ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΚΟΦΦΑ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΓΑΣΠΑΡΙΝΑΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘΗΝΑ 2008

2 Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά στο πλαίσιο της εκπόνησης αυτής της εργασίας, καταρχήν τον καθηγητή µου κ. Κωνσταντίνο Γασπαρινάτο για την πολύτιµη βοήθειά του και τον ενδιαφέρον του. Με το πάθος του για το αντικείµενο και τις γνώσεις του µου µεταλαµπάδευσε αυτή την αγάπη και το ενδιαφέρον για τα πολιτιστικά δρώµενα της χώρας µας. Επίσης, θα ήθελα να εκφράσω την αµέριστη ευγνωµοσύνη µου σε όλα τα στελέχη του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου και ιδιαιτέρως τον ιευθυντή του, κ. ηµήτρη Καραγιώργο. Επιπλέον, όλα τα στελέχη του Πολιτιστικού Οργανισµού ήµου Πεύκης, και ιδιαιτέρως την πρόεδρο κ. Αικατερίνη Μηλοπούλου για τον χρόνο που διέθεσαν και τα στοιχεία που µου παραχώρησαν. Τέλος, οφείλω ένα µεγάλο ευχαριστώ στο Υπουργείο Πολιτισµού και συγκεκριµένα στο γραφείο χορηγιών για όλα τα στοιχεία και την ενηµέρωση που µου πρόσφεραν. Ευχαριστώ ιδιαιτέρως, τον προϊστάµενο του γραφείου κ. Μάριο Κωστάκη. 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... σελ. 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελ. 3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ... σελ. 7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ... σελ. 8 ΠΕΡΙΛΗΨΗ σελ. 9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ... σελ. 11 ΜΕΡΟΣ Α Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ 1.1 Ο ορισµός της χορηγίας... σελ Ο ορισµός της πολιτιστικής χορηγίας... σελ Χορηγία, συγχύσεις και στρεβλώσεις..... σελ. 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ 2.1 Η πολιτιστική χορηγία στην αρχαία Ελλάδα... σελ Η πατρωνία... σελ Η ευεργεσία... σελ. 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 3.1 Η εµφάνιση της πολιτιστικής χορηγίας στις ΗΠΑ και η µετάβαση στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.. σελ Η διάδοση της χορηγίας στην υπόλοιπη Ευρώπη. σελ Οι χορηγικές οργανώσεις της Ευρώπης. σελ Η CEREC ( Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις Επιχειρήσεις, τις Τέχνες και τον Πολιτισµό)... σελ Οι νέες προσεγγίσεις της χορηγίας στην Ευρώπη και στον κόσµο. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη σελ. 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 4.1 Η σύγχρονη πολιτιστική χορηγία στον Ελλαδικό χώρο σελ.33 3

4 4.2 Χορηγική νοµοθεσία στην Ελλάδα. Σύντοµο χρονικό. σελ Το νέο νοµοθετικό καθεστώς για την πολιτιστική χορηγία. σελ Μια πρώτη προσέγγιση του νόµου 3525/2007 για την πολιτιστική χορηγία.. σελ. 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ. ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΧΟΡΗΓΩΝ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ 5.1 Οι στόχοι των πολιτιστικών φορέων από την χορηγία σελ Οι ενέργειες που κάνει ο πολιτιστικός οργανισµός για να βρει χορηγό. σελ Οι επιχειρήσεις και οι δραστηριότητες τους στην πολιτιστική χορηγία. Μια ερευνητική προσέγγιση σελ. 43 ΜΕΡΟΣ Β ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ 1.1 Η ιστορία του δήµου Χαλανδρίου από την αρχαιότητα ως σήµερα σελ Η οργάνωση και η λειτουργία του δήµου Χαλανδρίου. σελ Η πολιτιστική πολιτική του δήµου Χαλανδρίου σελ.53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΟ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ 2.1 Η ιστορία του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου.. σελ Η οργάνωση και η λειτουργία του Αετοπούλειου σελ Η χρηµατοδότηση του Αετοπούλειου σελ Η πολιτιστική πολιτική του Κέντρου σελ Οι δραστηριότητες και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του Αετοπούλειου σελ Η τιµολογιακή πολιτική των εκδηλώσεων του Αετοπούλειου σελ. 65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ 3.1 Η διαδικασία εύρεσης πολιτιστικής χορηγίας. σελ Οι πολιτιστικές χορηγίες του Αετοπούλειου και οι λόγοι επιλογής των χορηγώνεταιριών. σελ Η περίπτωση της σειράς διαλέξεων µε τίτλο «Από την τέχνη της ιστορίας στην αυθάδεια της επικαιρότητας σελ. 73 4

5 3.4 Η περίπτωση του «Φεστιβάλ Ρεµατιάς».. σελ. 76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΗΜΟΣ ΠΕΥΚΗΣ 4.1 Ο δήµος Πεύκης και η ιστορία του σελ Η οργάνωση και η λειτουργία του δήµου Πεύκης σελ Η πολιτιστική πολιτική του δήµου Πεύκης.. σελ. 83 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ 5.1 Η ιστορία του Πολιτιστικού Οργανισµού. σελ Η οργάνωση και η λειτουργία του Πολιτιστικού Οργανισµού σελ Η χρηµατοδότηση του Οργανισµού... σελ Η πολιτιστική πολιτική του Πολιτιστικού Οργανισµού.. σελ Οι δραστηριότητες και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του Οργανισµού σελ Η τιµολογιακή πολιτική των εκδηλώσεων. σελ. 89 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ 6.1 Η διαδικασία εύρεσης πολιτιστικής χορηγίας και οι χορηγίες του ΠΟ Π σελ Η περίπτωση του 31 ου Φεστιβάλ Παιδιού.. σελ. 92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 7.1 Συµπεράσµατα.. σελ Προτάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη της πολιτιστικής χορηγίας στην Ελλάδα. σελ Προτάσεις αναφορικά µε το δήµο Χαλανδρίου.. σελ Προτάσεις αναφορικά µε το δήµο Πεύκης.. σελ. 100 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. σελ. 102 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... σελ. 107 Ερωτήσεις αναφορικά µε τον δήµο σελ. 108 Ερωτήσεις αναφορικά µε το Υπουργείο Πολιτισµού σελ.109 Ερωτήσεις αναφορικά µε τις επιχειρήσεις. σελ. 110 Πρωτόκολλα συνεντεύξεων. σελ. 111 Σχέδιο Σύµβασης Πολιτιστικής Χορηγίας και Παράρτηµα του Σχεδίου... σελ. 118 ιάγραµµα ροής υλοποίησης ένταξης στο Ν.3525/2007 σελ

6 Νοµαρχιακή Απόφαση (ΦΕΚ 321/ ) Περί συστάσεως Νοµικού Προσώπου στο ήµο Πεύκης µε το όνοµα Πολιτιστικός Οργανισµός ήµου Πεύκης σελ. 127 Προεδρικό ιάταγµα 373/1981 Περί συστάσεως στο ήµο Χαλανδρίου ιδίου Νοµικού Προσώπου µε το όνοµα Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο ήµου Χαλανδρίου σελ. 130 Πρόγραµµα Φεστιβάλ Ρεµατιάς Ιούλιος σελ. 132 Πρόγραµµα Φεστιβάλ Ρεµατιάς Ιούλιος σελ. 134 Πρόγραµµα 31 ου Φεστιβάλ Παιδιού... σελ

7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ Εικόνα 1 Αντίγραφο αρχαίας τριήρους Πίνακας 1 Οι χορηγικές Οργανώσεις στην Ευρώπη Εικόνα 2 Λογότυπο εταιρίας Cosmote Εικόνα 3 Λογότυπο εταιρίας Vodafone Εικόνα 4 Λογότυπο τράπεζας Alphabank Εικόνα 5 Λογότυπο τράπεζας Atebank Εικόνα 6 Έµβληµα ήµου Χαλανδρίου Εικόνα 7 Έµβληµα Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου Εικόνα 8 Λογότυπο Βιβλιοθήκης Εικόνα 9 Λογότυπο Λέσχης Ανάγνωσης Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου «ΛΑΒΑ» Εικόνα 10 Λογότυπο Παιδικής Βιβλιοθήκης Εικόνα 11 Εξώφυλλο Φυλλαδίου 3 ου Χαλανδρίου Μαραθώνιου Παιδικής Ανάγνωσης Εικόνα 12 Εξώφυλλο Προγράµµατος Εικόνα 13 Εξώφυλλο Προγράµµατος Φεστιβάλ Ρεµατιάς 2008 Προβολής Ταινιών του Φεστιβάλ ράµας Εικόνα 14 Εξώφυλλο Προγράµµατος Εικόνα 15 Πρόγραµµα Εκδήλωσης «Από την Εκδηλώσεων Χειµώνας 2007/2008 τέχνη της ιστορίας στην αυθάδεια της επικαιρότητας» Εικόνα 16 Λογότυπο Φεστιβάλ Ρεµατιάς 2008 Εικόνα 17 Αφίσα Φεστιβάλ Ρεµατιάς 2008 Εικόνα 18 Έµβληµα ήµου Πεύκης Εικόνα 19 Έµβληµα ΠΟ Π Εικόνα 20 Λογότυπο ηµοτικού Σταδίου Εικόνα 21 Λογότυπο Συµβουλευτικού Πεύκης Πολυιατρείου Πεύκης Εικόνα 22 Λογότυπο ΚΑΠΗ Πεύκης Εικόνα 23 Λογότυπο ΕΚΚΕΝΤΡΟΝ Εικόνα 24 Λογότυπο ηµοτικής Βιβλιοθήκης Εικόνα 25 Λογότυπο Παιδικών Σταθµών Πεύκης Πεύκης Εικόνα 26 Λογότυπο Ιστορικού- Λαογραφικού Εικόνα 27 Λογότυπο Αθλητικού Οργανισµού Μουσείου Πεύκης Πεύκης Εικόνα 28 Λογότυπο Φιλαρµονικής Πεύκης Εικόνα 29 Λογότυπο ΕΚΠΑ Πεύκης Εικόνα 30 Λογότυπο ΕΑΚΑΠ Πεύκης Εικόνα 31 Έµβληµα ΠΟ Π Εικόνα 32 Φωτογραφία ιεξαγωγής Εικόνα 33 Παιδική Ζωγραφιά Φεστιβάλ Παιδιού Πεύκης 7

8 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ CEREC ΟΥ.Σ ΕΟΚ Ε.Κ.Ε. ΚΑΣ ΜΜΕ ΝΠ ΝΠΙ ΟΜΕΠΟ ΟΠΕΠ ΟΤΑ Π.. ΥΠΠΟ ΥΠΟΙΟ ΦΕΚ ΦΠΑ Comite Europeen pour la Rapprochement de l Economie et de la Culture ηµόσια Οικονοµική Υπηρεσία ιοικητικό Συµβούλιο Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Κεντρικό Αρχαιολογικό Συµβούλιο Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου Νοµικό Πρόσωπο Ιδιωτικού ικαίου Όµιλος για την Επικοινωνία των Πολιτιστικών και Οικονοµίας Οργανισµός Προώθησης Ελληνικού Πολιτισµού Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Προεδρικό ιάταγµα Υπουργείο Πολιτισµού Υπουργείο Οικονοµικών και Οικονοµίας Φύλλο Εφηµερίδας της Κυβερνήσεως Φόρος Προστιθέµενης Αξίας 8

9 SUMMARY This project is about cultural sponsorship and how it can be the source of financing for the cultural activities of Local Government Organizations. This project consists of two parts. In the first part I attempted to introduce the theoretical approach to cultural sponsorship, by providing a brief history of the latter and its current situation worldwide. Particular reference is made to the situation in Greece and the laws which exist in this particular field of activities. After a full analysis of how these activities are regulated it becomes clear how this framework has an influence on the activities of the private sector as well. The second part of this study presents a comparative study of how sponsorship was employed by two municipalities in the north of the Attiki District: the municipality of Chalandri and that of Pefki. On the basis of this study it is evident that the activities of these two LGOs are carried out within the provisions of the current legal framework, that there are differences in the level of development as well as the difference in the development of the institution and the contradictions it goes through. This project ends with a number of suggestions on how the current framework can be exploited further in order to promote cultural development and give it the further thrust it requires. 9

10 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία αναφέρεται στην πολιτιστική χορηγία και στο πως αυτή µπορεί να αποτελέσει πηγή χρηµατοδότησης για τα πολιτιστικά δρώµενα των ΟΤΑ. Η εργασία χωρίζεται σε δύο µέρη. Στο πρώτο µέρος επιχειρείται µια θεωρητική προσέγγιση της πολιτιστικής χορηγίας, µέσα από την ιστορική της διαδροµή και την υφιστάµενη κατάσταση της παγκοσµίως. Γίνεται ιδιαίτερη µνεία για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα και τους νόµους που πλαισιώνουν το θεσµό. Επίσης, µέσα από µια ερευνητική προσέγγιση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον Ελλαδικό χώρο γίνεται φανερή και η χρήση του θεσµού από τον ιδιωτικό τοµέα. Στο δεύτερο µέρος, πραγµατοποιείται συγκριτική µελέτη της χρήσης της χορηγίας από δυο δήµους των βορείων προαστίων της Αττικής, του δήµου Χαλανδρίου και του δήµου Πεύκης. ίνεται το στίγµα της χρήσης του θεσµού από τους συγκεκριµένους ΟΤΑ, η διαφορά φάσης ανάπτυξης του θεσµού καθώς και οι αντιθέσεις που υφίστανται. Η εργασία καταλήγει µε τις προτάσεις που θα µπορούσαν να αξιοποιήσουν περαιτέρω τον θεσµό και να δώσουν στην τοπική πολιτιστική ανάπτυξη την ώθηση που χρειάζεται. 10

11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Στην εργασία αυτή πραγµατοποιείται µια προσπάθεια διερεύνησης του ρόλου της πολιτιστικής χορηγίας στην τοπική αυτοδιοίκηση. Πιο συγκεκριµένα, εξετάζεται µε ποιο τρόπο η πολιτιστική χορηγία αποτελεί σηµαντικό εργαλείο για την τοπική πολιτιστική ανάπτυξη των δήµων, Χαλανδρίου και Πεύκης. Αξιολογώντας τα υπάρχοντα δεδοµένα αναφορικά µε το συγκεκριµένο θέµα, στο προπύργιο της έρευνας διατυπώθηκε η εξής υπόθεση : Η πολιτιστική χορηγία δεν συνιστά σε ικανοποιητικό βαθµό εναλλακτική πηγή χρηµατοδότησης των πολιτιστικών δρώµενων των ΟΤΑ. Αυτή η υπόθεση διαµορφώθηκε εφόσον συχνά παρατηρείται ότι η πολιτιστική χορηγία δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά στον Ελλαδικό χώρο και ιδιαιτέρως από τους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μια εξήγηση του προαναφερθέντος φαινοµένου θα µπορούσε να συνιστά το γεγονός ότι το νοµοθετικό πλαίσιο που στηρίζει αυτό τον θεσµό συντάχθηκε µόλις τον Ιανουάριο του 2007 και βρίσκεται σε πλήρη εφαρµογή τους τελευταίους εννέα µήνες. Έως τότε, ουσιαστικά ίσχυε ένα νοµοθετικό πλαίσιο που ήταν συγκεχυµένο και δεν πρόσφερε τα απαραίτητα κίνητρα για τις εταιρίες χορηγούς. Επίσης, διαφαίνεται συχνά ότι οι ΟΤΑ δεν αξιοποιούν τις δυνατότητες µε τις οποίες είναι επιφορτισµένη µια πολιτιστική χορηγία. Στην ουσία ο θεσµός αξιοποιείται σε µικρό βαθµό και δεν αξιοποιούνται πλήρως όλες οι δυνατότητες που θα τον καταστήσουν σηµαντικό εργαλείο για την τοπική πολιτιστική ανάπτυξη. Από την άλλη, υπάρχουν περιστατικά που ακόµη και όταν η πολιτιστική χορηγία επιλέγεται από ένα δήµο ως εναλλακτική πηγή χρηµατοδότησης δεν υφίστανται οι κατάλληλες συνθήκες (γνώσεις για την λειτουργία του θεσµού, έλλειψη καταρτισµένων στελεχών, στρεβλώσεις και συγχύσεις σχετικές µε το θέµα) ώστε να καταστεί αποτελεσµατική. Μεθοδολογικά στην παρούσα εργασία χρησιµοποιήθηκαν τόσο πρωτογενείς όσο και δευτερογενείς πηγές. Στις πρωτογενείς αναφέρονται κατά κύριο λόγο οι πέντε προσωπικές συνεντεύξεις, καθώς και οι δύο τηλεφωνικές, για τις ανάγκες των οποίων δηµιουργήθηκαν τρία δοµηµένα ερωτηµατολόγια, είκοσι ανοικτών ερωτήσεων, τα οποία παρατίθενται στο παράρτηµα της εργασίας. 11

12 Το κύριο ερευνητικό εργαλείο ήταν οι συνεντεύξεις που αποτελούνταν από ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Χρησιµοποιήθηκαν τριών ειδών συνεντεύξεις µε ίδια µορφή ερωτήσεων (ανοιχτού τύπου) αλλά απευθύνονταν σε διαφορετικό δείγµα. Αναλυτικότερα η πρώτη αφορούσε τους δήµους, η δεύτερη τις επιχειρήσεις και η τρίτη το Υπουργείο Πολιτισµού. Στόχος των συνεντεύξεων ήταν η συλλογή πληροφοριών σχετικά µε την πολιτιστική χορηγία και την αξιοποίησή της. Το δείγµα της έρευνας όπου δόθηκαν οι συνεντεύξεις αποτελούν οι : διευθυντής του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου του δήµου Χαλανδρίου κ. ηµήτρης Καραγιώργος, πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισµού ήµου Πεύκης κ. Αικατερίνη Μηλοπούλου, προϊστάµενος του γραφείου χορηγιών του ΥΠΠΟ κ. Μάριος Κωστάκης, υπεύθυνη στο τµήµα χορηγιών της εταιρίας Cosmote κ. Ζάνα Ταραζή, υπεύθυνη του τµήµατος χορηγιών στην εταιρία Vodafone κ. Τατιάνα Στάϊκου, υπεύθυνη στο τµήµα χορηγιών της Alpha Bank κ. Ελένη Πατακάκη, διευθύντρια του τµήµατος χορηγιών της Atebank κ. Φαιναρέτη Ξεκαλάκη. Είναι φανερό ότι η επιλογή των συγκεκριµένων προσώπων ως δείγµα των συνεντεύξεων ήταν η καταλληλότερη ώστε να συλλεχθούν τα απαραίτητα δεδοµένα για την διεξαγωγή της έρευνας. Η ανάλυση των συνεντεύξεων πραγµατοποιήθηκε µε την ποιοτική µέθοδο και την ανάλυση περιεχοµένου. Η συγκεκριµένη τεχνική χρησιµεύει στο να προσφέρει γνώσεις, σηµασίες, αναπαραστάσεις γεγονότων, όπου οι κατηγορίες καθορίζονται µε βάση τις υποθέσεις της έρευνας, τους αντικειµενικούς της σκοπούς, την δοµή του περιεχοµένου των στοιχείων της (Ρήγα, Β., 1996, σελ.76). Στις δευτερογενείς πηγές χρησιµοποιήθηκε ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία, µελέτες, ελληνικά και ξενόγλωσσα άρθρα κλαδικών περιοδικών, πρακτικά συνεδρίου, σηµειώσεις µαθηµάτων για τη χορηγία στην Ε.Σ.Τ.Α., διπλωµατικές εργασίες προηγούµενων σειρών της ΕΣ και της ΕΣΤΑ, διαδικτυακές ιστοσελίδες. Η παρούσα εργασία χωρίζεται σε δύο µέρη. Το πρώτο µέρος αποτελείται από πέντε κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο ορίζεται ο θεσµός της χορηγίας και γίνεται προσπάθεια για την διασαφήνιση του όρου µε άλλες επικοινωνιακές µεθόδους. Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται µια σύντοµη ιστορική αναδροµή του θεσµού. Το τρίτο κεφάλαιο συνίσταται από την εξέλιξη του θεσµού στον κόσµο την σύγχρονη εποχή και τις χορηγικές οργανώσεις που υφίστανται στην Ευρώπη καθώς και την νέα προσέγγιση του θεσµού από τις επιχειρήσεις, την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται προσπάθεια να αποδοθεί η υφιστάµενη κατάσταση της χορηγίας στον Ελλαδικό χώρο καθώς και το νοµοθετικό πλαίσιο που την πλαισιώνει. Στο πέµπτο και τελευταίο κεφάλαιο του πρώτου µέρους αναφέρονται οι 12

13 τρόποι υλοποίησης της πολιτιστικής χορηγίας και από τις δύο ενδιαφερόµενες πλευρές, των χορηγών και των χορηγούµενων. Οι τρόποι αυτοί προέρχονται από την υπάρχουσα βιβλιογραφία σε συνδυασµό µε µια ερευνητική προσέγγιση αναφορικά µε τις επιχειρήσεις στον Ελλαδικό χώρο. Το δεύτερο µέρος αποτελεί την µελέτη περίπτωσης δύο δήµων, Χαλανδρίου και Πεύκης, καθώς και τα συµπεράσµατα αλλά και οι προτάσεις της εργασίας και απαρτίζεται από εφτά κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται η ιστορία, η οργάνωση και η πολιτιστική πολιτική του δήµου Χαλανδρίου. Το δεύτερο κεφάλαιο αποτελείται από την ιστορία, την οργάνωση, την χρηµατοδότηση, την πολιτιστική πολιτική και τις πολιτιστικές ενέργειες του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου, το οποίο αποτελεί και τον κύριο φορέα έκφρασης της πολιτιστικής πολιτικής του δήµου Χαλανδρίου. Το τρίτο κεφάλαιο συνίσταται από τις πολιτιστικές χορηγίες που έλαβε το Πολιτιστικό Κέντρο για το 2008 καθώς και την ανάλυση δύο πολιτιστικών εκδηλώσεων στις οποίες συνέβαλε η πολιτιστική χορηγία για την υλοποίησή τους. Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζεται η ιστορία, η οργάνωση και η πολιτιστική πολιτική του δήµου Πεύκης. Το πέµπτο κεφάλαιο αναλύει την ιστορία, την οργάνωση, την χρηµατοδότηση, την πολιτιστική πολιτική και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Οργανισµός του ήµου Πεύκης(ΠΟ Π), ο οποίος συνιστά το κύριο µέσο υλοποίησης της πολιτιστικής πολιτικής του δήµου. Στο έκτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις πολιτιστικές χορηγίες του ΠΟ Π για το 2008 και αναλύεται το 31 ο Φεστιβάλ Παιδιού, το οποίο υλοποιήθηκε µε την συνδροµή του θεσµού. Τέλος, το έβδοµο κεφάλαιο καταλήγει µε τα συµπεράσµατα που απορρέουν από την ανάλυση των παραπάνω καθώς και τις προτάσεις βελτίωσης για την καλύτερη χρησιµοποίηση του θεσµού και την περαιτέρω ανάπτυξή του. 13

14 ΜΕΡΟΣ Α : Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ 14

15 ΚΕΦΑΛΛΑΙΟ 1 : Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ Η λέξη χορηγία δεν είναι σύγχρονη. Προέρχεται από το ρήµα χορηγώ της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και σηµαίνει «ηγούµαι του χορού»( Λεξικό αρχαίων ελληνικών ρηµάτων, Πατάκης, 1998),δηλαδή µιας οµάδας τραγουδιστών και χορευτών που αφηγούνταν έµµετρες ιστορίες. Από το ρήµα χορηγώ προκύπτει και το ουσιαστικό χορηγός, το οποίο αναφέρεται στον πολίτη που αναλαµβάνει να στηρίξει οικονοµικά µια παράσταση του χορού. Ένας ορισµός που θα µπορούσε να χαρακτηρίσει την χορηγία είναι αυτός που δίνεται από τον Θαλή Κουτούπη: «Χορηγία(κοινωνική) είναι η χρηµατοδότηση και στήριξη µη κερδοσκοπικών οργανισµών ή και δραστηριοτήτων κοινωνικού περιεχοµένου, από ιδιωτικές επιχειρήσεις, µε αποκλειστικό αντιστάθµισµα την πίστωση των χορηγών µε κοινωνική ευποιία, εµπεριέχουσα µεταφορά πόρων από τον ιδιωτικό στο δηµόσιο-κοινωνικό φορέα.» (Κουτούπης Θ., 1996, σελ.24) Κάνοντας µια σύγκριση της ετυµολογικής ανάλυσης της λέξης χορηγίας και του ορισµού της γίνεται φανερό ότι επί της ουσίας δεν διαφέρουν κατά πολύ. Και στις δύο περιπτώσεις εννοείτε η µεταφορά πόρων είτε από ιδιώτη είτε από εταιρίες προς το κοινωνικό σύνολο για την ολοκλήρωση δραστηριοτήτων κοινωνικής σηµασίας. Αυτές οι δραστηριότητες µπορεί να είναι πολιτιστικές, αθλητικές, περιβαλλοντικές ή κάτι άλλο οι οποίες εµπεριέχονται σε ένα µακρύ κατάλογο δραστηριοτήτων που έχουν ως αποδέκτη το σύνολο των πολιτών και έχουν ως βάση το κοινό καλό. Συγκεκριµένα στη γλωσσολογική εξήγηση της λέξης χορηγία και το ουσιαστικό της, το χορηγό, εννοείτε η οικονοµική στήριξη µιας θεατρικής παράστασης ενώ στον ορισµό του Κουτούπη αναφέρεται η στήριξη κοινωνικών δραστηριοτήτων εν γένει ( Γλύτση, Ε., 2000, σελ ). Βέβαια, κάποιος θα µπορούσε να υποστηρίξει ότι στον παραπάνω ορισµό αναφέρονται και οι λόγοι για την δράση αυτή µιας επιχείρησης, όµως όπως θα φάνει στα επόµενα κεφάλαια, και ο χορηγός στην αρχαία Ελλάδα είχε τους ίδιους λόγους, την κοινωνική ευποιία. 15

16 1.2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ Η πολιτιστική χορηγία ή χορηγία των τεχνών όπως αναφέρεται και στην βιβλιογραφία, δεν διαφέρει ούτε έρχεται σε αντίθεση µε την γενικότερη έννοια της χορηγίας. Εµπεριέχεται στον ορισµό της απλώς εξειδικεύεται σε ένα κοµµάτι των κοινωνικών δραστηριοτήτων, τις τέχνες και τον πολιτισµό. Η χορηγία των τεχνών ορίζεται ως η καταβολή χρηµάτων ή παροχή αγαθών ή υπηρεσιών από µια επιχείρηση σ έναν πολιτιστικό οργανισµό, µε σκοπό την προβολή του ονόµατος, των προϊόντων ή των αντίστοιχων υπηρεσιών της επιχείρησης (Allen, Μ., 1990, σελ.1). Ένας ακόµη ορισµός της πολιτιστικής χορηγίας έχει ως εξής: Χορηγία είναι µια πράξη επιχειρηµατικού χαρακτήρα ανάµεσα σε κάποιον που παρέχει οικονοµική υποστήριξη, αγαθά ή υπηρεσίες προς έναν καλλιτέχνη, µια καλλιτεχνική οργάνωση ή έναν καλλιτεχνικό οργανισµό, µε αντάλλαγµα δικαιώµατα ή σχέσεις, µε σκοπό την άντληση επιχειρηµατικών ωφεληµάτων.(sleight S., 1989,σελ. 2) Και οι δύο ορισµοί δίνουν µια γενική έννοια της πολιτιστικής χορηγίας και δεν µπορούν να δώσουν όλες τις παραµέτρους της. Λόγω της συντοµίας των ορισµών παραλείπονται οι βαθύτεροι λόγοι που µπορούν να οδηγήσουν µια εταιρία-χορηγό να προβεί σε µια τέτοια «προσφορά» προς τον πολιτισµό. Σύµφωνα µε την Ματούλα Σκαλτσά (1992,σελ. 11) η χορηγία µπορεί να καθιερώσει, να ενισχύσει ή και να αποκαταστήσει την εικόνα µιας εταιρίας και να της δώσει µια νέα ταυτότητα απέναντι στο αγοραστικό κοινό της, ιδιαίτερα εάν έχει πληγεί η εικόνα της. Επίσης παίζει έναν σηµαντικό ρόλο στην στρατηγική της διαφήµισης της εταιρίας και την υποστηρίζει µε έναν έµµεσο αλλά αποτελεσµατικό τρόπο. Η χορηγία µπορεί να αποτελέσει µέρος της πολιτικής της εταιρίας στον τοµέα των δηµοσίων σχέσεων, καλλιεργώντας αγαθές σχέσεις τόσο ανάµεσα στο προσωπικό της όσο και στο εκτός εταιρίας ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Με την σωστή χρήση αυτής µπορεί να προσελκύσει ένα νέο ή ειδικό κοινό καθώς και να προωθηθούν οι πωλήσεις της εταιρίας. Η χορηγική πραγµατικότητα του πολιτισµού συνεχώς µεταβάλλεται και είναι δύσκολο να οριστεί µε σαφήνεια κάθε όψη της. Σίγουρα όµως, οι παραπάνω ορισµοί δίνουν τις γενικές γραµµές και δείκτες για την οριοθέτηση των χορηγικών ενεργειών στον πολιτισµό. 16

17 Μπορούµε λοιπόν καταλήγοντας να πούµε ότι η πολιτιστική χορηγία είναι µια µεταφορά πόρων από τον ιδιωτικό στον κοινωνικό τοµέα που έχει ως στόχο την προώθηση του πολιτισµού. Κύριες αιτίες που οδηγούν τις εταιρίες-χορηγούς σε αυτή την «πολιτιστική προσφορά» είναι η προβολή αυτών και η ανάδειξη ενός κοινωνικού εταιρικού προφίλ. 1.3 ΧΟΡΗΓΙΑ, ΣΥΓΧΥΧΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ Υπάρχει µια σύγχυση σχετικά µε το τι θεωρείται χορηγία και τι όχι. Πλείστες φορές ο όρος αυτός χρησιµοποιείται σε περιπτώσεις που δεν αποτελούν αµιγείς χορηγίες ή αποτελούν µέρη άλλων επικοινωνιακών πολιτικών. Η χορηγία δεν είναι ούτε φιλανθρωπία, ούτε δωρεά, ούτε ευεργεσία. Αυτά συνήθως είναι αλτρουιστικές πράξεις προσφοράς προς το κοινωνικό σύνολο και προέρχονται περισσότερο από ιδιώτες παρά από εταιρίες. Η µεγάλη τους διαφορά µε την χορηγία είναι ότι στις παραπάνω δεν υπάρχει το στοιχείο της αµοιβαίας ανταποδοτικότητας. Η χορηγία είναι µια συναλλαγή όπου οι χορηγοί παρέχουν χρήµατα- σπανιότερα είδος ή υπηρεσίες- και σε αντάλλαγµα περιµένουν από τους χορηγούµενους να τους βοηθήσουν στους σκοπούς τους. Οι σκοποί αυτοί είναι επικοινωνιακοί, όπως η προβολή του ονόµατος της εταιρίας, των προϊόντων της, η προσέλκυση διαφορετικού κοινού. Αντίθετα οι δωρητές δεν περιµένουν να λάβουν τίποτα από την προσφορά τους( Κουτούπης, Θ., 1996, σελ.25). Η πολιτιστική χορηγία δεν είναι ούτε επιχορήγηση. Η επιχορήγηση είναι η κρατική ενίσχυση µέσω του προϋπολογισµού των εθνικών ή υπερεθνικών οργανισµών( Ευρωπαϊκή Ένωση, Υπουργεία, ήµοι κ.τ.λ.) διαφόρων πολιτιστικών φορέων. Η επιχορήγηση ενέχει το στοιχείο της θεσµικής υποχρέωσης του κράτους να στηρίζει διάφορες µορφές τέχνης και πολιτισµού σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Επίσης, πολύ συχνά γίνεται το λάθος να θεωρείται ως χορηγία διάφορα άλλα επικοινωνιακά µέσα µιας επιχείρησης όπως είναι η διαφήµιση, οι δηµόσιες σχέσεις και η προώθηση πωλήσεων. Τίποτα από τα παραπάνω δεν εντάσσεται στον ορισµό της χορηγίας. Αναλύοντας το καθένα ξεχωριστά εύλογα µπορεί να βγει το συµπέρασµα της µη ταύτισης αυτών των επικοινωνιακών µέσων µε την χορηγία (Ζούνης, Π., 2001, σελ.22). Συγκεκριµένα η διαφήµιση είναι µια πρωτότυπη δηµιουργία µηνυµάτων που αναφέρονται σε προϊόντα ή υπηρεσίες και η δηµοσίευσή τους στα µέσα επικοινωνίας έχει ως στόχο να 17

18 παρακινήσει τους αποδέκτες αυτών των µηνυµάτων και να αγοράσουν τα διαφηµιζόµενα προϊόντα-υπηρεσίες. Οι διαφορές της χορηγίας από την διαφήµιση έγκεινται στο ότι η πρώτη δεν επιδιώκει άµεσα την πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών και δεν οδηγεί τους αποδέκτες αυτής στην αγορά τους όπως συµβαίνει µε την διαφήµιση. Επιπλέον η χορηγία δεν προβάλει χαρακτηριστικά του προϊόντος όπως γίνεται στην διαφήµιση και στην δεύτερη η µεταφορά πόρων γίνεται από τον ιδιωτικό τοµέα στον ιδιωτικό και όχι προς τον κοινωνικό τοµέα στον οποίο αναπτύσσεται η χορηγία (Γλύτση, Ε., 2000, σελ.122). Όσον αφορά στις δηµόσιες σχέσεις µιας εταιρείας εύκολα µπορούµε να βγάλουµε το συµπέρασµα ότι δεν µπορούν να ταυτιστούν µε την χορηγία. Οι δηµόσιες σχέσεις είναι η συστηµατική, προγραµµατισµένη, συνεχής και συνεπής προσπάθεια για την δηµιουργία και διατήρηση σχέσεων αµοιβαίας κατανόησης και καλής θέλησης ανάµεσα σε µια οργανωµένη οµάδα και τα κοινά της. Οι δηµόσιες σχέσεις έχουν ως βασικό στόχο να καλλιεργούν και να διαχειρίζονται την εικόνα που παρουσιάζει µια επιχείρηση προς το εξωτερικό περιβάλλον. Φυσικά και η χορηγία συµβάλλει στην εικόνα της εταιρίας προς τα έξω αλλά σε αυτήν εµπεριέχεται και το στοιχείο της κοινωνικής προσφοράς και της ευαισθησίας από την εταιρία προς το σύνολο. Επίσης, η χορηγία δεν συµβάλλει µόνο στην θετική εικόνα της εταιρίας αλλά ενδυναµώνει το κοινωνικό προφίλ αυτής, την «εταιρική κοινωνική προσωπικότητα»(ζούνης, Π., 2001, σελ.21). Τέλος η χορηγία δεν είναι ούτε προώθηση πωλήσεων- µε την οποία πολύ συχνά µπερδεύεται. Προώθηση πωλήσεων είναι κάθε πρόγραµµα µέσα στο πλαίσιο της εµπορικής επικοινωνίας, µε στόχο την αύξηση των πωλήσεων είτε προϊόντων είτε υπηρεσιών, µε διαφορετικούς τρόπους από την διαφήµιση που βασίζεται στην προσωπική επαφή µε τον καταναλωτή( Κουτούπης, Θ., 1996, σελ.30). Τέτοιοι τρόποι είναι οι διαγωνισµοί, οι προσφορές, οι εκδηλώσεις και άλλες παρόµοιες δραστηριότητες. Η προώθηση πωλήσεων στοχεύει σε άµεσα αποτελέσµατα, όπως η αύξηση των πωλήσεων, και δεν εµπεριέχει στοιχεία κοινωνικής προσφοράς όπως συµβαίνει στην χορηγία. Φυσικά, αυτός ο τρόπος επικοινωνίας χρησιµοποιεί εκδηλώσεις πολιτιστικές αλλά κάνει την παρουσία της εταιρίας αισθητή µοιράζοντας διαφηµιστικά φυλλάδια, δοκιµαστικά προϊόντα όπου γίνεται ξεκάθαρος ο εµπορικός χαρακτήρας αυτής της δράσης. Η χορηγία των τεχνών διαφοροποιείται από την εµπορική χορηγία. Συνήθως η δεύτερη παρουσιάζεται σε γεγονότα αθλητικά ή σε γεγονότα τα οποία έχουν απήχηση σε µεγάλο 18

19 αριθµό ατόµων 1. Με αυτό τον τρόπο οι εταιρίες επικοινωνούν µε το ευρύ κοινό και ο στόχος τους είναι καθαρά εµπορικός, κυρίως η µεγάλης έκτασης προβολή στα έντυπα και στα ηλεκτρονικά µέσα ενηµέρωσης ενώ το κοινωνικό στοιχείο σχεδόν απουσιάζει 2. Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται η πολιτιστική χορηγία η οποία στοχεύει κυρίως στην κοινωνική προσφορά και στην προβολή της εταιρίας- χορηγού ως κοινωνικά ευαισθητοποιηµένου πολίτη 3. Βεβαίως, και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει προβολή της επιχείρησης αλλά είναι πολύ πιο διακριτική και συνήθως χρησιµοποιείται από τις εταιρίες για την προσέγγιση ενός συγκεκριµένου κοινού, µικρότερο αριθµητικά από εκείνο των εµπορικών χορηγιών. Είναι ουσιαστικά ένα µέσο, η πολιτιστική χορηγία, για την δηµιουργία µιας ιδιαίτερης φήµης της εταιρίας- χορηγού που θα την κάνει να φάνει πιο κοντά στο κοινωνικό σύνολο. 1 Αυτό δεν συµβαίνει πάντα, υπάρχουν και παραδείγµατα όπου γίνονται εµπορικές χορηγίες και σε µεγάλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. 2 Το γεγονός ότι το κοινωνικό στοιχείο δεν είναι εµφανές δεν σηµαίνει ότι δεν αποτελεί και έναν από τους λόγους υλοποίησης της εµπορικής χορηγίας. 3 Όταν η χορηγία είναι αµιγώς πολιτιστική 19

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ 2.1 Η ΧΟΡΗΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑ Α Η χορηγία µαζί µε την τριηραρχία, την γυµνασιαρχία και την εστίαση 4, αποτελούσαν λειτουργίες, δηλαδή έναν σηµαντικό θεσµό της αθηναϊκής δηµοκρατίας του 5 ου αιώνα π.χ.. Οι λειτουργίες υποχρέωναν τους πλούσιους Αθηναίους να συνεισφέρουν µέρος από τα εισοδήµατά τους για την Εικόνα 1 πραγµατοποίηση έργων, όπως η συντήρηση µιας τριήρους, η εκγύµναση αθλητών, αλλά και την διοργάνωση εκδηλώσεων που ήταν απαραίτητες για την δηµόσια ζωή, για την ασφάλεια και την προβολή της πόλης τους. Συγκεκριµένα, για την χορηγία γινόταν επιλογή δέκα χορηγών περίπου έντεκα µήνες πριν από την θρησκευτική εορτή, στο πλαίσιο της οποίας θα διαγωνίζονταν διάφορες οµάδες χορού, ώστε να υπάρχει σχεδόν ολόκληρος χρόνος για την σωστή προετοιµασία τους( Γλύτση, Ε.,2000, σελ.101). Στο διάστηµα αυτό οι χορηγοί έπρεπε να δραστηριοποιηθούν και να επιδείξουν µεγάλη υπευθυνότητα αναφορικά µε τις υποχρεώσεις τους, προκειµένου να αποφύγουν τις παρατηρήσεις από τους συµπολίτες τους και τα µέλη της φυλής τους. Μάλιστα, έδειχναν ιδιαίτερο ζήλο για τα καθήκοντά τους περισσότερο από προσωπική φιλοδοξία παρά από εξαναγκασµό. Τα βασικά καθήκοντα ενός χορηγού περιλάµβανα την επιλογή των µελών του χορού, των τριών ηθοποιών, του δασκάλου του χορού, του αυλητή- του µουσικού της παράστασης-, και του ποιητή. Επίσης αναλάµβανε την τακτική εκγύµναση του χορού, την εξεύρεση κατάλληλου χώρου για τις πρόβες του και την συντήρηση, ένδυση και σίτιση των 4 Κατά την Τριηραρχία παραδιδόταν από το Αθηναϊκό κράτος στους ευπορότερους των πολιτών από µια τριήρη, χωρίς µεν πλήρωµα, αλλά µε όλο τον εξοπλισµό καθώς και µε τον µισθό του προβλεπόµενου πληρώµατος. Ο αναλαµβάνων Τριήραρχος, καλούµενος, και αργότερα Τριηράρχης, υποχρεωνόταν στην επάνδρωση του σκάφους µε κατάλληλο πλήρωµα για την αναγκαία συντήρησή του, διατηρώντας την διοίκηση σ αυτό καθ όλο το ενιαύσιο διάστηµα της τριηραρχίας του. Η γυµνασιαρχία ήταν η φροντίδα για την οργάνωση δηµοσίων αγώνων, ιδίως των λαµπαδηφοριών κατά την διάρκεια των Παναθηναίων, των Ηφαιστείων, των Προµηθείων κ.α. Η εστίαση ήταν η οργάνωση δηµοσίου γεύµατος µιας φυλής από κάποιον εύπορο πολίτη της Αθήνας 20

21 συντελεστών της παράστασης. Πέραν των βασικών του καθηκόντων, ο χορηγός έπρεπε να δίνει και λύσεις σε προβλήµατα που προέκυπταν κατά την διάρκεια της προετοιµασίας (Γασπαρινάτος, Κ.& Ιωαννίδης, Ι., 2008, σελ.22). Μετά την ολοκλήρωση των παραστάσεων, όταν δηλαδή θεατές και κριτές είχαν παρακολουθήσει όλες τις παραστάσεις και των τριών ποιητών, οι κριτές αποφάσιζαν για τον νικητή. Ο διαγωνισµός έληγε µε την παραλαβή από τον χορηγό του στεφάνου της νίκης και ενός αναµνηστικού τρίποδα από τα χέρια του άρχοντα. Στην συνέχεια ακολουθούσε τιµητική ποµπή, της οποίας προΐσταστο ο χορηγός, στεφανωµένος και τυλιγµένος µε πορφυρό χιτώνα, ακολουθούµενος από τους συντελεστές της παράστασης και τα µέλη του χορού του. Επίσηµα, δεν υπήρχε κάποια ανταµοιβή για τον χορηγό από το κράτος. Αντίθετα, ο νικητής όφειλε, µετά την ανακοίνωση της νίκης του, να τιµήσει και να ευχαριστήσει τόσο τα µέλη της φυλής του όσο και την αθηναϊκή Πολιτεία, ανεγείροντας ένα βάθρο για την τοποθέτηση του τρίποδα που του είχε δοθεί 5 (Γλύτση, Ε., 2000,σελ. 103). Ουσιαστικά, αυτό που αποκόµιζε ο χορηγός ήταν η δόξα, το γόητρο και η τιµή ότι εκτέλεσε τα καθήκοντά του άριστα. Αυτό εκδηλωνόταν και µε την θριαµβευτική ποµπή µετά τη λήξη του διαγωνισµού στο σπίτι του χορηγού αλλά και µε την πρωτοβουλία της Πολιτείας να γράψει το όνοµά του σε λίθινη στήλη. Η πρωτοβουλία αυτή σήµαινε εκείνη την εποχή την καταγραφή του χορηγού στα αρχεία της πόλης και η δηµόσια αναγνώρισή του. Μετά την πάροδο των χρόνων η εξεύρεση χορηγού γινόταν όλο και πιο δύσκολη. Προς το τέλος του 4 ου αιώνα π.χ., την εποχή του ηµητρίου Φαληρέως, ο θεσµός της χορηγίας καταργήθηκε και τυπικά και τις δαπάνες ανέλαβε το ίδιο το κράτος, τουλάχιστον όσον αφορά στην Αθήνα και τα Μεγάλα ιονύσια. Ο θεσµός της χορηγίας ίσχυε τυπικά µόνο έως τα ελληνιστικά χρόνια. 2.2 Η ΠΑΤΡΩΝΙΑ Η πατρωνία ξεκίνησε στην αρχαία Ρώµη και αφορά µια σχέση εξάρτησης ανάµεσα σε δύο µη ισοδύναµα µέλη. Τέτοιες σχέσεις στηρίζονταν σε παροχή ανταλλαγµάτων και συνήθως δηµιουργούνταν ανάµεσα σε ισχυρά πρόσωπα οικονοµικά και πολιτικά- και σε άτοµα χαµηλότερης κοινωνικής τάξης και καταγωγής. 5 Χαρακτηριστικά παραδείγµατα τέτοιων µνηµείων είναι το µνηµείο του Λυσικράτη, γνωστό ως Φανάρι του ιογένη καθώς και τα χορηγικά µνηµεία του Θρασύλλου και του Θρασυκλή στην κατατοµή του βράχου της Ακρόπολης. 21

22 Ο θεσµός αυτός καθιερώθηκε περίπου εκείνη την εποχή και αναφερόταν αρχικά στη σχέση µεταξύ µικροκαλλιεργητών προς τους γαιοκτήµονες από τους οποίους είχαν άµεση εξάρτηση. Αργότερα ο όρος αυτός χρησιµοποιήθηκε και για τις σχέσεις τις προσωπικές που αναπτύσσονταν ανάµεσα στους Ρωµαίους στρατηγούς και τους αξιωµατικούς µε τους πολίτες όπου οι πρώτοι είχαν κατακτήσει την πόλη τους (Τουλουµάκος, Ι.,1976,σελ.570-3). Πάτρωνες δεν συναντάµε µόνο στην αρχαία Ρώµη. Στην εποχή του µεσαίωνα αναπτύχτηκε ένας µεγάλος αριθµός πατρώνων, εκκλησιαστικών και κοσµικών, όπου δραστηριοποιούνταν κυρίως στον τοµέα των εικαστικών τεχνών. Την εποχή εκείνη η πατρωνία παίρνει µορφή ανάθεσης πλήρους επαγγελµατικής απασχόλησης σε καλλιτέχνες ή και ποιητές από κληρικούς, φεουδάρχες ή ηγεµόνες, οι οποίοι τους εξασφαλίζουν την ηθική αλλά και την χρηµατική στήριξη που χρειάζονται για να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στο καλλιτεχνικό τους έργο. Με τη πάροδο των χρόνων ο θεσµός άρχισε να αλλάζει και να µην υπάρχει τόσο ξεκάθαρα η έννοια κάποιου ανταλλάγµατος. Ποτέ όµως δεν χάθηκε η ανταµοιβή του χορηγού εκείνων των χρόνων, απλά συγκαλύφθηκε κάτω από ένα ανθρωπιστικό ενδιαφέρον. Η στέγη και η τροφή που παρείχαν, και σε ορισµένες περιπτώσεις και άµεσο χρηµατικό αντάλλαγµα αποτελούσαν την ανταµοιβή του καλλιτέχνη για το έργο που παρήγαγε το οποίο ανήκε στον πάτρωνά του. Οι ίδιοι οι πάτρωνες µε αυτό τον τρόπο εξασφάλιζαν την υψηλή κοινωνική τους θέση και φυσικά δόξα( Γλύτση, Ε., 2000, σελ.113). Στη διάρκεια του 17 ου αιώνα η πατρωνία των τεχνών συνδέεται µε τους Ευρωπαίους βασιλιάδες οι οποίοι θέλουν να κερδίσουν δόξα για λογαριασµό των εθνών τους. Βάση αυτού του σκεπτικού άρχιζαν να χτίζουν µεγαλόπρεπα κτίρια και µνηµεία που θα έµεναν στην ιστορία, φυσικά µε την βοήθεια διαφόρων καλλιτεχνών τους οποίους και συντηρούσαν. Από τα τέλη του 17 ου αιώνα την θέση των βασιλιάδων παίρνουν οι ευγενείς οι οποίοι συνέβαλαν στην οικονοµική ανεξαρτησία και την αναβάθµιση των καλλιτεχνών. Αυτή η αλλαγή στάσης σηµατοδοτούσε το τέλος µιας εποχής (Σκαλτσά, Μ., 1992, σελ.15). Η πατρωνία επιβίωσε και στους επόµενους αιώνες παρά τις δυσκολίες που αντιµετώπιζε η διατήρηση της 6. Στα νεότερα χρόνια ο ρόλος των πατρώνων αναλαµβάνεται από εµπόρους τέχνης, από συλλέκτες, φιλανθρωπικά ιδρύµατα και κυβερνητικούς φορείς. 6 Οι δυσκολίες που αντιµετώπιζε η πατρωνία ήταν λόγω της καθιέρωσης ετήσιων εκθέσεων των καλλιτεχνών και της συνακόλουθης απεξάρτησης τους από τις αυθαιρεσίες και τις ιδιοτροπίες των πελατών τους. 22

23 2.3 Η ΕΥΕΡΓΕΣΙΑ Ευεργέτες είναι όλοι εκείνοι οι εύποροι πολίτες που διαθέτουν στην πατρίδα τους σηµαντικό κοµµάτι των περιουσιών τους για την ανέγερση νοσοκοµείων, βιβλιοθηκών, σχολείων, ιδρυµάτων πνευµατικών και µορφωτικών 7. Αυτή τους η πρωτοβουλία πηγάζει από το ανεπτυγµένο αίσθηµα του δηµοσίου καθήκοντος που διαθέτουν. Ο θεσµός της ευεργεσίας έχει τις ρίζες του στον 4 ο αιώνα π.χ. και οφείλεται στον τρόπο διοίκησης των αρχαίων ελληνικών πόλεων που ενθάρρυνε την διενέργεια αγαθοεργών πράξεων από τους πλουσιότερους πολίτες. Η ανακήρυξη του χριστιανισµού σε επίσηµη θρησκεία του νέου ρωµαϊκού κράτους έδωσε µεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη της ευεργεσίας. Με την διακήρυξη της αγάπης ως θεµέλιου δόγµατος της νέας θρησκείας οι φιλανθρωπίες αυξήθηκαν. Στην χώρα µας ο θεσµός της ευεργεσίας γνωρίζει µεγάλη άνθηση από την περίοδο της τουρκοκρατίας και έπειτα λόγω των δυσκολιών που αντιµετώπιζε το ελληνικό έθνος κυρίως τα πρώτα χρόνια της σύστασής του (Σκαλτσά, Μ., 1992, σελ.21). Κυρίως κατά τον 19 ο αιώνα µεγάλοι και µικροί ευεργέτες έδρασαν για να συµπαρασταθούν στο νεοσύστατο τότε ελληνικό κράτος το οποίο είχε έρθει αντιµέτωπο µε ανυπέρβλητες δυσκολίες. Έτσι, οι πρόδροµοι των εταιριών- χορηγών στην Ελλάδα, οι πλούσιοι Έλληνες που είχαν µεγάλες περιουσίες στο εξωτερικό χρηµατοδότησαν την δηµιουργία µεγάλων και σηµαντικών έργων εθνικής σηµασίας στον τόπο τους. Πιθανόν, πίσω από αυτές τις ευεργεσίες να κρύβονταν η υστεροφηµία των ευεργετών, όµως σε καµία περίπτωση δεν πρέπει να αγνοηθεί το έντονο κοινωνικό αίσθηµα που τους διακατείχε και φυσικά τα έργα που έγιναν στο ελληνικό κράτος τα οποία χωρίς την προσφορά αυτών των ανθρώπων δεν θα µπορούσαν να γίνουν ποτέ. Η αναγνώριση των ευεργεσιών τους πρόσφερε κοινωνικό γόητρο το οποίο θα µπορούσε να χαρακτηριστεί και ως το φυσικό αντάλλαγµα για την προσφορά τους, συγκεκριµένα αναγορεύονταν ως εθνικοί ευεργέτες. Στις µέρες µας, συνεχίζεται η παράδοση των ευεργετών και των δωρητών. Στην σύγχρονη Ελλάδα συνυπάρχει το φαινόµενο των δωρητών παράλληλα µε την επιχειρηµατική χορηγία. Οι σύγχρονοι ευεργέτες προέρχονται από επιφανή πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας, που 7 Τα περισσότερα από τα αυτά τα έργα είναι µνηµειακού χαρακτήρα, καλύπτουν ελλείψεις της κρατικής µέριµνας και στολίζουν ακόµη και σήµερα τις πατρίδες των ευεργετών, διατηρώντας την φήµη τους. 23

24 αποτελούν πρότυπο των επιτυχηµένων Ελλήνων επιχειρηµατιών. Τα κίνητρα των προσώπων αυτών δεν αλλάζουν από τα πρόσωπα του τότε. Συνεχίζουν να είναι η κοινωνική αποδοχή και η παράλληλη επαγγελµατική τους αναγνώριση (Ζούνης, Π., 2001, σελ.31). 24

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 3.1 Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΚΑΙ ΗΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΗΠΕΙΡΟ Η επιχειρηµατική χορηγία του πολιτισµού µε την σύγχρονη µορφή της αρχίζει να εµφανίζεται στην δεκαετία του 50 στις Η.Π.Α. Οι εταιρίες, κυρίως οι µεγάλες καπνοβιοµηχανίες της εποχής, που αρχίζουν να δραστηριοποιούνται ως χορηγοί αντιµετωπίζουν προβλήµατα αποκλεισµού από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης στο χώρο της διαφήµισης λόγω των αντικαπνιστικών νόµων (Ζούνης, Π., 2001, σελ.31). Έχοντας αυτό το πρόβληµα σκέφτηκαν τρόπους να βελτιώσουν την εικόνα τους προς το εξωτερικό περιβάλλον. Ένας από αυτούς τους τρόπους ήταν και η χορηγία των τεχνών, όπου θεωρήθηκε από τα καταλληλότερα επικοινωνιακά µέσα για την επίτευξη του στόχου τους. Συγκεκριµένα ιδρύεται το 1968 στις Η.Π.Α η Business Committee For the Arts ( Επιτροπή για την Ενίσχυση των Τεχνών απο τις Επιχειρήσεις) µε σκοπό να συµβάλλει στην αναγέννηση του πολιτισµού της Αµερικής. Στην Ευρώπη η πολιτιστική χορηγία έκανε την εµφάνισή της στις αρχές της δεκαετίας του Ο επιχειρηµατικός κόσµος της Μεγάλης Βρετανίας όσο και ο καλλιτεχνικός κόσµος άρχισαν να αντιλαµβάνονται την σηµασία αυτού του κινήµατος που είχε ξεκινήσει στην Αµερική και η κάθε πλευρά ξεχωριστά έβλεπε τα οφέλη που θα µπορούσε να αποκοµίσει από µια τέτοιου είδους συνεργασία. Φυσικά, η κάθε πλευρά είχε διαφορετική αφετηρία θετικής αντιµετώπισης της χορηγίας. Οι εταιρίες έβλεπαν ένα πολύ καλό επικοινωνιακό µέσο για την βελτίωση της εικόνας τους προς το εξωτερικό περιβάλλον ενώ ο καλλιτεχνικός κόσµος έβρισκε µια απάντηση στο πρόβληµα το οποίο προέρχονταν από τις δραµατικές µειώσεις στον πολιτιστικό τοµέα από τις επιχορηγήσεις του κράτους. Ακόµη και οι κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας ενδιαφέρθηκαν να προωθήσουν αυτή την συνδιαλλαγή και ζήτησαν την βοήθεια των αµερικανών επάνω σε ζητήµατα συγκερασµού διαφορών που προέκυπταν από τις δύο πλευρές και την προώθηση αυτής της συνεργασίας πολιτιστικών φορέων και επιχειρήσεων (Allen, M.,1990, σελ.22). Το 1976 ιδρύεται στην Μεγάλη Βρετανία ο ABSA (Οργανισµός για την Επιχειρηµατική Χορηγία των Τεχνών) από εταιρίες χορηγούς µε την βοήθεια της τότε κυβέρνησης των εργατικών. Κυρίως οι εταιρίες που έκαναν τέτοιου είδους χορηγίες ήταν πολυεθνικές 25

26 αµερικάνικες εταιρίες που την θεωρούσαν πολύ σηµαντική για την βελτίωση της εταιρικής τους εικόνας, όπου και είχε ενσταλάξει µέσα τους η νοοτροπία της σηµαντικότητας της «κοινωνικά ευαισθητοποιηµένης εταιρίας» (Γλύτση, Ε., 2000, σελ.128). Η µεγάλη ανάπτυξη της πολιτιστικής χορηγίας επήλθε το 1980 όπου στην κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας ήταν το κόµµα των συντηρητικών και συγκεκριµένα στα χρόνια της διακυβέρνησης της Margaret Thatcher. Το κόµµα των συντηρητικών 8 είχε γενικότερα ως φιλοσοφία το «όσον το δυνατόν λιγότερο κράτος» και ως συνέπεια, θέλησε να περιορίσει και την κρατική παρέµβαση στον τοµέα του πολιτισµού, δηλαδή τις επιχορηγήσεις που ήδη είχαν αρχίσει να µειώνονται από τα προηγούµενα χρόνια. ηµιουργήθηκε, λοιπόν, πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη των εταιρικών χορηγιών. Οι πολιτιστικοί οργανισµοί δεν µπορούσαν να αποκοµίσουν τα απαραίτητα κονδύλια για τις δράσεις τους από το κράτος και οι εταιρίες είχαν αρχίσει να ενστερνίζονται τις απόψεις για το κοινωνικό προφίλ που έπρεπε να παρουσιάζουν, αφού είχε ήδη δείξει τα πρώτα δείγµατα επιτυχίας στην Αµερική από όπου και είχε ξεκινήσει. 3.2 Η ΙΑ ΟΣΗ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΥΡΩΠΗ Το χορηγικό µοντέλο που υιοθετήθηκε από την Μ. Βρετανία, που θεωρείται ως η χρυσή τοµή ανάµεσα στις ευρωπαϊκές και αµερικανικές παραδόσεις ( Sauvent et al.,1999, σελ.21) είχε ευρεία απήχηση σε όλη την Ευρώπη. Η απήχηση αυτή ήταν µεγαλύτερη σε κράτη µε φιλελεύθερα καθεστώτα όπως η Ολλανδία, πράγµα πολύ λογικό αφού η ιδέα της εταιρικής χορηγίας στηρίζεται στην ελεύθερη αγορά, στο όσο το δυνατόν λιγότερο κράτος και στην ελαχιστοποίηση του κρατικού παρεµβατισµού στην κοινωνία. Λόγω αυτής της ιδεολογικής αφετηρίας της εταιρικής χορηγίας συναντούµε και φαινόµενα στον ευρωπαϊκό χώρο, όπως στην Σουηδία, στην Γερµανία, στο Βέλγιο και την Ισπανία να αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του κράτους ο πολιτισµός. Αιτίες όπως οι παραπάνω, έχουν οδηγήσει στην µικρή ανάπτυξη της πολιτιστικής χορηγίας από τον ιδιωτικό τοµέα και τις εταιρίες. Πολλά κράτη εξακολουθούν να την βλέπουν καχύποπτα, ως ένα µέσο διαφήµισης για την εταιρία. Παρόλα αυτά όµως, άρχισαν να 8 Το βρετανικό κόµµα των συντηρητικών και ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της προεδρίας του από την Margaret Thatcher προσπάθησε να εφαρµόσει τον άκρατο φιλελευθερισµό. Αυτό είχε ως συνέπεια την µείωση στο ελάχιστο της παρέµβασης του κράτους και την ανάπτυξη της επιχειρηµατικής πρωτοβουλίας και του καπιταλισµού. 26

27 γίνονται δειλά βήµατα προς την ανάπτυξη της. Μάλιστα, άρχισαν να δηµιουργούνται χορηγικές οργανώσεις από την πλευρά των επιχειρήσεων που µπορούν να διαδώσουν την ιδέα της εταιρικής χορηγίας και να βοηθήσουν την ανάπτυξη του πολιτισµού. Σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία τα δεδοµένα άρχισαν να αλλάζουν. Αν και έχουν µια µακρά παράδοση ενίσχυσης και χρηµατοδότησης του πολιτισµού από το ίδιο το κράτος, άρχισαν να αντιλαµβάνονται ότι για να καταφέρουν να διατηρήσουν την πολιτιστική τους κληρονοµιά θα πρέπει να συνεργαστούν µε τις επιχειρήσεις της χώρας τους οι οποίες ήταν πρόθυµες για αυτό. Έτσι στην Ιταλία συγκεκριµένα, ανατέθηκε η διαχείριση πολιτιστικών οργανισµών και µουσείων σε Ιταλικές επιχειρήσεις. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι η χώρα που παρουσιάζει συγκριτικά το µεγαλύτερο ποσοστό χορηγιών όχι µόνο στην Ευρώπη αλλά και παγκοσµίως είναι η Ιρλανδία, γεγονός που µπορεί να πηγάζει από τον απόλυτο φιλελευθερισµό που κυριαρχεί σε αυτή την χώρα (Γλύτση, Ε., 2000, σελ.132). Όσον αφορά τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες βρίσκονται σε ένα µεταβατικό στάδιο 9, πειραµατίζονται στον να βρούνε µια δοµή να εδραιώσουν την χορηγία. Στην Τσεχία και στην Πολωνία, για παράδειγµα, ο θεσµός της χορηγίας βρίσκεται σε εµβρυακό στάδιο και συµβαδίζει µε την ανάπτυξη του ιδιωτικού τοµέα στην οικονοµία. Θέλοντας να βάλουµε ένα γενικότερο πλαίσιο στην αντίδραση της Ευρώπης στον χορηγικό θεσµό, θα µπορούσαµε να πούµε ότι η κρίση στην χρηµατοδότηση των τεχνών οδήγησε στον να δουν αυτά τα κράτη την µεγάλη σηµασία του ιδιωτικού τοµέα. Είτε είναι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης είτε της υτικής (Sauvanet, N., 1999,σελ.59). Καταλήγοντας, είναι σκόπιµο να αναφερθεί ότι ενώ οι χώρες έχουν διαφορετική αντιµετώπιση και πολιτική απέναντι στο θεσµό της χορηγίας, ωστόσο οι επιχειρήσεις της Ευρώπης έχουν µια εντυπωσιακή οµοιότητα. Ενώ µπορεί να υπάρχει διαφορετική προσέγγιση για το λόγω που οι επιχειρήσεις δίνουν χρήµατα σε όλη την Ευρώπη, είναι ξεκάθαρο ότι κάθε επιχείρηση θέλει να αυξήσει το κέρδος της και ότι και αν κάνει αυτό τελικά θα πρέπει να έχει θετικό αποτέλεσµα στα έσοδα της ( Sauvanet, N., 1999, σελ.59). 9 Τα κράτη της Α. Ευρώπης µετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισµού, προσπαθούν να αναδιοργανωθούν και να εναρµονιστούν µε τα υπόλοιπα πολιτικά καθεστώτα της Ευρώπης καθώς και µε τις πολιτικές της Ε.Ε. 27

28 3.3 ΟΙ ΧΟΡΗΓΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Σηµαντικό ρόλο στην διάδοση της χορηγίας έπαιξαν οι µη κερδοσκοπικοί οργανισµοί που δηµιουργήθηκαν ανά την Ευρώπη για αυτό τον σκοπό. Η σύσταση τους άρχισε περίπου πριν από 25 χρόνια και υπάρχουν στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών. Κυρίως δραστηριοποιούνται στους εξής τοµείς: Α) Έρευνα και ενηµέρωση µε στατιστικά στοιχεία και µε µελέτες που διεξάγει η εκάστοτε οργάνωση Β) ικτύωση µε όλους τους πολιτιστικούς οργανισµούς και επαφή µε τις επιχειρήσεις Γ) Συµβουλευτικές υπηρεσίες για την καλύτερη χρησιµοποίηση του θεσµού της χορηγίας µέσα από σεµινάρια και ηµερίδες και για τα δύο εµπλεκόµενα µέρη- επιχειρήσεις και πολιτιστικούς οργανισµούς ) Εκπαίδευση και στα δύο µέρη για να αποκοµίσουν το καθένα το καλύτερο που µπορούν µέσα από την χορηγία και τον τρόπο για να το επιτύχουν (Γλύτση, Ε., 2002, σελ.133) Ε) ηµόσιες σχέσεις µε τον Τύπο αλλά και µέσω της επιβράβευσης των χορηγών ΣΤ) Άσκηση πίεσης όπου απαιτείται για µια καλύτερη και µακρόπνοη συνεργασία µεταξύ του κράτους και των επιχειρήσεων (Ζούνης, Π., 2001, σελ.57) Συγκεκριµένα, αυτή την στιγµή στην Ευρώπη δραστηριοποιούνται πάνω από 10 χορηγικές οργανώσεις οι οποίες προβάλλονται στον παρακάτω πίνακα µε το έτος της ίδρυσής του. Πίνακας 1 ΟΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ΧΟΡΗΓΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΧΩΡΕΣ ΟΝΟΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΕΤΟΣ Ι ΡΥΣΗΣ Αυστρία Initiativen Wirtschaft fur Kunst(IWK) 1987 Βέλγιο Stichting voor Kunstpromotie(SKP) 1986 Γαλλία Admical 1979 Γερµανία Arbeitskreis Kultur-Sponsoring(AKS) 1996 ανία Kreativt Forum 28

29 Ελβετία Schweizerische Vereinigung Ελλάδα Όµιλος για την επικοινωνία Πολιτιστικών και Οικονοµίας 1986 (Ο.Μ.Ε.Π.Ο) Ιρλανδία Cothu- The Business Council Of the Arts 1988 Ισπανία Asociacion de mecenazgo empresarial (AEDME) 1994 Ιταλία Bondardo comunicazione 1987 Μ. Art & Business 1987 Βρετανία Ολλανδία Sectie Sponsors voon Kunst 1983 Σουηδία Foreningen Kultur och Naringsliv 1988 Τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προέρχονται από την αναφορά των N. Sauvent και V. Seghers µε τίτλο A CEREC Special Report. Cultural sponsorship in Europe (1999). 3.4 Η CEREC ( ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ) Η CEREC είναι ένας ανεξάρτητος µη κυβερνητικός οργανισµός που ιδρύθηκε το 1991 µε στόχο την προώθηση στην Ευρώπη των συνεργασιών αµοιβαίου οφέλους ανάµεσα στον ιδιωτικό τοµέα της οικονοµίας και τον χώρο των τεχνών. Η ιδέα της ίδρυσης µιας τέτοιας πανευρωπαϊκής οργάνωσης ξεκίνησε από τις εθνικές χορηγικές οργανώσεις καθώς και από επιχειρήσεις µε έντονη χορηγική δραστηριότητα. Πολύ σηµαντική ήταν η βοήθεια της τότε ΕΟΚ σε αυτό το εγχείρηµα η οποία είχε καταβάλει στον οργανισµό εφάπαξ οικονοµική βοήθεια η οποία όµως σταµάτησε το Ο CEREC από το 1993 εξαρτάται οικονοµικά από τις εισφορές των µελών του για την συντήρηση του. Η έδρα του αλλάζει ανά κάποια χρόνια γιατί στεγάζεται σε γραφεία των εθνικών χορηγικών οργανώσεων σε όλη την Ευρώπη. Το έργο του οργανισµού είναι πολύ σηµαντικό. Εργάζεται κυρίως για την προώθηση πανευρωπαϊκών χορηγικών προγραµµάτων αλλά και ενθαρρύνει την σύσταση εθνικών χορηγικών οργανώσεων όπου δεν υπάρχουν, καθώς και την συνεργασία µεταξύ τους. Επίσης, εκπροσωπεί τις εθνικές οργανώσεις σε δηµόσιους οργανισµούς και στα διάφορα συµβούλια 29

30 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, έχει και εκδοτική δραστηριότητα όπου εκπονεί µελέτες και άλλα συγκράµατα που αφορούν την χορηγία και την εφαρµογή αυτής. Σκόπιµο κρίνεται να αναφερθεί και το Ευρωπαϊκό Χορηγικό Βραβείο, έναν διαγωνισµό που καθιερώθηκε το Στόχος του διαγωνισµού είναι η επιβράβευση της καλύτερης επιχειρησιακής στήριξης των τεχνών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Υποψήφιοι είναι επιχειρήσεις από τα κράτη-µέλη του CEREC. Το σηµαντικό είναι ότι σε αυτό τον διαγωνισµό κάθε χρόνο βραβεύεται και ένα διαφορετικό κοµµάτι του πολιτισµού. 3.5 ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ. Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Μέσα σε ένα διευρυµένο κόσµο και σε µια απορρύθµιση της οικονοµίας η συζήτηση για την χορηγία και την κοινωνική ευθύνη των εταιριών αναζωπυρώνεται µε γοργούς ρυθµούς. Με την ανάπτυξη µη-κυβερνητικών οργανώσεων που ωθούν τις επιχειρήσεις να καταλάβουν το ρόλο που παίζουν στο κοινωνικό σύνολο αλλά και να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι σε αυτό, την ενδυνάµωση των καταναλωτών και την ευρύτητα της επιρροής των οµάδων πίεσης οδηγούνται πολίτες, κυβερνήσεις και επιχειρήσεις να αλλάξουν το πεδίο δράσης τους και να έρθουν αντιµέτωποι µε τα σύγχρονα προβλήµατα. Πολύ σηµαντικό ρόλο στην αλλαγή σκέψης για κάποια ζητήµατα είναι και η επικράτηση φιλελευθέρων καθεστώτων σε όλη σχεδόν την Ευρώπη καθώς και η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας που έκανε τον κόσµο πολύ µικρότερο( Γασπαρινάτος, Κ. & Ιωαννίδης, Ι. 2008, σελ.27). Οι καταναλωτές έγιναν πιο απαιτητικοί απέναντι στις εταιρίες και τα προϊόντα τους. Η επιλογή αυτών γίνεται µε διάφορα κριτήρια όπου δεν παίζει ρόλο µόνο η καλή διαφήµιση αλλά και η κοινωνική ευαισθησία της εταιρίας, αν σέβεται το περιβάλλον, αν προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο, αν τα προϊόντα της είναι βιολογικά και άλλα πολλά τέτοιου είδους ερωτήµατα. Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις και τις κοινωνικές απαιτήσεις οι εταιρίες αναγκάστηκαν να προσαρµοστούν και να συνταχτούν. Το νέο πρότυπο για τις επιχειρήσεις είναι εκείνο της εταιρίας-πολίτη, που ενεργεί µε διαφάνεια, έχει όραµα, στηρίζει τη δράση της σε αξίες, αναπτύσσει δίκτυα επικοινωνίας µε τους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες, συνεργάζεται µε την πολιτεία και σέβεται το περιβάλλον. Έχουµε περάσει πια από την περίοδο κοινωνικής ευαισθητοποίησης των επιχειρήσεων στην ανάληψη συγκεκριµένων δεσµεύσεων για την αντιµετώπιση συγκεκριµένων προβληµάτων (Γασπαρινάτος, Κ. & Ιωαννίδης, Γ., 2008, 30

31 σελ.29). Ενδεικτικό για την σηµασία αυτού είναι ότι υπάρχουν πια µέθοδοι πιστοποίησης της κοινωνικής και περιβαλλοντικής διαγωγής των επιχειρήσεων καθώς και η δηµιουργία χρηµατιστηριακού δείκτη που µετρά την επίδραση της κοινωνικής συµπεριφοράς των επιχειρήσεων στην πορεία της µετοχής τους. Παράλληλα, µια σειρά από νέους θεσµούς, κυβερνητικούς και µη οργανισµούς αλλά και πανεπιστηµιακά κέντρα πρωταγωνιστούν στην διάδοση της έννοιας της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθηνής (Ε.Κ.Ε.) (Γασπαρινάτος, Κ. & Ιωαννίδης, Γ., 2008, σελ.29). Η Ε.Κ.Ε. αναδείχθηκε ως εξέχον θέµα για τον επιχειρηµατικό κόσµο από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, κυρίως µετά από µια σειρά δυσφηµιστικών εκστρατειών που έπληξαν µια σειρά από µεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις και που προκάλεσαν τη συνειδητοποίηση εκ µέρους των επιχειρήσεων του πόσο ευαίσθητες ήταν σε ζητήµατα που συχνά δεν άπτονταν των προϊόντων που παράγουν και των υπηρεσιών που προσφέρουν. Έκτοτε το θέµα της συστηµατικής διαχείρισης της κοινωνικής ευθηνής από τις επιχειρήσεις έλαβε µεγάλες διαστάσεις σε ολόκληρο τον κόσµο και ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε το 2001 την Πράσινη Βίβλο για την Ε.Κ.Ε.. Σε εθνικό επίπεδο, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει την υποχρέωση δηµοσίευσης συγκεκριµένων στοιχείων για τα περιβαλλοντικά, εργασιακά και κοινωνικά ζητήµατα που προκύπτουν από την δραστηριότητα των µεγαλύτερων επιχειρήσεων. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως «η έννοια σύµφωνα µε την οποία οι εταιρίες ενσωµατώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικές και οικολογικές ανησυχίες στις επιχειρηµατικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους µε άλλα ενδιαφερόµενα µέλη». Άλλοι ορισµοί τονίζουν τη δέσµευση των επιχειρήσεων σε αρχές «ηθικής» συµπεριφοράς, ωστόσο οι περισσότεροι ορισµοί τονίζουν πως η κοινωνικά υπεύθυνη επιχείρηση λαµβάνει υπ όψιν της ζητήµατα που προκύπτουν από τη λειτουργία της σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιµη ανάπτυξη, τα δικαιώµατα και την ποιότητα ζωής των εργαζοµένων και την ευρύτερη κοινωνία µέσα στην οποία δραστηριοποιείται. Μέσω της Ε.Κ.Ε. επιδιώκεται η εθελοντική αυτορρύθµιση του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος, ώστε να εξασφαλίζεται ο σεβασµός για τα ζητήµατα αυτά µε τη χρήση συστηµάτων διαχείρισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την υποστήριξη τοπικών κοινοτήτων και άλλων επωφελών κοινωνικών πρωτοβουλιών καθώς και τη δηµιουργία ενός δίκαιου, ασφαλούς και δηµιουργικού εργασιακού περιβάλλοντος ( Ζούνης, Π., 2001, σελ.53). 31

32 Η έννοια της Ε.Κ.Ε. εξελίσσεται διαρκώς, ώστε να συµπεριλάβει και τη συνεργασία µεταξύ των ενδιαφεροµένων µερών για τη θέσπιση προτύπων, την συστηµατική παρακολούθηση, τον έλεγχο και την πιστοποίηση των διαδικασιών κοινωνικού ελέγχου, που χρησιµοποιούνται από τις επιχειρήσεις. Σταδιακά προκύπτουν όλο και περισσότερες διεθνείς πρωτοβουλίες για την προώθηση, ανάπτυξη και συστηµατοποίηση της Ε.Κ.Ε.. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εθνικά και υπερεθνικά δίκτυα συνεργασίας επιχειρήσεων και επιχειρηµατικών ενώσεων, τα διεθνή πρότυπα διαχείρισης της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, το κίνηµα για τις ηθικές επενδύσεις και οι αντίστοιχοι δείκτες κοινωνικά υπεύθυνων επιχειρήσεων και οι πρωτοβουλίες της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ο.Η.Ε.(Υπηρεσίες Κοινωνικής µέριµνας Κύπρου, 2006, σελ.1-6). 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 4.1 Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑ ΙΚΟ ΧΩΡΟ Αν και η ιδέα της πολιτιστικής χορηγίας γεννήθηκε στην Ελλάδα, µόλις στα µέσα της δεκαετίας του 1980 άρχισε να κάνει κάποια δειλά βήµατα στη χώρα µας. Η κύρια αιτία αυτής της χρονικής καθυστέρησης έχει να κάνει µε την εθνική µας οικονοµία, που µόνο πρόσφατα άρχισε να εκβιοµηχανίζεται, να αποκρατικοποιείται και σταδιακά να εξευρωπαΐζεται (Σκαλτσά, Μ., 1992, σελ.88-89). Για τις νεοσύστατες ελληνικές επιχειρήσεις η χορηγία ως αποτελεσµατική και ταυτόχρονα νέα µέθοδος διαφήµισης και προβολής, άρχισε να αποκτά νόηµα κυρίως από τα τέλη της δεκαετίας του Παράλληλα, στην ίδια περίπου εποχή χρονολογείται και η αλλαγή πολιτικής των πολυεθνικών εταιριών που εδρεύουν στην χώρα µας οι οποίες δίσταζαν µέχρι τότε να προσφύγουν στην χορηγία, καθώς την θεωρούσαν εξαιρετικά προηγµένη, ως εργαλείο µάρκετινγκ, για τα µέτρα µιας αγοράς που µόλις µάθαινε τους κανόνες της ελεύθερης οικονοµίας (Γλύτση, Ε., 2002, σελ.136). Ένας άλλος παράγοντας που συνέβαλε στην αργοπορηµένη εισαγωγή της σύγχρονης χορηγίας στην Ελλάδα είναι η µακραίωνη ιστορία της χώρας µας στην ευεργεσία, που ακόµα και σήµερα εκδηλώνεται µε την κάλυψη από ιδιώτες κοινωνικών αναγκών για τις οποίες θα έπρεπε να έχει ήδη µεριµνήσει το κράτος. Με µια τόσο πλούσια παράδοση αφιλοκερδούς προσφοράς δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο ανταποδοτικός χαρακτήρας της χορηγίας δεν βρήκε πρόσφορες συνθήκες να αναπτυχθεί. Επίσης, το θεσµικό πλαίσιο το οποίο ίσχυε µέχρι πρότινος, όχι µόνο δεν κατοχύρωνε αλλά αντίθετα, και έπειτα από τις εξελίξεις που σηµειώθηκαν το 1997, αποθάρρυνε τους χορηγούς. Επιπλέον, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην καθυστερηµένη ανάπτυξη της χορηγίας και δικαιολογεί τη µέχρι σήµερα ασταθή, «ελληνική» της πορεία (Κουτούπης, Θ., 1996, σελ ). Μάλιστα οι επιχειρήσεις, µόλις τα τελευταία 7 χρόνια αρχίζουν να συνειδητοποιούν τη µεγάλη σηµασία της ως µορφής επικοινωνιακής πρακτικής και στρατηγικής (Ζούνης, Π., 2001, σελ.32). Σηµαντικό γεγονός ήταν η ίδρυση του Οµίλου Ενίσχυσης Πολιτιστικών ραστηριοτήτων ( ΟΜΕΠΟ) στα τέλη του Ο ΟΜΕΠΟ ιδρύθηκε στις 5 Νοεµβρίου 1986 από 26 άτοµα που έγιναν και µέλη του, και εκπροσωπούσαν τον επιχειρηµατικό κόσµο και είχαν ουσιαστικό ενδιαφέρον για τα πολιτιστικά πράγµατα στην Ελλάδα και πίστη στις τεράστιες 33

34 δυνατότητες της συµβολής του ιδιωτικού παράγοντα στις τέχνες (Ζούνης, Π., 2001,σελ.33). Η συµβολή του ΟΜΕΠΟ ήταν πολύ σηµαντική στην ευαισθητοποίηση των εταιριών πάνω σε πολιτιστικά θέµατα µε στόχο την ενθάρρυνση εταιρικών χορηγιών προς τους πολιτιστικούς φορείς, πολιτιστικά προγράµµατα και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το 1990 ο ΟΜΕΠΟ καθιέρωσε τα ετήσια χορηγικά βραβεία που δίνονταν σε χορηγούς για διαφόρους τοµείς του πολιτισµού όπως η πολιτιστική κληρονοµιά, θέατρο, µουσική, γράµµατα καθώς και ειδικά βραβεία που αφορούσαν την συνέπεια του χορηγού, την άριστη οργάνωση, την κοινωνική προσφορά. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έγιναν και άλλες προσπάθειες για την διάδοση του θεσµού της χορηγίας και την προώθηση της συµµετοχής της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου. Η σηµαντικότερη εξ αυτών ήταν η πρωτοβουλία της ιοίκησης της Εθνικής Τράπεζας και άλλων 26 στελεχών του δηµοσίου, τραπεζικού και επιχειρηµατικού κόσµου να δηµιουργήσουν το 1994 ένα µη κερδοσκοπικό σωµατείο µε τον όνοµα «Εθνικό Σύστηµα Χορηγιών». Σκοπός του σωµατίου ήταν η συγκέντρωση χορηγικών κεφαλαίων για την διάσωση, συντήρηση και απόκτηση κτιρίων που αποτελούν µνηµεία της εθνικής µας κληρονοµιάς. Το σωµατείο αυτό σταµάτησε την λειτουργία του το 1996 µε την αλλαγή της ιοίκησης της Τράπεζας. Κρίνοντας από όλα τα παραπάνω µπορούµε εύκολα να καταλήξουµε στο συµπέρασµα ότι ο θεσµός της πολιτιστικής χορηγίας ακόµη είναι στα σπάργανα στην Ελλάδα, αν και γίνονται κάποιες προσπάθειες για την ανάδειξή του. Εύλογα λοιπόν, µπορούµε να πούµε και ότι η έννοια της Ε.Κ.Ε. δεν έχει αναπτυχθεί ακόµη στη χώρα µας αφού είναι ακόµη πιο εξελιγµένη µορφή επικοινωνίας των εταιριών µε το κοινωνικό σύνολο. Και σε αυτό τον τοµέα έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες, κυρίως τα τελευταία χρόνια, οι οποίες ξεκίνησαν από πολυεθνικές εταιρίες που είχαν και παράρτηµα στην Ελλάδα. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη βρίσκεται σε βρεφικό στάδιο και γιατί ο τρίτος τοµέας και η κοινωνία των πολιτών δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγµένη στη χώρα µας αλλά και γιατί οι εταιρίες δεν έχουν ακόµη αφοµοιώσει αυτή την έννοια και τα αποτελέσµατα που θα µπορούσε να έχει για αυτές. 34

35 4.2 ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Ο όρος χορηγία δεν υπήρχε διατυπωµένος σε κάποιο νοµικό κείµενο, ούτε στον Αστικό Κώδικα αλλά ούτε και στη φορολογική νοµοθεσία. Η φορολογική νοµοθεσία ταύτιζε την χορηγία µε την δωρεά όταν αναφέρονταν σε πράξη όπου µεταξύ του χορηγού και του χορηγούµενου «δεν συµφωνείται ή δεν υποκρύπτεται υποχρέωση αντιπαροχών». Η ρύθµιση αυτή δεν λάµβανε υπόψη της το εµπορικό όφελος που µπορεί να αποκοµίσει ο χορηγός ως αντιστάθµισµα (Γασπαρινάτος, Κ. & Ιωαννίδης, Γ., 2008, σελ.31). Η πολιτεία καθιέρωσε στα µέσα της δεκαετίας του 1990 ένα σχετικά ευµενές νοµοθετικό και φορολογικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της κοινωνικής χορηγίας. Αργότερα, όµως, το ανέτρεψε ανακαλώντας αρκετές από αυτές τις ευνοϊκές ρυθµίσεις. Η µεγάλη πίεση τόσο από τα ΜΜΕ όσο και από τον καλλιτεχνικό χώρο αλλά κυρίως η ανάληψη των Ολυµπιακών Αγώνων οδήγησαν στην αναθεώρηση της σχετικής φορολογικής νοµοθεσίας προς όφελος της χορηγίας. Στην συνέχεια αναφέρονται κάποιες από τις σηµαντικότερες ρυθµίσεις των τελευταίων χρόνων και τις αλλαγές που πραγµατοποιήθηκαν (Γιαννακάκη, Μ., 2002, σελ.12-25): Ν. 2238/1994 Άρθρο 8, παρ. στ, άρθρο 31στο ΦΕΚ 151/ / Τεύχος Α(Έκπτωση δαπανών από το συνολικό εισόδηµα) Από τα χρηµατικά ποσά που καταβάλλονται από το φορολογούµενο, µέχρι ποσοστού δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του συνολικού φορολογούµενου εισοδήµατος του λόγω χορηγίας προς τα µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ηµεδαπά νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόµιµα υφίστανται ή συνιστώνται και εφ όσον επιδιώκουν σκοπούς πολιτιστικούς. Πολιτιστικοί σκοποί είναι, ιδίως, η καλλιέργεια, προαγωγή και διάδοση των γραµµάτων, της µουσικής, του χορού, του θεάτρου, του κινηµατογράφου, της ζωγραφικής, της γλυπτικής και των τεχνών γενικότερα, καθώς και η ίδρυση, επέκταση και συντήρηση των αναγνωρισµένων ιδιωτικών µουσείων, όπως τέχνης, φυσικής ιστορίας, εθνολογικών και λαογραφικών. Ν. 2459/1997 άρθρο 12, παρ. 5 ΦΕΚ 17/ /Τευχος Α (Απαλλαγές από το φόρο και εκπτώσεις δαπανών από το εισόδηµα) Στην περίπτωση που τα χρηµατικά ποσά των δωρεών και των χορηγιών που εκπίπτουν υπερβαίνουν αθροιστικά για κάθε δωρεοδόχο τις εκατό χιλιάδες ( ) δραχµές ετησίως, προκειµένου αυτά να αφαιρεθούν από το συνολικό εισόδηµα του φορολογουµένου, ο δωρητής οφείλει να παρακρατήσει φόρο µε συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%) στο πάνω 35

36 από εκατό χιλιάδες ( ) δραχµές από το ποσό της δωρεάς ή χορηγίας, να το αποδώσει σε οποιαδήποτε δηµόσια οικονοµική υπηρεσία µέχρι τη λήξη της προθεσµίας για την επίδοση της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος και να υποβάλει το πρωτότυπο του παραστατικού καταβολής του φόρου µε τη δήλωση φορολογίας εισοδήµατός του. Ο φόρος αυτός δεν συµψηφίζεται µε φόρο που προκύπτει από τυχόν φορολογική υποχρέωση του δωρεοδόχου, ούτε επιστρέφεται. Όταν έγινε δεκτή η έκπτωση από το φορολογητέο εισόδηµα των δωρεών προς κοινωφελή ιδρύµατα, αθλητικά σωµατεία, και µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νοµικά πρόσωπα που επιδιώκουν πολιτιστικούς σκοπούς, προέκυψαν επιφυλάξεις. Για αυτό, καθιερώθηκαν κάποιες περιοριστικές ρυθµίσεις: 1. Οι προς έκπτωσιν δωρεές δεν µπορούν να ξεπερνούν το 15% του φορολογητέου εισοδήµατος. εν υπάρχει απαλλαγή για δωρεές, οι οποίες γίνονται από εταιρίες ή φυσικά πρόσωπα, που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο της εταιρίας, όταν το ποσό της δωρεάς υπερβαίνει το εκπίπτον όριο. 2. Η απαίτηση τα ποσά που ξεπερνούν τις δραχµές να κατατίθενται στο Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων ή σε Τράπεζα, ώστε να αποκλείονται οι εικονικές δωρεές. Σύµφωνα µε το Ν. 2459/1997 ο φόρος θεωρείται ότι βαρύνει το δωρεοδόχο. Αλλά παρακρατείται από τον δωρητή, ο οποίος και ευθύνεται για την απόδοση στη ΟΥ, µη επιτρεπόµενου συµψηφισµού ή τυχόν επιστροφής. Για παράδειγµα, αν θέλει κάποιος να χρηµατοδοτήσει ένα θεατρικό έργο αξίας 12 εκ. δρχ. ή έκθεση κόστους 30 εκ. δρχ. πρέπει να πληρώσει 20% περισσότερα, ώστε µετά την παρακράτηση το ποσό να µείνει ακέραιο. Αυτός ο νόµος µείωσε σηµαντικά τις χορηγίες και συνέβαλε στην διάλυση του ΟΜΕΠΟ. Ν.2873/2000 άρθρα 3&4 ΦΕΚ 285/ Τεύχος Α ( Νεώτερες ρυθµίσεις σε ποσά και συντελεστές ) εν απαιτείται πλέον η κατάθεση των δωρεών ως δραχµές σε ειδικό λογαριασµό στο Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων ή τράπεζα από δραχµές που ίσχυε µέχρι τότε ( τα ποσά µετατρέπονται ισόποσα σε ). Επίσης αυξήθηκε, το ποσό της δωρεάς ή της χορηγίας σε δραχµές από δραχµές που ήταν τα προηγούµενα χρόνια, µε βάση το οποίο γίνεται και η παρακράτηση φόρου. Ο νέος συντελεστής είναι µειωµένος στο 10% από 20% που ίσχυε, προκειµένου η δωρεά ή η χορηγία αυτή να αφαιρεθεί από το συνολικό εισόδηµα του φορολογουµένου. Εξαιρούνται από την παρακράτηση φόρου οι δωρεές χρηµατικών ποσών προς το ηµόσιο και Νοµικά Πρόσωπα ηµοσίου ικαίου. 36

37 Κίνητρα για προσέλκυση Ολυµπιακών χορηγών Η αξία των χορηγιών προς την εταιρία «Αθήνα 2004» για την ολυµπιάδα του 2004 εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα των χορηγών, ανεξάρτητα από το ύψος τους είτε κατά το χρόνο έκδοσης του οικείου φορολογικού στοιχείου, είτε µε απόσβεση του ποσού τους, ισόποσα µέσα σε µια πενταετία από την έκδοσή του. Για την εφαρµογή αυτής της διάταξης, ως χορηγία θεωρείται κάθε δαπάνη για την απόκτηση δικαιωµάτων χρήσης ολυµπιακών συµβόλων, εµβληµάτων και σηµάτων, καθώς και τα έξοδα προβολής των χορηγών είτε στο χώρο διεξαγωγής των αγώνων είτε σε άλλους χώρους (Ν.2833/2000 Άρθρο 4, παρ. στ.) 4.3 ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ Μετά από χρόνια στρεβλώσεων και συγχύσεων ο νόµος 3525/07 για την πολιτιστική χορηγία έρχεται να βάλει µια τάξη στο χορηγικό τοπίο στην Ελλάδα.Με τον Ν.3525/2007 είναι η πρώτη φορά που στον ελλαδικό χώρο ορίζεται το τι είναι η πολιτιστική χορηγία και διαχωρίζεται από την δωρεά. Συγκεκριµένα ο νόµος ορίζει την πολιτιστική χορηγία, παίρνοντας σαν βάση τον ορισµό του Κουτούπη, ως εξής : ως «Πολιτιστική χορηγία» νοείται η χρηµατική ή άλλης µορφής οικονοµική παροχή σε είδος, σε άυλα αγαθά ή υπηρεσίες από φυσικά ή νοµικά πρόσωπα, ηµεδαπά ή αλλοδαπά, για την ενίσχυση συγκεκριµένων πολιτιστικών δραστηριοτήτων ή σκοπών του αποδέκτη της χορηγίας µε αντιστάθµισµα την προβολή του κοινωνικού προσώπου και της ευποιίας του χορηγού». Επίσης, µε τον νέο νόµο διευρύνονται τα φυσικά ή νοµικά πρόσωπα που µπορούν να γίνουν χορηγοί. Μέχρι πριν την ψήφιση του νόµου µπορούσε κάποιος να είναι χορηγός µόνο αν προερχόταν από τον Ελλαδικό χώρο ή η εταιρία ήταν ελληνική. Τώρα, χορηγός µπορεί να είναι φυσικό πρόσωπο ή εταιρία της ηµεδαπής ή αλλοδαπής του ιδιωτικού δικαίου που προβαίνει σε χορηγία. Σηµαντική εξέλιξη θεωρείται και η αύξηση της λίστας αυτών που µπορούσαν να γίνουν αποδέκτες µιας χορηγίας. Ειδικότερα ορίζεται από τον Ν.3525/2007 ότι αποδέκτης της χορηγίας µπορεί να είναι και το ηµόσιο, οι οργανισµοί τοπικής αυτοδιοίκησης α και β βαθµού, τα νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου, τα νοµικά πρόσωπα του ευρύτερου δηµοσίου τοµέα, όπως αυτό κάθε φορά ορίζεται, καθώς και τα νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και οι αστικές µη κερδοσκοπικές εταιρίες του άρθρου 741 Α.Κ., που επιδιώκουν, κατά το καταστατικό τους σκοπούς πολιτιστικούς. Τέλος, ως πολιτιστική δραστηριότητα ορίζεται η προστασία και η αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς καθώς και η ενίσχυση και προβολή του νεότερου και σύγχρονου πολιτισµού. 37

38 Με το άρθρο 3 του νόµου συνίστανται στο Υπουργείου Πολιτισµού το Γραφείο Χορηγιών, το οποίο είναι αυτοτελές γραφείο που ανήκει απευθείας στον Υπουργό. Σε αυτό το γραφείο κατατίθενται οι χορηγικές συµβάσεις από τα δύο µέρη και είναι υπεύθυνο να ελέγξει για το αν υπόκεινται στο Ν.3525/2007 καθώς και να εισηγηθεί στον Υπουργό, εντός 10 ηµερών, για την συγκεκριµένη υπόθεση. Ο Υπουργός παίρνει την τελική απόφαση για την έκδοση της πράξης εντάξεως της συγκεκριµένης χορηγίας στον νόµο. Με το άρθρο 4 του νόµου συνιστάται εννεαµελές Συµβούλιο Χορηγιών το οποίο έχει συµβουλευτικό ρόλο για τις υποθέσεις που έχουν προωθηθεί στον Υπουργό για ένταξη στην πολιτιστική χορηγία, καθώς και είναι υπεύθυνο για την διάδοση του νόµου και της ιδέας της Πολιτιστικής Χορηγίας. Η Σύµβαση Χορηγίας καθίσταται υποχρεωτική και µάλιστα πρέπει να περιλαµβάνει αναλυτική περιγραφή των δικαιωµάτων και των υποχρεώσεων τόσο του χορηγού όσο και του αποδέκτη της χορηγίας. Μέσα στα πλαίσια αυτά το ΥΠΠΟ έχει εκδώσει µια φόρµα Χορηγικής Σύµβασης (βλ. Παράρτηµα) για την διευκόλυνση των δυο µερών. Όσον αφορά τα κίνητρα τα οποία δίνονται στους ιδιώτες και στις επιχειρήσεις για να προβούν σε µια πολιτιστική χορηγία είναι και ηθικές ανταµοιβές αλλά και ευνοϊκές φορολογικές ρυθµίσεις για αυτούς. Ο χορηγός αναλόγως της χρηµατικής αξίας της προσφοράς του κατατάσσεται στις εξής κατηγορίες: Μέγας Χορηγός, Χορηγός, Υποστηρικτής, Φίλος. Η κατάταξη αυτή αφορά στην απονοµή ηθικού επαίνου και δεν επηρεάζει τη φορολογική µεταχείριση των χορηγών. Στην συγκεκριµένη ρύθµιση δεν έχουν οριστεί ακόµη τα ποσά ή τα ποσοστά µε βάση τα οποία θα χαρακτηρίζονται οι χορηγοί µε τους παραπάνω «τίτλους». Στο ίδιο πνεύµα των ηθικών απολαβών ορίστηκαν και τα χορηγικά βραβεία τα οποία θα απονέµονται κάθε χρόνο από το ΥΠΠΟ µετά από γνωµοδότηση του Συµβουλίου Χορηγιών. Για την έκπτωση πολιτιστικών χορηγιών από το εισόδηµα ο νόµος καθορίζει ότι η πολιτιστική χορηγία εκπίπτει εξ ολοκλήρου από το φορολογητέο εισόδηµα του φορολογουµένου ή τα ακαθάριστα εισοδήµατα της επιχείρησης που προσέφεραν τη χορηγία. Το αφαιρούµενο συνολικό ποσό δεν µπορεί να υπερβαίνει το 30% του συνολικού φορολογούµενο εισοδήµατος ή των καθαρών κερδών που προκύπτουν από τα βιβλία της επιχείρησης που προσέφερε την χορηγία. Σε περίπτωση που η χορηγία είναι σε είδος ή σε υπηρεσίες, το ποσό αποτιµάται από ειδική επιτροπή 10 που συνιστάται για το σκοπό αυτό από το Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών και από το Υπουργείο Πολιτισµού. 10 Η επιτροπή αυτή δεν έχει αναλάβει ακόµη καθήκοντα λόγω της έλλειψης χορηγιών σε είδος ή σε υπηρεσίες που να εντάσσονται στον νόµο 3525/

39 Η διαδικασία για τον χαρακτηρισµό µιας χορηγίας ως πολιτιστική χορηγία ποικίλει ανάλογα µε τον τοµέα του πολιτισµού που θέλει µια επιχείρηση να χορηγήσει. Η πρώτη ενέργεια είναι για όλους η ίδια, πρέπει να κατατεθεί η συµφωνία για την χορηγία στο Γραφείο Χορηγιών του ΥΠΠΟ. Σε περίπτωση που έχει να κάνει µε σύγχρονο πολιτισµό απλά υπογράφεται η σύµβαση σύµφωνα µε το πρότυπο που έχει δώσει το ΥΠΠΟ και εισηγείται το Γραφείο Χορηγιών στον Υπουργό για τον χαρακτηρισµό της πράξης. Αφού εκδοθεί η απόφαση γίνεται η είσπραξη των χρηµάτων. Αυτό το ποσό ο χορηγός υποχρεούται να το καταθέσει είτε στο Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων είτε σε µια άλλη Ελληνική τράπεζα. Σε αυτή κατατίθεται το 99% του ποσού ενώ το 1% πάει υπέρ του ΟΠΕΠ σε ξεχωριστό κωδικό στην ΟΥ όπου και κατατίθεται. Αφού γίνει η εκδήλωση ο αποδέκτης της χορηγίας υποχρεούται εντός 15 ηµερών να καταβάλλει στο ΥΠΠΟ τα αποδεικτικά για την πραγµατοποίηση της χορηγούµενης πολιτιστικής δραστηριότητας. Επίσης, εντός 3 µηνών πρέπει να καταθέσει και έκθεση απολογισµού για την πολιτιστική χορηγία που έλαβε. Στην περίπτωση που η χορηγία απευθύνεται στον τοµέα της πολιτιστική κληρονοµιάς η διαδικασία µένει η ίδια, µόνο που πριν πάει η εισήγηση στον Υπουργό πρέπει πρώτα να πάρει γνωµοδότηση από το ΚΑΣ. Επιπλέον υπάρχει διαφοροποίηση και στους κωδικούς που κατατίθενται τα χρήµατα ανάλογα µε την περίπτωση( βλ. Παράρτηµα/ ιάγραµµα Ροής ΥΠΠΟ). Ο νόµος αυτός βρίσκεται σε πλήρη εφαρµογή τους τελευταίους 9 µήνες και έχει αποφέρει περίπου χορηγίες προς πολιτιστικούς οργανισµούς σύµφωνα µε στοιχεία του ΥΠΠΟ 11. Η δραστηριότητα αυτή δεν κρίνεται ικανοποιητική και αποδέκτες είναι κυρίως το ΥΠΠΟ, κάποια ΝΠΙ και ελάχιστοι ΟΤΑ 12. Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου στις 15 ηµέρες από το Γραφείο Χορηγιών εάν δεν εµπλέκεται σε αυτήν το ΚΑΣ που µπορεί να καθυστερήσει λίγο παραπάνω 13. Στην 9µηνη αυτή λειτουργία του νόµου έχουν εντοπιστεί και κάποια προβλήµατα στην εφαρµογή του από την πλευρά του ΥΠΟΙΟ. Συγκεκριµένα το ΥΠΟΙΟ θεωρεί την πολιτιστική χορηγία της εταιρίας προς έναν πολιτιστικό οργανισµό ως παροχή υπηρεσιών και απαιτεί τιµολόγιο για αυτό και φυσικά κατάθεση του ΦΠΑ 19%. Σύµφωνα µε το ΥΠΠΟ αυτό είναι 11 Το ποσό αυτό δεν θεωρείται αρκετά ικανοποιητικό, σύµφωνα µε τον προιστάµενο του γραφείου χορηγιών, αλλά δεν θεωρείται και αποθαρρυντικό. Σύµφωνα µε τον κ. Κωστάκη, δεδοµένων των προβληµάτων που υφίστανται τη δεδοµένη στιγµή είναι µια καλή αρχή. 12 Σύµφωνα µε τα στοιχεία που δόθηκαν από τον προϊστάµενο του γραφείου χορηγιών, οι δήµοι οι οποίοι είναι αποδέκτες πολιτιστικής χορηγίας είναι δύο, ο δήµος Λουτρακίου και ο δήµος του Α.Ι. Ρέντη 13 Ο χρόνος της διαδικασίας είναι ενδεικτικός, σύµφωνα µε τα λεγόµενα του κ. Κωστάκη, προϊσταµένου του γραφείου χορηγιών και η καθυστέρηση λόγω εµπλοκής του ΚΑΣ εκτιµάται από τον ίδιο σε περίπου 10 ηµέρες. 39

40 ένας αποτρεπτικός παράγοντας για τις επιχειρήσεις ώστε προκειµένου να ενταχθούν στον Ν.3525/ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 3525/2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ Κάνοντας, µια κριτική θεώρηση του νόµου 3525/2007 θα πρέπει να αναφερθούµε στις θετικές και αρνητικές ρυθµίσεις που επιφέρει στο «χορηγικό σκηνικό» της Ελλάδας. Σίγουρα, είναι πολύ θετική η αναγνώριση της πολιτιστικής χορηγίας και ο ορισµός της. Μέχρι την έκδοση του νόµου δεν υπήρχε σαφή εικόνα για το τι είναι πολιτιστική χορηγία ούτε και δίνονταν κίνητρα από την πλευρά του κράτους για την ανάπτυξη της. Επίσης, πολύ θετικό είναι το γεγονός της επιβολής της χορηγικής σύµβασης αλλά και της έκθεσης του απολογισµού από την πλευρά του πολιτιστικού οργανισµού 15. Η αποτελεσµατικότητα του νόµου, όµως στους 9 µήνες που είναι ενεργός δεν έχει αποφέρει τα αναµενόµενα αποτελέσµατα. Εντοπίζονται προβλήµατα στις διαδικασίες 16 του και στην υλοποίηση του. Επίσης, δεν έχει λάβει την δηµοσιότητα που θα έπρεπε για να αποφέρει αποτελέσµατα. Τέλος από τα σηµαντικότερα προβλήµατα είναι η παρακράτηση του 19% ΦΠΑ για την παροχή υπηρεσιών. Αυτό σηµαίνει ότι ουσιαστικά δεν δίνει τα προνόµια τα οποία υπόσχεται στις εταιρίες για τις προσελκύσει και να ενταχθούν στον νόµο, αντίθετα τις αποτρέπει. Οι επιπτώσεις του νόµου δεν φτάνουν τις προσδοκίες του νοµοθέτη. εν δίνει δηλαδή την ώθηση στην ανάπτυξη της πολιτιστικής χορηγίας που την έχει τόση ανάγκη. Εν κατακλείδι, πρέπει να τονίσουµε ότι η εφαρµογή του δεν έχει επιφέρει, ακόµη τουλάχιστον, τις αλλαγές που αναµένονταν στην ανάπτυξη του πολιτισµού. 14 Σύµφωνα µε τον προϊστάµενο του γραφείου χορηγιών, αυτό το ζήτηµα θεωρείται ότι θα λυθεί σύντοµα και θα δώσει την απαραίτητη ώθηση στον νόµο ώστε να λειτουργήσει µε καλύτερα αποτελέσµατα. 15 Μέχρι την εφαρµογή του νόµου δεν υπογράφονταν χορηγικές συµβάσεις ούτε από τους ΟΤΑ, όπως θα δούµε στα επόµενα κεφάλαια, αλλά ούτε και από τις εταιρίες 16 Από τις ιδιωτικές εταιρίες θεωρούνται πολύ γραφειοκρατικές οι διαδικασίες όπως γίνεται φανερό από την ερευνητική προσέγγιση στα παρακάτω κεφάλαια 40

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ. ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΧΟΡΗΓΩΝ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ 5.1 ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑ Οι στόχοι των πολιτιστικών φορέων από την επιχειρηµατική χορηγία είναι, σύµφωνα µε τον Πέτρο Ζούνη (2001, σελ.57), κατά σειρά σπουδαιότητας : 1. Η εξασφάλιση πόρων, χρηµατικών και σε είδος, για την υλοποίηση των πολιτιστικών τους προγραµµάτων και των πολιτιστικών τους εκδηλώσεων. 2. Η σύνδεση της αίγλης και της φήµης του χορηγού µε το πολιτιστικό γεγονός και κατ επέκταση µε τον πολιτιστικό φορέα. 3. Η δηµιουργία δυνατοτήτων για τον πολιτιστικό φορέα ώστε µε την ευκαιρία του χορηγούµενου γεγονότος να έρθει σε επαφή : Α Με µέλη του πνευµατικού, πολιτιστικού και πολιτικού κόσµου που µπορούν να εξασφαλίσουν νέες επαγγελµατικές συνεργασίες και ενίσχυση του κύρους του. Β Με µέλη του επιχειρηµατικού κόσµου ( στελέχη, εταιρίες) που µπορούν να του εξασφαλίσουν µελλοντικές χορηγικές συνεργασίες και συµφωνίες. 5.2 ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΕΙ ΧΟΡΗΓΟ Η στρατηγική που ακολουθούν οι πολιτιστικοί οργανισµοί κατά την αναζήτηση των χορηγών αποτελεί σηµαντικό παράγοντα για τον καθορισµό του ποσοστού της επιτυχίας αυτού του εγχειρήµατος. Πρώτα από όλα πρέπει να καθοριστεί η µορφή της εκδήλωσης στην οποία χρειάζονται χορηγό και που αποσκοπεί αυτή η εκδήλωση. Ο καλός προγραµµατισµός είναι από τα σηµαντικότερα στοιχεία τα οποία αποτελούν έναν ελκυστικό «χορηγικό φάκελο». Στο χώρο των χορηγιών, οι χορηγοί σπάνια δρουν συµπτωµατικά και τυχαία αντιθέτως ενεργούν µε βάση µια ήδη προδιαγεγραµµένη εταιρική χορηγική στρατηγική. Συνεπώς, απαιτείται ο «κρίσιµος χρόνος» για να ενταχθεί στο χορηγικό πρόγραµµά τους µια συγκεκριµένη πρόταση. Αυτός ο χρόνος είναι περίπου την περίοδο πριν την κατάρτιση του προϋπολογισµού της εταιρίας που αναλόγως την εταιρία, πολυεθνική, ελληνική, οικογενειακή, ποικίλει από 41

42 τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο 17. Συνεπώς, για να γίνει δεκτή µια χορηγική πρόταση ουσιώδους σηµασίας είναι να κατατίθεται πριν από αυτό το χρονικό διάστηµα. Για να καταλήξει ένας πολιτιστικός οργανισµός να φτιάξει την χορηγική του πρόταση και να την προωθήσει στην εταιρία πρώτα από όλα πρέπει να γνωρίζει τι κοινό θα προσελκύσει µε την εκδήλωση που πρόκειται να κάνει. Αυτό είναι ένας οδηγός για τον φορέα ώστε να επιλέξει τις εταιρίες που θα απευθυνθεί. Οι εταιρίες πρέπει να έχουν κάποια συνάφεια µε το κοινό της πολιτιστικής εκδήλωσης, να είναι µέσα στο κοινό-στόχο της εταιρίας ή σε αυτό που θα ήθελε να προσελκύσει, διαφορετικά η πρόταση δεν θα είναι ελκυστική. Αφού προσδιοριστεί ο τοµέας των εταιριών στον οποίο θα απευθυνθεί ο οργανισµός καταρτίζεται ο χορηγικός φάκελος, δηλαδή η πρόταση για την χορηγία, η οποία πρέπει να είναι γραπτή, πλήρης, αναλυτική και σαφής ως προς τα τρία σκέλη της. Τα τρία σκέλη είναι α) το προφίλ του επιχορηγούµενου οργανισµού και του προς χορηγία προϊόντος, β) η απαιτούµενη ενίσχυση και γ) τα αντισταθµίσµατα. Καµία χορηγία δεν πρέπει να ξεκινάει, χωρίς την προηγούµενη αναλυτική σύνταξη και υπογραφή σχετικής σύµβασης 18 στην οποία θα καταγράφονται όλες οι αµοιβαίες υποχρεώσεις και τα δικαιώµατα των δύο µερών (Γασπαρινάτος, Κ. & Ιωαννίδης, Γ., 2008, σελ.32). Συγκεκριµένα ο χορηγικός φάκελος πρέπει να περιέχει τα εξής: Ποιος είναι ο πολιτιστικός φορέας Ποίο είναι το υποψήφιο χορηγούµενο πολιτιστικό πρόγραµµα ή προϊόν Ποιο είναι το κοινό στο οποίο απευθύνεται Ποιος είναι ο τρόπος προβολής του προγράµµατος στα ΜΜΕ Ποιο είναι το κόστος του πολιτιστικού προγράµµατος που ισοδυναµεί µε το συνολικό ποσό της χορηγίας που ζητείται ή το επιµέρους χορηγικό ποσό 19 Συγκεκριµένα ανταλλάγµατα και υπηρεσίες µπορεί να προσφέρει ο πολιτιστικός οργανισµός προς την εταιρία χορηγό Οι µεγάλες πολυεθνικές, οι οποίες έχουν τα κέντρα λήψης αποφάσεων στο εξωτερικό, καταρτίζουν συνήθως τον προϋπολογισµό τους τον Αύγουστο. Οι ανώνυµες ελληνικές εταιρίες τον Οκτώβριο, ενώ οι οικογενειακές µικροµεσαίες επιχειρήσεις είναι πιο ευέλικτες. Εποµένως, οι προτάσεις για σηµαντικές χορηγίες έχουν πολύ λίγες πιθανότητες να γίνουν αποδεκτές όταν γίνονται µέσα στο ηµερολογιακό έτος της υλοποίησης τους. Προκειµένου να αυξηθούν αυτές οι πιθανότητες, η πρόταση πρέπει να γίνεται από τον Ιανουάριο ως και τον Σεπτέµβριο κάθε έτους για το επόµενο ( Γασπαρινάτος, Κ., Ιωαννίδης, Ι., Καλογήρου, Α., 2006, σελ.72) 18 Χορηγική σύµβαση 19 Στην περίπτωση που υπάρχει συγχορηγία από πάνω από µια εταιρία 20 Π.χ. την διαφήµιση της εταιρίας µέσω των δελτίων τύπου της εκδήλωσης, τα προγράµµατα και τις αφίσες της 42

43 Ποια είναι τα βασικά οφέλη για την εταιρία- χορηγό σε όρους δηµοσιότητας, εταιρικής φιλοξενίας, εταιρικών δηµοσίων σχέσεων 21. Όλα τα παραπάνω είναι βήµατα που γίνονται ή πρέπει να γίνονται για την ανεύρεση χορηγών από την µεριά των πολιτιστικών οργανισµών. Συνήθως αυτό το έργο ανατίθεται στο τµήµα χορηγιών ή δηµοσίων σχέσεων του οργανισµού. Αν δεν ιδρυθεί αντίστοιχο τµήµα στον οργανισµό, µπορεί ο πολιτιστικός οργανισµός να απευθυνθεί σε ειδικούς συµβούλους για την χορηγία. Μέτα την εύρεση του χορηγού το επόµενο βήµα είναι η υπογραφή της χορηγικής σύµβασης, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η οποία πρέπει να γίνει υποχρεωτικά 22. Η συνεχής επικοινωνία και η καλή σχέση µε τον χορηγό είναι από τα σηµεία και που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και που µπορούν να αποφέρουν µια καλή συνεργασία µεταξύ του οργανισµού και της εταιρίας σε µακροπρόθεσµο ορίζοντα. Αυτό αυτόµατα µπορεί να οδηγήσει σε ιδιαίτερα οφέλη και των δύο µέρων. Καταλήγοντας, θα πρέπει να τονίσουµε ότι οι ενέργειες που αναφέρθηκαν είναι οι απαιτούµενες για την εύρεση χορηγού αλλά όχι πάντα υλοποιήσιµες από τους πολιτιστικούς οργανισµούς. Ιδιαίτερα στους ΟΤΑ όπου έχει γίνει και η έρευνα, η πραγµατικότητα απέχει αρκετά από την επαγγελµατική προσέγγιση του χορηγού ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ. ΜΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ. Μέσα στα πλαίσια διερεύνησης της ανάπτυξης της πολιτιστικής χορηγίας στον ελλαδικό χώρο, πέρα από την θεωρητική προσέγγιση, κρίθηκε σκόπιµο να γίνει και µια ερευνητική προσέγγιση σε εταιρίες της χώρας µας ή πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα για να φανεί το µέγεθος αυτής της ανάπτυξης και τους λόγους για τους οποίους οι εταιρίες ακολουθούν αυτή την πολιτική. Η έρευνα ήταν δειγµατοληπτική, σε στοχευµένες εταιρίες που έχουν έντονη δραστηριότητα σε αυτό τον τοµέα. Χρησιµοποιήθηκε ερωτηµατολόγιο µε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου (βλ. Παράρτηµα), για την συγκέντρωση των στοιχείων, µέσω προσωπικών συνεντεύξεων καθώς και οι απολογισµοί των εταιριών για την Ε.Κ.Ε.. Οι εταιρίες που εξετάστηκαν ήταν από α) τον χώρο των τηλεπικοινωνιών, Vodafone και Cosmote, και β) από τον τραπεζικό κλάδο, Atebank και Alpha bank. Επιλέχθηκαν αυτοί 21 Για ποιο λόγο, δηλαδή, ο οργανισµός επέλεξε την συγκεκριµένη εταιρία και ποια θα είναι τα οφέλη της 22 Με την χορηγική σύµβαση κατοχυρώνονται όλα όσα έχουν ειπωθεί προφορικά και για τις δυο πλευρές 23. Όπως θα γίνει ξεκάθαρο και στην µελέτη περίπτωσης στον δήµο Χαλανδρίου δεν υπάρχει τµήµα που ασχολείται αποκλειστικά µε τις χορηγίες και ούτε συστηµατική προσπάθεια για αυτό τον τοµέα. 43

44 οι τοµείς της αγοράς γιατί είναι οι πιο ενεργοί στον τοµέα της Ε.Κ.Ε. και κατ επέκταση στον τοµέα της πολιτιστικής χορηγίας. Ξεκινώντας την ανάλυση στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών, θα πρέπει να αναφερθεί ότι και στις δύο εταιρίες που χρησιµοποιήθηκαν σαν δείγµα η Εικόνα 2 Ε.Κ.Ε. και η χορηγία αποτελούν ένα πολύ σηµαντικό παράγοντα στις δράσεις που αναπτύσσουν. Οι δύο εταιρίες, αν και η µια είναι πολυεθνική και η δεύτερη Ελληνική, έχουν πολλά κοινά σηµεία στην αντιµετώπιση της πολιτιστικής χορηγίας και στην διαχείριση της. Η επιλογή πολιτιστικού φορέα για χορηγία έχει ως βασικό κριτήριο το κοινό στο οποίο απευθύνεται 24. Ένας ακόµη παράγοντας στην επιλογή είναι η διαχρονικότητα των εκδηλώσεων 25.Επίσης, η πολιτιστική εκδήλωση πρέπει να προσφέρει συγκεκριµένα και µετρήσιµα αποτελέσµατα σύµφωνα µε τις αναλύσεις των εταιριών. Ο πολιτιστικός φορέας που θα επιλέξουν να χορηγήσουν θα πρέπει να τυγχάνει ευρείας αναγνώρισης από την κοινωνία και συνήθως να οργανώνει µεγάλα καλλιτεχνικά γεγονότα µε απήχηση σε µεγάλο αριθµό κοινού. Οι παραπάνω εταιρίες προτιµούν την αποκλειστική χρηµατοδότηση µιας εκδήλωσης ή να είναι οι µοναδικές από τον χώρο των τηλεπικοινωνιών 26. Τις περισσότερες Εικόνα 3 φορές προσπαθούν να χορηγούν ολόκληρο το ποσό µιας εκδήλωσης αλλά και να προσφέρουν υπηρεσίες και προϊόντα. Ανάλογα µε την χορηγία, αν δηλαδή πρόκειται για υπηρεσίες ή για χρηµατικό ποσό, διαµορφώνονται και τα αντισταθµίσµατα που παίρνουν από τον πολιτιστικό οργανισµό. Τα αντισταθµίσµατα συνήθως είναι η προβολή του λογότυπου της εταιρίας µέσα από τα προγράµµατα των εκδηλώσεων, τις αφίσες και την αναφορά των χορηγών στο δελτίο τύπου. Στην περίπτωση που η χορηγία είναι σε είδος, η παρουσία των χορηγών είναι πολύ πιο έντονη στο χώρο της εκδήλωσης. ιαθέτουν προσωπικό και στήνουν περίπτερα στο χώρο της εκδήλωσης για την ενηµέρωση του κοινού και προωθούν και τα προϊόντα της εταιρίας τους. 24 Το στρατηγικό πλάνο της εταιρίας θα πρέπει να συµβαδίζει µε τον χορηγούµενο φορέα, να απευθύνεται δηλαδή σε κοινό- στόχο της εταιρίας 25 Να είναι εκδηλώσεις θεσµοί µε διάρκεια στο χρόνο και όχι εκδηλώσεις πυροτεχνήµατα που γίνονται µια φορά και δεν επαναλαµβάνονται 26 Σε περίπτωση συγχορηγίας µιας εκδήλωσης 44

45 Πρόκειται, δηλαδή για εµπορική χορηγία και προώθηση πωλήσεων µέσα στο χώρο της εκδήλωσης και όχι για αµιγώς πολιτιστική χορηγία. Στην περίπτωση χρηµατικής χορηγίας, τα αντισταθµίσµατα περιορίζονται στην προβολή του λογοτύπου της εταιρίας µέσω των προγραµµάτων και των αφισών της εκδήλωσης. Η παρουσία των εταιριών είναι πολύ πιο διακριτική. Σε αυτή την περίπτωση, αναφερόµαστε στην αµιγώς πολιτιστική χορηγία. Για να διαφυλάξουν τα δικαιώµατά τους από την χορηγία που κάνουν σε έναν πολιτιστικό οργανισµό, τις περισσότερες φορές υπογράφουν µια χορηγική σύµβαση 27. Η σύµβαση δεν εντάσσεται στον νόµο 3525/2007 για την πολιτιστική χορηγία αλλά έχει την µορφή ενός ιδιωτικού συµφωνητικού µεταξύ των δύο µερών. Στις περιπτώσεις που δεν υπογράφεται η σύµβαση, οι εταιρίες δίνουν τα στοιχεία τους στον χορηγούµενο φορέα για να εκδοθούν τα τιµολόγια στο όνοµα τους και όχι στο όνοµα του φορέα. Αυτός είναι ένας τρόπος να εµφανίζουν έξοδα στα λογιστικά τους βιβλία τα οποία αφαιρούνται από τα έσοδα της εταιρίας. Παρατηρείται συχνά το παράδοξο να µην γίνεται χρήση του νόµου για την πολιτιστική χορηγία ώστε οι επιχειρήσεις να πάρουν την φοροαπαλλαγή, όπως προβλέπεται. Ο λόγος της µη χρήσης είναι στην περίπτωση της Vodafone η άγνοια του νόµου αυτού και στην περίπτωση της Cosmote οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που χρειάζονται για να ενταχθούν σε αυτόν 28. Κατά την διάρκεια της προετοιµασίας της εκδήλωσης, οι εταιρίες προσπαθούν να βοηθήσουν στην καλύτερη οργάνωση της. Επίσης, προσφέρουν την βοήθειά τους στην επικοινωνία της για δύο λόγους. Ο πρώτος, είναι η µεγαλύτερη προσέλκυση κοινού και άρα µεγαλύτερα τα οφέλη προβολής της εταιρίας και ο δεύτερος, η άρτια οργάνωση της εκδήλωσης στην οποία έχει συνεισφέρει η εταιρία, η διαφύλαξη δηλαδή της καλής εικόνας σε όλους τους τοµείς. Η παρουσία τους στην εκδήλωση, ως προσκεκληµένοι του πολιτιστικού οργανισµού δεν κρίνεται πάντα απαραίτητη, αποφασίζεται κατά περίπτωση για την παρουσία εκπροσώπου ή όχι. Συνήθως η παρουσία τους θεωρείται απαραίτητη σε µεγάλες και ευρείας κλίµακας πολιτιστικές εκδηλώσεις, γιατί σε αυτές υπάρχουν και τα µεγαλύτερα οφέλη προβολής. Η διαδικασία για να λάβει ένας οργανισµός πολιτιστική χορηγία από αυτές τις εταιρίες είναι αυτή που ακολουθείται παγκοσµίως. Κατατίθεται ο χορηγικός φάκελος του οργανισµού στην 27 Αυτό δεν συµβαίνει σε όλες τις περιπτώσεις των πολιτιστικών χορηγιών 28 Από τους υπευθύνους της εταιρίας θεωρείται σπατάλη χρόνου η οποία δεν έχει το απαραίτητο αντίκρισµα για να γίνει 45

46 εταιρία, εγκρίνεται από επιτροπή που έχει συστήσει η εταιρία για να εξετάζει τις προτάσεις προς χορηγία και αποφασίζεται σε ποιους φορείς θα δοθούν. Η επιλογή εξαρτάται από την εµβέλεια της εκδήλωσης, το κοινό στο οποίο απευθύνεται και την ποιότητα αυτής. Η ζυγαριά της επιλογής κλίνει προς τις εκδηλώσεις που έχουν διάρκεια και συνέχεια στο χρόνο. Τέλος, οι εταιρίες είναι πολύ πιο θετικές απέναντι σε φορείς που έχουν ήδη χορηγήσει. Προσπαθούν να διατηρούν µια συνεχή σχέση µε τον φορέα, µε σκοπό να ταυτιστεί το όνοµά τους µε τον φορέα και την συγκεκριµένη εκδήλωση. Βέβαια, αυτό δεν σηµαίνει ότι αποκλείουν νέες πρωτοβουλίες εάν στοχεύουν σε κοινό που αφορά τις εταιρίες και συµπλέουν µε την γενικότερη στρατηγική τους. Μετά το πέρας της εκδήλωσης είναι πολύ σηµαντική η µέτρηση αποδοτικότητας αυτών των ενεργειών. Οι εταιρίες τηλεπικοινωνιών, τουλάχιστον µια φορά το χρόνο µετρούν την αποδοτικότητα των χορηγικών τους δραστηριοτήτων 29. Συνήθως τα µετρίσιµα αποτελέσµατα αναφέρονται σε δύο δείκτες, τον δείκτη άµεσων επαφών και τον δείκτη δηµοσιότητας, την µέτρηση δηλαδή της αποτελεσµατικότητας της επικοινωνίας της εκδήλωσης και τις διαστάσεις που πήρε. Στον τοµέα των τραπεζών δεν εντοπίζονται µεγάλες διαφορές µε τις τηλεπικοινωνίες. Και σε αυτή την Εικόνα 4 περίπτωση η Ε.Κ.Ε. και η χορηγία αποτελούν ένα πολύ σηµαντικό κοµµάτι στις δραστηριότητες της επιχείρησης. Η σηµαντικότητα της φαίνεται από το γεγονός της σύστασης ξεχωριστού γραφείου στην επιχείρηση που διαχειρίζεται αυτά τα ζητήµατα. Η επιλογή των εκδηλώσεων που θα χορηγήσουν έχουν άµεση συνάφεια µε το κοινό στο οποίο απευθύνονται. Επίσης, ρόλο στην επιλογή παίζει και το οικονοµικό, το κοινωνικό και το περιβαλλοντικό κριτήριο. Εικόνα 5 Οι επιχειρήσεις στον τραπεζικό τοµέα επιδιώκουν να είναι αποκλειστικοί χορηγοί στην κατηγορία της επιχειρήσεως. Φυσικά αυτό, κρίνεται κατά περίπτωση. Οι χορηγίες που διαθέτουν στους πολιτιστικούς οργανισµούς είναι πάντοτε 29 Η µέτρηση αυτή γίνεται µέσα από έρευνες που διεξάγουν οι εταιρίες στους πελάτες τους αλλά και στο ευρύτερο κοινό. Οι έρευνες αυτές διεξάγονται από την ίδια την εταιρία µε ερωτηµατολόγια που περιέχουν ερωτήσεις κλειστού τύπου, στοχευόµενες στους δείκτες που θέλουν να εξετάσουν 46

47 χρηµατικές και όχι υπηρεσίες ή προϊόντα. Αυτό είναι εύλογο και λόγω της φύσης των επιχειρήσεων. Τα αντισταθµίσµατα που παίρνουν ως αντάλλαγµα για την πολιτιστική χορηγία είναι ανταποδοτικά οφέλη ως προς την διαφήµιση της επιχείρησης και την προβολή αυτής. Και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει το λογότυπο της εταιρίας στις αφίσες και στα προγράµµατα της εκδήλωσης καθώς και η αναφορά του χορηγού στο δελτίο τύπου που εκδίδει ο οργανισµός για την επικοινωνία του πολιτιστικού γεγονότος. Για την διασφάλιση αυτών των δικαιωµάτων τους δεν υπογράφεται σύµβαση µε τον πολιτιστικό οργανισµό. Η χορηγική σύµβαση υπογράφεται σε σπάνιες περιπτώσεις και συνήθως στις αθλητικές χορηγίες και όχι στις πολιτιστικές. Αυτό που γίνεται στην πράξη είναι µια επιστολή 30 για την χορηγία από την πλευρά της επιχείρησης και η βεβαίωση του οργανισµού ότι τα χρήµατα θα χρησιµοποιηθούν για τον συγκεκριµένο σκοπό. Η εξασφάλιση της εταιρίας διασφαλίζεται από το γεγονός ότι τα τιµολόγια που εκδίδονται για τα έξοδα της εκδήλωσης είναι στο όνοµα της τράπεζας και µέσω αυτής πληρώνονται. Και σε αυτό τον τοµέα της αγοράς βλέπουµε την µη ένταξη των επιχειρήσεων στον χορηγικό νόµο 3525/2007. Η αιτία αυτού του γεγονότος είναι οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται για να µπορέσει η εταιρία να λάβει την φοροαπαλλαγή που προσφέρεται. Στην προετοιµασία της εκδήλωσης βοηθούν όπου κρίνεται απαραίτητο. Η παρουσία τους είναι πολύ διακριτική γιατί η φιλοσοφία αυτού του τοµέα των επιχειρήσεων είναι η αµιγώς πολιτιστική χορηγία και όχι η προώθηση πωλήσεων και προϊόντων. Όσον αφορά την επιλογή των φορέων που θα επιλεχθούν για να χορηγηθούν, η διαδικασία δεν έχει διαφορές µε αυτή των επιχειρήσεων που ασχολούνται µε τις τηλεπικοινωνίες. Κατατίθεται ο χορηγικός φάκελος από τον πολιτιστικό οργανισµό, συζητείται η πρόταση από την αρµόδια επιτροπή που έχει συσταθεί από την επιχείρηση για αυτό τον σκοπό, και αποφασίζεται σε ποιους θα δοθούν οι χορηγίες. Σε αυτή την απόφαση δεν επηρεάζονται από την διαχρονικότητα των σχέσεων που µπορεί να έχουν µε ένα πολιτιστικό φορέα. Αν και οι σχέσεις τους είναι άριστες, σηµασία για την επιλογή έχει ο σκοπός της εκδήλωσης και πως αυτή θα προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο. 30 Στην οποία βεβαιώνεται το ύψος του ποσού της χορηγίας 47

48 Και οι τράπεζες έχουν µετρήσιµους δείκτες για την αποτελεσµατικότητα της χορηγίας. Οι δείκτες αυτή περιορίζονται στην µέτρηση του γοήτρου 31 της επιχείρησης, που δεν ταυτίζεται αποκλειστικά µε τις χορηγίες που κάνει. Όµως, σίγουρα έχει ένα µεγάλο µέρος της ευθύνης για την θετική εντύπωση που µπορεί να έχει δηµιουργηθεί από το κοινωνικό σύνολο για την τράπεζα. Από την ανάλυση των απαντήσεων στους δύο τοµείς της οικονοµίας, τράπεζες και τηλεπικοινωνίες, µπορούµε να δούµε αρκετές οµοιότητες. Και οι δύο έχουν αρκετά αυξηµένο τον τοµέα των χορηγιών και δη των πολιτιστικών χορηγιών. Φαίνεται να παίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στον τοµέα της επικοινωνίας της επιχείρησης µε το κοινό της. Το γόητρο της εταιρίας και η Ε.Κ.Ε. έχει γίνει κοµµάτι των Ελληνικών επιχειρήσεων και των πολυεθνικών που εδρεύουν στην χώρα µας. Και στους δύο τοµείς διακρίνεται ενδιαφέρον προς τα πολιτιστικά και τα κοινωνικά ζητήµατα και προσπάθεια συµµετοχής σε αυτά. Υπάρχουν όµως, σηµεία στα οποία εντοπίζονται προβλήµατα στην λειτουργία αυτής της συµµετοχής. Για παράδειγµα στην πολιτιστική χορηγία δεν υπογράφεται η χορηγική σύµβαση, η οποία θεωρείται απαραίτητη. Επίσης, διακρίνεται µια σύγχυση ανάµεσα στην αµιγώς πολιτιστική χορηγία και στην εµπορική χορηγία ή την προώθηση πωλήσεων, ιδιαίτερα στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών. Η παρουσία των εταιριών δεν είναι πάντα διακριτική, όπως οφείλει να είναι σε µια πολιτιστική χορηγία. Στα κοινά σηµεία που εντοπίζονται πρέπει να προστεθεί και η µη ενεργή συµµετοχή των εταιριών στις προετοιµασία των εκδηλώσεων που χορηγούν 32. εν δίνουν πάντα το παρόν στις εκδηλώσεις αυτές και όταν είναι εκεί το κάνουν για λόγους προώθησης των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Παρατηρείται παρόλα αυτά, ότι οι σχέσεις τους µε τους πολιτιστικούς οργανισµούς είναι πολύ καλές και επιδιώκουν να έχουν µια συνεργασία µε διάρκεια. Τέλος, οι επιλογές τους κρίνονται από το κοινό της εκδήλωσης, το θέµα της εκδήλωσης καθώς και από τη συνέχεια αυτής, την διαχρονικότητά της, χωρίς αυτό να αποκλείει τις νέες προτάσεις. εν θα πρέπει να παραλείψουµε να αναφέρουµε ότι γίνεται µια αρκετά µεγάλη προσπάθεια για την ανάπτυξη της πολιτιστικής χορηγίας έστω και αν υπάρχουν κάποια ζητήµατα όχι τόσο επαγγελµατικής προσέγγισης αυτής. Όλες οι εταιρίες την θεωρούν πολύ χρήσιµο θεσµό που 31 Συγκεκριµένα αναφέρεται ως δείκτης της «φήµης» της εταιρίας από την κ. Ξεκαλάκη, υπεύθυνη του γραφείου χορηγιών της Atebank 32 Τουλάχιστον στην πλειοψηφία των εκδηλώσεων που είναι χορηγοί 48

49 θα πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω. Σύµφωνα µε τις απόψεις τους, η πολιτιστική χορηγία αποτελεί κινητήριο δύναµη για την υλοποίηση πρωτοβουλιών γύρω από τον πολιτισµό, ο οποίος έχει ανάγκη από µια τέτοια στήριξη. Και είναι και πολύ σηµαντική για την φήµη, το κοινωνικό προφίλ και την επικοινωνία της εταιρίας µε ένα διαφορετικό κοινό. Το βάρος που δίνουν σε αυτό, γίνεται φανερό από την µέτρηση της αποδοτικότητας της χορηγίας µε διάφορους δείκτες που έχει σταθµίσει η κάθε επιχείρηση. Ανασταλτικός παράγοντας στην όλη προσπάθεια είναι η έλλειψη κινήτρων από το κράτος. Αν και έγινε µια σηµαντική προσπάθεια µε την έκδοση του νόµου 3525/2007 η οποία όµως δεν αρκεί. Εντοπίζονται προβλήµατα σε αυτόν που κάνουν τις εταιρίες απρόθυµες να ενταχθούν και βρίσκουν άλλους τρόπους να εκπίπτουν ορισµένα έξοδα που γίνονται για την πολιτιστική χορηγία, όπως η έκδοση τιµολογίων στο όνοµα των επιχειρήσεων. 49

50 ΜΕΡΟΣ Β : ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ 50

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ 1.1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ Το Χαλάνδρι στην αρχαιότητα αποτελούσε τον αττικό ήµο Φλύας που τοποθετείτε στη µεσόγαια χώρα, σύµφωνα µε τη διοικητική διαίρεση του Κλεισθένους. Σήµερα συνιστά εύρωστη και όµορφη πόλη στη βορειοανατολική ζώνη των Αθηνών. Ο κύριος όγκος των κτιρίων έχει οικοδοµηθεί τα τελευταία 30 χρόνια, αν και Αθηναίοι διαµένουν στο Χαλάνδρι τουλάχιστον έναν αιώνα. Τα διοικητικά όρια του σύγχρονου δήµου εκτείνονται από την οµώνυµη ρεµατιά µέχρι και τους πρόποδες του πεντελικού όρους. Το Χαλάνδρι είναι ένας δήµος που συνορεύει στα δυτικά του µε τον ήµο Φιλοθέης, στα ανατολικά µε τον δήµο Αγίας Παρασκευής, στα βόρεια µε τους δήµους Αµαρουσίου, Πολύδροσου και Βριλησσίων και στα νότια µε τους δήµους Ψυχικού, Νέου Ψυχικού και Χολαργού. Έχει έκταση στρεµµάτων και κατοίκους. Είναι ο µεγαλύτερος δήµος των βορείων προαστίων της Αττικής. Ο Ησύχιος αναφέρεται στην ονοµασία "Φλύα" που προέρχεται από το ρήµα "φλεί" και το οποίο σηµαίνει "ευκαρπεί", καθώς η γη των Χαλανδραίων είναι πλούσια σε βλάστηση. Η µετονοµασία σε Χαλάνδρι προέρχεται από τον Τούρκο µεγαλογαιοκτήµονα Χαλά, στον οποίο ανήκαν µεγάλες εκτάσεις γης κατά την τουρκοκρατία. Εικόνα 6 Στο έµβληµα του δήµου διακρίνεται η πλατεία Αγίου Νικολάου που αποτελεί το παραδοσιακό κέντρο του χωριού των Χαλανδραίων και η χρονολογία 1944 οπότε και αναγνωρίζεται πλέον το Χαλάνδρι ως δήµος. Σε επίσηµες εκδηλώσεις εµφανίζεται το εναλλακτικό έµβληµα του δήµου υπό την ονοµασία " ήµος Φλυέων" µε την προτοµή του Ευριπίδη. Με τη βελτίωση του ρυµοτοµικού σχεδίου το Χαλάνδρι γίνεται παραθεριστικό θέρετρο των Αθηνών, ενώ κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή αφοµοιώνεται ένα µεγάλο µέρος των προσφύγων. 51

52 Στα χρόνια που ακολουθούν, η περιοχή καθίσταται ιδιαιτέρως προσφιλής για τους κατοίκους του λεκανοπεδίου που αναζητούν ένα καλύτερο επίπεδο διαβίωσης απ' ότι στο ασφυκτικό τότε "κλινόν άστυ". Λόγω της µεγάλης έκτασης του ήµου, της αργής και σταδιακής ένταξης των εκτάσεών του στο σχέδιο πόλεως και του δυσπρόσιτου οικονοµικά χαρακτήρα του, το Χαλάνδρι συνεχίζει να οικοδοµείται έως και σήµερα. 1.2 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ Ο δήµος Χαλανδρίου συνίσταται από την δηµοτική αρχή, τις υπηρεσίες του δήµου, τα ΝΠ και τις ηµοτικές Επιχειρήσεις. Την δηµοτική αρχή αποτελούν ο ήµαρχος, οι Αντιδήµαρχοι 33, το ηµοτικό Συµβούλιο, η Γενική Γραµµατέας του ήµου και η ηµαρχιακή Επιτροπή. Οι υπηρεσίες του δήµου χωρίζονται στις κάτωθι διευθύνσεις: ιεύθυνση ιοικητικών Υπηρεσιών ιεύθυνση Λογιστικού Προϋπολογισµού και Ταµειακής Υπηρεσίας ιεύθυνση Προσόδων ιεύθυνση Προσωπικού ιεύθυνση ιοικητικής Υποστήριξης ιεύθυνση Τεχνικής Υπηρεσίας ιεύθυνση Περιβάλλοντος ιεύθυνση ηµοτικού Κοιµητηρίου ιεύθυνση Ηλεκτροµηχανολογικού ιεύθυνση Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π) ιεύθυνση ηµοτικής Αστυνοµίας Γραφείο ηµάρχου - Αυτοτελές γραφείο ηµοσίων σχέσεων 33 οι οποίοι είναι πέντε στους τοµείς της πόλης, των τεχνικών υπηρεσιών, πολιτισµού, νεότητας και αθλητισµού, οικονοµικών και περιβάλλοντος 52

53 Γραφείο Αλλοδαπών Γραφείο Νοµικής Υπηρεσίας Αυτοτελές τµήµα Πληροφορικής Γραφείο Ευρωπαϊκών προγραµµάτων Γραφείο Ενηµέρωσης Καταναλωτών & Επιχειρήσεων Τα ΝΠ του δήµου είναι ανεξάρτητοι οργανισµοί που εντάσσονται στον δήµο αλλά έχουν δικό τους προϋπολογισµό και διοίκηση. Αυτά είναι τα παρακάτω: Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο ΟΝΑ Οργανισµός Νεολαίας και Άθλησης ηµοτική Φιλαρµονική Παιδικοί Σταθµοί ΚΑΠΗ Κέντρα Ανοιχτής Φροντίδας Ηλικιωµένων Συµβουλευτικό Κέντρο Προληπτικής Ιατρικής Τέλος υπάρχουν και οι δηµοτικές επιχειρήσεις του δήµου οι οποίες είναι δύο Φλύα Αναπτυξιακή ΕΠΑΧ ηµοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Χαλανδρίου 1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ Η πολιτιστική πολιτική του δήµου έχει ως κύριο στόχο την προώθηση των τεχνών, των γραµµάτων και του πολιτισµού γενικότερα σε όλους τους δηµότες του αλλά και στους κατοίκους του λεκανοπεδίου. Επιδιώκει την ανάπτυξη όλων των τοµέων του πολιτισµού και της διάδοσης αυτού µέσα από τις δράσεις και τα προγράµµατα του. 53

54 Η πολιτιστική πολιτική 34 του δήµου εκφράζεται µέσα από τα ΝΠ που υφίστανται και κυρίως µέσω του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου στο καταστατικό του οποίου εκφράζεται η γενικότερη πολιτιστική πολιτική του δήµου αλλά και το όραµα του για τον τοµέα του πολιτισµού. Στην άσκηση της πολιτικής συνδράµει και η ΕΠΑΧ η οποία κυρίως προσφέρει καλλιτεχνικά εργαστήρια τα οποία µπορούν να παρακολουθήσουν οι δηµότες µε την καταβολή αντιτίµου. Τα καλλιτεχνικά εργαστήρια που προσφέρει είναι σε διάφορους τοµείς όπως η ζωγραφική για ενηλίκους και παιδιά, θεατρικά εργαστήρια, εργαστήρια αγγειοπλαστικής, σκίτσου, δραµατοθεραπείας, γιόγκα, µουσικής έκφρασης και άλλα. 34 Η πολιτιστική πολιτική του δήµου Χαλανδρίου θα αναλυθεί συστηµατικά στα επόµενα κεφάλαια µέσα από την ανάλυση του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου το οποίο είναι υπεύθυνο για την υλοποίηση της. 54

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΤΟ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ 2.1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Εικόνα 7 Το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο ιδρύθηκε µε προεδρικό διάταγµα ( Π.. 373/81) το 1981 µετά από έγκριση της απόφασης του τότε ηµοτικού Συµβουλίου του δήµου Χαλανδρίου για ίδρυση ΝΠ κάτω από την άµεση εξάρτηση και εποπτεία του δήµου. Η ιδέα της ίδρυσής του και το όνοµά του προέρχονται από την Καλλιόπη Μουστάκα η οποία δώρισε στον δήµο το σπίτι της για την δηµιουργία αυτού του κέντρου στον χώρο όπου έζησε πολλά χρόνια από την ζωή της. Το όνοµα του κέντρου προέρχεται από το επώνυµο του συζύγου της, Θρασύβουλος Αετόπουλος, που ήθελε να τιµήσει αφού είχε φύγει από την ζωή πριν από εκείνη. Στην διαθήκη 35 της Καλλιόπης Μουστάκα αναφέρονται τα εξής: Το σπίτι Χαλανδρίου, οδός Τοµπάζη 18 και Φιλικής Εταιρίας 12 το αφήνω στο δήµο Χαλανδρίου για να γίνει Κέντρο Βιβλίου, Παιδείας και Πολιτισµού και να ονοµασθεί «Αετοπούλειο Κέντρο». Στο κέντρο θα στεγάζεται δανειστική βιβλιοθήκη, θα γίνονται διαλέξεις και οµιλίες, εκθέσεις ζωγραφικής και προβολή καλλιτεχνικών φιλµ ή σλάιντς. Μέσα από το όραµα της ξεκίνησε η λειτουργία ενός κέντρου πολιτισµού στον δήµο Χαλανδρίου. Το 1980 ο δήµος πήρε την απόφαση για την λειτουργία του και το 1981 εκδόθηκε το Π µε το οποίο λειτουργεί ακόµη και σήµερα. Ο δήµος έκανε ακόµη δειλά βήµατα στην ανάπτυξη του πολιτισµού σε τοπικό επίπεδο, αφού δεν υπήρχε και µεγάλη αποκέντρωση στον συγκεκριµένο τοµέα. Από την δεκαετία του 1980 οι ΟΤΑ άρχισαν να αναπτύσσουν αυτόνοµη πολιτιστική δράση και υπήρξε πολύ καλή συγκυρία το κληροδότηµα που είχε παραλάβει ένα χρόνο πριν για την ανάπτυξη τέτοιων δράσεων. Κάνοντας µια ανασκόπηση στην ιστορία του Αετοπουλείου, µπορούµε να διαπιστώσουµε ότι η ίδια του η ύπαρξη στηρίζεται σε ένα είδος χορηγίας εκείνης της εποχής, την δωρεά 36 από ιδιώτες, αφού η πολιτιστική χορηγία στην Ελλάδα δεν είχε διαδοθεί ακόµη. 35 Η διαθήκη της γράφτηκε το 1978, λίγους µήνες πριν το θάνατό της 55

56 2.2 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ Σύµφωνα µε το ιδρυτικό του διάταγµα (Π 373/81) το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο Χαλανδρίου έχει ως σκοπό την ανάπτυξη κάθε µορφής πνευµατικής, µορφωτικής και πολιτιστικής δραστηριότητας στην πόλη του Χαλανδρίου. Για την πραγµατοποίηση των σκοπών του το κέντρο µπορεί να αναπτύξει τη δηµοσιότητα, τον ελεύθερο και δηµοκρατικό διάλογο, τη σωστή και τακτική ενηµέρωση των κατοίκων του Χαλανδρίου σε τοπικά και ευρύτερα θέµατα, θα εφαρµόσει την ουσιαστική και ενεργητική συµµετοχή των δηµοτών και των κατοίκων στη δηµοτική δραστηριότητα και γενικά θα χρησιµοποιήσει κάθε δυνατό και πρόσφορο µέσο (Π 373/81). Ενδεικτικά οι µορφές δραστηριότητας και τα µέσα για την άσκησή της είναι: Η δηµιουργία και λειτουργία Ελεύθερου ηµοκρατικού Ανοιχτού Πανεπιστηµίου Η διοργάνωση διαλέξεων, συζητήσεων και συνεδρίων Η ανάπτυξη και ενίσχυση δραστηριοτήτων για την προβολή και διάδοση της µουσικής, του χορού, του θεάτρου, του κινηµατογράφου, ιδιαίτερα η δηµιουργία και λειτουργία ηµοτικού θεάτρου και κινηµατογραφικής λέσχης Η ανάπτυξη και ενίσχυση δραστηριοτήτων για την προβολή και διάδοση των εικαστικών και εφαρµοσµένων τεχνών και της φωτογραφίας Η δηµιουργία και λειτουργία βιβλιοθηκών και η ανάπτυξη και ενίσχυση δραστηριοτήτων για την προβολή και διάδοση του βιβλίου Η συγκέντρωση και προβολή λαογραφικού υλικού και η ενίσχυση δραστηριοτήτων και για τη διάδοση της λαϊκής παράδοσης Οι εκδόσεις κάθε µορφής που έχουν σχέση µε την δραστηριότητα του Κέντρου Η δηµιουργία και ανάπτυξη Θεάτρου Σκιών και κουκλοθέατρου Η ενίσχυση και προβολή της ερασιτεχνικής πρωτοβουλίας και του πολιτιστικού έργου των µαζικών φορέων της πόλης Η διοργάνωση γενικά εκδηλώσεων για την προώθηση των σκοπών του Κέντρου Για να πετύχει τους στόχους τους το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο µπορεί να επιδιώξει την συνεργασία µε δηµόσιες υπηρεσίες και οργανισµούς καθώς και την συνεργασία µε κοινωνικούς φορείς, οµίλους και ιδιώτες, Ελληνικούς και ξένους. Επίσης ενθαρρύνεται και προωθείται η διαδηµοτική συνεργασία σε θέµατα πολιτισµού και η συµµετοχή σε συµβούλια 36 Η δωρεά εµπερικλείεται στην ευεργεσία, η οποία είναι ακόµη και στις µέρες µας έντονη στον Ελλαδικό χώρο 56

57 και επιτροπές του δηµοσίου τοµέα για θέµατα που αφορούν την πνευµατική και πολιτιστική δραστηριότητα της περιοχής. Ένα σηµαντικό και πρόσφορο µέσο για την επιτυχία εκδηλώσεων και προαγωγής του πνεύµατος είναι η χρησιµοποίηση και η συνεργασία µε τα ΜΜΕ (Π 373/81). Από το 1981, µετά την έκδοση του Π για την λειτουργία του Κέντρου πολλοί κάτοικοι του δήµου Χαλανδρίου που είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον πολιτισµό και τα πολιτιστικά δρώµενα άρχισαν να ασχολούνται ενεργά και σε συνεννόηση µε το δήµο ανέλαβαν να διαµορφώσουν ένα κοµµάτι της Ρεµατιάς του Χαλανδρίου σε Θέατρο. Το Θέατρο της Ρεµατιάς 37 στέγασε σχεδόν όλες της θερινές πολιτιστικές εκδηλώσεις του Κέντρου. Το Αετοπούλειο δεν είχε οργανωθεί και στελεχωθεί πλήρως, αν και έκανε αποσπασµατικά κάποιες εκδηλώσεις. Το 1984 στελεχώθηκε σύµφωνα µε το Π και ξεκίνησε επίσηµα την λειτουργία του. Σύµφωνα µε το Π 373/81 το Κέντρο διοικείται από ενδεκαµελές ιοικητικό Συµβούλιο που απαρτίζεται από τον εκάστοτε ήµαρχο ως πρόεδρο ή από τον οριζόµενο από αυτόν βοηθό ηµάρχου, πέντε δηµοτικούς συµβούλους και πέντε δηµότες. Τους δηµοτικούς Συµβούλους και τα λαϊκά µέλη εκλέγει και αντικαθιστά το ιοικητικό Συµβούλιο. Η θητεία του ιοικητικού Συµβουλίου είναι η δηµοτική περίοδος, ασκεί όµως τα καθήκοντά του µέχρι της εκλογής του νέου.σ. Όσον αφορά την εσωτερική διάρθρωση του Κέντρου, αυτή άλλαξε µε τροποποίηση του Π 373/81 µε το ΦΕΚ 1356/ άρθρο 1 (Βλ. Παράρτηµα) και έχει ως εξής: Το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο συγκροτείται σε µία διεύθυνση µε τα παρακάτω τµήµατα Τµήµα Πολιτιστικών ραστηριοτήτων Τµήµα Βιβλιοθήκης Τµήµα Πληροφορικής ιοικητικής Υποστήριξης Αρχείου Οι οργανικές θέσεις που ορίζονται είναι 1θέση κατηγορίας Π.Ε (Πανεπιστηµιακής Εκπαίδευσης), 9 θέσεις Τ.Ε ( Τεχνολογικής Εκπαίδευσης), 10 θέσεις.ε ( ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης) και 4 θέσεις Υ.Ε ( Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης). 37 Έτσι ονοµάστηκε 57

58 Οι αρµοδιότητες του.σ. είναι η άσκηση ελέγχου σε όλους τους τοµείς του Κέντρου. Ψηφίζει τον κανονισµό λειτουργίας του και τον προϋπολογισµό του, καθώς και παίρνει τις αποφάσεις για τις εκδηλώσεις που θα πραγµατοποιήσει το Κέντρο µετά από συζήτηση µε το αντίστοιχα υπεύθυνο τµήµα. Οι τακτικές συνεδριάσεις του.σ γίνονται υποχρεωτικά µία φορά το µήνα και µε πρόσκληση του Προέδρου µπορούν να λάβουν χώρα και έκτακτες 38. Επίσης, έκτακτο.σ µπορεί να συγκληθεί και αν υπάρχει αίτηµα από τουλάχιστον τέσσερα µέλη του.σ. 2.3 Η ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Το Π 373/81 ορίζει ως πόρους του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου τα εξής: Την ετήσια επιχορήγηση του δήµου Κρατικές επιχορηγήσεις, όπως εισφορές, δωρεές, επιχορηγήσεις κληρονοµικές, κληροδοσίες και άλλα από οποιοδήποτε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο, µετά από απόφαση του.σ. για αποδοχή 39 Εισπράξεις από εκδηλώσεις, εκδόσεις και άλλα όπως και οι πρόσοδοι από την περιουσία του Στην πρώτη δεκαετία λειτουργίας του η χρηµατοδότηση του Κέντρου προέρχονταν αποκλειστικά από το δήµο. Με την πάροδο των ετών στα έσοδά του συµπεριλήφθηκαν και επιχορηγήσεις από το Υπουργείο Πολιτισµού, την Γενική Γραµµατεία Νέας Γενιάς και από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Τα χρήµατα που εισέπραττε χρησιµοποιούνταν για ανελαστικές δαπάνες 40 και για δαπάνες υποδοµής και οργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων. Οι δαπάνες των εκδηλώσεων αφορούν τις εκδηλώσεις στο Ευριπίδειο Θέατρο Ρεµατιάς 41 κατά τους καλοκαιρινούς µήνες, εκδηλώσεις κατά την διάρκεια του χειµώνα εντός του κτιρίου του πολιτιστικού κέντρου, δισκογραφία, εκδόσεις βιβλίων, αγορά βιβλίων και εκδηλώσεις της βιβλιοθήκης. Το ποσοστό επί του προϋπολογισµού του Κέντρου που διατίθενται για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, στην αρχή της λειτουργίας του ήταν αρκετά αυξηµένο αλλά σταδιακά άρχισε να µειώνεται 42. Σήµερα το ποσοστό αυτό είναι περίπου στο 8,5%. Συγκεκριµένα ο προϋπολογισµός του 2008 του Αετοπούλειου ανέρχεται στο εκ των οποίων µόνο 38 Σε περιπτώσεις που προκύπτει κάποιο ζήτηµα που χρειάζεται άµεσα λύση 39 εδώ εντάσσονται και οι πολιτιστικές χορηγίες 40 αµοιβές προσωπικού, ασφαλιστικές εισφορές, γενικά έξοδα λειτουργίας 41 όπως µετονοµάστηκε 42 Το ποσοστό στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Κέντρου ήταν 75% επί του συνολικού προϋπολογισµού 58

59 οι διατίθενται για πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα υπόλοιπα χρήµατα διαθέτονται για την κάλυψη ανελαστικών δαπανών. Για να αντιληφθούµε επίσης το ποσό αυτό σε σύγκριση µε τον προϋπολογισµό όλου του δήµου, κρίνεται σκόπιµο να αναφερθεί ότι αντιστοιχεί η επιχορήγηση στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο από τον δήµο Χαλανδρίου, σε 1,33%. Στο παραπάνω ποσό του Κέντρου, επειδή δεν έχει κλείσει ακόµη ο ισολογισµός του 2008, δεν συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα που παίρνει από τις πολιτιστικές χορηγίες. Από προηγούµενους προϋπολογισµούς υπολογίζεται ότι το ποσοστό των χορηγιών από τις ιδιωτικές εταιρίες είναι περίπου 2% στο σύνολο του. Αυτό το ποσό διατίθεται αποκλειστικά για την υλοποίηση εκδηλώσεων Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Όπως ήδη έχει αναφερθεί, η πολιτιστική πολιτική του Κέντρου εκφράζει και την συνολική πολιτική αλλά και τους σκοπούς του δήµου Χαλανδρίου για τον πολιτισµό και την διάδοση του. Η πολιτιστική πολιτική του Κέντρου αναγράφεται και στο καταστατικό λειτουργίας του, η οποία είναι η προάσπιση και διάδοση των τεχνών, των γραµµάτων και όλων των ειδών πολιτισµού προς το ευρύτερο κοινό και τους δηµότες του Χαλανδρίου. Το όραµα για το Αετοπούλειο ξεκίνησε από την γυναίκα που έκανε την δωρεά στον δήµο για την δηµιουργία ενός τέτοιου Κέντρου. Θεωρείται σκόπιµο να αναφερθεί ότι τις ιδέες της και το όνειρό της για το πολιτιστικό κέντρο της εξέφρασε η ίδια ένα µήνα πριν από τον θάνατό της αρθρογραφώντας στην τοπική εφηµερίδα. Αυτό που έγραψε ήταν ένα γράµµα 44 δύο παιδιών που κατοικούσαν στο δήµο Χαλανδρίου προς τον νέο δήµαρχο της πόλης. 43 όπως θα φανεί και στα επόµενα κεφάλαια από την περαιτέρω ανάλυση των πολιτιστικών χορηγιών που λαµβάνει το Κέντρο και το ρόλο που παίζουν και στην οικονοµική ενίσχυση αλλά και πολιτιστική ανάπτυξη. 44 Το γράµµα αυτό είχε ως εξής: Την εκπαίδευση µας την δίνει το σχολείο. Την µόρφωση όµως; Την περιοχή µας την ξέρετε. Κανένα άνοιγµα, κανένα µέσον, καµιά πηγή για την πολιτιστική εκείνη µόρφωση, που µόνο το περιβάλλον µπορεί να δώσει. Έτσι, ο ελεύθερος χρόνος µας πάει χαµένος. Μας πιάνει ανία στο σπίτι, µας αποβλακώνει η τηλεόραση, χαζολογάµε στο δρόµο. Ταυτόχρονα όµως ξέρουµε ότι υπάρχουν καλύτερες ασχολίες, που θα έδιναν διέξοδο στην δηµιουργικότητα µας και θα µας χάριζαν πλατύτερη γνώση του κόσµου. Πού είναι όµως οι ευκαιρίες; Ρωτάµε τους γονείς µας :<κοίταξε τα µαθήµατά σου> είναι η στερεότυπη απάντηση που παίρνουµε. Ρωτάµε τους καθηγητές: <διαβάστε τα µαθήµατά σας να πάρετε βαθµούς, πώς θα µπείτε στο Λύκειο;> είναι η δική τους συµβουλή. Κι όµως εµείς ξέρουµε ότι οι σχολικοί βαθµοί έχουν υποκειµενικό κριτήριο και ότι η µόρφωση που παίρνεις από εξωσχολικές πηγές είναι η πιο στέρεα, η πιο δυνατή, που σου φτιάχνει θαρρείς, ύφος και στάση ζωής. Σου δίνει δηλαδή αυτό που σεις οι µεγάλοι ονοµάζεται κουλτούρα.(..) Σε µας µια βιβλιοθήκη µπορεί να στηθεί µε ελάχιστα ή µε καθόλου έξοδα. Τον βιβλιοθηκάριο θα τον αντικαταστήσουµε εµείς, τα παιδιά του Γυµνασίου. Αρκετά είµαστε πρόθυµα να δουλέψουµε εθελοντικά που θα πέσει δύο-τρείς ώρες τη βδοµάδα στον καθένα µας. Και η ευθύνη αυτή θα µας οικειώσει ακόµη πιο πολύ µε το βιβλίο, θα µας δώσει την αίσθηση ότι 59

60 Μέσα από αυτό το κείµενο εµπνεύστηκαν τα πρώτα στελέχη του Κέντρου για να διαµορφώσουν την πολιτική, της δράσεις του και το όραµά τους για το ρόλο που θα έπρεπε να παίξει στα τοπικά πολιτιστικά δρώµενα. Ο ρόλος ενός πολιτιστικού κέντρου πρέπει να διαµορφώνει την ιδιαίτερη τοπική κουλτούρα και να την µεταλαµπαδεύει στους δηµότες του. Επίσης, θα πρέπει να περιλαµβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία 45 που αποτελούν τον πολιτισµό. Το όραµά τους, τα πρώτα στελέχη του Κέντρου προσπάθησαν να το υλοποιήσουν µε διάφορα µέσα και τρόπους. Ένα από αυτά ήταν η ενθάρρυνση συµµετοχής των πολιτών στα πολιτιστικά δρώµενα και η ενεργή συµµετοχή του τρίτου τοµέα 46. Έχοντας, λοιπόν διαµορφώσει το όραµα του Αετοπούλειου, τέθηκαν δύο βασικοί στόχοι: Α) να δηµιουργήσει µια στερεή βάση πολιτιστικής υποδοµής, γιατί σε αυτήν θα µπορούσε να στηριχτεί η ουσιαστική πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής και είµαστε χρήσιµα µέλη του συνόλου, ότι µπορούµε να προσφέρουµε κι εµείς στους άλλους, µ άλλα λόγια θα µας ωριµάσει. Αλλά και περισσότερους αναγνώστες θα τραβήξει µια βιβλιοθήκη που λειτουργεί από παιδιά. Αναγνώστες παιδιά, που θα θεωρήσουν ότι η βιβλιοθήκη τους ανήκει, αναγνώστες ενήλικες που θα θέλουν να δούνε πως δουλεύουν τα παιδιά, κι αργότερα να βοηθήσουν και αυτοί. Έτσι θα δηµιουργηθεί ο πρώτος αναγνωστικός πυρήνας που γρήγορα θα επεκταθεί.τώρα που θα βρεθούνε τα βιβλία; Στο δήµο, υπάρχει µια βιβλιοθήκη κλειδωµένη χρόνια, ανεκµετάλλευτη. Μερικά από τα βιβλία της είναι χρήσιµα και ευχάριστα. Χρειάζεται να απαλλαγούν από την µπλε, ξεθωριασµένη κόλλα που τα τυλίγει, τα αποπροσωποποιεί και τα εξοµοιώνει. Ταυτόχρονα, να αγοραστούν σύγχρονα βιβλία λογοτεχνικά, επιστηµονικά, εγκυκλοπαιδικά. Να γίνει τµήµα παιδικό µε βιβλία για τα παιδιά που είναι κάτω από δώδεκα χρονών. Αν δεν υπάρχουν χρήµατα, εµείς θα κάνουµε έκκληση στους συγγραφείς και εκδότες να µας στείλουν ένα αντίτυπο από κάθε τους νέα έκδοση. Θα ζητήσουµε και από τους δηµότες βιβλία µεταχειρισµένα, που δεν τα θέλουν πια κι έτσι σιγά- σιγά θα στηθεί η βιβλιοθήκη. Ένα πολύ µικρό δικαίωµα εγγραφής θα καλύψει τα έξοδα γραφικής ύλης και άλλα. Σιγά-σιγά θα βρεθούνε και χρήµατα για να εξοπλιστεί η βιβλιοθήκη µε οπτικό-ακουστικό υλικό, και µε βιβλία- δίσκους για όσους έχουν προβλήµατα αναγνωστικά. Υπάρχουν όµως και άλλες δραστηριότητες για παιδιά και νέους που περιµένουµε να οργανώσει ο δήµος. Είναι παιδιά που δεν τα τραβάει το διάβασµα ή το βιβλίο, αλλά οι καλές τέχνες και η τεχνική. Αυτά τα παιδιά είναι ασφαλώς περισσότερα από εµάς τους βιβλιόφιλους, αν και συχνά καθένας ενδιαφέρεται για περισσότερα από ένα πράγµατα. Γι αυτό χρειάζεται να οργανώσει ο δήµος ένα πολιτιστικό κέντρο, που να έχει εργαστήρια για µουσική, ζωγραφική, γλυπτική, θέατρο, κινηµατογράφο, εργαστήρια κατεργασίας υλικών, όπως το ξύλο, το ασήµι, το δέρµα. Σε ένα τέτοιο κέντρο πολλές οµάδες νέων και παιδιών θα έρχονταν να δουλέψουν ελεύθερα και να µάθουν. Σε ένα τέτοιο κέντρο πολλοί καλλιτέχνες φτασµένοι θα προσφέρονταν να διδάξουν, σίγουρα χωρίς αµοιβή, αυτά τα νέα παιδιά που θα έρχονταν στα εργαστήρια µε τη θέλησή τους, µόνο και µόνο γιατί τους αρέσει η τέχνη. Έτσι ο δήµος θα βοηθήσει τα παιδιά και τους νέους της περιοχής µας να βγούνε από την αδράνεια, να καλλιεργήσουν τις ικανότητές τους και να δηµιουργήσουν. Βέβαια, όλα δεν είναι ταλέντα. Όλα όµως, έχουν ικανότητες σε ληθαργική κατάσταση µέσα τους, που δεν χρειάζεται παρά µονάχα το προσάναµµα για να πάρουν φωτιά. Από ένα τέτοιο κέντρο, θα είχαν όλοι οι δηµότες να ωφεληθούν. Ακόµη και απλοί θεατές να είναι, πάλι θα νιώθουν την αίσθηση της κοινής προσπάθειας και θα καταλάβουν ότι ο δικός τους ο δήµος, παρόλο που βρίσκεται µακριά από το κέντρο της πρωτεύουσας, µπορεί να δηµιουργήσει τη δική του κουλτούρα και να προετοιµαστεί για τα χρόνια που θα έρθουν, που τα πολιτιστικά στοιχεία θα έχουν µεγαλύτερη θέση στη ζωή των ανθρώπων. Γιατί και αυτό το είπε ο κ. Mahey : αν στην δεκαετία του 60 πρόοδος σήµαινε οικονοµική ανάπτυξη και στη δεκαετία του 70 πρόοδος σηµαίνει εκπαίδευση, στην δεκαετία του 80 πρόοδος θα σηµαίνει κουλτούρα. 45 Είναι τα γράµµατα, οι τέχνες όλων των ειδών, ακόµη και η καθηµερινότητα και οι συνήθειες των ανθρώπων 46 Ο τρίτος τοµέας είναι η οργανωµένη κοινωνία των πολιτών 60

61 Β) να προσφέρει στο κοινό πνευµατική τροφή και ψυχαγωγία επιπέδου σε πολλούς τοµείς, όπως στο θέατρο, στη µουσική, στο χορό, στον κινηµατογράφο και στα εικαστικά, στη λογοτεχνία και τον κοινωνικό προβληµατισµό( Κασιµάτη, Κ., 2006, σελ ). Αυτοί οι στόχοι εκφράστηκαν µέσα από µια «πολιτιστική φιλοσοφία» που ανέπτυξε το Κέντρο και αποκρυσταλλώνεται στα εξής: Προβολή της πραγµατικής πολιτιστικής δηµιουργίας σε όλους τους τοµείς της τέχνης Προβολή των αξιών νέων δηµιουργών και εκτελεστών Συνοχή και άξονες θεµατικής, στο µέτρο του δυνατού, των εκδηλώσεων που οργανώνονται Πολυµορφία αλλά και συνύπαρξη του κλασσικού και του µοντέρνου, του παραδοσιακού και του σύγχρονου Ιστορική διερεύνηση της περιοχής Σηµαντικό µέληµα του Κέντρου είναι η προαγωγή των σύγχρονων ρευµάτων του πολιτισµού κάθε είδους που απευθύνονται σε όλες της ηλικίες και τα κοινωνικά στρώµατα των δηµοτών. Επιδιώκει επίσης, να διαµορφώσει ένα κοινό που να είναι ικανό να προσλάβει τις νέες τάσεις της τέχνης και να προβληµατίζεται πνευµατικά και κοινωνικά 47. Η αποτελεσµατικότητα της πολιτιστικής πολιτικής µετρήθηκε στατιστικά προ τετραετίας µέσα από µια έρευνα που έγινε στο ήµο Χαλανδρίου 48. Τα αποτελέσµατα της έρευνας ήταν πολύ θετικά ως προς την πολιτιστική δραστηριότητα του δήµου. Αυτό δείχνει το πόσο έχει ενσταλαχτεί µέσα στην συνείδηση των δηµοτών η ανάγκη για πολιτισµό 49. Ένας ακόµη δείκτης της αποτελεσµατικότητας της υλοποίησης της πολιτιστικής πολιτικής µπορεί να θεωρηθεί η επιτυχία των εκδηλώσεων του Κέντρου καθώς και η συµµετοχή του κόσµου. 47 Όπως αναφέρει ο διευθυντής του Κέντρου κ. Καραγιώργος 48 Η ερώτηση προς τους πολίτες είχε να κάνει µε το τι θεωρούν πιο σηµαντικό να υπάρχει στο δήµο τους. Οι απαντήσεις των πολιτών στην συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν σχολεία, περισσότερο πράσινο, καθαριότητα και πολιτισµός. Οι απαντήσεις των πολιτών στην συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν σχολεία, περισσότερο πράσινο, καθαριότητα και πολιτισµός. Θα µπορούσε από την µια πλευρά να θεωρηθεί ως επιτυχία του πολιτιστικού Κέντρου αυτή η πηγαία ανάγκη των δηµοτών, αλλά αν το αντιστρέψουµε ίσως να µπορούσαµε να πούµε ότι οι δηµότες έχουν έλλειψη από αυτό και το αποζητούν 49 Σύμφωνα με την άποψη του διευθυντή του Αετοπούλειου κ. Δ. Καραγίωργου 61

62 2.5 ΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ Στον πυρήνα των δραστηριοτήτων του Κέντρου ήταν,ήδη από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, η δηµιουργία βιβλιοθήκης εντός του κτιρίου του πολιτιστικού κέντρου. Η βιβλιοθήκη του Αετοπούλειου λειτουργεί από Εικόνα 8 το Είναι δανειστική και η συλλογή της περιλαµβάνει τίτλους βιβλίων, 30 τίτλους περιοδικών, 4500 ξενόγλωσσα βιβλία και οπτικοακουστικό υλικό 50. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα φωτοτύπησης του υλικού και πρόσβασης, µέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών της βιβλιοθήκης, στο διαδίκτυο. Μέλη της βιβλιοθήκης µπορούν να είναι όλοι οι δηµότες του δήµου Χαλανδρίου αλλά και των γύρω δήµων από αυτόν, δωρεάν, εκδίδοντας µόνο την κάρτα µέλους. Στα πλαίσια της βιβλιοθήκης έχουν αναπτυχθεί και άλλες δραστηριότητες, όπως λέσχες ανάγνωσης, παρουσιάσεις βιβλίων, συµµετοχές σε εκπαιδευτικά προγράµµατα. Οι λέσχες ανάγνωσης απαρτίζονται από 9-12 άτοµα που συναντιούνται Εικόνα 9 ανά τακτά χρονικά διαστήµατα ώστε να επικοινωνήσουν µεταξύ τους, να ασκήσουν την δηµιουργική ανάγνωση και να συζητήσουν τις απόψεις τους επί κάποιων βιβλίων που έχουν ορίσει. Αυτές χωρίζονται σε δύο θεµατικές κατηγορίες, στο ιστορικό µυθιστόρηµα και στα αγαπηµένα βιβλία των τελευταίων ετών. Οι συναντήσεις των λεσχών λαµβάνουν χώρα είτε στο χώρο του Κέντρου, είτε στο βιβλιοπωλείο «Μικρός Κοραής» 51 είτε σε οποιοδήποτε άλλο χώρο έχουν ορίσει και ορισµένες φορές έχουν και προσκεκληµένο κάποιο συγγραφέα για να συζητήσουν µαζί του το βιβλίο του. Οι δραστηριότητες της λέσχης ανάγνωσης «ΛΑΒΑ» 52 επεκτείνονται και σε επισκέψεις σε µουσεία, σε θέατρα καθώς και στην διοργάνωση εκδροµών. Εικόνα 10 Η µεγάλη ζήτηση της βιβλιοθήκης, η συµµετοχή του κοινού, αλλά και η επιθυµία των στελεχών του 50 Τα βιβλία έχουν ένα ευρύ φάσµα θεµάτων όπως φιλοσοφία, ψυχολογία, θρησκεία, κοινωνικές επιστήµες, καθαρές επιστήµες, τέχνες, λογοτεχνία, ιστορία. Το οπτικοακουστικό υλικό περιλαµβάνει dvd µε κινηµατογραφικές ταινίες, ντοκιµαντέρ, εκπαιδευτικά και µουσικά cd. 51 το οποίο είναι και χορηγός αυτής 52 έτσι έχει ονοµαστεί 62

63 Κέντρου να έρθουν σε επαφή µε τον παιδικό πληθυσµό του δήµου τους οδήγησε το 2005 να φτιάξουν ένα ξεχωριστό χώρο για τα παιδιά. Μια παιδική δανειστική βιβλιοθήκη η οποία θα απευθύνεται µόνο σε αυτά και θα περιέχει υλικό που θα τα ενδιαφέρει. Τα βιβλία που περιλαµβάνει έχουν µια ποικιλοµορφία ως προς το περιεχόµενο τους. Υπάρχουν εικονογραφηµένες ιστορίες, παραµύθια, µυθιστορήµατα, εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, µυθολογία, επιστήµες, τεχνολογία αθλητισµό, τέχνες καθώς και περιοδικά αλλά και οπτικοακουστικό υλικό. Μέλη της βιβλιοθήκης µπορούν να γίνουν όλα τα παιδιά του δήµου Χαλανδρίου και των γύρω δήµων, δωρεάν. Η βιβλιοθήκη αυτή διαµορφώθηκε µε τη βοήθεια του βιβλιοπωλείου «Ευριπίδης» 53 και είναι αφιερωµένη στη µνήµη του Μίµη Βασιλόπουλου. Στα πλαίσια αυτής διενεργούνται πολλαπλές δραστηριότητες, όπως εκπαιδευτικά προγράµµατα για παιδιά και νέους, διάφοροι διαγωνισµοί µε δώρα για τα Εικόνα 11 παιδιά. Ένας από τους δηµοφιλέστερους διαγωνισµούς είναι ο «Μαραθώνιος Παιδικής Ανάγνωσης» ο οποίος ξεκίνησε µε την ίδρυσή της. Σε αυτόν τον διαγωνισµό λαµβάνουν µέρος σχολεία και µαθητές από όλες της τάξεις του δηµοτικού, οι οποίοι χωρίζονται ανά ηλικία και θα πρέπει να διαβάσουν όσο περισσότερα βιβλία µπορούν από τον κατάλογο που έχει εκδοθεί από την βιβλιοθήκη για την συγκεκριµένη οµάδα. Ο διαγωνισµός αυτός λήγει µε µια πανηγυρική γιορτή όπου τα παιδιά διασκεδάζουν και κερδίζουν δώρα. Μια δραστηριότητα η οποία απευθύνεται και αυτή σε παιδιά είναι η παιδική χορωδία που λειτουργεί τα τελευταία πέντε χρόνια στο χώρο του Κέντρου. Αυτή έχει ως στόχο να γνωρίσει στα παιδιά τα διάφορα είδη µουσικής που υπάρχουν, κλασσική, µοντέρνα, έντεχνη, παραδοσιακή µέσα από την µέθοδο του παιχνιδιού. Αυτό το κάνει πολύ ενδιαφέρον για τα παιδιά, τα οποία είναι ανοιχτά σε καινούρια ακούσµατα και δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο µε την συµµετοχή τους. Μία από τις παλαιότερες εκδηλώσεις του Κέντρου είναι το Φεστιβάλ Ρεµατιάς που λαµβάνει χώρα κάθε χρόνο τον µήνα Ιούλιο. Το όνοµά του το πήρε από το Ευριπίδειο Θέατρο Ρεµατιάς όπου και γίνονται οι περισσότερες εκδηλώσεις του. Η αρχή αυτού του Φεστιβάλ έγινε σχεδόν από τα πρώτα βήµατα του 53 που είναι και χορηγός της 63

64 Αετοπούλειου. Η πρώιµη µορφή του ήταν αποσπασµατικές εκδηλώσεις στο θέατρο της Ρεµατιάς κατά τους καλοκαιρινούς µήνες. Η πρώτη φορά που έλαβαν χώρα αυτές οι εκδηλώσεις µε το όνοµα «Φεστιβάλ Ρεµατιάς» ήταν το 1993 το οποίο συνεχίζεται και µέχρι σήµερα. Αυτό που προσπαθούν να κάνουν στο Φεστιβάλ είναι οι εκδηλώσεις να καλύπτουν τρείς τοµείς, θέατρο, χορός και µουσική. Στον τοµέα του θεάτρου το Κέντρο έκανε είτε παραγωγές παραστάσεων το ίδιο, είτε µετακλήσεις θεατρικών οµάδων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης, έλαβαν χώρα στο θέατρο Ρεµατιάς και πολλές παγκόσµιες θεατρικές πρεµιέρες. Κάθε χρόνο το Φεστιβάλ κινείται σε ένα θεµατικό άξονα και όλες του οι εκδηλώσεις αναφέρονται σε αυτόν. Εκτός των παραστάσεων που δίνονται στο χώρο του θεάτρου Ρεµατιάς, το φεστιβάλ πραγµατοποιεί και εκδηλώσεις σε διάφορες γειτονιές του Χαλανδρίου 54. Οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ δεν απευθύνονται σε ένα συγκεκριµένο κοινό, προσπαθούν οι υπεύθυνοι οργάνωσης του να καλύπτει µια µεγάλη γκάµα κοινού, µε τον πλουραλισµό των θεµάτων, θεατρικών και µουσικών. Από παραδοσιακό χορό και τραγούδι, έντεχνο ή κλασσικό, αλλά και αρχαία τραγωδία στον τοµέα του θεάτρου, θέατρο σκιών και µαριονέττες και διάφορες παραστάσεις από άλλες ηπείρους και πολιτισµούς 55. Κατά την διάρκεια των χειµερινών µηνών το Αετοπούλειο οργανώνει µια σειρά εκδηλώσεων στο χώρο του Κέντρου. Αυτές οι εκδηλώσεις συνήθως είναι µουσικές παραστάσεις 56. Επίσης, µε αφορµή τις µεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης, Χριστούγεννα και Πάσχα, οργώνονται διάφορες δραστηριότητες για παιδιά και µεγάλους. Αυτές υλοποιούνται είτα στο χώρο του Κέντρου, είτε σε σχολεία του ήµου, είτε ακόµη και στην Μητρόπολη το Εικόνα 12 Χαλανδρίου 57. Μια δραστηριότητα που έχει ξεκινήσει να γίνεται τα τελευταία δύο χρόνια είναι η µεταφορά του Φεστιβάλ ταινιών µικρού µήκους της ράµας στο Χαλάνδρι. Με την βοήθεια του Φεστιβάλ της ράµας παρουσιάζονται σε ένα κινηµατογράφο του Χαλανδρίου όλες οι ταινίες που έλαβαν µέρος στους δηµότες. Με αυτό τον τρόπο το Κέντρο θέλει να προσεγγίσει και τους πιο σινεφίλ δηµότες αλλά και να απευθυνθεί σε ανθρώπους µεγαλύτερης ηλικίας. 54 Όπως πλατείες, σχολικά προαύλια, πεζοδρόµους 55 Ενδεικτικά παρατίθεται στο παράρτηµα τα προγράµµατα των δύο τελευταίων ετών του Φεστιβάλ Ρεµατιάς. 56 Ο χώρος του Κέντρου δεν ενδείκνυται για θεατρικές παραστάσεις. 57 όπως έγινε το Πάσχα που έψαλαν στον Επιτάφιο µεγάλοι τραγουδιστές της Ελληνικής Έντεχνης σκηνής. 64

65 Εικόνα 13 Κατά την διάρκεια όλου του χρόνου, οργανώνονται και διάφορες οµιλίες µε θέµατα της επικαιρότητας που έχουν σχέση µε τον πολιτισµό στην ευρεία του έννοια. Μεγάλη σηµασία δίνεται και στην διοργάνωση καλλιτεχνικών εκθέσεων µε διάφορα αντικείµενα κάθε φορά, όπως γλυπτικής, ιστορίας του Χαλανδρίου, ζωγραφικής ερασιτεχνικής µε την βοήθεια και την συµµετοχή των δηµοτών αλλά και επαγγελµατικής-,φωτογραφίας. Οι εκθέσεις αυτές παρουσιάζονται είτε στο χώρο εκδηλώσεων του Κέντρου είτε σε άλλους εναλλακτικούς χώρους 58. Τέλος, µέσα στις δραστηριότητες του µπορούν να συµπεριληφθούν και κάποιες εκδόσεις βιβλίων και ερευνών καθώς και η ενασχόληση µε την δισκογραφία νέων καλλιτεχνών αλλά και η έκδοση δίσκων από τις µουσικές παραστάσεις του «Φεστιβάλ Ρεµατιάς». Οι πολιτιστικές δραστηριότητες του Αετοπούλειου δεν σταµατούν εδώ, κάθε φορά τα µέλη του προσπαθούν να βρίσκουν καινούργιες ιδέες για νέες εκδηλώσεις που όµως θα αντέξουν στο χρόνο, θα έχουν συνέχεια και θα αφήσουν και αυτές το πολιτιστικό τους στίγµα στο δήµο Χαλανδρίου. Οι στόχοι του Κέντρου είναι ότι κάνει να έχει συνέχεια και διάρκεια και να µην είναι αποσπασµατικές κινήσεις. Καθώς και να παρουσιάζει όλες τις απόψεις και τις τάσεις που υπάρχουν για ένα θέµα συνολικά. 2.6 Η ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΚ ΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ Ένα από τα σηµαντικότερα στοιχεία ενός πολιτιστικού οργανισµού αποτελεί η κρίσιµη απόφαση για την ύπαρξη ανταποδοτικότητας στις πολιτικές που ασκεί. Στους οργανισµούς δηµοσίου συµφέροντος παραµένει ως ισχυρή πεποίθηση ότι ο πολιτισµός αποτελεί κοινωνικό αγαθό και γι αυτό θα πρέπει να παρέχεται δωρεάν. Έτσι, ως προς την ανταποδοτικότητα των παραγόµενων αγαθών και των προσφερόµενων υπηρεσιών, η µεγάλη πλειοψηφία των δραστηριοτήτων που υλοποιούνται από οργανισµούς της αυτοδιοίκησης, είτε χαρακτηρίζονται από «ελεύθερη είσοδο και δωρεάν συµµετοχή» είτε από «συµβολικές έως χαµηλές τιµές». Όµως, µε την πάροδο του χρόνου, παρατηρείται ένας σταδιακός 58 όπως το µετρό του Χαλανδρίου, όπου έγινε µια έκθεση έργων τέχνης το 2005 µε τίτλο «Αστικά Τοτέµ». 65

66 αναπροσανατολισµός της πολιτικής τους στο θέµα αυτό. Ισχυροποιείται η προσέγγιση ότι ο πολιτισµός αποτελεί παροχή υπηρεσιών και για να είναι ποιοτικές αυτές οι παροχές θα πρέπει οι χρήστες να πληρώνουν ανάλογα τέλη και εισφορές 59 ( Γασπαρινάτος, Κ., Ιωαννίδης, Ι., Καλογήρου, Α., 2006, σελ.65). Στόχος του Κέντρου, φυσικά, δεν είναι η αποκόµιση κέρδους από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αυτό το γεγονός όµως δεν αποκλείει την ύπαρξη εισιτηρίου για την παρακολούθηση των εκδηλώσεων του. Η στρατηγική του Κέντρου στον τοµέα της ύπαρξης κάποιου αντιτίµου για την εκδήλωση ποικίλει ανάλογα µε το γεγονός. Σε ορισµένες εκδηλώσεις 60 η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό και κυρίως στις εκθέσεις και στις οµιλίες που πραγµατοποιούνται. Επίσης, δωρεάν γίνονται και οι παραστάσεις στα σχολεία και στις γειτονιές του Χαλανδρίου. Αυτό εξηγείται, το µεν πρώτο γιατί απευθύνονται σε παιδιά και θέλουν να τα «µυήσουν» σε διάφορες πτυχές του πολιτισµού άγνωστες προς αυτά και στον µεν δεύτερο δεν είναι ένας χώρος κλειστός για να ορίσουν εισιτήριο, απλώς θέλουν να οµορφύνουν τα βράδια στις γειτονιές του δήµου τους και να έρθουν πιο κοντά στους δηµότες. Στις εκδηλώσεις που ορίζεται εισιτήριο, είναι το Φεστιβάλ Ρεµατιάς που γίνεται στο Ευριπίδειο Θέατρο Ρεµατιάς. Η λογική της επιβολής αντιτίµου για την παρακολούθηση παραστάσεων εκεί έχει δύο παραµέτρους. Η πρώτη είναι το γεγονός ότι οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κοστίζουν αρκετά και θα πρέπει το Κέντρο να καλύψει τουλάχιστον ένα µικρό µέρος αυτών των εξόδων. Η δεύτερη παράµετρος είναι θέµα αντίληψης των πολιτιστικών γεγονότων. ηλαδή, θεωρούν ότι εφόσον κάποιο άνθρωποι δούλεψαν για να αποφασίσουν το πρόγραµµα και να διαλέξουν κάτι καλό να παρακολουθήσει το κοινό, αυτό θα πρέπει να αµείβεται και να διαχέεται και στον κόσµο η δουλειά αυτή που έγινε για το καλύτερο αποτέλεσµα. Η λογική του δωρεάν δεν είναι πάντα θετική, γιατί µπορεί να δώσει την εντύπωση ότι γίνεται κάτι φτηνό και πρόχειρο και να υποβιβάσει την αξία της εκδήλωσης. Όσον αφορά το ύψος των εισιτηρίων, προσπαθούν να είναι αρκετά χαµηλά και να µην επιβαρύνει πολύ τους πολίτες που θα ήθελαν να παρακολουθήσουν µια παράσταση. Επίσης, υπάρχει και διαχωρισµός των εισιτηρίων σε φοιτητικά και κανονικά. 59 Όπως π.χ. πληρώνουν τέλη καθαριότητας 60 Συνήθως αυτές που πραγµατοποιούνται στον χώρο του Κέντρου 66

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ 3.1 Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΕΥΡΕΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ Σύµφωνα µε τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για την πολιτιστική χορηγία θα πρέπει να υπάρχει ένα τµήµα εξειδικευµένο στον πολιτιστικό οργανισµό που να ασχολείται µε την εύρεση χορηγιών. Η θεωρία, όµως, τις περισσότερες φορές απέχει από την πράξη. Συγκεκριµένα, στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο δεν υφίσταται τέτοιο τµήµα και ούτε προσλαµβάνουν εξωτερικούς χορηγικούς συµβούλους για την εύρεση χορηγιών. Η προσπάθεια αυτή γίνεται από τα ίδια τα στελέχη του Κέντρου. Και µάλιστα από τα στελέχη του τµήµατος των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και από τον ίδιο τον ιευθυντή. Αναλυτικότερα, θα πρέπει να αναφέρουµε ότι το πρωτεύον ζήτηµα είναι η επιχείρηση στην οποία θα απευθυνθούν για την χορηγία. Ανάλογα µε την φύση της εκδήλωσης και το κοινό στο οποίο απευθύνεται δηµιουργείται και µια «λίστα» εταιριών στις οποίες θα στείλουν την πρότασή τους για την χορηγία 61.Αυτή η προσέγγιση των εταιριών αναλόγως µε το προφίλ της εκδήλωσης, γίνεται κυρίως για να µπορέσουν τα στελέχη του Κέντρου να έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάρουν µια θετική απάντηση. Η εταιρία που δεν θα έχει κανένα ενδιαφέρον για το κοινό που θα παρακολουθήσει την εκδήλωση, δεν θα είναι και θετική απέναντι στην χρηµατοδότηση αυτής. Αφού έχουν ορίσει το προφίλ της εκδήλωσης και πως θα είναι δοµηµένη και έχουν οριστεί και οι εταιρίες που θα µπορούσαν να ενδιαφερθούν, τότε ξεκινάνε τις επαφές µε εκείνες. Το πρώτο τους βήµα είναι η τηλεφωνική επικοινωνία µε κάποια εταιρία. Σε αυτό το τηλεφώνηµα αναφέρονται στο ποιοι είναι, τι εκδήλωση σκοπεύουν να κάνουν και αν θα µπορούσε αυτή η εταιρία να τους βοηθήσει χρηµατικά για την υλοποίηση της εκδήλωσης. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει και προσωπική επαφή µε την εταιρία, κλείνοντας ένα ραντεβού µε τον υπεύθυνο των χορηγιών. Ο χορηγικός φάκελος που αποστέλλουν στις εταιρίες, δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα γράµµα που αποστέλλεται συνήθως µε φαξ ή µε ηλεκτρονικό ταχυδροµείο. Αυτό το γράµµα περιέχει, όπως προαναφέρθηκε, την ταυτότητα του Αετοπουλείου Πολιτιστικού Κέντρου, το προφίλ της εκδήλωσης που θέλουν να πραγµατοποιήσουν, πόσα χρήµατα χρειάζονται και για 61 Για παράδειγµα, αν η εκδήλωση αναφέρεται σε παιδιά δεν µπορούν να προσεγγίσουν µια επιχείρηση που παράγει αλκοόλ, θα πρέπει να απευθυνθούν σε µια επιχείρηση που ασχολείται µε παιδιά και την ενδιαφέρει αυτό το κοινό. 67

68 ποιο σκοπό και φυσικά τι µπορούν να προσφέρουν στην εταιρία από θέµα προβολής. ηλαδή, τα αντισταθµίσµατα που θα λάβει η εταιρία για την χορηγία της. Τα αντισταθµίσµατα είναι η προβολή της εταιρίας µέσω των προγραµµάτων της εκδήλωσης, όπου τυπώνεται στο πίσω µέρος του προγράµµατος το λογότυπο αυτής, η προβολή του λογότυπου στις διαφηµιστικές αφίσες της εκδήλωσης αλλά και στο λάβαρο της εκδήλωσης καθώς και η αναφορά του ονόµατος της στο δελτίο τύπου που ανακοινώνεται από το Κέντρο για την επικοινωνία της εκδήλωσης. Σε ορισµένες περιπτώσεις 62 δίνονται και µια σειρά εισιτηρίων δωρεάν. Αρκετές φορές οι επαφές αυτές δεν είναι καρποφόρες. Οι εταιρίες δεν ενδιαφέρονται για τις εκδηλώσεις 63. Η χορηγία που θα πάρουν ή όχι από µια επιχείρηση εξαρτάται και από την προσωπική γνωριµία που έχει κάποιος από τους εµπλεκόµενους της εκδήλωσης µε έναν υπεύθυνο µέσα στην εταιρία και κατά πόσο αυτό το άτοµο µπορεί να επηρεάσει για την έγκριση της χορηγίας που ζητάει το Κέντρο. Μόλις εγκριθεί η χορηγική πρόταση από τον χορηγό, το Κέντρο αποστέλλει µια επιστολή στην εταιρία όπου αναφέρει τις χρηµατικές απαιτήσεις που έχουν ήδη συµφωνηθεί. Μετά την επιστολή αυτή ακολουθεί µια δεύτερη από την πλευρά της εταιρίας για την χορηγία που προσφέρει στον πολιτιστικό οργανισµό. Αυτές οι δύο επιστολές αναπληρώνουν την χορηγική σύµβαση η οποία δεν υπογράφεται από κανένα από τα δυο µέρη. Η εταιρία χορηγός, είτε αποστέλλει τα στοιχεία της για να εκδοθούν τα τιµολόγια στο όνοµά της, έτσι ώστε να παρουσιάσει τα έξοδα της εκδήλωσης ως έξοδα της εταιρίας είτε προσφέρει το χρηµατικό ποσό ως δωρεά στον πολιτιστικό οργανισµό. Αυτό που θα µπορούσαµε να επισηµάνουµε είναι ότι δεν γίνεται χρήση του Ν.3525/2007 για την πολιτιστική χορηγία. Το Αετοπούλειο γνωρίζει την ύπαρξη του νόµου αλλά ακόµη δεν έχει γίνει η προσπάθεια ένταξης σε αυτόν. Θεωρείται ότι αυτός ο νόµος ( Ν.3525/07) µπορεί να δώσει µια ώθηση στην πολιτιστική χορηγία, αλλά θα πρέπει να χρησιµοποιηθεί σωστά και να αρχίσει να λειτουργεί µε τρόπους λιγότερο γραφειοκρατικούς. Αν γίνει αυτό, θα δώσει και στις εταιρίες ακόµη µεγαλύτερα κίνητρα να εντάξουν περισσότερες πολιτιστικές χορηγίες στον προϋπολογισµό τους ανά έτος. Επίσης, ο νόµος αυτός δεν έχει γίνει ευρεία γνωστός στις εταιρίες, τουλάχιστον σε αυτές που συνεργάζεται Συνήθως στις παραστάσεις που γίνονται στο Ευριπίδειο Θέατρο Ρεµατιάς, 63 Όπως αναφέρουν τα στελέχη του Κέντρου 64 Όπως επισηµαίνεται από τα στελέχη του Κέντρου 68

69 Γίνεται ευκρινές από όλα τα παραπάνω ότι η διαδικασία που ακολουθείται δεν είναι αυτή που προστάζει η θεωρία. Σε ορισµένες πτυχές της βλέπουµε µια σοβαρή προσπάθεια προσέγγισης των επιχειρήσεων, αλλά υπάρχουν σηµεία στα οποία χωλαίνει η όλη διαδικασία, σηµεία στα οποία γίνεται φανερή η ερασιτεχνική προσέγγιση των εταιριών που έχει ως αποτέλεσµα την απόρριψη χορηγικών προτάσεων. Ένα από τα σηµαντικότερα ελαττώµατα της όλης διαδικασίας είναι η έλλειψη χορηγικής σύµβασης µεταξύ των δύο µερών. Χωρίς αυτή δεν διασφαλίζεται ούτε στον χορηγούµενο το χρηµατικό ποσό που έχει συµφωνηθεί αλλά και στον χορηγό δεν διασφαλίζεται η προβολή του στην εκδήλωση. Παρόλα αυτά δεν θα πρέπει να αγνοηθεί η προσπάθεια που γίνεται από την πλευρά του Κέντρου η οποία εντέλει, αποφέρει αποτέλεσµα, παρ όλες τις ελλείψεις που µπορεί να υπάρχουν. Το αποτέλεσµα αυτό είναι µετρήσιµο µέσω των χορηγιών που λαµβάνει κάθε χρόνο και η στήριξη των δραστηριοτήτων του από τις επιχειρήσεις. Όπως ήδη έχει αναφερθεί, κρίσιµος παράγοντας για την εύρεση πολιτιστικών χορηγιών αλλά και για την διατήρηση αυτών είναι η συνέχεια µιας καλής σχέσης µε την εταιρία- χορηγό. Η χορηγία δεν σταµατάει µε την εκταµίευση των χρηµάτων για την υλοποίηση της εκδήλωσης. Πρέπει να διατηρείται µια σχέση εµπιστοσύνης και σεβασµού έτσι ώστε να υπάρχει µια συνέχεια σε αυτή την χορηγική συνεργασία. Το Αετοπούλειο προσπαθεί να έχει καλές σχέσεις µε τις εταιρίες- χορηγούς του και ως ένα σηµείο το έχει καταφέρει. Το πρώτο πράγµα που κάνει για να εδραιώσει αυτή την σχέση είναι η πρόσκληση που στέλνει στην εταιρία για την εκδήλωση στην οποία είναι χορηγός. Επίσης, καλεί τις εταιρίες και σε άλλες εκδηλώσεις του Κέντρου κατά την διάρκεια τους έτους, προσπαθώντας να µην χάσει την επαφή µαζί τους. Μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής, τα στελέχη του Κέντρου προσπαθούν να διατηρήσουν και µια πιο προσωπική επαφή µε τον υπεύθυνο των χορηγιών της εταιρίας που έχουν ήδη συνεργαστεί 65. Κατά την διάρκεια της προετοιµασίας της εκδήλωσης, ζητείται η βοήθεια από την εταιρίαχορηγό για τι κοµµάτι της επικοινωνίας. Συνήθως, αυτή η βοήθεια προσανατολίζεται στην προβολή της εκδήλωσης από τον τύπο, αν και εφόσον οι εταιρίες-χορηγοί έχουν µια επαφή µε τον δηµοσιογραφικό κόσµο. Αν και αυτή η βοήθεια θεωρείται πολύτιµη και θα µπορούσε να βοηθήσει και τις ίδιες τις εταιρίες για την µεγαλύτερη προβολή τους, δυστυχώς απουσιάζει. Η 65 Αυτό γίνεται είτε µε κάποιο τηλέφωνο που δεν έχει απαραίτητα επαγγελµατική χροιά, είτε µε ευχετήριες κάρτες στις µεγάλες γιορτές, όπως Χριστούγεννα και Πάσχα. 69

70 βοήθειά τους αρχίζει και τελειώνει στην έγκριση της χορηγίας και στην εκταµίευση του χρηµατικού ποσού που έχει συµφωνηθεί. Βέβαια, από µια σκοπιά αυτό µπορεί να θεωρηθεί και ως καλό σηµάδι, από την άποψη ότι οι επιχειρήσεις δεν επεµβαίνουν στο πρόγραµµα και στην καλλιτεχνική επιλογή του πολιτιστικού οργανισµού. Βλέποντας, όµως και την άλλη όψη του νοµίσµατος, θα µπορούσε να θεωρηθεί και αδιαφορία απέναντι στην προσπάθεια που έχουν οι ίδιοι χρηµατοδοτήσει. Επιπλέον, θα µπορούσε να θεωρηθεί ότι δεν δίνεται η δέουσα σηµασία σε αυτές τις εκδηλώσεις γιατί δεν έχουν άµεσα και απτά αποτελέσµατα στην επιχείρηση ή ότι δεν έχει γίνει ακόµη στις εταιρίες της Ελλάδος βίωµα η Ε.Κ.Ε. και το κοινωνικό πρόσωπο που πρέπει να παρουσιάζει µια επιχείρηση για να είναι ακόµη πιο ανταγωνιστική στην αγορά. Η αδιαφορία των εταιριών στον τοµέα της οργάνωσης της εκδήλωσης στοιχειοθετείται από την απουσία αυτών από τις εκδηλώσεις του Κέντρου και από την ελάχιστη έως µηδαµινή βοήθεια που προσφέρουν στο Κέντρο κατά την προετοιµασία της, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΧΟΡΗΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΧΟΡΗΓΩΝ- ΕΤΑΙΡΙΩΝ Το Αετοπούλειο έχει γίνει αρκετές φορές δέκτης χορηγιών από εταιρίες είτε τοπικής είτε πανελλαδικής εµβέλειας. Με αυτό τον τρόπο προσπαθεί να οργανώνει καλές και ποιοτικές παραστάσεις για τους δηµότες του. Όλες οι εκδηλώσεις χρειάζονται χρήµατα, όχι µόνο για να γίνουν αλλά και για να διαφηµιστούν, να εκδοθούν τα προγράµµατά τους, οι αφίσες τους και το Κέντρο διαθέτει µόνο το χρόνο για όλες τις εκδηλώσεις και τα πολιτιστικά δρώµενα που έχει στο πρόγραµµά του να υλοποιήσει 67. Στον τοµέα που επιδιώκει, αλλά και είναι ποιο εύκολο να έχει τις περισσότερες χορηγίες είναι για το «Φεστιβάλ Ρεµατιάς». Αυτό συµβαίνει γιατί είναι η πιο πολυδάπανη εκδήλωση του Κέντρου και σε αυτήν χρειάζεται χρηµατική στήριξη. Επίσης, ένας λόγος ακόµη για την χορηγική στήριξη αυτού είναι ότι είναι αρκετά διαδεδοµένο στο κοινό το οποίο καλύπτει µια µεγάλη γκάµα ηλικιών και κοινωνικών στρωµάτων. Ένα τέτοιο στοιχείο ελκύει περισσότερο τις εταιρίες για να το χορηγήσουν, γιατί µέσα από αυτό µπορούν να αποκοµίσουν αρκετά 66 Οι εξαιρέσεις αυτές είναι κυρίως µικρότερες εταιρίες που εδρεύουν στο δήµο Χαλανδρίου και οι σχέσεις µεταξύ του Κέντρου και αυτών είναι εξ αρχής πιο προσωπικές και διαδραστικές. 67 Βλ. Μέρος Β κεφ

71 οφέλη ως προς το εταιρικό τους προφίλ και το κοινό που θέλουν να προσεγγίσουν και τις διαστάσεις της δηµοσιότητας που µπορεί να πάρει η εκδήλωση. Γενικότερα οι χορηγίες που λαµβάνει το Κέντρο προσανατολίζονται σε εκδηλώσεις και δραστηριότητες που έχουν συνέχεια στο χρόνο 68. Οι δραστηριότητες που χορηγούνται είναι η βιβλιοθήκη και η λέσχη ανάγνωσης «ΛΑΒΑ» της βιβλιοθήκης. Επίσης, χορηγείται η παιδική βιβλιοθήκη και ο µαραθώνιος παιδικής ανάγνωσης και το «Φεστιβάλ Ρεµατιάς», όπως ήδη αναφέρθηκε. Η µόνη εκδήλωση η οποία χρηµατοδοτήθηκε από κάποια εταιρία και δεν είχε συνέχεια στο χρόνο ήταν µια σειρά διαλέξεων µε τίτλο «Από την τέχνη της ιστορίας στην αυθάδεια της επικαιρότητας». Τα περισσότερα χρήµατα που παίρνει το Κέντρο από τους χορηγούς, δαπανούνται για την έκδοση αφισών, προγραµµάτων και για τα λάβαρα των εκδηλώσεων. Όµως, δεν παίρνουν µόνο χρήµατα ως χορηγίες. Υπάρχουν και φορές που η χορηγία δίδεται σε είδος ή σε υπηρεσίες. Συνήθως αυτές οι χορηγίες προέρχονται από εκδοτικούς οίκους ή βιβλιοπωλεία, τα οποία ενισχύουν την βιβλιοθήκη µε νέα βιβλία ή εκδίδουν τις αφίσες και τα προγράµµατα. Επίσης, σε ορισµένες εκδηλώσεις οι χορηγοί είναι και συνδιοργανωτές, όπως συµβαίνει στον µαραθώνιο παιδικής ανάγνωσης. Πιο αναλυτικά, οι εταιρίες οι οποίες χορήγησαν το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο για το έτος 2008 έχουν ως εξής: Ευριπίδης Βιβλιοπωλεία Εκδόσεις Μίνωας Βιβλιοπωλείο Κοραής Βιβλιοπωλείο Μικρός Κοραής ΕΥ ΑΠ HELP SA PHARMACEUTICALS ALPHA BANK Οι παραπάνω εταιρίες ήταν χορηγοί σε διάφορες εκδηλώσεις του Κέντρου. Πιο συγκεκριµένα τα βιβλιοπωλεία Ευριπίδης ήταν χορηγοί και συνδιοργανωτές του Μαραθωνίου Παιδικής 68 Η µοναδική εξαίρεση για το έτος 2008 ήταν η χορηγία σε µια σειρά διαλέξεων η οποία θα αναλυθεί στα επόµενα κεφάλαια 71

72 Ανάγνωσης καθώς και οι εκδόσεις Μίνωας. Το βιβλιοπωλείο Ευριπίδης, πέρα από την ενεργό συµµετοχή του στην εκδήλωση «Μαραθώνιος Παιδικής Ανάγνωσης» ήταν και ο µεγαλύτερος χορηγός της παιδικής βιβλιοθήκης όπου χωρίς την βοήθειά του δεν θα µπορούσε να γίνει. Τα δύο µέρη αυτής της συνεργασίας έχουν µια µακροχρόνια σχέση όπου στηρίζει το ένα το άλλο από την αρχή της λειτουργίας της παιδικής βιβλιοθήκης (2005) έως σήµερα. Οι εκδόσεις Μίνωας τύπωσαν το φυλλάδιο του διαγωνισµού και τις διαφηµιστικές αφίσες αυτού. Το βιβλιοπωλείο Κοραής και Μικρός Κοραής είναι χορηγός της αναγνωστικής λέσχης «ΛΑΒΑ» της βιβλιοθήκης του Κέντρου. Η βοήθεια αυτών των βιβλιοπωλείων δεν περιορίζεται µόνο σε χρήµατα, τα οποία συνήθως χρησιµοποιούνται για την έκδοση ενηµερωτικών φυλλαδίων. Παραχωρεί επιπλέον και το χώρο του βιβλιοπωλείου για την συνάντηση των µελών της λέσχης καθώς και προσφέρει κάποια έκπτωση σε αυτά για την αγορά βιβλίων. Η σχέση αυτή είναι µακροχρόνια και πλέον έχει γίνει πολύ προσωπική µεταξύ των στελεχών του Κέντρου αλλά και της εταιρίας. Η HELP SA PHARMACEUTICALS υπήρξε χορηγός της σειράς διαλέξεων «Από την τέχνη της ιστορίας στην αυθάδεια της επικαιρότητας». Η συγκεκριµένη εταιρία είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεται µε το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο. Στην συνέχεια θα αναλυθεί η πρώτη επαφή και ο τρόπος συνεργασίας των δυο µερών. Τέλος, οι ΕΥ ΑΠ και ALPHA BANK είναι χορηγοί του «Φεστιβάλ Ρεµατιάς» και µάλιστα είναι από τις µεγαλύτερες χρηµατικά χορηγίες που έλαβε το Κέντρο. Συγκεκριµένα είναι η δεύτερη χρονιά που χρηµατοδοτούν οι παραπάνω εταιρίες το φεστιβάλ. Τα ποσά που δόθηκαν από όλους τους χορηγούς αντικατοπτρίζουν το 2,2% του συνολικού προϋπολογισµού του Αετοπούλειου. Σαν ποσοστό δεν είναι ιδιαίτερα µεγάλο, αλλά εάν αφαιρέσουµε από τον συνολικό προϋπολογισµό όλες τις ανελαστικές δαπάνες και λάβουµε υπ όψιν µας µόνο το ποσό που διατίθεται για τις δραστηριότητες και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, τότε βλέπουµε ότι το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 25%. ηλαδή, καλύπτει περίπου το ένα τέταρτο (1/4) των δαπανών των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και των εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Κέντρου. Οι λόγοι που οδήγησαν στην επιλογή αυτών των εταιριών ποικίλουν. Καταρχήν, αναλόγως την εκδήλωση, το ύφος και το προφίλ αυτής θα πρέπει να είναι και ο χορηγός. Θεωρείται λοιπόν, πολύ εύλογη η επιλογή των βιβλιοπωλείων και των εκδοτικών οίκων για την χρηµατοδότηση των βιβλιοθηκών του Κέντρου αλλά και των δραστηριοτήτων αυτών. Και οι 72

73 δύο πλευρές έχουν να αποκοµίσουν οφέλη από αυτή την συνεργασία, εφόσον τα αντικείµενα είναι αρκετά συναφή και ήταν εύλογο το ενδιαφέρον αυτών των εταιριών, αλλά και εύλογη η προσπάθεια των ανθρώπων του Κέντρου να πλησιάσουν αυτό τον τοµέα των επιχειρήσεων. Επίσης, αυτά τα βιβλιοπωλεία βρίσκονται και στην περιοχή του Χαλανδρίου εδώ και πολλές δεκαετίας, πράγµα που βοήθησε το Κέντρο να προσανατολιστεί σε αυτά για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι η συνάφεια µε την δραστηριότητα και ο δεύτερος οι πιο προσωπικές σχέσεις που υπήρχαν. Στην επιλογή της φαρµακευτής εταιρίας έπαιξε ρόλο και το εξειδικευµένο θέµα των διαλέξεων αλλά και το εξειδικευµένο κοινό που θα προσέλκυε αυτή η εκδήλωση. Αναφερόταν σε ένα κοινό µέσης ηλικίας µε υψηλό µορφωτικό επίπεδο. Αυτό το κοινό λοιπόν, είναι που ενδιαφέρει µια φαρµακευτική εταιρία για να δείξει ένα κοινωνικό προφίλ. Όσον αφορά τις επιλογές της τράπεζας και µιας επιχείρησης κοινής ωφέλειας, θα µπορούσαµε να πούµε ότι υπάρχουν δυο διαφορετικές διαστάσεις. Στην µεν πρώτη επιλογή έπαιξε ρόλο το κοινό στο οποίο απευθύνεται η εκδήλωση. Στην δεύτερη, πέρα από το κοινό του Φεστιβάλ είχε να κάνει και µε τις προσωπικές σχέσεις του ίδιου του ηµάρχου Χαλανδρίου. 3.3 Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. ΣΤΗΝ ΑΥΘΑ ΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ» Αυτή η σειρά διαλέξεων επιλέχθηκε για να αναλυθεί ως προς την πολιτιστική χορηγία για δύο λόγους. Ο πρώτος έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για µια εκδήλωση η οποία δεν έχει µια µακρά ιστορία, αλλά έγινε µια φορά για να αναλυθεί ένα ζήτηµα της επικαιρότητας. Ο δεύτερος λόγος πηγάζει από την εταιρία χορηγό. Αυτή η εταιρία συνεργάζεται για πρώτη φορά µε το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο και κρίθηκε σηµαντικό να φανούν οι τρόποι µε τους οποίους προσεγγίζει το Κέντρο µια εταιρία εν δυνάµει χορηγό. Η συγκεκριµένη εκδήλωση είχε ως θέµα της τους προβληµατισµούς και τα ερωτήµατα που είχαν προκύψει σε εθνικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο µε αφορµή την διαµάχη που υπήρχε για το καινούργιο βιβλίο της ιστορίας που διανεµήθηκε στους µαθητές. Η σειρά διαλέξεων θεωρήθηκε ότι έπρεπε να συµπεριλάβει, πέραν των ιστορικών στοιχείων και άλλες έννοιες όπως το έθνος, η παγκοσµιοποίηση, τα εθνικά σύµβολα και την τέχνη και πως όλα αυτά µπερδεύονται και φτιάχνουν «ιστορία». Η εκδήλωση έλαβε χώρα στην αίθουσα 73

74 εκδηλώσεων του Αετοπούλειου πολιτιστικού κέντρου την περίοδο από 31 Μαρτίου έως και 21 Απριλίου. Οι διαλέξεις είχαν ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Σε αυτές ήταν προσκεκληµένοι από το Κέντρο οι εξής οµιλητές: Μάνος Στεφανίδης Κώστας Ζουράρις Σώτη Τριανταφύλλου Ηλίας Ιωακείµογλου Νίκος Λυγερός Γιώργος Μαργαρίτης Γιάννης Μ. Καλιόρης Αντώνης Λιάκος ηµήτρης Ι. Κυρτάτας Με την απόφαση για την υλοποίηση της εκδήλωσης, άρχισαν και οι διαδικασίες ανεύρεσης χορηγού για να καλύψει τα έξοδα των αφισών προγραµµάτων και το λάβαρο της εκδήλωσης. Το ποσό αυτό ανερχόταν στα που ήταν και ο συνολικός προϋπολογισµός της εκδήλωσης. Το κοινό που απευθυνόταν η εκδήλωση ήταν άνθρωποι µιας γκάµας ηλικιών από περίπου και µε ένα ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης. Η εταιρία που θεώρησαν ότι θα µπορούσε να χορηγήσει κάτι τέτοιο θα µπορούσε να είναι µια φαρµακευτική εταιρία. Έγινε, λοιπόν µια έρευνα γύρω από τις φαρµακευτικές εταιρίες για το είδος Εικόνα 14 74

75 των εκδηλώσεων που χορηγεί η καθεµία και κατέληξαν στην HELP SΑ PHARMACEUTICALS. Η πρώτη επαφή που έγινε µε την εταιρία- χορηγό ήταν τηλεφωνική. Επαναλήφθηκε η τηλεφωνική επικοινωνία από την πλευρά του Κέντρου και η αποστολή µιας επιστολής µέσω φαξ, για τους σκοπούς της εκδήλωσης, τους οµιλητές και το ποσό που ζητούσαν ως χορηγία. Η απάντηση της εταιρίας ήταν θετική για όλο το ποσό που ζητούσε το Κέντρο για την εκδήλωση. Μεταξύ των δύο µερών δεν υπογράφηκε κάποια χορηγική σύµβαση που να ορίζει τις απαιτήσεις και τα δικαιώµατα της κάθε πλευράς. Αυτό που ορίζεται ως συµφωνητικό, και ισχύει για όλες τις χορηγίες που λαµβάνει το Κέντρο, είναι δύο επιστολές. Η πρώτη έρχεται από την εταιρία- χορηγό η οποία επιβεβαιώνει την χορηγία της προς το Πολιτιστικό Κέντρο και το ποσό αυτής. Η δεύτερη είναι από το Κέντρο προς την εταιρία, µε την µορφή ευχαριστήριας επιστολής για την χορηγία και οριοθετεί για ποια εκδήλωση θα χρησιµοποιηθούν τα χρήµατα της πολιτιστικής χορηγίας. Πουθενά δεν αναφέρονται τα αντισταθµίσµατα της εταιρίας, τα οποία έχουν ειπωθεί από την πλευρά του Κέντρου τηλεφωνικώς. Τα αντισταθµίσµατα που πρόσφερε το Κέντρο στην εταιρία ήταν να εµφανίζεται το λογότυπο αυτής στα προγράµµατα της εκδήλωσης. Η παρουσία του λογότυπου ήταν στο πίσω µέρος του εντύπου σε όχι µεγάλο µέγεθος, κάλυπτε δηλαδή την πίσω και κάτω δεξιά πλευρά του προγράµµατος. Η παρουσία του λογοτύπου ήταν επίσης διακριτική και στις αφίσες της εκδήλωσης αλλά και στο λάβαρο που διακοσµούσε τον χώρο των διαλέξεων. Επίσης, το όνοµα της εταιρίας αναφέρθηκε και στο δελτίο τύπου που στάλθηκε από το Κέντρο στον τύπο για την περαιτέρω επικοινωνία των διαλέξεων. Για να είµαστε ακριβείς, αναφερόταν το όνοµα της φαρµακευτικής ως τον µοναδικό χορηγό της εκδήλωσης. Η συµφωνία µε την εταιρία για την πολιτιστική χορηγία ήταν τα τιµολόγια τα οποία θα εκδίδονταν για τις αγορές και τις εκτυπώσεις των απαραίτητων φυλλαδίων για την εκδήλωση, έπρεπε να φέρουν το όνοµα και τα στοιχεία της ίδιας της εταιρίας και όχι του Αετοπούλειου. Αυτό αναφέρεται και γραπτώς στην επιστολή της εταιρίας προς το Κέντρο όπου ενηµερώνει το Αετοπούλειο για την χορηγία που θα διαθέσει και το ποσό αυτής. Η εν λόγω χορηγία δεν εντάχθηκε στον Ν.3525/2007, όπως γίνεται φανερό από τον τρόπο έκδοσης των τιµολογίων. Η µη ένταξη στον χορηγικό νόµο ( Ν.3525/2007) µπορεί να δικαιολογηθεί και από την γραφειοκρατία που υπάρχει για την ένταξη σε αυτόν αλλά και από το γεγονός της στενότητας του χρόνου. Η όλη διαδικασία για την εύρεση χορηγίας από την µεριά του Κέντρου ξεκίνησε 75

76 µόλις ένα µήνα πριν την έναρξη της εκδήλωσης. Χρόνος, όχι αρκετός για να γίνουν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες που ορίζονται από το ΥΠΠΟ. Στο χρονικό διάστηµα της προετοιµασίας της εκδήλωσης η εταιρία δεν βοήθησε σε κάποιον τοµέα. Επίσης, ήταν επίσηµη προσκεκληµένη στην έναρξη των διαλέξεων όπου δεν αντιπροσωπεύτηκε από κάποιο στέλεχός της. 3.4 Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ «ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΡΕΜΑΤΙΑΣ» Εικόνα 15 Το «Φεστιβάλ Ρεµατιάς» επιλέχθηκε για να αναλυθεί ως προς τις πολιτιστικές χορηγίες που λαµβάνει λόγω της πολυετής ύπαρξης του. Είναι από τις παλιότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις του Αετοπούλειου, µάλιστα σε µια πρώιµη µορφή, είχε ξεκινήσει σχεδόν µαζί µε την λειτουργία του Κέντρου. Επίσης, το κοινό που προσελκύει είναι πολύ ευρύ και από θέµα ηλικιών αλλά και κοινωνικών και µορφωτικών στρωµάτων. Τέλος, είναι και από τις πιο δαπανηρές εκδηλώσεις του Κέντρου, πράγµα το οποίο σηµαίνει ότι έχει και τις περισσότερες ανάγκες χρηµατικής στήριξης είτε από χορηγίες είτε από την χρηµατοδότηση του ίδιου του δήµου. Για όλους τους παραπάνω λόγους, κρίθηκε σκόπιµο να αναλυθεί πώς συνεισφέρουν σε µε τέτοια εκδήλωση οι επιχειρήσεις και αν το ενδιαφέρον τους είναι πιο έντονο. Είναι σηµαντικό να δούµε και πότε ξεκινάει η προετοιµασία του Φεστιβάλ καθώς και η διαχρονικότητα, η συµβολή και η βοήθεια των χορηγών σε αυτό. Στο εν λόγω Φεστιβάλ δεν είναι τόσο σηµαντικό να δούµε την προσέλκυση των εταιριών- χορηγών, γιατί υπάρχει µια συνέχεια, αλλά ο τρόπος επικοινωνίας µε τις εταιρίες και η διατήρηση µιας καλής συνεργασίας µεταξύ του Κέντρου και των επιχειρήσεων. Το Φεστιβάλ Ρεµατιάς είναι µια σειρά µουσικών και θεατρικών εκδηλώσεων που λαµβάνουν χώρα συνήθως, στο Ευριπίδειο θέατρο Ρεµατιάς κατά την διάρκεια του µήνα Ιουλίου. Κάθε χρόνο οι εκδηλώσεις του έχουν µια βασική θεµατολογία γύρω από την οποία και παρουσιάζονται. Για το έτος 2008 επιλέχθηκε να παρουσιαστεί ένα κράµα του διαχρονικού θεατρικού λόγου, την παραδοσιακή, λαϊκή και έντεχνη ελληνική µουσική µαζί µε δείγµατα 76

77 άλλων πολιτισµών και συγκεκριµένα του ινδικού πολιτισµού. Μέσα από αυτή την επιλογή το Κέντρο ήθελε να απευθυνθεί σε ένα πιο ευρύ κοινό, να καλύψει- όσο το δυνατόν περισσότερο- τις πολιτιστικές απαιτήσεις και προτιµήσεις των δηµοτών του Χαλανδρίου αλλά και των γύρω δήµων. Η συγκεκριµένη πολιτιστική δραστηριότητα είναι από τις πιο πολυδάπανες του Κέντρου. Για αυτό το λόγο και ένα σηµαντικό κοµµάτι του προϋπολογισµού παρέχεται σε αυτήν και υπάρχει εισιτήριο για την παρακολούθηση των παραστάσεων από το κοινό αλλά και υπάρχει η βοήθεια των χορηγιών. Η πολιτική που ακολουθείτε για την διενέργεια του Φεστιβάλ διαφέρει από τις υπόλοιπες εκδηλώσεις και για οικονοµικούς αλλά και για ποιοτικούς λόγους. Στο Φεστιβάλ Ρεµατιάς χρησιµοποιούνται τρείς τρόποι ώστε να υλοποιηθεί από την πλευρά των εξόδων. Ο ένας τρόπος είναι η συµπαραγωγή θεατρικών παραστάσεων µε διάφορους θιάσους από όλη την Ελλάδα και διάφορα θεατρικά σχήµατα. Ο δεύτερος τρόπος είναι η χρηµατοδότηση της εκδήλωσης από τον τακτικό προϋπολογισµό του Αετοπούλειου και τέλος η εύρεση χορηγών. Με αυτούς τους τρόπους εξασφαλίζονται οι απαραίτητοι πόροι για την υλοποίηση του Φεστιβάλ. Η οργάνωση αυτής της πολιτιστικής δραστηριότητας διαφέρει από της εκδηλώσεις που δεν έχουν συνέχεια στο χρόνο όπως αυτή. Το καλλιτεχνικό πρόγραµµα συζητείται αρκετούς µήνες πριν τον Ιούλιο. Η ενέργεια αυτή γίνεται γιατί το Φεστιβάλ έχει καταρχήν διάρκεια ενός µήνα και θα πρέπει να οριστεί το πρόγραµµα µε καλές µουσικές και θεατρικές παραστάσεις. Επίσης, η σειρά αυτή των πολιτιστικών εκδηλώσεων είναι τόσο παλιά όσο η ύπαρξη του Κέντρου, είναι συνυφασµένη µε αυτό και οι δηµότες του Χαλανδρίου το περιµένουν όλο το χρόνο, οι οποίοι είναι οι αυστηρότεροι κριτές. Έχοντας εύθηνη απέναντι σε ένα τόσο απαιτητικό κοινό και πρέπει να ανταπεξέλθουν αναλόγως. Το Φεστιβάλ Ρεµατιάς όµως είναι σηµαντικό και για τον ίδιο το δήµο Χαλανδρίου. Πολύς κόσµος επισκέπτεται τον δήµο για να παρακολουθήσει τις παραστάσεις στο Θέατρο Ρεµατιάς, που σηµαίνει ανάπτυξη και αναγνώριση του δήµου µέσω των πολιτιστικών του εκδηλώσεων πέραν των ορίων του Χαλανδρίου. Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερή η σηµασία του Φεστιβάλ και για το δήµο αλλά και για το κοινό. Αυτό και µόνο, µπορεί να οδηγήσει έναν πολιτιστικό οργανισµό στην ανεύρεση χορηγιών. Μάλιστα, το Φεστιβάλ ήταν από τα πρώτα δρώµενα του Κέντρου που δέχτηκαν χορηγία από επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις χορηγοί για το 2008 ήταν η ALPHA BANK και η ΕΥ ΑΠ. Οι εταιρίες αυτές χορηγούν την εκδήλωση για δεύτερη συνεχή χρονιά. εν 77

78 υπήρξε, ως εκ τούτου, η όλη διαδικασία ανεύρεσης χορηγών που περιγράφηκε αναλυτικά στην περίπτωση της σειράς διαλέξεων. Αυτό που χρειάστηκε ήταν η επαφή µε αυτές τις εταιρίες καθ όλη την διάρκεια της χρονιάς για να µπορέσει να συνεχιστεί η συνεργασία τους. Η διαδικασία της πολιτιστικής χορηγίας δεν αλλάζει ούτε σε αυτή την περίπτωση. Ούτε εδώ υπογράφεται χορηγική σύµβαση. Αντ αυτού στέλνονται επιστολές και από τις δύο πλευρές για την χορηγία που περιλαµβάνουν το ποσό αυτής και η επιβεβαίωση από το Κέντρο ότι τα χρήµατα θα χρησιµοποιηθούν για αυτούς τους σκοπούς. Οι διαφορές που εντοπίζονται στις δύο περιπτώσεις είναι καταρχήν οι εταιρίες που χορηγούν. Στο Φεστιβάλ είναι χορηγοί εταιρίες ευρέως γνωστές και µεγάλης εµβέλειας. Μπορούµε να το δικαιολογήσουµε αυτό από την φύση του κοινού στο οποίο απευθύνεται η εκδήλωση. Το φάσµα του κόσµου που παρακολουθεί το Φεστιβάλ είναι πολύ µεγαλύτερο και πολύ πιο ελκυστικό για µεγάλες επιχειρήσεις. Ανήκει στο κοινό- στόχο των επιχειρήσεων αυτών και η συγκεκριµένη πολιτιστική χορηγία µπορεί να επιφέρει περισσότερα αποτελέσµατα στον προφίλ των εταιριών. Η δεύτερη διαφορά ανήκει στις σχέσεις µεταξύ των χορηγών αυτών και του Κέντρου. Εδώ εντοπίζεται µια συνέχεια στην συνεργασία η οποία προκύπτει από δύο λόγους. Πρώτον, µπορεί οι εταιρίες να θεώρησαν επιτυχηµένη την προηγούµενη χορηγία τους σε αυτό και να επιθυµούν να το συνεχίσουν και δεύτερον η προσπάθεια που καταβάλουν τα στελέχη του Κέντρου για µια καλή και επιτυχηµένη επικοινωνία µε τις εταιρίες αυτές. Εξαρχής, η επικοινωνία µε τις επιχειρήσεις για την χορηγία στο Φεστιβάλ Ρεµατιάς ήταν πιο έντονη και οργανωµένη. Μεγάλο ρόλο στην χορηγία από αυτές τις δύο επιχειρήσεις δεν έπαιξε µόνο η προσέγγιση και ο χορηγικός φάκελος που έστειλαν τα στελέχη του Κέντρου. Έπαιξαν ρόλο και οι προσωπικές γνωριµίες του δηµάρχου και επέµβασή του σε αυτό. Παρατηρείτε λοιπόν, ότι παρόλο που το Φεστιβάλ «πληροί τα κριτήρια» για να προσελκύσει µια µεγάλη εταιρία για χορηγό, αυτό δεν είναι πάντα αρκετό. Η προσωπικές γνωριµίες παίζουν και σε αυτό τον τοµέα τον ρόλο τους. Τα ποσά των χορηγιών είναι από τις µεγαλύτερες χορηγίες που έλαβε το Αετοπούλειο για το έτος Αναλυτικότερα και η ALPHA BANK και η ΕΥ ΑΠ έδωσαν από συνολικά δηλαδή, τα οποία αντιστοιχούν στο ένα τέταρτο (1/4) του συνολικού προϋπολογισµού του Φεστιβάλ. Όπως αναφέρθηκε και στα παραπάνω, η διαδικασία έγκρισης και επικύρωσης της χορηγίας δεν είναι αυτή που επιβάλει η θεωρία, δηλαδή την χορηγική σύµβαση. Οι επιστολές και από τις δύο πλευρές είναι αυτές που επιβεβαιώνουν την χορηγία. Σε αυτές τις επιστολές δεν αναφέρονται πουθενά οι υποχρεώσεις και τα δικαιώµατα της κάθε 78

79 πλευράς, ούτε καν τα αντισταθµίσµατα που παρέχονται στις εταιρίες, αυτά υπάρχουν µόνο στην προφορική επικοινωνία. Τα αντισταθµίσµατά τους, και για τις δύο εταιρίες, ήταν η προβολή του λογοτύπου τους στις αφίσες του Φεστιβάλ, στο πίσω µέρος του τετράφυλλου προγράµµατος, στα λάβαρα που υπήρχαν στο θέατρο και η αναφορά τους στο δελτίο τύπου για την επικοινωνία της εκδήλωσης. Επίσης, δόθηκαν και µια σειρά εισιτήριων για όλες τις παραστάσεις του Φεστιβάλ. Η παρουσία και των λογοτύπων αλλά και των ίδιων των εταιριών ήταν πολύ διακριτική 69. Οι δύο εταιρίες διαφέρουν ως προς τον τρόπο που δηλώνουν την χορηγία στα λογιστικά τους βιβλία. Η µεν ΕΥ ΑΠ πριν την εφαρµογή του νόµου Εικόνα /2007 αν το Αετοπούλειο ενέπιπτε στον κατάλογο που έστελνε το ΥΠΠΟ για τις πολιτιστικές χορηγίες, το δήλωνε ως χορηγία. Από την εφαρµογή του νόµου και έπειτα το δηλώνει ως δωρεά. Η δε ALPHA BANK προτιµάει να εκδίδονται τα τιµολόγια µε τα έξοδα της εκδήλωσης µε τα δικά της στοιχεία. Αυτό που εντοπίζουµε και στις δύο περιπτώσεις είναι η µη ένταξη στον νόµο για την πολιτιστική χορηγία (3525/2007). Σύµφωνα µε τις απόψεις των υπευθύνων και των δύο εταιριών αυτό που τους αποτρέπει από την ένταξη είναι η γραφειοκρατική διαδικασία που χρειάζεται κάποιος να ακολουθήσει για να ενταχθεί. Και οι δύο εταιρίες δεν βοήθησαν κατά την προετοιµασία της εκδήλωσης ούτε στην επικοινωνία αυτής. Περιορίστηκαν στην εκταµίευση των χρηµάτων και δεν ήταν παρούσες στο Φεστιβάλ Ρεµατιάς αν και ήταν προσκεκληµένες από το Κέντρο. 69 εν πρόκειται για εµπορική αλλά για αµιγώς πολιτιστική χορηγία 79

80 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Ο ΗΜΟΣ ΠΕΥΚΗΣ 4.1 Ο ΗΜΟΣ ΠΕΥΚΗΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Η Πεύκη παλαιότερα ήταν συνοικισµός του δήµου Αµαρουσίου µε την ονοµασία Μαγκουφάνα. Σήµερα αποτελεί ανεξάρτητο δήµο του πολεοδοµικού συγκροτήµατος Αθηνών. Είναι από τους µικρούς σε έκταση δήµους της Αττικής και χωρίζεται στο νότιο (Κάτω Πεύκη) και στο βόρειο τµήµα (Άνω Πεύκη). Στα όρια του δήµου είναι εγκατεστηµένο και το πρότυπο «Ηλιακό Χωριό», συνοικία που οικοδοµήθηκε και παραδόθηκε στους δικαιούχους του Οργανισµού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ). Η έκτασή του είναι 2176 στρέµµατα και έχει κατοίκους. Παρά τη µικρή του έκταση διαθέτει µεγάλα άλση και πολλούς χώρους πρασίνου, ενώ έχει καθαρά οικιστικό χαρακτήρα. Συγκοινωνιακά εξυπηρετείται από τους γειτονικούς σταθµούς του ηλεκτρικού σιδηροδρόµου Αµαρουσίου, KAT και Νεραντζιώτισσας. Η ονοµασία του ήµου προκύπτει από το φυσικό πλούτο της περιοχής στη χαρακτηριστική µεσογειακή πεύκη της Αττικής. Η πεύκη κοσµεί και το έµβληµα της τοπικής αυτοδιοικητικής οντότητας. Εικόνα 17 Ένας από τους 12 ήµους στην αρχαία Αθήνα ήταν ο ήµος των Αθµονέων το σηµερινό Μαρούσι. Στον ήµο αυτό βρίσκονταν η περιοχή της σηµερινής Πεύκης. Οι Αθµονείς απόγονοι του µυθικού βασιλιά Κέκροπα είχαν ως βασικές ασχολίες την γεωργία, την κτηνοτροφία και την αγγειοπλαστική. Τα προϊόντα από τις ασχολίες αυτές τα πουλούσαν στην αγορά της Αθήνας. Στην περιοχή που σήµερα βρίσκεται η Πεύκη υπήρχαν βοσκότοποι. Οι πρώτοι Μικρασιάτες πρόσφυγες ξεριζωµένοι από τις εστίες τους έφθασαν στο Μαρούσι το 1922 κι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του παλαιού ηµαρχείου. Ορισµένοι ανέβηκαν στην Πεύκη και χτίστηκαν τα πρώτα πλινθόκτιστα σπιτάκια µέσα στο δάσος εκεί που και σήµερα υπάρχει ο συνοικισµός στην Άνω Πεύκη. Το 1950 προσδιορίζεται η Κοινότητα Μαγκουφάνας από όµορες κοινότητες. Το 1960 δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως το ιάταγµα της µετονοµασίας της Μαγκουφάνας σε Πεύκη. Την ίδια εποχή ολοκληρώνεται η ηλεκτροδότηση της πόλης και οι αστικές συγκοινωνίες πληθαίνουν. Ολοκληρώνεται η υδροδότηση της πόλης. 80

81 Ιδρύεται το πρώτο Γυµνάσιο και Λύκειο της περιοχής µε την διεύρυνση του Σµαράγδειου Εκπαιδευτήριου. Το 1982 η Πεύκη γίνεται δήµος όπου και ιδρύονται ο πολιτιστικός οργανισµός, ο αθλητικός οργανισµός καθώς και νηπιαγωγεία και παιδικοί σταθµοί. 4.2 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ Ο δήµος Πεύκης συνίσταται από την δηµοτική αρχή, τις υπηρεσίες του δήµου, τα ΝΠ και τις ηµοτικές Επιχειρήσεις. Την δηµοτική αρχή αποτελούν ο ήµαρχος, οι Αντιδήµαρχοι 70, το ηµοτικό Συµβούλιο, ο Γενικός Γραµµατέας του ήµου και η ηµαρχιακή Επιτροπή. Οι υπηρεσίες του δήµου χωρίζονται στις κάτωθι : Πρασίνου και καθαριότητας Τεχνική υπηρεσία Οι διευθύνσεις του δήµου είναι διοικητικού, οικονοµικού και εξυπηρέτησης πολιτών 71. Τα ΝΠ είναι υπό την εποπτεία του δήµου αλλά έχουν ξεχωριστό προϋπολογισµό και διοίκηση. Αυτά έχουν ως εξής: Εικόνα 18 Εικόνα 19 Πολιτιστικός Οργανισµός ήµου Πεύκης (Π.Ο..Π) ηµοτικό Στάδιο 70 οι οποίοι είναι τρείς στους τοµείς των υπηρεσιών του δήµου, των διοικητικών και οικονοµικών και των τεχνικών υπηρεσιών και έργων 71 Είναι τόσες λίγες κυρίως λόγω µεγέθους του δήµου, το µόνιµο προσωπικό του δήµου είναι µόνο 23 άτοµα 81

82 Εικόνα 20 Εικόνα 25 Συµβουλευτικό Πολυιατρείο Κέντρο Κοινωνικής Μέριµνας Παιδικοί Σταθµοί Εικόνα 21 Εικόνα 26 ΚΑΠΗ- Λαογραφικό Μουσείο Κέντρο Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωµένων Εικόνα 22 Εικόνα 27 ΕΚΚΕΝΤΡΟΝ Κέντρο Νέων ήµου Πεύκης Αθλητικός Οργανισµός Εικόνα 24 Εικόνα 28 ηµοτική Βιβλιοθήκη Φιλαρµονική 82

83 Τέλος, την λειτουργία του δήµου συµπληρώνουν οι δηµοτικές επιχειρήσεις του οι οποίες είναι: Εικόνα 29 ΕΚΠΑ ηµοτική Επιχείρηση Κοινωνικής Πολιτιστικής Ανάπτυξης Εικόνα 30 ΕΑΚΑΠ ηµοτική Επιχείρηση Αναψυχής και Αθλητισµού Πεύκης 4.3 Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ Σκοπός και όραµα του δήµου Πεύκης στον τοµέα του πολιτισµού, είναι η ανάπτυξη και διάδοση του σε όλους τους δηµότες του. Βασικό µέληµά του είναι η καλλιέργεια όλων των τεχνών αλλά και η δηµιουργική απασχόληση των δηµοτών του, παιδιών και ενηλίκων 72. Επίσης, σηµαντικός είναι και ο τοµέας της ψυχαγωγίας των πολιτών µέσω των εκδηλώσεων που οργανώνονται. Η πολιτιστική πολιτική του δήµου υλοποιείται µέσω του πολιτιστικού του οργανισµού 73 και της δηµοτικής επιχείρησης που ασχολείται µε τον πολιτισµό 74. Κυρίως όµως οι πολιτιστικές δράσεις και ο σχεδιασµός των εκδηλώσεων προέρχονται από τον οργανισµό. Στην προσπάθεια προώθησης και ανάπτυξης του πολιτισµού στον δήµο συµβάλλουν επίσης και 72 Μέσα από διάφορα προγράµµατα που διαθέτει για την εκµάθηση ζωγραφικής, γλυπτικής, µουσικής κ.τ.λ., τα οποία θα αναλυθούν στην συνέχεια 73 Ο οποίος είναι ΝΠ, και µάλιστα από τα πρώτα που δηµιουργήθηκαν στον δήµο Πεύκης 74 ΕΚΠΑ 83

84 άλλοι οργανισµοί όπως η ηµοτική Βιβλιοθήκη, το Λαογραφικό Μουσείο και η Φιλαρµονική. Οι παραπάνω οργανισµοί δηµιουργήθηκαν µε την συµβολή του πολιτιστικού οργανισµού και υποβοηθούν και συνδράµουν στην καλύτερη απόδοση του έργου που έχει αναλάβει. 84

85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ 5.1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Εικόνα 31 Ο Πολιτιστικός Οργανισµός του ήµου Πεύκης ιδρύθηκε το 1984 ύστερα από απόφαση 75 του ηµοτικού Συµβουλίου µε έγκριση 76 του Νοµάρχη του διαµερίσµατος της Ανατολικής Αττικής. Είναι το πρώτο ΝΠ που ιδρύθηκε µετά την δηµιουργία του δήµου Πεύκης το Στεγάζεται στο ίδιο κτίριο µε τον δήµο στην οδό Ρήγα Φεραίου 9 & Ελ. Βενιζέλου 15 Α. Η δεκαετία του 1980 είναι η περίοδος όπου το ΥΠΠΟ αναλαµβάνει παρεµβατικό ρόλο και προωθεί νέους θεσµούς στον πολιτισµό µε µοχλό τους ΟΤΑ. Ενισχύει και επιχορηγεί πολιτιστικά κέντρα και οργανισµούς µε απώτερο σκοπό την ενίσχυση της τοπικής πολιτιστικής πολιτικής, σύµφωνα µε τις ανάγκες του κάθε τόπου 78. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες και το κλίµα της εποχής δηµιουργήθηκε και ο πολιτιστικός οργανισµός του ήµου Πεύκης (Γασπαρινάτος, Κ., Ιωαννίδης, Ι., Καλογήρου, Α., 2006, σελ.17-18). Στην ίδρυσή του συνέβαλλαν οι πολιτιστικές οργανώσεις που υπήρχαν στην περιοχή καθώς και το όραµα της πρώτης δηµοτικής αρχής για την πολιτιστική ανάπτυξη της Πεύκης. Η συνδροµή των πολιτών σε αυτό το έργο ήταν πολύ σηµαντική 79 η οποία συνεχίζεται και µέχρι σήµερα. 5.2 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Ο Πολιτιστικός Οργανισµός του ήµου Πεύκης έχει ως σκοπό την προώθηση και την διάδοση του πολιτισµού στους δηµότες του. Για να υλοποιήσει µε τον καλύτερο τρόπο τον σκοπό και τους στόχους του, ο οργανισµός έχει το δικαίωµα να προάγει τον ελεύθερο λόγο και την ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Μπορεί 75 Αριθµός 19/ ΦΕΚ 312/ Μέχρι το 1982 ο δήµος Πεύκης ήταν κοινότητα 78 Από τα µέσα της δεκαετίας του 1980 και µετά, αρκετοί δήµοι του κέντρου και της περιφέρειας συνάπτουν προγραµµατικές συµβάσεις µε το ΥΠΠΟ και σχεδιάζουν ολοκληρωµένες πολιτιστικές πολιτικές µε βάση τις τοπικές ανάγκες 79 Ο βαθµός της σηµαντικότητας των πολιτών γίνεται φανερό και από το τµήµα των εθελοντών που υπάρχει στο δήµο και η µεγάλη συµµετοχή σε αυτό 85

86 επίσης, να καλλιεργήσει την ανάπτυξη της εθνικής, κοινωνικής και µορφωτικής δραστηριότητας έτσι ώστε να ενηµερώνονται οι δηµότες για τα παγκόσµια αλλά και τοπικά προβλήµατα. Μέσα από την απόφαση λειτουργίας του 80 παρέχεται η δυνατότητα στον οργανισµό ίδρυσης και λειτουργίας διαφόρων καλλιτεχνικών σχηµάτων. Ενδεικτικά ο ΠΟ Π µπορεί να ιδρύσει και να λειτουργήσει: Θέατρο Κινηµατογραφική Λέσχη ηµοτική βιβλιοθήκη Πινακοθήκη Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Μουσικοχορευτικά συγκροτήµατα Λαϊκό πανεπιστήµιο Ο Πολιτιστικός Οργανισµός διοικείται από εννεαµελές ιοικητικό Συµβούλιο. Το.Σ. αποτελείται από τρείς δηµοτικούς συµβούλους 81, πέντε δηµότες 82 και τον ήµαρχο ή Αντιδήµαρχο ως πρόεδρο αυτού. Η θητεία του.σ. είναι διετής και στην αρχή κάθε έτους εκλέγει τον Αντιπρόεδρο, τον Γραµµατέα και τον Οικονοµικό Έφορο του Συµβουλίου. Το.Σ. ψηφίζει τον κανονισµό λειτουργίας του οργανισµού, διαµορφώνει και εγκρίνει τον προϋπολογισµό καθώς και αποφασίζει για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες που πρόκειται να γίνουν. Συνεδριάζει υποχρεωτικά µία φορά το µήνα µετά από πρόσκληση του προέδρου. Υπάρχει η δυνατότητα σύγκλισης έκτακτου.σ. σε περίπτωση που ανακύψουν ζητήµατα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής καθώς και στην περίπτωση που αιτηθούν τα 2/3 του.σ. για την έκτακτη συνεδρίαση. Η διοικητική λειτουργία του οργανισµού στηρίζεται από τρείς µόνιµους υπαλλήλους και τρείς µε σύµβαση ορισµένου χρόνου 83. εν υπάρχουν χωρισµένες διευθύνσεις, όλοι µαζί εργάζονται για την καλύτερη απόδοση του οργανισµού. 80 ΦΕΚ 321/ Οι δηµοτικοί σύµβουλοι ορίζονται µε απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου 82 Ένας από κάθε ένα από τα πέντε συνοικιακά συµβούλια που έχει χωριστεί ο δήµος, µετά από απόφαση αυτών 83 Αυτοί οι υπάλληλοι προσλαµβάνονται κυρίως µέσω των προγραµµάτων STAGE του ΟΑΕ 86

87 5.3 Η ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Συγκεκριµένα οι πόροι του ΝΠ ορίζονται ως εξής: Ετήσια επιχορήγηση από τον ήµο, πάσης φύσεως συνδροµές, εισφορές, δωρεές 84, κληρονοµιές και κληροδοσίες Εισπράξεις από το αντίτιµο των παρεχόµενων από το ΝΠ πραγµάτων και υπηρεσιών Πρόσοδοι από την ίδια την περιουσία Οποιαδήποτε παροχή από το κράτος ή οποιαδήποτε άλλη νόµιµη πηγή 85 Ο ΠΟ Π από την αρχή της λειτουργίας του έως και σήµερα έχει ως βασική πηγή εσόδων την επιχορήγηση από τον ίδιο τον δήµο. Επίσης, σηµαντικές είναι και οι επιχορηγήσεις που λαµβάνει από το κράτος για την κάλυψη των εξόδων του. Τα χρήµατα που λαµβάνει ο ΠΟ Π χρησιµοποιούνται για την κάλυψη ανελαστικών 86 δαπανών και για την κάλυψη των εξόδων των διαφόρων εκδηλώσεων που πραγµατοποιεί. Ο προϋπολογισµός του για το 2008 ανέρχεται στα εκ των οποίων µόνο τα µε , δαπανούνται για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις. Σε σύγκριση µε τον συνολικό προϋπολογισµό του δήµου το ύψος των δαπανών για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις αποτελεί το 0,4% αυτού και το 2% αποτελεί ο συνολικός προϋπολογισµός του ΠΟ Π. 5.4 Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Ο ΠΟ Π αποτελεί τον κύριο φορέα έκφρασης της πολιτιστικής πολιτικής του δήµου. Ως κύριος πολιτιστικός φορέας του δήµου προσπαθεί να εφαρµόσει ένα πολύπλευρο πρόγραµµα δράσης το οποίο να παρέχει πλούσιες πολιτιστικές ευκαιρίες σε όλους τους δηµότες, χωρίς κοινωνικές διακρίσεις. Μέσα από τις εκδηλώσεις και τα προγράµµατα που προσφέρει φροντίζει να ικανοποιεί σχεδόν όλες τις πολιτιστικές ανησυχίες των δηµοτών, ανεξάρτητα από το φύλλο, την ηλικία και την µόρφωση. Ο βασικός άξονας των δραστηριοτήτων του είναι η προσέγγιση των πολιτών της Πεύκης και η δηµιουργική ενασχόλησή τους µε τις τέχνες, την πολιτιστική παράδοση του τόπου και την πολιτιστική κληρονοµιά. 84 Ο δήµος Πεύκης έχει µια µακρά ιστορία στις δωρεές. Πολλοί κάτοικοι παραχωρούσαν αλλά και συνεχίζουν µέχρι και σήµερα να παραχωρούν κοµµάτι των περιουσιακών τους στοιχείων στο δήµο τους. 85 Σε αυτή την παράµετρο µπορούν να συµπεριληφθούν και οι πολιτιστικές χορηγίες 86 Μισθούς, ασφαλιστικές εισφορές, αναλώσιµες ύλες, λογαριασµούς ΕΚΟ κ.τ.λ. 87 Περίπου το 20% του προϋπολογισµού 87

88 Κύριος σκοπός του Οργανισµού, από την αρχή της λειτουργίας του, ήταν η οργανωµένη ανάπτυξη πολιτιστικής και πνευµατικής δραστηριότητας στην πόλη. Μέσα από την πνευµατική ανύψωση, την κοινωνική διάπλαση και την ψυχαγωγική εξυπηρέτηση θέλησε να επιτύχει την σύσφιξη και γενικότερη ανάπτυξη των φιλικών δεσµών, καθώς και την βελτίωση των κοινωνικών σχέσεων και της αλληλεγγύης µεταξύ των δηµοτών. Το όραµα του ΠΟ Π 88 ήταν και είναι η ανάπτυξη εθνικής, κοινωνικής, µορφωτικής δραστηριότητας, η κοινωνική επιµόρφωση και ενηµέρωση στα σύγχρονα προβλήµατα, τόσο τα Ελληνικά όσο και τα παγκόσµια. Επίσης, βασικό ρόλο παίζει και η πολιτιστική ανάπτυξη των πολιτών, η οποία µπορεί να οδηγήσει στην αγάπη και στην κατανόηση για τον άνθρωπο και τα µεγαλειώδη ειρηνικά έργα του, αυτά τα έργα που προάγουν τον πολιτισµό και όχι εκείνα που διακυβεύουν και αυτήν ακόµη την ύπαρξή του. Ο τρόπος για να υλοποιήσουν το όραµά τους είναι η µελέτη και η προβολή κάθε προγράµµατος και δραστηριότητας που θα καλύπτει όλες τις πτυχές του πολιτισµού. 5.5 ΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Μία από τις πρώτες εκδηλώσεις που ξεκίνησαν από την αρχή λειτουργίας του Οργανισµού και συνεχίζεται µέχρι και σήµερα είναι το Φεστιβάλ Παιδιού. Η «γιορτή αυτή των παιδιών» είχε ξεκινήσει µε ιδιωτική πρωτοβουλία από τους κατοίκους της Πεύκης όταν αυτή ήταν ακόµη Εικόνα 32 κοινότητα. Όταν ιδρύθηκε ο ΠΟ Π ανάλαβε να διοργανώνει αυτός «το Φεστιβάλ Παιδιού» και συνεχίζει µέχρι σήµερα. Συγκεκριµένα φέτος το Φεστιβάλ έκλεισε 31 χρόνια ως θεσµός. Αυτή η γιορτή γίνεται τις πρώτες µέρες του Ιουνίου και διαρκεί µια εβδοµάδα. Κατά την διάρκειά του, γίνονται διάφορες εκδηλώσεις µουσικές, θεατρικές, παιχνιδιού καθώς και εκθέσεις και διαγωνισµοί ζωγραφικής και εικαστικών τεχνών. Ένας θεσµός που καθιερώθηκε το 2007 είναι ο Μουσικός εκέµβρης. Σε αυτή την εκδήλωση γίνονται διάφορες µουσικές παραστάσεις στον δήµο κατά τον µήνα εκέµβριο. Συνήθως αυτές οι παραστάσεις έχουν µια ποικιλοµορφία ως προς το περιεχόµενό τους. Οι υπεύθυνοι 88 Το οποίο ξεκίνησε από τους πρώτους ανθρώπους που το στελέχωσαν και συνεχίζεται µέχρι και σήµερα, σύµφωνα µε την πρόεδρο του την κ. Μηλοπούλου Αικατερίνη 88

89 προσπαθούν οι επιλογές τους να καλύπτουν όλα τα ενδιαφέροντα και όλες τις ηλικίες των δηµοτών τους. Φέτος οργανώθηκε για πρώτη φορά και καθιερώθηκε ο Θεατρικός Νοέµβρης. Κατά την περίοδο του µήνα Νοέµβρη λαµβάνουν χώρα διάφορες θεατρικές παραστάσεις 89, στο δηµοτικό θέατρο της Πεύκης. Βούληση του δηµάρχου και του.σ. του ΠΟ Π είναι αυτή η εκδήλωση να συνεχιστεί στο πέρασµα των χρόνων και να καθιερωθεί ως θεσµός στον δήµο. Επίσης, σε όλη την διάρκεια του έτους οργανώνονται προγράµµατα από τον ΠΟ Π για παιδιά και ενήλικες. Αυτά τα προγράµµατα είναι καλλιτεχνικά εργαστήρια µε θέµατα την ζωγραφική, το χορό 90, το θέατρο, την µουσική. Τέλος, διοργανώνονται εκδηλώσεις όλο το χρόνο µε διάφορα θέµατα 91. Οι εκδηλώσεις αυτές περιλαµβάνουν µουσικές, θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις καθώς και εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, κινηµατογράφου. 5.6 Η ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΚ ΗΛΩΣΕΩΝ Η ύπαρξη ανταποδοτικότητας στις πολιτιστικές εκδηλώσεις, είναι ένα ζήτηµα που ταλανίζει επί πολλά έτη τους περισσότερους ΟΤΑ. Από την έκρηξη της πολιτιστικής πολιτικής σε τοπικό επίπεδο την δεκαετία του 1980 µέχρι και σήµερα δεν ακολουθείτε µια συγκεκριµένη «γραµµή» σε αυτό το θέµα. Στις αρχές της δεκαετίας µε τον πολιτιστικό εκδηµοκρατισµό, θεωρούνταν αγαθό όπου έπρεπε να παρέχεται στους πολίτες δωρεάν. Με την πάροδο των ετών αυτή η αντίληψη άρχιζε να αλλάζει και να θεωρείται ο πολιτισµός ως παροχή υπηρεσιών, για τις οποίες θα έπρεπε να καταβάλλεται ένα αντίτιµο. Ο ΠΟ Π έχει µια µεικτή πολιτική απέναντι στο ζήτηµα αυτό. Όλες οι πολιτιστικές του εκδηλώσεις έχουν «ελεύθερη είσοδο» για το κοινό. Οι υπεύθυνοι του Οργανισµού θεωρούν ότι µε αυτό τον τρόπο µπορούν να προσελκύσουν περισσότερο κόσµο καθώς και να αποφύγουν τις διακρίσεις ανάµεσα στους δηµότες τους. Ο πολιτισµός είναι αγαθό και πρέπει να παρέχεται δωρεάν σε όλους 92. Όσον αφορά τα καλλιτεχνικά προγράµµατα τα οποία οργανώνει ο ΠΟ Π, η προσέγγιση είναι διαφορετική. Σε αυτά ορίζεται ένα αντίτιµο για την παρακολούθησή τους. Το αντίτιµο αυτό 89 Ερασιτεχνικές και επαγγελµατικές 90 Κλασσικό, παραδοσιακό και σύγχρονο 91 Για την γιορτή της γυναίκας, για τον εορτασµό των Χριστουγέννων, του Πάσχα, της Πρωτοµαγιάς κ.τ.λ. 92 Σύµφωνα µε την πρόεδρο του Οργανισµού 89

90 είναι ιδιαίτερα χαµηλό για τα παιδιά ενώ για τους ενήλικες υπάρχει διαφοροποίηση στην τιµή τους. Παραµένει όµως, και στις δύο περιπτώσεις χαµηλό σε σύγκριση µε αντίστοιχα τµήµατα που προσφέρονται από ιδιωτικά εργαστήρια. Ο λόγος που επιβάλλεται αντίτιµο σε αυτά τα προγράµµατα είναι η κάλυψη µέρους των εξόδων για τις αµοιβές των καθηγητών που διδάσκουν σε αυτά. Χωρίς την µερική κάλυψη ο ΠΟ Π, δεν θα µπορούσε να ανταπεξέλθει στα έξοδα που απαιτούνται. 90

91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ 6.1 Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΕΥΡΕΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΧΟΡΗΓΙΕΣ ΤΟΥ ΠΟ Π Ο ΠΟ Π δεν έχει µεγάλη δραστηριότητα στον τοµέα των πολιτιστικών χορηγιών. Οι περισσότερες εκδηλώσεις που κάνει γίνονται µε ιδίους πόρους, χωρίς την βοήθεια ιδιωτικών επιχειρήσεων, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων 93. Η προσέγγιση των εταιριών για εύρεση πολιτιστικής χορηγίας γίνεται αποσπασµατικά, όταν θεωρούν ότι είναι άκρως απαραίτητη η συνδροµή τους για την κάλυψη των εξόδων µιας εκδήλωσης. εν υφίσταται στον ΠΟ Π οργανωµένο γραφείο το οποίο να ασχολείται µε την εύρεση χορηγών. Οι κινήσεις που γίνονται για αυτό το σκοπό, προκύπτουν από πρωτοβουλίες των µελών του.σ.. αυτές οι πρωτοβουλίες δεν έχουν συγκεκριµένο τρόπο προσέγγισης των εταιριών. Αντίθετα στηρίζονται αποκλειστικά και µόνο από τις προσωπικές γνωριµίες των µελών του.σ.. Επίσης, δεν έχουν µόνιµο χαρακτήρα, αλλά λαµβάνουν χώρα µόνο στις περιπτώσεις εκείνες που θεωρείται ότι ο ΠΟ Π δεν θα µπορέσει να οργανώσει την εκδήλωση χωρίς την συνδροµή της πολιτιστικής χορηγίας. Γίνεται φανερό από όλα τα παραπάνω ότι δεν είναι στις προτεραιότητες του Οργανισµού η πολιτιστική χορηγία, δεν θεωρείτε πηγή ώθησης της πολιτιστικής ανάπτυξης. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός της έλλειψης επαρκούς στελέχωσης του ΠΟ Π αλλά και στην νοοτροπία των µελών του.σ. 94. Ακόµη και στην περίπτωση που βρουν κάποιο χορηγό, η αντιµετώπιση της χορηγίας έχει προβλήµατα. εν υπογράφουν καµία σύµβαση ούτε υπάρχει κάτι γραπτό που να επιβεβαιώνει την χορηγία και να κατοχυρώνει τις δύο πλευρές. Απλώς, συµφωνείτε να δοθούν τα χρήµατα από την εταιρία για τις ανάγκες µιας εκδήλωσης. Επίσης, παρατηρείται και η µη χρησιµοποίηση του νόµου 3525/2007 για την πολιτιστική χορηγία Συγκεκριµένα η µόνη χορηγία που είχαν για το έτος 2008 ήταν για το Φεστιβάλ Παιδιού το οποίο θα αναλυθεί στο επόµενο κεφάλαιο 94 Σύµφωνα µε την πρόεδρο του ΠΟ Π η ιδιωτικές εταιρίες προσπαθούν να διαφηµιστούν µέσω των εκδηλώσεων του δήµου και αυτό είναι κάτι που η δηµοτική αρχή δεν το προωθεί. Αυτό που θεωρούν επιτακτική ανάγκη τα στελέχη του ΠΟ Π είναι η µεγαλύτερη και εντονότερη βοήθεια από το κεντρικό κράτος για να αναπτύξουν περισσότερο τις πολιτιστικές τους δραστηριότητες 95 Μάλιστα η πρόεδρος του ΠΟ Π δεν γνώριζε ούτε την ύπαρξη αυτού του νόµου 91

92 Τα αντισταθµίσµατα που δίνουν στο χορηγό είναι η προβολή του λογότυπου της εταιρίας στις αφίσες και στα λάβαρα της εκδήλωσης. Τα χρήµατα της χορηγίας κατατίθενται στον ειδικό λογαριασµό του Οργανισµού από την εταιρία και χρησιµοποιούνται ανάλογα µε τις ανάγκες του. Οι χορηγίες που είχε ο ΠΟ Π για το έτος 2008 ήταν µόνο µία από την εταιρία τηλεπικοινωνιών Vodafone. το ποσοστό που καλύπτουν οι πολιτιστικές χορηγίες σε σχέση µε τον προϋπολογισµό του Οργανισµού δεν µπορεί να υπολογιστεί γιατί δεν έχουν µια συνέχεια. Συγκεκριµένα για το τρέχον οικονοµικό έτος το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 3,5%. 6.2 Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ 31 ΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΙ ΙΟΥ Το Φεστιβάλ Παιδιού είναι η µοναδική εκδήλωση η οποία αποτελεί πλέον θεσµό για τον δήµο Πεύκης. Φέτος έκλεισε 31 χρόνια ύπαρξης. Η γιορτή για τα Εικόνα 33 παιδιά ήταν και είναι µια από τις σηµαντικότερες εκδηλώσεις, η οποία είχε ξεκινήσει µε πρωτοβουλία των πολιτών πριν ακόµη η Πεύκη γίνει δήµος. Συνεχίστηκε µε την ίδια θέρµη από τους υπευθύνους του ΠΟ Π και εξελίχτηκε. Η παραπάνω εκδήλωση διαρκεί µια τέσσερις µέρες και γίνεται στις αρχές του µήνα Ιουνίου. Έχει ως στόχο την ψυχαγωγία των παιδιών και την επαφή τους µε διάφορα είδη καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Η επαφή αυτή γίνεται µε την παρακολούθηση θεατρικών, µουσικών και χορευτικών παραστάσεων αλλά και µε την ενεργό συµµετοχή των παιδιών στα διάφορα καλλιτεχνικά παιχνίδια που οργανώνονται κατά την διάρκεια του Φεστιβάλ 96. Για το έτος 2008 έλαβαν πολιτιστική χορηγία για την συγκεκριµένη εκδήλωση. Αυτό συνέβη γιατί το Φεστιβάλ αποτελεί µια από τις πιο πολυδάπανες εκδηλώσεις του δήµου και χρειαζόντουσαν οικονοµική ενίσχυση για να την υλοποιήσουν, την οποία δεν µπορούσε να την προσφέρει ο δήµος. Για την εύρεση του χορηγού έπαιξε σηµαντικό ρόλο η προσωπική σχέση της προέδρου του ΠΟ Π µε την υπεύθυνο για τις πολιτιστικές χορηγίες στην εταιρία Vodafone, από όπου και έλαβαν την χορηγία. Το ύψος της χορηγίας ανέρχεται στα τα οποία και αποτελούν το 60% των εξόδων του Φεστιβάλ Στο παράρτηµα παρατίθεται ενδεικτικά το πρόγραµµα του Φεστιβάλ Παιδιού για το Το συνολικό ύψος του κόστους του Φεστιβάλ ανέρχεται στα

93 Η διαδικασία που ακολουθήθηκε δεν ήταν η τυπική. εν υπογράψανε καµία σύµβαση µεταξύ τους. Έγινε η εκδήλωση και στην συνέχεια κατατέθηκαν τα χρήµατα από την εταιρία στον λογαριασµό του Οργανισµού. Η εταιρία σε λογιστικό επίπεδο, αυτά τα χρήµατα τα αιτιολόγησε ως δωρεά στον δήµο. Τα αντισταθµίσµατα που έδωσε ο Οργανισµός στην εταιρία ήταν η προβολή του λογοτύπου της στις αφίσες της εκδήλωσης και στα λάβαρα που υπήρχαν στο χώρο όπου γίνονταν οι εκδηλώσεις. Η παρουσία του λογοτύπου ήταν πολύ διακριτική 98. Η εταιρία ήταν προσκεκληµένη στην εκδήλωση αλλά δεν την εκπροσώπησε κάποιο στέλεχος της, ούτε βοήθησε κατά την διάρκεια της προετοιµασίας αυτής. Παρατηρείτε και σε αυτή την περίπτωση η έλλειψη ένταξης στον χορηγικό νόµο καθώς και η παντελής έλλειψη χορηγικής σύµβασης. Επίσης, θα πρέπει να επισηµανθεί η µη ενεργός συµµετοχή των εταιριών στην προετοιµασία των εκδηλώσεων που χορηγούν. 98 Είναι µια ένδειξη ότι πρόκειται για αµιγώς πολιτιστική χορηγία και όχι για εµπορική 93

94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 7.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το παρόν πόνηµα έγινε µια προσπάθεια ανάδειξης της πορείας της πολιτιστικής χορηγίας και της σηµασίας της για τους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μέσα από την ανασκόπηση της ιστορίας της, των δεδοµένων που υφίστανται σήµερα, το νοµοθετικό πλαίσιο και τις δράσεις των εταιριών, καθώς και την διερεύνηση της χρήσης της από τους πολιτιστικούς φορείς των ΟΤΑ κρίνεται πλέον σκόπιµο να προβούµε σε ορισµένα χρήσιµα συµπεράσµατα, τα οποία θα προάγουν το σκοπό της και θα την οδηγήσουν µε νέα δυναµική στην νέα εποχή. Τα συγκεκριµένα συµπεράσµατα, αναντίρρητα δεν µπορούν να γενικευτούν και να αποδώσουν την συνολική εικόνα της κατάστασης, µπορούν όµως να αποτελέσουν µια ένδειξη για το πόσο χρήσιµη και αδήριτη καθίσταται η πολιτιστική χορηγία στην τοπική αυτοδιοίκηση και το κατά πόσο συνιστά µοχλό ανάπτυξης του πολιτισµού. Η γενίκευση δεν θα µπορούσε να πραγµατοποιηθεί γιατί το ερευνητικό δείγµα ήταν περιορισµένο, τόσο ως προς τις επιχειρήσεις, όσο και τους ΟΤΑ. υστυχώς, η πολιτιστική χορηγία δεν παρουσιάζει τον ίδιο βαθµό ανάπτυξης στην Ελλάδα όσο στις προηγµένες ευρωπαϊκές χώρες 99. Ιδιαίτερα στους ΟΤΑ καταδεικνύεται, ότι δεν χρησιµοποιούν εκτεταµένα τον θεσµό της πολιτιστικής χορηγίας ώστε να αναπτύξουν τις πολιτιστικές τους δράσεις. Αντίθετα, στηρίζουν τις προσπάθειες τους περισσότερο σε ίδια έσοδα και σε επιχορηγήσεις από το κεντρικό κράτος µε αποτέλεσµα την ένδεια του τελικού τους προϊόντος τόσο σε ποιότητα όσο σε προσδοκώµενο αποτέλεσµα. Μεγάλο µερίδιο ευθύνης της διαµορφωµένης µέχρι σήµερα κατάστασης αποτελούσε η έλλειψη κατάλληλου νοµοθετικού πλαισίου, το οποίο θα είχε την δυναµική να προάγει την πολιτιστική χορηγία. Αν και καθυστερηµένα, η πολιτεία λαµβάνοντας τα µηνύµατα των καιρών, προέβει στην θέσπιση του νόµου (Ν.3525/2007) που επιλαµβάνεται αυτών των θεµάτων. Πράγµατι, ορίστηκε επίσηµα η πολιτιστική χορηγία και οριοθετήθηκαν συγκεκριµένα κίνητρα για την ανάπτυξη του θεσµού, όπως φοροαπαλλαγές και χορηγικά βραβεία. Με το Ν.3525/2007 έγινε µια προσπάθεια αποσαφήνισης του χορηγικού πλαισίου 99 Για τις οποίες υπάρχουν µελέτες για τον βαθµό που χρησιµοποιείται ενώ στην χώρα µας δεν έχει γίνει αντίστοιχη προσπάθεια έρευνας 94

95 στην Ελλάδα, η οποία υπό προϋποθέσεις θα µπορούσε να οδηγήσει το θεσµό της χορηγίας σε νέα επίπεδα για την Ελληνική πραγµατικότητα. Παρότι όµως, το πρώτο βήµα έγινε, το νοµοθετικό αυτό εργαλείο πάσχει από παιδικές ασθένειες, οι οποίες του στερούν το ρόλο τον οποίο θα όφειλε αυτό να επέχει στο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Η σύντοµη πρακτική κατέδειξε ήδη περίτρανα τις αδυναµίες του, οι οποίες κοντολογίς συνίστανται στα εξής: α) Οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που εµπεριέχει ο νόµος για να ενταχθεί σε αυτόν µια επιχείρηση. β) Η διχογνωµία που επικρατεί ανάµεσα στα Υπουργεία Πολιτισµού και Οικονοµικών, αφού το δεύτερο εξ αυτών θεωρεί την πολιτιστική χορηγία ως διαφήµιση και υποχρεώνει τις εταιρίες να αποδώσουν το 19% του ΦΠΑ. γ) Η έλλειψη ενηµέρωσης του νοµοθετικού αυτού εργαλείου από τους αρµόδιους φορείς, των ΟΤΑ µηδέ εξαιρουµένων, για τα ευεργετήµατα του παρόντος νόµου. Το γεγονός ότι η εν γένει παρουσία και ανάπτυξη του χορηγικού θεσµού στην Ελλάδα βρίσκεται ακόµα στα σπάργανα επιβεβαιώνεται και από την ανάλυση της δράσης των εταιριών στον τοµέα αυτό. Στην Ελλάδα µόνο οι πολυεθνικές και οι µεγάλες ελληνικές εταιρίες έχουν συστήσει και στελεχώσει τµήµατα που ασχολούνται συστηµατικά µε την πολιτιστική χορηγία και αυτό γιατί η Ε.Κ.Ε. στο εξωτερικό είναι αρκετά διαδεδοµένη σε αντίθεση µε την ελληνική πραγµατικότητα. Και πάλι όµως, παρατηρείται το γεγονός ότι και αυτές οι εταιρίες έχουν επηρεαστεί από το ερασιτεχνικό κλίµα που επικρατεί στην Ελλάδα στον τοµέα αυτό. Χαρακτηριστικό παράδειγµα της αποδιοργάνωσης των τµηµάτων αυτών είναι ότι όχι µόνο δεν υπογράφονται χορηγικές συµβάσεις στις οποίες θα αποτυπώνονται µε διαφάνεια οι σχέσεις αλλά και το γεγονός ότι η χορηγική δράση εξαντλείται στην καταβολή του συµφωνηθέντος ποσού χωρίς µια πιο ενεργή συµµετοχή της εταιρίας στα πολιτιστικά δρώµενα του τόπου. Σε ότι αφορά τις µικρότερες επιχειρήσεις, κανείς δεν θα είχε την απαίτηση της σύστασης αντίστοιχων τµηµάτων που θα ασχολούνται αποκλειστικά και µόνο µε τις χορηγίες, αυτό είναι εύλογο λόγω µικρότερου όγκου και µεγεθών αυτών. Από την άλλη όµως, στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι µικροµεσαίοι επιχειρηµατίες λόγω και της αντίστοιχης έλλειψης τµηµάτων µάρκετινγκ έχουν µια περιορισµένη θεώρηση της χορηγίας µε αποτέλεσµα να µην αναπτύσσουν χορηγικές δράσεις, οι οποίες µακροπρόθεσµα θα µπορούσαν να έχουν πολλαπλά οφέλη για την αναγνωρισηµότητα της εταιρίας τους. Οι µικρότερες επιχειρήσεις δεν φαίνεται να έχουν δώσει την απαραίτητη σηµασία στην πολιτιστική χορηγία και δεν έχουν εντάξει στην φιλοσοφία της επιχείρησης τους την Ε.Κ.Ε. 95

96 Σηµαντικό είναι δε, να κατανοήσουν οι επιχειρηµατίες αυτοί ότι η πολιτιστική χορηγία αποτιµάται και σε µικρότερα ποσά καθώς και σε παροχές σε είδος ή υπηρεσίες ( π.χ., εκτύπωση προγραµµάτων, χορηγία οπτικοακουστικού υλικού κ.τ.λ.). Αυτή η µονόπλευρη θεώρηση των µικροµεσαίων επιχειρήσεων είναι λανθασµένη γιατί και οι µικρές χορηγίες µπορούν να αποφέρουν µεγάλα οφέλη και στις δύο πλευρές δηλαδή, να ενισχύσουν την τοπικότητα των εκδηλώσεων καθώς και την ανάπτυξη, οικονοµική και πολιτιστική, όλου του δήµου και να συνδέσουν στην τοπική συνείδηση το όνοµα της επιχείρησης µε συγκεκριµένες εκδηλώσεις. Στους δύο δήµους όπου πραγµατοποιήθηκε η έρευνα παρατηρούνται αρκετές οµοιότητες όσο και διαφορές. Λαµβανοµένης υπ όψιν της πληθυσµιακής διαφοράς όσο και της γεωγραφικής έκτασης των δύο δήµων εν πρώτοις η σύγκριση φαίνεται παράταιρη, όµως οι συγκεκριµένοι δήµοι έχουνε φυσική εγγύτητα τόσο γεωγραφικά όσο και κοινωνικά. Αµφότεροι, ανήκουν χωροταξικά στα βόρεια προάστια της Αττικής και απέχουν εξίσου από τον κέντρο της Αθήνας. Φυσικά, η σύγκριση αυτών δεν θα γίνει µε απόλυτο αλλά µε αναλογικό µοντέλο. Όσον αφορά στις οµοιότητες των δήµων, θα πρέπει να τονιστεί η έλλειψη επαγγελµατικής προσέγγισης των εταιριών- χορηγών. Σε καµία από τις δύο περιπτώσεις δεν εµφανίζεται συστηµατική προσπάθεια χρησιµοποίησης του θεσµού της πολιτιστικής χορηγίας ως εργαλείο προώθησης και ανάπτυξης των τοπικών πολιτιστικών εκδηλώσεων. Καθίσταται εµφανές ότι δεν έχει ενταχθεί στην φιλοσοφία των δήµων η µεγάλη δυνατότητα ανάπτυξης που προσφέρει ο θεσµός. Χαρακτηριστικό παράδειγµα των ανωτέρω αποτελεί το γεγονός ότι παρότι έχει συσταθεί τµήµα που ασχολείται µε τον συστηµατικό προγραµµατισµό και ανάπτυξη των πολιτιστικών εκδηλώσεων δεν έχει καν ενσωµατωθεί σε αυτό οµάδα που να ασχολείται αποκλειστικά και µόνο µε την οικονοµική ενίσχυση των εκδηλώσεων αυτών. Στις διαφορές τους παρατηρείται η προσπάθεια του δήµου Χαλανδρίου να εντάξει την πολιτιστική χορηγία στη φιλοσοφία του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου ως πυρήνα των δραστηριοτήτων αυτού ενώ στον δήµο Πεύκης εµφανής είναι η παντελής σχεδόν έλλειψη οιασδήποτε κινητικότητας προς το στόχο αυτό. Σε όλη αυτή την προσπάθεια του δήµου Χαλανδρίου θα πρέπει να συµπεριληφθεί και η υποτυπώδης χορηγική σύµβαση που υπογράφεται µεταξύ των δύο µερών. Στην δεύτερη δε, περίπτωση ελλείπει ακόµα και αυτή η πρακτική µε αποτέλεσµα να µην κατοχυρώνονται τα δικαιώµατα ούτε του πολιτιστικού οργανισµού ούτε και της εταιρίας. 96

97 Στο δήµο Χαλανδρίου εντοπίζεται γενικότερα µια αποτελεσµατικότερη οργάνωση στον τοµέα των πολιτιστικών φορέων του και ως προς την αρτιότητά του σε διοικητικό προσωπικό αλλά και στην οργάνωση διαχρονικών δραστηριοτήτων. Στο δήµο Πεύκης αντίθετα, παρατηρείται µια πανσπερµία ΝΠ που ασχολούνται µε τοµείς του πολιτισµού η ελλιπής στελέχωση, των οποίων, καθώς και η νοµική τους αυτοτέλεια οδηγεί σε αποδιοργάνωση και στην παραγωγή ενός πολύ φτωχού πολιτιστικού έργου των αντίστοιχων τµηµάτων. Συµπερασµατικά, εντοπίζεται µια σοβαρότερη προσέγγιση του πολιτισµού και της πολιτιστικής χορηγίας από το δήµο Χαλανδρίου από ότι από τον αντίστοιχο της Πεύκης. Παρόλο, που ο δήµος Χαλανδρίου κάνει µια προσπάθεια αξιοποίησης του θεσµού, απευθύνεται συνήθως σε εταιρίες όπου υπάρχουν διαπροσωπικές σχέσεις των δηµοτικών αρχόντων για την εύρεση χορηγιών. εν γίνεται προσπάθεια προσέγγισης εταιριών όπου δεν υπάρχει κάποιος προσωπικός σύνδεσµος. Καταδεικνύεται µε αυτό τον τρόπο η έλλειψη επαγγελµατικής προσέγγισης των εταιριών και η απουσία συστηµατικής προσπάθειας χρήσης και διεύρυνσης του θεσµού. εν εκµεταλλεύεται στο έπακρο την δυνατότητα άντλησης χορηγιών από τις εταιρίες, αντίθετα έχει περιοριστεί σε µια δύο επιτυχηµένες κρούσεις µε αποτέλεσµα να αυτοπεριορίζεται σε αυτές και µόνο. Σηµαντική τροχοπέδη στη ανάπτυξη του θεσµού πανελλαδικά, και όχι µόνο στο µικρό µας δειγµατοληπτικό έλεγχο, φαίνεται να αποτελεί η ιδεολογική αγκύλωση η οποία διακατέχει τους ΟΤΑ. Αγκύλωση η οποία, αφενός οδηγεί τις µεγάλες πολυεθνικές εταιρίες να διαθέτουν τα ήδη εγκεκριµένα κονδύλια για χορηγίες προς άλλους οργανισµούς που έχουν ξεπεράσει τα σύνδροµα αυτά. Αφετέρου δε, τις µικρότερες επιχειρήσεις να µην έχουν κληθεί ποτέ να µπουν στη βάσανο του θεσµού της πολιτιστικής χορηγίας, αφού έχουν οι δήµοι έχουν µια εκ προοιµίου αρνητική στάση απέναντι σε αυτούς που θα µπορούσαν δυνάµει να συστρατευτούν σε ένα κοινό σκοπό µε οφέλη αµφίπλευρα και πολυποίκιλα. Η πολιτιστική χορηγία είναι ένα από τα σηµαντικότερα εργαλεία που µπορεί να έχει ένας πολιτιστικός οργανισµός στα χέρια του αρκεί αυτό να χρησιµοποιηθεί σωστά. Στην χώρα µας υπήρξαν πολλοί παράγοντες που συντέλεσαν στην µικρή ανάπτυξη του θεσµού στα νεότερα χρόνια, αν και η παγκόσµια ανάδειξη της σηµασίας του θεσµού έγκειται στην αρχαία Αθήνα. Λόγοι όπως η µακρά παράδοση στις δωρεές, το µη αποκεντρωµένο σύστηµα διοίκησης, η κρατική παρέµβαση στην οικονοµία, η µη ύπαρξη σωστού νοµοθετικού πλαισίου οδήγησαν σταδιακά στη σηµερινή κατάσταση. Παράλληλα όµως, έχουν αρχίσει να γίνονται κάποια βήµατα προς την σωστή κατεύθυνση, σηµαντικότερο εκ των οποίων είναι η θέσπιση του 97

98 νόµου 3525/2007 καθώς και µια δειλά εµφανιζόµενη αλλά και πολλά υποσχόµενη πρακτική ορισµένων µεγάλων δήµων να µπαίνουν σιγά- σιγά στην διαδικασία εξεύρεσης χορηγών για τις πολιτιστικές τους εκδηλώσεις. Αν αυτή η στάση ενθαρρυνθεί θα οδηγήσει τελικά στην οικονοµική αυτοτέλεια των πολιτιστικών οργανισµών των ΟΤΑ τα οποία αφού πλέον θα αποδεσµευτούν από το βραχνά της επιχορήγησης από τον κρατικό ή /και τον δηµοτικό προϋπολογισµό θα µπορέσουν να αναπτύξουν ένα σηµαντικό και πολυποίκιλο έργο. 7.2 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Η πολιτιστική χορηγία, όπως έγινε φανερό από όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία, δεν έχει αναπτυχθεί στην χώρα µας, όπως θα έπρεπε. Για να δοθεί η δυνατότητα στο θεσµό να εξακοντιστεί σε νέα επίπεδα θα πρέπει να εξαλειφθούν τα υπάρχοντα προβλήµατα που την κρατούν δέσµια στην µέχρι τώρα Ελληνική πραγµατικότητα. Η πρώτη κίνηση που θα πρέπει να γίνει είναι η αναθεώρηση του νόµου 3525/2007 σε ορισµένα σηµεία. Οι διαδικασίες ένταξης στο νόµο θα πρέπει να απλοποιηθούν ώστε να γίνει ευκολότερη η πρόσβαση των ενδιαφεροµένων µερών. Ο χρόνος έγκρισης, επίσης θα πρέπει νε µειωθεί. Με την υπάρχουσα κατάσταση απαιτείται ένας µακροπρόθεσµος προγραµµατισµός από τους πολιτιστικούς φορείς, γεγονός δυσχεραίνει ακόµη περισσότερο την υπαγωγή των φορέων στην εν λόγω ρύθµιση. Από τα σηµαντικότερα ζητήµατα που χρήζουν άµεσης λύσης είναι η κατάργηση της καταβολής του ΦΠΑ 19% στο ΥΠΟΙΟ από τους πολιτιστικούς οργανισµούς. Το ΥΠΟΙΟ κρίνει την πολιτιστική χορηγία ως παροχή υπηρεσιών και απαιτεί τιµολόγιο. Αυτό συµβάλλει στην αποθάρρυνση των εταιριών και των πολιτιστικών οργανισµών για να ενταχθούν στο νόµο, αφού µε αυτό τον τρόπο η χορηγία νοείται ως διαφήµιση και επιβαρύνεται ανάλογα. Για να λειτουργήσει και να αποδώσει το νέο νοµοθετικό για την πολιτιστική χορηγία, απαιτείται και η σωστή ενηµέρωση. Είναι αρκούντως χαρακτηριστικό ότι οι εταιρίες του δείγµατος δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη του νόµου και σχετικά τα φορολογικά οφέλη που µπορούν να αποκοµίσουν από αυτόν. Η ενηµέρωση θα πρέπει να γίνει συστηµατικά στις εταιρίες αλλά και στα στελέχη των ΟΤΑ από τους υπευθύνους του ΥΠΠΟ για τα ευεργετήµατα που προσφέρονται. Επιπλέον, θεωρείται σκόπιµο να δοθούν στους ΟΤΑ εκείνα τα κίνητρα τα οποία θα δηµιουργήσουν οργανωµένα και καλά στελεχωµένα τµήµατα που να ασχολούνται 98

99 αποκλειστικά µε την εύρεση χορηγών. Τα τµήµατα αυτά θα πρέπει να αποτελούνται και από ανθρώπους του καλλιτεχνικού χώρου αλλά και από τεχνοκράτες µε καλλιτεχνικές ευαισθησίες. Οι τεχνοκράτες µπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη και πιο επαγγελµατική προσέγγιση των εταιριών. Αν δεν υπάρχει η δυνατότητα δηµιουργίας τέτοιων τµηµάτων, να έχει την δυνατότητα ένας πολιτιστικός οργανισµός να ζητήσει την συµβολή ειδικών χορηγικών συµβούλων. Με αυτό τον τρόπο η προσπάθεια για την στήριξη των πολιτιστικών εκδηλώσεων θα γίνει πιο οργανωµένη µε περισσότερες ελπίδες για την τελική υλοποίησή της. Οι ΟΤΑ χρειάζεται να στοχεύσουν και στις υπηρεσίες που προσφέρουν στο κοινό. Τα πολιτιστικά δρώµενα θα πρέπει να αντιµετωπίζονται µε σοβαρότητα και να δηµιουργούν εκδηλώσεις- θεσµούς. Επίσης, η ποιότητα αυτών των εκδηλώσεων οφείλει να είναι εξαιρετική και να µην σχεδιάζεται µε βάση µια λαϊκίστικη προσέγγιση. Η ποιότητα των εκδηλώσεων προσελκύει µακροπρόθεσµα µεγαλύτερο εύρος κοινού, έχει καλύτερο αντίκτυπο στους δηµότες, αναπτύσσει τον δήµο και οικονοµικά και πολιτιστικά και δηµιουργεί έναν πόλο έλξης για τις εταιρίες δυνάµει χορηγούς. Μια τέτοια αντιµετώπιση του πολιτισµού µπορεί να οδηγήσει σε µια αµφίπλευρη ωφέλεια και για τους ΟΤΑ και για τις επιχειρήσεις. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος πρέπει να ξεπεραστεί ένας ακόµη σκόπελος. Οι άνθρωποι που στελεχώνουν τους πολιτιστικούς οργανισµούς των ΟΤΑ επιβάλλεται να αποβάλλουν τις προκαταλήψεις και την καχυποψία, οι οποίες µέχρι και σήµερα τους κατατρέχουν απέναντι στις επιχειρήσεις. Και οι επιχειρήσεις όµως, οφείλουν να αποκτήσουν µια ευρύτερη θεώρηση των πολιτιστικών οργανισµών των δήµων καθώς και των πολύπλευρων αντισταθµιστικών ωφεληµάτων που µπορούν να λάβουν µέσω των δραστηριοτήτων αυτών. 7.3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΗΜΟ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ Ο δήµος Χαλανδρίου µέσα από την ανάλυση που έγινε διαφαίνεται να κάνει µια αξιόλογη προσπάθεια και ως προς τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνει αλλά και ως προς τους τρόπους χρηµατοδότησης αυτών των εκδηλώσεων. Η αξιοποίηση της πολιτιστικής χορηγίας έχει µια συνέχεια στο χρόνο και δεν γίνεται αποσπασµατικά. Παρόλη την προσπάθεια εντοπίζονται κάποια προβλήµατα που χρήζουν αντιµετώπισης. Υπάρχει έλλειψη αρµοδίου τµήµατος που να ασχολείται αποκλειστικά µε τις χορηγίες. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια τη µη επαγγελµατική προσέγγιση των εταιριών. Θα πρέπει να δηµιουργηθεί ένα τµήµα ή να ασχολείται µια συγκεκριµένη οµάδα ανθρώπων µε αυτό το 99

100 ζήτηµα και να προσεγγίζεται µε µεγαλύτερη σοβαρότητα. Μια χορηγική πρόταση που παρουσιάζεται µε σωστό και τεκµηριωµένο τρόπο είναι δύσκολο να απορριφτεί. Επιπλέον, ένα βασικό στοιχείο που θεωρείται τροχοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη του θεσµού είναι η αντίληψη των στελεχών του Αετοπούλειο. Θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις έχουν ως απώτερο σκοπό την διαφήµιση και την προώθηση προϊόντων. Φυσικά, αυτό δεν απέχει πολύ από την πραγµατικότητα αλλά δεν είναι και απαραίτητα κακό. Και οι δύο πλευρές µπορούν να επωφεληθούν χωρίς να υπερβαίνουν τα όρια. Τέλος, κρίνεται σκόπιµο να πραγµατοποιηθεί µια σειρά εκπαιδευτικών σεµιναρίων στα στελέχη του Κέντρου για την αντιµετώπιση της πολιτιστικής χορηγίας και την εκµετάλλευση αυτού του θεσµού µε τον καλύτερο τρόπο. 7.4 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΗΜΟ ΠΕΥΚΗΣ Ο δήµος Πεύκης φαίνεται να αντιµετωπίζει αρκετά προβλήµατα στην χρήση της πολιτιστικής χορηγίας. Τα συγκεκριµένα προβλήµατα γίνονται ξεκάθαρα από την έλλειψη χορηγιών στις εκδηλώσεις του και την αποσπασµατική χρήση του θεσµού. Από τα πρώτα ζητήµατα που θα πρέπει να επιλυθούν είναι η οργάνωση και η άρτια στελέχωση του ΠΟ Π. Χωρίς το απαραίτητο και καλά εκπαιδευµένο προσωπικό δεν είναι δυνατή ούτε η σωστή και ποιοτική οργάνωση εκδηλώσεων αλλά ούτε και η προσέλκυση χορηγών. Ο πολιτιστικός οργανισµός χρήζει άµεσης στελέχωσης µε µόνιµο προσωπικό, γεγονός που από µόνο του µπορεί να δώσει µια ώθηση στην ανάπτυξη των πολιτιστικών δρώµενων του δήµου. Οι εκδηλώσεις του φαίνεται ότι δεν έχουν συνέχεια στο χρόνο και να πραγµατοποιούνται περιστασιακά ανάλογα µε την περίπτωση. Μια τέτοια ασυνέχεια δεν µπορεί να προσελκύσει ούτε τους δηµότες αλλά ούτε και επιχειρήσεις δυνάµει χορηγούς. Ο εορτασµός γεγονότων δεν είναι κατακριτέος αλλά δεν είναι δυνατόν να στηρίζει ένας δήµος την άσκηση της πολιτιστικής του πολιτικής µόνο σε αυτό. Στον ΠΟ Π υπάρχει µια καλή βάση ανθρώπων που ενδιαφέρονται για τα πολιτιστικά δρώµενα. Αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να ενηµερωθούν µέσα από σεµινάρια και ηµερίδες για την καλύτερη άσκηση πολιτιστικής πολιτικής καθώς και για την χρήση της πολιτιστικής χορηγίας. Επίσης, χρειάζεται δηµιουργία ενός τµήµατος που να ασχολείται µε την εύρεση χορηγών ή η συνεργασία του ΠΟ Π µε χορηγικούς συµβούλους. Το γεγονός αυτό µπορεί να 100

101 οδηγήσει στην ανάπτυξη της πολιτιστικής χορηγίας στον δήµο και την χρήση του θεσµού για την δηµιουργία περισσότερων και ποιοτικότερων εκδηλώσεων. Τέλος, θα πρέπει να αξιοποιηθεί ο εθελοντικός τοµέας του δήµου και στον πολιτισµό. Ο δήµος Πεύκης έχει µια πολύ ενεργή οργάνωση εθελοντών που όµως δεν αξιοποιούνται στην προετοιµασία των πολιτιστικών εκδηλώσεων. Μια συνεργασία µεταξύ του, του εθελοντικού τοµέα και των επιχειρήσεων χορηγών θα µπορούσε να φέρει άριστα αποτελέσµατα στην τοπική πολιτιστική ανάπτυξη. 101

102 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠΗΓΕΣ Ν. 3525/07 ( ΦΕΚ 16 Α/ ) : Πολιτιστική Χορηγία Π.. 373/81 : Ίδρυση και Λειτουργία του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου Χαλανδρίου ΦΕΚ 321/ : Σύσταση ιδίου Νοµικού Προσώπου µε το όνοµα «Πολιτιστικός Οργανισµός του ήµου Πεύκης» Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Πράσινο Βιβλίο (2001), Προώθηση ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για την εταιρική κοινωνική ευθύνη, Βρυξέλλες Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδας (2007), Πολιτισµός στην Ελλάδα. Οικονοµικές, καλλιτεχνικές και κοινωνικές διαστάσεις και προοπτικές, Αθήνα Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευηµερίας (2006), Οδηγός Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, Λευκωσία ΒΙΒΛΙΑ Γασπαρινάτος Κ., Ιωαννίδης Ι. (2008) Πολιτιστική Πολιτική, ιαχείριση και Νοµικά Πρόσωπα, Ειδική Φάση Σπουδών Ε.Σ.Τ.Α, Αθήνα Γασπαρινάτος Κ., Ιωαννίδης Ι. (2008) Σχέση Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Τοπικής Κοινωνίας, Ειδική Φάση Σπουδών Ε.Σ.Τ.Α, Αθήνα Γασπαρινάτος Κ., Ιωαννίδης Ι., Καλογήρου Α. (2006) Ο Ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε Θέµατα Σύγχρονης Κοινωνίας, Πολιτισµός και Ανάπτυξη Μέρος Β, Γενική Φάση Σπουδών Ε.Σ.Τ.Α., Αθήνα Γιαννακάκη Μ. (2002) Ο Θεσµός της Χορηγίας : Η Περίπτωση των Ολυµπιακών Αγώνων του 2004, Αθήνα Ε.Σ... Γιαννακάκη Μ. (2000) Τα Οικονοµικά του Πολιτισµού, Σηµειώσεις Σεµιναρίου «ιοργάνωση Πολιτιστικών Εκδηλώσεων µε Έµφαση στις Νέες Τεχνολογίες», ΚΕΚ Παντείου Πανεπιστηµίου Γλύτση Ε. (2002) Τέχνη και Πολιτική του Ιδιωτικού Τοµέα της Οικονοµίας. Η Χορηγία στην Οικονοµία του Πολιτισµού, Πάτρα ΕΑΠ 102

103 Ευµορφοπούλου Σ. (2007) Συγκριτική Πολιτιστική Πολιτική Χορηγιών σε Χώρες της Ε.Ε.- Ο ηµόσιος ιάλογος και οι Θεσµικές ή Εθιµικές Πρακτικές, ιπλωµατική Εργασία, ΕΑΠ Ζούνης Π. (2001) Η Πολιτιστική Χορηγία ως Μέσο Επικοινωνίας, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής Κασιµάτη Κ. (2006) Η Καλλιόπη Μουστάκα και το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο, Αθήνα, Gutenberg Κουτούπης Θ. (1997) Λεύκωµα Χορηγία 96, Αθήνα, ΟΜΕΠΟ Κουτούπης Θ. (1996) Χορηγία. Πρακτικός Οδηγός για Χορηγούς και Επιχορηγούµενους, Αθήνα, Γαλαίος Μιχάλη Ε. (2007) Ο Θεσµός της Πολιτιστικής Χορηγίας, ως Μέσο Χρηµατοδότησης των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Οργανώσεων του Τρίτου Τοµέα : Η Περίπτωση του ήµου Μοσχάτου και του Bios, ιπλωµατική Εργασία, Ε.Σ.Τ.Α Σινανιώτη Μαρούδα Α. (2001) Σύµβαση Χορηγίας (Sponsoring), Αθήνα, ΣΑΚΚΟΥΛΑΣ Σκαλτσά Μ. (1992) Η Χορηγία των Τεχνών, Αθήνα, Ο.Μ.Ε.Π.Ο. Σπάτα Μ. (2007) Συγκριτική Μελέτη Χορηγικών Προγραµµάτων ΟΤΑ Α Βαθµού, ιπλωµατική Εργασία, Ε.Σ.Τ.Α Τζιβάρα Κ. (2007) Ε.Κ.Ε.: Πόσο Έχει Προοδεύσει η Ελλάδα; Η Περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς, ιπλωµατική Εργασία, University of Westminister Τουλουµάκος Ι. (1976) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόµος ΣΤ Χελιδόνης (1997) Ένα Νέο Χρηµατοδοτικό Μόρφωµα : Η Σύµβαση Ανταποδοτικής Χορηγίας, Αθήνα, Ε.Π.Ε.. Allen M. (1990) Sponsoring the Arts. ew Business Strategies for the 1990s, London THE ECONOMIST INTELLIGENCE UNIT AND BUSINESS INTERNATIONAL Sauvenet., Seghers V. (1999) A CEREC Special Report. Cultural Sponsorship in Europe, Paris, ADMICAL Sleight S. (1989) Sponsorship : What It Is and How to Use It, London McGRAW- HILL 103

104 Tweedy C. (1991) Sponsorship of the Arts- An Outdated Fashion or the Model of the Future?, Museum Management and Curatorship ΑΡΘΡΑ ΒΑΓΕΝΑΣ Ν. (1997) «Το Ηθικό ικαίωµα στη Χορηγία» ΒΗΜΑ 09/97 ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ Γ. (2006) Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Πολιτισµού 10/06 ΖΟΥΝΗΣ Π. (2007) «Ο Νέος Νόµος για την Πολιτιστική Χορηγία : Παρουσίαση του Νόµου και Προτάσεις για τα Νέα Θεσµικά Όργανα που Θεσπίζει» SPO SOR IT 05/07 ΚΟΥΜΑΝΤΟΥ Ρ. (2006) «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, 50+ Καλές Πρακτικές» Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο, Θεσσαλονίκη, 03/2006 ΠΑΣΧΑΛΙ ΗΣ Μ. (2004) «Η Χορηγία Σήµερα» (Blogpage 11/2004) ΠΟΥΡΝΑΡΑ Μ. (2005) «Το ύσκολο Προξενιό Τέχνης και Χορηγίας» ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 09/05 ΣΠΑΤΑ Μ. (2003) «Άλλο Κοινωνική Ευθύνη, Άλλο Επικοινωνιακή Πράξη» Συνέντευξη Αυλώνα Ν. EXECUTIVE K OW HOW 12/03 ΣΤΑΝΑΣ Α. (επιµ.) «Φάκελος Χορηγία και Πολιτισµός», Ζαφειρόπουλος Θ. Μέτρα που Περιέχουν εσµεύσεις δεν Περιέχουν Ανάπτυξη, Κουτούπης Θ. Η Χορηγία Έχει Ανάγκη από Χορηγία, Στανάς Α. Τέχνη και Επιχειρήσεις : Ο Πολιτισµός Μετράει; HIGHLIGHTS (2006) ΤΣΑΚΑΡΕΣΤΟΥ ΜΠ. (2007) «Συνέντευξη» SPO SOR IT 06/07 HIGHLIGHTS (2006) Πρακτικά Ηµερίδας µε Θέµα: «Χορηγία και Πολιτισµός : Η πρόκληση της χρηµατοδότησης των τεχνών» SAUVA ET. (1999) Sponsorship in France International Journal of Arts Management, Vol. 2, no. 1 TWEEDY C. (2005) «Ουραγοί στις Χορηγίες» ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 03/05 104

105 ΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ «Επίσηµος δικτυακός τόπος της τράπεζας Alphabank» (τελευταία επίσκεψη 29/10/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος του περιοδικού arts management» (τελευταία επίσκεψη 8/11/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος της τράπεζας Atebank» (τελευταία επίσκεψη 30/10/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης CEREC» (τελευταία επίσκεψη 9/11/2007) «Επίσηµος δικτυακός τόπος της εταιρίας Cosmote» (τελευταία επίσκεψη 20/10/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος του Υπουργείου Πολιτισµού για τα πολιτιστικά δρώµενα της Ελλάδας» (τελευταία επίσκεψη 12/11/2007) «Επίσηµος δικτυακός τόπος του δήµου Πεύκης» (τελευταία επίσκεψη 13/11/2007) «Επίσηµος δικτυακός τόπος της Οργάνωσης Eurocharity» (τελευταία επίσκεψη 20/10/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος της Ε. Ε.» (τελευταία επίσκεψη 25/10/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος του περιοδικού Κουίντα» (τελευταία επίσκεψη 18/10/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος του χορηγικού περιοδικού Sponsor it» (τελευταία επίσκεψη 8/11/2007) «Επίσηµος δικτυακός τόπος της εταιρίας Vodafone» (τελευταία επίσκεψη 5/11/2007) «Επίσηµος δικτυακός τόπος της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας Wikipedia» (τελευταία επίσκεψη 3/11/2008) «Επίσηµος δικτυακός τόπος του Υπουργείου Εσωτερικών» (τελευταία επίσκεψη 2/11/2008) 105

106 «Επίσηµος δικτυακός τόπος του Υπουργείου Πολιτισµού» (τελευταία επίσκεψη 3/11/2008) 106

107 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 107

108 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΗΜΟ 1. Ποία είναι η πολιτιστική πολιτική που ακολουθεί ο δήµος σας; 2. Ποιοι είναι οι στόχοι που έχετε θέσει, ποιο είναι το όραµά σας για την πολιτιστική πορεία του δήµου; 3. Τι προϋπολογισµός διατίθεται για την υλοποίηση της πολιτιστικής πολιτικής του δήµου και αυτό σε τι ποσοστό του συνολικού προϋπολογισµού του δήµου µεταφράζεται; 4. Τι είδους πολιτιστικές δράσεις διοργανώνεται και σε ποίο κοινό απευθύνονται; 5. Θα µπορούσατε να αναφέρετε το σύνολο των πολιτιστικών δράσεων του δήµου; 6. Υπάρχουν πολιτιστικές δράσεις που ακολουθούνται µε µια συνέχεια στο χρόνο ή κάθε χρόνο υπάρχει και κάτι διαφορετικό; 7. Θα µπορούσατε να αναφέρετε τα αποτελέσµατα αυτών των δράσεων; Έχει γίνει κάποια µέτρηση αποτελεσµατικότητας στην υλοποίηση των στόχων της πολιτιστικής πολιτικής που έχετε χαράξει ως δήµος, αν ναι ποια είναι αυτά ; 8. Οι εκδηλώσεις και οι πολιτιστικές δραστηριότητες του δήµου έχουν κάποιο εισιτήριο και τι τιµολογιακή πολιτική ακολουθείτε σε αυτό; 9. Απευθύνεστε σε ιδιωτικές εταιρίες για χορηγίες ώστε να υλοποιήσετε τα πολιτιστικά δρώµενα του δήµου και σε τι βαθµό; Θα µπορούσατε να µας αναφέρετε ενδεικτικά κάποιες από τις εταιρίες χορηγούς σας; 10. Οι χορηγίες που δέχεστε σε ποιες δράσεις συνήθως προσανατολίζονται; Σε αυτές που έχουν διάρκεια ή σε δράσεις που γίνονται µια φορά και τελειώνουν; 11. Με ποία κριτήρια επιλέγεται τις εταιρίες στις οποίες απευθύνεστε για χορηγία; Τι διαδικασία ακολουθείτε; 12. Υπογράφεται κάποιες συµβάσεις µε τις εταιρίες- χορηγούς; Αυτές οι συµβάσεις είναι µέσα στα πλαίσια του νόµου 3525/07 για την πολιτιστική χορηγία του Υπουργείου πολιτισµού ; 13. Τι αντισταθµίσµατα δίνεται στις εταιρίες-χορηγούς για την χορηγία τους; 14. Η προβολή των εταιριών- χορηγών είναι διακριτική ή προωθούν και προϊόντα τους κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων; 15. Θεωρείτε ότι ο νόµος 3525/07 έχει δώσει την απαραίτητη ώθηση για την άνθηση της πολιτιστικής χορηγίας; Έχετε δει απτά αποτελέσµατα από την εφαρµογή του; 16. Συνήθως η χορηγία των εταιριών είναι σε είδος ή σε χρήµατα ; Αυτή η προσφορά περίπου τι ποσοστό καλύπτει των πολιτιστικών εκδηλώσεων που πραγµατοποιείτε; 17. Επιδιώκετε να έχετε µακροχρόνιες σχέσεις µε τις εταιρίες που σας προσφέρουν χορηγίες ή δεν θεωρείτε ότι παίζει κάποιο ρόλο; 18. Με τις εταιρίες τις οποίες συνεργάζεστε υπάρχει επικοινωνία κατά την προετοιµασία µιας εκδήλωσης που χορηγούν; Υπάρχει κάποια βοήθεια πέραν της χρηµατικής- ως προς την διαφήµιση της εκδήλωσης, είτε σε κάποιον άλλον τοµέα; 19. Την ηµέρα της εκδήλωσης οι εταιρίες είναι προσκεκληµένες, συµµετέχουν στα δρώµενα αυτής; 20. Πιστεύετε ότι ο θεσµός της πολιτιστικής χορηγίας είναι χρήσιµος και προωθεί την πολιτιστική ανάπτυξη ή την καθοδηγεί στην κατεύθυνση που θέλουν οι εταιρίες που ασχολούνται µε αυτόν τον θεσµό; 108

109 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 1 Ποία είναι η πολιτική που ασκεί το υπουργείο για την ενδυνάµωση της πολιτιστικής χορηγίας; Εκτός από τον νέο νόµο έχουν υπάρξει άλλες ενέργειες για την επικοινωνία αυτού και την διάδοσή του στους ενδιαφερόµενους και αν ναι ποιες; 2 Ποίο καθεστώς ίσχυε για την πολιτιστική χορηγία πριν την έκδοση του νόµου 3525/07; 3 Έχει αρχίσει ο νόµος να αποδίδει καρπούς; Στα πλαίσια που περιµένατε, λιγότερο ή περισσότερο; 4 Έχουν εντοπιστεί κάποια λάθη στον νόµο ή δυσκολίες εφαρµογής και αν ναι ποια είναι αυτά ; 5 θεωρείτε ότι θα µπορούσαν να απλουστευτούν λίγο οι διαδικασίες για την βεβαίωση της πολιτιστικής χορηγίας και κατά συνέπεια η βεβαίωση της φοροαπαλλαγής για τους χορηγούς; 6 Έχει γίνει κάποια µέτρηση της απόδοσης του νέου νόµου και αν ναι ποία είναι τα αποτελέσµατα αυτής; 109

110 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1. Ποία είναι η πολιτική της εταιρίας σας στον τοµέα των πολιτιστικών χορηγιών; 2. Τι βαρύτητα δίνετε στην Εταιρική Κοινωνική ευθύνη; Τι ποσοστό αυτής διατίθεται για την πολιτιστική χορηγία; 3. Με ποία κριτήρια επιλέγετε τους φορείς που θα κάνετε τις χορηγίες; Έχει να κάνει µε το κοινό που απευθύνονται, µε τον πολιτιστικό τοµέα που ασχολούνται ή µε κάτι διαφορετικό; 4. Συνήθως επιλέγετε να είστε αποκλειστικός χορηγός µιας εκδήλωσης ή όχι; Περίπου τι ποσοστό των εξόδων καλύπτεται σε µια εκδήλωση ή προτιµάτε την παροχή ειδών και υπηρεσιών; 5. Γνωρίζεται το νόµο για την πολιτιστική χορηγία 3525/07 και αν ναι, επιδιώκετε την ένταξη σας για την φοροαπαλλαγή που προσφέρεται από αυτόν; 6. ( σε περίπτωση θετικής απάντησης της ερώτησης 5) Πόσο χρήσιµο τον θεωρείτε και πόσο εύκολες είναι οι διαδικασίες ένταξης; 7. (σε περίπτωση αρνητικής απάντησης της ερώτησης 5) Πώς δοµείτε την σύµβαση που υπογράφετε µε τον πολιτιστικό οργανισµό; 8. Τι αντισταθµίσµατα συνήθως παίρνετε για τις χορηγίες που κάνετε; 9. Η παρουσία σας στην εκδήλωση, ως εταιρία, είναι διακριτική ή συνήθως µοιράζεται κάποια διαφηµιστικά προϊόντα που θέλετε να προωθήσετε; 10. Κατά την προετοιµασία της εκδήλωσης παρακολουθείτε την εξέλιξη της, βοηθάτε στην καλύτερη οργάνωση αυτής αν κριθεί απαραίτητο; 11. Βοηθάτε τον οργανισµό που έχετε κάνει την χορηγία στην επικοινωνία της εκδήλωσης; 12. Είστε παρόντες την ηµέρα που λαµβάνει χώρα η συγκεκριµένη εκδήλωση στην οποία και είστε χορηγός; Παρευρίσκεστε σε άλλες εκδηλώσεις του συγκεκριµένου πολιτιστικού οργανισµού; 13. Έχετε µετρήσει την αποδοτικότητα της χορηγίας ως µέσο προβολής της εταιρίας; Ποία ήταν τα αποτελέσµατα αυτής της µέτρησης; 14. Ποιες είναι οι σχέσεις µε τους πολιτιστικούς οργανισµούς που συνεργάζεστε; 15. Επιδιώκεται οι χορηγίες να διατίθενται σε φορείς που έχετε µια µακροχρόνια συνεργασία ή δεν παίζει κάποιο ρόλο στην επιλογή αυτό; 16. Θεωρείτε τον θεσµό της χορηγίας σηµαντικό και για ποιο λόγο; 110

111 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Η συνέντευξη πραγµατοποιήθηκε στο γραφείο του προϊσταµένου των χορηγιών το οποίο βρίσκεται στην οδό Μπουµπουλίνας 10-12, Αθήνα. ιενεργήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2008 και ώρα 15:00 µ.µ. Παρόντες κατά την διάρκεια της συνέντευξης ήταν η ερευνήτρια και ο προϊστάµενος του γραφείου χορηγιών. Αντικείµενο της συνέντευξης ήταν η εφαρµογή του νέου νόµου 3525/2007 και τα αποτελέσµατα που έχει αποφέρει µέχρι την δεδοµένη χρονική στιγµή. Επίσης, έγινε µνεία για τα λάθη και τις δυσκολίες από τα λάθη που προέκυψαν από την εφαρµογή του νόµου και µε ποιο τρόπο θα µπορούσαν να απλουστευθούν οι διαδικασίες ένταξης των επιχειρήσεων στον συγκεκριµένο νόµο. 111

112 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΟΥ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ Η συνέντευξη πραγµατοποιήθηκε στο γραφείο του ιευθυντή του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου, κ. Καραγιώργο ηµήτρη, το οποίο βρίσκεται στην οδό Τοµπάζη 12, Χαλάνδρι. Η συνέντευξη διενεργήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2008 και ώρα 10:00 π.µ. Παρόντες ήταν η ερευνήτρια και ο ιευθυντής. Αντικείµενο της συνέντευξης ήταν η πολιτιστική πολιτική που ασκεί το Κέντρο και µε ποιες εκδηλώσεις ή δραστηριότητες εκφράζεται. Επίσης, συζητήθηκε η χρήση της πολιτιστικής χορηγίας για την υλοποίηση των εκδηλώσεων, οι εταιρίες µε τις οποίες συνεργάζονται και τα αντισταθµίσµατα που δίνονται. Τέλος, έγινε µνεία για την τιµολογιακή πολιτική των εκδηλώσεων, την αποτελεσµατικότητα της πολιτιστικής πολιτικής που ασκείται καθώς και για τον νέο νόµο για την πολιτιστική χορηγία( Ν.3525/2007), για ποιους λόγους θεωρείται χρήσιµος και γιατί δεν έχουν κάνει ακόµη χρήση αυτού. 112

113 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΠΕΥΚΗΣ Η συνέντευξη πραγµατοποιήθηκε στο γραφείο της Προέδρου του Πολιτιστικού Οργανισµού, κ. Μηλοπούλου Αικατερίνης, Ρήγα Φεραίου 9, Πεύκη. Η συνέντευξη διενεργήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2008 και ώρα 11:30π.µ. Παρόντες ήταν η ερευνήτρια, η Πρόεδρος και η γραµµατέας της Προέδρου. Αντικείµενο της συνέντευξης ήταν η πολιτιστική πολιτική που ασκεί ο Οργανισµός και µε ποιες εκδηλώσεις ή δραστηριότητες εκφράζεται. Επίσης, συζητήθηκε η χρήσης της πολιτιστικής χορηγίας για την υλοποίηση των εκδηλώσεων, οι εταιρίες µε τις οποίες έχουν συνεργασία, τα αντισταθµίσµατα που δίνονται καθώς και τους λόγους έλλειψης περισσότερων χορηγιών. Τέλος, έγινε µνεία για την τιµολογιακή πολιτική των εκδηλώσεων και για τους λόγους µη χρήσης του νέου νόµου για την πολιτιστική χορηγία(ν.3525/2007). 113

114 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ VODAFO E Η συνέντευξη πραγµατοποιήθηκε δια µέσω τηλεφώνου στις 9 Οκτωβρίου 2008 και ώρα 16:00 µ.µ. µε την κ. Στάικου Τατιάνα, υπεύθυνη χορηγικών προγραµµάτων στην εταιρία. Αντικείµενο της συνέντευξης ήταν η πολιτική της εταιρίας στον τοµέα των πολιτιστικών χορηγιών και σε τι ποσοστό µεταφράζεται επί του συνολικού προϋπολογισµού της εταιρίας. Επίσης, συζητήθηκαν τα κριτήρια επιλογής που υπάρχουν για την χορηγία πολιτιστικών εκδηλώσεων καθώς και οι τρόποι µε τους οποίους βοηθούν στην διοργάνωση της εκδήλωσης και τα αντισταθµίσµατα που λαµβάνουν από τον πολιτιστικό οργανισµό. Επιπλέον, έγινε µνεία για τους τρόπους µέτρησης της αποτελεσµατικότητας της πολιτιστικής χορηγίας. Τέλος, συζητήθηκε η άποψη της εταιρίας για τον νέο χορηγικό νόµο (3525/2007), κατά πόσο θεωρείται χρήσιµος και αν γίνεται χρήση αυτού. 114

115 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ALPHABA K Η συνέντευξη πραγµατοποιήθηκε δια µέσω τηλεφώνου στις 22 Οκτωβρίου 2008 και ώρα 15:00 µ.µ. µε την κ. Πατακάκη Ελένη, υπεύθυνη στο τµήµα χορηγιών της τράπεζας. Αντικείµενο της συνέντευξης ήταν η πολιτική της εταιρίας που ασκεί στον τοµέα των πολιτιστικών χορηγιών και σε τι ποσοστό µεταφράζεται επί του συνολικού προϋπολογισµού της εταιρίας. Επίσης, συζητήθηκαν τα κριτήρια επιλογής που υπάρχουν για την χορηγία πολιτιστικών εκδηλώσεων καθώς και οι τρόποι µε τους οποίους βοηθούν στην διοργάνωση της εκδήλωσης και τα αντισταθµίσµατα που λαµβάνουν από τον πολιτιστικό οργανισµό. Επιπλέον, έγινε µνεία για τους τρόπους µέτρησης της αποτελεσµατικότητας της πολιτιστικής χορηγίας και ποιοι είναι οι οργανισµοί µε τους οποίους συνεργάζεται η τράπεζα. Τέλος, συζητήθηκε η άποψη της εταιρίας για τον νέο χορηγικό νόµο (3525/2007), κατά πόσο θεωρείται χρήσιµος, αν γίνεται χρήση αυτού και αν έχουν εντοπιστεί τυχόν προβλήµατα. 115

116 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ATEBA K Η συνέντευξη πραγµατοποιήθηκε στο γραφείο της διευθύντριας του τµήµατος χορηγιών, κ. Ξεκαλάκη Φαιναρέτη, το οποίο βρίσκεται στην οδό Πανεπιστηµίου 23, Αθήνα. Η συνέντευξη διενεργήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2008 και ώρα 14:30 µ.µ. Παρόντες ήταν η ερευνήτρια και η ιευθύντρια του τµήµατος χορηγιών. Αντικείµενο της συνέντευξης ήταν η πολιτική της εταιρίας που ασκεί στον τοµέα των πολιτιστικών χορηγιών και σε τι ποσοστό µεταφράζεται επί του συνολικού προϋπολογισµού της εταιρίας. Επίσης, συζητήθηκαν τα κριτήρια επιλογής που υπάρχουν για την χορηγία πολιτιστικών εκδηλώσεων καθώς και οι τρόποι µε τους οποίους βοηθούν στην διοργάνωση της εκδήλωσης και τα αντισταθµίσµατα που λαµβάνουν από τον πολιτιστικό οργανισµό. Επιπλέον, έγινε µνεία για τους τρόπους µέτρησης της αποτελεσµατικότητας της πολιτιστικής χορηγίας και ποιοι είναι οι οργανισµοί µε τους οποίους συνεργάζεται η τράπεζα. Τέλος, συζητήθηκε η άποψη της εταιρίας για τον νέο χορηγικό νόµο (3525/2007), κατά πόσο θεωρείται χρήσιµος, αν γίνεται χρήση αυτού και αν έχουν εντοπιστεί τυχόν προβλήµατα για την ένταξή τους στο νόµο. 116

117 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ COSMOTE Η συνέντευξη πραγµατοποιήθηκε στο γραφείο της υπεύθυνης του τµήµατος πολιτιστικών χορηγιών, κ. Ταραζή Ζάνα, το οποίο βρίσκεται στην λεωφόρο Κηφισίας 44, Μαρούσι. Η συνέντευξη διενεργήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2008 και ώρα 16:00 µ.µ. Παρόντες ήταν η ερευνήτρια και η υπεύθυνη του τµήµατος πολιτιστικών χορηγιών. Αντικείµενο της συνέντευξης ήταν η πολιτική της εταιρίας στον τοµέα των πολιτιστικών χορηγιών και σε τι ποσοστό µεταφράζεται επί του συνολικού προϋπολογισµού της εταιρίας. Επίσης, συζητήθηκαν τα κριτήρια επιλογής που υπάρχουν για την χορηγία πολιτιστικών εκδηλώσεων καθώς και οι τρόποι µε τους οποίους βοηθούν στην διοργάνωση της εκδήλωσης και τα αντισταθµίσµατα που λαµβάνουν από τον πολιτιστικό οργανισµό. Επιπλέον, έγινε µνεία για τους τρόπους µέτρησης της αποτελεσµατικότητας της πολιτιστικής χορηγίας. Τέλος, συζητήθηκε η άποψη της εταιρίας για τον νέο χορηγικό νόµο (3525/2007), κατά πόσο θεωρείται χρήσιµος και αν γίνεται χρήση αυτού. 117

118 ΣΧΕ ΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ Στ... (τόπος υπογραφής) σήµερα την (ηµεροµηνία υπογραφής), τα εξής συµβαλλόµενα µέρη: 1. Αφενός η.. (εταιρικός τύπος) εταιρία µε την επωνυµία «...», και τον διακριτικό τίτλο «...», η οποία εδρεύει στο....(καταστατική έδρα),... (πλήρης διεύθυνση), ΑΦΜ:,.Ο.Υ. :., όπως εκπροσωπείται νόµιµα για την υπογραφή της παρούσας από τον.., δυνάµει του υπ αριθµ.. Πρακτικού ιοικητικού Συµβουλίου Ανώνυµης Εταιρίας ή Καταστατικού Εταιρίας Περιορισµένης Ευθύνης,εφεξής καλούµενη «ΧΟΡΗΓΟΣ» (µπορεί να είναι και φυσικό πρόσωπο µε πλήρη στοιχεία) και 2. Αφετέρου,εφεξής καλούµενος «ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ». Συµφωνούν, συνοµολογούν και συναποδέχονται τα εξής: - Άρθρο Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ διοργανώνει (περιγράφεται επακριβώς η συγκεκριµένη πολιτιστική δραστηριότητα) 1.2. Ο ΧΟΡΗΓΟΣ υπέβαλε πρόταση στον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ προκειµένου να συνεισφέρει ως χορηγός στην πραγµατοποίηση της παραπάνω πολιτιστικής δραστηριότητας Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ αποδέχεται την πρόταση του ΧΟΡΗΓΟΥ σύµφωνα µε τους όρους της παρούσας. 118

119 - Άρθρο 2- ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΡΩΝ 2.1. Ο ΧΟΡΗΓΟΣ αναλαµβάνει την υποχρέωση α) να καταβάλει στον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ποσό ύψους Ευρώ ή β) να παρέχει στον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ (περιγράφεται π.χ. υπηρεσίες, υλικά ή άυλα αγαθά) για την πραγµατοποίηση της προπεριγραφείσης πολιτιστικής δραστηριότητας Ο ΧΟΡΗΓΟΣ αναλαµβάνει την υποχρέωση να υποβάλει αποδεικτικό πραγµατοποίησης της χορηγίας προς το Γραφείο Χορηγιών του Υπουργείου Πολιτισµού εντός 15 ηµερών από την ολοκλήρωσή της µεταβίβασης Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ αναλαµβάνει µε το παρόν την υποχρέωση δηµόσιας γνωστοποίησης της προσφοράς του χορηγού και συγκεκριµένα την προβολή του κοινωνικού πρόσωπου και της ευποιίας του ΧΟΡΗΓΟΥ προβαίνοντας σε αντισταθµιστικές παροχές υπέρ του χορηγού. Αναλυτικός κατάλογος και ακριβής περιγραφή των τρόπων προβολής του ονόµατος ή της εταιρικής επωνυµίας του ΧΟΡΗΓΟΥ καθώς και των λοιπών αντισταθµιστικών παροχών στις οποίες ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ δύναται να προβεί ανάλογα µε τη συγκεκριµένη περίπτωση (είδος της εκδήλωσης, ύψος και σηµασία της χορηγίας), περιλαµβάνονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της παρούσας σύµβασης Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ αναλαµβάνει την υποχρέωση να διαθέσει τη χρηµατική ή άλλης µορφής οικονοµική παροχή σε είδος, σε άυλα αγαθά ή υπηρεσίες, αποκλειστικά για την πραγµατοποίηση της ως άνω περιγραφείσης πολιτιστικής δραστηριότητας Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ υποχρεούται να υποβάλει στον ΧΟΡΗΓΟ και στο Γραφείο Χορηγιών του Υπουργείου Πολιτισµού αναλυτική έκθεση απολογισµού της χρήσης του χρηµατικού ή άλλης οικονοµικής µορφής αντικειµένου της χορηγίας εντός τριών (3) µηνών από την περάτωση της δραστηριότητας. 119

120 2.6. Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ υποχρεούται να υποβάλει στο Γραφείο Χορηγιών του Υπουργείου Πολιτισµού αποδεικτικά της πραγµατοποίησης της χορηγούµενης πολιτιστικής δραστηριότητας εντός 15 ηµερών από την ολοκλήρωσή της. - Άρθρο 3- ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ 3.1. Ρητά συµφωνείται ότι το ως άνω περιγραφόµενο ποσό χορηγίας θα καταβάλλεται από τον ΧΟΡΗΓΟ, ύστερα από έγγραφη ειδoποίηση στον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ εφάπαξ ή σε δόσεις ποσού Ευρώ η καθεµία, πληρωτέες κατά τις (ειδικά προβλεπόµενες στη σύµβαση) ηµεροµηνίες, οι οποίες συµφωνούνται ως δήλες ηµέρες Στην περίπτωση που ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ είναι το ηµόσιο τo ποσό της χορηγίας θα κατατίθεται. σε οποιαδήποτε ηµόσια Οικονοµική Υπηρεσία (.Ο.Υ.) και θα εισπράττεται µέσω Ειδικού Κωδικού Εσόδου του Κρατικού Προϋπολογισµού. 3.3.Στις λοιπές περιπτώσεις ΑΠΟ ΕΚΤΩΝ ΧΟΡΗΓΙΑΣ, το ως άνω ποσό θα κατατίθεται σε λογαριασµό οποιασδήποτε Τράπεζας που λειτουργεί νόµιµα στην Ελλάδα, ή του Ταµείου Παρακαταθηκών και ανείων, ο οποίος θα ανοιχθεί αποκλειστικά γι αυτόν τον σκοπό από τον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ. -Άρθρο 4- Ο ΧΟΡΗΓΟΣ αναγνωρίζει και αποδέχεται ότι ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ διατηρεί το δικαίωµα της δηµόσιας γνωστοποίησης της προσφοράς και άλλων χορηγών της προαναφερόµενης πολιτιστικής δραστηριότητας. -Άρθρο 5- ΙΑΡΚΕΙΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗ 5.1. Η διάρκεια της παρούσας σύµβασης ορίζεται σε......(µήνες/έτος) και τίθεται σε ισχύ από την ηµεροµηνία υπογραφής της παρούσας Μετά την παρέλευση της συµφωνηθείσας διάρκειας, η σύµβαση χορηγίας µπορεί να ανανεώνεται µε την τήρηση του ιδίου τύπου. 120

121 -Άρθρο 6- ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΧΕΜΥΘΕΙΑ 6.1. Ο ΧΟΡΗΓΟΣ αναλαµβάνει την υποχρέωση να θεωρεί κάθε πληροφορία που λαµβάνει από τον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ, σχετικά µε την πολιτιστική δραστηριότητα και τη διοργάνωσή της στα πλαίσια της παρούσας, ως εµπιστευτική και να µην τη χρησιµοποιήσει ή αποκαλύψει σε άλλα πρόσωπα, χωρίς την προηγούµενη έγγραφη συγκατάθεση του ΑΠΟ ΕΚΤΗ Η επιβαλλόµενη µε το παρόν υποχρέωση εχεµύθειας θα ισχύει και µετά τη λήξη ή την καθ' οιονδήποτε τρόπο λύση της παρούσας σύµβασης Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ αναλαµβάνει αντίστοιχες υποχρεώσεις εµπιστευτικότητας και εχεµύθειας έναντι του ΧΟΡΗΓΟΥ για κάθε πληροφορία που λαµβάνει στα πλαίσια της παρούσας. - Άρθρο 7 ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 7.1. Ο ΧΟΡΗΓΟΣ δικαιούται να καταγγείλει αζηµίως την παρούσα µε απλή έγγραφη ειδοποίηση προς τον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ χωρίς τήρηση προθεσµίας, στις ακόλουθες περιπτώσεις α) σε περίπτωση µη εκτέλεσης από τον ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ της πολιτιστικής δραστηριότητας για την οποία δόθηκε η χορηγία, β) σε περίπτωση παράβασης των όρων που προβλέπονται στο αρ. 2. παρ.2.2. της παρούσας και αναφέρονται στις ενέργειες στις οποίες υποχρεούται να προβεί ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ έναντι του ΧΟΡΗΓΟΥ προκειµένου να προβάλει το κοινωνικό προσωπο και την ευποιία του Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ δύναται να καταγγείλει αζηµίως την παρούσα µε απλή έγγραφη ειδοποίηση προς τον Χορηγό στις ακόλουθες περιπτώσεις: α. Ο ΧΟΡΗΓΟΣ παραβιάσει υπαιτίως οποιονδήποτε όρο της παρούσας σύµβασης, δεδοµένου ότι όλοι οι όροι συµφωνούνται ουσιώδεις και δεν επανορθώσει εντός τριάντα ηµερών (30) ηµερών από τη λήψη σχετικής έγγραφης ειδοποίησης από τον ΑΠΟ ΕΚΤΗ, µε την οποία επαπειλείται ρητώς η καταγγελία, και γίνεται µνεία του λόγου της. 121

122 β. Ο ΧΟΡΗΓΟΣ κηρυχθεί σε πτώχευση ή τεθεί σε εκκαθάριση ή ειδική εκκαθάριση ή σε συµφωνία πιστωτών. γ. Εάν επέλθει αλλαγή στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του ΧΟΡΗΓΟΥ, η οποία κατά την εύλογη κρίση του ΑΠΟ ΕΚΤΗ βλάπτει τα συµφέροντα ή το κύρος του Επιπλέον κάθε συµβαλλόµενο µέρος δύναται να καταγγείλει εγγράφως και αζηµίως την παρούσα για σπουδαίο λόγο στις παρακάτω περιπτώσεις: α. Υπερηµερίας του χορηγού ως προς την καταβολή της παροχής του σύµφωνα µε τις διατάξεις της σύµβασης, η οποία διαρκεί πλέον των τριάντα (30) ηµερολογιακών ηµερών, αφότου κατέστη ληξιπρόθεσµη η παροχή β. Ανάθεσης από τον χορηγό τµήµατος ή του συνόλου των υποχρεώσεών του από τη σύµβαση σε τρίτο, χωρίς την προηγούµενη έγγραφη συναίνεση του αποδέκτη της χορηγίας, γ. Παραβίαση από τα µέρη της υποχρέωσής τους περί µη γνωστοποίησης εµπιστευτικών πληροφοριών Τα συµβαλλόµενα µέρη, σε περίπτωση καταγγελίας της παρούσας αναλαµβάνουν την υποχρέωση και υπόσχονται αµοιβαίως να επιστρέψουν στο άλλο µέρος κάθε εµπιστευτικό έγγραφο ή πληροφορία που έχουν στην κατοχή τους λόγω της παρούσας. - Άρθρο Οποιαδήποτε τροποποίηση των όρων του παρόντος θα ισχύει µόνο εφόσον καταρτιστεί εγγράφως Το παρόν αποτελεί την πλήρη συµφωνία των συµβαλλοµένων αντικαθιστά και υπερισχύει οποιασδήποτε αντίθετης συµφωνίας, έγγραφης ή προφορικής Αρµόδια δικαστήρια για κάθε διαφορά που θα προκύψει από το παρόν συµπεριλαµβανοµένων και διαφορών περί την ισχύ, ερµηνεία ή εκτέλεση αυτού είναι τα δικαστήρια τ Η παρούσα σύµβαση χορηγίας διέπεται από το Ελληνικό ίκαιο,ειδικώς εφαρµοζοµένων των διατάξεων του Ν. 3525/

123 8.5. Οποιαδήποτε γνωστοποίηση ή ανακοίνωση σε σχέση µε το παρόν θα γίνεται µε επιστολή στις διευθύνσεις των συµβαλλοµένων µερών που αναγράφονται στην αρχή του παρόντος ή µε φαξ στους ακόλουθους αριθµούς: Για τον ΧΟΡΗΓΟ: αριθµός φαξ.., υπ όψιν κ. Για τον ΑΠΟ ΕΚΤΗ: αριθµός φαξ..., υπ όψιν κ... Αφού συµφωνήθηκαν τα παραπάνω µεταξύ των συµβαλλοµένων µερών, συντάχθηκε το παρόν σε τέσσερα (4) αντίτυπα και αφού υπογράφτηκε ως ακολούθως, κάθε συµβαλλόµενο µέρος έλαβε από ένα, ενώ από ένα θα κατατεθεί στην αρµόδια ηµόσια Οικονοµική Υπηρεσία και στο Γραφείο Χορηγιών του Υπουργείου Πολιτισµού. ΤΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ Ο ΧΟΡΗΓΟΣ Ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ. 123

124 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΟΥ ΑΠΟ ΕΚΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΧΟΡΗΓΟΥΣ. Προσοχή: Ο κατάλογος που ακολουθεί είναι ενδεικτικός και µπορεί να αναπροσαρµοστεί από τα συµβαλλόµενα µέρη ανάλογα µε το είδος εκάστης εκδήλωσης, το ύψος και τη σηµασία της χορηγίας. Οι αντισταθµιστικές παροχές προς τον χορηγό µπορούν να λάβουν ενδεικτικά τις ακόλουθες µορφές: Προβολή µέσω έντυπου χορηγικού υλικού. Προβολή του ΧΟΡΗΓΟΥ στα Μ.Μ.Ε. προνοµιακής πρόσβασης του ΧΟΡΗΓΟΥ στη χορηγούµενη πολιτιστική δραστηριότητα. Α) Προβολή µέσω έντυπου χορηγικού υλικού. Εµφάνιση του λογότυπου του ΧΟΡΗΓΟΥ: σε banner τα οποία θα αναρτηθούν σε ενδεικτικά και διακριτά σηµεία στους χώρους διοργάνωσης της εκδήλωσης. στις αφίσες που θα αναρτήσει ο ΑΠΟ ΕΚΤΗΣ για την προβολή της εκδήλωσης. σε ενηµερωτικούς καταλόγους που θα εκδοθούν µε ευθύνη του ΑΠΟ ΕΚΤΗ. σε προσκλήσεις που θα τυπωθούν για τα εγκαίνια της εκδήλωσης. Β) Προβολή του ΧΟΡΗΓΟΥ στα Μ.Μ.Ε. σε τηλεοπτικά σποτ, που θα παραχθούν µε ευθύνη του ΑΠΟ ΕΚΤΗ, µε τη µορφή παρουσιάσεων, σχολίων, δελτίων τύπου. σε ραδιοφωνικά µηνύµατα που θα παραχθούν µε ευθύνη του ΑΠΟ ΕΚΤΗ. δυνατότητα του χορηγού να προβάλλει τη χορηγία σε έντυπα της εταιρίας του και στην ιστοσελίδα του. 124

125 Γ) Μέσω προνοµιακής πρόσβασης του ΧΟΡΗΓΟΥ στη χορηγούµενη πολιτιστική δραστηριότητα. Ειδικές παραστάσεις ή επισκέψεις για το προσωπικό της εταιρείας-χορηγού εξιώσεις Ειδικές παραστάσεις, επισκέψεις και ξεναγήσεις για επιλεγµένους πελάτες του χορηγού. 125

126 126

127 127

128 128

129 129

130 130

131 131

132 132

133 133

134 134

135 135