασίας με θέμα : Π ερ ιβ α λλο ντική π ολιτική και Μ.Μ.Ε. και Μ.Μ.Ε. - Κοινή Γνώμη - Περιβαλλοντικά Θ έμα τα με συντονισ τές τον κ. Μιχάλη Παπαγιαννάκη, ευρω βουλευτή και την κ. Νίκη Γουλανδρή, αντιπρόεδρο του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Παράλληλα με τη ν ημερίδα και για μία εβδομάδα λειτουρ γεί στον ίδιο χώρο έκθεση με τίτλ ο Το Περιβάλλον στον Τύπο και την Οθόνη. Πρώτοι καρποί τη ς απ ογραφ ής Όπως είναι γνωστό στους αναγνώστες μας, η Απογραφή των Ελληνικών Υγροτόπων ως Φυσικών Πόρων (1994) εκπονήθηκε από το ΕΚΒΥ με την υποστήριξη των Υπουργείων ΠΕΧΩΔΕ και Γεωργίας και με τη συνεργασία δεκάδων επιστημόνων από όλη την Ελλάδα, που συμπλήρωσαν απογραφικά δελτία και βοήθησαν στον έλεγχο των πληροφοριών. Σπουδαία εγγενής λειτουργία της έκδοσης αυτής, όπως και κάθε έκδοσης που αφορά απογραφή φυσικών πόρων, είναι η συλλογή λαθών. Δεν χαριτολογούμε παραδοξολογώ ντας. Στην εισαγωγή του τόμου δεν αναφέρεται μία τέτοια λειτουργία γιατί θεωρήθηκε αυτονόητη. Ελπίζαμε ότι η έκδοση θα προκαλούσε και άλλους ελέγχους και θα συγκομίζαμε υποδείξεις για διόρθωση λαθών και μάλιστα μεγάλων. Ανακοινώνουμε με ιδιαίτερη χαρά ότι ήδη άρχισαν να καταφθάνουν στο ΕΚΒΥ οι πρώτες υποδείξεις λαθών. Ευχαριστώντας θερμά τους ήδη υποδείξαντες, παρακαλούμε όλους όσους έχουν κάποια υπόδειξη να μας τη στείλουν. Κατά περιοδικά διαστήματα θα συντάσσεται κατάλογος λαθών και θα αποστέλλεται σε όλους τους παραλήπτες. Παρακαλούμε για διορθώσεις και υποδείξεις, να επ ικοινω νείτε με τη ν κ. Ελένη Φυτώκα στα τηλέφωνα ΕΚΒΥ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π ε ρ ι βάλλον, Οικ ο λ ο γ ί α, Ε κ π α ί δ ευσ η ε ί ναι ο τίτλο ς βιβλίου που κυκλοφ όρησε πριν από μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς από τ ις Ε κ δ ό σεις Σαββάλα με σ υ γ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο ΙΚ Ο Λ Ο ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ γραφ είς τους κ.κ Θεόδω ρο Κουσουρή και Α ρ τέμ η Α θ α να σ ά κη. Σ το β ιβ λίο αυτό δίνεται έμφαση στην παρουσίαση και την ανάλυση πληροφοριών που α φορούν κυρίως το ελληνικό φυσικό και α ν θ ρ ω π ο γ εν ές π ερ ιβ ά λλον. Σ κοπ ός τη ς έκδοσης είναι η συσχέτιση τη ς περιβαλλοντικής γνώ σης και τη ς παιδαγ ω γική ς δράσης αποσ κοπ ώ ντας στη διαμόρφωση ευνοϊκώ ν απόψεων, αντιλήψεων, στάσεων, δράσεων και συμπεριφορών στο φυσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Η οικολογία, η κοινωνία και ο πολιτισμός, είναι οι κατευθυντήριοι ά ξο νες τη ς Δροσελής, τη ς νέας τριμηνιαίας έκδοσ ης, που κυ κλοφ όρησ ε από τη ν Ενωση Πολιτών για την Οικολογία και το Περιβάλλον (ΕΠΟΠ), με έδρα τα Λεχαινά Ηλείας. Η Δ ροσελή" (όπως αναφ έρετα ι στο εισαγωγικό τη ς σημείωμα) Θα επιχειρήσει να γίνει αυτό που κάποτε υπήρξε ως τοπωνύμιο τω ν φυσικών γεω γραφικώ ν σ υντεταγμ ένω ν της περιοχής. Σ το σημερινό αποστραγγισμ έ νο και αποψιλωμένο τοπίο να αναβρύσουν και να ρεύσ ουν οι χυμοί του λ ό γου, να φω τισθούν τα χρώματα τω ν εικόνων, να κινήσουν με νέα πνοή οι ιδέες και να α νοίξει η κ α λ λ ιέρ γ εια τω ν πράξεων και της δράσης. Εμείς δεν έ χουμε παρά να καλοσωρίσουμε το νέο έντυπο και να ευχηθούμε καλή δύναμη στην ομάδα που το εμ π νεύ σ τη κε και εργάζεται για την έκδοσή του. Για περισ σ ότερες π ληροφ ορίες και συνδρομές: Ενωση Πολιτών για την Οικολογία και το Π ερ ιβ ά λ λο ν, Λ εχ α ινά, τηλ Επαπειλούμενα Μεσογειακά Τοπία της Δυτικής Κρήτης είναι ο τίτλος έκδοσης που διασκευάσθηκε και αποδόθηκε από τα αγγλικά στα ελληνικά α πό τον καθηγητή του ΑΠΘ, κ. Β. Παπαναστάση ως αποτέλεσμα ερευνητικού προγράμματος με τον ίδιο τίτλο, το ο ποίο χρημα τοδοτήθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Π ερ ιβά λλο ντος τη ς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Μ ε σ ογεια κού Α γρονο μ ικο ύ Ιν σ τιτο ύ το υ Χανίων και του ΜΟΠ Κρήτης. Π εριλαμβάνει γενικά χαρακτηριστικά του Κρητικού τοπίου, α λ λα γές που διαπιστώθηκαν και απειλές που αντιμετω πίζουν τα οικοσ υσ τήματα καθώς και π ροτάσ εις για την προστασία και διαχείρισή τους. Η Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Π εριβάλλοντος και της Πολιτισ τικής Κληρονομιάς εξέδ ω σ ε πρόσφατα το καλαίσθητο Βιβλίο-Οδηγός για τη Μεσογειακή Φώκια (M onachus m onachus) στην Ελλάδα. Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε μέσα από το Ελληνικό Πρόγραμμα Προστασίας τη ς Μ εσ ο γ εια κ ή ς Φ ώ κιας, υπό τη ν επ ο- πτεία του ΥΠΕΧΩΔΕ, με την ενίσχυση τη ς Γενικής Διεύθυνσης XI τη ς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το βιβλίο χω ρίζεται σε τέσσερα μέρη. Στο πρώτο δίνονται πληροφορίες για τη μεσογειακή φώκια (βιολογία και κατανομή στη Μ εσόγειο, εκτίμησ η πληθυσμού, α π ειλές, λό γο ι μείωσης πληθυσμού), στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται το Ελληνικό Πρόγραμμα Προστασίας τη ς Μ εσογειακής Φ ώ κιας (ο μ ά δ ε ς που μ ε τ έ χ ο υ ν σ το πρόγραμμα, Εθνικό Πάρκο Α λοννήσ - σου και Β όρειω ν Σποράδω ν, Κ έντρ ο Τεκμηρίωσης για τη Φώκια, προοπτική αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία). Το τρίτο αναφέρεται στη θεσμική προστασία τη ς Μ εσογειακής Φώκιας και το τέτα ρ το στα συνέδρια και τη βιβλιογραφία που αφορά στο είδος αυτό. Για περισσ ότερ ες πληροφορίες: Ελληνική Εταιρεία, Τριπόδων 28, Αθήνα. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜ ΟΙ - ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ Έ ληξαν οι διαγωνισμοί που προκηρύχθησαν στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Ε τους Διατήρησης της Φύσης, από το ΕΚΒΥ και το Υπουργείο Αιγαίου. Ο πρώτο ς αφορούσε στη βράβευση εργασιών που θα προέκυπταν από την εφαρμογή προγραμμάτων Π εριβαλλοντικής Εκπαίδευσης και ο δ εύ τερ ο ς είχε τίτλ ο τα παιδιά ζω γραφίζουν το Αιγαίο και απευθυνόταν σε μαθητές τω ν Δημοτικώ ν σχολείων του Αιγαίου. Π ληροφορίες για τα αποτελέσματα τω ν διαγωνισμών θα δοθούν σε επόμενο τεύ χος του Αμφιβίου. ΑΜΦΙΒΙΟΝ/7

8 Μ ο υ σ ε ίο Γ ο υ λ α ν δ ρ ή Φ υ σ ικ ή ς Ισ τ ο ρ ί α ς Φωτογραφία της μακέτας του νέου κτιρίου (δεξιά) σε μορφή της εκλεκτικής αρχιτεκτονικής της παραδοσιακής ζώνης Κηφισιάς. Αριστερά το παλαιό κτίριο του Μουσείου. τις 12 Μ άίου το Μ ουσ είο παρουσίασε στο Ζάππειο Μ έγαρο το Κ έ ν τρ ο Π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τ ικ ή ς Ερευνας και Ε κπ αίδευσ ης-κ έ- ντρο ΓΑΙΑ, του οποίου πρωταρχικός σκοπός είναι η ενημέρωση για την αναγκαία προστασία του π εριβάλλοντος και η διάδοση τη ς αειφορικής ανάπτυξης όπως έ χει τεθ εί από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και το 5ο Πρόγραμμα Π ολιτικής και Δράσης για το Π εριβάλλον τη ς Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην εκδήλωση παρευρέθησαν ο εκ π ρ ό σ ω π ο ς το υ Τ α μ ε ίο υ Σ υ ν ο χ ή ς κ. Verstyhge, ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Κώστας Λαλιώ της, η υφυπουργός κ. Ελισάβ ετ Παπαζώη, ο αναπληρωτής υπουργός κ. Κώστας Γείτονας, οι βουλευ τές κ. Σ τέφανος Μάνος και κ. Έλσα Παπαδημητριού, ειδικοί επιστήμονες, κ.ά. Το έργο χαρ α κτη ρ ίσ θ η κε από το ν κ. Λ α λιώ τη ως έργο πνοής που θα απ οτελέσ ει υποθήκη γνώσης και συνείδησης, ευαισθησίας και ελπ ίδας για τις μ ελλοντικές γενιές. Το κόσ τος το υ θα α νέλθ ει στα 5,2 δισ. δρχ. και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής και το ΥΠΕΧΩΔΕ. Το νέο κτίριο, που θα κατασκευασθεί σε χώρο δίπλα στο Μουσείο, θα περιλαμβάνει εκ θεσιακούς χώρους, βιβλιοθήκες, αναγνω σ τή ρ ια, ερ γ α σ τή ρ ια, α μ φ ιθ έα τρ ο, α ί θουσες συνεδριάσεων, κ.λπ. Το Κ έντρ ο ΓΑ ΙΑ α π ο τελεί το πρότυπο μίας νέα ς προσέγγισης του ανθρώπου με το περιβάλλον και θα είναι σ χεδιασμένο έτσ ι ώ στε να χρησιμοποιείται π ρ ο η γμ ένη τε χ ν ο λ ο γ ία στα κυ ριότερ α εκθέματα, τα οποία, ταυτοχρόνω ς, θα είναι προσιτά στο κοινό και ιδιαίτερα στα παιδιά. Π ολλά εκθέμα τα θα χρησιμοποιούν το στοιχείο τη ς συμμετοχής, ώστε ο επισκέπτης να ξεφ εύ γ ει από τη θέση του παθητικού παρατηρητή και να σ υ μ μ ετέχει ενεργά. Κύριος σ τόχος του Κέντρου ΓΑΙΑ θα α π ο τελεί η σύνδεση τω ν δρασ τη ρ ιο τή τω ν το υ Κ έντρ ο υ με το πρόγραμμα μα θημά τω ν τω ν σ χολείω ν τη ς Π ρω τοβάθμιας και Δ ευ τερ ο β ά θ μ ια ς ε κ παίδευσ ης και α ν α μ έν ετα ι να τε θ ε ί σε λειτουργία το Α Μ Φ Ι Β Ι Ο Ν Τεύχος 13, Μάιος - Ιούνιος 1995 Διμηνιαία έκδοση του ΕΚΒΥ IS S N Ταχυδρομική διεύθυνση: Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων 14ο χλμ Θεσσαλονίκης - Μηχανιώνας, Θέρμη, τηλ. (031) , , Φαξ: (031) Υπεύθυνη Εκδοσης: Μαρία Κατσακιώρη Συντακτική Επιτροπή: Μαρία Κατσακιώρη, Μάνος Κουτράκης, Σπύρος Ντάφης Σ' αυτό το τεύχος συνεργάστηκε ο Γιώργος Μπλιώνης Φ ω τοσ τοιχειοθεσ ία - Εκτύπωση: Α Ν 1 Μ Α G R A P H IC S Υιοί Α. Υ φ α ντή Ο.Ε., Φ ραγκίνη 9, Θ εσ σ αλονίκη Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται για δημοσίευση στο περιοδικό δεν επιστρέφονται. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό μέσο του περιεχομένου του ΑΜΦΙΒΙΟΝ μόνο εφόσον γίνεται αναφορά στην πηγή.